Doe-het-zelf wandeling De Vijfhoek
Downtown INFO
thema Wijk duur
Wijkwandeling De Vijfhoek 1u30
Startpunt Eindpunt Bereikbaarheid
Beursplein Beursplein Premetro lijn 3 of 4 halte Beurs
UiTinBrussel is een initiatief van muntpunt.be
intro Evere
Schaarbeek
E19 ANTWERPEN
Brussel-Stad
BRUSSEL NATIONALE LUCHTHAVEN
Ganshoren E40 GENT OOSTENDE
E40 LEUVEN
Koekelberg St.-Agatha Berchem
LA E K E N
JAC QM AIN
PELIC AN
M
ST.PIE
BLD
. E.
R. DU
NE
AAN STR.
PELIK
AN QM AIN LA
LAKE NSES TR.
S
CHA USS EE D 'AN VER S
RU DE L E 'A HOE NGLE KSTR AAT
RUE DE
L NIE UW MUS. VAN DE BRU VRIJMETSELARIJ G MUS. BELGE DE LA FRANC-MAÇONNERIE
ST.-RO C RUE S HUSSTR. T.-RO CH
BLO EM RU EN E A STR UX F A A LEUR T S
R. MARCQ STR.
O LA HOLKAAI UILLE
AI A
SPAA R RUE DSTRAAT E L'E PAR G
R. VAN GAVER STRA
CH
K A N AAI TIER
PA RUE KHUISS DU M TRAA AGA T SIN
HA ND QU ELS AI D KA UC AI OM ME RC E
KALK QUAIKAAI A CHAU LA X
Q SCH UES DE UAI A UIT -KAA ENK TIM CONST U BOIS MER RUC I HOU TION TKA S AI QU T EENKO
K.V.S.
THEATRE NAT DE LA COMMU WALLONIE BRU RU ED UP ON
R. D CO . DU LOM IVE BIER
AD
OL
PH
E
MA X
RUE BRUID DE LA FIA SSTR N AAT CEE
JAC
EV AR D
EMIL E
UL
DE
NIE
UW STR AA T
RUE
R. DE L'INFIRMERIE FERMERIJSTR.
PO AR D RC CH SD U S EAAD VA E LIE TJE N GE LU IK
KA RU STANJE E D U B OO M M LAEK ARRONNSIETRR. EN
R. L. LEPAG E
STR.
POILSGANG IMP. POILS
H
AN BLD SPA C
E
NS LLES TRA AT
DE BROUCKERE
EN GR CENTRE A MONNAIE MUNT- CHT R V.L.H.O.R.A. UE CENTRUM DU B 2= VIJFENTWINTIG AUGUSTUSGAL. FOS SE-A GAL. DU VINGT-CINQ AOUT R
RU
SR ZW UE ART DE E LI L E RU A VIEVEVRO E D RGE UW S HA ES H NOIRE TR. A
G
QU
ST R.
LD
PO
LEO
R.
IM H GE P D R. UIDE R. D'U TR .L. DU N O NE R M U P D E UW GA A MA AR 1-M ERS H L U R K A . PR ES DO E LA. X PE CHE T S NSEDI MI EIDS K T R. HER NICA G NIN REIN AUX EN INS GIN E STR NE . GA LER IJ KO G NIN
RKO
KL E E
KT E AU PTE BOTE BE RUE RST UR RE R. C VLE ET PA HAI R E I RO S- N O D EN STR .
TA RU BO E D RA E ST R.
MID
I
1
GR EE STR P.
R PER UE DE SF SR STR IPIERS AA T
AN SPA CH LA
AN
LLE
NS PA CH
GE RIK RY SS TR .
.A
RUE DU PONT D.L.CARP E KARPERBRU G
2 P
E CH AR BES U M ER R. DAU X H
GR OOT EI LAND
GR E STR TRY- 1= IMP. D.L. GIROFLEE . VIOLIERGANG
. TR SS OP
R. DU VIEU XM OUDE ARCH GR E A AU X
CH
R.
ST
BLD
PA
.
VEST
PAPE N
N RA DEN R. VAND EN B
VE
. STR
DE LA ZEN SENNE NES TRAA T
L'E
P
ISS
UX
2
L GVA BOR
EN
AT FFELSSTRA PHE CHRISTO
NG
NI
AN E E V ELD RU TEV AR
A DEV R. P.
R UE
RUE TEAU J.PLA . STR
R. SST ZER
RT
R. G R DU G O O RA TSE ND RM -S EN ERM Y . J R UE TST EN OS PA R. T R. DU REMPART DES MO S TR INES
STR .
RTH ELE M BA
PA RU SSEN E D DA EP A S LESTR SC OPPEMSTRAAT HE AAT ND AE LE VAR KEN R UE D QUA R. D SMA 'OP BAR I AUX HEM AUX U M R KT Q
BLD
IEU E N WP IE OO UPO RTL RT AA N
AI KODES C OL H A M I RB JN O EN NN KA AG BLD AI ES N .D
QU
AN
YLA
AI
KA
EN
S CYPRE R DU SSTR. CIPRE
AAI UTK HO ND I AA BRA ENK STE BAK
W
ST.-JAN NEPO R.ST.-JEAN MUCENUSSTR AAT D.ECH RUE NEPOMU- C ENE LADD ELLES ERSST R.
.D MUNT P PRINC ES PL. DE LA RINSE ES NS MONNAIE T 4 KMS R. KO R . D SC TRM N E 2= IMP. DES CADEAUX 5 I N G LA H IL T R KIEK 1= RUE D.L. A R DK INN EIN EN GESCHENKENGANG RA IE MACHOIRE NA MA E E ST NN S 3= IMP. ST.-NICOLAS 6= IMP. S A S RKT R O KINNEBAKSTR. ERASMUS PSST TR. PE ISS ST-NIKOLAASSINTRAA KO S POR HOGESCH. R GANG T 7= IMP.D R UE UE VE DE 1 RUE PATER DU VI S R . GR RUAFD. A.O E DE L PASSAGE ARTREUX ETHOTEL ITE 'ECU MUS.MA ST. RT -HONORE R. DES CH R EL Y S RC DOORGAN CE TOERISME ARCH. ID S F T N H BEURS- TR. E T A BRUX. R.G A G A P R U R SCHOUW- BEURSPL. B AL CE AL. MUS. X PO GA INSEN ST . N D R. E BURG DE DE GA LERIJ PL. D.L. RUE URSS SCIENTASIC ULET 2 TRE U HE SB EL L. S 3 R. J.VAN PRAET C D P T V R R R E O INC DES STR. BOURSE LA . TE ST.-GORIKS UC FO U ES T R. D.L. BO H AR AA R. BEURS URS UE ERS S ERS R BEURS PL. 5 R R H E H.M E E C R. PLETINCKX ST.-GERY BE E TIT U W STR AU BOURSE BOURSE NHO PE BO OU S . ST.-NICOLAS UW H . RU 4 E E S E E N -STR ST.-NIKLAAS RIJKE E BORG D AU RUE D B W B A E OT BE L KLAREN STEENES PIER KT ER UR S R RICHES R S T R A ES THEA. MUS. TR. E AT ST. O CLAIRES TOONE 6 7 A.B. CACAO & R. T.-G S CHOC. L R
AE
L P. EI IM R E V K E R K U E D W NG GA
NOTRE DAME ERASMUS DES RICHES CLAIRES HOGESCHOOL
LER
EM. DEMOT
KO GE RU LS E D TR U AA BO T U
TUI PL. DU JARDIN KAR AUX FLEURS BLOEMENHOFPLETINCKXST PL. RAAT
ANNEESSENSS E R. ANNEESS TR. RU ENS T' KINT TS T R . T' KIN
UES
LEM Y
R. DU CHIEN-VERT GROENE HONDSTR.
RU HA E BRE USTR CHTS .
RU E VO DE LA OR PR SPO OS ED PER STR ITE RU E AA DA T RIM STR ON .
STRA AT
JACQMAI
CO MM ERÇ R. DES AN TS
P
LSEN S STR.
S R PL. IN S T . ST RA KT .-KA E.-C R TE AT MA 1 LIJNEHERIN ST E R. AN
NS DA NE OI
IEKSSTR.
8
C.C.
4 RITS 5 3
TO ST.-KRIS RUE ST.
FA B R
O VA .L.V AK . ST RA
BRU
RUE DU CHEVAL-NOIR ZWART PAARDSTRAAT
2
AU FOIN
INSTITUUT PACHECO
E ST.-KATHELIJNE ERIN STE.-CATHERINE .-CATHRUE ME ST E
NT
VA N
6
MARCHE AUX GRAINS NIEUWE GRAANMARKT
HAR R. DU C STR. WAGEN
B RIQ
.B AR TH E
ANTWERPSE POORT PORTE D'ANVERS
ARDUINKAAI
INSTITUT PACHECO
IS A
UX
P
EA
R. D POU E LA DRIE RE
MIN. V.D. VLAAMSE GEMEENSCHAP
RUE DU CANA
SHUISSTRA
FRER RUE E-O STR. R B A N
PORTE D'ANVERS ANTWERPSE POORT
1= IMP. DES MATELOTS / MATROZENGANG 2= IMP. VANHOETER / VANHOETERGANG
BO
AI A
QU
STR.
GROOTGOD
E
HE NE GO U
T VAARTSTRAA
125
RU
BLD
DISCCALE-LOTHIER- QUAI ERASME P
QUAI AUX PIERRES-DE-TAILLE MUS. ARCHIVES
R AND U FL
9 7
T
STR.
W QU ERFAI DU 1
SQUARE MARGUERITE DURAS SQUARE
PANTSERTROEPENSQ. SQ. DES BLINDES
ar
LE
KRUITMO LEN
QU .D A U NE NEU KOI DES GE VI OL CH ND EM MIJ AR EL ED NE BO INI E NK NN L ELN IG AA AG . NE I E
R. KO DU OR CH ST ΠRA UR AT
URT
RIB AU CO
R. R. DDOYE EKE N / AD RIA N ENS S TR. R RYCUE H KM ELE AN
DE
R UE
LE
DE L'E CO
RU E
AA T W RU ATER E D PA U SSTR NI VEA . U
E WE DU C RFS HAN TRA TIE AT R
HOOIKAAI
D RUE
NF AU T
STR.
am an ao aq
EN SP
S UEREN RUE C STRAAT S N CUERE
GHIEN
ZE
P
LOCQUEN
AT IE RA RA ST B UT LA O E M ED RU
NINOOFSE PLEIN PLACE DE NINOVE
TTOIR L'ABA R. E D . R ST THUIS SLACH
al ap
AT
E
NO DU TRE SOM
R FAB.RDES IQU ES
E R. LEN
R . D.L. E CI GOG N S R OO IEVA ATR. -S
TS
RUE
HA
T AA TR TS ER
au
ST
SLE UTELSTR. R. D.L . CLE
STR.
R.
DE
R. BA D. RC RU ST HON R. ST.- E AN DRE ST.AN DRI E STR S .
IJZER
R.D .L' BOO ARC G STR .
AT RUE DU CIR INST. GRAND H RU BE CU OSPICE VLAAMSE POORT E D GI SST ST.-HENRI U J NH R. BE O PORTE DE FLANDRE GU FS S A VLAAMSEST IL IN TRA F L RU U R. FINISIN EENWEG AG A D ED R . R GST U TE UC E T VA E VAN RUE DU IN AN R E I . RQ ND S RO R TO UE ER DER E ROLSTR ULEAU ST.-JAN-DE-DOPER PAY A E IN A T LST LST ED LAN R . STR PL. DU BEGUINAGE ST-JEAN. ST. STR DU ZWA -ST AN BAPTISTE US IMP. RIL T -M L U BEGIJNHOF Z S W E R G E UE D J M ICH ENST SA V R E O E M T S HIR RAA RU S NG N IEL N A . O E R O A R GA O ND T P E SS ST LIER N . DU SUS R SCHOOTSTR. R. DE E I UP ELLES S E R L J T.-M U L E P E P RUE DU PENE SL A SERR EGLISE DO NOO O D U P ICH OTS D URE O R E P D R T A RAA RU DU PLEIN 2 BO DU NSSAG GANGTR. 1 T DS N 1= IMP. DU LABOUREUR OR E EVANGILE ON CHIE IN D H R LANDBOUWERSGANG E R PLACE . E DU MA AU DE Z . HA GU S A ZATERDAGPLEIN R SAMEN-OP- BELLONAHUIS HO 2= IMP. STE-URSULE DE BROUCKERE STI U G GA NDEL L. . PST SINT-URSULAGANG PL. DU SAMEDI D J LE S WEGKERK MAISON D.L. BELLONE . E N E UST G R. IMPUCILL ANG A RIJ NST INS PLEIN CO L . D U TOUR NOIRE RAA ON FA KELG 1 L B M U R. O ME T EIN SIK ZWARTE TOREN ST.-CATHERINE RCE DU H ST.- IJNEPL 1= IMP. DU CHEVAL R. EL WO ST.-KATHELIJNE DE PL. DU NOUVEAU KAT PAARDGANG LV
E AM L -D MEI
PORTE DE NINOVE NINOOFSEPOORT
STR .
KLEIN KASTEELTJE
DE RU W E ITT E
AALSTSTR. R. D'ALOST
F. BR U
RM AE LEN
R.D .L. HO FORE UTH T D' U LS HOU TBO THU L SST RAA ST PETIT T
IX
DE YSER MU
N
LAA
EUID SM DIK
CHÂTEAU
D DE
U AI A QU
GRAAF R. DU CO VAN VLAAND ERE MTE DE FLAN NDRE
DE
BO
D VAR ULE
Watermaal-Bosvoorde
HO RUE DE PLACE UILL S EUR Ukkel DE LA MINOTERIE KO Elsene S OLM MEELFABRIEKSG TO RAV IJNEKO PLEIN STR ERSMS . T R . STR . D.L ' AV EN Geocart © De Rouck IR
ST. -M AR I ST AR.
R20
Oudergem
E411 NAMEN
GRAAF V.VLAANDEREN COMTE DE FLANDRE
IE
Etterbeek
BOU BLD DEWI . BA JNL UD AAN OU IN AN KO B TWE OP LD. LIED D'A RPSEL EN N A STR AAT VER AN RU S
PLACE DE L'YSER IJZERPLEIN
IEPERLAAN
AR
St.-Pieters Woluwe
BLD. D'YPRES
.-M
S ER AT ELI RA AT NST E UIZ ES RKH D E E W RU
AU
EV AN
SCHIPPERSRUE DES MARIN IERS
UT
MAROK IJNSTRAAT RUE DU MAROQUIN
RU
EEK
NA
ST E
. .R PET RTE IS KO URTO CO STR.
P
ND
E19 PARIJS
PARVIS ST.-JEAN-BAPTISTE ST.-JAN-BAPTISTVOORPLEIN
R. ST EMA N PLACE CICOMMUNALE GEMEENTEPLAATS U O D UE R AD R. P ST
STRAAT
. NE STR S
ST.-JEAN BAPTISTE ST.-JAN BAPTIST
.
6
EKE N FIERENS S TR.
Vorst
PLAN RU E
E
RU
ENGELSESTR.
UE E
/D
St.-Gillis
R.DU BRIEF FACTEUR DRAG ERSTR .
S
I TO UR O C
SE RUIS DU RUE T AA TR R. ANGLAISE
IE S TR.
.D
EN
U PR E TOR SBYTE IJST RAARE T OS EPH EF STR .
ALLOCATIONS D'ETUDES STR.
BE EK S
Anderlecht R
OY
MO MM AER TSS TR
AAT
St.-Jans Molenbeek
St.-Lambrechts Woluwe
CITE DU VLIERW SUR IJK EA U
Jette
Deze wandeling centreert zich rond de Dansaertstraat, die beschouwd kan worden als het ‘Vlaamse kwartier’ in Brussel, en waar zich heel wat jonge, hippe winkeltjes en ateliers bevinden. Het is een zeer gevarieerde wandeling, waar je stukjes middeleeuwen kan terugvinden naast architectuur uit de verschillende perioden die Brussel rijk is. Je komt langs sociale woningbouw, en wandelt een stukje langs het Kanaal.
St.-Joostten-Node
A12 ANTWERPEN
RU E LAE E. RM STR ANS .
2
Doe-het-zelf wandeling Downtown
INFO
INFO
3
Doe-het-zelf wandeling Downtown
Het metrostation ‘Beurs’ I
stapelt de nutteloze ondergrondse ruimten op. Zoek je weg naar de uitgang Ortsstraat. Draai je rug naar de Beurs, een imposant ge bouw met zuilen als een Griekse tempel, en ga ervan weg. Neem daarbij het linkervoet pad van de Ortsstraat.
1
Café Le Coq is een bruine kroeg waar je soms een BV tegen het lijf loopt. De Beursschouwburg I ernaast is, na een grootscheepse renovatie, opnieuw een actieve bühne die heel wat experimentele theateractiviteiten programmeert en een actief café heeft. Het hele bouwblok aan de overzijde van de straat bevat een luxehotel, winkels, woningen en kantoren. Het was jarenlang de inzet van een verbeten strijd tussen vastgoedpromotoren en wijkbewoners en terwijl het ondertussen verloederde. Dergelijke verloedering kenmerkte de hele buurt. Hieraan is gelukkig een eind gekomen, maar op langere termijn worden de huidige wijkbewoners ook bedreigd. Tijdens de wandeling zal je voortdurend merken dat het proces van gentrification volop aan de gang is: oudere, slecht onderhouden panden worden gerenoveerd, braakliggende terreinen bebouwd, oubollige wijkwinkels omgetoverd tot trendy eethuisjes of avant-garde kunstzaken. Langzaam maar zeker neemt een jongere, meer kapitaalkrachtige bevolking de plaats in van de vroegere huurders, die door de sterk gestegen prijzen worden verjaagd. Het ‘Restaurant de la Bourse’, dat zich op de hoek met de Visverkopersstraat bevond, is hier een treffend voorbeeld van. In september 2011 moest het sympathieke restaurant na meer dan vier decennia en ondanks een pak buurtprotest verhuizen omdat de eigenaar het gebouw wou omvormen tot een grote winkelruimte.
2
1 I Beurs
Bij het oversteken van het drukke kruispunt met de Arteveldestraat merk je links op een scherpe straathoek een appartementsgebouw met opvallende kleuren.
Het is een van de weinige goedbewaarde relicten van de zogenaamde Expostijl, de modernistische, optimistische bouwstijl van de jaren vijftig van de vorige eeuw, toen Expo 58 Brussel internationaal bekend maakte. Volg, steeds rechtdoor, de Dansaertstraat.
2 I Beursschouwburg
Het Vlaamse bestanddeel in de Dansaertbuurt is duidelijk groter dan gemiddeld in Brussel – angstige Franstaligen maken zelfs gewag van een georkestreerde poging van Vlaanderen om de hoofdstad te heroveren – maar het is een Vlaamse aanwezigheid die het provincialisme afwijst en zweert bij een multiculturele veelzijdigheid en meertaligheid. De Dansaert is sinds korte tijd een begrip geworden. Heel wat jonge ontwerpers toverden de straat om tot een permanent uitstalraam van hoogwaardige kleding, gelardeerd met andere boeiende adresjes. Zo zit achter de blauwgeschilderde gevel op nr. 6 de art deco jazzclub L’archiduc I verborgen. Even verder kan je aanschuiven aan de grote tafel van de oudste vestiging van Le Pain Quotidien. Hier begon in 1990 het culinaire avontuur dat grote wereldsteden zou veroveren. Ertegenover kan je bij Comocomo Baskische hapjes eten die op een transportbandje voorbij de neuzen van de eters passeren. De passage ernaast leidt naar het fitnesscentrum Ladies Only. Van op de binnenkoer kan je niet alleen een blik werpen op de puffende dames, maar ook op de achterzijde van het gerenoveerde appartementsgebouw met de vandaag obligate terrassen en hangende tuinen. Opnieuw naar de overzijde. De drukbezochte restaurants Kasbah, met een originele collectie Noord-Afrikaanse tempellampen, en Bonsoir Clara zijn allebei creaties van de populaire designer Antoine Pinto. Loop op nr. 46 het gangetje door naar Passa Porta, een internationaal letterenhuis met boekenwinkel en een resem activiteiten ter promotie van de literatuur.
3
3 I l’Archiduc
INFO
4
Doe-het-zelf wandeling Downtown
De Dansaertstraat dwarst de brede, beboomde Oude Graanmarkt.
De heraanleg verbant de auto, die plaats maakt voor metersbrede terrassen. In het stuk aan je rechterzijde heb je de keuze tussen o.a. het traditionele restaurant Le Paon Royal en het café van de Markten I . Dit Nederlandstalig cultureel centrum is gevestigd in de voormalige showroom en ateliers van de Luikse kristalfabriek Val-Saint-Lambert. Hier vinden heel wat artistieke en culturele evenementen plaats. Je kan rustig binnenlopen en het gebouw ontdekken. Als je geluk hebt, kan je een blik werpen op de spiegelzaal op de eerste etage, waar de uitgestalde kristallen pronkstukken indertijd extra schitterden. Keer terug naar de Dansaertstraat en steek ze over. Als je nu achterom kijkt, naar de gevel van het hoekpand, zie je bovenaan een opvallend gekleurde fries vol bananen en sinaasappels. In het art deco gebouw uit 1927 was immers oorspronkelijk een invoerder gevestigd die gespecialiseerd was in exotisch fruit. Dit is niet het laatste bananengebouw dat je zal ontdekken op deze wandeling!
4
Bananenfries Dansaertstraat
Volg de originele gootfontein in het midden van het pleintje achter je tot aan hotel Atlas I .
5
De hele huizenrij aan deze straatzijde werd tegen de eerste Brusselse stadsmuur gebouwd. In het huidige ontbijtrestaurant in de kelder van het hotel is een restant van de stadsmuur te zien. Gasten van hotel Atlas ontbijten vandaag buiten de middeleeuwse stadsmuren! Loop tegenover hotel Atlas de Moutstraat in.
Heel wat straatnamen in deze buurt herinneren aan de brouwers die actief waren in deze buurt gelegen tussen Zenne en Kanaal. Nu is vooral de gilde der schoolmeesters hier actief. Achter de ijzeren constructie aan de rechterzijde zit de hoofdzetel en een van de drie campussen van de Rits-hogeschool. Straks zie je de voorkant. Verderop staat rechts het Imelda-instituut, terwijl nagenoeg de hele linkerzijde van de straat ingenomen wordt door het Maria Boodschap-Lyceum. Deze Vlaamse scholen, en de onvermijdelijke stoet van kleine snackbars, versterken het tweetalige karakter van de buurt. De straat loopt uit op de Nieuwe Graanmarkt I
6.
Dit rechthoekige plein is precies even groot én even oud als het prestigieuze Koningsplein in de bovenstad en het Martelarenplein bij de Nieuwstraat. Onder de platanen kijkt de Brusselse 17e-eeuwse arts en alchemist Jan-Baptist van Helmont uit over de voetballende jongeren. Van de oorspronkelijke bebouwing is weinig overgebleven, maar je ontdekt ongetwijfeld wel de fries met de bananen. Vandaag vertoont de architectuur de typische mix die je overal in Brussel aantreft. Opvallend is achter het standbeeld van de arts het Atelier Coppens, een groot art deco handelshuis uit 1932. Verlaat het plein langs de straat tussen twee moderne witte appartementsgebouwen, via de Hopstraat.
Deze werden gebouwd door de Gewestelijke Ontwikkelingsmaatschappij (GOMB), een parastatale instelling die o.a. als opdracht heeft om betaalbare gezinswoningen te bouwen. Je arriveert op een open ruimte, die onlangs naar de Brusselse chansonnier Jacques Brel I werd genoemd. Zeker het opmerken waard is de tussen het groen verscholen stripmuur die de helden Blake en Mortimer opvoert in het populaire verhaal ‘Het Gele Teken’, een van de klassiekers van het genre. Het witgroene appartementsgebouw rechts ervan is esthetisch een voltreffer. Het werd gebouwd door architect Accarain en gefinancierd door het Woningfonds in het kader van een wijkcontract. Deze contracten zijn een door het Hoofdstedelijk Gewest opgezet ondersteuningsprogramma om achtergestelde buurten op korte termijn opnieuw te doen opleven. Ook het speelplein met voetbalveld is een resultaat van hetzelfde wijkcontract.
7
6 I Nieuwe Graanmarkt
INFO
5
Doe-het-zelf wandeling Downtown
Volg links de Papenvest I flatgebouwen.
8 over de brede stoep aan de voet van de grote grijze
Deze armoedige arbeidersbuurt werd zo’n halve eeuw geleden ‘gesaneerd’ – dat betekende toen: afgebroken – en vervangen door vijf woontorens van de sociale woningmaatschappij De Brusselse Haard. Ze waren allemaal netjes oost-west georiënteerd: een arbeidersgezin hoefde immers enkel ‘s ochtends en ‘s avonds van zonlicht te genieten! Ook de lange muur in gele baksteen van de gemeentelijke jongensschool uit 1912 aan de linkerzijde van de straat draagt niet bij tot een vrolijke atmosfeer. Gelukkig werd – via het wijkcontract – een glasheldere, uitnodigende sportzaal gebouwd. Mensen die in de buurt wonen, kunnen deze zaal gebruiken. Beleidsmakers beschouwen dergelijke sportinfrastructuur als de beste remedie om de als hinderlijk ervaren overtollige energie van adolescenten op te vangen, en het aantal hangjongeren te beperken. Volg rechts van de sportzaal het pad dat tussen het 2de en 3de woonblok naar de ach terliggende Grootsermentstraat voert. Volg die rechtsaf.
Wellicht komt je vanuit het rozige gebouw aan de overzijde een zoete wolk tegemoet. De koekjesfabrikant Dandoy is een van de weinige nog actieve industriële vestigingen uit deze buurt die honderden fabriekjes telde, aangetrokken door de aanwezigheid van het Kanaal. Draai meteen voorbij Dandoy linksaf.
Het reusachtige gebouw aan de rechterzijde van de Hopstraat werd in 1930 opgetrokken voor de drukkerij Imifi I , die er o.a. de krant L’Echo de la Bourse drukte. Na leegstand werd het gebouw rond het jaar 2000 via de Beurs voor Collectieve Aankopen verkocht aan de huidige gebruikers en bewoners, die het ecologisch voorbeeldig renoveerden. Ook de gidsenvereniging Brukselbinnenstebuiten, die de redactie van deze wandeling verzorgt, heeft hier haar vaste stek.
9
De Hopstraat loopt uit op het Kanaal, dat sinds 1832 de Brusselse haven met Charleroi verbindt, en tevens de westgrens van de stad is. De overzijde behoort tot de gemeente Sint-Jans-Molenbeek.
9 I Hopstraat Imifi
Het witte hoekpand I rechts is een voormalig biermagazijn dat via de allereerste Beurs voor Collectieve Aankopen door de huidige bewoners werd aangekocht. Dat was meteen het startschot voor de langzame metamorfose van de kanaalzone waarbij residentiële functies de industriële vervangen. Draai rechtsaf. De heraanleg van de drukke en chaotische Barthélémylaan heeft lang op zich laten wachten, maar kan de straat wel een nieuwe boost geven.
au
Op het kruistpunt bij de brug stond ooit de Vlaamsepoort I , op het snijpunt van de tweede stadsmuur en de Vlaamsesteenweg, die in Molenbeek, aan de overzijde van de brug, Gentsesteenweg heet. De Vlaamsesteenweg werd in 1898 ontdubbeld door de Dansaertstraat, die hier eveneens uitkomt. Zowel het nieuwe Bistro du Canal als de Walvis mikken op het trendy Dansaertpubliek. Je kan van hier een blik werpen in de Dansaertstraat, en je merkt meteen een mix van twee werelden: kunstgalerijen, de juwelenontwerpster Christa Reniers en hippe cafés, maar ook telefoonshops, nachtwinkels en supporterscafés van FC Barcelona en Real Madrid.
al
Steek over naar de Walvis en vervolg je weg langs het Kanaal. Je vindt er o.a. een moskee. Blijf op de hoek met de Locquenghienstraat I werd rond 1975 de eerste metrolijn gegraven.
am
even staan. Onder deze straat
INFO
6
Doe-het-zelf wandeling Downtown
De brede open ruimte aan de overzijde van het kanaal illustreert op haast karikaturale wijze de autonomie van de Brusselse gemeenten: Brussel eiste dat het bestaande straatweefsel zou gerespecteerd worden, Molenbeek zag in de metro hét middel om een probleembuurt ‘weg te saneren’. Wandel de Locquenghienstraat in.
Het art deco pakhuis op nr. 35 herbergt het Plasticarium, een unieke verzameling voorwerpen in plastic, die slechts uitzonderlijk te bezoeken is. Onder de imposante kroonlijst van het schoolgebouw op nr. 16 uit 1903 merk je drie halfreliëfs, met telkens een dier dat een deugd voorstelt: een haan (waakzaamheid), een uil (wijsheid) en een hen met kuikens (moederzorg). Op de hoek met de Oppemstraat I staat een mooi staaltje van invularchitectuur. Overkragingen maximaliseren het ruimtegebruik. De gelijkvloerse verdieping herbergt een creatief schrijfatelier. Het gebouw is opgetrokken op een klein en smal stuk grond dat jaren braak was blijven liggen. Neem de Oppemstraat naar rechts. Dit is een veel oudere weg dan de kaarsrechte Locquenghienstraat: het verloop van de rooilijn is kronkelig en onregelmatig. Een verspringing van de rooilijn werd opgesmukt met een leuke stripmuur waarop Billy the Cat door de straten van Brussel zwerft.
an
De Oppemstraat loopt uit op de Vlaamsesteenweg.
Het restaurant Henri op de hoek rechts is een verre uitloper van de Vismarkt, de modezaak Lowi een voorbode van de Dansaert-vernieuwing. Volg de Steenweg rechtsaf, voorbij het metalen hek op de linkerkant (nr. 138) dat aan de bewoners van de Ooievaarstraat I rust moet garanderen. Het steegje geeft je het gevoel weer terug in vroeger tijden te zijn beland. Stel je voor dat alle straten er zo uitzagen. Terug op de Vlaamsesteenweg vervolg je je weg naar links. Het vrij fantasieloze gebouw op nr. 155-159, dat een Vlaamse kleuter- en lagere school herbergt, heeft toch de verdienste dat het een lelijk braakliggend terrein opgevuld heeft.
ao
Stripmuur Billy the cat
Neem links de Sleutelstraat. De architect die de plannen van het hoekpand heeft gete kend, heeft beslist zijn inspiratie gebruikt om de geringe afmetingen van het perceel toch groot te doen lijken. Zo bereik je opnieuw de Dansaertstraat, die je rechtsaf volgt. De straat is hier erg levendig, met enkele volkse restaurants en winkeltjes. Neem de eerste straat links, de Aalststraat.
ao
I Ooievaarstraat
De rechterzijde van deze straat wordt ingenomen door de voormalige opslagplaats van de Anciens Magasins de la Bourse, een warenhuis dat langs de Anspachlaan stond. Daarin werd met steun van de Europese Unie een Bedrijvencentrum I geïnstalleerd. Hier kunnen beginnende ondernemingen gedurende een bepaalde tijd genieten van administratieve en juridische ondersteuning. Draai linksaf de Slotstraat in. De rechterzijde van de straat wordt ingepalmd door een reeks huizen met kakikleurige ramen en deuren. Hierachter zitten de Brusselse riooldiensten. Als de grote poort openstaat, kan je het materieel zien staan.
ap
De Slotstraat eindigt in de Papenvest, vlakbij het kruispunt met de Dansaertstraat, die je links kan vinden. Steek die laatste over, en blijf op de linkerhoek even stilstaan voor het bombastische monument ter ere van schepen Van Humbeeck
Deze heeft zich vooral op het vlak van gemeentelijk onderwijs verdienstelijk heeft gemaakt, zoals je uit het beeldhouwwerk kan opmaken. In het grote pand op nr. 12-14 fabriceerde de Griek Leonidas Kesdekidis gedurende decennia de pralines die zijn naam droegen. Nadien kwam het gebouw in handen van de Erasmushogeschool en onlangs werd het bezet door een grote groep sanspapiers. Even verder loop je langs de andere ingang – open deze keer – de Ooievaarstraat I in. Het barokke toegangspoortje uit 1760 toont in een nis een beeld van Sint-Rochus, een populaire heilige tegen de pest.
aq
INFO
Doe-het-zelf wandeling Downtown
7
Neem rechtsaf de brede Léon Lepagestraat omzoomd door luxueuze art deco appartementsgebouwen. De voormalige erg Hollands ogende Gereformeerde Kerk I uit 1927 wordt sinds kort gebruikt voor de Russisch-orthodoxe eredienst. De Lepagestraat voert je met een sierlijke boog terug naar de Nieuwe Graanmarkt, vanwaar je via de Dansaertstraat de Beurs kan bereiken, eindpunt van deze wandeling. In dit gedeelte van de Dansaertstraat vind je op nr. 70 het bij de hogeschool horende Rits Café waar ook heel wat optredens plaatsvinden.
ar
ar I Gereformeerde Kerk
INFO
Goesting in meer Brussel? Op www.UiTinBrussel.be vind je naast een pak gratis downloadbare doe-het-zelf wandelingen ook de volledige cultuur- en vrijetijdsagenda van Brussel en een pak tips om de stad te ontdekken. UiTinBrussel is een initiatief van Muntpunt. UiTinBrussel I 0800 13 700 I
[email protected] I www.uitinbrussel.be I www.muntpunt.be Voor deze wandellussen deed UiTinBrussel een beroep op de gidsenvereniging Brukselbinnenstebuiten. De gidsen van Brukselbinnenstebuiten tonen je de stad te voet, per bus of met de tram. Daarbij vertrekken ze steeds van de stedelijke realiteit, de vele tegenstellingen, uitersten en mogelijkheden van de stad. Bruksel keert de hoofdstad binnenstenbuiten en heeft aandacht voor kleine gevoeligheden. Brukselgidsen praten dus niet vrijblijvend, ze houden van hun stad en die liefde geven ze je graag mee. Andere wandelingen in deze reeks: Maak kennis met volksbuurten zoals de Marollen of Oud-Molenbeek, de Europese instellingen in de Leopoldwijk of de TGV aan ’t Zuid. Luister naar boeiende verhalen over 19de-eeuwse grandeur onder Leopold II, de streling van de art nouveau bij de squares, of de charme van stedelijke parken. Maar hoor ook confronterende verhalen over sociale, politieke en economische achtergronden en mechanismen. Brukselbinnenstebuiten I 02 218 38 78 I
[email protected] I www.brukselbinnenstebuiten.be Eerste publicatiedatum: 15/12/2009 I Herwerkte versie 31/07/2012 Alle foto’s vallen onder het copyright van Muntpunt, tenzij anders vermeld onder de foto.
Een initiatief van Muntpunt met de steun van de Vlaamse overheid en Vlaamse Gemeenschapscommissie
