Wondheling
Vranckx Jan J., MD,PhD, FCCP Dept. Plastische & Reconstructieve Heelkunde, UZ-Gasthuisberg, Leuven
Het Belang ? • Intrinsiek aan alle operatieve ingrepen is de nood aan wondheling • Dus: incidentie chronische wondproblematiek stijgt (ulcera,decubitus) • Behandelingskosten voor chronische wondzorg vermenigvuldigen (RIZIV !) • Enorme potentiele markt voor biotech en biomed industrie
JJVranckx, Wondheling
Overzicht 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
Decubitus letsels en chirurgie Lokale & systemische factoren en chirurgie Classificaties wonden Behandlingspijlers wondzorg debridement Goals van Heelkunde De reconstructieve opties Bijkomende opties voor wond behandeling
9.
Science & fiction van tissue engineering en gene therapie voor wondheling
JJVranckx, Wondheling
1- Decubitus letsels: wanneer chirurgie ?
Lindan, Arch Phys Med Rehab JJVranckx, Wondheling
Pathophysiologie
• Pressure induced ischemia theorie: druk continu hoger dan arterieel capillaire druk van 32 mm hg • Differentiele druk tolerantie theorie: – Gelijkmatig gedistribueerde druk vs “pinpointed” (vgl. Scuba) – “Hard surface, small area, high pressure”
JJVranckx, Wondheling
“Time of applied pressure: low pressure for a long time results in more damage than high pressure for a short time” JJVranckx, Wondheling
Classificatie decubitus & impact op chirurgie • Stage I : Hyperemia. • Stage II: Ischemia OK na 36h bij druk weg • Stage III: Necrosis. Indien druk > 6h Indien wonde groot: onvoldoende heling vanuit randen en bodem(bot!): wonde evolueert naar • Stage IV: Ulceration. Necrotisch weefsel breekt door. IJsberg fenomeen. Vaak met infectie en oosteomyelitis van onderliggend bot. Chirurgie quasi steeds noodzakelijk.
JJVranckx, Wondheling
Risico schalen decubitus & impact op chirurgie ? Geestes toestand
Activiteit
Mobiliteit
Voeding
Hydra tatie
Inconti nentie
Fysieke conditie
Goede orientering
ambulant
volledig
normaal
normaal
geen
goed
4
Af en toe verward
Loopt met hulp
Lichtjes beperkt
Onvold.
Onvold.
Af en toe
Net voldoende
3
Kan niet Behoorlijk antwoorden
In rolstoel
Sterk beperkt
Parenter.
Parenter.
urinair
slecht
2
Geen contact
bedlegerig
immobiel
Geen aanvoer
Geen aanvoer
Urinair faecaal
Zeer slecht
1
Ek-Norton
JJ.Vranckx, Wondhelings Symposium
lokale & systemische factoren: impact op chirurgie Infectie Locale toxines Vreemd vw Ischaemie Art.insufficientie Ven.insufficientie Roken Radiatie Trauma Cancer
Nutritie Aging Diabetes Lever aandoeningen Alcoholisme Uremie Medicaties Jicht Bloed transfusies
…de wondomgeving, willens,nillens… Te optimaliseren is de enige optie… JJ.Vranckx, Wondhelings Symposium
3-Classificatie wonden : impact op chirurgie ?
• Rode Wonde : granulatie • Gele Wonde : infectie/beslag/debris • Zwarte Wonde : necrose
• Roze Wonde : reepithelializatie • Groene Wonde : pseudomonas ?
JJ.Vranckx, Wondhelings Symposium
4- behandelings pijlers wondzorg
1. Infectie bestrijding bacteria & byproducts (endotoxines,MP) interfereren met reepithelializatie,contractie,collagen depositie R/ debridement, antiseptica? ,antibiotica?
2. Grondig wonddebridement van gedevitaliseerd weefsel,debris,beslag R/ biomechanisch,biochemisch,chirurgisch
JJVranckx, Wondheling
3. Vascularisatie = heling te lage weefsel O2 spanning verhindert fibroblasten replicatie en collageen productie R/ revascularisatie procedures+ debridement 4. Management van het wond exsudaat fibrine rijk vocht vormt stolsel, fibroseert, vangt leuko’s in interstitium en creeert barriere voor oxygenatie R/ moist environment via verband arsenaal
JJVranckx, Wondheling
5: debridement “Van alle modaliteiten is chirurgische resectie van gedevitaliseert weefsel, debris en beslag tot op rode, gevasculariseerde bodem de snelste en efficientste.” (V.Falanga,G.Cherry) Quid: operabiliteit patient ? Heden / later ? Wondinfectie reden van instabiliteit ? Quid : operabiliteit voor reconstructie ? wisselhouding & mobiliteit / vascularizatie in wondomgeving
JJVranckx, Wondheling
6- Goals van heelkunde 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Reduceer proteine verlies langs wonde Preventie van osteomyelitis/infecties Voorkomen van gegeneraliseerd lichaamsfalen bv door infectie Weefelreconstructie: functie herstel Snellere rehabilitatie ( incl. Kosten !) Vereenvoudig verzorging/hygiene Nb. Voorkom “Marjolin’s ulcer”
JJVranckx, Wondheling
7. De “Reconstructieve opties” ~ wondbodem en geexposeerde structuren, regio, kosten-baten. ~ doel: functie herstel, (esthetiek), minimum donor site
Secundaire granulatie Primaire sutuur Huidgreffe (allo/auto Loco / regionale flap Vrije weefsel transplantatie VAC als conditionering of R/ JJ.Vranckx, Wondhelings Symposium
Debridement + greffe
JJ.Vranckx, Wondhelings Symposium
Debridement + weefseltransfer Bij geexposeerde pezen, bot, gewrichten
Loco-regionale transpositie • Textuur,volume,perfusie • Herstel van functie, weerstand
JJ.Vranckx, Wondhelings Symposium
Locoregionale transpositie
JJ.Vranckx, Wondhelings Symposium
Nb ! Belang van donor site morbidity
JJ.Vranckx, Wondhelings Symposium
Belang van donorsite morbidity
JJVranckx, Wondheling
Locoregionale transpositie & donor site morbiditity
JJVranckx, Wondheling
Locoregionale transpositie & donorsite morbiditeit
JJVranckx, Wondheling
Weefsel transplantatie
JJ.Vranckx, Wondhelings Symposium
8- Bijkomende opties voor wondbehandeling
1. 2.
Vacuum therapy Platelet rich plasma gel
JJVranckx, Wondheling
Vacuum assisted closure: VAC
JJVranckx, Wondheling
Extravasatie met locoregionale acute phlegmone en compartment syndroom: Fasciotomies,multipele debridementen, VACs, STSGs +VAC, Intensieve fysiotherapie. JJVranckx, Wondheling
Fulminante necrotiserende fasciitis + phlegmone tot op heup gewricht: Seriele debridementen,jetlavages,triple AB, seriele VAC, gluteus maximus rotatie over heupgewricht,STSG + VAC JJVranckx, Wondheling
Platelet Rich Plasma Gel
JJVranckx, Wondheling
“The reality is that even the most advanced and sophisticated products & techniques require proper wound care and wound bed preparation”
[email protected] JJVranckx, Wondheling