VVE Thuis: de kleuterversie

VVE Thuis: de kleuterversie Vooraf In dit stuk vindt u informatie over VVE Thuis voor ouders met kleuters (groep 1 en 2). Het gaat om praktische informatie om VVE Thuis te gaan invoeren. Om VVE Thuis goed te kunnen uitvoeren is training en begeleiding vereist. U kunt daarvoor terecht bij het Nederlands Jeugdinstituut of een van haar partners met een licentieovereenkomst. Na inschrijving en training kunt u de materialen bestellen, waaronder een handleiding die u steun biedt bij het uitvoeren van VVE Thuis.

Wat is VVE Thuis? Door VVE Thuis gaan ouders thuis met hun kind activiteiten doen. Deze activiteiten sluiten aan bij VVE-programma’s zoals Kaleidoscoop, Piramide, Ko-totaal, Speelplezier en Startblokken/Basisontwikkeling. Hierdoor komen woorden, begrippen en andere leerinhouden zowel op school als thuis aan de orde. VVE Thuis wil de onderwijskansen van kinderen (tussen 3 en 6 jaar) vergroten door:  het bevorderen van hun taal- denk- en sociaal-emotionele ontwikkeling, met accent op het vergroten van de woordenschat;  het bevorderen van een ondersteunend en stimulerend gezinsklimaat. VVE Thuis bestaat uit themaboekjes voor ouders met elk acht activiteiten zoals praatplaten, puzzels, voorlezen, liedjes, knutselen en bewegen. De peuterspeelzaal of basisschool kiest zelf hoeveel en welke themaboekjes aan de ouders worden aangereikt. Dit hangt af van het aantal thema’s dat op school wordt gedaan met de kinderen. Bij ieder thema krijgen de ouders een themaboekje. Geadviseerd wordt per jaar minimaal acht themaboekjes te behandelen, maar als het VVE-programma meer thema’s behandelt, krijgen de ouders natuurlijk ook meer themaboekjes.

De ouderbijeenkomsten Bij ieder thema organiseert de school een ouderbijeenkomst. Hierin wordt het themaboekje aan de ouders overgedragen. Vervolgens gaan de ouders thuis met hun kind spelen, praten en voorlezen. Een ouderbijeenkomst bestaat uit twee delen: 1. Informatie over het thema (de activiteiten) op school Er wordt door de leerkracht verteld hoe op school aan het thema gewerkt wordt. Dit wordt zo concreet mogelijk gedaan, door voorbeelden te geven en materialen te laten zien. 2. Overdracht van het themaboekje Per bijeenkomst wordt één themaboekje overgedragen. Eerst wordt teruggekeken met de ouders hoe ze het spelen thuis de afgelopen periode hebben ervaren. De

1

ouders hebben dan een activiteit bij zich die ze de afgelopen periode hebben gedaan. Daarna wordt het themaboekje toegelicht, uitgelegd en voorgedaan. Al doende komt de ontwikkeling en opvoering van kinderen aan orde en leren ouders hun kind meer ondersteunen en stimuleren (de ouder-kindinteractie).Voor de instructie van de geanimeerde boeken en educatieve games is een pc/laptop met beamer of smartbord nodig. In ontwikkeling oudercursus Omgaan met media Vanaf seizoen 2014-2015 is er een cursus van twee keer een uur. Ouders worden zich bewust van het belang van mediaopvoeding en hun rol daarin. Ze leren waar ze op moeten letten bij het kiezen van media en leren om de geanimeerde boeken en educatieve games te gebruiken met hun kind. Uitvoering ouderbijeenkomsten De ouderbijeenkomsten worden uitgevoerd door een leerkracht. Bij voorkeur in samenwerking met een agogisch medewerk(st)er die ervaring heeft in het begeleiden van laagopgeleide ouders en de taal spreekt van de (grootste) groep migrantenouders. Voorbeelden: een contactmedewerkster van gezinsgerichte programma’s, ouderfunctionaris, oudercontactpersoon of voorlichter eigen taal en cultuur. Bij de overdracht van het themaboekje kunnen de ouders dan zo nodig verdeeld worden in taalgroepen. Het eerste deel van de bijeenkomst, informatie over school, wordt door de leerkracht gedaan. Dit vergroot de betrokken van ouders en leerkrachten bij elkaar en zorgt voor betere wederzijdse communicatie. Bij voorkeur wordt ook het tweede deel van de ouderbijeenkomst door de leerkracht uitgevoerd, waar mogelijk in samenwerking met een agogisch werker. De leerkracht kent de kinderen goed en kan ouders gericht adviseren. Ook bouwt de leerkracht dan een goede band met de ouders op. Grootte groepen VVE Thuis wordt vaak uitgevoerd in scholen met veel doelgroepleerlingen. We adviseren dan om VVE Thuis aan te bieden aan alle ouders. Het programma is gemaakt voor laagopgeleide ouders, maar ook andere ouders doen graag mee en ouders leren van elkaar. Indien gekozen wordt om ook hoger opgeleide ouders mee te laten doen, is het aan te bevelen om evenwichtige groepen te maken. De ervaring leert dat in groepen waarbij meer dan de helft van de aanwezigen hoger opgeleid zijn de lager opgeleide ouders te kort kunnen komen. Zij hebben voordoen nodig. Er kan uiteraard, onder meer vanwege beperkt budget, ook worden gekozen om alleen laagopgeleide ouders mee te laten doen. We adviseren om de groepen niet groter te maken dan ongeveer 15 ouders, waarbij idealiter twee begeleiders worden ingezet. Indien er veel migrantenouders zijn die de Nederlandse taal niet goed beheersen, kunnen de ouders worden verdeeld over meerdere (kleinere) (taal-)groepen. Er zijn dan natuurlijk meer uren nodig. Indien er veel werkende ouders zijn wordt aangeraden om meerdere groepen te maken, op verschillende tijdstippen, waardoor de kans groot is dat alle ouders kunnen. Ook een avondgroep is mogelijk, maar dat werkt niet overal even goed.

De organisatie van VVE Thuis Een goede inbedding van VVE Thuis in school (o.a. opnemen in het ouderbeleid), met voldoende draagvlak op alle niveaus, is van groot belang voor een goede implementatie en continuïteit.

2

Taken, verantwoordelijkheden en randvoorwaarden Het maken van een projectplan is meestal een noodzakelijke eerste stap om VVE Thuis te starten. In het projectplan dient te staan op welke doelgroep VVE Thuis zich gaat richten, welke scholen mee doen, hoe de taken en verantwoordelijkheden worden verdeeld, hoe de randvoorwaarden worden geregeld en een begroting is opgenomen. De uitvoering van de kleuterversie van VVE Thuis dient op een school plaats te vinden. De verantwoordelijkheid kan op meerdere manieren worden geregeld:  De school voert VVE Thuis geheel zelf uit. De leerkrachten voeren de ouderbijeenkomsten zelf uit. Indien er een ouderfunctionaris verbonden is aan de school wordt zij hierbij ingezet. De leerkracht dient echter minimaal het eerste deel van de ouderbijeenkomst (informatie over vroegschoolse educatie) zelf uit te voeren.  De school maakt, in aanvulling op het eigen personeel, gebruik van de diensten van een (welzijns)instelling. Het gaat dan veelal om het ‘inhuren’ van agogisch medewerk(st)ers / opvoedkundig medewerkers die ervaring hebben met het begeleiden van ouders zoals een oudercontactfunctionaris, een contactmedewerkster of medewerkster van het Centrum voor Jeugd en Gezin. Soms gaat het om agogische medewerksters die de taal van de (grootste) migrantengroep spreken, waardoor begeleiding in taalgroepen mogelijk is. Zij ondersteunt de pedagogisch medewerker in de ouderbijeenkomsten. Het eerste deel van de ouderbijeenkomst (informatie over voorschoolse educatie) wordt in ieder geval door de pedagogisch medewerker gedaan. Het tweede deel (overdracht van de activiteiten van het themaboekje) wordt idealiter door de pedagogisch medewerkster en de agogisch medewerker samen gedaan. Soms wordt het tweede deel van de ouderbijeenkomst door de agogisch medewerker zelfstandig uitgevoerd en gaat de pedagogisch medewerker weer naar de groep. • Extra inhoudelijke thema’s na VVE Thuis Indien de school aanvullend inhoudelijke (opvoed-)thema’s wil aanbieden kan worden samengewerkt met een Centrum voor Jeugd en Gezin of een andere organisatie die opvoedcursussen of thema’s over de ontwikkeling van kinderen aan biedt. Taken bij de uitvoering De uitvoerende instelling zorgt voor:  Het personeelsbeleid en de begeleiding van de uitvoerders;  De aanschaf van alle noodzakelijke materialen voor de begeleiders en de gezinnen en een ruimte om de materialen op te slaan;  Een geschikte ruimte bij de school, met pc/laptop en beamer of smartboard, waar de ouderbijeenkomsten worden gehouden;  Afspraken over samenwerking en afstemming met andere organisaties;  Monitoring: bijhouden bereik en voortgang VVE Thuis;  De ondersteuning van de begeleiders die VVE Thuis uitvoeren;  Bijhouden bereik en voortgang van VVE Thuis en rapportage;  Beheer financiën, bewaken begroting;  Inhoudelijke en financiële rapportage;  Pr en communicatie;  Zorg dragen voor continuïteit en financiering. Taken coördinator VVE Thuis Geadviseerd wordt om, zeker de eerste tijd, een medewerker uren te geven om VVE Thuis op te zetten en te coördineren. De uitvoering van de hieronder genoemde taken worden dan grotendeels door de coördinator gedaan.

3

Taken voor coördinatie VVE Thuis Voor start  Maken van een projectplan (plan van aanpak) voor aanvraag van eventueel extra financiële middelen en afspraken maken met de financier (meestal de gemeente);  Bij akkoord: inschrijven bij het Nederlands Jeugdinstituut door middel van het formulier ‘Deelname VVE Thuis’.  Afspraken maken met het management van de instelling over randvoorwaarden, inzet beroepskrachten, gebruik faciliteiten en inbedden van VVE Thuis in het ouderbeleid.  Zorgen voor draagvlak binnen de instelling;  Informeren van en afspraken maken met beoogde leerkrachten en andere begeleiders;  Afspraken maken over samenwerking en afstemming met eventuele andere betrokken (welzijns-)organisaties, onder meer over het inzetten van agogisch medewerkers (contactmedewerksters of ouderfunctionarissen) voor de uitvoering van VVE Thuis;  Afspraken maken met het Nederlands Jeugdinstituut (of hun partners die trainingen verzorgen) over de introductietraining en begeleidingstraject;  Samen met de locaties een jaarplanning maken voor de ouderbijeenkomsten van VVE Thuis, in relatie tot de thema’s op de instelling;  Afspraken maken met de begeleiders over de uitvoering van VVE Thuis, de randvoorwaarden (o.a. uren en vervanging), de voorbereiding en begeleiding;  Afspraken maken over de afstemming met andere programma’s en activiteiten voor de doelgroep van VVE Thuis;  Afspraken maken over het omgaan met problemen die gezinnen kunnen hebben in de uitvoering van het programma én het omgaan met gezinsproblemen;  Afspraken maken met (hulpverlenings-)organisaties over het doorverwijzen bij gesignaleerde gezinsproblemen;  Afspraken maken met instellingen voor welzijn, opvoedondersteuning en volwasseneducatie over het stimuleren tot en doorverwijzen naar andere activiteiten voor ouders;  Alle noodzakelijke materialen voor de begeleiders (minimaal een volledige set);  Regelen van een ruimte om de materialen op te slaan;  Het regelen van een ruimte op school, met pc/laptop en beamer of smartboard, waar de ouderbijeenkomsten worden gehouden; Na start  De ondersteuning van de begeleiders die VVE Thuis uitvoeren;  Zorgen dat alle noodzakelijke materialen voor de gezinnen worden besteld;  Bijhouden bereik en voortgang van VVE Thuis en rapportage;  Pr en communicatie;  Beheer financiën en bewaken begroting. Taken begeleiders VVE Thuis  Afspraken maken met de ouders over het meedoen aan VVE Thuis (In het intakegesprek wordt het meedoen aan VVE Thuis reeds aangekaart.);  Het werven, informeren en motiveren van ouders. Op diverse manieren: door het houden van een informatiebijeenkomst, pr via diverse kanalen maar vooral het persoonlijk aanspreken van ouders;  Organiseren, voorbereiden, uitvoeren en evalueren van de ouderbijeenkomsten VVE Thuis;  Bijhouden van de opkomst en voortgang van de ouderbijeenkomsten;  Ouders motiveren mee te (blijven) doen aan VVE Thuis;

4

       

Tussen de ouderbijeenkomsten door vragen van ouders beantwoorden; Ouders ondersteunen bij (knelpunten in) de uitvoering van VVE Thuis; Zorgen voor de verbinding tussen school en VVE Thuis. Bijvoorbeeld door in de klas aan te sluiten bij wat ouders en kind thuis doen (dezelfde boekjes voorlezen, liedjes/versjes, gesprekjes over ‘werkjes’ en activiteiten van VVE Thuis; Er voor zorgen dat het meedoen aan VVE Thuis zichtbaar is op de school (prikbord ‘werkjes’ kinderen, vitrine materialen, leesboeken in de vertelhoek etc). Beheer materialen, inrichten en (eventueel) opruimen van de ruimte voor de groepsbijeenkomsten; Zorgen dat alle ouders die meedoen in de eerste ouderbijeenkomst de beschikking krijgen over een tasje met alle materialen die ze nodig hebben om VVE Thuis te doen. En zorgen dat ouders in iedere ouderbijeenkomst de benodigde materialen krijgen; Ouders voorzien van informatie over activiteiten op school en voorzieningen in de wijk/stad (volwasseneducatie, buurthuis, opvoedwinkel/centrum voor jeugd en gezin); Ouders stimuleren deel te nemen aan activiteiten op school en voorzieningen in de wijk/stad (volwasseneducatie, buurthuis, opvoedwinkel/centrum voor jeugd en gezin.

Checklist goede inbedding VVE Thuis VVE Thuis is onderdeel van het ouderbeleid. VVE Thuis komt aan de orde in het ‘intakegesprek’. Er is draagvlak in het team, bij het management en het bestuur. VVE Thuis wordt op teamvergaderingen besproken. VVE Thuis is zichtbaar op de locatie. Er zijn afspraken over de inzet en begeleiding van de beroepskrachten. Geschikte ruimte voor de ouderbijeenkomsten (inclusief pc/laptop met beamer of smartboard). De opslag van de materialen is geregeld. Bij de werving worden schriftelijke informatie, het logo en materialen van VVE Thuis gebruikt. Bij het infomeren, werven en (blijven) motiveren van ouders is sprake van persoonlijke contact. Er is er communicatie met ouders (geweest) over ‘wederzijdse verwachtingen’ rond VVE Thuis. Er zijn afspraken met ouders over het bijwonen van ouderbijeenkomsten en uitvoeren VVE Thuis. Er is minimaal een ouderbijeenkomst per themaboekje. Er is een jaarplanning voor de ouderbijeenkomsten van VVE Thuis. Pedagogisch medewerkers/leerkrachten voeren minimaal het eerste deel van de ouderbijeenkomsten uit. Ouders krijgen alle benodigde materialen, inclusief een opbergmap. De opkomst en voortgang van de ouderbijeenkomsten wordt bijgehouden. Ouders kunnen zo nodig extra begeleiding krijgen bij VVE Thuis. Er is inhoudelijk verbinding tussen speelzaal/school en VVE Thuis. Er zijn afspraken met externe instellingen over het toeleiden naar activiteiten. Er zijn afspraken maken over het signaleren en verwijzen bij problemen in gezinnen.

De materialen

5

Themaboekjes Het belangrijkste materiaal van VVE Thuis zijn de themaboekjes voor de ouders. Dit is verbruiksmateriaal. Elke ouder heeft per thema een themaboekje nodig, een opbergmap voor de themaboekjes en een plastic opbergmap voor praatplaten, puzzels en dergelijke. Van VVE Thuis voor ouders met kleuters zijn per 1 januari 2014 de volgende themaboeken beschikbaar: School (Welkom bij Piramide), Kunst (groep 1 en groep 2), Jij en ik (Mensen) (groep 1 en groep 2), Herfst (groep 1 en groep 2), Zomer (groep 1 en groep 2), Verkeer (groep 1 en groep 2), Kleding (groep 1 en 2), Huis (groep 1 en groep 2), Alles groeit (groep 1 en 2) Ziek en gezond (groep 1 en 2), Eten (groep 1 en 2), Lente (groep 1 en groep 2), Ziek en gezond (groep 1 en 2), Feest, Winter, Er was eens…, Circus en Sneeuw en ijs. Van de laatste vijf themaboekjes is één versie (voor zowel groep 1 als groep 2) gemaakt (gemiddeld niveau). In 2014 volgt waarschijnlijk nog Zee en Papier. Leesboekjes Bij ongeveer driekwart van de thema’s hoort een leesboekje. De leesboekjes zijn naast het Nederlands beschikbaar in het Turks, Arabisch, Papiaments. Ze kosten € 6,65 per stuk (prijspeil 2013, niet-commercieel tarief). Zes leesboekjes per jaar is dan € 39,90. Er kan worden gekozen om de leesboekjes in bruikleen te geven, maar dit gaat ten koste van het opbouwen van een leescultuur. VVE Thuis Kunst 1 Kunst 2 Jij en ik 1 Jij en ik 2 Winter Zomer 1 Zomer 2 Er was eens.. Huis 1 Huis 2 Eten 1 Eten 2 Feest Ziek en gezond 1 Ziek en gezond 2 Verkeer groep 2 Lente 1 Lente 2 en Alles groeit 2

Leesboeken Vreemde vriendjes Lieve Liza Krokodillentranen Kon jij me maar zien hier Een schaap met een rode das Verhaal van Güler De rat van weinig woorden Prinses in gevaar Huis op z’n kop Kamer van krijt Een opa voor opa Kip met ranja Een beer voor Ursula Kijk eens wat ik kan… De Stadsmuzikanten

Sjamsi en Ali baba in de stad De poezen van de buurvrouw Yuri verdwaalt (Lente 2 en Alles groeit 2 kan dus niet samen)

Bereslim: geanimeerde boeken en educatieve games Kinderen met laagopgeleide ouders maken veel gebruik van computer, maar hierbij komen ze nauwelijks in contact met geanimeerde prentenboeken en educatieve games. Verder biedt ICT veel mogelijkheden om de woordenschat, het taal- en verhaalbegrip van kinderen te stimuleren en het leergedrag van het kind te bevorderen. Daarom is - met

6

steun van de Bernard van Leer Foundation - het educatieve programma Bereslim, vanaf schooljaar 2014 – 2015 geïntegreerd in VVE Thuis. Dit kost € 35 per gezin per jaar. De begeleiders en ouders loggen in op www.vvethuis.nl. De ouders krijgen voor hun kind een groot aantal digitale prentenboeken en goede educatieve spelletjes. Ook is er een kindvolgsysteem. De begeleiders kunnen hierdoor de ouders adviseren bij het omgaan met hun kind. Verder is er een oudercursus Omgaan met media ontwikkeld, waarin ouders leren hoe ze hun kind kunnen begeleiden bij ICT.

Werkmateriaal De ouders hebben werkmaterialen nodig: een spelbord met attributen, lijm en lijmkwastje, schaartje, kleurpotloden en slijper, plakkaatverf met kwast en knoeipotje, waskrijtjes, klei, schetsblok, knutselpapier, vliegerpapier, vouwblaadjes en plakfiguren. Aangezien veel laagopgeleide ouders deze materialen niet zullen hebben, is het beter ze ter beschikking te stellen in de eerste ouderbijeenkomst. Bij voorkeur in het tasje. De materalen kunnen worden besteld bij Buro Extern. Ook krijgt iedere ouder bij de eerste bijeenkomst een A4 met de vuistregels. Verder dienen ouders soms zelf nog voor materialen te zorgen zoals watten, doos, plastic zak. Zorg zelf dat je een voorraadje hebt voor ouders die niets hebben.

Aansluiting met de vve-programma’s VVE Thuis past bij alle erkende VVE-programma’s. Piramide en Ko-totaal (Ik & Ko) werken met thema’s. Bij Piramide is bij ieder thema een themaboekje van VVE Thuis beschikbaar, bij Ik & Ko bij de meeste thema’s. Piramide Welkom Herfst

IK en Ko

Kunst

Kunst

Mensen

Geen twee dezelfde Speel je mee? Hoera! Iedereen is mooi!

Feest Kleding Lente Verkeer Voeding

Eet smakelijk!

VVE THUIS School Herfst groep 1 Herfst groep 2 Kunst groep 1 Kunst groep 2 Jij en ik groep 1 Jij en Ik groep 2 Feest Kleding groep 1 Kleding groep 2 Lente groep 1 Lente groep 2 Verkeer groep 1 Verkeer groep 2 Eten groep 1 Eten groep 2

7

Zomertijd

Op reis (vakantie)

Ziek en Gezond

Au!

Wonen

Bij mij thuis Waar is...? Brr, wat koud! Piraten Sprookjesland Groot en klein Sst, wat hoor ik? Papier

Zomer groep 1 Zomer groep 2 Ziek en gezond groep 1 Ziek en gezond groep 2 Huis groep 1 Huis groep 2 Winter Zee Naar verwachting schooljaar 2014-2015 Er was eens… Lente Naar verwachting schooljaar 2014-2015

Kaleidoscoop, Startblokken/Basisontwikkeling en Speelplezier werken niet met gestructureerde thema’s, maar sluiten aan bij wat de kinderen op een bepaald moment bezighoudt. Bij het gekozen thema kunnen ouders dan VVE Thuis doen. Bij deze programma’s wordt bijvoorbeeld vaak aandacht besteed aan de seizoenen, kunst, lichaam en huis. Daar sluit VVE Thuis dan prima bij aan. Het is handig om alle themaboekjes van VVE Thuis op school te hebben en goed te kennen. De leerkrachten kunnen dan nagaan welk themaboekje het beste aansluit bij het thema op school. Belangrijk is om ouders een heel themaboekje aan te bieden; er zit een opbouw in de activiteiten. Themaboekjes voor Kleuterplein Gestart werd met de ontwikkeling van extra themaboekjes om goed aan te sluiten bij het programma Kleuterplein. De thema’s Sneeuw en ijs (groep 2) en Alles groeit en bloeit (groep 1 en groep 2) en De boerderij (groep 1 en groep 2) zijn reeds beschikbaar. Wat betreft Sneeuw en ijs/Winter wordt bij in groep 1 het themaboekje Winter gedaan en in groep 2 kun je dan Sneeuw en ijs aanbieden. In de loop van 2014-2015 volgt waarschijnlijk nog Weer ( groep 1 en 2) en Een heel jaar rond (groep 1 en 2). Seizoenen

VVE Thuis

Thuis (start)

Naar school

Vakantie (start) Een heel jaar rond (herfst)

Zomer, mits het voor de zomervakantie is! Is het meteen na de zomervakantie dan eventueel School Herfst 1 en 2 (of bij Het weer)

Het weer (herfst)

Herfst 1 en 2 (of bij Het heel jaar rond)

Sneeuw en ijs (winter) Familie (winter)

Groep 1: Winter Groep 2: Sneeuw en ijs Jij en ik 1 en 2

Alles groeit (lente)

Alles groeit 1 en 2

Op de boerderij (lente)

Boerderij 1 en 2

8

Ontdek de wereld Water Eten Gezondheid Post Bouwen Winkel Dieren Kunst

VVE Thuis Zomer 1 en 2, zie ook bij vakantie (keuze maken) Eten 1 en 2 Ziek en gezond 1 en 2 Huis Kunst

Themaboekjes voor Speelplezier Samen spelen Herfst Sinterkerst Winter Carnaval Ik was een prins Lente/Pasen Dottie’s eieren Ik was vader en jij was moeder Zomer /vakantie Waar gaan we naar toe Ik was een… Winkeltje spelen Op stap Wij spelen een boek (kinderboekenweek)

School Herfst Feest (zit Sint in) of eventueel Winter Winter of Sneeuw en ijs Feest maar zit ook bij Sinterkerst Er was eens… Lente of Alles groeit* Boerderij * Jij en ik Zomer Zomer (zit ook bij Zomer0 of Verkeer (zit ook bij Op stap) Er was eens.. Eten of Kleding Verkeer -

Let op: De themaboekjes Alles groeit en bloeit en Boerderij hebben een paar activiteiten die hetzelfde zijn als in Lente groep en 2. Ook wordt het voorleesboekje Yuri verdwaalt zowel in Lente groep 2 als Alles groeit en bloeit groep 2 gebruikt. Alles groeit en bloeit en Boerderij zijn bedoeld voor bij Kleuterplein. Bij Piramide sluit Lente het beste aan. Andere programma’s kunnen dus niet Lente én ook Alles groeit of Boerderij doen. Ze moeten dus kiezen.

Doorontwikkeling en effectonderzoek In het kader van RAAK PRO (praktijkgericht onderzoek, Kenniscirculatie en Innovatie in samenwerking tussen hogescholen en de beroepspraktijk) vindt doorontwikkeling en effectonderzoek plaats. De looptijd van het project is 1 maart 2012 – 1 maart 2016. Consortium

9

Penvoerder is de Hogeschool Rotterdam : lectoren Amos van Gelderen en Erik van Schooten. Naast de Hogeschool Rotterdam en het NJi zijn de partners in het consortium: de UvA (Roel van Steensel/onderzoeksleider, Inge Molenaar/ICT) van de Radboud Universiteit Nijmegen, de Hogeschool Amsterdam (lector Ron Oostdam), drie schoolbesturen uit Rotterdam, gemeente Rotterdam en vanuit Almere Prisma, schoolbestuur ASG, de gemeente Almere en De Schoor. Het Nederlands Jeugdinstituut ontwikkelt en optimaliseert het kleuterprogramma van VVE Thuis, verzorgt de training en coaching van de docent-trainers van de hogescholen met het oog op de effectstudie, werkt mee aan de ontwikkeling van de ICT-component en heeft zitting in de begeleidingscommissie. De onderzoeksvraag Is er een effect van deelname aan VVE Thuis op de ontwikkeling van kinderen en in hoeverre kan voor laagopgeleide gezinnen het programma-aanbod met behulp van ICT succesvol worden geïntensiveerd? Twee deelvragen: 1. Gaan peuters en kleuters die aan VVE Thuis deelnemen sterker vooruit in hun talige, geletterde, cognitieve en sociaal-emotionele ontwikkeling dan kinderen die niet aan het programma deelnemen? 2. In hoeverre draagt intensivering met ICT bij aan de kwaliteit van de uitvoering van activiteiten zoals die in VVE Thuis (peuters) worden aangeboden en aan de effectiviteit van het programma? Onderdelen van het project De drie samenhangende onderdelen zijn: 1. Ontwikkelen VVE Thuis kleuterversie Het NJi ontwikkelt momenteel de kleuterversie van VVE Thuis. Aanvullend daarop worden extra activiteiten uitgevoerd. Ten eerste gaat het om het digitaal inzetten van ouder-kindactiviteiten (praatplaten), waarbij ouders online ondersteuning geboden wordt, bijvoorbeeld door ‘interactiesuggesties’. Ten tweede beoogt het project het benutten van de sociale netwerk-functie van ICT door pedagogisch medewerkers/leerkrachten en ouders met elkaar in contact te laten komen buiten de ouderbijeenkomsten van VVE Thuis. Bijvoorbeeld om vragen aan elkaar te kunnen stellen, ideeën te kunnen uitwisselen, informatie te geven over schoolactiviteiten. Ook komen er filmpjes die voor ouders als ‘model’ kunnen dienen hoe ze activiteiten uit kunnen voeren. De ICT-component wordt ontwikkeld door Inge Molenaar Universiteit van Amsterdam en het Nederlands Jeugdinstituut. Hierbij is sprake van experimenteel onderzoek naar de effecten op de ontwikkeling van kinderen en vaardigheden ouders. 2. Effectonderzoek, onderzoeksleider Roel van Steensel, Universiteit van Amsterdam. Het onderzoek richt zich op de effecten van VVE Thuis op de ontwikkeling van kinderen en de vaardigheden van ouders, waarbij onder meer wordt gekeken naar veranderingen in interactiegedrag van ouders. 3. Ontwikkelen lesmateriaal / module ouderbetrokkenheid voor PABO’s door de Hogeschool Rotterdam: Amos van Gelderen en Erik van Schooten (lectoraat Taalverwerving en Taalontwikkeling). Hierbij wordt samengewerkt met de Hogeschool Windesheim (lectoraat Maatwerk Primair) en de Hogeschool van Amsterdam (Kenniscentrum Onderwijs en opvoeding) : Ron Oostdam.

Berekening kosten VVE Thuis

10

Inschatting kosten materialen per gezin, op basis van 8 thema’s per jaar: Spel- en knutselmaterialen ongeveer Leesboekjes (6 boekjes) Themaboekjes ongeveer Geanimeerde boeken en games Totaal

*

€ € € € €

50,00 42,50 42,00 35,00 169,50

Aan ouders kan een eigen bijdrage worden gevraagd, eventueel via het schoolgeld. Stel € 50,00. De kosten voor het materiaal zijn dan € 119,50.

Ondersteunend materiaal Er is en algemene folder een folder en posters voor de werving van ouders en een diploma voor de kinderen en hun ouders. Voor de begeleiders is er een handleiding met informatie over de opzet, de inhoud en achtergrond van VVE Thuis en richtlijnen voor de overdracht aan ouders. Tevens is er een A3 met de vuistregels om op te hangen in de ruimten op school en een A4 met de vuistregels voor de ouders. Benodigde uren Er zijn eenmalig uren nodig om een projectplan te maken en VVE Thuis op te zetten. Daarnaast zijn er zeker de eerste tijd uren nodig voor coördinatie. Hoeveel nodig is, hangt sterk met de situatie samen, waardoor we geen inschatting maken. Hieronder staat wel een indicatie van het aantal uren benodigd om VVE Thuis uit te voeren. Aantal uren per medewerker per ouderbijeenkomst (we adviseren maximaal 15 ouders per groep): Voorbereiding Uitvoering Evaluatie / rapportage e.d. Totaal Uitgaande van acht bijeenkomsten: Bij twee medewerkers per bijeenkomst

1,0 uur 1,5 uur 0,5 uur 3,0 uur 24,0 uur 40,0 uur

Let op: als er veel ouders zijn, is het nodig om per thema meerdere groepen te maken. Personele lasten Samengevat komen we tot de volgende personele kosten voor 8 ouderbijeenkomsten van 15 ouders bij € 45,00 per uur: Bij 1 medewerker op een groep van 15 ouders 24 uur x € 45,00 = € 1.080,00 (€ 72,00 per gezin). Bij 2 medewerkers per groep van 15 ouders: 40 x € 45,00 = € 1.800,00 (€ 120,00 per gezin). Kosten totaal Samengevat komen we tot de volgende kosten per gezin voor 8 ouderbijeenkomsten: Personele kosten met 1 begeleider voor 15 gezinnen € 72,00 Kosten materialen per gezin zonder eigen bijdrage € 169,50 Totaal €242,50

11

Daarbij komen dan nog eventueel kosten voor overhead, deskundigheidsbevordering personeel, huur ruimtes, koffie/thee, pr-materiaal etc. Totaal zo’n €275 per gezin.

Meer weten over VVE Thuis? Indien u vragen heeft kunt u bij het Nederlands Jeugdinstituut terecht. Indien u deel wil nemen, vult u een deelnameformulier in. Hierbij voegt u tevens de adressen en contactpersonen van de bij u aangesloten scholen die VVE Thuis gaan doen. Door inschrijving bij het Nederlands Jeugdinstituut verklaart u dat u akkoord gaat met de voorwaarden om VVE Thuis uit te voeren, waaronder het copyright. Tevens maken we afspraken over de training en begeleiding door het Nederlands Jeugdinstituut of een van haar partners met een licentieovereenkomst (zie bijlage). De materialen van VVE Thuis kunnen vervolgens worden besteld bij Buro Extern. Hilde Kalthoff, landelijke coördinator: (030) 230 63 82, [email protected] Jolyn Berns, inhoudelijk medewerker: (030) 230 63 14, [email protected] Mail: [email protected] Websites: www.stapprogramma.nl en www. nederlandsjeugdinstituut.nl Let op: Hierna volgt nog een bijlage met een specificatie van de kosten van de materialen en de trainingen!

12

Bijlage. Kosten diensten en materialen VVE Thuis Kosten training en begeleiding Indien u deel gaat nemen aan VVE Thuis vult u het formulier ‘Bevestiging deelname VVE Thuis’ in. Daarna maken we afspraken over de training en het bestellen van de materialen. Voor een goede uitvoering is training en begeleiding vereist. Het Nederlands Jeugdinstituut, of een onderstaande partners, biedt de beroepskrachten (pedagogisch medewerkers en agogisch medewerkers)die VVE Thuis gaan uitvoeren een trainings- en begeleidingstraject. Gestart wordt met een introductietraining (dag). Aan bod komen de achtergrond, opzet en inhoud van VVE Thuis en de overdracht aan ouders. Deze training wordt op locatie gegeven. Het Nederlands Jeugdinstituut rekent voor de introductietraining 10 uur x € 125,00 = € 1.250,00. U zorgt dan voor een ruimte, een beamer, laptop en een lunch. Verder bezoekt een trainer van het Nederlands Jeugdinstituut, of een van haar partners, bij iedere nieuwe begeleider van VVE Thuis een ouderbijeenkomst, waarna feedback wordt gegeven. De kosten hiervan zijn 4 x € 125,00 = € 500,00. Vervolgens vindt er een terugkombijeenkomst van een dagdeel plaats voor alle begeleiders die de introductietraining hebben gevolgd. De kosten zijn 6 x € 125,00 = € 750,00. Optioneel is een training voor leidinggevenden en stafmedewerkers mogelijk. De kosten zijn 6 x € 125,00 = € 750,00. Instellingen met licentie voor VVE Thuis Indien u in een van de volgende regio’s werkzaam bent, kunt u voor training en begeleiding terecht bij de volgende organisaties:  Zuid-Holland: Expertisecentrum Jeugd, Samenleving en Opvoeding (Marlies de Kok, JSO, [email protected] / www.jso.nl).  Noord- en Midden-Kennemerland, West-Friesland en Kop van Noord-Holland: OBD Noordwest (Resi Kompier, [email protected] / www.obdnoordwest.nl).  Zaanstreek/Waterland: Schoolbegeleiding Zaanstreek Waterland (Lot de Graaff, [email protected] en Annelies de Vries, [email protected], www.sbzw.nl).  Groningen, Friesland en Drenthe: Cedin (Mieke Vos, [email protected]).  Limburg en Oost-Brabant: O2 Onderwijsadvies (Eduard Rodigas, [email protected]).

Kosten materialen Themaboekjes (verbruiksmateriaal) De themaboekjes zijn alleen in het Nederlands verkrijgbaar. 1. Thema School € 4,95 2. Thema Kunst 1 € 4,25 3. Thema Kunst 2 € 4,25 4. Thema Jij en ik 1 € 4,95

13

5. Thema 6. Thema 7. Thema 8. Thema 9. Thema 10. Thema 11. Thema 12. Thema 13. Thema 14. Thema 15. Thema 16. Thema 17. Thema 18. Thema 19. Thema 20. Thema 21. Thema 22. Thema 23. Thema 24. Thema 25. Thema 26. Thema 27. Thema 28. Thema 29. Thema Totaal

Jij en ik 2 Herfst 1 Herfst 2 Winter Circus Er was eens… Zomer 1 Zomer 2 Verkeer 1 Verkeer 2 Huis 1 Huis 2 Kleding 1 Kleding 2 Eten 1 Eten 2 Feest Ziek en gezond 1 Sneeuw en ijs Lente 1 Lente 2 Alles groeit 1 Alles groeit 2 Boerderij 1 Boerderij 2

€ 4,25 € 4,25 € 4,95 € 4,00 € 4,95 € 4,95 € 4,25 € 4,25 € 4,25 € 4,95 € 4,25 € 4,00 € 4,25 € 4,95 € 4,25 € 4,25 € 4,25 € 4,25 € 4,95 € 4,25 € 4,25 € 4,95 € 4,95 € 4,75 € 4,25 € 126,00

Let op: Lente, Alles groeit en Boerderij: Alles groeit en Boerderij zijn met name gemaakt voor Kleuterplein. Dan geen Lente aanbieden, want dan zijn bepaalde activiteiten dubbel. Dus of Lente (met name Piramide) of Alles groeit en Boerderij. Opbergmaterialen De bijbehorende opbergmap kost € 3,95. Daar passen 7 – 8 themaboekjes in. Verder is er nog een plastic opbergmap voor praatplaten, puzzels en dergelijke. Dit kost € 0,50 per stuk. Katoenen tasje met opdruk (heksje Hoplala): €1,62. Leesboekjes Het aantal leesboekjes is afhankelijk van de gekozen thema’s. Prijs is in 2013 per boekje € 6,65. De voorleesboeken worden per 1 januari 2014 € 7,05 (inclusief BTW). De volgende twee jaren gaan de voorleesboekjes nog eens met twee keer € 0,20 cent omhoog tot € 7,45 in 2016. De prijs in de vrije verkoop is € 10.95 per boek. Er is dus voor organisaties die VVE Thuis uitvoeren nog steeds een flinke korting. De leesboekjes per januari 2013 zijn: Thema Kunst 1: Vreemde vriendjes Thema Kunst 2: Lieve Liza Thema Jij en ik 1: Krokodillentranen Thema Jij en ik 2: Kon jij me maar zien hier Thema Winter: Een schaap met een rode das Thema Zomer 1: Het verhaal van Güler Thema Zomer 2: De rat van weinig woorden

14

Thema Thema Thema Thema Thema Thema Thema Thema Thema Thema Thema

Er was eens...: Huis groep 1: Eten groep 1: Eten groep 2: Verkeer 2: Feest: Lente 1: Lente 2: Alles groeit 2: Ziek en gezond 1: Ziek en gezond 2:

Knutselmaterialen Lijm en lijmkwastje Schaartje Kleurpotloden en slijper Vouwblaadjes Plakkaatverf Kinderkwast Knoeipot 320ml Krijtjes Boetseerklei A3 Schetsblok A4 Knutselpapier Vliegerpapier Plakfiguren Potlood met gum Pennenbakje Totaal

Prinses in gevaar Huis op z’n kop Een opa voor opa Kip met ranja Sjamsi en Ali baba in de stad Een beer voor Ursula De poezen van de buurvrouw Yuri verdwaalt Yuri verdwaalt Kijk eens wat ik kan De stadsmuzikanten 2,40 2,40 3,25 1,80 6,39 0,85 1,80 3,45 4,59 2,95 3,95 2,50 2,09 0,95 1,75 41,12

Spelbord met attributen Dubbelzijdig spelbord inclusief 2 pionnen, kleurendobbelsteen en puntendobbelsteen. Prijs € 4,95. Geadviseerd wordt om de ouders bij de eerste ouderbijeenkomst te voorzien van alle materialen. Bij voorkeur in het katoenen tasje. Vuistregels en diploma A4 Vuistregels ouders € 0,50 en diploma (voor ouder en kind) € 0,59. De vuistregels zijn ook in A3-formaat verkrijgbaar. Om te gebruiken in de ouderbijeenkomsten, in de hal van de (voor-)school etc. Kosten: € 0,99. Voor de ouderbijeenkomsten zijn er tevens naambordjes: € 14,95 per 25 stuks, (artikelnummer TOP099). Werving en pr Folder voor ouders: € 0,15. Affiche VVE Thuis A3, 10 stuks (incl. eigen opdruk): € 13,50, Pr-poster/informatieposter VVE Thuis A3: 10 stuks € 14,95. (Artikelnummer TOP098.) Katoenen tasje met opdruk (heksje Hoplala): €1,62. Handleiding Voor leerkrachten en ander uitvoerders: € 49,95. Optioneel: themapakket Ouders Actief

15

Het pakket Ouders Actief is bedoeld voor themabijeenkomsten met laagopgeleide ouders die de ontwikkeling van hun 0- tot 6-jarige kinderen willen stimuleren. Ouders Actief is verdeeld in modules: de ontwikkeling van het jonge kind, ouder-kindinteractie, de peuterspeelzaal, basisonderwijs, voorlezen, ouderschap. De themabijeenkomsten zijn uitgewerkt in twee programmaboeken (0 - 2 jaar en 2 - 6 jaar). Voor ouders van kinderen tot 2 jaar zijn er zeventien themabijeenkomsten, voor ouders van peuters en kleuters twintig. Ook bestaat er een korte vadercursus. Materialen voor werkvormen, zoals spelborden, foto's en situatiekaarten, zijn opgeborgen in een handzaam koffertje. Verder bevat het pakket Ouders Actief een dvd met fragmenten over de interactie tussen ouder en kind, handleidingen voor de uitvoerders, en folders voor ouders en betrokken instellingen. Er kunnen themabijeenkomsten uit Ouders Actief worden gegeven als aanvulling op VVE Thuis. Kosten € 245.

Informatie Hilde Kalthoff, landelijke coördinator: (030) 230 63 82, [email protected] Jolyn Berns, inhoudelijk medewerker: (030) 230 63 14, [email protected] Mail: [email protected] Websites: www.nji.nl en www.stapprogramma.nl Bestelling materiaal (na inschrijving bij het Nederlands Jeugdinstituut) Buro Extern Berenkoog 11 1822 BH ALKMAAR (072) 567 00 00 [email protected], www.extern.nl

16