Docentenhandleiding
Wat jij niet wil… kikker in je bil! Max de Matze en de Gulden Regel
Verklaring pictogrammen
Print of kopieer
Opdracht
Bespreek
Lees
Bekijk op jhmkindermuseum.nl
Samenstelling Joods Historisch Museum Afdeling Educatie /
[email protected] Ontwerp MV LevievanderMeer
Inhoud
Introductie 3 Opbouw programma
4
Doelen 5 Voorbereidende les 1 Wie en wat is joods?
6
Optie: voorbereidende les 2 Koosjer
9
Optie: voorbereidende les 3 Herinneringen
11
Museumbezoek 13 Verwerkingsles 4 Terug in de klas
14
Praktische informatie
16
Bijlage 1: Woordzoeker
17
Bijlage 2: Kerndoelen
19
Bijlage 3: Evaluatieformulier
20
Bijlage 4: Links naar www.jhmkindermuseum.nl
22
2 JHM Kindermuseum
Introductie
Wij verheugen ons op uw bezoek aan het Joods Historisch Museum en hopen u met deze lesbrieven bij te staan om de lessen zo informatief en effectief mogelijk te laten verlopen. In deze docentenhandleiding treft u aan: Minimaal 2 en maximaal 4 lessen voor groep 5 t/m 8, voor in de klas, door u zelf op maat te snijden voor uw specifieke situatie. Les 1: een noodzakelijke voorbereiding op het museumbezoek. Les 2 & 3: extra voorbereidende lessen, optioneel. Les 4: een verwerkingsles, belangrijk ter afsluiting van het project. Bij verschillende opdrachten worden paginanummers van het MAX-blad en het boek vermeld. Zo kunt u er voor kiezen om de leerlingen zelf de bladzijde op te laten zoeken in hun MAX-blad of dat u het boek erbij pakt om zelf uit voor te lezen. In het lesmateriaal zitten verwijzingen naar www.jhmkindermuseum.nl. Het programma is geschikt voor gebruik op het digitale schoolbord. Wij wensen u een inspirerend project toe! Heeft u vragen, aarzelt u niet om ons te mailen of te bellen. Voor onze adresgegevens: zie praktische informatie.
3 JHM Kindermuseum
Opbouw van het programma
Voorbereidende les 1 in de klas Duur ca. 1 uur Wie en wat is joods? Een kennismaking met de familie Hollander, Max de Matze en de Gulden Regel. Deze les heeft als doel de kennis met betrekking tot ‘joods’ te vergroten en zichtbaar te maken wat de leerlingen al weten en vooral wat ze denken bij ‘joods’. Niets is verkeerd. In de loop van het project worden deze beelden aangevuld en soms bijgesteld.
Optie: voorbereidende les 2 in de klas Duur ca. 1 uur De les Koosjer gaat dieper in op eetregels. Het vertrekpunt hierbij zijn de joodse regels rondom voedsel: Wat is koosjer? Wie eet koosjer? Waarom? Van hieruit worden verbindingen gelegd met eigen regels van de leerlingen.
Optie: voorbereidende les 3 in de klas Duur ca. 1 uur De les Herinneren gaat dieper in op ‘Stilstaan bij herinneringen’ en het idee dat je met een herinnering soms iets positiefs kunt doen. Een les waarin ook de Tweede Wereldoorlog aan bod komt.
Bezoek aan het JHM Kindermuseum Duur 2 uur Met een getrainde museumbegeleider gaan de leerlingen op bezoek bij de familie Hollander en Max de Matze. Alledaagse onderwerpen zoals muziek, studie, herinneringen en dromen komen aan de orde. De didactische opbouw gaat uit van kennisoverdracht die aansluit bij de leerlingen (mede door gebruikmaking van de woordspin die in de klas gemaakt wordt ter voorbereiding). Films, animaties en verhalen staan garant voor een gevarieerde en speelse overdracht. Activiteiten zoals discussie, broodbakken (en opeten!) en muziek zorgen voor een ervaring die niet snel vergeten zal worden.
Verwerkingsles 4 Terug in de klas Duur ca. 1 uur In de verwerkingsles wordt teruggeblikt op het museumbezoek en staat u met uw leerlingen stil bij het geleerde door middel van de woordspin die in het begin is gemaakt en later is aangevuld.
4 JHM Kindermuseum
Doelen
1 Het bevorderen van genuanceerd denken. 2 Het vergroten van kennis en leereffectiviteit.
Hoe worden deze doelen bereikt? – Door aandacht voor diversiteit, ook binnen één groep, wordt genuanceerd denken gestimuleerd. – Het boek/lespakket maakt leerlingen bewust dat respectvol met elkaar omgaan essentieel is en tevens heel erg moeilijk . Het programma stimuleert de leerlingen tot nadenken over respect voor jezelf, je eigen achtergrond en die van anderen. – Meningsvorming nadat meerdere partijen gehoord zijn: het boek is opgezet als een Talmoed (zie ‘woorden en weetjes’, blz. 99 in het boek) en nodigt uit tot het formuleren van een eigen mening. – Door vanuit onze methode ‘ontmoetingen’ zowel tijdens de voorbereidende les, het museumbezoek als de verwerkingsles te werken met diverse communicatie technieken. Dit totale pakket vergroot de leereffectiviteit. – De lessen laten zien dat joden, die de eerste minderheidsgroep vormden in Nederland (vanaf het jaar 1600) eigenlijk goed geïntegreerd waren in de samenleving. – De Tweede Wereldoorlog en de Jodenvervolging worden in een context geplaatst. – Leerlingen leren dat joden leven, ook na de poging van de nazi’s tot vernietiging. – De leerlingen maken op speelse wijze kennis met de joodse traditie en geschiedenis en gaan dieper in op de reeds bestaande kennis, altijd in relatie tot hun eigen leefwereld. – In Bijlage 2 van de docentenhandleiding vindt u de aansluiting bij de kerndoelen.
5 JHM Kindermuseum
Voorbereidende les 1 in de klas
Wie en wat is joods? Doel Voorbereiding op het museumbezoek Zichtbaar maken wat bestaande ideeën van de leerlingen zijn over ‘joods’ en de (bestaande) kennis over ‘joods’ vergroten. Tijdsduur ca. 1 uur Benodigdheden Boek Wat jij niet wil… kikker in je bil! MAX-blad (1 per kind) Print of kopieer Bijlage 1, Woordzoeker (1 per kind) De klassikale woordspin, deze hangt u op een centrale plek in de klas 2 stiften (in 2 kleuren) om de klassikale woordspin in te vullen Per kind twee kleurpotloden of viltstiften voor de persoonlijke woordspin Digitaal schoolbord, met de website www.jhmkindermuseum.nl geopend Introductie: de woordspin Persoonlijke woordspin Alle leerlingen krijgen een MAX-blad. Begin op blz. 2/3 met een woordspin. Deze spin staat centraal in de lessen. Eerst vullen de leerlingen de spin individueel in, aan de hand van de vraag: waar denk je aan bij ‘joods’? Alle antwoorden zijn goed. Klassikale woordspin Daarna bespreekt u met de leerlingen wat ze hebben ingevuld. Daarbij stelt u een klassikale woordspin samen met de woorden die opvallen en veel voorkomen. Graag uw hulp bij het creëren van een sfeer waarin de leerlingen zich vrij voelen om alles te noemen waar zij aan denken. Na deze ‘nulmeting’ wordt de spin tweemaal aangevuld met een andere kleur. Zo wordt zichtbaar wat er in de loop van dit project bijgeleerd wordt. Wilt u deze klassikale spin meenemen tijdens het bezoek aan het museum en na afloop van het project in het evaluatieformulier opnemen? Hartelijk dank daarvoor! De familie Hollander en Max de Matze Wanneer de leerlingen een bezoek brengen aan het museum, zullen ze Max de Matze tegenkomen. Hij woont bij de familie Hollander in huis. Max de Matze stelt zichzelf en de familie Hollander voor op blz. 4/5 in het MAX-blad. Wilt u dat met de leerlingen lezen? De familie Hollander is joods, anders gezegd: ze zijn deel van het joodse volk. Een volk is eigenlijk een soort grote familie. Wat jij niet wil… kikker in je bil! Max de Matze en de Gulden regel Dat is de titel van het boek en van het MAX-blad. Willen de leerlingen een kikker in hun bil? Nee toch? Max de Matze ook niet: hij legt uit dat je bij een ander dus ook geen kikker in zijn bil moet stoppen. Want: wat jij niet wilt dat jou geschiedt, doe dat ook een ander niet! Dat is de Gulden Regel. Een belangrijke regel, die de joden, maar ook heel veel andere mensen kennen. Zie MAX-blad blz. 6/7 (boek blz. 4/5), waar deze regel op vele manieren staat.
6 JHM Kindermuseum
De leerlingen lezen zelfstanding op blz. 7 de verschillende manieren waarop de Gulden regel wordt uitgesproken. U bespreekt met de klas: - Wat valt je op aan de teksten op blz. 7? (de kern van de teksten is eigenlijk hetzelfde) - Welke tekst spreekt jou het meeste aan? Kun je uitleggen waarom?
Wat is joods? Maak met de klas de woordzoeker. Wanneer een woord gevonden is, leest een leerling de uitleg bij het woord voor uit de tekst 'Woorden en weetjes’, op blz. 8 van het Max-blad. De letters die overblijven vormen de zin: Wat jij niet wil dat jou geschiedt, doe dat ook een ander niet! U bespreekt met de leerlingen wat deze zin eigenlijk betekent. Evt. neemt u ook blz. 9 met de leerlingen door, maar deze woorden zijn niet opgenomen in de puzzel. Wat Tora is? Op blz. 8 van het MAX-blad staat ook het woord Tora, de Hebreeuwse bijbel, beschreven. De Gulden regel is misschien wel de kern van de Tora te noemen, maar wat is de Tora eigenlijk? En wat staat er in de Tora over de Gulden regel? Om hier achter te komen laat u de leerlingen de strip op blz. 12 t/m 15 van het MAX-blad lezen. U bespreekt met de leerlingen: - Heb je begrepen wat je aan de Tora kunt hebben en wat de wijze mensen erover zeggen? - Wat is jouw gevoel bij de zin ‘Heb je naaste lief als jezelf.’ Is dat makkelijk denk je? - Hoe zou je dit kunnen doen? Om nog beter te begrijpen wat de Tora precies is kunt u samen met de kinderen blz. 16 in het MAX-blad lezen en naar het filmpje ‘Tora’ kijken. Klik op: Tora Kijkopdracht bij ‘Van iedereen houden?’ Voordat u met de klas naar het filmpje ‘Van iedereen houden?’ gaat kijken vertelt u het volgende: Sammi en Judith leren over de Tien Geboden. Hun jongere broertje Benji wil ook graag meedoen. U geeft de leerlingen daarbij de volgende kijkvragen: - Hoeveel regels staan er in de Tora? - Wat vindt Benji moeilijk en maakt hem een beetje verdrietig? Klik op: Van iedereen houden? U bespreekt de kijkvragen en voegt er aan toe: - Vind jij dat je altijd aan de Gulden regel ( wat jij niet wil dat jou geschiedt...) moet denken?
7 JHM Kindermuseum
Woordspin Vervolgens vullen de leerlingen hun persoonlijke woordspin aan met nieuwe woorden in een andere kleur stift/potlood. Wat hebben ze erbij geleerd? Hebben ze nu andere ideeën over ‘joods’? Leerlingen die klaar zijn met invullen kunnen verder bladeren in het MAX-blad, er staan verschillende strips en leuke opdrachten in. Hierna vult u gezamenlijk de klassikale spin aan, graag ook met een andere kleur. Vergeet u de woordspin niet mee te nemen naar het Kindermuseum? Hartelijk dank!
Extra Website Op www.jhmkindermuseum.nl kunnen de leerlingen het virtuele museum bezoeken. Ze nemen een kijkje bij de familie Hollander thuis. Al ‘wandelend’ door het huis kunnen de kinderen leuke opdrachten doen en filmpjes bekijken. Talmoedopdracht Het boek is opgezet als een Talmoed (zie woordenlijst MAX-blad blz. 9). Het idee is dat je verschillende meningen hoort en kunt vergelijken, voordat je je eigen mening formuleert. Op blz. 17 van het MAX-blad staat een foto van de Tora. Daaromheen staan verschillende verhalen over de Tora. Als u deze opdracht geschikt acht voor uw klas laat u de leerlingen de verhalen lezen en hun antwoord op blz. 19 van het MAX-blad invullen. Is er iets waar je het niet mee eens bent? Wat? Hoe zie jij dat? MAX-blad U kunt er voor kiezen les 2 en/of 3 ter voorbereiding op het museumbezoek met uw klas uit te voeren. Het is echter ook heel goed mogelijk de leerlingen zelfstandig uit het Max-blad te laten werken. Ze kunnen verschillende strips lezen en opdrachten maken.
8 JHM Kindermuseum
Optie: Voorbereidende les 2 in de klas
Koosjer Doel Voorbereiding, die dieper ingaat op eetregels, op wat de leerlingen al weten van koosjer en op wat ze vinden van deze regels. Tijdsduur ca. 1 uur Benodigdheden Boek Wat jij niet wil… kikker in je bil! MAX-blad (1 per kind) Digitaal schoolbord Wat is koosjer? Het woord koosjer komt van het Hebreeuwse kasjeer dat ‘toegestaan’ betekent. Laat de keukenfoto zien op het digibord en/of in het MAX-blad op blz. 20/21 (boek blz. 36/37). Klik op: Keuken Wat valt er op? U kunt toelichten dat in de Tora een regel staat dat je het bokje niet mag koken in de melk van zijn moeder. Maar hoe wordt dat gedaan en hoe weet je of iets koosjer is? Lees het verhaal ‘Koosjerstempels’ van Max op blz. 26 van het MAX-blad (boek blz. 42). Voordat u met de klas het filmpje ‘Melk of vlees?’ gaat kijken geeft u de leerlingen de volgende kijkvraag mee: Let goed op Benji. Hij doet iets wat eigenlijk niet mag in de keuken van de Hollanders, kun je vertellen wat dat is? (Antwoord: Benji zet zijn glas melk op het rode gedeelte (de vleeskant) terwijl het een melkproduct is. En die twee moeten dus altijd gescheiden blijven.) Klik op: Melk of vlees? U bespreekt de kijkvraag en voegt er aan toe: - Wat vind je van de regel dat je melk en vlees moet scheiden? Eetregels De leerlingen lezen de keukenstrip (MAX-blad blz. 22 t/m 25) waarin duidelijk wordt dat Hadassah Hollander de eetregels belangrijker vindt dan Jakob Hollander. U bespreekt dat je anders over die dingen kunt denken, zelfs al ben je familie van elkaar. Is dit herkenbaar voor de leerlingen? Zijn er bij hen thuis ook dingen waar thuis verschillend over gedacht wordt? Heb jij eigen eetregels? De leerlingen lezen de tekst van Francine Oomen ‘Hoe overleef ik eten?’ op blz. 28 in het MAX-blad, of iemand leest voor. Op blz. 29 van het MAX-blad maken de leerlingen de eerste vraag: ‘Heb jij zelf ook eetregels?’
9 JHM Kindermuseum
Koosjerspel Op blz. 30/31 van het MAX-blad staat het Koosjerspel. De bedoeling is dat de melk-vlees en treife (niet koosjer, zie woordenlijst MAX-blad blz. 9) producten met het goede bord verbonden worden via een lijn. Kippensoep Kijk tot slot naar het filmpje Het geheim van Hadassah. Dit gaat over de beroemde kippensoep die Hadassah maakt. Haar kinderen willen het vastleggen op video terwijl Hadassah erover vertelt. Klik op: Het geheim van Hadassah
Extra Koosjerspel digitaal De leerlingen kunnen op www.jhmkindermuseum.nl in de keuken een ander leuk koosjerspel spelen! Klik op: Koosjerspel Ook kunnen de leerlingen het gehele virtuele museum bezoeken. Ze nemen een kijkje bij de familie Hollander thuis. Al ‘wandelend’ door het huis kunnen de kinderen leuke opdrachten doen en filmpjes bekijken. Talmoedopdracht Het boek is opgezet als een Talmoed (zie woordenlijst MAX-blad blz. 9). Het idee is dat je verschillende meningen hoort en kunt vergelijken, voordat je je eigen mening formuleert. Op blz. 27 van het MAX-blad is te lezen hoe verschillend mensen over koosjer eten denken. Als u deze opdracht geschikt acht voor uw klas laat u de leerlingen de verhalen op blz. 27 lezen en hun antwoord op de tweede opdracht op blz. 29 van het MAX-blad invullen. Is er iets waar je het niet mee eens bent? Hoe zie jij dat? Recepten In het MAX-blad op blz. 32/33 staan de recepten voor matzeballen en joodse boterkoek. Deze recepten kunnen de leerlingen thuis maken. MAX-blad U kunt er voor kiezen les 3 ter voorbereiding op het museumbezoek met uw klas uit te voeren. Het is echter ook heel goed mogelijk de leerlingen verder zelfstandig uit het Max-blad te laten werken. Ze kunnen verschillende strips lezen en opdrachten maken.
10 JHM Kindermuseum
Optie: Voorbereidende les 3 in de klas
Herinneringen Doel Voorbereiding op het onderwerp herinneringen, met het idee dat je met herinneringen iets kunt doen. Tijdsduur ca. 1 uur Benodigdheden Boek Wat jij niet wil… kikker in je bil! MAX-blad (1 per kind) Digitaal schoolbord Kleurpotloden en/of stiften om mee te tekenen Muren die spreken U laat de foto van de muur zien op blz. 34/35 van het MAX-blad (boek blz. 50/51) Deze muur staat in het huis van de familie Hollander. Het bijzondere aan deze muur is dat hij kan spreken. Als muren konden spreken… in het museum kunnen de leerlingen luisteren naar een verhaal dat de muur zelf aan hen zal vertellen.
Ellende van toen, betekent nu iets doen Strip van de Muur De leerlingen lezen de strip van de muur in het MAX-blad op blz. 36 t/m 39 (boek blz. 52 t/m 55). Gezien de zwaarte van het onderwerp is het wenselijk dat u napraat over de strip. Wat vinden ze van deze strip? Wat wisten ze er al van? De muur heeft mooie herinneringen maar ook verdrietige. De leerlingen kunnen een tekening maken op blz. 46 van het MAX-blad met een eigen mooie of verdrietige herinnering. Het joodse volk maakte hele goede, maar ook ongelooflijk slechte tijden mee. U kunt nog eens noemen dat joden ook in Nederland werden vervolgd tijdens de Tweede Wereldoorlog. Dat is eigenlijk nog maar kort geleden. In de joodse traditie wordt het belangrijk gevonden om stil te staan bij herinneringen. Zo wordt er ieder jaar, tijdens het joodse feest Pesach, stilgestaan bij de periode dat joden slaven waren in Egypte. Dat is lang geleden, in de bijbelse tijd. Toch blijven joden zich ieder jaar herinneren dat ze ooit slaaf waren, want, zegt de traditie: dan snap je dat je, nu je zelf vrij bent, een ander ook niet tot slaaf mag maken. Rap Max de Matze Max de Matze maakte een rap hierover. Laat de rap horen. De leerlingen kunnen meelezen op blz. 42 in het MAX-blad (boek blz. 107). Klik op: Rap Max de Matze De leerlingen maken (in tweetallen) een eigen rap over dit onderwerp ‘Ellende van toen, betekent nu iets doen’. Wie ben jij en wat kun jij NU voor de wereld betekenen? De leerlingen laten het horen aan elkaar in de klas. Wanneer u niet voldoende tijd heeft voor alle raps, dan kunt u er ook een aantal laten horen in de verwerkingsles ‘Terug in de klas’. Op blz. 43 van het MAX-blad is ruimte om de rap op te schrijven.
11 JHM Kindermuseum
Lees tot slot de tekst van de Amerikaanse rapper Matisyahu op blz. 44 van het MAX-blad (boek blz. 62). Laat de leerlingen daarna in kleine groepjes ( twee- of drietallen) bespreken wat zij aan vervelende dingen om zich heen zien (het liefst dicht bij hun eigen leefomgeving). Wat zou je er aan kunnen doen? Nodig de leerlingen uit om bijzondere ideeën hieromtrent te bedenken en op blz. 45 van het MAX-blad op te schrijven.
Extra Website Op www.jhmkindermuseum.nl kunnen de leerlingen het virtuele museum bezoeken. Ze nemen een kijkje bij de familie Hollander thuis. Al ‘wandelend’ door het huis kunnen de kinderen leuke opdrachten doen en filmpjes bekijken. Talmoedopdracht Het boek is opgezet als een Talmoed (zie woordenlijst MAX-blad blz. 9). Het idee is dat je verschillende meningen hoort en kunt vergelijken, voordat je je eigen mening formuleert. Op blz. 41 van het MAX-blad staat een foto van een muur. Daaromheen staan verschillende verhalen. Als u deze opdracht geschikt acht voor uw klas laat u de leerlingen de verhalen lezen en hun antwoord bij de tweede opdracht op blz. 45 van het MAX-blad invullen. Waar denk jij aan als je een kapotte muur ziet? MAX-blad Het is heel goed mogelijk de leerlingen zelfstandig uit het Max-blad te laten werken. Ze kunnen verschillende strips lezen en opdrachten maken.
12 JHM Kindermuseum
Museumbezoek
Tijdsduur 2 uur Tijdens het twee uur durende bezoek aan het JHM Kindermuseum ontmoeten de leerlingen Max de Matze en de familie Hollander in ‘levende’ lijve. Onder begeleiding van een museumdocent en de medebegeleiders gaan de leerlingen zelfstandig in het museum aan de slag. Aan de hand van vragen en opdrachten verkennen ze elke kamer en bakken ze in de keuken zelf een challe (een gevlochten broodje). Wij vragen u en uw medebegeleiders tijdens het museumbezoek een actieve en motiverende rol te spelen om het bezoek zo prettig mogelijk te laten verlopen. Vergeet u niet de klassikale spin mee te nemen tijdens het bezoek aan het museum? En eventueel ook de verhalen uit het verhalenboek? Wilt u er alles aan doen om op tijd aanwezig te zijn? Hartelijk dank daarvoor!
13 JHM Kindermuseum
Verwerkingsles 4 in de klas
Terug in de klas Doel Terugblik op het museumbezoek en afronding project Tijdsduur ca. 1 uur Benodigdheden Boek Wat jij niet wil… kikker in je bil! MAX-blad (1 per kind) Digitaal schoolbord Klassikale woordspin 2 stiften (in 2 kleuren) om de woordspin te schrijven Evaluatieformulier (bijlage 3) Terugblik In een kringgesprek blikt u met de leerlingen terug op het museumbezoek. - Wat vond je leuk? Wat niet? Waarom? - Heb je dingen gehoord die je aanspreken? Die je ook wel zou willen of juist niet? Wat denk je bijvoorbeeld van een rustdag op zaterdag? - Hoe voelde het om bij de familie Hollander ‘op visite’ te zijn? Voelde je je thuis? Of was het heel erg anders dan bij jou thuis? Welke verhaal heb jij te vertellen? Deze opdracht vraagt goede begeleiding van de leerkracht. Samen met de leerlingen leest u de tekst van Nico ter Linden op blz. 18 van het MAX-blad (boek blz. 30). Bespreek met de leerlingen of het fijn zou zijn als je een ‘goed verhaal’ hebt aan het einde van je leven, waar je tevreden op terug kunt kijken. Als jij later kinderen of misschien zelfs kleinkinderen hebt, welk verhaal zou jij dan aan hen willen vertellen? Wat heb jij dan misschien gedaan om de wereld een beetje beter te maken? Op welke manier heb jij je steentje bijgedragen om te zorgen voor de wereld? En kun je dat alleen of doe je dat samen met anderen? De leerlingen schrijven hun verhaal op blz. 19 van het MAX-blad. Ik ben Max de Matze De leerlingen hebben in les 1 al gelezen wie Max de Matze is en hebben hem in het museum ook ‘ontmoet’. Bespreek met de leerlingen of ze nog weten wie Max is. Waarom denken jullie dat hij bij de familie Hollander woont? (Mogelijk antwoord: Max is een matze. Hij weet alles van de joodse gebruiken en gewoontes en helpt de kleine Benji soms even op weg als hij iets niet helemaal begrijpt. Een matze is een soort cracker gemaakt zonder gist. Joden eten matzes met Pesach, ter herinnering aan hun vlucht lang geleden uit Egypte. Kijk voor meer informatie: www. jhmkindermuseum.nl/#/study in de ordner en klik op Pesach. Indien u de voorbereidende les 3 ‘Herinneringen’ met de klas heeft gedaan, kunt u de leerlingen nog een aantal eigen geschreven raps in de klas aan elkaar laten horen. Indien u deze les niet gedaan heeft, kunt u de rap laten horen en de leerlingen mee laten lezen op blz. 42 in het MAX-blad. Klik op: Rap Max de Matze
14 JHM Kindermuseum
Op blz. 43 schrijft de klas in kleine groepjes hun eigen rap over hoe zij hun best kunnen doen om te zorgen voor de wereld. En wie wil zijn of haar rap aan de klas laten horen? Woordspin U sluit de les af met de woordspin. De leerlingen vullen eerst hun eigen woordspin aan met weer een andere kleur stift. Wat hebben ze geleerd en waar denken ze nu aan bij joods? Vervolgens past u de klassikale woordspin met hen aan, ook met een andere kleur. Vraag: Vergelijk je eerste woordspin met je laatste. Is er verschil?
Extra Verjaardagslied U kunt het verjaardagslied Jom Hoeledet in het Hebreeuws met de leerlingen zingen (MAX-Blad blz. 33). Klik op: Verjaardagslied Website Op www.jhmkindermuseum.nl kunnen de leerlingen het virtuele museum bezoeken. Ze nemen een kijkje bij de familie Hollander thuis. Al ‘wandelend’ door het huis kunnen de kinderen leuke opdrachten doen en filmpjes bekijken. MAX-blad Het is heel goed mogelijk de leerlingen zelfstandig uit het Max-blad te laten werken. Ze kunnen verschillende strips lezen en opdrachten maken. Evaluatie Wij horen altijd graag uw eventuele opmerkingen en suggesties. Wilt u tot slot met uw klas het evaluatieformulier (Bijlage 3) invullen en naar ons toesturen? Alvast hartelijk dank! Op de website www.jhmkindermuseum.nl en in het boek Wat jij niet wil… kikker in je bil! is nog veel meer informatie voor de leerlingen te vinden.
15 JHM Kindermuseum
Praktische informatie
Onderwerp Max de Matze en de Gulden Regel Doelgroep Groep 5-8 van het basisonderwijs Tijdsduur Voorbereidingsles: 1 uur, optioneel 2 of 3 uur museumbezoek: 2 uur verwerkingsles: 1 uur Voorbereiding Ter voorbereiding op het museumbezoek ontvangt u van ons het voorbereidend lespakket: Het boek Wat jij niet wil… kikker in je bil! Max de Matze en de Gulden Regel voor in de klas. Het MAX-blad (voor elk kind een exemplaar) met drie strips uit het boek, opdrachten en spelletjes. Een knuffel van Max de Matze voor in de klas. In het lesmateriaal zitten verwijzingen naar www.jhmkindermuseum.nl. Het programma is geschikt voor gebruik van het digibord. Groep max. 32 leerlingen Begeleiding bij schoolgroepen minimum aantal begeleiders: 4 (1 begeleider op 8 leerlingen). Voor meer informatie, reserveringen en/of het (bij)bestellen van lesmateriaal kunt u contact opnemen met de afdeling Publieksservice & Sales: t 020 5 310 380 op werkdagen van 9.00-17.00uur. e
[email protected] Annuleren Tot uiterlijk drie dagen voor het afgesproken bezoek kunt u kosteloos annuleren. Bij latere annuleringen moeten wij het volledige bedrag in rekening brengen. Adres Nieuwe Amstelstraat 1, 1011 pl amsterdam Bereikbaarheid: Tram 9, 14 Metro 52, 53, 54. Halte Waterlooplein. Openingstijden Dagelijks van 11.00-17.00 uur. Het JHM Kindermuseum is geopend voor schoolgroepen op werkdagen van 9.30-12.00 en 13.00-15.00 uur (m.u.v. woensdagmiddag). Gesloten op Joods Nieuwjaar en op Grote Verzoendag. Kijk op de website voor actuele informatie over afwijkende openingstijden. www.jhm.nl www.jhmkindermuseum.nl
16 JHM Kindermuseum
Bijlage 1
Woordzoeker
L
W
A
T
J
H
IJ
J
N
I
E
E
T
W
I
E
L
O
D
S
A
T
E
J
O
B
U
O
G
Y
E
S
C
F
H
R
I
D
I
N
E
T
D
T
R
E
D
S
S
A
V
O
L
K
O
E
E
D
R
G
A
R
T
O
O
U
G
K
A
O
E
A
E
N
A
W
N
E
E
G
D
E
R
N
I
S
E
T
L
E
S
C
H
E
P
P
I
N
G
S
De zin:
17 JHM Kindermuseum
Oplossing woordzoeker
L
W
A
T
J
H
IJ
J
N
I
E
E
T
W
I
E
L
O
D
S
A
T
E
J
O
B
U
O
G
Y
E
S
C
F
H
R
I
D
I
N
E
T
D
T
R
E
D
S
S
A
V
O
L
K
O
E
E
D
R
G
A
R
T
O
O
U
G
K
A
O
E
A
E
N
A
W
N
E
E
G
D
E
R
N
I
S
E
T
L
E
S
C
H
E
P
P
I
N
G
S
De zin:
WAT JIJ NIET WIL DAT JOU GESCHIEDT, DOE DAT OOK EEN ANDER NIET!
18 JHM Kindermuseum
Bijlage 2
Kerndoelen De voorgestelde lessen sluiten aan bij de meest recente kerndoelen voor het primair onderwijs. Nederlands (mondeling en schriftelijk taalonderwijs en taalbeschouwing) 1 De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie, mondeling of schriftelijk, gestructureerd weer te geven. 2 De leerlingen leren zich naar vorm en inhoud uit te drukken bij het geven en vragen van informatie, het uitbrengen van verslag, het geven van uitleg, het instrueren en bij het discussiëren. 3 De leerlingen leren informatie te beoordelen in discussies en in een gesprek dat informatief of opiniërend van karakter is en leren met argumenten te reageren. 4 De leerlingen leren informatie te achterhalen in informatieve en instructieve teksten, waaronder schema’s, tabellen en digitale bronnen. 9 De leerlingen krijgen plezier in het lezen en schrijven van voor hen bestemde verhalen, gedichten en informatieve teksten. 12 De leerlingen verwerven een adequate woordenschat en strategieën voor het begrijpen van voor hen onbekende woorden. Onder ‘woordenschat’ vallen ook begrippen die het leerlingen mogelijk maken over t aal te denken en te spreken. Oriëntatie op jezelf en de wereld 37 De leerlingen leren zich te gedragen vanuit respect voor algemeen aanvaarde waarden en normen. 38 De leerlingen leren hoofdzaken over geestelijke stromingen die in de Nederlandse multiculturele s amenleving een belangrijke rol spelen, en ze leren respectvol om te gaan met verschillen in opvattingen van mensen. Kunstzinnige oriëntatie 54 De leerlingen leren beelden, taal, muziek, spel en beweging te gebruiken, om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om ermee te communiceren. 56 De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed.
19 JHM Kindermuseum
Bijlage 3: Evaluatieformulier
Vragen voor de leerlingen Vraag 1 Welke lessen hebben jullie in de klas gedaan? O Wie en wat is joods? O Koosjer O Herinneringen O Terug in de klas Vraag 2 Wat vond je van deze les(sen)?
Vraag 3 Wat vond je van het bezoek aan het JHM Kindermuseum?
Vraag 4 Kun je opschrijven wat je hebt bijgeleerd?
Vraag 5 Zou je nog eens terug willen komen naar het JHM Kindermuseum? Wie zou je dan mee willen nemen?
20 JHM Kindermuseum
Vragen voor de leerkracht. Vraag 1 U heeft samen met de klas een woordspin gemaakt en deze per les aangevuld. Kunt u in onderstaand overzicht zo zorgvuldig mogelijk de inhoud van de woordspin weergeven? Les 1 Les 2 Les 3 Les 4
Joods Joods Joods Joods
Vraag 2 Vond u dat de voorbereidende les goed aansloot op het bezoek aan het JHM Kindermuseum?
Vraag 3 Wat vond u van het bezoek aan het JHM Kindermuseum?
Vraag 4 Heeft u nog opmerkingen?
Gegevens School Plaats Groep Leerkracht Contactpersoon cultuureducatie Telefoon E-mail Stuur of e-mail de ingevulde evaluatie naar: Joods Historisch Museum Afdeling Publieksservice & Sales Postbus 16737, 1001 RE Amsterdam e
[email protected] Bedankt!
21 JHM Kindermuseum
Bijlage 4
Links naar www.jhmkindermuseum.nl In deze docentenhandleiding zijn de links naar de website van het JHM Kindermuseum zo verwerkt dat u alleen op het betreffende woord hoeft te klikken. Mocht het onverhoopt niet werken, hierbij een overzicht van de links. Fotoalbum Familie Hollander in de woonkamer http://www.jhmkindermuseum.nl/#/living_room/livingroom_album_clickpoint Familieportret in de woonkamer http://www.jhmkindermuseum.nl/#/living_room/livingroom_painting Tora http://www.jhmkindermuseum.nl/#/study/ST_click04 Van iedereen houden? http://www.jhmkindermuseum.nl/#/study/ST_click02 Keuken http://www.jhmkindermuseum.nl/#/kitchen Melk of vlees? http://www.jhmkindermuseum.nl/#/kitchen/K_click01 Koosjerspel http://www.jhmkindermuseum.nl/#/kitchen/K_click03 De kippensoep van Hadassah http://www.jhmkindermuseum.nl/index.php?occasion=sjabbat#/kitchen/Keu_04_S Rap Max de Matze http://www.jhmkindermuseum.nl/#/house_of_max/Ma_04H Verjaardagslied http://www.jhmkindermuseum.nl/#/music_room/MU_click06
22 JHM Kindermuseum
