Draaiboek. Historisch Schouwspel 2013

Draaiboek Historisch Schouwspel 2013

'De Fransen en de Kozakken in 1813 in Nederland'

Index 1. Informatie Historisch Schouwspel 2013 2. Schouwspellied 3. Overzicht spelleiders - kerngroepleiders 4. Onderdelen Historisch Schouwspel 2013 1. Schooltje 2. Brouwerij 3. Herberg "De Groene Klok" 4. Slachtvisite 5. Chirurgijn 6. Timmerwerkplaats 1 7. Spinster 8. Bakkerswinkeltje 9. Herberg "De Witte Swaen" 10. Potstal 11. Timmerwerkplaats 2 12. Figuranten 13. Kozakken 14. Plundering gezin 15. Douanen 16. Burgelijke stand 17. Aanhangers van de Fransen 18. Veeverkopers 19. Slachter 20. Handelaren en dorpsbewonders 21. Muziekgroepen 22. Artiesten 23. Vrijdag middag scholen actie

Decorkraam Groot Groot Groot Groot Klein Klein Afdak Klein 'Catrine' Pand Ardesch Eigen huisje Eigen decor N.v.t. N.v.t. Groot N.v.t. Pand Middendorpshuis Pand Ardesch N.v.t. Klein N.v.t. N.v.t. N.v.t. N.v.t.

Soort onderdeel Jaarlijks terugkerend Jaarlijks terugkerend Jaarlijks terugkerend Jaarlijks terugkerend Jaarlijks terugkerend Jaarlijks terugkerend Jaarlijks terugkerend Jaarlijks terugkerend Jaarlijks terugkerend Jaarlijks terugkerend Jaarlijks terugkerend Jaarlijks terugkerend Eenmalig Eenmalig Jaarlijks terugkerend Jaarlijks terugkerend Eenmalig Jaarlijks terugkerend Jaarlijks terugkerend Jaarlijks terugkerend Jaarlijks terugkerend Jaarlijks terugkerend Jaarlijks terugkerend

Informatie Historisch Schouwspel 2013 'De Fransen en de Kozakken in 1813 in Nederland' Het schouwspel dat in 2013 gespeeld wordt gaat 200 jaar terug in de tijd. We bevinden ons dan in de laatste maanden van 1813. Napoleon moet in Rusland het onderspit delven voor de opkomst van het verzamelde legers van Pruisen, Oostenrijkers, Zweden en Russen. In oktober staan er bij Leipzig twee grote legers tegenover elkaar van wel geteld 600.000 soldaten. In de slag die er volgt verliezen de Fransen en worden Duitsland en Nederland uitgejaagd, door o.a. een afdeling van het Russische leger, de Kozakken. Het zijn de Kozakken die de grens bij Hardenberg overtrekken. Ze jagen de Franse soldaten op en nemen ze gevangen en komen zo ook Den Ham binnen. De Kozakken zijn een ruig volk, kunnen ontberingen doorstaan en houden van eten en drinken. Ook heeft de Kozak zijn goede kant en laat dit horen in zijn prachtige liederen. Het thema is dit jaar is: De Fransen en de Kozakken in 1813 in Nederland. De Fransen beheersen nog het straatbeeld in Den Ham, maar de Kozakken hebben hun kampement al opgeslagen in het dorp en gaan de strijd met de Fransen aan. Het gewone dorpsleven gaat gewoon door, maar dit leidt wel tot soms bijzondere taferelen.

Historie Kozakken De Kozakken zijn afkomstig uit de Oekraïne, de Oeral, het stroomgebied van de rivier de Don en Aziatisch Rusland. Altijd trouw aan de tsaar hielpen ze mee te vechten tegen de Franse soldaten van Napoleon. Tijdens de slag bij Leipzig in oktober 1813 stonden 600.000 soldaten op het slagveld. Er stonden twee grote legers tegenover elkaar: de Fransen tegenover de geallieerden(de Oostenrijkers, de Zweden, de Pruisen en de Russen, waaronder de Kozakken). De Fransen verloren en de overlevenden werden teruggejaagd over de Franse grens. De Kozakken trokken daarna Pruisen/Duitsland en Nederland door op zoek naar Franse soldaten. Zo trekken er ook Don Kozakken in december 1813 Den Ham binnen speurend naar Franse soldaten.

Kenmerken Kozakken - Kozakken waren een hard en ruig leven gewend. Ze waren moedig, diep godsdienstig en zongen naast vele volksliederen ook vele gelovige liederen. - Slapen in de sneeuw was geen probleem, kleding droegen ze in vele lagen over elkaar. - Al rondtrekkend maakten ze vaak sissende geluiden: ze verlangden naar een braadpan op het vuur met een flinke klont vet erin en een groot stuk vlees, want ze hielden van machtig eten. Daarbij riepen ze schnaps, schnaps en werden boerderijen en huizen doorzocht op zoek naar ‘het edele vocht’. - In het voorbij gaan waren kippen niet veilig, ze werden desnoods rauw opgegeten. - Vaak sabbelden ze op kaarsen, die destijds waren gemaakt van schapenvet of bijenwas. - Kozakken waren vechtjassen van formaat rijdend op snelle steppepaardjes.

Kozakken in en bij Den Ham De Kozakken zijn ook in Den Ham geweest. - De Petersweg in het Hammerflier werd tot in de twintigste eeuw ‘Kozakkendiek’ genoemd. - In de Meer wordt er grond naar de Kozakken vernoemd. - Hammer boeren zouden een Kozak hebben vermoord. - Het gemeentearchief laat in een oude rekening van het jaar 1813 zien dat onderburgemeester Kelder kostenposten heeft gemaakt i.v.m. “de doortrek van Russische trouppes”. De gemeente was destijds gevraagd bij te dragen in de kosten. - Er is ook nog een anekdote bekend over de angst van de bevolking voor de Kozakken. De heer E.Soepenberg van de Vosseboerweg: “Mijn grootvader had het van zijn grootvader dat toen de Kozakken door Den Ham trokken, men vreesde voor plundering van kippen en dergelijke. Men heeft toen net gedaan alsof er iemand was overleden en alle gordijnen en deuren waren dicht, in de hoop dat de Kozakken het huis voorbij zouden gaan. Volgens de overlevering is dat gelukt.

Fransen Bezetten ons land sinds 1795 en werden in 1813 en 1814 o.a. door de Kozakken verjaagd.

Verdiensten van de Fransen - voerden het metriek stelsel in (m en kg) - voerden het kadaster in - voerden de dienstplicht in - voerden de vrijheid van godsdienst in - verplichten de mensen tot het aannemen en vastleggen van een achternaam, die verplicht over zou gaan van vader op kind. - op het gemeentehuis ontstond de afdeling Burgerlijke Stand, waarin de geboorte, het huwelijk en het overlijden werd vermeld.

Kenmerken Fransen - De Fransen inden de tax imperial (=keizerlijke belasting) op het bezitten van alcohol, vlees en het hebben van bedienden. - De Fransen probeerden Franse paspoorten te verkopen. “Cést pour l’empire Francais, monsieur, madame, mademoiselle!” (“Het is voor het Franse keizerrijk meneer, mevrouw, juffrouw!”)

Schouwspellied 1. In Den Ham bin ik geboor'n, met zien Brink en met zien toren, in dat durpdoarwonewiej al eeuwenlang. De Regge kabbelt hier in't West'n, en in 't Oosten glooit de Ess'n, in dat durpdoar is van alles an de gang. Refrein: Mensen lèft hier samen haand in haand, met een kloppend hart veur't plattelaand! 't Hammerschouwspel brengt het wier tot leef'n, Historie van een ver verleend'n! 2. Boer'n, burgers, ambachtsman, haalt het onderst' oet de kan, ondaanks armoe vleuit hier riekelijk het bier. Chirugijnen en soldoat'n, könt het ôk niet zo goed loat'n, goat liever dagelijks te biecht biejd'herbergier. Refrein: Mensen lèft hier samen haand in haand, met een kloppend hart veur't plattelaand! 't Hammerschouwspel brengt het wier tot leef'n, Historie van een ver verleend'n!

3. De minestrelen en marskramers, die hier soms van verre kwaam'n, vertelden wat er in 'den vreemde' was gebeurd. Zo gingen ziej hier laangs de deur'n, met verhaal'n in geur'n en kleur'n en in het durpdoarklunk de kreet: "Hej 't al eheurd?" Refrein: Mensen lèft hier samen haand in haand, met een kloppend hart veur't plattelaand! 't Hammerschouwspel brengt het wier tot leef'n, Historie van een ver verleend'n!

4. Dominees en ôk pastoors, trökken hier een hielig spoor, maar geleufku'j niet verkoop'n met gedram. 't Volk zat liever in de kroeg, dan in de karke 's murgensvroeg, dat was de oaletied van 't Goddeloos'n 'n Ham! Refrein: Mensen lèft hier samen haand in haand, met een kloppend hart veur't plattelaand! 't Hammerschouwspel brengt het wier tot leef'n, Historie van een ver verleend'n! 5. Vanagewurd 't er wier e'lèfd Zo as ze'tvrogger hebt belèfd. Wie kiekt terugge in de tied van oald Den Ham En wie kroept in oonze rol en gien frats is oons te dol, goat er samen met plezeer weer tegen an! Refrein: Mensen lèft hier samen haand in haand, met een kloppend hart veur't plattelaand! 't Hammerschouwspel brengt het wier tot leef'n, Historie van een ver verleend'n!

Laatste couplet/refrein bij afsluiting van de dag: 6. Vandageis't er wier e'leefd, Zo as ze'tvrogger hebt beleefd, wie keek'nterugge in de tied van oald Den Ham Wie kreup'n hier in oonze rol En gien frats was oons te dol, Gung'n samen met plezeer d'r tegen an! Refrein: Mensen lèft hier samen haand in haand, met een kloppend hart veur't plattelaand! 't Hammerschouwspel brengt het wier tot leef'n, Historie van een ver verleend'n!

Spelonderdelen Historisch Schouwspel 2013 Spelonderdeel

Spelleider

Kerngroepleider

Aantal spelers

1.

Schooltje

Norbert de Jong

Wim Kuiper

2 volwassenen / 10 kinderen

2.

Brouwerij

Heico & Marianne Blekkenhorst

Gerard Poel

5 volwassemen / 2 kinderen

3.

Herberg "De Groene Klok"

Hans von Piekartz / J. Nijkamp

J. Nijkamp

13 volwassenen

4.

Slachtvisite

Ben Samsen

Gerdy Haselhorst

14 volwassenen

5.

Chirurgijn

Astrid Stuut

Astrid Stuut

2 volwassenen

6.

Timmerwerkplaats 1

Astrid Stuut

Astrid Stuut

2 volwassenen

7.

Spinster

Astrid Stuut

Astrid Stuut

2 volwassenen

8.

Bakkerswinkeltje

Janneke Nijkamp

Janneke Nijkamp

3 volwassenen

9.

Herberg "De Witte Swaen"

Gert Hofman

Fons Hassels Mönning

15 volwassenen

10. Potstal

Karin Leemhuis

Gerdy Haselhorst


11. Timmerwerkplaats 2

Astrid Stuut

Astrid Stuut

3 volwassenen

12. Figuranten

Astrid Stuut

Astrid Stuut

19 volwassenen

13. Kozakken

Jack Lindeboom / Albert Mijnheer


16 volwassenen

14. Plundering gezin

Henk Stokvis

Henk Stokvis

4 volwassenen

15. Douanen

Wim Kuiper

Wim Kuiper

2 volwassenen

16. Burgelijke stand

Janneke Nijkamp

Janneke Nijkamp

2 volwassenen

17. Aanhangers van de Fransen

Henk Nieuwerth


15 volwassenen

18. Veeverkopers

Dick Melenberg

Henk Stokvis

6 volwassenen

19. Slachter

Jan Haselhorst

Gerdy Haselhorst

3 volwassenen

20. Handelaren en dorpsbewonders

Janneke Nijkamp

Janneke Nijkamp


21. Muziekgroepen



35 volwassenen / 20-25 kinderen

22. Artiesten

N.v.t.


2 volwassenen

23. Vrijdag middag scholen actie

N.v.t.

Wim Kuiper

N.v.t.

1. Schooltje

Locatie

Zie plattegrond

Tijdschema

Afstemmen met spelleider

Kerngroep leider

Wim Kuiper

Soort onderdeel

Jaarlijks terugkerend

Spelleider

Norbert de Jong

Decor kraam

Grote decor kraam

Spelers

Norbert de Jong Gerlo Teunis (stelt Lesbrief op) 10 kinderen

Verantwoordelijk opruimen

Spelleider, lijst bij kist opvolgen

Tijd schminken

11.15 uur

Korte beschrijving (opmerkingen/ suggesties)

- Ouders komen bij toerbeurt een kind uit de klas halen. - Dominee komt korte godsdienstles geven (zie spelonderdeel 12. Figuranten). - Moeder is ziek en kind moet naar huis om te helpen op het land. - Ambtenaar van Prefect (zie spelonderdeel 18. Aanhangers van de Fransen) komt langs. - Pechvogel, ezel, bord, straf - Kinderen uit de schoolklas worden gekoppeld aan spelers (voorbeeld kinderen tegelijk uit de klas halen).

Decor benodigdheden / decoraties

- kleine lessenaar - bankjes - tafels - wandplaten, enz. - schoolbord - poestdoek - telraam - pechvogel

- kleine vloerverhoging? - ABC bord - knikkers - roe - hoepels - krijt - griffels - leitjes

1. Schooltje

- boekjes - bijbel - inktpot - veer

2. Brouwerij

Locatie

Zie plattegrond

Tijdschema


Kerngroep leider

Gerard Poel

Soort onderdeel


Spelleider

Heico & Marianne Blekkenhorst (eigenaars)

Decor kraam

Grote decor kraam

Spelers

Heico & Marianne Blekkenhorst (eigenaars) met hun twee kinderen Eddy Stokvis (knecht Gerrit Podt met bierkar) Rini Vos (onderknecht met bierkar) Hendrie van der Vegt


Spelleiders, lijst opvolgen

Tijd schminken

09.15 uur


- De knecht heeft een bastaard zoon, de moeder (Wendy Stokvis, zie spelonderdeel 12. Figuranten) komt haar beklag doen over de knecht. - De brouwer brouwt, de vrouw klaagt dat hij zo druk is dat hij niet meer………(zelf invullen). - De knecht geeft de onderknecht opdracht bier naar herberg "De Groene Klok" en herberg "De Witte Swaen" te brengen (zie ook spelonderdeel 3. Herberg "De Groene Klok" en 9. Herberg "De Witte Swaen"). - De Kozakken (zie spelonderdeel 13. Kozakken) komen langs voor bier. - Een boer brengt een kruiwagen vol met haver (2 zakken) (zie ook spelonderdeel 20. Handelaren en dorpsbewoners). - Vreemdelingen en zwervers (zie spelonderdeel 12. Figuranten) komen bedelen om pul bier en worden weggestuurd.

Decor benodigdheden / - biervaten groot - biervaten klein decoraties - 2 grote biervaten voor vervoer bierwagen - bierkuip - grote houten schep - 6 gevulde jute zakken - gerst (Blekkenhorste) - bierborstel

- hop (Eric Jaspers) - bierpullen - 3 aardappelmanden - tafel / werkbank - klein tafeltje - 2 stoelen - keien rondom vuur - zand / strohaksel

2. Brouwerij

2. Brouwerij

Bestellen

Foto's

2. Brouwerij

3. Herberg "De Groene Klok"

Locatie

Zie plattegrond

Tijdschema


Kerngroep leider

Janneke Nijkamp

Soort onderdeel


Spelleider

Hans von Piekartz / Janneke Nijkamp

Decor kraam

Grote decor kraam

Spelers

Herbergier : Vrouw herbergier: Gasten:



Tijd schminken

09.45 uur


Hans von Piekartz (Hendrik Kippe) Janneke Nijkamp (Egberdina Bosch) Erik Bijker, Renee Withaar Henri Wermink, Wim Lenderink Vrouwen van gasten: Gea ter Keurs (zwanger), Inka Jansen Ina Bolks , Agnes Altena Publieke vrouwen: Gerrie Arts, Manita Wemekamp Muziek: Frits Leemhuis met trekzak / russische muziek

- Mannen kaarten of dobbelen en drinken - Vrouwen halen gasten (mannen) uit de kroeg (2 mannen / 2 vrouwen tegelijk) - Vrouwen halen brood bij het bakkerswinkeltje (zie ook spelonderdeel 8. Bakkerswinkeltje) - Mannen/vrouwen gaan langs timmerwerkplaats 1 & 2 om iets te laten maken (zie ook spelonderdeel 6. Timmerwerkplaats 1 - Publieke vrouwen maken er een vrolijk geheel van - Kozakken (4 tegelijk) komen langs en drinken en dansen (zie ook spelonderdeel 13. Kozakken). - Dominee komt langs en vermaant de publieke vrouwen (zie ook spelonderdeel 12. Figuranten). - Veldwachters komen langs en bekritiseren het dronken volk / publieke vrouwen (zie ook spelonderdeel 12. Figuranten). - Handelaren en marskramer komen langs (zie ook spelonderdeel 20. Handelaren en dorpsbewoners). - Stroper probeert zijn waren te verkopen (zie ook spelonderdeel 12. Figuranten). - Herbergier gaat naar de brouwerij om zaken te doen (zie ook spelonderdeel 2. Brouwerij). - Onderknecht van de brouwerij komt bier brengen (zie ook spelonderdeel 2. Brouwerij). - Als de tafels/stoelen bezet zijn of herberg is vol, dan doorlopen !!




- tapkast + biertapvaatje - 2 tafeltjes - 9 stoelen (2 x 4 stoelen + 1) - 2 tafelkleedjes - biertonnen + wijnvaatjes (binnen) - manden / tonnen / groen (buiten) - vuurkorf - afrastering

- kast met inhoud: 18 bierpullen, 8 jeneverkruiken, 24 wijnbekertjes, 18 jenevernapjes, 12 grote wijnkaraffen, 18 borden, broodplank, broodmes - paardentuig - kasboek - bezem - dobbelstenen - kaarten - mand (via Aly) om brood te halen - kaarsen

Bestellen

- 20 broden - 3x 1 kg gezouten spek / droog + vleesrandje - frisdrank - borrel

Foto's


4. Slachtvisite

Locatie

Zie plattegrond

Tijdschema


Kerngroep leider

Gerdy Haselhorst

Soort onderdeel


Spelleider

Ben Samsen

Decor kraam

Grote decor kraam

Spelers

Ben Samsen Fernanda Hofmeijer Joop Koelman Hilde Koelman Wim Samsen Ria Flierman Hans Flierman



Tijd schminken

10.15 uur


Jan Zandman Gerrit Pol Jet Pol Gerrie Wemekamp (opoe) Gerrit Spoelman Tinie Spoelman Hennie Hofman

- Opoe snijdt spek, reuzel enz. - Enkele zwervers bedelen om eten (zie ook spelonderdeel 12. Figuranten). - Noabers verdelen in 2 groepjes - Noabers gaan langs chirurgijn met kwaal (zie ook spelonderdeel 5. Chirurgijn). - Noabers gaan langs spinster (zie ook spelonderdeel 7. Spinster). - Noabers gaan langs potstal (zie ook spelonderdeel 10. Potstal). - Noabers gaan langs bakkerswinkeltje en kopen brood (zie ook spelonderdeel 8. Bakkerswinkeltje). - Noabers gaan langs de timmerwerkplaatsen om iets te laten maken (zie ook spelonderdeel 6. Timmerwerkplaats 1 en 11. Timmerwerkplaats 2). - Vertellen laatste nieuwtjes (vroeger) - Proeven leverworst, bloedworst enz. - Drinken borreltjes - Dominee komt langs, krijgt vlees (zie ook spelonderdeel 12. Figuranten). - Jong stel (Ben Samsen / Fernanda Hofmeijer) moet nog veel leren, is stapelgek op 'oons' opoe. - Discussie over jong en oud.

4. Slachtvisite

4. Slachtvisite


- Boerenkamer: - schouw, pan met haal en hout eronder - tafel + 4 stoelen (ouderw. knopstoelen) - kast (deuren open) - iets op de vloer (planken met zand / tegels met zand) - kast - klok - borden - wandversiering - tinnen borden voor de schoorsteenmantel

- melkkannen - schalen voor vlees / spek / worst - jeneverglaasjes / jeneverkruik - jeneverkruik - kommetjes - broodplan + mes - valletjes voor schoorsteenmantel - duveltje + koekenpan - linnen zakjes voor lever/bloedworst - hout

Bestellen

- spek - worst - leverworst - kaantjes

- bloedworst - roggebrood (6 pakjes) - roggestoed (12) - eieren (20)

Foto's

4. Slachtvisite

5. Chirurgijn

Locatie

Zie plattegrond

Tijdschema

Vrij

Kerngroep leider

Astrid Stuut

Soort onderdeel


Spelleider

Astrid Stuut

Decor kraam

Kleine decor kraam

Spelers

Wim Poel - Leering Meester Chirurgijn Jansen Arjan Jaspers - Chirurgijn Steur


Spelers zelf, lijst opvolgen

Tijd schminken

09.15 uur


- Andere spelers (noabers van de slachtvisite, vreemdelingen, zwervers, spinster, timmerman, potstal enz.) moeten langs de chirurgijn gaan en zelf een kwaal bedenken zoals hoofdpijn, zwangerschap, misselijk, diaree, rugpijn, blaren, puisten, zweren, schurft. - Speler met kruiwagen (Wim Kuiper) komt langs. Dagelijks heeft hij hallucinaties over zijn overleden vrouw (zie ook spelonderdeel 12. Figuranten). - Een draad spannen om toeschouwers op afstand te houden - Pokken epedimie heerst, iemand in quarantine stoppen - Kruidenvrouwtje probeert zaken te doen (zie ook spelonderdeel 20. Handelaren en dorpsbewoners).


- tafel - 3 stoelen - kast - klein bankje - flessen - potjes - schalen - tangen

- verband - kruiden - eikels - kastanjes - boeken - dokterstas - poedertjes - zalf

- buikvlies - varkensblaas - pezen - iets op sterk water

5. Chirurgijn

5. Chirurgijn

Foto's

5. Chirurgijn


Locatie

Zie plattegrond

Tijdschema

Vrij

Kerngroep leider

Astrid Stuut

Soort onderdeel


Spelleider

Astrid Stuut

Decor kraam

Kleine decor kraam

Spelers

Henk Valk Hendrie Valk


Spelers zelf

Tijd schminken

08.30 uur


- Baas is aan het werk en besteld zijn knecht. Deze is langzaal van begrip en maakt fouten. - Knecht krijgt scheut door de benen van de baas. - Mannen/vrouwen komen langs om iets te laten maken, bijv. stoel of krukje (zie ook spelonderdeel 3. Herberg "De Groene Klok"). - Noabers van slachtvisite komen langs om iets te laten maken (zie ook spelonderdeel 4. Slachtvisite). - Timmerman is niet blij en zegt dat hij veel te druk is. - Timmerman werkt ondertussen zonder op te kijken gewoon door. - Timmerman stuurt zijn klanten naar de andere timmerman. - Timmerman stuurt zijn klanten naar de andere timmerman.


- grote werktafel - 2 stoelen - hout voorraad - gereedschap


7. Spinster

Locatie

Zie plattegrond

Tijdschema


Kerngroep leider

Astrid Stuut

Soort onderdeel


Spelleider

Astrid Stuut

Decor kraam

Afdak

Spelers

Tineke Steenvoorde Wim van Lenthe

Verantwoordelijk Spelers zelf opruimen Tijd schminken

09.15 uur


- Huishoudelijk tafereeltje (eten, drinken, enz.) - De spinster is druk in de weer met de wol, de man helpt haar. - Noabers van slachtvisite komen op bezoek, koffie drinken, gesprek gaat over schapenrassen, kwaliteit van de wol, laatste nieuwtjes, borstrokken en kousen breien (zie ook spelonderdeel 4. Slachtvisite). - De echtgenoot verteld steeds over "zie'n moo" die kon pas spinnen. Zijn vrouw is stads en kent de gewoontes van het platteland niet. - Spinster gaat naar chirurgijn met kwaal (zie ook spelonderdeel 5. Chirurgijn).


- tafel + 4 stoelen - inhoud kastje: - 2 melkkannen - op de tafel: - kastje - 3 broden - 4 manden - 6 borden - spinnewiel - 6 bekers - grote hoeveelheid wol - keuls potje - rollen linnen - schaal eieren (10 stuks) - wandversiering - 4 borrelglaasjes - mat onder de tafel of strohaksel met wit zand strooien

7. Spinster

- 2 broodplanken - 2 messen -1 broodmes - stuk spek voor op brood - brood

7. Spinster

Bestellen

- eieren (10 stuks) - 4 broden

Foto's

7. Spinster

8. Bakkerswinkeltje

Locatie

Zie plattegrond

Tijdschema

Vrij

Kerngroep leider

Janneke Nijkamp

Soort onderdeel


Spelleider

Janneke Nijkamp

Decor kraam

Kleine decor kraam met gevel 'Catrine'

Spelers

Dinie Jansen Meisje ? Knecht ?



Tijd schminken

09.15 uur


- Dinie meegaan in het spel ! - Kozakken komen langs voor brood (zie ook spelonderdeel 13. Kozakken) - Enkele vrouwen van herberg "De Groene Klok" halen brood (zie ook spelonderdeel 3. Herberg "De Groenen Klok"). - Knecht kneed deeg (graag verhaal erbij) - Kinderen brood bakken aan stok naast kraam


- toonbank - kast - grote broodmand (Evers ?) - vellen bruin inpak papier - potlood / papier (geen kassa !)

Bestellen

- ± 30 broden speciaal voor langskomende kozakken en vrouwen die brood kopen (spel)

Museum Den Hof B'theim: - speculaasplanken - bakkershoorn - div. Bakkers attributen - skieter - houten bak _ onderstel (deeg kneden)

8. Bakkerswinkeltje

8. Bakkerswinkeltje

Foto's

8. Bakkerswinkeltje

9. Herberg "De Witte Swaen"

Locatie

Zie plattegrond

Tijdschema


Kerngroep leider


Soort onderdeel


Spelleider

Gert Hofman

Decor kraam

Pand Ardesch

Spelers

Herbergier : Vrouw herbergier: Opoe:


Spelleider en spelers zelf, lijst opvolgen

Tijd schminken

10.30 uur

Franse soldaten:


Nico Rekers Bianca Bijlstra Herma Jaspers 12 (6 om 6) -> regelt Fons via Frank van Weegen

- Franse soldaten (6 om 6) drinken bier / du vin, zingen liederen en houden lofredes over Napoleon. - Een paar aanhangers van de Fransen zingen mee (zie ook spelonderdeel 17. Aanhangers van de Fransen). - De burgemeester komt langs (zie ook spelonderdeel 12. Figuranten). - Rijk boeren echtpaar (Echtpaar Boom) bezoekt herberg "De Witte Swaen" (zie ook spelonderdeel 12. Figuranten). - Reizigers zijn op doorreis en willen overnachten maar er is geen plaats meer (zie ook spelonderdeel 12. Figuranten). - Ambtenaar van Prefect (zie spelonderdeel 17. Aanhangers van de Fransen) laat zich fêteren (trakteren/verwennen). - onderknecht van de brouwerij komt bier brengen (zie ook spelonderdeel 2. Brouwerij). - Basis voor de douanen (zie ook spelonderdeel 15. Douanen). - Eventueel veehandelaren de koop beklinken. - als de tafels/stoelen bezet zijn of herberg is vol, dan doorlopen !!


Op de tapkast:

- borreltap - tonnetje - 8 jenever napjes - jenever kruiken - 3 wijn karaffen - 2 bier pullen - 6 borden

Op de planken: - 6 jenever napjes (voor tussendeur) - jenever kruiken - tinnen bekers - liter maat tin - 5 wijn karaffen - 16 wijn beker - 8 bier pullen 9. Herberg "De Witte Swaen"


- broodplank + mes - spek om te snijden - 2 broden


Bestellen

Bij de ingang:

- 2 grote biervaten

Op de tafel:

- 8 bier pullen - 4 wijn karaffen - 10 jenever napjes - 8 wijn bekers - 6 borden

- 8 broden

Foto's


- 6 broden - 6 borden

Totaal: - 24 jenever napjes - 18 bier pullen - 12 wijn karaffen - 24 wijn bekers - 18 borden - 12 wijn karaffen

10. Potstal

Locatie

Zie plattegrond

Tijdschema


Kerngroep leider

Gerdy Haselhorst

Soort onderdeel


Spelleider

Karin Leemhuis

Decor kraam

Eigen huisje

Spelers

Karin Leemhuis - Boerin Jan Meijer - Boer 2 kinderen



Tijd schminken

09.30 uur


- Noabers komen langs (zie ook spelonderdeel 4. Slachtvisite). - Algemene gespreksonderwerpen (kinderen, armoede, kozakken etc.). - Kozakken komen langs en willen brood en spek (zie ook spelonderdeel 13. Kozakken). - De boerin huilt vanwege armoede niets te geven. - Pachtheer komt met vrouw de pacht halen (Cor en Anja Boom), wederom huilt de boerin en de pacht wordt kwijtgescholden (zie ook spelonderdeel 12. Figuranten). - Boerin kookt, hangt de was op en tussen door schilte ze aardappelen en snijd brood (onder boezem houden). - Boer vlecht zooltjes, hakt hout en stookt vuurtje. - Dominee bezoekt arm gezin (zie ook spelonderdeel 12. Figuranten). - Handelaar in kippen komt langs (zie ook spelonderdeel 20. Handelaren en dorpsbewoners). - Man met kruiwagen komt mest ophalen (zie ook spelonderdeel 20. Handelaren en dorpsbewoners). - Man met zak haver op de rug komt even kletsen (zie ook spelonderdeel 20. Handelaren en dorpsbewoners). - Man komt giet / bok brengen en haalt deze later weer op (zie ook spelonderdeel 20. Handelaren en dorpsbewoners).


Zeer arme boeren, dus geen luxe zoals tafelkleedje, servies, op tafeltje in de hoek. - tafel + 4 stoelen - drink kommetjes / schalen - kastje - houten lepels - bankje (voor pannen, emmers etc.) - ouderwets ijzeren koekenpan (kaantjes) - 5 paar broodplanken + broodmes - gietijzeren pan (soep) - lepels voor de soep - vuurplaat met duveltje of vuurtje met haal en pan - messen voor het brood 10. Potstal

10. Potstal


Decoratie: - mestbult (op molensteen) afdekken met plastic - mand aardappelen - suikerbieten of knollen - bezem - waslijn + wasgoed - kruiwagen - gereedschap - boomstamhoutjes

Bestellen

- 10 broden - 30 eieren - soepgroente (prei-selderie-wortels) - 3 worsten - 2x 1kg spek (gezouten) - kaantjes

Foto's

10. Potstal


Locatie

Zie plattegrond

Tijdschema

Vrij

Kerngroep leider

Astrid Stuut

Soort onderdeel


Spelleider

Astrid Stuut

Decor kraam

Eigen decor

Spelers

Bertus Schoenmaker Jesse Schoenmaker - Knecht Bryan Pol - Knecht


Spelers zelf

Tijd schminken

08.30 uur


- Rustig aan het werk om iets te maken (als ambacht). - Mannen/vrouwen komen langs om iets te laten maken, bijv. stoel of krukje (zie ook spelonderdeel 3. Herberg "De Groene Klok"). - Noabers van slachtvisite komen langs om iets te laten maken (zie ook spelonderdeel 4. Slachtvisite). - Knecht (Bryan Pol) doet alles verkeerd.



12. Figuranten

Locatie

N.v.t.

Tijdschema


Kerngroep leider

Astrid Stuut

Soort onderdeel


Spelleider

Astrid Stuut

Decor kraam

N.v.t.

Als de tafels/stoelen bezet zijn of herberg is vol, dan doorlopen !!


Spelers zelf

Omschrijving spelonderdeel Speler met kruiwagen Loopt met kruiwagen met sterfstro en spreekt iedereen aan (stro werd vroeger verbrand ivm besmetting). Heeft hallucinaties na overlijden vrouw en gaat naar chirurchijn. Gaat bij chirurgijn langs (zie ook spelonderdeel 5. Chirurgijn).

Opmerkingen / suggesties Nodig: - kruiwagen + beddentyk gevuld met stro

Erik Kamphuis Arjen Kamphuis (zoon)

Stokers vuurkorven Vuurkorven brandend houden.

Jan Zomer

Kar met hout staat klaar achter herberg "De Groene Klok". Kar 's avonds retour achter herberg "De Groene Klok". Schminken om 08.30 uur Nodig: - brief van Gemeente Bestuur - wandelstok

Burgemeester Loopt door het dorp, praat met iedereen. Bezoekt Herberg "De Witte Swaen" (zie ook spelonderdeel 9. Herberg "De Witte Swaen"). Leest de ingeschreven gegevens bij de burgelijke stand voor (zie ook spel- Schminken om 10.30 uur onderdeel 16. Burgelijke stand). Heeft brief ontvangen van Gemeente Bestuur.

Gerrit Dekker

Koster Staat voor de kerk ingang en brengt bezoekers naar de zitplaats.

Figuranten Wim Kuiper (V'shoopseweg)

12. Figuranten

Schminken om 08.30 uur

Nodig: - lantaarntje ('s avonds inleveren in de Rank). Schminken om 10.30 uur

12. Figuranten

Figuranten Gerrit Kuiper

Gert Hofman Astrid Stuut

Mannes Kleinjan

Gert van der Berg Ineke Hallink Angelique van der Zwaag

Omschrijving spelonderdeel Dominee Bezoekt Herberg "De Groene Klok" en vermaant de publieke vrouwen (zie ook spelonderdeel 3. Herberg "De Groene Klok"). Bezoekt arm gezin van de potstal (zie ook spelonderdeel 10. Potstal). Geeft korte godsdienstles op school (zie ook spelonderdeel 1. Schooltje). Gaat bij slachtvisite langs om vlees en spek op te scharrelen (zie ook spelonderdeel 4. Slachtvisite). Vrouw met bastaard kind vraagd dominee om te dopen.

Opmerkingen / suggesties Nodig: - bijbel - wandelstok (ouderwets)

Vreemdelingen met wagentje Gaan langs chirurgijn, zwanger en rugpijn (zie ook spelonderdeel 5. Chirurgijn). Man een beetje dom. Gaan langs de brouwerij om te bedelen om een pul bier en worden weggestuurd (zie ook spelonderdeel 2. Brouwerij). Zwerver Gaat naar de chirurgijn met vage klachten (zie ook spelonderdeel 5. Chirurgijn). Gaat slapen in boerenkar met stro (elk uur ongeveer 5 minuten). Gaat langs de slachtvisite om te bedelen om vlees (zie ook spelonderdeel 4. Slachtvisite). Gaat langs de brouwerij om te bedelen om een pul bier en worden weggestuurd (zie ook spelonderdeel 2. Brouwerij).

Nodig: - Karretje met gordijntjes ('s avonds spullen inleveren bij herberg "De Groene Klok)

Vreemdelingen met kind in karretje Hebben geen huis en zoeken woonruimte. Kind pas geboren en ligt in kistje in de kar. Hebben kwalen en gaan langs chirurgijn (zie ook spelonderdeel 5. Chirurgijn). Gaan langs de brouwerij om te bedelen om een pul bier en worden weggestuurd (zie ook spelonderdeel 2. Brouwerij).

Nodig: - klein karretje met diverse verhuisspullen - baby pop + kistje ('s avonds karretje en verhuisspullen inleveren bij herberg "De Groene Klok", baby pop inleveren bij de Rank) Schminken om 09.30 uur

12. Figuranten


Schminken om 09.30 uur Nodig: - jute zak voor op de rug Schminken om 09.30 uur

12. Figuranten

Omschrijving spelonderdeel Dementerende oude vrouw Heeft warrige verhalen over vroeger, hersenspinsels. Praat graag met dorpsgenote, denkt zwanger te zijn.

Opmerkingen / suggesties Draagt 'iets' bij zich (zelf bedenken)

Jan Huisjes Egbert Jan Haselhorst

Rattenvangers Zijn opgewonden over de rattenplaag die het dorp teisterd en vertellen verhalen over hoe / wat / waar. Zijn bijgelovig en denken ratten kaan vrouwen knagen als ze slapen. Een jonge deerne (naam noemen) is haar grote teen al kwijt.

Karin Dubbink Jolien Blekkenhorst Tim Dubbink Paul Dronkert

Arme familie met kar met sprokkelhout Bedelen, halen brood etc. Zoeken werk. Gaan langs de slachtvisite om te bedelen om vlees (zie ook spelonderdeel 4. Slachtvisite).

Nodig: - rattenkooi - zak met echte dode ratten (via rattenvanger) (spullen 's avonds inleveren bij herberg "De Groene Klok") Schminken om 08.30 uur Nodig: - karretje met sprokkelhout (spullen 's avonds inleveren bij herberg "De Groene Klok"). Schminken om 09.30 uur

Henk Remmink

Stroper Loopt rond en knoopt gesprek aan met de dorpsbewoners. Probeert bij Herberg "De Groene Klok" zijn waren te verkopen (zie ook spelonderdeel 3. Herberg "De Groene Klok"). Verteld waar hij zijn strikken heeft gezet. Verteld zijn eigen verhaal. Rijk boeren echtpaar Bezoeken Herberg "De Witte Swaen" (zie ook spelonderdeel 9. Herberg "De Witte Swaen"). Komen de pacht ophalen bij de potstal (zie ook spelonderdeel 10. Potstal). Vrouw met bastaard kind en haar zus Zijn op zoek naar de vader, knecht van de brouwerij (Eddy Stokvis), en doet haar beklag (zie ook spelonderdeel 2. Brouwerij). Vraagt de dominee om te dopen.

Figuranten Annita Bonte

Cor en Anja Boom

Wendy Stokvis Angela Jaspers

12. Figuranten


Nodig: - 2 dode konijnen (zelf regelen) ('s avonds meenemen naar huis) Schminken om 08.45 uur Nodig: - grote geld tas Schminken om 08.45 uur Nodig: - pop in doeken gewikkeld ('s avonds inleveren bij de Rank) Schminken om 08.45 uur

12. Figuranten

Figuranten Henk Jaspers Herman Jansen

Omschrijving spelonderdeel Opmerkingen / suggesties Schminken om 08.45 uur Veldwachters Orde bewaren en eventueel dronken volk en publieke vrouwen verwijderen in Herberg "De Groene Klok" (zie ook spelonderdeel 3. Herberg "De Groene Klok").

Gea Palland Arno ten Kleij

Reizigers Moeder en zoon willen overnachten in herberg "De Witte Swaen" (zie ook spelonderdeel 9. Herberg "De Witte Swaen").

Egbert Jonge

Oranje gezinde functionaris (met oranje sjerp om). Staat op verhoging en maakt luid bekend dat de Prins van Oranje in Scheveningen is aangekomen. Zodra hij "Groot nieuws, groot nieuws" roept, moeten andere figurante en dorpsbewoners blijven staan luisteren en na de toespraak luid "Lang Leve Oranje" roepen.

12. Figuranten

Nodig: - wandelstok - oude koffer (zelf voor zorgen indien mogelijk) Schminken om 08.45 uur Schminken om 08.45 uur

13. Kozakken

Locatie

Pastorie tuin

Tijdschema


Kerngroep leider


Soort onderdeel

Eenmalig

Spelleider

Jack Lindeboom / Albert Mijnheer

Decor kraam

N.v.t.

Spelers

Jack Lindeboom Albert Mijnheer Frans Arts Lambert Kleine Deters Jan Groote Roelof Veurink Harry Kunst Thomas Withaar


Spelleider en spelers zelf, alles verzamelen in de pastorie tuin (lijst opvolgen).

Tijd schminken

09.00 uur


Dick Bolman Arie Sluijer Gerjan Sluijer Gerjan Braakman Bert Stokvis Hans Vos Jan Kamphuis Edward Kamphuis

- 2 Groepen maken van 8 personen. - 1 Groep van 8 personen op het kampement, eten, drinken, koken, vlees roosteren, paarden opzadelen, zingen en dansen om het vuur, slapen. - 1 Groep van 4 personen gaat naar de brouwerij (zie ook spelonderdeel 2. Brouwerij) en naar herberg "De Groene Klok", eten, drinken, dansen, flikflooien met de publieke vrouwen (zie ook spelonderdeel 3. Herberg "De Groene Klok"). - 1 Groep van 4 personen loopt rond in het dorp, jagen de fransen op en zetten ze vast onder de toren. Plunderen een gezin (zie ook spelonderdeel 14. Plundering gezin). Gaan langs bakkerswinkeltje (zie ook spelonderdeel 8. Bakkerswinkeltje), gaan langs potstal en willen Gaan langs potstal en willen brood en spek (zie ook spelonderdeel 10. Potstal). Gaan langs de slachter en halen slachtafval en spek (zie ook spelonderdeel 20. Slachter). Zingen kozakkenliederen (actie Fons Hassels - Mönning)

13. Kozakken

13. Kozakken


- 2 à 3 paarden / bepakt. - vuur - vuurplaat - voldoende hout - kookpot - stokken voor kookpot - jenever kruiken - schapenvachten - nachtverblijf (stokken met dekkleden erover)

Foto's

13. Kozakken


Locatie

Zie plattegrond

Tijdschema


Kerngroep leider

Henk Stokvis

Soort onderdeel

Eenmalig

Spelleider

Henk Stokvis

Decor kraam

Grote decor kraam

Spelers

Henk Stokvis Gerja Kleinjan Stefanie Kuiper - Dochter Dinie Schinkel - Opoe



Tijd schminken

10.30 uur


- Kozakken gluren naar binnen en plunderen kleding en spek (zie ook spelonderdeel 13. Kozakken). - Kozakken zijn ruw en onbenullig maar niet gewelddadig. Ze zien de dochter wel zitten. - Dochter vlucht naar buiten, ouders gaan te keer en rennen dochter achterna. - Opoe blijft in de deur staan jammeren. - Dochter komt later terug.


- kachel - tafel + 4 stoelen - 2 stoelen aan de wand - kast - wandversiering - spek aan de zolder, die kozakken plunderen

Bestellen

- 10 roggestoet - 6 stuk gezouten spek - 6 worsten

- worst aan de zolder, die kozakken plunderen - broodplank + broodmes - 12 borden (4 op tafel / 8 in kast) - 12 bekertjes - 2 melkkannen - 2 schalen


15. Douanen

Locatie

Basis herberg "De Witte Swaen"

Tijdschema

Vrij

Kerngroep leider

Wim Kuiper

Soort onderdeel


Spelleider

Wim Kuiper

Decor kraam

N.v.t.

Spelers

Michiel Poel Bart-Jan Harmsen


N.v.t.

Tijd schminken

10.30 uur


- Basis herberg "De Witte Swaen" (zie ook spelonderdeel 9. Herberg "De Witte Swaen"). - Samen spelen met de franse soldaten (zie ook spelonderdeel 9. Herberg "De Witte Swaen"). - Belastingambtenaar / inners, 'taxes imperiales'


15. Douanen


Locatie

Pand Middendorpshuis

Tijdschema

Vrij

Kerngroep leider

Janneke Nijkamp

Soort onderdeel


Spelleider

Janneke Nijkamp

Decor kraam

Pand Middendorpshuis

Spelers

Anne Dorst Hans Ridderinkhof



Tijd schminken

10.30 uur


- Inschrijven familienaam, geboortedatum, huwelijk gegevens enz. - De burgemeester leest de inschreven gegevens voor (zie ook spelonderdeel 12. Figuranten).


- tafeltje + 2 stoelen - bankje - schrijfspullen / veren / inkt / papier - stapeltje boeken

Foto's



Locatie

Pand Ardesch

Tijdschema


Kerngroep leider


Soort onderdeel

Eenmalig

Spelleider

Henk Niewerth

Decor kraam

Pand Ardesch

Spelers

Henk Niewerth Erika Stokvis Ben van Dijk Geke Jansen Peter Maassen van de Brink Willy Bosch Johan Oordt Nelleke Roozenbeek Jack de Groot Jan Willem Poel Ineke Kuiper Johannes Laarman Gerreke Gierveld Agnes Stegeman Arie Endendijk (Ambtenaar van Prefect)



Tijd schminken

10.00 uur


- 2 Groepen van 6 personen maken. - 3 Mannen/3 vrouwen in herberg "De Witte Swaen" (zie ook spelonderdeel 9. Herberg "De Witte Swaen"), 3 mannen/3 vrouwen op op straat. - Verkopen van Franse paspoorten. - Zingen van het Franse volkslied. - Het roepen van aanhankelijksbetuigingen: vive l'empereur, vive Napoleon, vive la France. - Het voordragen van korte, passende Franse teksten en gedichten, die daarop in het Nederlands worden voorgedragen. - E.e.a. gebeurd zoveel mogelijk buiten voor de entree van de herberg, zodat het publiek het goed kan zien en horen. - Verdere uitingen i.o.m. Arie Endendijk (zijn echtgenote is Francaise).



18. Veeverkopers

Locatie

Zie plattegrond

Tijdschema


Kerngroep leider

Henk Stokvis

Soort onderdeel


Spelleider

Dick Melenberg

Decor kraam

N.v.t.

Spelers

Wim Bonthuis Dick Melenberg Jan Dekker Bert Winkel Gerrit Laarman Arthur Asveld


Spelleider en spelers zelf, lijst opvolgen Hekwerk / vee achter herberg "De Groene Klok". Vee via Bert Winkel

Tijd schminken

08.15 uur


- Indien er plaats is, de verkoop beklinken in herberg "De Witte Swaen" (zie ook spelonderdeel 9. Herberg "De Witte Swaen"). - Man met geit of bok aan touw komt ook even op de veeverkoop (zie ook spelonderdeel 20. Handelaren en dorpsbewoners). - Gaan langs smederij (zie ook spelonderdeel 20. Handelaren en dorpsbewoners).


- schapen - geiten - handelsgeld - hekwerk - drinkbakken voor het vee

18. Veeverkopers

19. Slachter

Locatie

Zie plattegrond

Tijdschema


Kerngroep leider

Gerdy Haselhorst

Soort onderdeel


Spelleider

Jan Haselhorst

Decor kraam

Kleine decor kraam

Spelers

Jan Haselhorst Maaike Rodenboog Hettie Kleinjan


Spelleider en spelers, lijst opvolgen

Tijd schminken

08.45 uur


- Kozakken halen slachtafval en spek op (zie ook spelonderdeel 13. Kozakken). - Slachter slacht 1 groot varken, praat steeds over dat beest. - Vrouw van slachter is dat verhaal zat en wil het niet langer aanhoren, slachter lijkt gekker op het varken dan op haar. - Al mopperend doet ze haar werk (worst stoppen en ophangen). - Slachter geeft tekst en uitleg aan kinderen.


- tafel (Jan Haselhorst) - 2 stoelen - eiken hakblok - houten vleesbak - slagersattributen (neemt Jan zelf mee) - strohaksel over zand strooien (Gerdy weet hoe de inrichting is !)

19. Slachter

19. Slachter

Foto's

19. Slachter

20. Handelaren en dorpsbewoners

Locatie

Zie plattegrond

Tijdschema


Kerngroep leider

Janneke Nijkamp

Soort onderdeel


Spelleider

Janneke Nijkamp

Decor kraam

N.v.t.

Verantwoordelijk opruimen Omschrijving spelonderdeel Handelaar in kippen Probeert bij de dorpsbewoners enkele kippen te verkopen. Noemt kippenras en verteld er wat over. Gaat bij de herbergen langs (zie ook spelonderdeel 3. Herberg "De Groene Klok" en 9. Herberg "De Witte Swaen"). Gaat bij de potstal langs (zie ook spelonderdeel 10. Potstal). Handelaar in eieren Gerjan Meuleman Gaat met grote mand eieren langs de herbergen (zie ook spelonderdeel 3. Herberg "De Groene Klok" en 9. Herberg "De Witte Swaen"). Probeert onderweg ook zijn handel te verkopen. Is zo af en toe teleurgesteld over de verkoop en gooit dan een ei kapot. Kiepkeer'l Henk Bonthuis Komt oorspronkelijk uit Duitsland en praat met dorpsbewoners in gebrekkig duits. Gaat bij herberg 'De Groene Klok' langs (zie ook spelonderdeel 3. Herberg "De Groene Klok"). Zet onderweg mand neer en probeert wat te verkopen. Hetty Petter + 2 kinderen Viswijf Loopt rond met vis in de mand. Heeft groot gezin en probeert vis te verkopen bij o.a. dorpsbewoners, herberg "De Groene Klok" en herberg "De Witte Swaen" (zie ook spelonderdeel 3. Herberg "De Groene Klok en 9. Herberg "De Witte Swaen"). Vertelt er telkens bij dat Lubbert ze heeft gevangen in de Regge. Figuranten Martin Leemhuis


Opmerkingen / suggesties Nodig: - mand - 2 / 3 kippen (zelf regelen indien mogelijk) Schminken om 08.00 uur

Nodig: - eieren (zelf regelen) - ouwerwetse mand (zelf regelen) Schminken om 08.00 uur Nodig: - zelf handel regelen i.o.m. kerngroep / spelleider Schminken om 08.00 uur

Nodig: - vis (regelt Janneke Nijkamp) Schminken om 08.00 uur


Figuranten Annemiek Scholten

Omschrijving spelonderdeel Kruidenvrouwtje Verkoopt kruiden. Gaat met allerlei kruiden in zakjes door het dorp Geeft tekst en uitleg waar het goed voor is. Probeert bij de chirurgijn ook zaken te doen (zie ook spelonderdeel 5. Chirurgijn).

Opmerkingen / suggesties Nodig: - jute kruidenzakjes + kruiden ('s avonds inleveren bij de Rank) Schminken om 08.00 uur

Henrico Dalvoorde

Man met kruiwagen met mest Loopt door het dorp en maakt praatjes. Gaat naar de potstal en maakt kruiwagen vol en leegt deze op de mestbult (zie ook spelonderdeel 10. Potstal). Is toeschouwer bij veeverkoop.

Nodig: - houten kruiwagen met mest (zelf regelen) Schminken om 08.00 uur

Theo Wiersema

Nodig: Man met zak haver op de rug Loopt naar de potstal en blijft even kletsen (zie ook spelonderdeel 10. Potstal). - jute zakken met stro/haver (zelf regelen) Schminken om 08.00 uur Neemt zak weer me en gaat naar de brouwerij (zie ook spelonderdeel 2. Brouwerij. De brouwer is druk en heeft geen tijd voor hem. De vrouw van de brouwer vraagt of hij morgen terug wil komen. Is toeschouwer bij veeverkoop. Spel met kozakken (man wordt gedwongen door de kozakken om haver te brengen.

Gert Bijlstra

Man met geit of bok aan touw Loopt met geit/bok door het dorp en verteld dat de geit onder de bok is geweest. Brengt geit/bok naar de potstal en haalt ze even later weer op. Gaat ook even naar de veeverkoop (zie spelonderdeel 18. Veeverkopers).


Nodig: - geit / bok (zelf regelen indien mogelijk) Schminken om 08.00 uur


Figuranten Dinand Hekman

Omschrijving spelonderdeel Timmerman met ladder Loopt door dorp met een ladder. Gaat bij chirurgijn langs met kwaal (zie spelonderdeel 5. Chirurgijn).

Herralt Bijlstra

Timmerman Loopt met Dinand Hekman door het dorp. Gaat bij chirurgijn langs met kwaal (zie spelonderdeel 5. Chirurgijn).

Nico Boertien

Verteller kozakkenmoord Vertelt op diverse locaties zijn spannende verhaal over de kozakken kozakkenmoord.

Gerrit Soepenberg

Smederij Werkt gehele dag met de paarden. Veekopers komen langs (zie spelonderdeel 18. Veeverkopers). Schminken om 09.45 uur.

Famke Poel Marijn Koppelman Marte Jaspers

Lopen rond. Schminken om 08.15 uur.

Mirjam Rozemuller Jennie Bolman

Lopen rond en praten met de overige spelers en brengen de gestolen waren weer terug. Schminken om 08.15 uur.

Sophie Kosters Tessa Melenberg Sanne Endeman Lotte Endeman

Lopen rond en brengen de gestolen waren van de plundering van het gezin terug. Schminken om 08.15 uur.


Opmerkingen / suggesties Nodig: - gereedschap (zelf regelen) - houten ladder (zelf regelen) Schminken om 08.00 uur Nodig: - gereedschap (zelf regelen) - houten ladder (zelf regelen) Schminken om 08.00 uur Verhaal zelf bedenken Schminken om 08.00 uur

21. Muziekgroepen

Locatie

Buiten en in de kerk

Kerngroep leider /Spelleider Fons Hassels Mönning

Muziekgroep buiten Frits Leemhuis

Omschrijving spelonderdeel met trekzak

Groep Harry Kottier "Goet ende fijn"

Tijdschema


Soort onderdeel


Decor kraam

N.v.t.


Muziekanten zelf

Aantal personen 1 volwassen

Opmerkingen / suggesties Schminken om 09.45 uur

Totaal ± 6 volw.


4 volwassenen

met blaas-, strijk-, en slaginstrumenten

Deel Sallands Bachkoor

Totaal ± 12 volw.


Groepje blazers Juliana

Totaal ± 6 volw.


Schoolkoor De Smithoek

O.l.v. Sharon Poffers Fons stemt de liedjes af met Sharon Poffers.

20-25 kinderen


Muziekgroep in kerk Groepje blazers Juliana

Omschrijving spelonderdeel

Aantal personen Zie hierboven

Opmerkingen / suggesties Schminken om 11.00 uur

Groep Erik Pastink

met orgel, trompet en pauk

5 volwassenen


Zie hierboven


1 volwassen


Deel Sallands Bachkoor Wim Westenberg

Clavecinist op barokclavecimbel

21. Muziekgroepen

22. Artiesten

Locatie

N.v.t.

Kerngroep leider /Spelleider Fons Hassels Mönning

Artiest Magic John (Jan Bouwhuis)

Omschrijving spelonderdeel Goochelaar

Tijdschema


Soort onderdeel


Decor kraam

N.v.t.


Artiesten zelf

Opmerkingen / suggesties

Circus Alderhandt (Arjan de Graaf)

22. Artiesten

23. Vrijdagmiddag actie

Locatie

N.v.t.

Tijdschema

N.v.t.

Kerngroep leider

Wim Kuiper

Soort onderdeel


Spelleider

Wim Kuiper

Decor kraam

N.v.t.


N.v.t.


Bijgaande lesbrief is opgesteld door Gerlo Teunis.


23. Vrijdagmiddag actie

LESBRIEF VOOR DE SCHOLEN

Historisch Schouwspel 2013 200 jaar geleden

Deze lesbrief geeft een indruk van het thema van het historisch schouwspel. De Franse tijd eindigt.  Je kunt alleen aan het werk gaan of in kleine groepjes.  Help elkaar met woorden die je niet kent.  Er zijn leesteksten en opdrachten. Kijk maar waar je mee aan de slag gaat.  Een geschiedenisboek of internet is een handig hulpmiddel.

Zo’n 200 jaar geleden waren de Franse soldaten waren nog in ons land. Maar de macht van de Franse Keizer was afgenomen en de soldaten werden verdreven. Daarbij kregen de Nederlanden hulp uit het (Verre) Oosten van Pruisen en Russen waar de Kozakken bij hoorden. Bij Gramsbergen kwamen ze in 1813 de grens over. En ineens stonden ze ook in onze omgeving...

De Kozakken zijn een traditi-

Zijn er namen in onze omgeving die ons herinneren aan de Kozakken ?

onele gemeenschap van mensen die leven in het zuidelijke steppegebied van Oost-Europa en Aziatisch Rusland. Ze staan bekend om hun onafhankelijke levenswijze en militaire vaardigheden, vooral wat betreft hun rijkunsten. Ze worden in verhalen vaak als barbaars en wreed uitgebeeld of kwam dat door de verhalenvertellers? In de dorpen kwam je ze drinkend tegen of etend tegen. En ze konden ontzettend stinken. Maar er is ook een andere kant. De Kozakken kom je ook zingend in een kring tegen. Muziek is hun passie en het is een gelovig volk. Ze waren ruig en hard maar welke soldaat was dat niet? De Kozakken waren trouw aan hun Tsaar. Wat is een tsaar eigenlijk? Zij waren goed bewapend met lansen en dolken en met grote snelheid trokken ze door Overijssel.

Zet de komst van de kozakken in de tijdlijn.

Kozakken konden enorm goed paardrijden op hun kleine paarden. Met losse teugels haalden ze stunts uit…. Kun je verhalen vinden op internet?

Pagina 2

Historisch Schouwspel 2013

Fransen eruit… Kozakken op doorreis

De Kozakken kwamen om ons land te bevrijden van de Fransen. Toch bleef het beeld dat het barbaarse woestelingen waren. Dat maakte dat ze niet bepaald met open armen werden ontvangen. Eenmaal in het ‘brave’ Nederland stonden ze al gauw bekend als liederlijke, twee uur in de wind Waar heeft Mennigjeshave gestaan?

stinkende halfwilden. Zuipschuiten waren het, rokkenjagers, veelvraten en vechtmachines. Nauwelijks een half jaar waren ze in ons land en niet eens met zovelen, maar de Kozakken op hun pittige steppepaardjes maakten zoveel in druk dat ze nog in talrijke volksverhalen figureren.

van Rambo, Holle Bolle Gijs en de baardige duivel zelf, maar wie waren ze werkelijk?

Ze worden daarin steevast afgeschilderd als kruisingen

Paardrijden in Kozakkenstijl.. De Kozakken hadden als ruiter een andere zitpositie dan de gewone cavalerie. Normaal wordt het paard gestuurd door teugels en de benen (van de knie tot aan de enkel). De benen van de ruiter sluiten nauw aan de zijden van het paard en de hak moet lager zijn dan de tenen. De beugels zijn zo afgesteld dat de afstand tussen de ruiter rechtstaand met gestrekte benen en het zadel ongeveer de grootte is van de ruiters vuist. Als er gereden wordt in een Kozakkenzadel met een bolster en zadelsingel, strekken de ruiters scheenbenen naar achteren en hij wordt aanzienlijk hoger boven het paard zijn rug getild. De invloed van de benen op het paard is veel minder. Als gevolg daarvan sturen Kozakken hun paarden het meest door middel van de beteugeling, het buigen van het lichaam en de zweep. Tijdens het stilstaan of galopperen, zetten de Kozakken weinig gewicht in de beugels. In draf moeten ze naar voren leunen, hun benen meer buigen en drukken tegen de beugels. In galop hoeft men bijna niet te drukken tegen de beugels en zit ruiter diep in het zadel. Om het paard aan te

Pagina 3

sporen gebruikt hij de nagaïka (zweep). Vooral als ongeëvenaarde ruiters zijn de zuidelijke Kozakken vermaard geworden. De Kozakken showden hun vaardigheden in het paardrijden via de dzhigitovka. Deze circusachtige manier van rijden werd oorspronkelijk aan de Kozakken geleerd door de Circassische bendes, en daarna overgedragen van generatie op generatie.

Een schrijver vertelt

‘…...De Fransen aan de overkant deden het in

hun broek voor twee kanonnetjes, die met ijzeren staven waren geladen. Bij de schermutselingen waren niet meer dan vijftien Kozakken betrokken. Echte mannetjesputters waren het, want ze zetten ook nog eens de achtervolging in op de vluchtende Fransen ….’

Hiernaast staat een stukje tekst uit een boek van dhr Aalders……. Wat voor beeld krijg je nu van de Kozakken?

‘…..Op 10 november 1813 hadden zich twaalf tot vijftienhonderd Kozakken verzameld bij het Duitse Neuenhaus, boven Nordhorn. Twee dagen later doken de eersten al op voor de IJssel. Hun strategie was om de Fransen zo snel mogelijk de rivier over te jagen en dan door te stomen naar het westen tot uiteindelijk Parijs. Dat lukte wonderwel. Op 21 mei 1814 was heel Nederland voorgoed van de Fransen bevrijd. In Deventer, in die tijd vestingstad met een paar honderd Franse militairen binnen de muren, was oversteken over de IJssel onmogelijk. De stad werd op 12 november omsingeld om te voorkomen dat de daar aanwezige Fransen in de rug zouden aanvallen. De Kozakken sloegen hun bivakken op in omringende dorpen als Epse, Harfsen, Gorssel, Almen en Oxe. De bevolking moest de soldaten geruime tijd voeden en laven en hen tevens voorzien van stro, takkenbossen, hooi en haver. Op 26 april 1814 was het beleg van Deventer afgelopen. De Franse troepen kregen een vrijgeleide en konden met wapens en al naar hun vaderland terugkeren. Op 13 november 1813 verschenen de Kozakken in Zutphen, dat werd verdedigd door een klein Frans garnizoen. Toen de stad na tien dagen werd ingenomen waren de Fransen al gevlogen. Oversteken over de IJssel kon een paar dagen eerder al bij Zwolle. Daar werd de rivier overgestoken bij het Katerveer, nadat een eerdere poging mislukte….’

Pagina 4

Historisch Schouwspel 2013

Lees meer over de geschiedenis …... Het enig overgebleven voorwerp uit de Kozakkentijd is een karwats, een stugge leren zweep met een stevige knop aan het einde waarmee je flinke en pijnlijke klappen kon uitdelen.

Hieronder zie je Nederlandse woorden met een vertaling. Wat valt je op?

Wat is dit en heeft dat met de geschiedenis te maken?

Scan de qr-code hierboven en zoek naar meer informatie

Kozakkenpaarden

over het De Kozakkenpaarden waren kleiner dan hun soortgenoten. Volgens Sir Robert Wilson was het Kozakkenpaard een erg klein, maar goed gefokt paard,. Het kon met gemak met een snelheid van 5 mijl per uur lopen. Niets was vergelijkbaar met de vitaliteit en de soepelheid van deze kleine dieren, ook op bevroren wegen. Om zijn robuustheid werd het Kozakkenpaard ook gebruikt bij de reguliere cavalerie tijdens de veldtocht .De Kozakken gebruikten op zijn minst twee types zadels, de een gebruikt door de Kozakken van de Garde en de ander met een houten frame met een leren kussen en zadeldoek. Het zadel was op de paardenrug bevestigd met twee lange buikriemen en de bezittingen van de Kozak waren opgeborgen in zijn zadeltassen. Het paardentuig had geen bit, zodat het paard kon eten wanneer het maar wilde.

Bezoek het historisch schouwspel Scan de qrcode hiernaast en wat heeft dit met het historisch schouwspel te maken.

historisch

Draaiboek. Historisch Schouwspel 2013

Recommend Documents