Vormingspakket Energie

Over spanning Vormingspakket Energie

De factuur Elektriciteit wordt gemaakt (productie), vervoerd (transport en distributie) en aan huis gebracht (levering). In de geliberaliseerde markt zijn er daarvoor telkens andere bedrijven. Dat vertaalt zich ook in de prijs op je factuur. Iedere partij krijgt een deel19. De samenstelling van de prijs voor elektriciteit en voor aardgas is vergelijkbaar. We beschrijven hoe die prijs tot stand komt. We staan hier stil bij de prijs voor elektriciteit.

7-1


Samenstelling van de energieprijs 20 Kostprijs productie De kostprijs van de productie van elektriciteit hangt af van de energiebron. Zo is de productie van ‘groene’ stroom duurder dan grijze stroom.

Het transport en de distributie Het transport van energie is niet gratis. De distributie evenmin. Het transport is in handen van Elia NV (voor aardgas is dat NV Fluxys). Zij rekenen overal dezelfde prijs aan. Dat tarief moet immers goedgekeurd worden door de CREG. Voor de distributie rekenen de distributienetbeheerders verschillende tarieven aan. Zij baseren zich op de werkelijke kosten plus een acceptabele winstmarge. In een landelijk gebied met minder afnemers kan die kost dus hoger liggen. Niettemin moet de CREG ook deze tarieven goedkeuren. De transport- en distributienettarieven vormen een belangrijk onderdeel van de totale elektriciteits- en gasfactuur. Ze kunnen tot 40% van de rekening uitmaken. Heffingen Bovenop die tarieven bevat onze energiefactuur nog allerlei heffingen (belastingen). Deze heffingen komen van de verschillende overheden. Het gaat om de energiebijdrage, de BTW en de federale bijdrage.

• de bijdrage voor de nationale instelling voor radioactief afval en verrijkte splijtstoffen; • de bijdrage voor het Kyoto-fonds om de broeikasgasuitstoot te verminderen; • de bijdrage voor het Sociaal Fonds van het OCMW. Deze heffingen zijn bij alle leveranciers dezelfde.

De energiekost In de vrijgemaakte energiemarkt is de eigenlijke energiekost een troef in handen van de leveranciers. Met lage prijzen, in combinatie met een degelijke dienstverlening, kan een leverancier zich onderscheiden van de anderen. De energiekost wordt bepaald door de volgende factoren: • De prijs die de leverancier zelf betaalt voor de productie of aankoop van elektriciteit. Die kostprijs is onder meer afhankelijk van de energiebron. • Het verbruikersprofiel van de klant. Hoeveel en wanneer (dag/nacht) gebruikt de klant energie? • De administratieve kosten van de leverancier voor de facturatie, de organisatie van de klantendienst, … • De kosten die de leverancier maakt om te voldoen aan de openbaredienstverplichtingen zoals de sociale maatregelen voor beschermde klanten, het verkrijgen van groenestroomcertificaten, … • Het percentage winst dat de leverancier wil maken.

Die federale bijdrage bestaat uit: • heffingen voor de financiering van de CREG; 7-2


Samenstelling van de elektriciteitsprijs21 • Productie / import • Transmissiekost • Distributiekost • Energiebijdrage • Groenestroombijdrage • Federale bijdrage Deze federale bijdrage bestaat uit:  Heffing ter financiering van de CREG  Heffing ter financiering van het Sociaal Fonds van het OCMW  Bijdrage voor het fonds voor broeikasgasemissiereductie • Bijdrage voor het NIRASO • 21% BTW. (niet op alle heffingen) • Gratis 100 kWh per gezin + 100 kWh per gezinslid De tarieven kan je opzoeken via de CREG. We kunnen moeilijk een juist tarief achter de verschillende elementen plaatsen omdat deze tarieven sterk variëren.

7-3


Schematisch.

kostprijs energie Kostprijs energie

22% 39%

energieprijs

transportkosten

distributiekosten belasingen

33% 6%

Wat als ik mijn rekening niet kan betalen? Beschermingsmaatregelen bij nietbetaling van de energiefactuur Leveranciers mogen de elektriciteit- en aardgastoevoer nooit afsluiten als klanten hun facturen niet betalen. Zij – en ook de netbeheerders – moeten zich houden aan de procedure die de Vlaamse overheid uitwerkte om kwetsbare klanten te beschermen. Beschermde klanten genieten daarbij nog extra bescherming (zie hfst 73). Betalingsproblemen Het leven is duur, té duur voor mensen in armoede. Een maandelijkse factuur van 140 euro met bovenop een schuldafbetaling van 94 euro en dropkosten van 96 euro is geen verzonnen voorbeeld. De schulden stapelen zich snel op als je niet steeds op tijd betaalt.

In 2004 kregen 1 op 4 Vlamingen een herinneringsbrief in de bus. Dit is veel, maar niet onwaarschijnlijk, wanneer alle energieafnemers 15 dagen na ontvangst van de factuur aangeschreven worden bij niet betaling. Ongeveer 13% van alle huishoudelijke afnemers ontvingen een ingebrekestelling. Na een herinneringsbrief of ingebrekestelling, vragen mensen soms om een afbetalingsplan aan hun leverancier. We merken dat dit vaak moeilijk loopt. Vaak dringen de leveranciers erop aan dat de schuld in 3 maal wordt afbetaald. Leveranciers zijn immers commerciële partijen. Hierdoor kan het zijn dat een gezin 370 euro moet afbetalen met daarnaast nog de andere maandelijkse kosten. Soms liggen de afbetalingsbedragen lager. Veel hangt af van de bereidwilligheid van de leverancier. Hij moet akkoord gaan met een afbetalingsplan. Voor beschermde klanten liggen de afbetalingsbedragen soms lager dan voor niet – beschermde afnemers. Soms kunnen afbetalingsplannen niet nageleefd worden omdat de afgesproken 7-4


bedragen veel te hoog liggen. Maar de afnemer voelt zich vaak verplicht om een hoog afbetalingsbedrag te aanvaarden. Uit schrik om door de leverancier gedropt te worden, voelt de afnemer zich vaak verplicht om een hoog afbetalingsbedrag te aanvaarden.

afbetalingsplan. De brief beschrijft ook de gevolgen van het niet-betalen van de factuur (opzeg van het contract door de leverancier, installatie budgetmeter…). De administratieve kosten voor de herinneringsbrief worden aangerekend aan de klant, behalve bij beschermde klanten.

Maar sommige afbetalingsplannen zetten de mensen werkelijk het mes op de keel. Bij bepaalde leveranciers komt meer dan één op drie afnemers zijn afbetalingsplan niet na, wat mogelijk wijst op weinig realistische betalingsafspraken. De maandelijkse bedragen die zij vooropstellen in hun afbetalingsplannen lopen vaak op tot één vierde van het gezinsinkomen, het maandelijkse voorschot inbegrepen.

Ingebrekestelling

De vaste kosten voor de woning en de energierekening nemen samen het grootste deel van het maandelijkse inkomen van mensen in armoede in beslag. Vallen daarnaast ook nog andere (dringende) rekeningen in de bus, komt de betaling van de energiekost in het gedrang.

De procedure bij niet-betaling van de factuur 22 Factuur De elektriciteits- en aardgasfactuur moet worden betaald tegen de vervaldatum die erop vermeld staat. De klant moet daarvoor minstens 15 dagen de tijd krijgen na de verzending van de factuur. Herinneringsbrief Wanneer de klant zijn factuur niet betaalt vóór de vervaldatum, zal de leverancier een herinneringsbrief versturen met het voorstel de klantendienst van de leverancier, het OCMW of een erkend schuldbemiddelaar te contacteren en afspraken te maken over een

Als een klant 15 dagen na het versturen van de herinneringsbrief nog steeds niet heeft betaald en er geen afbetalingsplan werd opgemaakt, verstuurt de leverancier aangetekend een ingebrekestelling. Op nieuw wordt aan de klant gevraagd contact op te nemen met de eerder vermelde instanties om een afbetalingsplan uit te werken. Opnieuw waarschuwt men de klant voor de gevolgen van niet-betaling van de factuur. De kosten van dit aangetekende schrijven rekent men de klant aan, tenzij hij een beschermde klant is. Opzegging van het leveringscontract of drop Als de klant na de ingebrekestelling nog steeds zijn factuur niet betaalt of zijn afbetalingsplan niet nakomt, kan de leverancier het leveringscontract opzeggen. Hij dient daarbij een opzegtermijn van minimaal een maand te respecteren om de klant de kans te geven een andere leverancier te vinden. Hij kan in geen geval de elektriciteits- of aardgastoevoer (laten) afsluiten. Als de klant ten laatste 10 dagen voor het einde van de opzegtermijn een andere energieleverancier vindt, dan zal die hem na de opzegtermijn van energie voorzien. De schulden bij de vorige leverancier blijven bestaan, ook bij het aangaan van een nieuw contract. Als de klant 10 dagen voor het einde van de opzegtermijn geen nieuwe leverancier vindt, valt hij niet zonder elektriciteit en 7-5


aardgas. De netbeheerder neemt de energievoorziening over. Voor elektriciteit biedt hij de klant volgens de wet de keuze tussen de levering van elektriciteit via een budgetmeter of de minimale levering van elektriciteit op 10 ampère via een stroombegrenzer. Bij beschermde klanten gebeurt de elektriciteitslevering verplicht via een budgetmeter. Daarvoor heeft de netbeheerder geen beslissing van de LAC nodig. De budgetmeter wordt geïnstalleerd tijdens die 10 dagen voor het einde van de opzegtermijn, zodat de klant na afloop van de opzegtermijn via de budgetmeter elektriciteit kan gebruiken. Voor aardgas wordt voorlopig nog steeds via de gewone gasmeter verder geleverd. Schematische voorstelling g

Energiefactuur betalingstermijn 15 dagen



Herinneringsbrief



betalingstermijn 15 dagen




Ingebrekestelling

3 mogelijkheden







Afbetalingsplan afspreken en naleven

Afbetalingsplan afspreken en niet naleven

Niet reageren Geen afbetalingsplan afspreken

Leverancier blijft leveren

Drop

Drop door leverancier

19

Welzijnszorg, Armoede uitsluiten; Achtergronddossier 2005, Huishouden vraagt energie, p. 51 – 52

20

Welzijnszorg, Armoede uitsluiten; Achtergronddossier 2005, Huishouden vraagt energie, p. 53

21

Welzijnszorg, Armoede uitsluiten; Achtergronddossier 2005, Huishouden vraagt energie, p. 40

22

Welzijnszorg, Armoede uitsluiten; Achtergronddossier 2005, Huishouden vraagt energie, p 57 – 58

23

http://www.vreg.be/vreg/particulieren/distri.htm

7-6


Enkele bedenkingen bij dit hoofdstuk Knelpunt: Onregelmatige en onduidelijke facturatie Mensen die overgeschakeld zijn, moeten vaak maanden wachten op hun eerste factuur (dus ook geen afhoudingen via domiciliëring), of krijgen hun facturen op zeer onregelmatige tijdstippen (vaak met lange tussenpozen). Op die manier creëert men putten die moeilijk dan niet onmogelijk te dempen zijn. Het valt ook niet mee om een energiefactuur of een afrekening op haar juistheid te beoordelen. Zijn het verbruik en de aangerekende kosten correct? Werd er rekening gehouden met de wettelijk gratis kWh? Wat betaal ik voor mijn energie en wat voor de taksen? Het is nochtans van belang om de juistheid te kunnen controleren, want mensen ervaren heel wat fouten. Dubbele rekeningen, verkeerde eindafrekeningen, verwarring tussen voorschot en eindafrekening, ... zijn vaak het gevolg van administratieve fouten maar hebben ernstige gevolgen. Na een verhuis of overschakeling naar een andere leverancier blijven facturen ook vaak uit, waardoor de eerste afrekening zo hoog is dat men start met schulden als men niet meteen kan betalen. Maar niet alleen de facturen ervaren mensen als onbegrijpelijk, ook de brieven die deze facturen begeleiden zijn moeilijk te verstaan. Het gaat hier vaak om onpersoonlijke standaardbrieven die niet aangepast zijn aan de situatie van de klant. Eens de opzeg een feit, kan de zoektocht naar een nieuwe leverancier beginnen. Hoewel het bestaan van zwarte lijsten officieel wordt ontkend, getuigen afwijzingen door concurrerende leveranciers van een zekere doorstroom van informatie. De meeste leveranciers maken er geen geheim van dat ze selectief te werk gaan door risicoklanten te weigeren. Actie en Transit (A&T) is een organisatie van de gemengde intercommunales van Vlaanderen. Hun taak is het beheren van het toegangsregister. De berichten voor A&T komen altijd van de leveranciers. De leveranciers hebben enkel toegang via een eigen paswoord en kunnen enkel raadplegen wat hen zelf toebehoort. A&T is gebonden door de wet op de privacy. Als een klant geen andere leverancier vindt, komt dit niet omdat deze de gedropte informatie haalt uit A&T, maar waarschijnlijk omdat de klant zichzelf heeft “verklapt” en daardoor geweigerd wordt. Bij weigeringen leiden administratieve fouten tot veel verwarring bij de klant. Vaak worden ze aanvankelijk als klant aanvaard en start de administratieve procedure, om er later op terug te komen. Intussen heeft de klant al de nodige documenten ontvangen of is zelfs de domiciliëring al geactiveerd. Dit leidt tot verwarring en onbegrip. 7-7


Een ervaring Een klant wordt gedropt bij zijn leverancier, leverancier Y accepteert haar telefonisch als nieuwe abonnee en verzendt een contract. De klant ondertekent het contract met domiciliëring en neemt een paar dagen later opnieuw contact met leverancier Y. De klant krijgt vervolgens te horen: “Sorry mevrouw, wij willen u niet als klant”. Daags nadien ontvangt de klant een ‘standaardbrief’ met de vermelding “welkom als klant”. Een routinefout. In een bepaalde Kempense gemeente is geen oplaadpunt voor de budgetmeter. De klant is vier uren onderweg om een kaart te kunnen opladen. Telefonisch meldt de netbeheerder dat er geen budgetmeter zal geplaatst worden. De dag nadien ontvangt de klant een “standaardbrief” met de mededeling dat de netbeheerder een budgetmeter komt plaatsen. Een “routinefout”. Op een infomoment in ‘Duurzaam Huis’ (dit is een project van Samenlevingsopbouw Gent) verklaarden alle leveranciers, met uitzondering van Ecopower, dat zij iemand als klant weigeren. En dit omdat de klant nu een budgetmeter heeft. Het zou bijgevolg onmogelijk zijn voor haar om over te schakelen.

7-8

ingebrekestelling

3 mogelijkheden Afbetalingsplan afspreken en niet naleven Drop

Leverancier blijft leveren



Afbetalingsplan afspreken en naleven



Vormingspakket Energie

herinneringsbrief



Over spanning

Energiefactuur



De factuur · Samenstelling energieprijs  Kostprijs productie  Kostprijs van het transport en de distributie  Heffingen (taksen)  De energiekost (cent/kWh)

Drop door leverancier

Niet reageren Geen afbetalingsplan afspreken








7-9

Bijlage hoofdstuk 7

Bij dit hoofdstuk hebben we ervoor gekozen om te werken met een factuur. In deze map zitten een aantal voorbeeldfacturen. Er zijn een aantal vragen gesteld over wat je kan terugvinden op een factuur. Je kunt ook aan je cursisten vragen om hun eigen factuur mee te brengen, zodat je daarmee aan de slag kan. Dit brengt het probleem dichterbij en kan de cursist extra motiveren.

7-10


Over spanning

Opgelet! Als cursisten hun eigen factuur meebrengen, dan zullen deze verschillend zijn, omdat er verschillende leveranciers zijn. Vertel ook duidelijk dat er verschillende soorten facturen zijn, bijvoorbeeld ‘jaarafrekening’, ‘voorschotfactuur’, eindafrekening of soms ook ‘slotfactuur’ genoemd. Vertel aan je cursisten dat je wil werken met de jaarafrekening.

Vragen bij de factuur 1. Van welke firma komt dit factuur? ......................................................................................................................... 2. Wat is uw : klantnummer: .................................................................................................. EAN-nummer: ................................................................................................. 3. Hoeveel moet je betalen? ......................................................................................................................... 4. Hoeveel betaal je voor: - het verbruik: .................................................................................................. - taksen / toelagen: ......................................................................................... - sociaal energiefonds: . .................................................................................. - transport: . ..................................................................................................... - meterhuur: ....................................................................................................

- Neen, ik kan het niet vinden 6. Voor welke datum moet je dit factuur betalen? ......................................................................................................................... 7. Naar welk nummer moet je bellen als je meter stuk is? ......................................................................................................................... 8. Kan je vinden hoeveel je verbruikt hebt? - Ja en hoeveel is het dan? - Neen

7-11


- Ja, ik vind dat terug

Over spanning

5. Heeft de leverancier rekening gehouden met de gratis kWh?

Vormingspakket Energie

Recommend Documents