anwb.nl/watersport, de site voor watersporters
JEUGDLEDEN WSV HOORN PROBEREN TWEEMAJMSBOTEN UIT v \ Bij de watersportvereniging Hoorn was dit seizoen een interessante zoektocht gaande naar een nieuwe tweemansböot De jeugdleden kregen gedurende drie maanden een vijftal recent tot ontwikkeling gekomen tweemansboten op proef. Met een fiks lijstje eisf n kwam het tot een vergelijk en een uiteindelijke keuze. Zeilen keek mee over de schouder van initiatiefnemer HolTwigt. .
•
•
•
:
.
.
.
.
.
.
.
. •
.
•
.
.
.
:
•
/
•
•
•
.
.
FOTO'S JORIS LUGTIGHEtD - TEKST NOL TWIGT
2
anwb.nl/watersport, de site voor watersporters
V
oor een zeilopleiding is het niet verstandig om de tweemansboot te vergeten. Niet alleen met het oog op latere doorstroming - de meeste olympische klassen zijn tweepersoons-, maarookomdat het belangrijk is om in teamverband te leren zeilen. Daarbij komt dat tweemansboten binnen een zeilvereniging voor gezelligheid zorgen en dat kinderen samen in een boot veel van elkaar leren. Bij de WSV Hoorn vatten we het plan op om de tweemansboot nieuw leven in te blazen en de nieuwere jeugdboten uit te proberen. Na een proefperiode van drie maanden bleek dat de jeugd maar al te graag in tweemansboten vaart en kwam de RS Feva als beste keuze uit de bus. Keuze van de boten Voor de proefperiode, die liep van april tot juli 2004, zijn vijf tweemansboten uitgenodigd. De Teeny en de Equipe zijn de belangrijkste vertegenwoordigers van de nieuwe jeugdwedstrijdklassen uit de ons omringende landen. Beide klassen zijn conventionele polyester jeugdboten, met spinnaker en trapeze. De Teeny is in Duitsland op initiatief van het Deutscher Segler Verband ontwikkeld. Met de Equipe wordt gezeild in Frankrijk, Spanje en Italië. In de afgelopen tien jaar zijn ongeveer duizend Teeny's gebouwd en het aantal Equipes ligt op eenzelfde niveau. De Laser Pico, de RS Feva en de Topper Topaz vertegenwoordigen een nieuwe generatie sandwich-polyethyleen boten uit Engeland. Ze hebben een dubbele bodem en een open spiegel. De voordelen van polyethyleen ('emmertjesplastic'): goedkoop en sterk (slagvast) materiaal. De nadelen zijn dat je er niet zo licht mee kunt bouwen als met polyester en dat je er dure mallen voor nodig hebt. De drie polyethyleenboten zijn echter niet noemenswaardig veel zwaarder dan de Teeny en de Equipe. Ze hebben geen schuimvulling en een strakke sandwich-huid. De Laser Pico wordt veel gebruikt op zeilscholen. Er staat een ongestaagde mast op met een driehoekig grootzeil zonder zeillatten. Het fokje is zo klein dat het weggelaten kan worden zonder dat de trim er wezenlijk door verandert. De Feva en de Topaz zijn moderne 'zeilsystemen' uit Engeland. Met verschillende zeilplannen kunnen deze boten worden omgetuigd van recreatieve zeilschoolboot tot wedstrijdboot met modern mylartuig. Van de Topaz is ook nog een eenmansversie verkrijgbaar, met een verder naar voren geplaatste, ongestaagde mast. B e l a n g r i j k s t e eisen Een verenigingsboot moet tegen een stootje kunnen en weinig onderhoud vragen. Als een vereniging meerdere boten heeft is strikte eenheid van het materiaal belangrijk. Alle onderdelen moeten uitwisselbaar zijn. Ook voor wedstrijdzeilen is strikte eenheid belangrijk. Er gaat veel stimulans vanuit als kinderen met verenigingsboten volwaardig aan grote wedstrijden kunnen meedoen. Een tweemansboot voor de jeugd moet naast, of snel na de Optimist kunnen worden ingezet. Toch moet de boot uitdagend genoeg zijn om beginnende wedstrijdzeilers veel zeilplezier te verschaffen. Belangrijk is een breed inzetbereik: van lichte tot al vrij zware zeilers, van beginnende tot best wel gevorderde zeilers en van zo jong mogelijk tot in ieder geval een jaar of 18. ZEILEN
3
12 -
2004
95
anwb.nl/watersport, de site voor watersporters
Een jeugdtweemansboot moet een 'manusje van alles' zijn, die genoeg in huis heeft om kinderen uit de Optimist voor het tweemanszeilen te winnen. De concurrentie komt niej alleen van de gevestigde tweepersoonswe'dstrijdboten, maar vooral ook van de eenmansklassen Europe, Splash en Laser. Om de vijf geselecteerde tweemansboten op deze eigenschappen te beoordelen hebben we ze drie maanden twee keer per week laten meezeilen in de reguliere zeiltrainingen. De vergelijkingsprocedure bestond uit het observeren van de voorkeur van de kinderen en het noteren van hun ervaringen. Met opzet is gekozen voor een vrij lange proefperiode, zodat de kinderen de tijd kregen om alle boten goed te leren kennen, zowel bij rustig weer als bij wat hardere wind. Bevindingen In de drie maanden verwierven de vijf proefboten een niet meer weg te denken plaats binnen de vereniging. Ze trokken een eigen publiek van kinderen, die uit de Optimist waren gegroeid. Zelfs kinderen, die al gestopt waren met zeilen, keerden terug naar de vereniging. Ook de Zoom8 zeilers kozen in de trainingen vaak voor een tweemansboot. Dat vonden ze gezelliger en leuk voor de afwisseling. Alleen bij harde wind grepen sommigen liever terug naar de Zoom8, omdat ze die beter onder controle kunnen houden. Het varen met een snel planerende boot vraagt een andere stuurtechniek dan de kinderen gewend zijn: afvallen in een vlaag in plaats van oploeven als de boot te schuin gaat. Het meest in trek waren de Topper Topaz en de RS Feva. De Pico trok vooral de beginners aan. De Equipe sprak in het begin minder aan, omdat hij er niet zo flitsend uitziet als de skiffachtige polyethyleenboten met hun open spiegels. Naarmate de proefperiode vorderde won de Equipe wat terrein terug, omdat hij toch wel erg lekker zeilt. Van de vijf boten bleef de Teeny het vaakst aan de kant. In eerste instantie komt dat omdat het uiterlijk niet erg aanspreekt. Eenmaal op het water blijkt de Teeny alleen tot zijn recht
kerboom nodeloos gecompliceerd. In de trapeze hangen (Topaz, Equipe en Teeny) is voor veel kinderen een mooie extra uitdaging. Ze vinden het een sensatie om boven het water te zweven! Toch is het voor een verenigingsboot ook belangrijkdatjegoedzondertrapezekuntvaren, omdat niet ieder kind dat wil. De Topaz is de enige testboot, waarbij je als het waait echt de trapeze in moet. Het ontbreken van een trapeze op de Feva ervoer men als een gemis. Bij de Pico ligt dat anders, omdat een trapeze afbreuk zou doen aan het ongecompliceerde karakter van deze stabiele boot met zijn ongestaagde mast. De schootvoering begint bij alle proefboten, behalve de Equipe, bij een lijntje op het achterdek. Sommige zeilers vinden dat lastig, omdat de joystick met zo'n lijntje in de knoop kan raken, wat de boot tijdelijk onbestuurbaar maakt.
heeft alleen de Topaz net iets meerte bieden. De Topaz begeeft zich daarmee echter op een terrein dat bijvoorbeeld door een 29er al gauw beter wordt ingevuld. En de Pico trekt een zeilersniveau aan, dat wij als (wedstrijd)zeilvereniging snel passeren. De aantrekkelijke prijs en de snelle opkomst, die de Feva in Engeland doormaakt, maken deze boot ook in Nederland en de rest van Europa een potentiële nieuwe wedstrijdboot voor de jeugd. Alleen een trapeze zou nog een welkome aanvulling voor de Feva zijn. Een groot compliment voor alle vijf gevaren boten is dat kwaliteit niet het criterium van deze test is geworden. Alle vijf zijn uitstekend gebouwd en goed tot zeer goed afgewerkt. Het concept was de doorslaggevende factor voor de keuze.
Conclusie Als je als vereniging een tweemansboot aanbiedt, voorziet dat zeker in een
Laser Pico oogt niet direct als een wedstrijdboot. Maar wat weinigen er aan afzien, hebber we op het water gemerkt: de Pico is verrassenc snel! Dus als snelheid het criterium zou zijn, iï de Pico bepaald niet kansloos. De Pico is ool< makkelijk op te tuigen, lekker stabiel en bijzon der vergevensgezind. Uitstekende eigenschap pen voor een beginnersboot of een recreatie zeilboot, maar voor een zeilopleiding is hij ne' iets te makkelijk. Dit geldt vooral voor de fokke nist, die er een beetje voor spek en bonen bijzit zonder hangbanden of trapeze en met maar eer heel klein fokje. We waren echt verrast dat de Pico met deze eenvoudige tuigage toch zovee snelheid kan ontwikkelen. Jammer dat er nie een alternatieve tuigage voor gevorderde zei Iers leverbaar is, net als bij de Topaz en de Feva Maar wellicht is dit iets voor de opvolger van de Pico, waar Laser momenteel aan werkt.
Kinderen die eenmaal aan een gennaker gewend zijn, vinden een spinnakerboom n gea>nip f komt bij de betere zeilers, die nog niet al te zwaar zijn en die bovendien de tijd hebben gekregen om aan de boot te wennen. De gennakers (Topaz en Feva) waren duidelijk populairder dan de spinnakers (Equipe en Teeny). Kinderen die eenmaal aan een gennaker gewend zijn, vinden het gepiel met een spinna-
Laser Pico Equipe Teeny RS Feva Topper Topaz
behoefte die bij veel kinderen bestaat. Van de vijf vergeleken boten voldoet de RS Feva het best aan de eisen, die onze zeilopleiding aan een tweemansboot stelt. Je hoeft niet bijzonder goed te kunnen zeilen om met een Feva overweg te kunnen. Alleen de Pico is nog net iets makkelijker. En als je voluit wilt gaan wedstrijdzeilen
LASER PICO
Lengte (m)
Breedte (nï
3.50
1.43
3.90
1.45
Ontwerper
Bouwer
Importeur
Telefoon
Jo Richards
Laser
Laser Centre
036-5408895
Mare Laurent
Boutemy
GünterAhlers
Ziegelmayer
Martin van Leeuwen
0182-394730
3.15
1.38
Paul Hanndley
RacingSailboats
Aquavitesse
0111-482039
3.64
1.42
lan Howlett
Topper
Friesland Watersport
0566-622500
3.86
1.42
96
4
anwb.nl/watersport, de site voor watersporters
EQUIPE ipe heeft prachtige lijnen die doen éen1 klassiekers als de FD en de Fj. Hij zit wat de maat, de rompvorm en het algehele t dicht tegen de FJ aan. Maar de eenheid strak bewaard en dat zie je terug in de i de klasseregels wordt zelfs het uitunt genoemd dat de Equipe niet meer ?e keer zo duur mag zijn als een Optimist. ladeel van de Equipe is dat hij niet veel jt aan de bestaande wedstrijdktassen. et minder kwetsbaar en heeft geen genDe wat al te sobere uitvoering en het •an 'vet gave kleurtjes' verklaren waarom ipe de jonge zeilers niet direct voor zich «innen. Maar de kwaliteiten van de Equidat hij uitstekend zeilt. Hij heeft de gheid van een goede wedstrijdboot, en niet overdreven moeilijk te zeilen. Voor ipe geldt evenwel: de wind is gedraaid, nakergeneratie komt eraan. Flitsende, te verenigingsbootjes van polyethyleen.
gezicht een prima uitgangspunt om topwedstrijdzeilers te kweken. Maar in de praktijk merkten we dat deze manier van denken een duidelijke keerzijde heeft. Het accent ligt te vroeg op zeiltechniek, in plaats van op tactiek en op zeilplezier. Je streeft je doel voorbij als veel jonge zeilers afhaken omdat een boot te hoge eisen aan hen stelt. De Teeny mist daarbij ook nog een uiterlijk dat kinderen echt aanspreekt.
je streeft je doel voorbij als veel jonge zeilers aken omd -n • bootte hoge eisen aan hen stelt,
TEENY e proefboten leunt de Teeny het meest )rmule van de Cadet. Met zijn lengte van et (3,15 meter) is de Teeny de kleinste ; vijftal. De Teeny is echt een maatje te >or volwassenen. Je kunt zeggen dat hij ik niet voor bedoeld is, maar de vraag is
kg)
Grootzeil (m2)
Fok (m2)
dan: waar ligt de winst van dit concept? Met boten als de Pico of de Feva kunnen zowel de jonge kinderen als uitgegroeide middelbare scholieren of volwassenen prima overweg. De Teeny is heel gevoelig voor de plaats van je gewicht en hij reageert op elke kleine lichaamsbeweging. Zo'n gevoelig klein bootje met spinnaker en trapeze lijkt op het eerste
Toch heeft de Teeny ook onmiskenbare positieve kwaliteiten. Je kunt er al vanaf heel jong alles mee leren wat je later in een 420 of 470 van pas komt. Alle details zijn tot in de puntjes verzorgd, en de boot wekt niet de indruk dat er ergens op is bezuinigd. Een echte misser is evenwel het ontbreken van dubbele bodem en spiegelkleppen. Het kleine zelflozertje werkt op een korte boot als de Teeny pas als je bijna op de rompsnelheid vaart, oftewel als je bijna planeert. En lozen is noodzakelijk, want door de lage spiegel liep de Teeny regelmatig vol door een achteropkomende golf. Hozen of omslaan is dan de enige manier om de boot weer leeg te krijgen. //. 'lAstÜ- t4A(MVL
Spinnaker (m2)
Gennaker (m2)
5.1
Trapeze
Prijs (euro)
Websites
nee
3430
www.lasercentre.nl
5.0
3.0
7.0
ja
4609
JW^fJëSÖK
4.0
1.4
5.2
ja
3475
www.teeny-kv.de
6.5
2.1
7.0
nee
4650
www.aquavitesse.nl
6,9
2,4
8.0
ja
6400
www.frieslandwatersport.nl
5
anwb.nl/watersport, de site voor watersporters
een speciaal tuig met een ongestaagde mast. De Duo is een versie zonder gennaker. Wij voeren met de Tres, die behalve een gennaker ook een rolfok heeft. Omdat de nieuwste uitvoering nog niet direct beschikbaar was, zeilden we eerst met een Topaz die al drie jaar gebruikt was door een zeilschool. Alleen aan het tuig en aan de gennakerchute konden we zien dat de boot niet nieuw meer was! Door een goede wedstrijdboot van polyethyleen te maken, liet Topper een heel nieuw scala van mogelijkheden voor deze bouwwijze zien. Een goedkope wedstrijdboot, die bestand is tegen ruw gebruik, is ideaal voor jeugdzeilverenigingen. Waarom dan niet gekozen voor de Topaz? De Topaz is net iets minder stabiel dan de Feva. Dat maakt hem iets moeilijker te zeilen en minder geschikt voor kinderen onder 12 jaar. En voor wat hij meer biedt aan snelheid en spektakel, ga je al gauw richting 29er denken. Op de meeste zeilers kwam de Topaz 'ingewikkeld' over, hoewel er in vergelijking met de Feva slechts een paar lijntjes en blokjes meer op zitten. De Topaz
RS FEVA aarmate de proefzeilmaanden verstreken, erd duidelijk dat de Feva de boot is die we jeken. De kwaliteiten van de Feva zijn niet ver:hrikkelijk spectaculair, maar het is goed oordacht en uitgebalanceerd concept voor en breed toepassingsgebied. De Feva ziet er oed uit, hij zeilt lekker, is handig en eenvouig ingedeeld en hij is alleszins betaalbaar. De sva onderscheidt zich van de Topaz doordat ij net iets stabieler is, net iets eenvoudiger igericht en een stuk goedkoper. Beginners en chtgewichten kunnen er meteen goed mee verweg, maar als boot voor gevorderden doet e Feva niet veel onder voor de Topaz of de quipe.
De Feva geeft een zeiler vanaf de eerste minuut het gevoel dat alies zit ou moeten 1 rjai hef
fun i i e rt zoals het zou moeten functioneren De Feva wordt in twee varianten geleverd. De eva S heeft een dacron tuig zonder zeillatten n is bedoeld voor recreatietoepassingen. We ebben het dacron tuig in de zeilzak gelaten en e Feva met het mylar XL tuig gezeild. De Feva geeft een zeiler vanaf de eerste ïinuut het gevoel dat alles zit zoals het zou loeten zitten en dat het functioneert zoals het ou moeten functioneren. De boot zit ongecomliceerd in elkaar en zeilt lekker. Maar als het echt gaat waaien (vanaf 6
Beaufort) blijkt dat de grootschoot en de gennakerschoot zonder ratelblokken voor kinderen te veel kracht vragen. De grootste onvervulde wens is echter een trapeze. Zonder trapeze is de Feva tot en met 5 Beaufort goed te zeilen, maar als je meer wil moet je toch meer gewicht naar buiten kunnen brengen. Deze details kunnen echter nog makkelijk aangepast worden.
TOPPER TOPAZ De Topaz wordt in drie versies geleverd: de Uno, de Duo en de Tres. Voor de Uno, de eenmansversie, heeft de Topaz een extra mastvoet en
6
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
is net geen echte skiff, maar erg veel makkelijker is hij ook niet. Dat geldt in nog sterkere mate voor de vernieuwde versie van 2004, die we halverwege de vergelijkingsperiode kregen. Het grootzeil is een stuk kleiner geworden, reefbaar, niet meer volledig doorgelat en van mylar. Met dit nieuwe grootzeil heeft Topper het Topaz-concept verder versmald. Het is echt een gemiste kans dat men nietvooreen hypermodern, controleerbaar 'twistend' grootzeil heeft gekozen. Omdat de Topaz ook met een verkleind grootzeil nog niet erg stabiel is, wordt hij nu niet veel makkelijker voor beginners. Maar voor gevorderde zeilers verliest hij wel iets van zijn uitdagende, spectaculaire karakter. 2
anwb.nl/watersport, de site voor watersporters