Vormingspakket Energie

Over spanning Vormingspakket Energie

De Distributienetbeheerder 24 Wat is een netbeheerder? Niet iedereen die wil veranderen van leverancier of van wie het leveringscontract wordt opgezegd, vindt een nieuwe leverancier. Soms wil geen enkele leverancier met jou een contract sluiten. In dat geval krijg je toch gas en elektriciteit. Die komt van de netbeheerder. De netbeheerder is de plaatselijke maatschappij die instaat voor de uitbating, het onderhoud, de uitbreiding en de verbetering van het distributienet (het lokale elektriciteits- of aardgasnet). In Vlaanderen zijn er meer dan 10 netbeheerders. Ze werken elk in hun eigen streek. Je netbeheerder kan je niet zelf kiezen. In bijna alle gevallen zijn dit de oude intercommunales die vóór de vrijmaking van de energiemarkt zowel het netbeheer als de levering van elektriciteit en/of aardgas voor hun rekening namen. Deze netbeheerders mogen vanaf 1 juli 2003 niet langer elektriciteit of aardgas leveren, tenzij zij daartoe wettelijk verplicht zijn. De netbeheerder is eigenlijk een soort vangnet, waar je terecht kan, nadat de leveranciers op de vrije markt je niet meer willen als klant.

8-1


Wat doet een netbeheerder? De netbeheerder heeft verschillende taken die te maken hebben met het beheer van zijn distributienet: • Het verzorgen van nieuwe aansluitingen en aanpassing van bestaande aansluitingen van klanten op zijn distributienet. • De installatie van elektriciteits - en aardgasmeters. Ook zorgt hij voor het opnemen van de meterstanden, ofwel via zijn eigen personeel, ofwel via een afzonderlijk meterbedrijf. • Ter beschikking stellen van zijn distributienet aan alle leveranciers die elektriciteit en of aardgas willen vervoeren via zijn distributienet. • Ervoor zorgen dat het distributienet dat hij beheert steeds efficiënt, veilig en betrouwbaar werkt. • Hij moet een aantal openbaredienstverplichtingen uitvoeren die de overheid oplegt zoals: • Sociale openbaredienstverplichtingen: de levering van een minimum hoeveelheid elektriciteit, het plaatsen van budgetmeters,… • De bevordering van het rationeel energiegebruik van de elektriciteitsen aardgasverbruikers aangesloten op zijn netwerk.

24

Enkele extra weetjes over netbeheerders: • Een netbeheerder is aangesteld voor 12 jaar. Hij is de enige die gedurende die periode het distributienet mag beheren. Dit om te garanderen dat het bestaande net zo efficiënt mogelijk wordt gebruikt en om te vermijden dat er verschillende aardgas- en elektriciteitsnetten naast elkaar moeten worden aangelegd. • De vergoeding voor het gebruik van het distributienet die de netbeheerder ontvangt wordt opgenomen in de factuur voor elektriciteit en/of aardgas die je ontvangt van je leverancier. Deze vergoeding wordt dus nooit apart door de netbeheerder aan jou gefactureerd! g

Eandis is de koepel van volgende distributienetbeheerders: Iveka, Gaselwest, IGAO, IMEA, Imewo, Intergem, Iverlek, Sibelgas.

8-2

8-3

Vormingspakket Energie

Over spanning

De distributienetbeheerder • Sociale leverancier: Budgetmeter • Vangnet • EANDIS • Inter – regies • ( INFRAX) • Taken van distributienetbeheerder • Is eigenaar van je elektriciteitsen aardgasmeter


Bedenkingen bij hoofdstuk 8: De distributienetbeheerder De sociale leverancier Bij overschakeling naar de sociale leverancier ontstaan er ook administratieve fouten. De vorige leverancier blijft soms te lang facturen sturen of de sociale leverancier stuurt te vroeg een factuur. Er is vaak ook onduidelijkheid over de facturen. bijvoorbeeld er is niet geweten of de eerste factuur van de sociale leverancier een voorschot betreft of niet, aangezien het bedrag voor dit voorschot niet altijd wordt besproken met de klant. Daardoor ontvangen mensen die slechts tijdelijk op deze leverancier aangewezen werden toch snel hoge rekeningen. Een ander probleem met sociale leveranciers is dat ze geen klanten aanvaarden die vóór de liberalisering al afgesloten werden van energie. De Antwerpse intercommunale distributienetbeheerder merkt op dat de meeste mensen worden gedropt door Electrabel Customer Solutions, omdat het grootste deel van de mensen bij Electrabel was gebleven. Electrabel verwerft onmiddellijk daarna deze klant opnieuw, maar dan met gegarandeerde betalingszekerheid. De netbeheerder die de klant in zijn sociale functie moet overnemen, moet voor de levering van deze elektriciteit immers een beroep doen op....Electrabel. En de netbeheerder is uiteraard wel een goede betaler. De kosten voor dit alles worden verrekend in de nettarieven, die door iedereen moet worden gedragen, dus ook door de klanten van de andere leveranciers. In het zuivere distributiegebied geldt hetzelfde voor Luminus. Dit alles dus ten koste van alle andere klanten en leveranciers.

Een ervaring Een man heeft twee keer per dag kortsluiting. Een werknemer van het netbeheer komt soms twee keer per dag om de storing op te lossen. Hij vraagt hiervoor 75 euro. Zonder blijvend resultaat! Een man heeft een schuld van 2200 euro voor gas bij de sociale leverancier. Hij is hiervoor al afgesloten sinds 9 maanden. De winter staat voor de deur en de man wil opnieuw aangesloten worden. De distributienetbeheerder stelt dat bij de afbetaling eerst de helft moet afbetaald worden, 1100 euro, en de andere helft moet in maximum 3 keer worden afbetaald. Onmogelijk voor een alleenstaande man met een vervangingsinkomen. Ook de sociale leverancier stelt soms hoge eisen aan afbetalingsplannen.

8-4


Sociale Openbaredienstverplichtingen Elektriciteit en verwarming zijn basisbehoeften. Het gebruik ervan moet voor iedereen gegarandeerd worden. Ter bescherming van de zwakke consumenten, biedt de Europese Unie de lidstaten de mogelijkheid aan de energiebedrijven openbaredienstverplichtingen op te leggen. Zowel de Vlaamse als de federale overheid grepen die mogelijkheid aan en voorzagen in de energiewetgeving een aantal ‘sociale’ maatregelen: de gratis hoeveelheid elektriciteit, het statuut van de beschermde klant, procedures voor wie betalingsmoeilijkheden heeft… We beschrijven ze in dit hoofdstuk.

9-1


Sociale maatregelen voor mensen met een laag inkomen Gratis elektriciteit voor iedereen Sinds 1 juli 2000 krijgt ieder Vlaams gezin per jaar 100 kWh gratis elektriciteit. Twee jaar later werd de 100 kWh per gezin uitgebreid met 100 kWh gratis elektriciteit per gezinslid. Een alleenstaande krijgt dus 200 kWh, een koppel 300 kWh. De gratis hoeveelheid elektriciteit kan nooit meer bedragen dan het verbruik. Bijvoorbeeld: een gezin van 6 personen dat recht heeft op 700 kWh en er 400 verbruikt, zal slechts 400 kWh krijgen. Elke leverancier is verplicht de gratis hoeveelheid elektriciteit toe te kennen aan alle afnemers die op 1 april van het betrokken jaar bij hem klant zijn. Ook een afnemer die van leverancier verandert, blijft dus recht hebben op de gratis hoeveelheid. De leverancier vermenigvuldigt de hoeveelheid gratis elektriciteit met de officiële prijs voor elektriciteit die geldig is op 1 januari van het jaar waarin de eindfactuur komt. Die officiële prijs wordt vastgesteld door de federale minister van Economie en bedroeg in 2006 13,8519 eurocent/kWh (exclusief BTW). Elke leverancier is verplicht die officiële prijs te verrekenen opdat alle afnemers hetzelfde voordeel zouden genieten. De netbeheerder vergoedt de leverancier voor de gratis kWh. De hoeveelheid gratis kWh wordt op de eerste eindafrekening (vanaf 1 mei) in mindering gebracht. De gratis elektriciteit kan echter ook worden toegekend aan de hand van een aparte creditnota. Door het toekennen van een gratis hoeveelheid elektriciteit wordt een minimale elektriciteitslevering gewaarborgd, evenredig met de gezinsgrootte.

Wie kan genieten van het sociaal tarief (zie hieronder) heeft recht op 500 kWh gratis elektriciteit. Dit ongeacht het aantal leden in het gezin, en men heeft – net zoals elke afnemer - recht op de gratis hoeveelheid elektriciteit zoals bepaald door de Vlaamse overheid. Hij kan beide stelsels niet combineren, maar krijgt het hoogste aantal kWh gratis waarop hij volgens één van beide stelsels recht heeft. Een alleenstaande is dus het best met het stelsel verbonden aan het sociaal tarief, een groot gezin met het andere stelsel. Het sociaal tarief voor mensen met een laag inkomen Voor mensen met een laag inkomen voorziet de federale overheid specifieke sociale aardgas- en elektriciteitstarieven. Ze schommelen maandelijks en worden door de federale minister van Energie vastgelegd. Het zijn tarieven die eigenlijk veel lager zouden moeten liggen dan de normale elektriciteitsen gasprijzen. Wie geniet van het sociaal tarief betaalt geen vast recht voor zijn dagteller en krijgt, naast de 500 kWh elektriciteit, ook 556 kWh aardgas per jaar gratis op voorwaarde dat men verwarmt met gas. Test-Aankoop raadt stroomverbruikers die recht hebben op het sociaal tarief aan dit tarief te vergelijken met andere prijsaan biedingen. Onderzoek leerde immers dat in zeven op de tien gevallen het sociaal tarief duurder is dan de meest voordelige stroomprijsaanbieding op de vrijgemaakte markt. De consumentenorganisatie besluit dat alleen gezinnen bestaande uit 1 of 2 personen met een laag verbruik er goed aan doen om te blijven opteren voor het sociaal tarief. Volgens Test-Aankoop ligt het sociaal tarief geregeld hoger dan de prijsaanbiedingen op de vrije markt omdat de kilowattuurprijs die aangerekend wordt, gebaseerd is op de elektriciteitsprijzen van voor de liberalisering van de elektriciteitsmarkt. 9-2


Iedereen die kan bewijzen dat hijzelf of iedere persoon met wij hij/zij samenwoont één van de volgende tegemoetkoming geniet, komt in aanmerking voor het sociaal tarief: • personen met een handicap die minstens 65% arbeidsongeschikt zijn en een tegemoetkoming ontvangen; • personen met een handicap die ofwel een inkomensvervangende tegemoetkoming ofwel een integratietegemoetkoming krijgen; • bejaarden en personen die een tegemoetkoming krijgen voor hulp van derden; • bejaarden met een gewaarborgd inkomen (Inkomensgarantie voor Ouderen); • personen die een aanvraag deden voor een van de vorige tegemoetkomingen en intussen een tegemoetkoming krijgen van het OCMW; • personen met een leefloon van het OCMW; • personen die ingeschreven zijn in het vreemdelingenregister, voor onbeperkte tijd in ons land kunnen verblijven en steun krijgen van het OCMW. Wie in bovenstaande situatie verkeert, komt niet in aanmerking als de aansluiting dient voor een tweede verblijfplaats, de gemeenschappelijke delen van een appartementsgebouw, professioneel elektriciteitsverbruik of een tijdelijke aansluiting. Personen die in aanmerking komen voor het sociaal tarief, moeten schriftelijk of persoonlijk een aanvraag doen bij hun leverancier en jaarlijks met een attest bewijzen dat ze tot één van bovenstaande categorieën behoren. Als zij veranderen van leverancier, dan moeten ze een nieuwe aanvraag indienen. Beschermde klanten Een aantal categorieën van afnemers met een beperkt inkomen wordt door de

Vlaamse overheid extra beschermd en krijgen extra voordelen bij de energielevering. • Voor beschermde afnemers is de plaatsing (en de verplaatsing) en het uitschakelen van een budgetmeter voor elektriciteit gratis. Sinds februari ‘07 is de budgetmeter gratis voor iedereen, dus ook voor niet-beschermde klanten. • Beschermde klanten kunnen ook aan hun netbeheerder vragen jaarlijks de meterstand te komen opnemen, terwijl dat bij andere klanten slechts om de twee jaar gebeurt. • Bovendien moet de leverancier de elektriciteitsen aardgasfactuur gratis naar de afnemer én een derde partij sturen (bijvoorbeeld schuldbemiddelaar, budgetbegeleider…) als de afnemer daarom vraagt. Afnemers zijn beschermd als ze kunnen bewijzen dat zij of iedere andere persoon die onder hetzelfde dak leeft, behoort tot één van de volgende categorieën: • iedereen die van het sociaal tarief voor elektriciteit en aardgas kan genieten; • personen met een verhoogde tegemoetkoming van het ziekenfonds; • personen in collectieve schuldenregeling; • personen in budgetbegeleiding bij het OCMW. De budgetmeter voor elektriciteit Een budgetmeter is een elektriciteitsmeter die toelaat elektriciteit te verbruiken via een systeem van voorafbetalingen. Het systeem werkt enkel met een speciale betaalkaart die vooraf wordt opgeladen, net zoals bij protonkaarten of de belwaarde voor GSM’s. Er kan dus maar elektriciteit verbruikt worden zolang het bedrag van de betaalkaart niet is opgebruikt. Je beschikt nog steeds over het volle vermogen, wat met een stroombegrenzer niet het geval is. Je kan het resterende krediet altijd op de 9-3


meter aflezen en je komt dus niet voor verrassingen te staan. Je betaalt voor de werkelijk verbruikte energie waardoor je jouw budget kan beheren. Omdat je heel bewust ziet wat je verbruikt, kan je zuinig met energie omspringen Hulpkrediet Wanneer het krediet op de betaalkaart is opgebruikt, valt de stroom niet onmiddellijk uit. Om je de tijd te geven je betaalkaart op te laden, schakelt de budgetmeter over op een hulpkrediet. Het hulpkrediet moet je zelf activeren door een knop op je budgetmeter in te drukken. Zo zal je zelfs tijdens een lang weekend niet zonder elektriciteit vallen. Het beeldscherm van de budgetmeter geeft aan dat het hulpkrediet in werking is. Het hulpkrediet is niet gratis, het moet aan de netbeheerder betaald worden. Het hulpkrediet bedraagt wettelijk minstens 7,5 euro. Maar we zien dat er in de praktijk een verschil is bij de distributienetbeheerders. Bijvoorbeeld bij Interelectra bedraagt het noodkrediet 10 euro, bij Eandis25 is dat 35 euro. 10 ampère

gemaakt door het gebruik van de 10 ampère. Het opgeladen bedrag mag niet worden gebruikt om oude schulden af te lossen bij de vroegere leverancier. Wanneer er bij jou een budgetmeter wordt geplaatst, krijg je een handleiding voor het gebruik van de meter, een speciale kaart – de budgetmeterkaart - om de meter op te laden en de adressen van de nabije oplaadpunten. Als je de budgetmeter wil opladen, dien je eerst een betaling te doen bij de bank of via de post. Met dat betaalbewijs moet je naar het oplaadpunt gaan – in het OCMW of in het klantenkantoor van de netbeheerder – waar de betaalde som wordt ingelezen op de budgetmeterkaart. In sommige klantenkantoren kan je elektronisch betalen, dan moet je niet eerst langs de bank of het postkantoor. Dan wordt de kaart in de teller gebracht en het bedrag in de teller opgenomen. Bij elke volgende oplading moet de kaart eerst ingebracht worden in de teller. Door de kaart vervolgens thuis in de budgetmeter te steken, wordt de budgetmeter opgeladen ter waarde van het bedrag op de kaart.

Opgelet sinds februari 2007 is de minimumlevering van elektriciteit opgetrokken van 6 naar 10 ampère. Wanneer het hulpkrediet is opgebruikt, val je nog niet zonder stroom. De budgetmeter schakelt over op een vermogen van 10 ampère nadat je deze functie hebt ingeschakeld. Maar ook dat verbruik moet worden betaald.

Om de verplaatsingen voor de gebruikers te beperken, wordt voorzien dat zij in stedelijke gebieden een oplaadmogelijkheid hebben binnen een straal van drie kilometer van hun huis. In niet-stedelijke gebieden moet er een oplaadmogelijkheid zijn per 10.000 inwoners, en minstens één oplaadpunt per gemeente.

Budgetmeterkaart opladen

Budgetmeter uitschakelen

Telkens als je jouw budgetmeter oplaadt, wordt een deel van het opgeladen bedrag gebruikt om het bedrag dat je nog verschuldigd bent aan de netbeheerder, af te betalen. Maximaal 35% van het bedrag dat de gebruiker oplaadt, mag gebruikt worden voor de aflossing van de schulden

Je kan de netbeheerder vragen de budgetmeter uit te schakelen als je een leverancier hebt gevonden die je elektriciteit wil leveren. De schulden bij de netbeheerder voor het verbruik van het hulpkrediet en de stroomlevering van 10 ampère moeten allemaal betaald zijn. De 9-4


budgetmeter wordt niet weggehaald maar uitgeschakeld, en werkt dan als een gewone teller met tweevoudig uurtarief (dag/nacht). Aardgas Als je door je leverancier wordt opgezegd en je geen leverancier vindt voor het einde van de opzegtermijn, wordt je na die opzegtermijn eveneens door de netbeheerder van aardgas voorzien, momenteel niet met een budgetmeter. De budgetmeter voor aardgas is volop in ontwikkeling maar voldoet nog niet aan de veiligheidsvoorschriften. De minimale levering van elektriciteit op 10 ampère via een stroombegrenzer Wie bij de netbeheerder terechtkomt wegens betalingsproblemen, kan naast de budgetmeter ook kiezen voor een stroombegrenzer die een minimale levering van 10 ampère garandeert. Afnemers die hun budgetmeter niet opladen en ook het hulpkrediet hebben opgebruikt, vallen eveneens terug op die minimumlevering. Maar 10 ampère is bitter weinig om het huishouden te doen. Toestellen met een vermogen hoger dan 2 300 watt, zoals een droogkast of een friteuse, werken niet meer. Het vermogen van de toestellen bepaalt wat al dan niet samen kan. Koken kan slechts op één kookplaat en dan nog is het opletten geblazen. Ook de minimale levering van 10 ampère moet betaald worden. Als je niet betaalt, zal de netbeheerder aan de lokale adviescommissie (LAC) de toestemming vragen om de minimale levering stop te zetten. Enkel als de lokale adviescommissie akkoord is, omdat je je rekeningen wel kan betalen maar niet wil, kan de netbeheerder de minimale levering van 10 ampère stopzetten. Via het opladen van je budgetmeter, kan je toch nog over

elektriciteit beschikken, weliswaar zonder de mogelijkheid om op 10 ampère over te schakelen. Als we volt en ampère vermenigvuldigen, is de uitkomst het aantal watt of het vermogen. Watt staat voor vermogen. Een stopcontact met 16 ampère en een voltage van 230 volt, geeft een vermogen van 3.680 watt (16 ampère x 230 volt). Toestellen met een vermogen van 4.000 watt zullen bijgevolg de zekering doen springen. Het verbruik gedurende een uur wordt uitgedrukt in wattuur. Kortom, als een toestel dat 1.000 watt verbruikt, gedurende een uur werkt, bedraagt het verbruik 1.000 wattuur. Een kilowattuur (kWh) is 1.000 wattuur, ofwel 1.000 watt per uur. Als we een apparaat van 1.000 watt een uur lang gebruiken, dan hebben we 1 kilowattuur verbruikt. Een lamp van 40 watt die 25 uur brandt, verbruikt ook 1 kilowattuur. Merk op: de meterstand vermeldt het verbruik per kWh. De prijs van energie wordt uitgedrukt in kWh.

Volledige afsluiting De mogelijkheden om de elektriciteitsen aardgastoevoer volledig af te sluiten, zijn strikt afgelijnd. De wetgever gaat immers uit van een basisrecht op energie. Toch voorzag hij een aantal uitzonderlijke gevallen waarbij volledige afsluiting mogelijk is. De netbeheerder kan daartoe overgaan bij: • Onveiligheid waardoor er brand- of ontploffingsgevaar is of risico op elektrocutie. Toestemming van de LAC is niet nodig. • Fraude, zoals knoeien met de teller of stroom afnemen bij de buren. 9-5


Toestemming van de lokale adviescommissie is wel vereist. • Niet-betaling van de schulden aan de distributienetbeheerder (niet voor de schulden van de leveranciers!), bijvoorbeeld voor het verbruik op 10 ampère, terwijl er aan drie voorwaarden wordt voldaan: • De afnemer weigert zijn schulden te betalen, terwijl hij daartoe wel de middelen heeft. Er is dus sprake van ‘klaarblijkelijke onwil’. Wie wel wíl, maar niet kán betalen bevindt zich niet in de positie van ‘klaarblijkelijke onwil’. De lokale adviescommissie oordeelt wie al dan niet onwillig is. • De afnemer weigert de netbeheerder toe te laten tot de woning voor de plaatsing van een budgetmeter. • De lokale adviescommissie geeft de toestemming om de elektriciteitstoevoer naar de betrokken afnemer af te sluiten. Wanneer een afnemer in de situatie van klaarblijkelijke onwil de netbeheerder toch normale toegang geeft tot de woning, zal de netbeheerder – mits toestemming van de lokale adviescommissie - hem niet afsluiten maar wel de stroombegrenzer in de budgetmeter uitschakelen. Om de afnemers toch enigszins te beschermen tegen al te barre leefomstandigheden, mag de elektriciteitsen gastoevoer niet afgesloten worden tussen 1 december en 1 maart. Wie al afgesloten is vóór die periode, blijft ook afgesloten tijdens deze periode.

Een mogelijke tussenkomst in de energiefactuur. Het Energiefonds Sinds augustus 2001 wordt een klein percentage op onze energiefactuur afgehouden om het Energiefonds te spijzen. Dat Energiefonds werd door de federale regering in het leven geroepen om mensen met energieschulden te begeleiden en hen rechtstreeks financiële steun toe te kennen. De opdracht werd toegekend aan de OCMW’s die met deze middelen personeel kunnen aanwerven om een dienst voor schuldbemiddeling en budgetbegeleiding op te zetten. Zo kunnen ze cliënten helpen met betalingsmoeilijkheden en met het aanzuiveren van achterstallige rekeningen. Volgens een evaluatierapport van het Verbruikersateljee 26 zijn de middelen van het Energiefonds te beperkt om een werkelijk verschil te maken omdat het aantal afnemers met energieschulden sinds de vrijmaking stijgt. Slechts een derde van de middelen van het Energiefonds gaat naar het aanzuiveren van energieschulden. De overige twee derde van de middelen gaan naar personeel. Vaak werft men zelfs geen bijkomend personeel aan maar schakelt men reeds tewerkgesteld personeel in om zo begrotingstekorten op te vullen. Intussen gaan de leveranciers er maar al te gemakkelijk vanuit dat het OCMW de problemen wel zal oplossen.” 27 Het stookoliefonds Het stookoliefonds is een structureel fonds dat kan tussenkomen in de betaling van de factuur van huisbrandolie (pomp en bulk), verwarmingspetroleum en bulkpropaangas. Het fonds richt zich op WIGW’s, kinderen met een handicap met een verhoogde kinderbijslag, langdurig werklozen ouder 9-6


dan 50, leefloners, begunstigden van een gewaarborgd inkomen voor bejaarden (of IGO), begunstigden van een uitkering voor personen met een handicap of van maatschappelijke hulp die met een leefloon overeenkomt. In totaal hebben ongeveer 200.000 gezinnen recht op een tussenkomst. Het bedrag van de tussenkomst is progressief: hoe meer de olieprijs stijgt, hoe groter de tussenkomst. De drempelwaarde werd aanvankelijk op 0.45 euro/liter gesteld maar later verlaagd naar 0.40 euro/liter. Het fonds is van toepassing gedurende het hele jaar. g

25

Welzijnszorg, Armoede uitsluiten; Achtergronddossier 2005, Huishouden vraagt energie, p. 47

26

Verbruikersateljee is een beweging voor de kleine consument. Meer informatie kan je vinden op de website:

www.verbruikersateljee.be 27

Welzijnszorg, Armoede uitsluiten; Achtergronddossier 2005, Huishouden vraagt energie, p. 88 - 92

9-7


Enkele bedenkingen bij hoofdstuk 9 Problemen met beschermde klanten De wet voorziet dus in een aantal extra maatregelen zoals gratis kWh, sociaal tarief en het statuut van beschermde klant. Echter, vaak zijn juist de mensen voor wie deze voordelen in het leven werden geroepen niet op de hoogte. Tegelijk zijn er veel klachten van mensen die nog altijd wachten op het gratis toe te kennen kWh. Waarom moest de gratis kWh voor iedereen hetzelfde zijn? Hoe wordt het sociaal tarief verrekend wanneer je een budgetmeter hebt? Mensen hebben hier geen informatie over. Een klant met een budgetmeter kreeg het bericht dat ze enkel de gratis kWh kreeg als ze er zelf om vroeg. Dit is verkeerde informatie, maar de klant weet dit niet. En er zijn eveneens diverse leveranciers die de toekomst van het sociaal tarief openlijk in vraag stellen of die klanten weigeren die recht hebben op sociaal tarief. Een automatische toekenning van deze wettelijke rechten zou een uitkomst kunnen bieden voor dit probleem. Mensen in armoede hopen eveneens op een erkenning voor andere vormen van budgetbeheer dan die van het OCMW om recht te hebben op bepaalde tegemoetkomingen.

Een ervaring Klanten ondervinden dat het (specifiek) sociaal tarief niet wordt toegepast door iedere leverancier. Integendeel, sommige leveranciers zeggen zelfs “wij doen hier niet aan mee, als je het sociaal tarief wil, blijf dan maar liever bij je standaardleverancier”. Volgens de CREG kan dit niet: “het specifiek sociaal tarief moet door iedere leverancier worden toegepast voor de afnemers die voldoen aan de voorwaarden vermeld in het besluit. Op dit punt is een vergelijking tussen verschillende leveranciers bijgevolg zinloos. In Vlaanderen worden de gewone tarieven bepaald door de verschillende leveranciers, in het kader van hun commerciële politiek en op basis van hun kosten.”

De budgetmeter Indien men niet tijdig een andere leverancier vindt, rest er enkel het opvangnet van de netbeheerder. Meteen doet de budgetmeter zijn intrede. Deze elektriciteitsmeter wordt opgeladen via een systeem met voorafbetaling. Velen vinden het moeilijk om met dit systeem te leren werken omdat de gebruiksaanwijzingen niet duidelijk zijn. Een budgetmeter impliceert ook dat er steeds geld voorhanden is om de meter te voeden. Hierin schuilt dan ook het drama: bij het niet 9-8


heropladen van de budgetmeter wordt de LAC (lokale adviescommissie) ingeschakeld en dreigt de afsluiting. Mensen in armoede zijn bang van de gevolgen van een budgetmeter en ervaren het als vernederend en stigmatiserend. Daarnaast zijn er te weinig budgetmeters voorhanden voor mensen die - uit energiebesparende overwegingen bijvoorbeeld - bewust willen kiezen voor een budgetmeter. Mensen die bij een netbeheerder belanden daarentegen, hebben die keuze niet maar worden gestraft met de budgetmeter. De budgetmeter wordt pas uitgeschakeld indien de klant zijn achterstallige rekeningen heeft vereffend en een nieuwe leverancier bereid heeft gevonden hem op te nemen in zijn klantenbestand. Het is echter geen sinecure om vanuit een dergelijke situatie een nieuwe leverancier te vinden. Het schrikbeeld van een lang leven met de budgetmeter, is dan ook geen fictie. Een aantal mensen wordt nog steeds gedwongen het hoofd boven water te houden met 10 ampère of 2300 watt. Het is onmogelijk om met dit strikte minimum zelfs het meest elementaire huishouden te runnen. De budgetmeter brengt heel wat concrete problemen met zich mee: - Bepaalde netbeheerders voorzien onvoldoende oplaadterminals. Volgens het energiebesluit moet één oplaadterminal 10.000 inwoners bedienen, met een minimum van één oplaadpunt per gemeente. In stedelijke gebieden moet de klant binnen een straal van drie kilometer zijn budgetmeter kunnen opladen. Het gebrek aan voldoende oplaadterminals heeft tot gevolg dat mensen al snel een halve dag onderweg zijn om hun budgetmeterkaart

op te laden. Velen zijn namelijk aangewezen op het openbaar vervoer, waardoor het bedrag waarmee ze kunnen opladen voor een groot deel naar deze vervoerskost gaat. Hier en daar krijgen klanten te horen dat er geen budgetmeters meer zullen geplaatst worden als er in de gemeente geen oplaadpunt is, maar hierover bestaat onzekerheid. - 2,5 euro wordt van het oplaadbedrag afgetrokken voor bankkosten. - Indien je verhuurder het niet eens is met de plaatsing van een budgetmeter, kan je op een 10-ampère-begrenzer worden gezet. - De budgetmeter wordt soms gebruikt om schulden mee af te betalen. Dit is in strijd met de wet op openbare dienstverplichtingen. - Budgetmeters kunnen geplaatst worden zonder voorafgaande verwittiging. - De openingsuren van de oplaadpunten zijn beperkt, waardoor mensen voor verrassingen komen te staan wanneer hun krediet buiten de openingsuren onverwachts op is. Het is ook niet voor iedereen mogelijk om tijdens de openingsuren de meter op te laden. Een oplaadpunt dat b.v. enkel tijdens kantooruren open is, kan niet bezocht worden door werkende mensen in armoede.

Een ervaring Theoretisch zouden mensen hun betaalkaart voor de budgetmeter in de buurt moeten kunnen opladen. Maar wat blijkt? Bewoners van Postel moeten hun kaart laden aan een terminal in Mol (ongeveer 20 km). Vele mensen in armoede hebben geen kans om hun betaalkaart te laden, financieel niet, maar vaak ook fysiek niet. Met het openbaar vervoer ernaartoe gaan is niet evident. 9-9

9-10


Over spanning

• Het energiefonds • Het stookoliefonds

Sociale openbaredienstverplichtingen • Gratis elektriciteit voor iedereen (100 kWh) • Het specifiek sociaal tarief • Statuut beschermde klant • De budgetmeter (momenteel alleen nog voor elektriciteit) • Minimale levering (10 ampère)

Bijlagen hoofdstuk 9 Openbaredienstverplichtingen. a) Jan woont met zijn vrouw en vier kinderen samen in een huis. Jan is tewerkgesteld als arbeider in een groot bedrijf. Zijn vrouw is huisvrouw en heeft een stempelvergoeding. • Hoeveel bedraagt de gratis hoeveelheid elektriciteit? b) Annemarie is een alleenstaande vrouw. Ze werkt als secretaresse op een advocatenbureau. • Hoeveel bedraagt de gratis elektriciteit voor deze vrouw? c) Wendy en Bruno hebben 1 zoon Hans. Hans heeft een motorische en mentale handicap en is meer dan 65% werkonbekwaam. Hij heeft hiervoor een herkenning van het Vlaams Fonds voor Sociale Integratie van mensen met een handicap. Hans woont nog in bij zijn ouders. • Hebben zij recht op een gratis hoeveelheid elektriciteit? Zo ja hoeveel en aan welke voorwaarden moeten voldaan zijn? d) Willy en Greet wonen samen. Willy is door een werkongeval invalide, hij is voor 75% arbeidsongeschikt. Hij krijgt een uitkering van het Fonds voor Arbeidsongevallen (FAO). • Heeft dit gezin recht op sociaal tarief? • Gaat dit tarief zeker het laagste zijn? • Welke stappen moet het gezin ondernemen om te kunnen genieten van het sociaal tarief?

9-11


f) Marc is in collectieve schuldenregeling. Marc is sinds kort door zijn leverancier aan de deur gezet. Hij vond niet tijdig een nieuwe leverancier. Hij krijgt nu stroom van zijn distributienetbeheerder. De distributienetbeheerder komt een budgetmeter plaatsen. • Moet Marc betalen voor deze budgetmeter? Waarom wel of waarom niet?

Over spanning

e) Jeanine is 65 jaar, sinds kort heeft ze recht op gewaarborgd inkomen. Heeft Jeanine recht op sociaal tarief?

Oplossingen: Sociale Openbaredienstverplichtingen. a) Jan woont met zijn vrouw en vier kinderen samen in een huis. Jan is tewerkgesteld als arbeider in een groot bedrijf. Zijn vrouw is huisvrouw en heeft een stempelvergoeding. • Hoeveel bedraagt de gratis hoeveelheid elektriciteit? Antwoord: 700 kWh b) Annemarie is een alleenstaande vrouw. Ze werkt als secretaresse op een advocatenbureau. • Hoeveel bedraagt de gratis elektriciteit voor deze vrouw? Antwoord: 200 kWh c) Wendy en Bruno hebben 1 zoon Hans. Hans heeft een motorische en mentale handicap en is meer dan 65% werkonbekwaam. Hij heeft hiervoor een herkenning van het Vlaams Fonds voor Sociale Integratie van mensen met een handicap. Hans woont nog in bij zijn ouders. • Hebben zij recht op een gratis hoeveelheid elektriciteit? Zo ja hoeveel en aan welke voorwaarden moeten voldaan zijn?

d) Willy en Greet wonen samen. Willy is door een werkongeval invalide, hij is voor 75% arbeidsongeschikt. Hij krijgt een uitkering van het Fonds voor Arbeidsongevallen (FAO). • Heeft dit gezin recht op sociaal tarief? JA • Gaat dit tarief zeker het laagste zijn? Neen • Welke stappen moet het gezin ondernemen om te kunnen genieten van het sociaal tarief?

Antwoord: Het gezin moet een leveranciersvergelijking maken bij de VREG. Wanneer het sociaal tarief het voordeligst is, moet het gezin het sociaal tarief aanvragen bij hun leverancier. Hiervoor moet het gezin een formulier opsturen naar de leverancier. Het formulier krijgt Willy van zijn instelling die zijn vervangingsinkomen uitkeert.

e) Jeanine is 65 jaar, sinds kort heeft ze recht op gewaarborgd inkomen. Heeft Jeanine recht op sociaal tarief? Antwoord: Ja f) Marc is in collectieve schuldenregeling. Marc is sinds kort door zijn leverancier aan de deur gezet. Hij vond niet tijdig een nieuwe leverancier. Hij krijgt nu stroom van zijn distributienetbeheerder. De distributienetbeheerder komt een budgetmeter plaatsen. 9-12


Antwoord: Dit gezin heeft recht op 500 kWh gratis, wanneer ze genieten van het sociaal tarief. Dit gezin kan het sociaal tarief aanvragen. Best kunnen ze even een leveranciersvergelijking maken om te kijken of het sociaal tarief het voordeligst is voor hen. Wanneer ze geen gebruik maken van het recht op sociaal tarief, zal hun gratis kWh 400 bedragen.

Over spanning

9-13


Over spanning

• Moet Marc betalen voor deze budgetmeter? Waarom wel of waarom niet? Antwoord: Neen, Marc moet niet betalen, hij is een beschermde klant, omdat hij collectieve schuldbemiddeling heeft. Sinds februari 2007 is de budgetmeter voor iedereen gratis.

Vormingspakket Energie

Recommend Documents