Doe-het-zelf wandeling Anderlecht
Anderlecht: Erasmus en zijn INFO Zinnema
thema Wijk duur
Wijkwandeling Anderlecht 1u30
Startpunt Eindpunt Bereikbaarheid
Metrohalte Sint-Guido Metrohalte Sint-Guido Metrolijn 5 halte Sint-Guido
UiTinBrussel is een initiatief van muntpunt.be
P
KOL. VETERANE SQUARE DES VETERANS C
MO
DE
R.
.D AV
T NESS E H T MOS
ANDERLECH BOSPARK PARC FORESTIER
T RAA
T TRAA GESPS
L'OBUS RUE DE
Etterbeek
RU E
A V. L E DEBAT ON LAANTY
2
RU E DE L'AGRAFE
RAAT
St.-Pieters Woluwe
N AA IKL LU
ON RUE BUFF
AN SV IN PR
St.-Lambrechts Woluwe
WEESHUISSTRAAT RUE DE L'ORPHELINAT
RUE COM. CHARCOT STR.
OBUSST
US ROCAN C A ES E D SSENL Koekelberg U N U E K O AV KSt.-Agatha RBerchem T RAA T S St.-Jans RU Molenbeek ON ON ED CAR H. CAR . H UP Anderlecht RUE OT AE KIN RD RAS STR. . E M St.-Gillis NB KIN UE ER R M. RAS Vorst G
AN UT LA HE U T E SC ED
TRAAT RPHELINAT
US DE L'OB
Evere
Brussel-Stad
E40 GENT OOSTENDE
Doe-het-zelf wandeling Anderlecht: Erasmus en zijn Zinnema
SQUARE BOULEVARD M. HERBETTE LAAN H. REY intro Anderlecht is bij het grote publiek vooral beSQUARE kend voor zijn voetbalploeg in eerste klasse. Deze uitgestrekte E E19 ANTWERPEN ENen kaBrusselse gemeente, die doorkruist wordt door Zenne H STte bieden, naal, heeft ons echter ook een aantal bekende wijken BRUSSEL NATIONALE T LUCHTHAVEN zoals Kuregem, Scheut, Neerpede, Vogelenzang en het Rad. R AA SMITSST J. Deze wandeling S laat je alvast kennis maken met ‘de Rinck’, het RUE J. SMIT E40 T A A historische centrum en de wijk ‘De Meir’. TR S S LEUVEN J. SMIT RUE NE J. MAN RAAT ST
Jette
ten-Node
Schaarbeek
Ganshoren
137
N
RUE NESSE THIER STRAAT
. R.
A12 ANTWERPEN
E IE G EL ED
ERTS LAAN WA E R BER
PU
I CC
T AA R IST
ARD F. PAULSEN LAAN BOULEV St.-Joost-
NC
AV
PRI
COM AVEN . VAN UE LAA DER N M EE REN
CK . DY STR
INFO
NS . MA STR
E VA N R.
ARD LEV B OU
SCHEUTVELD
E N RU KMA OO C YL E BE CRA AAT DE STR
RU F ORME DE A NOIR S TR.
S
IC TO R
EV
RU
AU H C
AR C
EK KA
ST.-LUC TR. RD RUE EW YN TR. S S F R. Y
BR O
SFER RU N E . GE E S RA RG
P. M
TE
E ST
EG W EN
IES
T
EYDE
R UE D E VEEW
UE V ICTO R RA UTER
T RAA EST
EEW EID
V . RA UTER STR AA
STRA AT
OBS
.
DR. J AC
D
RUE
S
MPS
N
UVRE
SQUARE E. FRISON
BE
P
N6 RUE
4
ER T DA AA BID STR
V. G OUN OD L AAN
O
E DO
ILL EIN A AD S IN RE E- E EF
T AA TR IES AT CR O M DE
S
DS D CH E L AP A G SS A A TR ITE VIL LLE AA L E RO A R DE T V M OM LA
E RE RU PIER
HÔP. PSYCH. FOYER DE L'EQUIPE
AVEN LIMBO UE U LAAN RG
YM
MEIR
au al
3
L A TI E DE RA E C RU EMO D
.
O NS A J
N
RUE D
AU
2
1
A
RUE H
am
8
AT EL TRA IED ELS T L LIED AN L T . IEUTEN R. L
VEEWEIDE
ER I ID TE SS TR .
RA
152
P V.
TR.
N ATIOAT NCILI L. CO SSTRA R. D. ENING O RAAT VERZ ALST OIRE TSZA T RECH U PRE RUE D AAT IESTR EFFE R GRIFF G U AT RUE D STR A U NDEL E A VAADU DRAP RUE
7
6
ROND POINT DU MEIR MEIRPLEIN
R. D. R I DEVO TPLICH . STR
R. J. MORJ
AN LA X UX AU TA ERT ER J. B J. B ET EN V. V. NUE E AV
T LDAN O I-S AA RO ATL U D DA UE -SOL N E G AV NIN KO
RT RUE COU EDM. DE L STR.
R. DE L' T INSTITUUT INSTITU STR. . STR B RO EK
USTR. J. MORJA
RUE A. DE MUNTER STR.
P ASTRIDPARK PARC ASTRID
EU . P RST AR R . F UM S
R. D. L' EXPANSION
R. GST BER
RUE M. VAN LIER STR.
RUE N BUFFOTR. S
CONSTANT VANDENSTOCK STADION
L'A
UITBREIDINGS STR.
EN RD AA
R.
9
ST. GUIDO
5
DE
RU B C. UE AVEN NIER IS CH. PL AN LA
T PO
T R. ZENS
ST BUFFON
1= AVENUE DE L'ETERNITE EEUWIGHEIDSLAAN R. DU E411 S O UVE NAMEN GEDA E19 CHTEN NIR PLACE DU AUMALE PARIJS E RU BOERKO L ISSTR. E A EB Watermaal-Bosvoorde E BOTERD REPOS D G J. VAN STR. D R. D UY Ukkel Elsene E RUSTPLEIN R. OPRE E LA SIN UE U HENE R R C C S H E S ES THEID RITE RUE D PL. D.L. T R SE 1 OST RS SSTR . MARAICHE . DEM BEAUTE RUE D SQ. E . V E D NT SCHOONHEIDSS EBAS . . E. VANDER L R H R E U T . E O R PLEIN J. EM AAK . . D AA BRUGGEN STR. PLAN © De Rouck Geocart RUE R R B . STR R MYNS G WILLE O R A. EREN W E SQ. P. VANDEV L'A VERM ST R. DU RUE OORDE AL AV. PL. DE RECHTSPLEIN LIBRE STR. STR. R. D. UM A UBER SAINTE-ADRESSE VR PLACE DU A ' SERMENT Z L N . D PLEIN RU E . R R T . S DROIT D . E E J. PA R ME R V R. DU B D . BRO EKSTRAAT STR. EZ ROECK ST R.CA TOR SQ. V STR J. ALGOET U E D U S R E . U R U CK R C.C. SQ. BLD. RUE ER ASM KINET ST BROE E S. DUPUIS . STR AL M UISLAAN RUE P U D U IN BLD. A G. VANDEN SYLVA SQ. D' BERGHE S. DUPUIS NSSTR. J. DILLEN E ELAA STR. R. BRUNTR. AP U CHAPELAIN SQ. K S RU D IN U R B ST.-PIERRE R. P. E MO E ALE U STICE PRO ST.-PIETER R M ER D.L.JUHTSSTR. ERASMUSHUIS U . R M . A E C ST A D R. N MAISON D' ERASME PLACE D. L. GERE RUESELEIN- D' R. APITRTEL R T . . I R H RESISTANCE T O P S C P SINTW E KA STR PLACE AV. D' G VERZETSPLEIN RUE SAI NT-GUIDON G AT PL. D.L. A U ID A O L ITTERBEEK R L T T I DE LINDE ZS V AA STR. ST.-GUIDON VAILLANCE ITTERWAYE DU S S T R BEEKSE PLEIN E DAPPERHEIDSLN. K1 RU ORP R. D. L. P COURS AYEZ . . EC W PLEIN D E ROCESS U AV ERBE VICTO R R ST.-GUIDON IO . N RR D. .V N A H N D T AU R ST.-GUIDOAN DER EPO E LAA T PRO CORSO TER WE DE LEC RT LN. N U R O GG LE HT ES R.S.C.A. S CE A STR N R C A O SSI EV H 1= RUE FR. JANSSENS EST P. J ST.-GUIDO STR OER TSE IS FR. JANSSENSSTRAAT DE RAA . BL RU STADE T IJ E Oudergem
INFO
3
Doe-het-zelf wandeling Anderlecht: Erasmus en zijn Zinnema
Je begint aan het metrostation St.-Guido I , te bereiken via Metrolijn 5. Dit stationsgebouw valt op door zijn cilindervorm en schuin aflopend dak. Hier uitstappen is al meteen een streling voor de zintuigen dankzij het natuurlijke licht dat door de grote raampartijen binnenvalt, geen overbodige luxe in ons noordelijk gelegen land.
1
Door zijn uitzonderlijke ligging langs het kanaal Brussel-Charleroi, heeft Anderlecht in de negentiende eeuw een enorme economische bloei gekend. De industrialisatie zorgde voor rijkdom en dat merk je aan de architectuur. Neem in het station uitgang 1 naar de Paul Jansonlaan. Zo kom je meteen terecht voor een reeks eclectische burgerhuizen uit het begin van de twintigste eeuw. De gemeente schreef in 1911 een gevelwedstrijd uit.
De gevel op nr. 26 (arch. O. Brison) getuigt van Moorse inslag, met zijn vensters in de vorm van een hoefijzerboog. Andere gevels hebben art-nouveaukenmerken of zijn versierd met keramiek of sgraffiti. De sgraffito is een soort geveldecoratie die rond 1900 zijn opkomst maakte in Brussel. Het is een frescotechniek waarbij men in natte kalktekeningen ‘krast’ en nadien deze inkleurt. Daardoor krijgen de zwarte lijnen reliëf. In het Brussels Gewest staan er een vijfduizendtal huizen met deze versiering. Hoewel sgraffiti vrij goed bestand zijn tegen onze barre weersomstandigheden, verkeren sommige panelen toch in slechte staat. Dat komt onder andere door het insijpelen van water tussen de kalklaag en de muur. Er is echter nog hoop: men heeft steeds meer aandacht voor het klein patrimonium, waardoor de beschadigde sgraffiti vaker gerestaureerd worden door vakmensen. Het Brussels Gewest komt zelfs tussen met subsidies. Vergeet dus zeker niet af en toe omhoog te kijken om gevels te bewonderen. Dapperheidsplein
Ga naar links richting Dodenmonument, een gedenkteken ter ere van de Anderlechtse gesneuvelden uit de Eerste Wereldoorlog.
Het monument vind je terug op het Dapperheidsplein, dat verwoede pogingen onderneemt om de Grote Markt van Brussel te evenaren, maar schromelijk tekort schiet in zijn opzet. De jaartallen op de gevels van de huizen (1912, 1913, 1927, 1928) verwijzen namelijk naar een veel latere periode. Deze neostijlen getuigen van nostalgie naar een verleden dat prestige uitstraalt. Ook de Rijksmuziekacademie van Anderlecht tref je aan in een dergelijk prestigieus gebouw aan de overkant van het plein.
Dodenmonument
Alleen het huis op nr. 7, op de hoek met de Kapittelstraat, kunnen we onder de noemer “echt oud” klasseren. De voormalige herberg ‘De Swaene’ heet nu ‘De Rinck’ en is het Anderlechtse gemeenschapscentrum I van de Vlaamse Gemeenschap. De ‘ring’ verwijst naar de historische kern rond de SintGuidokerk, waar je later op de wandeling voorbij zal komen.
2
Nu keer je op je stappen terug en steek je aan het monument de Paul Jansonlaan over. In de Veeweidestraat ontdek je aan de linkerkant op de nummers 24-26 een ander boegbeeld van Vlaamse cultuur: Zinnema I . Zoals de naam al doet vermoeden is
3
dit pand een voormalige bioscoop waar nu het Vlaams Huis voor Amateurkunsten van Brussel zijn thuis heeft gevonden. De roepnaam Zinnema verwijst ook naar ‘Zenne’ en ‘Zinneke’ (een scheldnaam voor Brusselaar of bastaardhond, die door de Brusselaars met fierheid gedragen wordt), alsook naar ‘zin-hebbenin’. Zinnema is uitgegroeid tot een must in het Brusselse artistieke landschap en programmeert allerlei activiteiten, gaande van volkstheater in het Brussels dialect tot wereldmuziek en van beeldende kunst tot jazzdans. (Aanrader: een blik op de website spreekt boekdelen).
3 I Zinnema
Loop de Veeweidestraat verder af en neem de eerste straat links. Loop de Democratiestraat even in tot aan de nummers 53-55-58-60. Deze sociale woonblokken I met zuilen en bogen, geëmailleerde bak-
4
INFO
4
Doe-het-zelf wandeling Anderlecht: Erasmus en zijn Zinnema
steen en sgraffiti werden in 1911 opgetrokken door de ‘Foyer Anderlechtois’ (architecten Maelschalk en Cosyns). Ze werden bovendien in 1998 nog gerenoveerd. Keer terug, neem de Veeweidestraat naar links, langs het ‘Institut Notre Dame’ en neem dan rechts de statige Limbourglaan, met zijn authentieke oude tramsporen.
Deze wijk dateert van het interbellum, de periode tussen de twee wereldoorlogen. Art deco en modernisme staken in die tijd elkaar de loef af. De burgerhuizen die je hier aantreft, zijn prachtige voorbeelden van art deco. Deze stijl wil esthetiek en functionaliteit combineren en ziet af van de overdadige krullen van de art nouveau, die op zijn beurt als oubollig afgedaan werd. Toch was er aan geveldecoratie geen gebrek: halfverheven beeldhouwwerk met dieren- en plantenmotieven, symboliek van de weegschaal en de toorts, vrijmetselaarssymbolen, mozaïek en glasramen, sierlijk smeedwerk met Weense motieven, zuiltjes, cottagestijlen, rode of groene vensterramen,… Een paar uitzonderlijke huizen in de Limbourglaan zijn nr. 27 met de groene ramen van architect Fernand Brunfaut en nr. 52 met de rode ramen van architect Van Meulecom te vinden op de hoek met het Meirplein.
4 I Sociale woningen
In de Meirwijk bots je op kwaliteitsarchitectuur uit de jaren ‘30 in een groene omgeving. Alle zijstraten die uitgeven op het Meirplein (Eugène Ysayë, Henri Vieuxtemps, Gounod, Bertaux, Koning Soldaat) getuigen van dezelfde architecturale recherche. Maar ook modernistische villa’s in uiterst sobere stijl ontbreken hier niet. Het Astridpark I
5 I Astridpark
5 aan de overkant van het Meirplein trekt meteen de aandacht.
De aanleg van het toenmalige Meirpark was een grote stap in de urbanistische ontwikkeling van de gemeente. Het werd reeds in 1911 ingehuldigd. In 1926 tekende de Brusselse tuinarchitect Jules Buyssens voor de heraanleg. Buyssens ontwierp overigens ook het Ossegempark aan de Heizel en een deel van de tuin van de art-decovilla van David en Alice Van Buuren in Ukkel. In 1935 werd het park vernoemd naar de betreurde Belgische koningin Astrid, die in een tragisch ongeval om het leven kwam. Aan de voorkant van het park bevindt zich het monument ter ere van Jules Ruhl, de stichter van Veeweide (dierenbescherming), een art-decobuste van een zittende vrouw en een fontein ‘de Watervallen’, waar het water eerder zeldzaam is en het onkruid welig tiert. Het park in Engelse landschapsstijl geeft een erg natuurlijke sfeer weer dankzij haar glooiend reliëf, vijver met eiland, uitkijkpunten, speeltuin en vissershuisje. Ook de sociale functie ontbreekt hier niet: aan de rechterkant van het park bevindt zich de Nederlandstalige kleuterschool ‘Het Park’ in een paviljoen uit de jaren ‘50. Jonge kinderen kunnen hier genieten van de gezonde en frisse lucht. Aan de achterkant van het Astridpark staat het Constant Vanden Stockstadion, waar de Royal Sporting Club Anderlecht speelt. Al sinds 1908 staat de club vermeld in de voetbalannalen. Het stadion werd in 1920 voorzien van een houten tribune en is sindsdien geregeld uitgebreid, gerenoveerd en aangepast aan de noden van de tijd. Neem bovenaan de ‘Vijverwaterval’ het pad rechts en loop langs het kleuterschooltje. Bij het verlaten van het Astridpark zie je op je linkerkant het stadion van Anderecht. Fans kunnen hun hartje ophalen in de fanshop. Neem echter meteen rechts de Bertauxlaan, een van de lanen met burgerhuizen die het park omringen. Zak terug af naar het Meirplein en wandel de eerste straat links in. Zet je wandeling verder langs de Dokter Jacobsstraat, waar aan de linkerkant een gerestaureerde neogotische gevel opvalt.
Het is de gevel van het katholieke Nederlandstalige Sint-Guido-Instituut I . Wat verderop aan het Sainte-Adresseplein, bevindt zich de technische afdeling van deze school, beter bekend bij het Vlaamse publiek door de televisieserie ‘De School van Lukaku’. Een reality-serie over jongeren in het Nederlandstalig onderwijs in Brussel met als focus het wel en wee in de school van de Anderlechtse stervoetballer Romelu Lukaku, die een tijd geleden werd uitgezonden op één.
6
INFO
5
Doe-het-zelf wandeling Anderlecht: Erasmus en zijn Zinnema
Steek de Processiestraat over, en wandel verder langs de Dokter Jacobsstraat tot je aan het kruispunt met de Sint-Guidostraat komt. Links zie je wederom het embleem van Nederlandstalig onderwijs. Hier staat het Koninklijk Atheneum van Anderlecht, nog één van de maar liefst 22 (!) Nederlandstalige scholen in Anderlecht. Ga aan het kruispunt met de Dokter Jacobsstraat echter naar rechts, richting centrum en sla links het Porseleinstraatje in.
Hier moet je even rustig kijken naar de postkaart die zich aanbiedt: een smal kronkelend straatje met aan het uiteinde de gotische toren van de collegiale Sint-Guidokerk. Eigenaardig genoeg werd de naam van dit middeleeuwse straatje niet vertaald in het Frans: het is en blijft ‘la rue Porselein’. Het straatje is sinds 1998 beschermd als monument. De bewoners van deze werkmanshuisjes hebben de straat omgetoverd tot een pittoresk geheel. Gevels zijn versierd met kunstwerkjes die verwijzen naar Picasso, Chagall en Miro. Het ‘Pater Noster’ van de Franse surrealistische dichter Jacques Prévert (1900-1977) is in al zijn glorie uitgeschreven: “Notre Père qui êtes au Cieux, restez-y …”. Helaas ligt dit straatje er intussen wel wat verloederd bij. Laat deze antiklerikale verzen van Prévert nu even links liggen en wandel naar de collegiale Sint-Pieter en Sint-Guidokerk I . Dit heet een ‘collegiale’ omdat er een kapittel gevestigd was met kanunniken. De kerk werd op een bergje in het landschap gebouwd en stond daardoor boven zijn omgeving verheven. Een kapittel op een kluit!
7
7 I Sint-Guido kerk
De oorspronkelijke kerk uit de 11e-12e eeuw was een van romaanse stijl, gewijd aan Sint-Pieter. Een belangrijk overblijfsel van de Romaanse collegiale is de goed bewaarde crypte met het ‘graf ’ van de Heilige Guido. Guido was een boerenzoon uit de streek die besloten had handelaar te worden. Volgens de legende overleefde hij tijdens zijn eerste handelsuitstap een storm op de Zenne. Guido ervoer dit als een roeping van God om op bedevaart naar Rome en Jeruzalem te trekken. Vandaar zijn beeld aan het voorportaal met de attributen van een pelgrim (staf, kalebas en St.- Jacobsschelp). Je kan deze attributen trouwens ook terugvinden op de poort van de Onze-Lieve-Vrouw van Goede Bijstandkerk, waar de wandeling ‘Aanschurken tegen de Stadsmuur’ je langs stuurt. Vandaag kun je je natuurlijk afvragen hoe het kan stormen op een riviertje van vijf meter breed, maar voor een middeleeuwer was dit een belangrijk symbolisch element in een heiligenleven. Je kunt het tafereel nog steeds aanschouwen op de glasramen in het koor van de kerk. Verder zijn er ook enkele muurschilderingen die betrekking hebben op de legende van de heilige Guido. Er werden hem heel wat mirakels toegeschreven. Zijn graf werd daardoor een bedevaartsoord. Als traditie kropen bedevaarders onder zijn graf door om de gunsten van de heilige af te smeken. Hij werd aangeroepen tegen dysenterie, besmettelijke ziektes en ziektes die het vee teisterden. Net daarom wordt hij soms afgebeeld met een os of een paard. Doordat Sint-Guido hier begraven ligt, werd Anderlecht een bedevaartsoord en dat was natuurlijk een winstgevende zaak. Vanaf de 14e eeuw bouwde men de gotische kerk en werd de naam van Sint-Guido aan de collegiale toegevoegd. In de 19e eeuw voerde de architect Jules-Jacques Van Ysendyck (die ook de gemeentehuizen van Schaarbeek, Jette en Anderlecht bouwde) een ‘restauratiecampagne’ uit, met als doel de kerk nóg verder onder te dompelen in de gotische bouwstijl. De neogotische torenspits getuigt van deze verbouwingen. Omwille van de glas-in-loodramen in het koor die je tegenwoordig van dichtbij kunt bewonderen dankzij de houten stelling die gebruikt wordt voor restauratiewerken, is zeker nu een bezoekje aan de kerk absoluut de moeite waard. Ook de folteringen van de heilige Erasmus van Formio zijn er op een muurschildering te aanschouwen. Opgelet, dit is niet de illustere Erasmus uit de renaissance, maar een bisschop en martelaar uit de derde eeuw na Christus. Tegenover het hoofdportaal van de kerk bevindt zich een elegante koetspoort Het is het enige overblijfsel van de 19de-eeuwse woning van de katholieke minister Jules Vandenpeereboom. Ze was volledig gebouwd in 16de-eeuwse stijl
INFO
6
Doe-het-zelf wandeling Anderlecht: Erasmus en zijn Zinnema
met waterput en geplaveide binnenkoer. Later huisde hier de Academie voor .
Beeldende Kunsten I
8
Hou de kerk aan je rechterkant, en vlak voor je zie je een huis met het opschrift ‘Rafaël’ boven de deur.
Het pand is nu een vzw die kansarmen opvangt. Vroeger was het de Sint-Annakliniek, een befaamd moederhuis voor de burgerij. Bij wijze van spreken zag half Anderlecht en het Pajottenland hier zijn eerste daglicht. Verderop rechts, in de Kapelaanstraat nr. 8, kun je het Oud Begijnhof I
9 vinden.
De godvruchtige vrouwen in dit hof leefden er in gemeenschap en werkten voor hun inkomen. Vandaag zouden we over geëmancipeerde vrouwen spreken. Dit was een typisch verschijnsel voor onze katholieke Lage Landen vanaf de 13de eeuw. Als je graag wil, kun je het begijnhof een bezoekje brengen. Het is klein en bestaat uit slechts een paar huisjes en een waterput. Sinds 1930 bevindt zich hier het Anderlechts volkskundig museum. (Ter info: Gesloten op maandag. Toegangsprijs Begijnhof & Erasmushuis: € 1,25) Naast het Begijnhof zie je Espace Maurice Carême, dat een bibliotheek, ludotheek en het cultureel centrum van Anderlecht omvat.
Het gebouw werd vernoemd naar de Franstalige onderwijzer en dichter uit Wavre, Maurice Carême (1899-1978). Het ‘Witte huis’ (Nellie Melbalaan 14), waar hij zestig jaar woonde, is nu ingericht als museum. Misschien ken je zijn kinderrijmpje nog uit de Franse les “J’ai un petit chat, petit comme ça...”? Nu wordt het eens tijd kennis te maken met de Prins van het Humanisme! Vervolg de Kapelaanstraat tot het einde. Aan de overkant van de Aumalestraat en via de Formanoirstraat betreed je het binnenplein van het Erasmushuis I .
au
au
I Erasmushuis
au I Tuin van het Erasmushuis
Het is een van de oudste gotische huizen te Brussel (eind 15de eeuw). Het werd vroeger bewoond door Pieter Wyckman, kanunnik van Anderlecht en in 1521 ontving hij hier zijn vriend Desiderius Erasmus (Rotterdam 1465-Bazel 1536). Erasmus was een katholiek priester, theoloog, filoloog, filosoof en auteur. Kortom, de humanist der humanisten. Een man met heel wat wereldse kennis, kennis die je vaak niet zomaar uit boeken kon halen. Erasmus reisde erg veel en verbleef drie jaar in Italië. Op zijn terugweg schreef hij ‘Lof der Zotheid’. Erasmus is nu nog steeds erg gekend, maar ook in zijn tijd was hij al een beroemdheid. Geen wonder dat verschillende scholen, een ziekenhuis en een uitwisselingsprogramma voor studenten naar hem vernoemd zijn. Het Erasmusmuseum legt overigens nogmaals de klemtoon op het ‘reiskarakter’ van Erasmus. Hun website kan bijvoorbeeld in verschillende talen gelezen worden. Niet speciaal opmerkelijk kun je dan denken, maar zelfs het Latijn, de universele taal van de renaissance, behoort tot een van de mogelijkheden. Latinisten aller landen, verenigt u! Achter het Erasmushuis ligt een prachtige tuin verscholen.
al I Centraal Park
Een kruidentuin met geneeskrachtige kruiden die in 1987 werd aangelegd door de tuinarchitect René Pechère (Expo 58, Kunstberg, e.a.). Erasmus had een zwakke gezondheid en verzorgde daarom zijn kwaaltjes met kruiden uit deze tuin. Achter de tuin ‘van het lichaam’, vind je de filosofische tuin, ontworpen door hedendaagse kunstenaars met originele en artistieke creaties. Een ware oase van rust die uitnodigt tot verpozen of een gedachtewisseling met vrienden. Zoals Erasmus zei “Ubi amici, ibi opes” (daar waar vrienden zijn, is rijkdom). De tuinen zijn toegankelijk tijdens de openingsuren van het museum. Er staat ook een zeldzame en prachtige moerbijboom, waarvan de vruchten rijp zijn rond eind augustus.
7
Doe-het-zelf wandeling Anderlecht: Erasmus en zijn Zinnema
INFO
Wanneer je het Erasmushuis verlaat, neem je meteen rechts naast de buitenmuur van het huis de Bruinstraat, een klein straatje met links een consultatiebureau van Kind & Gezin. Stap het parkje, genaamd Centraal Park I , aan je rechterzijde in.
al
Het vormt een groen eiland met namaakrots en waterpartij en maakt deel uit van het ‘Park Systeem’. Dit initiatief uit de jaren 1950 van de dienst Stedenbouw van de gemeente Anderlecht had onder andere als doelstelling om in Anderlecht 20 m2 openbaar groen per inwoner te realiseren. Loop rechts rond het waterbassin over een brugje en links via een stenen trap naar beneden. Steek de Vaandelstraat over en volg de Dorpsstraat. Wandel verder links voorbij het café ‘A la Justice de Paix’. Zo kom je aan het Verzetsplein.
Allegorie
Goesting in meer Brussel? Op www.UiTinBrussel.be vind je naast een pak gratis downloadbare doe-het-zelf wandelingen ook de volledige cultuur- en vrijetijdsagenda van Brussel en een pak tips om de stad te ontdekken. UiTinBrussel is een initiatief van Muntpunt. UiTinBrussel 0800 13 700 I
[email protected] www.uitinbrussel.be I www.muntpunt.be Voor deze wandellussen deed UiTinBrussel een beroep op de gidsenvereniging Brukselbinnenstebuiten. De gidsen van Brukselbinnenstebuiten tonen je de stad te voet, per bus of met de tram. Daarbij vertrekken ze steeds van de stedelijke realiteit, de vele tegenstellingen, uitersten en mogelijkheden van de stad. Bruksel keert de hoofdstad binnenstenbuiten en heeft aandacht voor kleine gevoeligheden. Brukselgidsen praten dus niet vrijblijvend, ze houden van hun stad en die liefde geven ze je graag mee. Andere wandelingen in deze reeks: Maak kennis met volksbuurten zoals de Marollen of OudMolenbeek, de Europese instellingen in de Leopoldwijk of de TGV aan ’t Zuid. Luister naar boeiende verhalen over 19de-eeuwse grandeur onder Leopold II, de streling van de art nouveau bij de squares, of de charme van stedelijke parken. Maar hoor ook confronterende verhalen over sociale, politieke en economische achtergronden en mechanismen. Brukselbinnenstebuiten 02 218 38 78 I
[email protected] www.brukselbinnenstebuiten.be
INFO
Een initiatief van Muntpunt met de steun van de Vlaamse overheid en Vlaamse Gemeenschapscommissie
Alle foto’s vallen onder het copyright van Muntpunt, tenzij anders vermeld onder de foto. Eerste publicatiedatum: 04/03/2011 Herwerkte versie 31/07/2012
Op de hoek van de Griffiestraat en de Dorpstraat zie je boven de deur een afbeelding in reliëf van ‘De raaf en de vos’. De bewoners van Anderlecht waren jaloers op de prestigieuze gebouwen van Kuregem (gemeentehuis, veeartsenijschool, slachthuizen). Zij wilden uiteraard ook hun deel van de koek. Zo geschiedde dan dankzij het imposante Vredegerecht I , in 1893 gebouwd door architect S’Jonghers. Het gebouw zorgde voor een architecturaal evenwicht rond het plein. De namen van de gemeenten (Dilbeek, Zellik, Itterbeek, St.-Martens-Bodegem) op het gebouw wijzen erop hoe belangrijk de gemeente Anderlecht was voor het Vlaamse hinterland. Sinds het ontstaan van de gewesten hebben de Vlaamse gemeenten hun eigen vredegerecht.
am
Op het plein bevindt zich de befaamde ‘frituur René’ die intussen uitgegroeid is tot een restaurant aanbevolen door ‘Guide Michelin’ en ‘Gastromania’. Men kan er in een authentiek decor genieten van een lekkere ‘biefstuk friet’ of een andere traditionele schotel. De zaak staat immers bekend om zijn eenvoudige, oprechte keuken en zijn mosselen. En om de frieten uiteraard. Steek de Wayezstraat over naar de François Janssensstraat 5.
Ga best aan de overkant van de straat staan om de pas gerestaureerde gevel met sgraffiti in zijn geheel te bewonderen. Deze bestaat uit acht panelen met allegorische damesfiguren, die de jaargetijden en dagstonden voorstellen. Zij die van winkelen houden, kunnen langs de populaire Wayezstraat terugkeren naar het Dapperheidsplein en het metrostation St-Guido. Wie liever voor wat culinair genot tekent, kan ook terugkeren langs het Verzetsplein om vervolgens links de Dorpsstraat in te slaan en even halt te houden op nummer 53, in de ‘Bar Asturiano’ “El especialista de la buena comida” (voorheen Bar du Village). Hier kun je genieten van de authentieke Spaanse keuken, gaande van paella tot gambas of tapas. Uiteraard kun je er ook impelweg met een fris pintje of een warme koffie toosten op een geslaagde wandeling. Er is bovendien een heerlijk dakterras dat in de zomer gebruikt wordt voor familiefeesten.
