Projecten 2010
Voorwoord Met trots presenteren we u het projectenoverzicht 2010 van het NNBF, het natuurbeschermingsfonds van de Nederlandse Vereniging van Dierentuinen. De financiële bijdrage van alle NVD dierentuinen maakte het in deze periode wederom mogelijk een indrukwekkend aantal projecten te kunnen steunen waarin bescherming van bedreigde diersoorten centraal staat. Stuk voor stuk projecten die geleid en uitgevoerd worden door bevlogen mensen met een groot hart voor natuur. Dhr. Hans van Weerd vertrok in 2010 naar het buitenland waardoor het bestuur helaas afscheid van hem moest nemen. Wij danken hem hierbij nogmaals van harte voor zijn inzet en scherpte. Graag verwijzen we u naar de geheel vernieuwde website van het NNBF www.nnbf.nl waar u een overzicht aantreft van de lopende projecten en projecten die in het verleden zijn gesteund. Daarnaast vindt u de aangescherpte projectvoorwaarden en -criteria. Het zal u niet ontgaan zijn dat het NNBF bestuur u het afgelopen jaar regelmatig van de activiteiten op de hoogte heeft gehouden middels de digitale NNBF-nieuwsbrief. Wij wensen u veel leesplezier! Het bestuur
NNBF bestuur (v.l.n.r.): Lid: dhr. Frank Rietkerk (Stichting Apenheul, Apeldoorn) Penningmeester: dhr. John de Hoon (Vogelpark Avifauna, Alphen aan de Rijn) Lid: dhr. Hans van Weerd Voorzitter: mw. José Kok (Ouwehands Dierenpark Rhenen) Lid: dhr. Raymond van der Meer (Dierenpark Amersfoort) Secretaris: dhr. Joep Wensing (Burgers’ Zoo, Arnhem)
Dagelijks secretariaat
Colofon
Dhr. Mirko Marseille p/a NVD Dierentuinen Postbus 15458 1000 HD Amsterdam tel: 020-5246082 fax: 020-5246089
[email protected] www.nnbf.nl
Uitgave NVD Natuurbeschermingsfonds (mei 2011) Tekst en vormgeving Mirko Marseille Foto voorblad Neusaap (Nasalis larvatus), Balikpapan Bay, foto door Petr Colas
2
Inhoudsopgave Dierentuinen en natuurbehoud Projecten wereldwijd
4 5
Afrikaanse wilde hond, Zimbabwe Berberaap, Marokko Cheeta, Namibië Gorilla, Congo Grevy’s zebra, Kenia Guatemala brulaap, Guatemala Homerus page, Jamaica Kraagbeer, Iran Laaglandtapir, Brazilië Monniksgier, Spanje/Frankrijk Neusaap, Indonesië Reuzenmiereneter, Argentinië Rode ibis, Suriname Sumatraanse orang oetan, Indonesië (YEL) Sumatraanse orang oetan, Indonesië (OIC) Swayne’s hartebeest, Ethiopië Syrische bruine beer, Iran Takin, India Visayan geribbelde neushoornvogel, Filippijnen Zwarte neushoorn, Zuid-Afrika Zwarte slingeraap, Suriname Zwartkoplar, Vietnam & Cambodja
6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27
3
Dierentuinen en natuurbehoud Dierentuinen zetten zich actief in voor het behoud van diersoorten en hun natuurlijk leefgebied. Dit wordt benadrukt in “The World Zoo and Aquarium Conservation Strategy – Building a Future for Wildlife’ van de World Association for Zoos and Aquaria (2005). De Nederlandse Vereniging van Dierentuinen (NVD) onderschrijft de aanbevelingen uit de World Zoo Conservation Strategy volledig. Diverse NVD dierentuinen ondersteunen al jaren op eigen titel natuurbeschermingsprojecten. Het NNBF heeft in het jaar 2010 €184.187 aan 22 verschillende natuurbeschermingsprojecten wereldwijd gedoneerd. Bij 19 van deze projecten staan diersoorten centraal die zijn opgenomen in een van de bedreigde categorieën van de IUCN Rode Lijst. Om het belang van gezamenlijke bescherming van natuur te onderstrepen hebben de leden van de NVD in 1997 ‘Stichting Dierentuinen Helpen’ opgericht. In 2005 is Stichting Dierentuinen Helpen omgedoopt tot Stichting NVD Natuurbeschermingsfonds (NNBF). Het NNBF ontvangt gelden in de vorm van donaties en giften. De NVD dierentuinen betalen jaarlijks een bijdrage aan het fonds gebaseerd op bezoekersaantallen per dierentuin. Het NNBF ondersteunt projecten die gericht zijn op de bescherming en instandhouding van bedreigde diersoorten en/of diersoorten die van belang zijn voor het ecosysteem (‘flagship’ soorten).
foto: Rob Doolaard
De projecten die het NNBF steunt zijn zeer divers en multidisciplinair van aard. NNBF projecten voldoen aan de volgende criteria: 1.Het project heeft als doelstelling de bescherming en het behoud van een belangrijke en/of bedreigde diersoort, of van soorten die van belang zijn voor het behoud van het ecosysteem (‘flagship’ soorten) 2.Het project heeft een educatieve component 3.Het project biedt de mogelijkheid om de ambassadeursrol (visueel) van dierentuinen tot uiting te laten komen 4.De betrokkenheid van de plaatselijke bevolking in de regio waar het project plaatsvindt, moet duidelijk tot uitdrukking komen 5.De lokale betrokkenheid van NGO’s en/of universiteiten in de uitvoering van het project moet in de aanvraag naar voren komen
4
Projecten wereldwijd
1) Afrikaanse wilde hond, Zimbabwe (Bedreigd) 2) Berberaap, Marokko (Bedreigd) 3) Cheeta, Namibië (Kwetsbaar) 4) Gorilla, Congo (Ernstig bedreigd) 5) Grevy’s zebra, Kenia (Bedreigd) 6) Guatemala brulaap, Guatemala (Bedreigd) 7) Homerus page, Jamaica 8) Kraagbeer, Iran (Kwetsbaar) 9) Laaglandtapir, Brazilië (Kwetsbaar) 10) Monniksgier, Spanje/Frankrijk (Bijna bedreigd) 11) Neusaap, Indonesië (Bedreigd) 12) Reuzenmiereneter, Argentinië (Kwetsbaar) 13) Rode ibis, Suriname (Niet bedreigd) 14) Sumatraanse orang oetan, Indonesië (Ernstig bedreigd)
15) Sumatraanse orang oetan, Indonesië (Ernstig bedreigd) 16) Swayne’s hartebeest, Ethiopië (Bedreigd) 17) Syrische bruine beer, Iran (Niet bedreigd) 18) Takin, India (Kwetsbaar) 19) Visayan geribbelde neushoornvogel, Filippijnen (Ernstig bedreigd) 20) Zwarte neushoorn, Zuid-Afrika (Ernstig bedreigd) 21) Zwarte slingeraap, Suriname (Kwetsbaar) 22) Zwartkoplar, Vietnam & Cambodja (Ernstig bedreigd)
5
1) Afrikaanse wilde hond, Zimbabwe Soort Land/regio Organisatie Ondersteuning IUCN Rode Lijst Website
Afrikaanse wilde hond (Lycaon pictus) Zimbabwe, Hwange National Park Painted Dog Conservation € 121.876 (2000-2010) Bedreigd www.painteddog.org
Door een beperkte kennis van de natuur en een hoge mate van armoede onder de lokale bevolking is de toekomst van de Afrikaanse wilde hond uiterst onzeker. 95% van de doodoorzaken komt door het uitzetten van strikken (gemaakt van ijzerdraad), het afschieten van Afrikaanse wilde honden en door verkeersongevallen Om uitsterven van de Afrikaanse wilde hond te voorkomen is Painted Dog Conservation (PDC) een lange termijn natuurbeschermingsproject gestart. Doel is het vergroten van zowel de populatie als het leefgebied van de Afrikaanse wilde hond. Op de lange termijn hoopt PDC een duurzaam en kopieerbaar ‘model for conservation’ in gebruik te hebben waarbij de lokale bevolking, werkgelegenheid en educatie centraal staan. Op het moment werken bij PDC 55 lokale bewoners in verschillende functies.
foto: Ron van der A
Verder heeft PDC ‘community gardens’ ontwikkeld, in totaal 14 tuinen voorzien 16 lokale gemeenschappen van gezond en vers voedsel dat een alternatief is voor het bejagen van wilde soorten.
Sinds 2001 hebben anti-stroperij eenheden al 10.000 vallen verwijderd en meer dan 38 stropers gearresteerd. Het PDC heeft een informatiecentrum over het ecosysteem van Hwange National Park gebouwd. Ook is speciaal voor schoolkinderen een bushcamp gebouwd. In het bushcamp worden kinderen onderwezen over de natuur en de noodzaak van bescherming. Daarnaast is er ook een atelier in gebruik, het Iganyana Arts Centre. Hier maken handwerklieden van ijzerdraad (van in beslag genomen strikken) unieke kunstvoorwerpen die te koop worden aangeboden.
6
2) Berberaap, Marokko Soort Land/regio Organisatie Ondersteuning IUCN Rode Lijst Website
berberaap (Macaca sylvanus) Marokko, Midden Atlas en Marrakech Maroccan Primate Conservation Foundation € 7.050 (2010) Bedreigd www.mpcfoundation.nl
De illegale handel in jonge berberapen vormt een van de grootste bedreigingen voor de soort, vooral in het Midden Atlas gebergte van Marokko. De berberapen worden uit het bos weggehaald en op markten verkocht aan Marokkanen die in Europa wonen, en jaarlijks op vakantie naar Marokko gaan. Daarnaast resulteert de destructie van habitat in een verdere snelle afname van de natuurlijke populaties. Volgens de laatste tellingen leven er nog maar 4000 wilde berberapen in Marokko en Algerije. Het project van de Maroccan Primate Conservation Foundation richt zich op het monitoren van de wilde populatie in het Midden Atlas gebergte, en op de ontwikkeling en de ingebruikname van een opvangcentrum in Marrakech.
foto's: Els van Lavieren
wetenschappelijke data om de bescherming van de berberaap hoog op de prioriteitenlijst te houden. De Moroccan Primate Conservation foundation bouwt momenteel een opvangcentrum voor berberapen in de regio van Marrakech. Dit opvangcentrum moet de douane en de Marokkaanse overheid hulp bieden bij in beslag genomen apen. Daarnaast zal het opvangcentrum als educatief centrum dienen. Marrakech is een populaire toeristische trekpleister, voor zowel buitenlanders als Marokkanen. Het is een van de belangrijkste lokaties voor de verkoop van berberapen. Door de effectieve voorlichting van bezoekers wordt verwacht dat men meer inzicht krijgt in de hachelijke situatie waarin de soort zich bevindt.
Het is van belang om de wilde populatie te blijven monitoren. Niet alleen om de effecten van de ingezette acties te kunnen meten maar ook om de Marokkaanse overheid en bevolking te voorzien van
7
3) Cheeta, Namibië Soort Land/regio Organisatie Ondersteuning IUCN Rode Lijst Website
cheeta (Acinonyx jubatus) Namibië, Otjiwarongo Cheetah Conservation Fund € 23.000 (2007-2010) Kwetsbaar www.cheetah.org
De cheetapopulatie wordt geschat op minder dan 15.000 individuen. In Namibië leeft het grootste aantal, bijna 3000 exemplaren. Door een gebrek aan prooidieren worden veedieren regelmatig door cheeta’s aangevallen. De cheeta wordt daarom door vele boeren uit wraak en ter preventie gedood. Het CCF organiseert daarom trainingen en workshops waarbij lokale boeren kennis maken met methoden en technieken die veepredatie door cheeta’s kunnen voorkomen. Denk hierbij aan het ontwikkelen en in gebruik nemen van boma’s (omheinde ruimtes waar ’s nachts vee kan worden gehouden) en waakhonden. Als onderdeel van het trainingsprogramma wordt ook les gegeven over predator identificatie en gedrag, sporenherkenning, het registreren van gedode dieren en het verzorgen van aangevallen dieren.
wordt de cheeta als symbool van nationale trots gepromoot. Het Cheetah Conservation Fund (CCF) heeft een uitgebreid en interactief educatieprogramma ontwikkeld. Zo wordt op scholen de “cheetah-in-a-box” formule toegepast, waarbij interactief educatiemateriaal zoals huid, tanden, foto’s, video’s een belangrijke rol spelen. foto: Cheetah Conservation Fund
Namibië is een groot en dunbevolkt land, het is daarom voor de meeste boeren onmogelijk om naar het CCF centrum te komen voor trainingen en workshops. Daarom gaat CCF 4-daagse cursussen gaat verzorgen in de afgelegen gebieden. Het is de bedoeling dat ongeveer 1000 boeren worden bereikt, verspreid over 14 trainingen, en het CCF trainingsprogramma zullen volgen. De hoop is dat door het aanbod van deze trainingen minder cheeta’s door boeren worden gedood. Om positieve beeldvorming rondom de cheeta te stimuleren
8
4) Gorilla, Congo Soort Land/regio Organisatie Ondersteuning IUCN Rode Lijst Website
westelijke gorilla (Gorilla gorilla) Congo, Odzala/Lossi ECOFAC € 15.000 (2007-2010) Ernstigbedreigd www.ecofac.org
Het Odzala-Kokoua National Park (OKNP) ligt in het Congo basin, na het Amazonegebied het grootste aaneengesloten regenwoud ter wereld. Het gebied is 13.600 km2 groot en bestaat uit diverse ecosystemen waaronder savannes, moerassen en bossen. Het park is rijk vele endemische faunasoorten waaronder grote zoogdieren zoals olifanten (Loxodonta cyclotis), buffalo (Syncerus caffer), chimpansees (Pan t. Troglodytes) en gorilla’s. Rondom het park wonen relatief weinig mensen (minder dan 5000). De voornaamste economische activiteiten van deze gemeenschappen omvatten de traditionele jacht en akkerbouw. Op sommige plaatsen in de regio zijn de chimpansee- en gorilla populaties de afgelopen 20 jaar met meer dan 50% geslonken. De afgelopen 10 jaar heeft het Ebola virus een kwart van de hele gorillapopulatie gedood.
foto: Station biologique de Paimpont/ECOFAC
Uit onderzoek is gebleken dat directe bescherming noodzakelijk is om de instandhouding van de chimpansee en de gorilla in Westelijk Equatoriaal Afrika te garanderen. ECOFAC is daarom ten zuiden van OKNP met een ‘community-based conservation management initiative’ gestart. Dit initiatief richt zich op het Lossi reservaat, een beschermd (satelliet) gebied van ongeveer 1000 km2 groot. De gemeenschappen zijn formeel betrokken bij de duurzame exploitatie en het beheer van het reservaat. Als onderdeel van het project is een pilot ‘western lowland gorilla viewing’ gestart dat ecotoerisme in de regio moet bevorderen. Het project is erg succesvol en wordt sinds kort door de Congolese overheid ondersteund. Daarnaast wordt het model van comanagement nu ook de overige bufferzones rondom OKNP toegepast.
foto: Istvan Vidakovits
9
5) Grevy's zebra, Kenia Soort Land/regio Organisatie Ondersteuning IUCN Rode Lijst Website
Grevy’s zebra (Equus grevyi) Kenia, Laikipia district Marwell Conservation € 76.900 (2002-2010) Bedreigd www.marwell.org.uk
In december 2005 zorgde een plotselinge uitbraak van de infectieziekte antrax in Noord-Kenia voor een verdere daling van de aantallen Grevy’s. Door een snelle gezamenlijke reactie van de verschillende projectpartners werd een vaccinatieprogramma voor de belangrijkste populaties Grevy’s opgestart. Om de grootte, de mobiliteit en de fragmentatie van de resterende populaties effectief te kunnen bepalen is het belangrijk dat de Grevy’s individueel herkend kunnen worden. Door het automatiseren van streepherkenning bij individuele Grevy’s (Grevy’s stripe ID software) besparen veldonderzoekers erg veel tijd met identificeren en is er minder kans op fouten. Het projectteam heeft aan de hand van de verzamelde gegevens individuele dieren kunnen herkennen die zich gedurende een aantal maanden tussen verschillende gebieden hadden verplaatst.
foto: Tanya Langenhorst
Hierdoor heeft niet alleen het systeem zichzelf bewezen maar is tevens een nieuwe corridor tussen subpopulaties vastgesteld welke voorheen onbekend was.Momenteel is de tweede fase van het Grevy’s stripe ID software project van start gegaan. Er is een full time database manager aangesteld voor databeheer en analyse. In fase 2 zullen wederom ‘foto safari’s’ georganiseerd worden met het doel zoveel mogelijk individuele Grevy zebra’s vast te leggen. Met behulp van de Grevy’s stripe ID database kan het sociaalruimtelijke gedrag van de Grevy zebra populaties in de regio verder in kaart worden gebracht. Hierdoor kunnen meer effectieve natuurbeschermingsplannen met de focus op de instandhouding en het onderling verbinden van primaire habitat worden geïmplementeerd.
foto: Tanya Langenhorst
10
6) Guatemala brulaap, Guatemala Soort Land/regio Organisatie Ondersteuning IUCN Rode Lijst Website
Guatemala brulaap (Alouatta pigra) Guatemala, Flores Stichting Guacamaya € 9.000 (2009-2010) Bedreigd www.guacamaya.org
Door houtkap wordt het leefgebied van vele diersoorten in Guatemala steeds kleiner en de armoede onder de lokale bevolking groter. Het doel van dit project is de lokale bewoners, en in het bijzonder de kinderen, te interesseren voor natuurbehoud. Dit gebeurt aan de hand van de Guatemala brulaap en de zwarthandslingeraap (Ateles geoffroyi), twee lokaal voorkomende en met uitsterven bedreigde apensoorten. Op speelse manier krijgen kinderen ‘apenles’, hierdoor wordt de interesse voor apen gewekt. De kinderen doen mee aan een herbebossingsprogramma waardoor zij de apen meer leefruimte geven en bijdragen aan duurzaam landgebruik. Stichting Guacamaya beheert een museum dat is gericht op de natuur, de Mayacultuur, en de relatie tussen beiden.
Het museum is uitgebreid met een expositie over beide apensoorten. Stichting Guacamaya heeft tevens een lespakket ontwikkeld over apen dat gebruikt kan worden door onderwijzers van lokale basisscholen. Het lespakket verschaft de onderwijzers veel achtergrondinformatie over apen en lesideeën om kinderen te interesseren voor apen en hoe deze (beter) beschermd kunnen worden. De Stichting heeft tevens vier kleurplaten ontwikkeld. Het lespakket voor onderwijzers en de (achterkant van de) kleurplaten bevatten informatie over de leefwijze van de apen, de rol van apen in de Mayacultuur, de bedreigingen waaraan de apen bloot staan, en hoe kinderen de apen en zichzelf kunnen helpen door bijvoorbeeld ramonbomen (Brosimum alicastrum) te planten. Door middel van dit herbebossingproject krijgen de apen meer leefruimte.
foto's: Michael de Groot
11
7) Homerus page, Jamaica Soort Land/regio Organisatie Ondersteuning Website
Homerus page (Pterorous homerus) Jamaica, Cockpit country Papiliorama Foundation € 32.000 (2004-2010) www.papiliorama.ch
De Homerus page is de grootste vlinder. Hij komt in slechts twee kleine oerwouden op Jamaica voor, de Blue Mountains van St. Thomas en Cockpit country. In de Blue Mountains gaat het erg slecht met de Homerus page. Dit komt door een combinatie van verslechtering van de leefomgeving en parasitisme van bevruchte eitjes. Vlinders fungeren als indicator voor de kwaliteit van hun leefomgeving. Dus als het slecht gaat met een vlindersoort betekent dit hoogstwaarschijnlijk ook dat de vitaliteit van het gebied achteruit gaat. Cockpit country is, in tegenstelling tot vele bosgebieden op Jamaica, grotendeels vrij van ecologische bedreigingen. De 30 tot 35 lokale dorpsgemeenschappen zouden graag zien dat het gebied wettelijk wordt beschermd.
foto: Brandon Hay
De meest serieuze bedreiging wordt gevormd door de bauxietmijnindustrie. Het probleem is dat de voortplantingsgebieden van de Homerus page zich bevinden in gebieden die rijk zijn aan bauxieterts. Dit komt door de relatief hoge luchtvochtigheid. Momenteel gaan er stemmen op om van Cockpit country een officieel beschermd gebied te maken, en de bauxietactiviteiten te beëindigen. Dit project (The Save Homerus project) richt zich op de ontwikkeling van Cockpit country als beschermd gebied en de implementatie van bescherming- en beheersmaatregelen. Zodra het gebied vrij is van mijnactiviteiten zal de bedreigde Homerus page wellicht een comeback kunnen maken. Naast de Homerus page komen er in het gebied van 25.000 hectare minimaal 95 van de 120 Jamaicaanse vlindersoorten voor.
foto: Caspar Bijleveld
12
8) Kraagbeer, Iran Soort Land/regio Ondersteuning Organisatie IUCN Rode Lijst Website
kraagbeer (Ursus thibetanus gedrosianus) Iran, Hormozgan province € 7.000 (2010) Anatolian Leopard Foundation Kwetsbaar www.anatolianleopardfoundation.nl
In Iran wordt de populatie kraagberen geschat op niet meer dan 100 individuen. De soort komt voor in droog bergachtig gebied in het zuidoosten van Iran. De kraagbeer deelt zijn leefgebied met de Perzische panter (Panthera pardus orientalis), de Pallas cat (Otocolobus manul), de gestreepte hyena (Hyaena hyaena) en Aziatische cheeta (Acinonyx jubatus venaticus). Door een gebrek aan natuurlijke prooidieren vindt er een relatief hoge predatie van de veestapel plaats. Dit werkt conflictsituaties tussen de grote roofdieren en de lokale bevolking in de hand. In deze regio is weinig bekend over de populatiegrootte van de grote roofdieren, evenals de frequentie en de mate van conflicten. Om meer te weten te komen over de populatiestatus van zowel de Perzische panter en de kraagbeer is een onderzoek opgestart.
foto: Plan4theLand Society Er worden camera’s in het onderzoeksgebied geplaatst in de hoop dat op termijn individuele dieren herkend kunnen worden. Verder wordt DNA-materiaal verzameld uit uitwerpselen en gevonden haren op basis waarvan de genetische samenstelling van de populatie kan worden vastgesteld. Zodra voldoende data beschikbaar komt kan een schatting van de populatiegrootte worden gemaakt. Herders, veehoeders, boeren, soldaten en politieagenten worden geïnterviewd over hun ervaringen met grote roofdieren en de mate van predatie op hun vee. Aan de hand van deze resultaten wordt educatieve activiteiten gericht op kinderen en jongvolwassenen ontwikkeld. De partnerorganisatie Plan4theLand heeft een brochure ontwikkeld die onder de lokale gemeenschappen verspreid wordt.
foto: Wildlife Conservation Society
13
9) Laaglandtapir, Brazilië Soort Land/regio Organisatie Ondersteuning IUCN Rode Lijst Website
laaglandtapir (Tapirus terrestris) Brazilië, Pantanal Instituto de Pesquisas Ecológicas € 84.300 (2002-2010) Kwetsbaar www.ipe.org.br
Sinds oktober 1996 is een lange termijn onderzoek gestart waarbij de status van de laagland tapir populaties in Diabo Park en nabij gelegen gebieden wordt onderzocht. Men probeert een beeld te krijgen van de populatiedichtheid, de genetische samenstelling en gezondheid van de populatie. De laatste acht jaar zijn 25 tapirs gevangen, verdoofd en van een zender voorzien. Morro do Diabo park is 35,000 hectare groot, het gebied daaromheen is echter gefragmenteerd en bestaat uit vele geïsoleerde en kleine stukken regenwoud, bij elkaar ongeveer 12,000 ha groot.
Aan de hand van onderzoek is gebleken dat tapirs vaker het gebied buiten het park betreden dan tot nu toe werd aangenomen. Op basis van de verkregen data is een schatting van de populatie gemaakt, er leven ongeveer 350 tapirs in de Pontal de Paranamanema regio, 250 tapirs in het Diabo park en 100 tapirs verspreid over de kleinere gebieden. Dankzij het gebruik van zenders is achterhaald welke route de tapir gebruikt om tussen de gebieden te migreren. Aan de hand van deze informatie kunnen efficiente corridors tussen de geïsoleerde gebieden worden ontwikkeld. Op basis van de resultaten van dit succesvolle project is een soortgelijk project gestart in de Pantanal regio. In 2008 heeft de projectleidster Patricia Medici de prestigieuze Future for Nature Award gewonnen. Deze Award wordt toegekend aan jonge, veelbelovende natuurbeschermers.
foto's: Patricia Medici
14
10) Monniksgier, Spanje/Frankrijk Soort Land/regio Organisatie Ondersteuning IUCN Rode Lijst Website
monniksgier (Aegypius monachus) Spanje, Mallorca Frankrijk, Cévenne National Park Vulture Conservation Foundation € 11.000 (2010) Bedreigd www.4vultures.org
De Vulture Conservation Foundation (VCF) coördineert beschermingsactiviteiten voor alle Europese giersoorten: de monniksgier, de vale gier (Gyps fulvus), de aasgier (Neophron percnopterus) en de lammergier (Gypaetus barbatus). Dit project richt zich op de monniksgier die bedreigd wordt door gebruik van gif en afname van voedsel en geschikt leefgebied. Daarnaast vormen hoogspanningsmasten, nieuwe ziekten en de niet duurzame ontwikkeling van natuurgebieden een nieuwe bedreiging voor de gieren. Op Mallorca bestond de populatie monniksgieren in het begin van de jaren 80 uit slechts 20 vogels. Met dank aan een intensief programma is deze populatie toegenomen tot 120 dieren, verspreid over 14 broedparen. In Frankrijk leven inmiddels drie kolonies monniksgieren verspreid over 25 broedparen.
foto's: Bruno Berthemy
ren binnen de verscheidene herintroductieprojecten, wordt het fokprogramma verbeterd. In het Mediterrean Wildlife Conservation Centre op Mallorca en de deelnemende dierentuinen organiseert men met grote regelmaat educatieve activiteiten rondom de gierenprojecten. De VCF coördineert in samenwerking met EAZA (European Association of Zoos and Aquaria) het EEP fokprogramma (European Endangered Species Programme) voor de lammergier en de monniksgier, de nakomelingen worden uitgezet in het wild. Doel van dit project is de terugkeer van de monniksgier in zijn oorspronkelijk leefgebied te realiseren. Door nauwe samenwerking met dierentuinen, en door het distribueren van pas geboren monniksgie-
15
11) Neusaap, Indonesië Soort Land/regio Organisatie Ondersteuning IUCN Rode Lijst Website
neusaap (Nasalis larvatus) Indonesië, Balikpapan Bay Yayasan Ekosistem Lestari € 7.692 (2010) Bedreigd www.yelweb.org
Balikpapan Bay, gelegen in het oosten van Kalimantan, is qua habitat- en soortendiversiteit een uniek gebied. De 150 km2 lange baai is vrij ondiep en beschikt over unieke koraalriffen en zeegrasbedden. In en rondom de baai zijn mangrovebossen (170 km2) te vinden, afgewisseld met zoetwater moerasgebied en gebieden met plankwortelbomen. In dit gebied leeft de uitsluitend op Borneo voorkomende neusaap. De populatie neusapen is een van de zes grootste populaties op Borneo, met een geschat aantal van 1400 individuen. In de baai leven Irrawaddy dolfijnen (Orcaella brevirostris), dugongs (Dugong dugon), krokodillen en groene zeeschildpadden (Chelonia mydas). foto's: Petr Colas Balikpapan Bay wordt bedreigd door de mogelijke ontwikkeling van de trans-Kalimantan snelweg. De snelweg zal de vitaal gelegen corridors tussen het mangrovewoud en het landinwaarts gelegen Sungai Wain regenwoud doorsnijden. Hierdoor krijgt Balikpapan Bay te maken met erosie en verzilting. Ook wordt door de aanleg van een snelweg de legale en illegale exploitatie van het gebied in de hand gewerkt. Er bestaan echter alternatieve routes waarbij minder schade aan Balikpapan Bay zal worden aangericht. Dit project richt zich op het in kaart brengen van de soortverscheidenheid in het gebied. Verder worden er promotie- en lobbymaterialen ontwikkeld in de hoop dat de lokale en provinciale overheden inzien dat de alternatieve route een veel betere optie is.
16
12) Reuzenmiereneter, Argentinië Soort Land/regio Organisatie Ondersteuning IUCN Rode Lijst Website
reuzenmiereneter (Myrmecophaga tridactyla) Argentinië, Buenos Aires El Zoo de Florencio Varela € 23.000 (2005-2010) Bijna bedreigd www.proyectoosohormiguero.org
Bosbranden, verkleining van het leefgebied en het toenemende verkeer zijn bedreigingen voor de miereneter. Veel dieren worden aangereden door personenauto’s en vrachtverkeer. Aangezien de miereneter maar één jong per worp krijgt, en dat jong ongeveer twee jaar verzorgt, is herstel van een populatie een langzaam proces. Er bestaan verschillende opvangcentra in Argentinië waar regelmatig verweesde of gewonde reuzenmiereneters worden binnengebracht. Deze centra missen echter de juiste middelen en kennis om goede hulp te kunnen bieden aan de dieren. De Argentijnse dierentuin El Zoo de Florencio Varela (ZFV) beschikt wel over de benodigde kennis. Deze dierentuin heeft jarenlange ervaring in het houden van de reuzenmiereneter en is dus bij uitstek geschikt voor gespecialiseerde opvang.
ZFV heeft een opvangcentrum gebouwd, waar reuzenmiereneters tijdelijk verzorgd worden en kunnen herstellen. Daarna worden ze weer teruggeplaatst in de natuur. Helaas kunnen niet alle dieren teruggeplaatst worden. Een aantal Europese dierentuinen is daarom met de dierentuin in Argentinië een samenwerking gestart: Proyecto Conservacion Oso Hormiguero Gigante . Dieren die niet meer teruggeplaatst kunnen worden in de natuur, komen naar Europa om te zorgen voor nakomelingen in het Europese fokprogramma van de reuzenmiereneter. Het educatief centrum, gevestigd in Buenos Aires, informeert de plaatselijke bevolking over de reuzenmiereneter en het belang van de bescherming van dit bijzondere dier. In 2010 werd het centrum door 41.000 studenten en 5600 families bezocht .
foto's: Proyecto oso hormiguero
17
13) Rode ibis, Suriname Soort Land/regio Organisatie Ondersteuning IUCN Rode Lijst Website
rode ibis (Eudocimus ruber) Suriname, Matapica Stichting vrienden van STINASU € 21.925 (2006-2010) Niet bedreigd www.vriendenvanstinasu.nl
De Stichting Natuurbehoud Suriname (STINASU) en de afdeling Natuurbeheer van de dienst ’s lands Bosbeheer in Paramaribo hebben medio 2006 in Suriname in samenwerking met de Nederlandse Stichting Vrienden van STINASU, het ‘Scarlet Ibis Conservation Awareness Programme’, gelanceerd. Het doel van het project is bewustwording teweegbrengen bij de lokale bevolking over de kwetsbaarheid van de populatie rode ibissen. Het tweede doel is het aan banden leggen van de illegale jacht op rode ibissen en andere beschermde kustvogels zoals reigers (Bubulcus ibis) en overwinterende NoordAmerikaanse steltlopers (Bartramia longicauda).
Jagers weten wel dat deze soorten beschermd zijn, maar zijn onwetend over de kwetsbaarheid van deze soorten. De beschermde status en kwetsbaarheid van de rode ibis wordt daarom in de voorlichtingscampagne benadrukt. Dit gebeurt door verspreiding van informatie op stickers, flyers en posters, aan de media en mondeling aan jagers in het veld. Dit gaat vergezeld van intensivering van de patrouilles door jachtopzieners. Daarnaast is door middel van een enquête getracht meer kwantitatieve gegevens te krijgen over de omvang van de illegale jacht op rode ibissen en andere beschermde watervogels. Zowel de extra jachtcontroles als de voorlichtingsacties op de lagere scholen zijn succesvol geweest. De gunstige resultaten heeft doen besluiten de voorlichtingsactie in de hoogste klas van alle scholen van het Gewoon Lager Onderwijs langs de kust in 2010-2015 jaarlijks te herhalen.
18
14) Sumatraanse orang-oetan, Indonesië Soort Land/regio Organisatie Ondersteuning IUCN Rode Lijst Website
Sumatraanse orang-oetan (Pongo abelii) Indonesië, Noord-Sumatra Yayasan Ekosistem Lestari € 58.000 (2006-2010) Ernstig bedreigd www.yelweb.org
Sinds 1970 vindt er op Sumatra drastische ontbossing plaats. Het leefgebied van de orang-oetan wordt verder gedecimeerd door mijnbouw en bosbranden. Ook worden illegaal baby’s gevangen om als huisdier te worden verkocht. In januari 2004 is geschat dat er nog ongeveer 7.300 Sumatraanse orang-oetans in het wild leven, verdeeld over 21 zogenoemde ‘bosblokken’. Het grootste bosblok is het West Batang Toru Forest Block (WBTFB), het gebied is ongeveer 650 km² groot en telt minstens 400 orang-oetans. Het WBTFB wordt begrensd door een driehoek van wegen die naar de aanliggende dorpen leiden. De grootste bedreigingen van dit beschermde stuk woud is illegale houtkap en uitbreiding van de landbouw.
Ongeveer 30 ha van het gebied is verloren gegaan door de bouw van een waterkrachtcentrale en de exploitatie van goudmijnen in het gebied. Het WBTFB is momenteel het enige gebied op het eiland dat in aanmerking komt voor een beschermingsprogramma, wegens de grootte van het gebied en het relatief hoge aantal orang-oetans. Het Batang Toru orang-oetan conservation project streeft naar het realiseren van een levensvatbare orang-oetan populatie ten zuiden en westen van Lake Toba. Het project beoogt een lokale organisatie op te zetten die zich gaat bezighouden met de bescherming van het gebied, het ontwikkelen van een gepast grensen zonegebied in samenspraak met de Gouverneur van de provincie Sumatra Utara en het Ministerie van Bosbouw.
foto's: Gabriella Fredriksson
19
15) Sumatraanse orang-oetan, Indonesië Soort Land/regio Organisatie Ondersteuning IUCN Rode Lijst Website
Sumatraanse orang-oetan (Pongo abelii) Indonesië, Noord- Sumatra Orangutan Information Centre € 10.000 (2010) Ernstig bedreigd www.orangutancentre.org
In de periode 1985-2007 is het bosgebied op Sumatra gereduceerd met 48%. Als gevolg hiervan is op Sumatra minder dan 900.000 hectare beschikbaar aan geschikte orang-oetan habitat. De afgelopen 20 jaar kampt het Ketambe orang-oetan onderzoeksstation in het Gunung Leuser Nationaal Park (GLNP) met problemen als stroperij, illegale houtkap en agrarische ontwikkeling. Het gebrek aan wetshandhaving, controle en afstemming tussen lokale gemeenschappen en de overheid is hier mede oorzaak aan. Tevens wordt het beschermde gebied door de lokale gemeenschappen weinig gewaardeerd. Dit komt omdat er weinig mogelijkheden zijn die bijdragen aan het levensonderhoud. foto: T. Bachner
Het Ketambe Reforestation and Ecotourism Development Initiative (KREDI) project streeft ernaar de Sumatraanse orang-oetan en zijn habitat te beschermen door het ontwikkelen van alternatieve en duurzame inkomstenbronnen voor lokale bewoners. Het project heeft drie boomkwekerijen in gebruik genomen, daarnaast is men begonnen met het herstel van aangetaste bospercelen. Verder zijn er agroforestry projecten en ecotoerisme initiatieven opgestart. Een uniek concept is het boom adoptie programma. Toeristen kunnen zaadjes kopen, en deze in aangetast gebied planten. Zo dragen zij op directe wijze bij aan het herstel van orang-oetan habitat. Verder ontwikkelt KREDI een ‘Conservation Camp’ pakket voor scholen gericht op GLNP en de waarde van biodiversiteit.
foto: Michaël Catanzariti
20
16) Swayne’s hartebeest, Ethiopië Soort Land/regio Organisatie Ondersteuning IUCN Rode Lijst Website
Swayne’s hartebeest (Alcelaphus buselaphus swaynei) Ethiopië, Senkelle reservaat Foundation Transhumance & Nature € 11.000 (2006-2010) Bedreigd www.transnature.org
Het Swayne’s hartebeest is een ondersoort van het hartebeest dat leeft in Ethiopië. De soort leeft in relatief kleine kudden die uit ongeveer 30 dieren kunnen bestaan. Door de introductie van de runderziekte genaamd runderpest is de populatie drastisch in aantallen gedaald. Runderpest is in 1880 tijdens de Italiaanse invasie van Ethiopië geïntroduceerd, en veroorzaakte een hoog sterftecijfer onder zowel wilde als gedomesticeerde runderen. Andere oorzaken van de bedreigde status van de soort zijn onder andere concurrentie met gedomesticeerd vee en stroperij. Het Swayne’s hartebeest leeft alleen nog in geïsoleerde gebieden in Ethiopië, onder andere in het Senkelle reservaat en op de Siraro vlakte. Momenteel telt de populatie in het ‘Senkelle Swayne’s Hartebeest Sanctuary’ rond de 700 individuen, dit is de grootste Swayne’s hartebeest populatie ter wereld.
Om uitsterven van het Swayne’s hartebeest te voorkomen, is in 1974 het ‘Senkelle Swayne’s Hartebeest Sanctuary’ (SSHS) opgezet. Het reservaat is het kleinste beschermde gebied in Ethiopië met een oppervlakte van ongeveer 50 km2. Aan het reservaat is een ambitieus beschermingsproject gekoppeld. Door beheer en onderzoek moet de Swayne’s hartebeest populatie zich over de komende jaren stabiliseren. Vanuit een gestabiliseerde populatie kunnen vervolgens dieren overgeplaatst worden naar andere reservaten. Momenteel wordt de bouw van een bezoekerscentrum voorbereid. Het bezoekerscentrum wordt gebouwd in traditionele stijl. Verder wordt gewerkt aan de ontwikkeling van twee mobiele educatieve panelen waarop het gedrag en de ecologie van het Swayne’s hartebeest wordt toegelicht.
foto's: Jan Koeman
21
17) Syrische bruine beer, Iran Soort Syrische bruine beer (Ursus arctossyriacus) Land/regio Iran, Golestanak Organisatie Iranian cheetah society Ondersteuning € 18.860 (2007-2010) IUCN Rode Lijst Niet bedreigd Website www.wildlife.ir De Syrische bruine beer is verwant aan de Europese bruine beer (Ursus arctos). Het dier komt in gefragmenteerde populaties voor in de noordelijke en westelijke bergbossen van Iran. Door toenemende conflicten tussen de bruine beer en de mens neemt de populatie bruine beren in Iran af. Gedurende de eerste fase van dit project, onderdeel van het ‘Big Carnivores Program’ van de Iranian Cheetah Society, is in Golestanak reserve onderzoek verricht naar de populatie grootte en verspreiding van bruine beren in het gebied. De tweede fase van het project richtte zich op educatie. Bewoners van de dorpen Varang-e-Rud en Velayat Rud ondervinden hinder van de aanwezigheid van de beren. Om hen meer ICS over beren te leren en hun houding ten opzichte van foto's: de beer te veranderen is een educatieve film over Gedurende de derde fase van dit project wordt doorlopend onderzoek gedaan naar de populatiede bruine beer in het gebied gemaakt. dynamiek van de bruine beer, evenals voedselkeuze, reproductie, habitat en interactie met andere diersoorten, inclusief de mens. De hoop is dat door de ontsluiting van meer ecologische gegevens de bescherming van de bruine beer in Iran meer prioriteit krijgt. Ook wordt onderzocht of zogenaamde ‘Female Core Areas’ kunnen worden geïdentificeerd, en als zodanig een volledige beschermingsstatus kan worden toegekend. Deze gebieden zijn belangrijk voor de productiviteit van de populatie op de lange termijn.
22
18) Takin, India Soort Land/regio Organisatie Ondersteuning IUCN Rode Lijst Website
takin (Budorcas taxicolor) India, Arunachal Pradesh Wildlife trust of India € 10.000 (2010) Kwetsbaar www.wildlifetrustofindia.org
In het noordoosten van India, in Arunachal Pradesh, leven twee ondersoorten van de takin: de Miashmi takin (Budorcas taxicolor taxicolor) en de Bhutan takin (Budorcas t. whitei). De takin, ook wel rundergems of gnoegeit genoemd, leeft hier op de steile en beboste hellingen. The Wildlife Trust of India heeft een vooronderzoek naar de distributie van de takin in het gebied net afgerond. Gebleken is dat ondanks de aanwezigheid van geschikte en voldoende leefruimte de populatie takins in het gebied drastisch afneemt. Dit komt door bejaging van de takin door de lokale gemeenschappen. Het vlees wordt gebruikt voor eigen consumptie als en als bron van inkomsten door de verkoop ervan op de lokale markt.
foto: Stephen Shephard
foto: Karelj Het project beoogt het identificeren en aanwijzen van belangrijke gebieden waar nog grote concentraties takins te vinden zijn zodat beschermingsinitiatieven door de overheid en de lokale bevolking kunnen worden ontwikkeld. Tijdens het vooronderzoek hebben verschillende dorpsgemeenschappen in het Yinkiong district meer dan 800km2 gemeenschapsland ter beschikking gesteld voor het behoud van de takin. Een dergelijke beschikbaarheidstelling van land door de lokale gemeenschap kan onder de Wildlife Protection Act van de Indiase overheid erkend worden als ‘community conserved reserve’. De ingebruikname van een ‘community conserved reserve’ kan uiteindelijk een positieve bijdrage leveren aan de lokale gemeenschappen en aan de populatie takins in het gebied.
foto: Thomas Wanhoff
23
19) Visayan geribbelde neushoornvogel, Filipijnen Soort Land/regio Organisatie Ondersteuning IUCN Rode Lijst Website
Visayan geribbelde neushoornvogel (Aceros waldeni) Filipijnen, Polillo island & Panay island Fauna & Flora International € 32.520 (2004-2010) Ernstig bedreigd www.fauna-flora.org
In 1990 heeft de North of England Zoological Society (NEZS), in samenwerking met Flora and Fauna International, het ‘Philippines Biodiversity Conservation Programme’ (PBCP) opgezet, een beschermingsprogramma gericht op de ‘West Visayas Faunal Region’. In 1994-1995 werd het ‘Philippine Hornbills Conservation Programme’ hier aan toegevoegd. Als onderdeel van het programma zijn twee kweekcentra op Negros en Panay eiland gerealiseerd. In het Mari-it conservation Park op Panay en in het Biodiversity Conservation Center op Negros wordt succesvol gekweekt met de inheemse Visayan geribbelde neushoornvogel en de Panay-neushoornvogel (Penelopides panini), een van de kleinste Filippijnse neushoornvogelsoorten. Naast het kweken van de neushoornvogels zijn educatie en nestbescherming belangrijke pijlers van het project. Ook worden lokale gemeenschappen ondersteund met het zoeken naar alternatieve inkomstenbronnen in plaats van jacht en houtkap.
Door het kweken met wilde neushoornvogels zijn er een groot aantal genetisch onverwante individuen beschikbaar gekomen. Dit betekent dat het project een nieuwe belangrijke fase ingaat: de herintroductie van een groot aantal volwassen neushoornvogels in geschikte ‘vacante’ gebieden op de beide eilanden. Deze gebieden bieden geschikte habitat en worden optimaal beschermd. Door de herintroductie en het management van de herintroductiegebieden worden ook andere bedreigde inheemse soorten beschermd. De herintroductie van de gekweekte neushoornvogels is op de Filippijnen niet eerder uitgevoerd. De opgedane kennis en ervaring rondom dit project zal toegepast worden voor toekomstige herintroductieprojecten op de Filippijnen.
foto (Aceros Waldeni): Callan Bentley
foto (Penelopides panini): Callan Bentley
24
20) Zwarte neushoorn, Zuid-Afrika Soort zwarte neushoorn (Diceros bicornis) Land/regio Zuid-Afrika, KwaZulu-Natal Organisatie Wildlands Conservation Trust Ondersteuning € 4.500 (2010) IUCN Rode Lijst Ernstig bedreigd Website www.wildlands.co.za De twee beschermde gebieden Hluhluwe iMfolozi Park en Emakhosini-Opathe Heritage Park in KwaZulu-Natal zijn van elkaar gescheiden door een strook land van 20 kilometer. Momenteel wordt onderzocht of het economisch interessant is om in het gebied laagwaardig antraciet te delven. Het gebied kan echter ook ontwikkeld worden ter uitbreiding van cruciaal leefgebied voor de Afrikaanse olifant (Loxodonta africana), de Afrikaanse wilde hond (Lycaon pictus) en de zwarte en witte neushoorn (Ceratotherium simum). Dit project onderzoekt de mogelijkheden om de twee beschermde gebieden met elkaar te verbinden. In het verleden foto's: Roelie Kloppers is dit eerder geprobeerd maar toen is de poging om Een zogenaamde beschermde ‘conservation corridiverse redenen in een vroeg stadium gestrand. Op dor’, waar ook de lokale gemeenschappen van basis van deze ervaringen en nieuwe inzichten wordt kunnen profiteren, kan bestaande problemen in het nu voor een nieuwe benadering gekozen. gebied oplossen. In beide beschermde gebieden is het aantal stropersincidenten met betrekking tot neushoorns flink gestegen. Door het in gebruik nemen van de corridor komt meer beschermd gebied voor de neushoorns beschikbaar. De ontwikkeling van ‘community conservation areas’ zal bijdragen aan een positieve beeldvorming rondom de neushoorn. Door het instellen van de corridor komt ook voor de Afrikaanse olifant en de Afrikaanse wilde hond meer beschermd leefgebied beschikbaar en wordt het makkelijker om tussen de verschillende gebieden te migreren. De nieuwe werkwijze benadrukt de actieve betrokkenheid en inspraak van de lokale bewoners en alle overige stakeholders.
25
21) Zwarte slingeraap, Suriname Soort Land/regio Organisatie Ondersteuning IUCN Rode Lijst Website
zwarte slingeraap (Ateles paniscus) Suriname, Paramaribo Diergaarde Blijdorp € 22.500 (2005-2010) Kwetsbaar www.paramaribozoo.com
Maar liefst 60% van de Surinaamse bevolking woont in Paramaribo. Paramaribo Zoo is daarom bij uitstek de juiste plek om de gemiddelde Surinamer bewust (er) te maken van de unieke natuur in het land. Ongeveer 80 procent van Suriname bestaat uit tropisch regenwoud. Dit regenwoud maakt deel uit van het grote Amazoneregenwoud. Met wel 140 soorten zoogdieren en 600 soorten vogels herbergt het Surinaamse regenwoud een enorme diversiteit van diersoorten. Bewustwording en educatie over de unieke flora en fauna in Suriname is een belangrijke doelstelling van Paramaribo Zoo.
foto: F. Sampers
Diergaarde Blijdorp heeft zich ten doel gesteld om Paramaribo Zoo flink op te knappen. Daarvoor is een grondige renovatie van de dierentuin nodig. Paramaribo Zoo moet transformeren van een ‘klassieke dierentuin’ naar een educatief natuurbehoudcentrum. Binnen de mogelijkheden wordt gekeken naar verbeteringen op het gebied van welzijn (kwaliteit verblijf, verrijking) en educatie (bebording, educatiecentrum). Ook wordt aangestuurd op een verschuiving van de aandacht voor meer inheemse soorten zoals de jaguar (Panthera onca) en de laagland tapir (Tapirus terrestris). Voor de transformatie van de dierentuin zijn de volgende randvoorwaarden gesteld: het verbeteren van de veiligheid, het verbeteren van de bereikbaarheid en de versterking van het personeelsbestand. De realisatie van het slingerapeneiland is een van de eerste wapenfeiten. Momenteel is de realisatie en inrichting van een educatief centrum in ontwikkeling.
foto: Mark Ashmann
26
22) Zwartkoplar, Vietnam & Cambodja Soort Land/regio Organisatie Ondersteuning IUCN Rode Lijst Website
zwartkoplar (Nomascus concolor concolor) Vietnam & Cambodja, Mu Cang Chai & Phnom Samkos Slothouwer films € 6.000 (2010) Ernstig bedreigd www.slothouwerfilms.com
Film leent zich uitstekend als medium om specifieke grote groepen mensen te bereiken, te informeren en te overtuigen. Het produceren van professionele natuurfilms is vaak te duur voor organisaties. In samenwerking met Flora en Fauna International Vietnam en Cambodja zijn twee educatieve films met een krachtige beschermingsboodschap ontwikkeld. De films zijn in Mu Cang Chai Conservation Area (Vietnam) en Phnom Samkos (Cambodja) geschoten. Enkele honderden dvd’s van beide films zijn geprint voor lokale distributie. De films leggen een directe link tussen bos- en biodiversiteit bescherming en economische ontwikkeling. De films maken op een duidelijke, vlotte en bondige duidelijk waarom bescherming noodzakelijk is
foto's: Marten Slothouwer
De laatst overgebleven bossen van Vietnam en Cambodja staan onder druk door aanhoudende houtkap. De gevolgen voor de buitengewone biodiversiteit in de regio zijn desastreus. Verschillende soorten waaronder de Sumatraanse tijger (Panthera tigris sumatrae), de Aziatische olifant (Elephasmaximus) en de Cao Vit gibbon (Nomascus nasutus nasutus) hebben steeds minder leefruimte en worden nog kwetsbaarder voor stroperij. Ook heeft het verdwijnen van regenwoud op termijn een stagnerende werking op de economische ontwikkeling. Het verband tussen bosbehoud en economische groei wordt nog onvoldoende erkend. Het intensiveren en professionaliseren van bewustwording bij lokale milieuorganisaties is daarom cruciaal voor bos- en biodiversiteitbehoud. Hiertoe zijn intensieve lobbyen bewustwordingscampagnes nodig. Helaas is de capaciteit van lokale natuurbeschermingsorganisaties vaak niet toereikend genoeg.
27
