voor en door de Delftse techniekstudent. November Nr

November 2014 - Nr. 4 - Jaargang 6

ambitie / ijver / vuur

Van/voor en door de Delftse techniekstudent

Automotive geen sciencefiction • Deltagoot geopend • Breenhoos • Zwerfvuil opgeruimd • Zelfrijdende auto’s • Krachtlagers voor veiligheid

• Kilimanjaro beklimmen • Sport-Institute geopend • Automotive Minor • Studentenhuis belicht • Fitting in

• Slag om Delft • Bockbier • Koelkast op zonlicht • Rijdende rode reus • 20.000ste TU student

Wat doet een Aerospace Engineer bij Deloitte? Remco Rakers studeerde Aerospace Engineering (luchtvaart- en ruimtevaarttechniek) aan de TU Delft. Inmiddels werkt hij alweer bijna drie jaar bij Deloitte. Momenteel als senior consultant binnen Deloitte Digital. Een veelzijdige functie bij een interessante werkgever. “Je kunt hier hard gaan”, vertelt Remco. “In mijn dagelijkse werk ben ik verantwoordelijk voor het ontwerpen, bouwen, testen en implementeren van online toepassingen, hoofdzakelijk bij grote organisaties. Denk hierbij aan websites met een grote hoeveelheid bezoekers en koppelingen naar back-offices, maar ook aan ontwerpprojecten waarbij de technische impact op bestaande IT-systemen in kaart moet worden gebracht.” Een veelzijdige functie waarbij ingenieursvaardigheden goed van pas komen, vindt Remco. “Het managen van projecten en het signaleren van afhankelijkheden bij technische implementaties zijn onderdelen die tijdens complexe projecten in de vliegtuigbouw ook zijn terug te vinden.” Dat je bij Deloitte te maken krijgt met interessante klanten, uitdagende projecten en inspirerende collega’s, bewijst het project waar Remco nu aan werkt. “Momenteel zijn we bij de TU Delft bezig met de ontwikkeling van een nieuwe Digitale Werkomgeving. Dit platform zal in de nabije toekomst worden gebruikt als informatievoorziening met self-service mogelijkheden voor medewerkers van de TU Delft. De projectgroep bestaat uit mensen van de TU Delft en Deloitte, waarbij Deloitte kennis en ervaring inbrengt op het gebied van processen, content strategie, ontwikkeling van prototypes en implementatie. Mijn rol binnen het project is het opstellen van een technische impact analyse waarin de nieuwe functionaliteit getoetst wordt tegen de huidige IT-architectuur.” Hoe hard je groeit binnen Deloitte heb je natuurlijk zelf in de hand, maar Deloitte biedt je in ieder geval alle mogelijkheden om je snel te kunnen ontwikkelen. “Naast de vaktechnische trainingen wordt binnen Deloitte veel gedaan aan de ontwikkeling van je soft-skills, zoals presentatietechniek, relaties opbouwen met klanten en leidinggevende vaardigheden. Ook wordt talent erkend en kan je door goed te presteren snel doorgroeien naar een volgend functieniveau.” Remco ziet al volop mogelijkheden voor zijn volgende stap binnen Deloitte. “Ik wil mijn vaktechnische kennis verder ontwikkelen, vooral op het gebied van softwareontwikkeling voor online toepassingen. Daarnaast wil ik graag ervaring opdoen met leidinggeven en het aansturen van software ontwikkelteams.” Onder de naam Deloitte Digital helpt Deloitte klanten bij digitale vraagstukken, vanuit de expertises consultancy, creatie en technologie. Voor ICT-ers en technici zijn er volop kansen en mogelijkheden om snel te groeien binnen Deloitte. Benieuwd naar jouw mogelijkheden? Doe nu binnen 5 tellen de Careerlaunch en ontdek hoe jij gelanceerd wordt binnen Deloitte. Ga naar werkenbijdeloitte.nl/launch

© 2014 Deloitte the Netherlands

22

5 NOVEMBER 2014

BreenIntro

Gaat alles vanzelf?

DUOHNIINHOUD

Van/voor en door de Delftse techniekstudent

Als je de themastelling van deze Breen mag geloven dan gaat alles vanzelf. Als het nu

HOOFDARTIKEL

04 05 06

Zelfrijdende auto’s geen scienefiction meer! Krachtsensoren in wiellagers Automotive Minor

WEDSTRIJD

04

11 Electrace 13 Slag om Delft

REPORTAGE

18 Studentenhuis belicht 19 Sport Engineering Institute 20 Deltagoot 21 De Kili-Challenge

UITGELICHT

09 Prikkelnde actie studenten! 15 Happietaria Delft 2014

06

BREENHOOS

07 Jeroen Roozendaal

INFORMATIE

10 Een slapende reus 12 MARIN’s rekenfaciliteit 17 Groene energie!?

SPRAAKMAKEND 14 Fitting in 22 Owee 2014

nog niet is dan over een paar jaar. We moeten voorbereid zijn op onze toekomst. Daar gaat deze Breen over: centraal staan de zelfrijdende auto’s. Er staan op de TU twee spiksplinternieuwe witte BMW’s klaar voor dit doel. Ze zijn al getest. Ze doen het!! Maar nu moet de Rijksdienst voor Wegverkeer ontheffing en vergunning verlenen om ze ook op de openbare weg te testen en ze te laten besturen door niet-ingenieurs. In deze Breen ook een boeiend artikel aansluitend bij het thema. Het gaat over studenten en hun automotive-minor. Zij stortten zich op het interieur van een denkbeeldige wagen en richtten zich op de oudere weggebruiker. Daar sluit ook het artikel over krachtlagers mooi bij aan. Optimale veiligheid is het motto. Er blijkt nogal wat verbeterd te kunnen worden. Het gaat niet vanzelf, maar er zit beweging in volgens de onderzoekers en promovendi. Een andere (ouderwetse) auto wordt liefkozend de slapende rode reus genoemd. Gauw lezen die pagina over een vijftienjarige Porsche. Boeiend in deze Breen ook artikelen over de Deltagoot, een buitenlandse student en een studentenhuis. Weet je wat ze daar doen tegen mee-eters!? Snel lezen dus deze Breen. Dan zie je ook interessante artikelen over studenten die de Kilimanjaro gaan beklimmen voor het goede doel en studenten die een goede-doelen restaurant beginnen. Tot slot wijzen we op de opening van de Deltagoot en het TU-Sportinstituut. Aan technische innovaties de komende jaren geen gebrek. Geen grenzen aan de menselijke prestaties. Het kan altijd nog hoger, beter, harder, sneller en verder. Hoe? De grenzen zijn nog niet bereikt. En de mogelijkheden zijn onbeperkt. Maar het gaat niet vanzelf! Namens alle medewerkers, veel leesplezier met deze Breen, Ron Labordus (redacteur/uitgever)

10

Colofon Breen verschijnt 5x per jaar en is gratis verkrijgbaar op de campus van de TU Delft, bij Inholland en de HTS van de Haagse Hogeschool. Het is het enige studentenblad dat zich exclusief richt op de techniekstudent in Delft. Breen heeft als motto: ambitie, passie en vuur. Breen is een blad van/voor en door studenten. Foto cover: Eric van Houten Ontwerp: Theo van Vliet Uitgever: SandeDruk – Nootdorp

13

Reactieadres: Ambachtshof 1 2632 BB Nootdorp Telefoon: 015 310 92 94 E-mail: [email protected] [email protected] Redactie:

20

Eric van Houten Ron Labordus Hans van de Sande

Medewerkers: Julia Cramer Elise Mooijman Fotografie:

Eric van Houten

Vormgeving: Acquisitie:

Jolanda de Koning Monique van de Sande

Druk: Drukkerij Van de Sande, Nootdorp Internet: www.breenmagazine.nl Verantwoording: De redactie werkt met zorg aan de inhoud van de artikelen. Uitgever noch redactie zijn verantwoordelijk voor de inhoud ervan of de gevolgen en zijn derhalve niet aansprakelijk.

nee/nee sticker Breen Magazine wordt zeer op prijs gesteld zo horen we van veel van onze lezers. Breen vind je op alle faculteiten en bij studie- en studentenverenigingen in onze bekende presentatiezuil. Breen wordt ook huisaan-huis bezorgd in studentenflats. Ook als er een nee-nee sticker op de bus zit, krijg je een Breen in de bus. Wil je Breen echt niet ontvangen, mail dan je adres naar de redactie dan wordt Breen niet meer ongeadresseerd bij je bezorgd.

NOVEMBER 2014

3

Dutch Automatic Vehicle Initiative

Zelfrijdende auto’s geen science

Riender Happee: “Autorijden met losse handen is binnen een paar jaar werkelijkheid.”

Je stapt in je auto, je toetst in waar je heen wilt, je pakt alvast een boek of de krant en je auto rijdt op weg naar de door jou gewenste bestemming. Hij doet dat geheel automatisch. In de tussentijd lees je de krant, je bereidt een vergadering voor of je kijkt ontspannen naar buiten. Autorijden alsof je in de trein zit. Misschien nog wel comfortabeler. Toekomst muziek? “Nee, beslist niet. Binnen een paar jaar rijden experimentele zelfrijdende auto’s ook in Nederland op de openbare weg”, aldus wetenschappelijk medewerker en onderzoeker Riender Happee op de TU Delft.

TEKST: RON LABORDUS BEELD: ERIC VAN HOUTEN

Veilig

Riender Happee , tevens projectleider van TU Delft’s Dutch Automatic Vehicle Initiative (DAVI): “Er wordt wereldwijd gewerkt aan het veiliger maken van autorijden. De zelfdenkende en zelfrijdende auto is de meest verregaande vorm. Ook de meeste veilige; zeker als je bedenkt dat ruim 90% van de verkeersongelukken veroorzaakt wordt door menselijke fouten. Zelfrijdende auto’s kunnen ook files voorkomen en kunnen mogelijk leiden tot een verdubbeling van de capaciteit van snelwegen. Een interessant gegeven: optimale veiligheid én economisch voordeel.”

“Onderzoek in de automotive groep wordt op de TU breed gedragen. Werktuigbouw en civiele techniek en met name transport en planning zijn erbij betrokken evenals onder andere Ewi, radartechnologie en robotica. Riender Happee: “Binnen DAVI is het onze missie zelfrijdende voertuigen op de openbare weg te brengen, op een veilige manier. Tot nu toe zijn we veel in het nieuws, met de demo’s: een expert achter het stuur die alles weet van het voertuig, met zijn handen dicht bij het stuur en een rode knop voor nood. Wij willen nu aantonen dat het voertuig veilig is in de handen van een consument. Daarvoor willen we de voertuigen

44

5 NOVEMBER 2014

zodanig aanpassen dat ze makkelijk te bedienen zijn; dan moeten bijvoorbeeld de interfaces heel duidelijk zijn. Op de eerste plaats willen we veiligheid aantonen in rijsimulators; vervolgens op een afgesloten weg met mensen die niet alles van het voertuig afweten. Die test moet slagen is de belangrijkste eis van de Rijksdienst voor Wegverkeer, als we uiteindelijk willen testen met niet-ingenieurs op de publieke weg. Dan zijn we een van de eersten op de wereld die dit voor elkaar hebben gekregen.”

Gedrag van de mens Riender Happee: “Andere projecten richten zich

fiction meer!

student

Samenwerking TU Delft en SKF

Krachtsensoren in wiellagers kunnen auto’s veiliger maken Auto’s kunnen veel veiliger worden als het sensorsysteem in de auto niet alleen simpeler wordt maar vooral beter wordt. Er zijn tal van systemen ‘bedacht’ in de loop der jaren en in nieuwe auto’s geïntegreerd: zoals ABS, ESP en TCS. Een soort wildgroei!? Geen van alle systemen werkt 100% perfect en bij herhaling worden auto’s naar de fabriek teruggeroepen. Op de TU Delft staat professor Edward Holweg in samenwerking met SKF aan de basis van een nieuwe vinding: krachtlagers. Onderzoeker/ promovendus Stijn Kerst werkt er onder zijn leiding aan. TEKST: RON L A BORDUS BEELD : ERIC VAN HOU TEN

Industrieel ontwerpstudenten Omar Pasha, Michael Houlder, Loesie Willemsen: Insite Out Design Project.

vooral op de techniek. Wij richten ons vooral op het gedrag van de mens. Met vragen als hoe gaat hij het voertuig gebruiken, hoe gaat hij handelen, wanneer rijdt hij met handen los en wanneer juist niet, in welke situaties, en ook onderzoeken we hoe ander verkeer zal reageren. Gaan medeweggebruikers kijken en er op anticiperen. Dit doen we in wezen nu ook al in ons rijgedrag als we iets bijzonders onderweg zien. De zelfrijdende auto zal heel strak een bepaalde snelheid aanhouden en zijn eigen baan rijden. Hoe reageert ander verkeer erop? Dat moet gemeten worden! Ook dienen we te onderzoeken hoe huidige auto’s zich verhouden en gedragen ten opzichte van de zelfrijdende. Er zullen immers vele jaren van gemengd verkeer bestaan. De zelfrijdende auto gaat vooral veilig snelheid aanpassen en veilig remmen en uitwijken. We willen zelfs bepalen hoe bijvoorbeeld overstekende kinderen reageren. We moeten afwachten of kinderen er geen spelletjes in zien. Vele zaken dus om rekening mee te houden. Geldt ook voor ‘gewone’ uitwijkmanoeuvres. Uitwijken op zich is geen al te groot technisch probleem; maar wat als er een tegenligger aankomt?”

Uitdaging voor studenten Wat kunnen studenten ermee? Riender Happee: “TU

Delft heeft twee BMW 530 voertuigen voor high performance driving, en twee Toyota Prius voertuigen die nu worden geautomatiseerd. Radar- en camerasensors en ultrasone sensoren worden ingebouwd. Computers zijn ingebouwd en software wordt ontwikkeld. Partner TNO heeft al drie zelfrijdende auto’s. Daar deden we de eerdere tests en demo’s mee. Onze projectgroep heeft een extra uitdaging: we willen 360 graden zicht! En we willen de sensoren inbouwen, zodanig dat het niet opvalt, ze goed verstoppen dus. De wagens moeten eind 2015 zo ver gereed zijn dat we de experimenten en onderzoeken kunnen starten om menselijk gedrag te testen. Studenten kunnen binnenkort projecten doen op tal van de genoemde onderwerpen als ontwikkeling van de sensoren, betrouwbare detectie van andere verkeersdeelnemers en het voorspellen van hun gedrag, opstellen van regels en strategieën en risicoanalyse. Boeiend zal ook de brede studie zijn naar wat de automatische auto gaat betekenen voor het verkeerssysteem, voor de wegcapaciteit, de luchtvervuiling en veiligheid. Ook het onderzoek naar (nog meer) nieuwe technieken en het optimaal toepassen van robotica zal naast boeiend zeer uitdagend zijn. In het jaar 2020 zijn we zo ver! Geen sciencefiction dus, maar pure werkelijkheid.”

“Huidige sensorsystemen gaan vooral uit van bewegingen. Ze meten zaken als de voertuigsnelheid en de stuurhoek. Het is veel beter om uit te gaan van de krachten die een auto ondervindt. Krachten, bijvoorbeeld op de wielen, bepalen immers voor een groot deel de dynamica van het voertuig. Het meten van krachten resulteert in betere en eenvoudigere informatie waardoor het aantal sensoren in de auto kan afnemen en de veiligheid toeneemt. In het verleden is geprobeerd krachtsensoren in de wielen te integreren. Maar dit bleek geen goede optie, onder meer omdat wielen slijten en moeten worden vervangen. Het is beter om krachtsensoren in de wiellagers te plaatsen”, aldus Edward Holweg bij zijn aanstelling op de TU enkele jaren geleden. (vervolg pagina 6)

NOVEMBER 2014

5

(vervolg van pagina 5)

Automotive Minor:

Prototypes Stijn Kerst is inmiddels bijna drie jaar aan het onderzoeken wat de mogelijkheden zijn. SKF heeft enkele prototypes van ‘krachtmeetlagers’ vervaardigd. In de Automotivehal zijn ze ingebouwd in een BMW. Een veelheid aan elektronica moet borg staan voor zuivere metingen en betrouwbare onderzoeksresultaten. Stijn Kerst (28) deed zijn bachelor op Industrieel Ontwerpen en zijn master bij BioMechanical Design (3mE) en is daarna richting PME gegaan waar hij nu promovendus is. Hij toont zich een enthousiast verteller: “Ik onderzoek het gebruik van krachtlagers en de ontwikkeling ervan. Hoe kunnen we de krachten cq krachtmeting op het wiel gebruiken om veiligheidssystemen van voertuigen beter te maken, ofwel de voertuigdynamica beter

Inside Out Design Project The automotive minor consists of students of different faculties and from different universities around the world. The project we are currently working on is called an Inside Out Design project, which requires us to design a vehicle from the ground up, including all the necessary components to make it work. This vehicle is based on cars from Smart, and needs to be as small as possible.

controleren. Plus daarnaast doe ik onderzoek naar hoe de huidige krachtlagers verbeterd kunnen worden, om zodoende een betere krachtmeting mogelijk te maken.

AUTHOR: MICHAEL HOULDER

Dus onderzoek naar zowel de applicatie als ontwerp van

onderzoek, gericht op de automotive industrie.”

In order to make the project challenging for us, we were assigned a scenario and a city to design a vehicle for. In our case the Scenario was that of an elderly couple, one of which has a walking disability, who have a large family and a dog and live in the suburbs. The city we were assigned was Mumbai, which was quite a challenge.

Grote impact

Elderly People

“Dus met de ‘nieuwe’ lagers willen we de krachten op het

For this project we had to deliver both a physical model and a CAD (Computer Aided Design) model. The physical model (seen in the picture) gives us an indication of where everything should go and then we fine tune our design in our CAD model. Some of our vehicle’s features include water resistant fabrics on the seats and boot (in case of spills or wet dog), odour absorbing material, and visibility strips on the outside of the vehicle (to be better seen in bad weather). We also designed many features to make it easy for use by elderly people. These include: electric sliding doors, turning seats, easy storage for a walker, boot which opens in two parts, allowing for easier opening and closing, and easier access to the storage space.

de krachtlagers. De afdeling beschikt over twee BMW’s waar prototypes van de vernieuwde lagers op zitten voor testdoeleinden, om te kijken hoe ze te verbeteren. SKF, sponsor en initiator van het project, heeft de prototypes gemaakt, en doet al meerdere jaren gerelateerd onderzoek. Op de TU verrichten we meer academisch

wiel meten en berekenen”, aldus Stijn Kerst. “Wat tot nu toe altijd gemeten is, zijn de acceleraties van wielen en auto; maar strikt genomen worden die veroorzaakt door de krachten op de wielen; en dus de lagers. Wij meten dichter bij de bron. Belang van mijn onderzoek cq doel is dat we met de krachtlagers het probleem van veiligheid op een andere manier aanpakken. Met nieuwe sensoren hebben we de mogelijkheid bestaande systemen te verbeteren, en de potentie om een nieuwe systemen te ontwikkelen. Vorig jaar, op de testbaan, hebben we al bewezen dat we met deze nieuwe lagers een effectief en alternatief ABS systeem kunnen maken. Het concept is dus bewezen: of het beter is, moet nog blijken. Met de testauto hebben we in ieder geval al gemeten en bewezen dat wat we aanvankelijk op papier bedacht hadden, ook daadwerkelijk mogelijk is. Iets wat niet altijd evident is in de academische wereld. Alhoewel we er nog lang niet zijn, zijn de eerste stappen gemaakt. En als het nieuwe systeem werkelijk werkt, heeft het een grote impact!”

66

5 NOVEMBER 2014

Steering wheel A more advanced idea we would like to bring into our design is controlling the gas pedal and brake from the steering wheel. That way the person with walking

disability can drive without using his legs. We would like to accomplish this by either pulling the steering wheel to accelerate and pushing the brake, or having controls on the steering wheel (such as a moped). However these thing would most likely require drive by wire, which isn’t legal in road vehicles at this time.

Smart call! The vehicle is powered by a 3 cylinder LPG (Liquid Petroleum Gas) motor. Originally we wanted to make the vehicle electric, but unfortunately there the infrastructure to make electric vehicles isn’t available in Mumbai and so we decided on LPG. This is readily available as most Taxis run on LPG there. This vehicle was designed by Omar Pasha, Caleb Whitmore, Tijmen Veldhoen, and Michael Houlder over the course of 5 weeks. We don’t know when our vehicle will go into production, but we are expecting a call from Smart any day now…

Hoos Naam: Jeroen Roozendaal Studie: Werktuigbouwkunde, TU Delft Waarom Delft: Hoogstaande naam m.b.t. onderzoeksprojecten en een goede naam op de arbeidsmarkt. Daarnaast een fantastische stad om te wonen met veel mogelijkheden voor ontwikkeling naast je studie. Struikelvak: Niet Lineaire Mechanica werd door mijn medestudenten ingeluid als het struikelvak. Gelukkig heb ik deze afgelopen zomer met een mooi cijfer afgesloten. Afgelopen week heb ik me gericht op het volgende struikelvak op het lijstje van het WB-bachelor: Warmte en stofoverdracht. Dit vak heeft van veel fundamentele vakken uit het WB-bachelor programma wel wat weg. Je zou kunnen zeggen dat je door dit vak te halen het grootste gedeelte van je bachelor wel hebt uitgespeeld. Gisteren het tentamen voor de eerste keer gedaan en het was inderdaad een taaie sessie! Food and Drinks: Naast de hooggewaardeerde en uiteenlopende studentenrecepten (avg’tjes en pasta’s) doet de Italiaanse keuken het bij mij altijd goed. Het liefst rol ik een flink stuk deeg uit over een ovenplaat, om deze vervolgens te bedekken met een flinke laag tomatensaus, wat nieuwe probeersels aan vlees en groentes en afgetopt met een dikke laag kaas. Dan 30 minuten op 180°C; de plaatpizza! Seizoen: Winter! Diverse whisky’s thuis bij de openhaard en in de vakantie de pistes onveilig maken op een snowboard. Vakantieland: Verschilt per jaar. Meest recente vakantie bestemming; Zweden. Hele mooie natuur en oppassen voor al het overstekend wild! Daarnaast was mijn twee weken durende rondreis door het onderontwikkelde Cuba met wat ‘studiegenoten’ twee jaar geleden ook een unieke, naar sigaren & rum ruikende, ervaring. Sport / hobby: Weekendjes mountainbiken, maandagavond voetbalcompetitie S&C en af en toe wat fitness. Sleutelen aan een knalrode Porsche 924 uit 1979 met m’n huisgenoot is voor mij als WB’er de perfecte hobby! Uitgaan: De speciale biertjes in verschillende kroegen in Delft uitproberen doet het bij mij altijd goed. Bijbaan: Studentenchauffeur. Lijfspreuk: Wish it, dream it, do it! Ambitie d.w.z. over 5 jaar ben ik: … nog net zo energiek en ambitieus als nu en heb ik een goede carrièrestart gemaakt bij een leerzaam bedrijf dat past bij mijn potenties. NOVEMBER 2014 BEELD : ERIC VAN HOU TEN

7

ver vooruit in duurzame technologie

HET NLR

is dé organis atie in N e de rland op he t ge b ie d

van lucht- en ruimtevaar t. Zo doen we onderzoek naar veiliger, milieuvriendelijker en ef f iciënter vliegverkeer. Met hypermoderne faciliteiten en excellente medewerkers. Medewerkers die aan de frontlinie willen staan van de technologische innovatie. Je krijgt bij het NLR alle ruimte om

Hoe energie efficient ben jij? €7 win .500 ,Draag met je scriptie bij aan een duurzame wereld!

je talenten te benutten en je persoonlijk te ontplooien. Het NLR is dé plek voor medewerkers met een passie voor techniek.

Ben jij masterstudent aan de TU Delft en heb jij een innovatief idee

TRAINEE AIR TRANSPORT (fulltime, per direct, Amsterdam) Als trainee ben je werkzaam op de verschillende afdelingen van de divisie Air Transport. Je wordt gedurende een periode van twee jaar ingezet op zeer uiteenlopende projecten en werkzaamheden. Je krijgt ook een beeld van ons commercieel proces en wij stimuleren en verwachten dat je hier ook een bijdrage aan gaat leveren.

Je zult meewerken aan concrete projecten van de vijf afdelingen van onze divisie Air Transport. We verwachten van jou dat je door je brede inzetbaarheid kansen leert te signaleren in de markt en dat je uiteindelijk zelf een belangrijke rol speelt om ze te verzilveren. Je ontwikkelt je in korte tijd van projectmedewerker naar projectleider.

WIJ VRAGEN • • • • • •

efficiency en duurzaamheid? Cofely geeft 1 x € 7.500,en 2 x € 2.500,- weg aan masterstudenten met de meest innovatieve oplossingen. Stuur vóór 19 december 2014 jouw

DE FUNCTIE

•

op het gebied van energy

Een afgeronde universitaire opleiding Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek; Inlevingsvermogen, ondernemerschap en flexibiliteit; Sterke affiniteit met de luchtvaart (concrete werkervaring / hobby-matig); Commerciële ervaring is een pré; Affiniteit met beleidsprocessen en politiek gevoelige trajecten; Affiniteit met het opzetten en leiden van projecten; Een proactieve instelling; je ziet kansen en weet ze te verzilveren;

project, afstudeer- of onderzoeksverslag in en maak kans! Kijk voor meer informatie op www.hoe-energie-efficient-ben-jij.nl

www.hoe-energie-efficient-ben-jij.nl

Lees BREEN nu ook op de iPad

Interesse? Voor meer informatie kijk je op www.nlr.nl of neem je contact op Vanessa Schuurman, Adviseur P&O ([email protected] of 088-511 3776).

Kijk voor meer informatie op

www.nlr.nl

Nationaal Lucht- en Ruimtevaar tlaboratorium, Amsterdam / Marknesse

88

5 NOVEMBER 2014

Vanaf nu is Breen ook beschikbaar voor de iPad. Je vindt Breen in de SandeKiosk. Ga naar de appstore en download de gratis SandeKiosk app. Hier vind je een aantal publicaties waaronder Breen magazine.

www.sandekiosk.nl

Prikkelende actie studenten!

Column

Robotica talent “Deze heer is vastbesloten om later robotica te gaan studeren”, vertelt een vastbesloten dame. “In welke zaal wordt er nu les in gegeven?” Het viertal aan de balie voldoet aan alle eisen van de hoeksteen van onze samenleving. Vader, moeder, een dochtertje en de eerstgeborene is een zoon. Dat is de heer die de vrouw bedoelt. Hij zal tien zijn.

Zo’n 450 aspirant-leden van het Delfts Studenten Corps prikten

“Er is op dit moment geen les in robotica. Wel zijn er vrij-

eind augustus de openbare ruimte op verschillende plekken

is het kwartet dan niet meer in de buurt. Zij komen “niet

in Delft schoon. Dit was onderdeel van hun introductie, die

dag en maandag open dagen. Is dat een idee?” Helaas van hier” Het is een asgrijze dag in de herfstvakantie en na een bezoek aan de IKEA is nu, zo lijkt het, de TU

studentenvereniging DSC in petto heeft voor nieuwe leden – dit

aan de beurt. De vrouw herneemt het woord, de man

jaar alweer voor de derde keer. ‘Het wordt vaste prik.’

liever ergens anders was.

TEKST: INEKE VAN BEELEN BEELD: SJA AK VAN HOUTEN

Papier en troep op straat, stoepen, fietspaden en vooral het groen – de studenten prikten de buurt schoon, onder meer in de Delftse Hout, de Vulcanusweg, kinderboerderij Tanthof, het Westblok, rond de Staalweg en in de binnenstad. Bovendien verwijderden ze ook stickers van lantaarnpalen, een tijdrovend karwei. De gemeente Delft is blij met deze studentenactie, zegt teamleider Wijken Ab Rademaker van de afdeling Stadsbeheer: “DSC organiseert dit nu alweer voor de derde keer. Het eerste jaar haalden de studenten het meeste zwerfvuil op, de tweede keer was het al minder, en nu weer minder, maar nog wel behoorlijk hoor: ze ruimden samen zo’n 2.000 kilo zwerfvuil op.”

Honderden zakken afval Rademaker: “Dat is 450 à 500 vuilniszakken! Het effect van honderden jonge, gezonde en gemotiveerde mensen die als een stofzuiger door de stad gaan, werkt lang door: als een plek een keer goed is schoongemaakt, dan blijft die ook schoner dan wanneer ‘de studentenstofzuiger’ niet langs was geweest. Dat geldt vooral ook op de lastige plekken onder struiken en dergelijke, waar anders nooit iemand komt. Want het blijkt telkens weer, overigens ook uit wetenschappelijk onderzoek: ‘schoon houdt schoon’.”

Blij

kijkt wat rond en knipoogt even naar het dochtertje dat

hun buurt schoon te houden door bijvoorbeeld papiertjes, blikjes, enz. netjes in een afvalbak te gooien. Ab Rademaker: “Dat scheelt zwerfvuil, en je kunt net als de studenten ook zwerfvuil in je eigen buurt prikken. Als je dat wilt, kun je daarvoor bij ons een zwerfafvalgrijper krijgen.”

Overal anders dan hier in de saaie omgeving van een

Respect

roboticalab zich bevindt? Dat moet hier zijn, want dat

Of de studenten dat na hun introductie ook zullen doen, is nog niet zeker. Maar wat wel zeker is, is dat deze introductie hen bewust maakt dat het veel werk is om troep in de openbare ruimte op te ruimen. “Niet dat zij troep veroorzaken,” haast DSC-president Allard de Stoppelaar zich te zeggen, “maar ze zullen zich nu zeker twee keer bedenken om troep te máken. En dat is ook het idee achter deze actie: DSC’ers stimuleren met respect om te gaan met hun stad. We zijn blij dat we al zolang in Delft mogen zijn en doen daarom graag iets terug voor Delft. Van mij mag dit onderdeel uit de introductieperiode vaste prik worden.” Ook andere studentenverenigingen stuurden hun nieuwe leden de straat op en het groen in om de stad schoner te maken. Ook aan de slag als zwerfafvalpakker? Wat moet ik dan doen?

universiteitsgebouw. Hier galmen zware stemmen door de asgrijze gangen, lopen grijsharige mannen peinzend met nachtgrijze laptoppen op zachtgrijze schoenen over een dofgrijze granieten vloer. Hoeveel tinten grijs zijn er eigenlijk? “Dan kunt u me vast wel wijzen waar het heb ik opgezocht op de website van de TU.” De route ernaartoe wordt uitgelegd. Maar of ze zonder afspraak zomaar binnen kunnen? “Het is alleen sfeertje proeven”, verontschuldigt de man buiten hoorafstand van de kordate dame zich. Hij voelt zich bezwaard. Of is hij haar doortastendheid ondertussen zat? Opgetogen komt het kwartet een half uur later weer de grijze hal in wandelen. Ze zijn openhartig ontvangen en zijn zelfs rondgeleid door het lab. De man steekt een dikke duim op, de jongen glundert, zelfs het meisje is vrolijk en natuurlijk is mam tevreden. Haar doorzettingsvermogen heeft weer gewerkt. Wat moeten zij toch zonder haar, straalt ze uit. Nu gaan ze vast friet eten, dat lust de kleine zo graag. Buiten breekt de zon door.

Eric van Houten

De gemeente Delft is ook heel blij met de actie, omdat zwerfvuil verwijderen in de groenstroken een aantal jaar geleden wegens bezuinigingen is verlaagd. De gemeente roept buurtbewoners daarom op om zelf

NOVEMBER 2014

9

student

Project Porsche 924

Een slapende reus weer wakker maken Na wat research en wat dagen het internet te hebben afgezocht, stuitte mijn huisgenoot, Vincent van Aalst, en ik op een knalrode Porsche 924 uit 1979. De Porsche had 15 jaar stilgestaan in iemand zijn schuur en de APK was ook in al die jaren niet uitgevoerd waardoor de auto niet de weg op mocht. Een verslag van ons Porsche-project. TEKST: JEROEN ROOZENDAAL

BEELD: VINCENT VAN AALST

Na de auto geïnspecteerd te hebben was ons gevoel goed. De body zag er goed uit voor zijn leeftijd en het interieur leek goed onderhouden. Er leek echter wel iets mis te zijn met de transmissie maar na een korte zoeksessie op internet via de smartphone verwachtten we dat dit een probleem van kleine aard zou zijn. Logischerwijs zat een proefrit er niet in dus we moesten het hiermee doen. Na nog wat rondjes om de auto te hebben gelopen begonnen we, met ons geringe budget in het achterhoofd, de onderhandeling. Iedere euro is mooi meegenomen en met iets minder dan 10% onder zijn vraagprijs was het ons gelukt de Porsche binnen budget te bemachtigen en kon de volgende uitdaging beginnen; het ‘road legal’ krijgen van de Porsche.

Slapende reus Na transport van de Porsche met een aanhanger zijn we begonnen door te kijken waarom onze nieuwe aanwinst niet wilde starten. Dit bleek een grotere uitdaging dan verwacht gezien het oude 2.0 liter 4

1010

5 NOVEMBER 2014

cilinder blok in geen 15 jaar gecomprimeerde benzinedampen had gesnoven. Het blijft natuurlijk risicovol zo’ n slapende reus wakker te maken. Het allereerste wat we daarom hebben gedaan was het vervangen van alle filters en oliën die door de jaren heen hoogstwaarschijnlijk niet meer deden wat ze zouden moeten doen. Na een volle dag werk met het volledig nalopen van het verbrandingsproces van de motor zijn we er eind van die dag in geslaagd het eerste gebrul uit de uitlaat van de Porsche te horen.

APK Nu de motor liep, konden we ook meteen checken of de transmissie daadwerkelijk voor problemen zou gaan zorgen. Gelukkig was dit niet het geval en bleek dat we de tandwielen door het langdurige stilstaan simpelweg even los moesten schieten van elkaar. Alles opgeteld dus een zeer geruststellend resultaat na zo’n eerste dag sleutelen! Volgende stap was het nalopen van alle APK punten zodat de Porsche de keuring zou doorstaan. Hoewel de motor nog niet helemaal lekker liep (geen afkeurpunt) kregen we na de voorkeuring toch een flinke lijst met afkeurpunten voor de APK.

Afgekeurd remsysteem Dit waren een paar kleine relatief simpel te verhelpen punten maar tot onze teleurstelling ook wat serieuze punten. Zo was bijna het hele remsysteem afgekeurd. Het ging om een lekke hoofdremcilinder, verroeste remleidingen, een afgekeurde remcilinder in de trommelrem rechtsachter en een niet functionerende remklauw linksvoor. Geen probleem dachten we! We hebben immers geen oldtimer gekocht die 15 jaar stil heeft gestaan met de verwachting dat deze in perfecte staat verkeerde.

Klein duwtje Onze volgende uitdaging: het repareren van het remsysteem en de andere punten op het lijstje zodat we eindelijk, legaal, onze eerste echte kilometers konden maken op de openbare weg. Nu heeft onze ideale ‘head turner’ APK en gebruiken we hem voornamelijk voor deelname aan rally’s. De startmotor laat het af en toe afweten waardoor we nog regelmatig achter de auto te vinden zijn voor een klein duwtje in de goede richting maar ook dit probleem zullen we binnenkort aanpakken.

Delft gaat voor goud op IGEM-competitie met

Column

NLR

De International Genetically Engineered Machine (IGEM) competitie is een internationale wedstrijd toegewijd aan onderwijs in het kader van studenten op het gebied van synthetische biologie. De IGEM competitie wordt jaarlijks georganiseerd door het Massachusetts Institute of Technology (MIT) in Boston. TU Delft heeft sinds 2008 uitstekende resultaten neergezet in deze competitie en daarmee gouden medailles gewonnen. Het team van 2014 staat op het punt dit succes voort te zetten.

wedstrijd

De dertien sterk gemotiveerde, enthousiaste en getalenteerde studenten gaan voor goud.

TEKST: IGEM TE A M

BEELD : M AT HIJS ROZEMUL LER

Het IGEM team TU Delft 2014 bestaat uit dertien sterk gemotiveerde, enthousiaste en getalenteerde studenten met zeer gevarieerde achtergronden van TU Delft, Universiteit Leiden en Hogeschool Rotterdam. Het team werkt aan een innovatief project, genaamd Electrace. Electrace vertegenwoordigt een nieuwe biosensor die in staat is om een elektrische output te produceren. Problemen die voorkomen bij standaard biosensoren zullen hiermee overwonnen worden. Genetisch gemodificeerde E.coli bacteriestam produceert een elektrisch signaal door middel van het transporteren van elektronen. Als ‘proof of principle’ zal E.coli in staat zijn om bij blootstelling aan chemicaliën als TNT, DNT en DNB, die lekken uit landmijnen, te detecteren en een elektrisch signaal te produceren.

Synthetische biologie De mogelijkheid van een bacterie om een elektrisch signaal te produceren levert erg veel nieuwe moge-

lijkheden op, zoals een gemakkelijk te maken en goedkope biosensor. Meer dan 200 studententeams worden dit jaar uitgedaagd om een zelfbedacht biologisch systeem op het grensvlak tussen biologie en techniek, te ontwerpen en te bouwen. Het doel van de wedstrijd is om synthetische biologie toegankelijk te maken voor iedereen, waarbij verschillende wetenschappelijke disciplines bij elkaar komen.

BioBricks Biologische functies van organismen worden gestandaardiseerd in zogenaamde BioBricks. Met behulp van deze gestandaardiseerde stukken DNA wordt het ontwerpen van biologische systemen mogelijk gemaakt om organismen genetisch te modificeren en ze nieuwe functies te laten uitvoeren. Project Electrace zal begin november door de studenten gepresenteerd worden tijdens de Giant Jamboree in de Hynes Convention Center in Boston, waar zij het zullen opnemen tegen andere teams. In de volgende Breen meer over de uitslag.

Lerende vijanden Militairen trainen steeds vaker in simulators. Dat is niet alleen veiliger, maar ook vele malen goedkoper dan een live oefening. De kosten van een uurtje vliegen in een JSF worden bijvoorbeeld geschat op 25.000 euro. Naast goedkoper en veiliger zijn simulaties ook flexibeler: omstandigheden ter plekke aanpassen, even door- of terugspoelen, het kan allemaal. Voor een bruikbare trainingssimulatie zijn overtuigende vijanden nodig. Tot nu toe wordt het gedrag voor zulke vijanden nog vaak met de hand uitgeschreven door de trainingsinstructeurs. Dit kost echter veel tijd en geld, en de instructeurs zijn niet altijd beschikbaar. Kunnen we het genereren van deze vijanden niet automatiseren? Dit is de vraag die ik probeer te beantwoorden binnen mijn promotieonderzoek. Hiervoor gebruik ik machine learning: een verzameling van artificial intelligence technieken waarmee een computer zelf patronen, concepten of gedrag kan leren. Ik geef de computer wat bouwstenen en een virtueel doelwit en mijn vijanden gaan zelf aan de slag met het verzinnen van interessante tactieken. Promoveren bij het NLR is mij op het lijf geschreven. Het is voor mij de perfecte combinatie van mijn studie (Artificial Intelligence) en mijn passie (vliegtuigen). Tegelijkertijd leer ik veel over zaken waar mijn onderzoek raakvlakken mee heeft, zoals videogames en onderwijskunde, maar ook bijvoorbeeld wapensystemen. Mijn grote doel is om mijn vijanden aan het werk te zien tegen vliegers van de Luchtmacht in de F-16 simulators van het NLR, het Fighter 4-Ship. Natuurlijk ga ik ze zelf ook even uitproberen.

Armon Toubman De schrijver van deze column, Armon Toubman (26), werkt sinds mei 2013 bij het NLR als promovendus op de afdeling Training, Simulatie en Operator Performance.

Deze gastcolumn wordt geschreven door telkens wisselende jongeren werkzaam bij het NLR.

NOVEMBER 2014

11

Ware-grootte-meetsystemen Fitting in? Anna Mannheimer:

Unieke maritieme samenwerking rond MARIN’s nieuwe snelle rekenfaciliteit MARIN kondigde vrijdag 19 september jongstleden aan dat zij zelf een bedrag van ruim twee miljoen Euro investeert in een grote supercomputer van Bull. Dit cluster van 4000 rekenprocessors is een goede aanvulling op MARIN’s modelbassins, simulatoren en waregroottemeetsystemen.

Officiële start Prins: “Vergeleken met open source initiatieven heeft dit samenwerkingsverband het voordeel dat je altijd begint met een gevalideerde en werkende code. Ook wordt gegarandeerd dat verdere ontwikkelingen door de partners in de ReFRESCO-operation worden gedeeld met alle deelnemers, wat niet altijd het geval is bij open source codes hoewel de naam anders suggereert.” Zowel het grote computercluster in MARIN’s nieuwe kantoorgebouw C++ als de ReFRESCO-operation zullen officieel van start gaan op 1 januari 2015.

TEDXDELFT AWARD IS ON ITS WAY

MARIN Directeur Bas Buchner: “Computational Fluid Dynamics neemt een steeds belangrijkere plaats in bij het optimaliseren van schepen en offshoreconstructies. Samen met ons eigen CFD rekenprogramma ReFRESCO vormt dit cluster nu een nieuwe virtuele faciliteit: het Maritieme Cluster”. Zoals de naam suggereert, wil MARIN deze faciliteit gebruiken om de samenwerking met de maritieme industrie te versterken. MARIN nodigt klanten uit deel te nemen aan de ‘ReFRESCO-operation’. In dit samenwerkingsverband wil MARIN onze maritieme CFD code ReFRESCO en ons computercluster openstellen voor de industrie, zodat we gezamenlijk kunnen werken aan een betrouwbare CFD toepassing op maritiem gebied.”

Systeem gebruiken Bedrijven die deelnemen aan de ReFRESCO-operation mogen ReFRESCO op kantoor gebruiken zonder beperking van het aantal gebruikers en processors. Ook kunnen zij berekeningen eenvoudig opschalen naar het medium cluster van MARIN (1600 processors) zonder dat daarvoor grote investeringen nodig zijn. Buchner: “Door deze samenwerking worden de CFD specialisten

1212

5 NOVEMBER 2014

van onze klanten onderdeel van een grotere gemeenschap van maritieme CFD specialisten bij MARIN en andere bedrijven. Dit is heel belangrijk voor een actueel advies, het uitwisselen van ervaring en de continuïteit op lange termijn. MARIN kan daarnaast met berekeningen op het grote cluster ook ondersteuning bieden via onafhankelijke verificatie of gedetailleerde analyse.”

Rekenmethoden MARIN is altijd betrokken geweest bij de ontwikkeling van CFD rekenmethoden, uitgebreide validatie en de toepassing. Henk Prins, MARIN’s R&D Manager: “Een sterk punt is de directe verbinding met MARIN’s faciliteiten voor modelproeven en waregroottemetingen. We leveren niet alleen tools aan, maar doen ook validatie en interpretatie.” Het is niet zo dat ReFRESCO generieke commerciële CFD codes vervangt, maar deze codes zijn vaak niet uitgebreid gevalideerd voor specifiek maritieme toepassingen. Dankzij ReFRESCO kan de maritieme industrie CFD betrouwbaar toepassen in specifiek maritieme applicaties in directe open interactie met de ontwikkelaars en andere gebruikers (binnen MARIN en binnen andere bedrijven).

Interested to hear idea’s worth spreading? Well you are in luck! The TEDxDelft Award is on its way! And not just on its way, it is almost here! On the 28th of November, seven students will inspire you with their awesome talks! Tickets are now available at our aanmelder! But what is the TEDxDelft Award? The TEDxDelft Award is an award which provides students and PHD candidates a platform where they can share their idea. The award is not only a onetime event, but a complete track! Within this track there are several workshops which are meant to help participants develop their idea and their pitching skills! In the final, the different pitches will compete for the award and a wildcard giving the winner the chance to spread his/her idea at TEDxDelft 2015! An event with an audience of over a thousand people! Curious? Check out our facebook for more information and previous events!

TEDXDELFT 2015 On February 27, 2015, TEDxDelft returns with an impressive line-up of speakers and inspiring stories. Only this time, it’s not just about great ideas but about taking those ideas and making them real. Let’s Make Things Beta, that’s the theme for 2015, and we hope to inspire you to convert your ideas and plans into actual prototypes and complete first drafts. The session, which begins at 14:00, will be held at the Aula

‘TU Delft Slag om Delft’ spannend tot de laatste race

De ‘TU Delft Slag om Delft’ is op zondag 19 oktober jongstleden voor de negende keer gevaren. De race met zeilboten in het historisch centrum van Delft is gewonnen door team Brongers. Tot en met de laatste wedstrijd tussen team She Sails en team Brongers was het spannend. TEKST: TOM AS TE V ELDE

AND ALMOST THERE Conference Centre, TU Delft. Registration is now open so get your ticket today!

Share your ideas The theme for the year reminds us that every great concept once had a beta-phase, a moment in time when it wasn’t perfect. So, don’t let the fear of failure or imperfection scare you off from taking your ideas forward. Even finished products are constantly updated – just look at those Apple guys. Come and share your almost-complete ideas and listen to TEDx speakers discuss how they followed through on theirs. See what others think, what suggestions they can make. Release your imperfect ideas into the world and welcome the constructive response you receive. After all, a great idea deserves to be shared with the world.

BEELD : FA BIAN DE LEENDE

De dag kenmerkte zich door verschillende weersomstandigheden. Zo begon de dag met een relatief matige wind, maar trok deze gaande weg de dag sterk aan. Dit zorgde voor snelle wedstrijden waar de boten vaak rakelings langs elkaar schoten om er voor te zorgen dat ze een betere positie zouden krijgen. Door een poule systeem werd er bepaald wie er op welke positie eindigde.

wedstrijd

kan een grote competitie worden gevaren. Snelheid is echter niet alles, matchracen is ook het tactisch uitschakelen van de tegenstander. Dit staat garant voor spannende en hachelijke confrontaties.

De Kolk De Kolk is een hoek in het Rijn-Schie kanaal midden in de Delftse binnenstad, waar Johannes Vermeer ooit zijn ‘Gezicht op Delft’ schilderde. Het formaat en de ligging van het water maken van ‘De slag om Delft’ een ideaal evenement voor vele toeschouwers. De wedstrijden zijn van zeer dichtbij van alle kanten goed te bekijken en worden voorzien van commentaar door een gerenommeerd zeiler, zodat de spectaculaire wedstrijden toegankelijk worden voor een groot publiek. www.broach.nl

Best of 5 Uiteindelijk werd er in de middag een ‘best of 5’ gevaren om de eerste en tweede plek te bepalen. Hierbij wonnen team Brongers en She Sails om en om tot het twee tegen twee stond. In de finale wist team Brongers She Sails toch nog in een hoek te drijven waardoor ze deze match met een kleine voorsprong wisten te winnen en daarmee de Slag om Delft 2014 wonnen.

Matchrace Het evenement is een ISAF, International Sailling Federation, graded matchrace evenement waar (semi-) professionele zeilers strijden om de eerste plaats. Matchracen is de meest spectaculaire, en voor het publiek toegankelijke, manier van wedstrijdzeilen. Twee teams, twee boten, een snelle start en een korte wedstrijdbaan. Binnen een paar minuten is de strijd beslist, de eerste over de lijn wint. Zo is het mogelijk om op één dag tientallen wedstrijden te varen en

NOVEMBER 2014

13

Fitting in?

“You have to try that raw fish thing!” interview

Santiago: “Once you get to know the Dutch they make really great friends!”

What is it like to live in Delft as an international student? Colombian master student Santiago Morales (28) got shocked by how tall the Dutch are, fell in love with his master program and was told by his dad to ‘try that raw fish thing’, also known as eating pickled herring. TEXT AND PHOTO: ELISE MOOIJMAN

After graduating from university in Colombia with a bachelor’s degree in system engineering Santiago instantly started working. “I knew that I wanted to go abroad to do a master’s degree, but once you start working and you start getting money it gets quite tricky. I said: ok I’m only going to work for one year to get experience. I ended up working for five years. At one point I had to break the cycle.” The 28-year-old started looking into options all around the world. “The States? Really out of my budget range. Australia? I saw it as more of a party country. I didn’t know how serious I would be in my studies there. I decided on Europe. I had several countries on my checklist.”

Meant to be Unsure which one to decide on, Santiago decided to seek advice from a former teacher who then recommended TU Delft. “I saw the master program, the master program saw me and it was love at first sight. It was exactly the program I was looking for.” After talking to his parents about studying Management of Technology at TU Delft, Santiago learned that his dad

1414

5 NOVEMBER 2014

had also studied in Delft at the UNESCO University. “It’s cheesy, but it was kind of meant to be.” “My dad was kind of proud,” he continues. “He started to give me all sorts of tips: ‘you have to try that raw fish thing!’. I haven’t tried it and I don’t think I will try it,” Santiago laughs.

touchy-feely. We hug a lot. Greeting people in Colombia is very physical. At the beginning the Dutch were like ‘Why are you doing that? Why are you hugging?’ But the Swedish are even more like that. However, once you get to know both the Dutch and the Swedish they make really great friends! Those cultures difference are really funny.”

Giants

Independent

A Colombian friend that already studied in Delft took Santiago to go out on the town during his first night here. “Where am I? Why am I in this town full of giants?,” the 28-year-old remembers his first impression of the Dutch. “In Colombia I’m tall, I’m 1.80m. It gets a bit scary how tall the girls are here, because I’m not used to girls that tall. Colombian girls are tiny.” But complaining about the Dutch girls Santiago certainly is not. “I like the blue eyes and blond hair situation,” he smiles.

“The first year here I lived in Ronald Holstlaan,” says Santiago. “In Colombia it’s common not to leave your parents house until you can afford your own. Part of coming to Delft was to experience the independent situation. In my house my dad is the one that cooks. I told him: ok dad, I need detail by detail, step by step, all the recipes that you make. The first year was more of a try-out. Now I live with two Dutch guys. We try to be a little family. We eat dinner together and go out for a beer on the weekends. It’s really nice.” If everything goes well Santiago will be graduating this coming August. And the pressure to finish on time is on for the Colombian native. “My parents already planned on coming for the ceremony. So there is a little bit of pressure, just a little bit,” he laughs.

Hugs A culture difference Santiago runs into here in The Netherlands is the difference between Dutch and Colombians in personal space. “We Latins for are very

Happietaria Delft 2014

UIT ETEN VOOR HET GOEDE DOEL

uitgelicht

Pop-up restaurant Happietaria slaat van 19 november t/m 16 december haar kamp op in Delft. Het tijdelijke restaurant wordt geheel vrijwillig gerund door studenten waardoor alle opbrengsten naar een goed doel kunnen. In deze editie van Breen vertellen de mannen achter Happietaria Delft waarom jij moet komen eten in hun restaurant. TEKST EN BEELD : ELISE MOOIJM AN

“In het kort is het een tijdelijk restaurant voor het goede doel op een nog nader te bepalen locatie,” beschrijft Niels Timmer (22), lid van de pr-commissie en bouwkunde student aan de TU, het Happietaria concept. De voorbereidingen voor het pop-up restaurant zijn in volle gang. Zo is de keukencommissie van Happietaria Delft druk bezig met het ontwikkelen van het menu. “Waarschijnlijk worden het vier voorgerechten, denk aan iets van soep, vier hoofdgerechten en vijf nagerechten,” aldus Happietaria Management lid en student luchtvaarttechnologie aan INHolland, Maurits Dogterom(20). “Een driegangenmenu zal tussen de 15 euro en 20 euro gaan kosten.”

Yemen Het opgehaalde geld komt dit jaar ten goede aan watervoorzieningen in Yemen, het armste land in het Midden Oosten. “Ze kunnen daar niet goed met de waterhuishouding omgaan,” vertelt Niels. “Daardoor hebben ze een watertekort. En water is natuurlijk essentieel voor een gezonde leefomgeving.” Via hulporganisatie ZOA zullen samen met de lokale bevolking blijvende projecten in het land op worden gezet. De keuze voor dit goede doel was door het Happietaria team snel gemaakt. Maurits: “Wij wilden een koppeling met de TU. Waterhuishouding past er goed bij.”

Koffiekoekjes Het pop-up restaurant draait geheel op donaties en vrijwilligers. “We hebben het meubilair voor in het restaurant deels gesponsord gekregen,” aldus Niels. Maurits: “We krijgen vrij veel financiële steun vanuit bedrijven dit jaar, dat is wel fijn. Daarnaast krijgen we sponsoring in de vorm van koffiekoekjes, vlees en aardappels. Je kunt het zo gek niet bedenken.” Het goede doel waar de opbrengst van Happietaria Delft naar toe gaat, zal in het restaurant naar voren komen. “Denk aan placemats met informatie er op,” vertelt Niels. “Weet waarvoor je eet.”

Studentenkoks Het Happietaria concept is ontwikkeld door Happy Gift, een landelijke organisatie die studenten vanuit een christelijke motivatie stimuleert zich in te zetten voor ontwikkelingshulp. Om het Happietaria restaurant in Delft mogelijk te maken hebben de christelijke studentenverenigingen C.S.F.R., VGSD, C.S.R. en Navigators Delft de handen ineen geslagen. “Het idee is dat de leden van de studentenverenigingen komen koken,” vertelt Maurits. “Een professionele kok heeft de leiding.”

Pand Een pand waar het tijdelijke restaurant zijn kamp op kan zetten is nog niet gevonden. Maurits: “We hebben een pandcommissie die daar bovenop zit. Ze

Maurits Dogterom en Niels Timmer steken heel wat uurtjes in de organisatie van pop-up restaurant Happietaria. hebben veel lijntjes lopen, want op één paard kun je niet wedden. We zoeken een pand met een capaciteit van tachtig man. Het liefst iets in het centrum. Vorige keer, in 2011, hadden ze ook pas drie weken van tevoren een pand. Maar daar moest nog echt van alles aan geklust worden. Er moest een nieuw plafond in, nieuwe keuken, nieuwe vloer. Dit jaar zal dat ook wel het geval zijn.” Ondanks dat het pand niet zo snel is gevonden als de heren hadden gehoopt heeft het team er het volste vertrouwen in. “Het is een landelijk concept, het gebeurt elk jaar en elk jaar komt het vinden van een pand goed,” aldus Maurits. Houd www.happietariadelft.nl of facebook.com/HappieDelft in de gaten voor de bekendmaking van de Happietaria locatie.

Happietaria was in 2011 ook in Delft. Het pand waarin het pop-up restaurant zich in bevond, was volledig gerestaureerd door de studenten. NOVEMBER 2014

15

Na Delft ligt de wereld aan je voeten… Benieuwd wat werken als octrooigemachtigde inhoudt? Lees de column van Ruben op blz. 17. Arnold + Siedsma, met vestigingen in Nederland, België, Duitsland en Zwitserland, is een full service dienstverlener op het gebied van intellectueel eigendom. Onze professionele octrooigemachtigden, merkenen modellengemachtigden en advocaten houden zich dagelijks bezig met het beschermen en handhaven van intellectueel eigendom, in het bijzonder octrooien, merken en modellen. Met meer dan 120 medewerkers, vertegenwoordigt ons kantoor niet alleen Europese, maar ook overzeese cliënten uit onder andere Amerika en Azië. Bekijk de actuele vacatures van Arnold-Siedsma op www.arnold-siedsma.nl/nl/werken-bij

Den Haag Amsterdam Breda Nijmegen Eindhoven Enschede Utrecht Leeuwarden Antwerpen Brussel Munchen Zug

Drukkerij Van de Sande is een compleet en modern grafisch bedrijf, waar alle grafische disciplines zijn ondergebracht. Het familiebedrijf waarin vakmanschap en flexibiliteit de uitgangspunten zijn, is al zo’n 40 jaar gevestigd in Nootdorp en bekend in de regio. Drukkerij Van de Sande combineert vakmanschap en innovatie, in de eerste plaats als het gaat om professioneel drukwerk. Maar vandaag de dag is Drukkerij Van de Sande dé aangewezen partner voor het hele grafische communicatieproces. Van ontwerp tot verzending.

Ambachtshof 1, 2632 BB Nootdorp - 015 310 92 94 - [email protected] - www.sande.nl 1616

5 NOVEMBER 2014

Column

Groene energie… en dan?

Wassen wanneer de zon schijnt Wat moeten we als onze fossiele brandstoffen straks op zijn? Het antwoord lijkt: overgaan op groene energie. Maar kun je dan alleen koken wanneer de zon haar gezicht laat zien of de koelkast gebruiken wanneer het waait? En hoe zorgen we ervoor dat een samenleving gebaseerd op groene energie ook echt gaat werken?

innovatie

door middel van ICT slim te maken. We moeten eenzogeheten ‘Smart Grid Systeem’ creëren. “Er moeten nog een hoop technieken worden ontwikkeld. Denk aan de Smart Grid zelf. We hebben een elektriciteitsnet, we hebben al ICT, maar dat werkt nog niet goed samen.” De ICT inschakelen bij het regelen van onze energiezaken roept de volgende vraag op: hoe zit het met de privacy? La Poutré: “Als we ICT inzetten voor energiegebruik, zouden anderen kunnen zien wat ons energiegebruik is. Bijvoorbeeld wanneer u doucht, tv kijkt of op vakantie bent.” Volgens hem zal de komende jaren moeten worden gekeken of gebruikers bereid zijn dit te accepteren.

Onzeker TEKST: ELISE MOOIJMAN

BEELD: PR TU DELFT

TU-Delft professor Intelligent Energy Systems Han La Poutré gaf hier tijdens de Van Leeuwenhoeklezing op 19 oktober jongstleden in het Science Centre Delft antwoord op. Als student bedenk je pas dat de was gedaan moet worden wanneer je door al je onderbroeken en sokken heen bent. Van te voren in plannen wanneer je de wasmachine aanzet? Echt niet! Toch zullen we volgens La Poutré hier in de toekomst aan moeten geloven. Volgens hem zullen consumenten, wij dus, in de toekomst een steeds intensievere energievraag hebben. Het opladen van een elektrische auto bijvoorbeeld kost veel stroom. Daarnaast zal er volgens de professor een steeds groenere, maar ook onzekerdere energielevering zijn. “Al die groene bronnen, de zon, de wind, maar ook de micro wkk’s, worden niet centraal aangestuurd. Je kunt ze niet regelen. De zon schijnt of schijnt niet.” Een mogelijke oplossing is volgens La Poutré de situatie omdraaien. “We moeten de vraag bepaald laten worden door het aanbod.”

ICT en privacy Pas de verwarming aanzetten wanneer het waait? Het klinkt niet erg aantrekkelijk. Professor La Poutré is het daarmee eens. “Het is verre van zeker hoe wij over twintig jaar in ons energiesysteem staan. De big picture is er wel, maar de details nog lang niet.” Het is volgens hem nodig om ons huidige energiesysteem

Naast privacy-issues brengt het Smart Grid Systeem ook een aantal zakelijke en bestuurlijke vraagstukken met zich mee. “Wie zal uiteindelijk garanderen dat u genoeg elektriciteit heeft? Het is nog onzeker wie dat gaat doen. Hoe gaat de wetgeving eruit zien? Mag er een smartmeter worden geïnstalleerd die precies kan zien wat u doet? Door al deze dingen die we komende jaren uit moeten condenseren is het nog niet helemaal duidelijk wat nou precies het systeem wordt over twintig jaar, maar de richting hebben we wel.” En terwijl deze zaken zich de komende jaren ontrollen moet de technische wereld niet stilzitten. “Wij moeten technologie ontwikkelen. De vraag is: hoe ontwikkelen we die en wat gaan we maken?”

Veranderde prijzen La Poutré: “Maar hoe kan je het energiegebruik met ICT beïnvloeden of zelfs sturen? Een manier is elektronische markten. Dat zijn markten die in die ICT gebakken zijn en waarbij allerlei zaken verhandeld worden via informatie- en communicatietechnieken. Prijzen veranderen per minuut. Nu is de energieprijs bijvoorbeeld 20 eurocent en over een kwartier misschien slechts 15 eurocent per kilowatt. Markten zijn er om vraag en aanbod te matchen. Dat betekent dat als er weinig energie voorhanden is, bijvoorbeeld het waait niet of de zon schijnt niet, de prijs hoog wordt en andersom. Het idee is dat de consumenten uiteindelijk hun gebruik gaan afstemmen op die prijzen en hun energiegebruik uitstellen als dat mogelijk is.”

Een dag uit het leven van Ruben Tavernier, octrooigemachtigde in opleiding bij Arnold + Siedsma Toen merken- en octrooibureau Arnold + Siedsma mij in mijn masterjaar als computeringenieur benaderde om voor hen als octrooigemachtigde in opleiding te komen werken, hoorde ik het donderen in Keulen. Octrooien? Dat is toch hetzelfde als patenten? Houdt dat dan in dat je uitvindingen helpt beschermen? Dat klopt! Elke dag krijg ik de kans om te spitten door technologie en wetenschap. Het gaat daarbij niet alleen om mijn thuisdomeinen (elektrotechniek en ICT), maar ook om gebieden waar ik niet helemaal in thuis ben, zoals optica, medische toestellen of isolatietechniek. De gesprekken met uitvinders zijn geweldig! Ik kan meedenken over de precieze werking en over de mogelijkheden en beperkingen van de uitvinding, met het oog op commerciële toepassing.

Gevoel voor taal en techniek Een octrooi is eigenlijk een tekst die uitlegt hoe een nieuw stukje technologie in elkaar zit, en die het recht geeft om anderen gebruik daarvan te ontzeggen. Het gaat erom de technologie juist te verwoorden, met precies die begrippen die de zaak duidelijk maken. Het schrijven van een aanvraag, de verdediging hiervan of het aanvallen van een concurrerend octrooi: het vergt allemaal gevoel voor taal én techniek. De opleiding tot octrooigemachtigde duurt enkele jaren. Daarin studeer je over intellectuele eigendomsrechten en brengt een ervaren octrooigemachtigde je de kneepjes van het vak bij. Kortom, als techniek en taal je wat lijken, en je niet vies bent van een beetje juridisch gedoe, dan is het vak van octrooigemachtigde misschien iets voor jou! www.arnold-siedsma.nl

NOVEMBER 2014

17

Studentenhuis belicht

reportage

Penthuysch Ricardishof

“Mee-eters krijgen geen kans!”

(L-R) Huisgenoten Teun Blik, Esmee Breeman, Ben Hup en Erik Paardekam in de gemeenschappelijke kamer van het Penthuysch.

Mannen die Gooische Vrouwen kijken, geen instemming en een virtueel betaalsysteem dat mee-eet profiteurs op de hielen zit. Breen kwam in deze editie over de vloer bij de vierde en hoogste verdieping van studentenhuis het Ricardishof, beter bekend als het ‘Penthuysch’. TEKST EN BEELD : ELISE MOOIJM AN

Aan de muur in de gemeenschappelijke ruimte hangen drie grote doorzichtige bakken gevuld met bierdopjes, een zelf geschilderde smiley lacht je toe en een ‘geleend’ bushalte bord prijkt in de hoek. Deelnemen aan de traditioneel Delftse vleeskeuring, beter bekend als ‘instemming’, is niet nodig om een kamer in dit gezellige studentenhuis te bemachtigen. De nederige optrekjes in het Ricardishof zijn namelijk koopkamers. “Wat vaak gedaan wordt, is dat de ouders de kamer kopen en dat jij het dan van hen huurt waardoor je huurtoeslag krijgt,” vertelt werktuigkundig ingenieur Teun Blik (25), die al acht jaar in het studentenhuis woont. Eerstejaarsstudent Technische Natuurkunde en nieuweling in het huis Esmee Breeman (18) vult hem aan. “Wanneer je een eigen badkamer, keukenblokje en deurnummer hebt, wordt je kamer gezien als zelfstandige woning.”

Nooit meer weg De prijzen voor een kamer in het Ricardishof variëren van € 45.000,- voor een kleine kamer van ongeveer 15m2 tot €100.000,- voor een studio van 30m2. Tot voor kort was het Penthuysch een echte mancave. “Sinds maart worden twee van de eenentwintig kamers door vrouwen bewoond,” aldus Teun. Omdat de kamers in het Ricardishof worden gekocht hoeven de studenten deze niet drie maanden na afronding van hun studie te verlaten.

1818

5 NOVEMBER 2014

Ben Hup (32) bijvoorbeeld woont al elf jaar in het studentenhuis en volgt, naast zijn fulltime baan, een Management of Technology Master aan de TU. “Dat sommigen al werken en nog steeds hier wonen, onderstreept wel wat een gezellig huis dit is,” aldus Ben. “Het is voor mij eigenlijk een soort abonnement op gezelligheid geworden. Denk alleen al aan de fantastische reizen die we samen maken.” Teun: “Meestal gaan we één keer per jaar op vakantie. Toen Floris, een huisgenoot van ons, vorig jaar mei in Kyoto was voor zijn studie zijn we met ons drieën daarheen gegaan.”

Colaatje “Bijna dagelijks doen we wel een bordspelletje of kijken we een film,” vertelt Teun. Ben: ”Maar nu we dames in huis hebben, zijn er wel wat programmeringveranderingen geweest. Zo volgen we nu Gooische Vrouwen.” Ook gezamenlijk eten doen de bewoners van het Penthuysch graag. “We hebben een eetlijst,” vertelt Esmee. “Daar kun je dan opzetten of je mee-eet en wat je doet; ga je mee-koken, inkopen of afwassen.” Ben: “En als er veel mensen zijn, mag je ook de tafeldekken en koffiehalen. De inkoper bepaalt wat er wordt gegeten.” Profiteurs krijgen in het Penthuysch geen kans. “Daar hebben we statistieken van,” aldus Ben. “We weten op het colaatje nauwkeurig hoeveel er is gedronken, hoe vaak je hebt meegegeten en hoe vaak je ingekocht hebt.”

Huyschrekening Die statistiek is voor alle huisgenoten te zien op een zelfgebouwd online betalingssysteem genaamd de Huyschrekening dat vrijwel geheel automatisch werkt. Elke huisgenoot heeft een eigen virtuele rekening binnen het systeem. Ben: “We hebben een bonnenbord. Op een bonnetje schrijf je wie er inkopen heeft gedaan en wie er allemaal heeft meegegeten. Dat geef je bij de penningmeester af en die zorgt ervoor dat het wordt afgeschreven van de virtuele rekeningen. Als je negatief staat, kun je inkopen doen of je stort een bedrag van je giro naar de huisgiro en dan komt het hier in het virtuele systeem.” Wie wekenlang in de min denkt te kunnen staan komt van een koude kermis thuis. “De rente bedraagt 3,5% per week,” aldus derdejaarsstudent Natuurkunde aan de Haagse Hogeschool, Erik Paardekam (26). Ben: “Je krijgt automatisch mailtjes wanneer je negatief staat.”

Gezelligheid De nadruk ligt binnen het Penthuysch vooral op gezelligheid. Ben: “Ik denk dat wij vrij hoog scoren op de lijst van de meest gezellige studentenhuizen van Nederland.” En wie denkt dat er alleen rich kids wiens pappie ‘even een kamer heeft gekocht’ in het huis wonen, heeft het mis. “Elite zijn we zeker niet, noch de mensen die hier wonen. Er woont hier van alles,” aldus Ben.

Column Als de kleinste fractie van een seconde telt

reportage

TU Delft Sport Engineering Institute combineert topsport en wetenschap Kun je op de Olympische Spelen een gouden medaille missen op een fractie van een seconde? Kun je met wielrennen een tijdrit verliezen met ondeugdelijke materialen? De antwoorden bleken in de praktijk: volmondig ja. Had het TU Delft Sport Engineering Institute voor goud en een kampioenschap kunnen zorgen? TEKST EN BEELD : RON L A BORDUS

Het antwoord op de laatste vraag was opnieuw: ja! Het blijkt altijd nog sneller te kunnen, zo bleek op 17 september jongstleden toen wetenschappers en sporters ervaringen deelden tijdens een mini-symposium bij de officiële start van het Sport-instituut. TV presentator Tom Egberts legde als dagvoorzitter de gasten de vraag voor ‘of er nog grenzen zijn’. “Topsport, wetenschap en technologie hebben alles met elkaar te maken”, legden Karel Luyben, rector-magnificus van de TU, en Frans van der Helm, directeur van het Sport-instituut, aan de volle zaal aanwezigen uit.

Hoger, verder en harder “De TU kan antwoord geven op vragen van topsporters of het sneller kan, beter, hoger. Of de weerstand verlaagd kan worden. Of de kleding en uitrusting geoptimaliseerd kunnen worden en of materiaal sterker, lichter, beter kan worden vervaardigd. Enzovoort, enzovoort. Alle onderzoeksterreinen op het gebied van sport en techniek worden binnen het nu geopende Sport-instituut verbonden. Onze testfaciliteiten bieden onderzoekers, studenten en sporters - in samenwerking met het bedrijfsleven - een wetenschappelijk klimaat om innovatieve ideeën uit te werken. Uiteraard zullen ideeën via topsport beschikbaar komen

voor alle sporters. Voor de volksgezondheid van groot belang; voor jong en oud. Geldt overigens voor valide en minder valide sporters.”

Wetenschap en sport Hoe wetenschap een bijdrage kan leveren aan het verbeteren van sportprestaties liet professor Frans van der Helm zien aan de hand van diverse voorbeelden. “Onze afdelingen luchtvaart en weg- en waterbouw bestuderen aero- en hydrodynamica van materialen en lichaamshouding. Denk aan kleding en houding van schaatsers, atleten en zwemmers en materialen van onder anderen bobsleeërs, wielrenners, skiërs, roeiers en zeilers. Een bepaalde hoek van je lichaam kan tienden of honderdsten van seconden winst opleveren en daarmee het verschil bepalen tussen winst of verlies. Zo onderzoeken we ook krachten die noodzakelijk zijn bij bijvoorbeeld het afzetten bij hoog- en verspringen of het slaan met roeiriemen door het water. En het is logisch dat materialen een evenzo belangrijke rol spelen. Binnen de TU kennen we de Dreamteam projecten. Iedere keer blijkt weer dat innovatief denken prestatie-verhogend werkt.” Na de toespraken en presentaties van sporters maakten de aanwezigen in de grote hal van het gebouw 3ME kennis met voorbeelden uit de praktijk.

Dagvoorzitter Tom Egberts en directeur Frans van der Helm openen de discussie over de sportieve grenzen van prestaties: het blijkt altijd beter te kunnen. Na de discussie was er een drukbezochte netwerk-meeting.

Bier en Zo

‘Echt bier’ wordt steeds populairder. Ook onder onze lezers. Vandaar dat Breen op zoek ging naar een bierkenner van het eerste uur. In deze eerste column ‘Bier en zo’ vertelt biersommelier Henk van Doorn ons meer over bokbier. Op 18 oktober jongstleden is weer het lekkerste bo(c)kbier van Nederland gekozen. De jury bestond uit een panel van 111 consumenten. Het bokbier wordt in twee categorieën ingedeeld. Standaard Bokbier tot 7% ABV en Bokbier met meer dan 7% ABV (zwaar Bokbier en/of Dubbelbok). Bokbier is van oudsher een seizoensbier dat in de herfst/winter verkrijgbaar is en gebrouwen wordt van de nieuwe oogst hop en tarwe of gerst. De vakkennis van de brouwmeester is bij dit brouwsel essentieel. Door een dubbele hoeveelheid mout te gebruiken, wordt het suikergehalte verhoogd en dus ook het alcoholpercentage. De typische smaak wordt verkregen door de moutkorrels op 150 graden Celsius te drogen waardoor een gedeelte van de mout karamaliseert. In de bierverordening 2003 is te lezen: De benaming of aanduiding ‘bok’ dan wel ‘bock’ of iedere andere benaming waarvan ‘bok’ dan wel ‘bock’ een grondbestanddeel vormt, is uitsluitend toegestaan voor bieren ressorterende onder de categorie S. Categorie S heeft een stamwortgehalte groter dan 15,5 Plato en dit is dan de enige regel die geldt om Bokbier te mogen heten. De stichting PINT (Promotie Informatie Traditioneel Bier) gaat nog een aantal stappen verder en wil ook de kleur tussen 40 en 100 EBC laten vastleggen. Ook wil PINT het gebruik van kruidendeclaratie verbieden en dat Bo(c)kbieren alleen tussen 21 september en 21 december op de markt komen. Ik als consument vind het belangrijk dat er veel keuze is en dat deze keuze steeds groter wordt. Elk zichzelf respecterende brouwerij heeft tegenwoordig wel een Bo(c)kbier. Dit maakt het voor de consument interessant om veel verschillende bokbieren te kunnen proeven en vergelijken. Lijstjes met favorieten van andere liefhebbers kunnen hierbij een leidraad zijn, maar laten we vooral het allerbelangrijkste niet vergeten, dat je eigen smaakpapillen te allen tijde de baas zijn! Voor 2014 is de top 3 geworden in de categorie Standaard Bokbier: 1 Brouwerij De Koningshoeven La Trappe Bock; 2. Brouwerij Rodenburg Bronckhorster Ijsselbock en 3. Hertog Jan Brouwerij Hertog Jan Bock. In de categorie Zwaar (dubbel) Bokbier: 1 Brouwerij Rodenburg B(r)ok in de keel; 2. SNAB IJsbok en 3. Brouwerij Emelisse Emelisse Imperial Doppelbock.

NOVEMBER 2014

19

reportage

Deltagoot na ruim twee jaar bouwen klaar voor gebruik

De hoogste kunstmatige golven ter wereld worden in Delft opgewekt

Een enorme betonnen bak: 300 meter lang, 9 meter diep en 5 meter breed. Dat is de Deltagoot van Detares, gevestigd aan de Rotterdamseweg in Delft. Sinds 2012 is eraan gebouwd; april 2015 wordt hij officieel in gebruik genomen en deze maand beginnen de eerste tests. De hoogste kunstmatige golven van de wereld kunnen er worden opgewekt: ruim 4,5 meter hoog! TEKST: RON LABORDUS FOTO’S: RON LABORDUS EN GUUS SCHOONEWILLE

Unieke software

Het is indrukwekkend om te lopen in de enorme Deltagoot. Nu kan dat nog. Volgende week wordt hij gevuld met meer dan 9 miljoen liter water. Er worden tests uitgevoerd op een schaal van 1:1. Bijna natuurgetrouw. Onderzocht wordt hoe waterkeringen zich houden en gedragen onder alle denkbare weersomstandigheden, ook dus bij extreme neerslag en stormen met golven die bijna 5 meter hoog zijn. Het zijn soms omstandigheden die eens in de 10.000 jaar voorkomen.

Voor de Deltagoot waren maar liefst 800 heipalen nodig met een lengte die varieerde van 24 tot en met 30 meter. Er is drie maanden lang geheid. De bodem van de goot heeft een betondikte van 1.80 meter. Rob de Jong, senior engineer: “De golven worden voortgebracht door een golfschot van 10 meter hoog. Het systeem wordt dankzij geavanceerde software computer-aangestuurd en werkt met hydraulische cilinders die door op en neer bewegen de noodzakelijke golfslag veroorzaken. Vervolgens rollen de golven naar de natuurgetrouw nagebouwde dijken, oevers,

2020

5 NOVEMBER 2014

zeeweringen, havenhoofden, kades, enzovoort. Al naar gelang de opdracht. We werken veel voor Rijkswaterstaat, maar ook voor bedrijven. Zowel nationaal als internationaal.”

Besparing Gemiddeld is er ongeveer zes weken nodig om een testopstelling te maken. De tests duren afhankelijk van de opdracht meestal een week tot tien dagen. De Jong: “Daarna worden de opstellingen afgebroken en wordt het water weggepompt naar de naast de goot liggende reservoirs. Het water wordt dus hergebruikt. Door de unieke bouw van de Deltagoot zijn alle denkbare metingen uit te voeren zoals golfhoogtes, golfdrukken, golfkrachten, stroomsnelheden en golfoverslag. Vervolgens zijn metingen te verrichten van schadeontwikkeling en dwarsprofielwijzingen. Uit de resultaten van de tests weten onderzoekers en bouwers exact of bijvoorbeeld zeeweringen, dijken en havenhoofden in de praktijk goed genoeg zijn. Onderzoek kost weliswaar veel geld, maar met de besparing is een nog veel groter bedrag gemoeid.” Zie voor informatie:

TU studenten gaan Kilimanjaro beklimmen voor War Child

De Kili-Challenge

reportage

helemaal zelf. Met z’n vijven moeten we dus 12.000 euro bij elkaar zien te krijgen om mee die Kilimanjaro op te mogen. War Child kan met 2.400 euro 200 kinderen een jaar lang ondersteunen. Dat is het doel van deze actie.”

Kili-cake en Kili-chocolaatjes Naast individuele acties als pannenkoeken bakken en oppassen, hebben de studenten zelfs hun technische kennis aangeboord om het streefbedrag van 12.000 euro te bereiken. “Op de TU staan mooie 3D printers”, vertelt Marleen. “We hebben een digitaal model van de berg 3D geprint en die als basis gebruikt voor siliconen bakvormen. Het resultaat: Kili-cake en Kili-chocolaatjes. Ze gaan binnenkort in de verkoop.” Ook is de groep in samenwerking met Slijterij de Wijnstok in Delft een wijnproject gestart. “Slijterij de Wijnstok levert ons geheel belangeloos twee Zuid-Afrikaanse Fairtrade wijnen die wij voor de winkelprijs mogen verkopen”, aldus Rolf. “De winstmarge gaat naar War Child.”

Krachttraining TU studenten Rolf Swuste (26), Marleen Klompenhouwer (27) en Elise Buiter (26) “We beginnen de klim als het 30 graden Celsius is en eindigen op de top met -27 graden Celsius.”

TU studenten Elise Buiter (26), Rolf Swuste (26) en Marleen Klompenhouwer (27) gaan samen met twee vrienden de Kilimanjaro beklimmen voor War Child. Om mee op reis te mogen, moeten zij 12.000 euro voor het goede doel ophalen en flink trainen; de klim naar de top van de Afrikaanse gigant start namelijk in de tropen en eindigt in de poolzone. TEKST EN BEELD: ELISE MOOIJMAN

“We beginnen de klim als het 30 graden Celsius is en eindigen op de top met -27 graden Celsius”, aldus Rolf. “Je begint bij wijze van spreken op de slippertjes en eindigt in een dik wollen pak”, vult Marleen hem aan. “De Kilimanjaro is bijna 6 km hoog, er is weinig zuurstof boven en dat is pittig”, vertelt Rolf verder. De groep zal de hoogste berg van Afrika beklimmen via de Machame Route, ook wel bekend als de ‘Whisky Route’, een bijnaam die de route te danken heeft aan zijn moeilijkheidsgraad. Het makkelijkere broertje van de ‘Whisky Route’ heet namelijk de ‘Coca Cola route’. De TU studenten zullen vanaf 1 februari met een groep van honderd man in zeven dagen naar de

top klimmen. “Sommige dagen zullen we maar drie à vier uur lopen waarin we veel stijgen”, vertelt Elise. “De stijging in hoogte moet je minimaliseren per dag, want hoe sneller je stijgt hoe meer last je van de hoogte krijgt.”

Symbolisch “Het beklimmen van de hoogste berg in Afrika in één week staat symbool voor de uitdagingen die de meer dan 300.000 War Child kinderen dagelijks aangaan”, zegt Marleen. Om mee te mogen op de expeditie moet de groep door middel van acties een sponsorbedrag van 2.400 euro per persoon zien te verzamelen. “Dat bedrag gaat volledig naar War Child”, vertelt Elise. “Onze uitrusting en reiskosten betalen we daarnaast

Ondanks dat de groep druk bezig is met het inzamelen van geld en hun studies moet er ook tijd vrij worden gemaakt voor trainen. “We beginnen met twee dagen door de jungle lopen”, aldus Elise. “En we eindigen met een dag door de sneeuw lopen. We zijn zeven dagen aan het wandelen en gaan drieduizend meter stijgen. Dat vergt wel wat van je benen en je longen. Dus krachttraining en een goede algemene conditie zijn belangrijk. Wij hebben de pech dat we in Nederland wonen, waar hoogteverschil gewoon niet te trainen valt. Meer dan in de sportschool de loopband op de hoogste helling zetten en door de duinen wandelen kun je niet doen.”

Abseilen De studenten staan er in hun training echter niet helemaal alleen voor. “War Child helpt ook mee met de fysieke voorbereiding”, aldus Marleen. “Binnenkort mogen we de hele dag op de stormbaan van de militaire academie in Breda oefenen en als het goed weer is, gaan we abseilen van de Delftsche Poort in Rotterdam. Als het regent, moeten we de hele dag de trappen op en neer lopen. Ik weet nog niet zo goed of ik hoop op goed weer”, lacht Marleen. “Ik heb namelijk hoogtevrees.”

Help Mee! Steun je medestudenten met het helpen van kinderen in oorlogsgebieden door een donatie te doen op www.kili-challenge.nl of bestel een Afrikaans wijntje door een mailtje te sturen naar Kilichallenge2015@gmail.

NOVEMBER 2014

21

OWee 2014: Iedereen in zijn element De OWee is de algemene introductieweek voor alle aankomende studenten die in Delft gaan studeren. Het motto was dit jaar: ‘In je element!’“OWee 2014 was een groot succes! Wij als organisatie willen alle betrokkenen bedanken voor hun inzet om deze fantastische week neer te zetten”, laat het bestuur weten.

TU Delft schrijft 20.000ste student in

Namens de Raad van Bestuur heet Anka Mulder de verraste Pip Schuijt welkom op de TU. (Foto: TU Delft) Op dinsdag 21 oktober jongstleden heeft TU Delft de 20.000ste student ingeschreven: Pip Schuijt uit Amsterdam. Zij deed in Engeland in Oxford de (bachelor) opleiding Biological Sciences. Op de TU volgt ze een schakelprogramma om volgend jaar de masteropleiding Werktuigbouwkunde te kunnen beginnen. In dit collegejaar meldden zich ruim 3000 eerstejaars bachelorstudenten aan bij de TU naast ca 1100 eerstejaars masterstudenten. De eerstejaars instroom bachelorstudenten is daarmee dit jaar ongeveer gelijk gebleven. Bij de masterstudenten zet de groei zich flink voort: van circa 900 in 2013 naar 1100 nu: een groei van 21 procent.

Internationaler De externe instroom van masterstudenten bestaat volgens de TU - uit studenten die elders, meestal in het buitenland een bacheloropleiding hebben gedaan. Als gevolg van de internationale instroom wordt de studentenpopulatie steeds internationaler: in 2005 kwam 10 procent van de Delftse studenten uit het buitenland, nu is dat ruim 16 procent; een aantal van momenteel ca 3200 dus. De verwachting is dat deze groei zich voortzet. Ook dames dragen opvallend bij aan de groei. In 2006 was 20 procent van de TU-studenten vrouw, nu is dat aantal bijna 25 procent; ongeveer 5000 vrouwelijke studenten dus ten opzichte van 15.000 mannen.

2222

5 NOVEMBER 2014

In een paar dagen tijd leerden tussen zondag 17 en donderdag 21 augustus onder zeer wisselende weersomstandigheden aankomende studenten op creatieve, actieve, sportieve, ludieke en informatieve wijze de stad, TU Delft, de Haagse Hogeschool en InHolland kennen. Ook met de studieen studentenverenigingen maakten ze kennis. Op deze pagina een overzicht gemaakt door onze fotograaf Eric van Houten.

FortiFied with you

Afgestudeerd in de technische natuurwetenschappen of elektrotechniek?

NLo Ervaring. Expertise. Innovatie. Teamwork. Passie. Creativiteit. Daar staat NLO voor. Al ruim 126 jaar. Dat dit geen holle frasen zijn, bewijzen onze merken- en modellen-, en

NLo groeit en zo ook ons klantenportfolio. wij hebben voor onze vestiging in den haag een opleidingsplaats octrooigemachtigde. wat ga je doen Als octrooigemachtigde bij NLO vorm je een belangrijke schakel tussen innovatie en de markt. Je werkt in de frontlinie van innovatieve bedrijven in Nederland en daarbuiten en bent een vertrouwenspersoon en sparringpartner voor R&D managers en IP counselors. Met jouw specialistische expertise op het grensvlak van technologie en recht adviseer je ondernemingen over bescherming van hun uitvindingen, kennis en ideeën en draag je actief bij aan het beheer en de ontwikkeling van hun octrooiportfolio.

octrooigemachtigden iedere dag weer. Door hun kennis, kunde en ervaring te bundelen in klantgerichte teams. Door klanten een zo compleet mogelijk advies te geven. Met slimme oplossingen en een scherp oog voor de business waarin de klant opereert. Daarnaast investeert NLO permanent in innovatieve oplossingen en systemen waardoor klanten nog beter worden bediend. Het resultaat van al deze inspanningen mag er zijn. NLO is een van de grootste toonaangevende

de opleiding Je wordt binnen jouw team van gemachtigden gekoppeld aan een ervaren coach zodat je vanaf het begin van de opleiding kunt meewerken in de praktijk. Daarnaast volg je de opleiding Nederlands en Europees gemachtigde die 3 tot 4 jaar duurt. De kosten van de opleiding worden volledig door NLO betaald. Na het met goed gevolg afleggen van de examens word je beëdigd als octrooigemachtigde en bouw je verder aan jouw eigen klantenportfolio. Zowel de opleiding als de functie zijn zeer uitdagend, veelzijdig en afwisselend en bieden de mogelijkheid technische en juridische vaardigheden te combineren.

adviesbureaus voor de Intellectuele Eigendom in Europa. Van oudsher bekend onder de naam Nederlandsch Octrooibureau. En sinds 2013 versterkt met NLO Shieldmark. Het klantenbestand beslaat zowel multinationals als grote en middelgrote Nederlandse en internationale bedrijven. Bij NLO werken 180 professionals op vestigingen in Den Haag (hoofdkantoor), Ede, Eindhoven en

dit vragen wij • een afgeronde universitaire opleiding technische natuurwetenschappen of elektrotechniek • een sterk ontwikkeld analytisch vermogen • initiatiefrijk

Amsterdam.

reageren of meer informatie Jouw sollicitatie voorzien van motivatie en Curriculum Vitae

• uitstekende mondelinge en schriftelijke vaardigheden in zowel de Nederlandse als Engelse taal

ontvangen wij graag per e-mail via [email protected] Voor meer informatie kun je

dit bieden wij

contact opnemen met onze HR adviseurs, Dana Corbeau of Colette Holst, op

NLO biedt een uitstekend arbeidsvoorwaardenpakket, waaronder een aantrekkelijke bonusregeling, een goede pensioenregeling, de mogelijkheid je breed te ontwikkelen en uitzicht op een vast dienstverband. Als octrooigemachtigde kun je doorgroeien naar associated partner en bij gebleken geschiktheid bestaat de mogelijkheid toe te treden tot de vennootschap. Ons bedrijf

telefoonnummer 070-331 26 43, of kijk op www.nlo.nl

kenmerkt zich door een no-nonsense attitude en de bedrijfscultuur is open en informeel. Een assessmentonderzoek maakt deel uit van de selectieprocedure. Acquisitie n.a.v. deze vacature wordt niet op prijs gesteld.

NOVEMBER 2014

23

How do you make a lithography system that goes to the limit of what is physically possible? At ASML we bring together the most creative minds in physics, electronics, mechatronics, software and precision engineering to develop lithography machines that are key to producing cheaper, faster, more energy-efficient microchips. Our machines need to image billions of structures in a few seconds with an accuracy of a few silicon atoms. So if you’re a team player who enjoys the company of brilliant minds, who is passionate about solving complex technological problems, you’ll find working at ASML a highly rewarding experience. Per employee we’re one of Europe’s largest private investors in R&D, giving you the freedom to experiment and a culture that will let you get things done. Join ASML’s expanding multidisciplinary teams and help us to continue pushing the boundaries of what’s possible.

www.asml.com/careers

/ASML

/company/ASML