Bespiegelingen
Soms is het tijd om in de spiegel te kijken en te reflecteren. Dat is goed. Het is goed om soms die vragen te stellen die je liever niet wilt stellen. Om te achterhalen waar je zelf staat en hoe je denkt. Terwijl ik dit schrijf is er vandaag een krantenkop geweest dat een Islamitische jongen een meisje heeft verkracht (het is onduidelijk waarom dit zo specifek benadrukt moest worden). Er is er dit weekend tegelijkertijd vuurwerk naar twee meisjes gegooid, vluchtelingen, die op straat liepen in Anna Paulowna (zie link hier ); dit heeft slechts vluchtig de nationale pers gehaald. (En dit na een aanslag op en AZC in Woerden of protesten en hitler groeten in Purmerend en Steenbergen.) Ook was er vandaag een petitie waar ik aan meedeed en die ik deelde op Facebook. Daar kreeg ik diverse reacties op. In één reactie werd ik als "moslimvriendje" en "NSB-er" bestempeld. Dat is niet de eerste keer de afgelopen weken. Ik heb al een heel reeks met titels gekregen. En het ging niet eens om een link waarin ik iets enorm bepleitte. Het ging er meer om dat vluchtelingen meer dienen te krijgen dan water, brood en een bed. Dat het erom gaat, want die vluchtelingenstatus gaan ze veelal toch wel krijgen (de oorlog is nog niet voorbij en opvang in de regio is veelal desastreus), dat de versoepeling van de situatie waar ze vandaan komen en de situatie waarin ze zijn belandt, beter wordt. De link is hier te vinden:
Vluchten verdienen meer hulp.
Waarom de behoefte voor deze benamingen? Waarom iemand die een ander mening is toegedaan als "landverrader" te bestempelen en zelfs te vergelijken met de NSB.
1/7
Bespiegelingen
De woorden en daden van de afgelopen weken integreren me. Niet omdat ze me raken, maar eerder omdat ik er ook wetenschappelijk naar kijk. Hoe komt het dat de pers zo een éénzijdig beeld schetst? Dat het uitvergroot moet worden als een Islamtische jongen zo een verschrikkelijke daad begaat of dat als een autochtoon het doet dit niet genoemd wordt? De feiten veranderen niet. De verkrachting cijfers blijven hetzelfde. De achtergrond ook - zie link . Toch lijkt het één meer te wegen. Impliceert het meer dan er wordt gezegd. Wat is de rol van de media hierin? Nemen ze hun rol als toezichthouder in een democratie nog wel serieus? De PVV (Partij van de Vrijheid) zou nu 38 zetels krijgen als er verkiezingen zouden komen? 38 op basis van "evenredige vertegenwoordiging". Is dit hetzelfde land waar een hele generatie heeft gevochten voor vrijheden en burgerrechten? Hetzelfde land die zich altijd openlijk heeft uitgelaten voor mensenrechten en om deze te beschermen.
Wat is er gebeurd?
Laat ik voorop stellen dat ik de discussie vandaag, naar aanleiding van de petitie, opzettelijk heb laten staan. Ik kon de persoon ook blokkeren of deleten. Maar ik geloof oprecht dat iedereen het recht heeft om te schrijven wat ze denken. Maar waarom heb ik het dit keer gedaan?
Ten eerste maar de meest overduidelijke reden: omdat ik van mening ben dat onderdak en eten onvoldoende zijn om deze mensen te helpen. Dat steun verder dient te gaan en hoe langer we met de steun wachten, hoe groter de kloof wordt - het is dan een self-fullfilling prophecy. Toen de discussie zich echter ontwikkelde, heb ik t ook om een andere reden laten staan. Als ik naar de commentaren kijk in kranten of columns bijvoorbeeld, lees ik continu een discourse die zichzelf niet alleen versterkt, maar tevens een tendens aantoont, die in hoge mate vandaag de dag gen ormaliseerd is. En vooral dat laatste, zou alarmbellen moeten laten afgaan. De discourse volgt namelijk altijd
2/7
Bespiegelingen
hetzelfde patroon; (a) eerst worden de vluchtelingen met gelukzoekers vergeleken en als je vraagt naar bronnen, dan wordt je doorverwezen naar obscure youtube kanalen, artikelen of links die continu naar elkaar verwijzen: het is letterlijk een spinnenweb van misinformatie die door de herhalingen echter en wezenlijker wordt. Nooit wordt er verwezen naar onafhankelijke bronnen/rapporten van de VN of Human Right Watch of Rode Kruis (of zelfs Genocide Watch) die gewoonweg te vinden zijn en openlijk op het net staan.
Als je de persoon hierop aanspreekt, komt de tweede fase; (b) dan wordt je gewezen op de "gevaren" van "de" Islam, waarbij in een handomdraai alle stromingen binnen de Islam op een hoop worden gegooid. Plotseling is iedere Islamiet gevaarlijk en wordt er geen onderscheid gemaakt tussen de politieke en in sommige gevallen extreme Islam of Islam als persoonlijke en religieuze beleving. In de discourse zijn ze allen hetzelfde. Waardoor de polarisatie toeneemt en waar mensen een actieve rol in de polarisatie spelen.(Dat laatste wordt vaak vergeten.) Als je degene daarop aanspreekt, komt de derde fase; (c) je wordt als een intern gevaar gezien. Ik ben inmiddels uitgemaakt voor antisemiet, NSB-er, ISIS-aanhanger en "moslimvriendje" (alsof dat laatste echt een scheldwoord is!) Dit zijn in- en uitsluitingsprocessen op een zeer diepe en fundamenteel niveau. Gebaseerd, en dit is het beangstigende, op een impliciete zuiveringsideologie.
Daarom heb ik de discussie laten staan, want al deze facetten komen namelijk keer op keer terug. We leven, en ik zou graag hierbij stil staan, in een land waar 38% zou stemmen op de PVV omdat deze partij anti-immigratie is, anti-Europa is of anti-links is. (Dat Nederland de laatste 15 jaar een rechtse koers vaart en politiek voornamelijk is beheerst, met een kleine tussenpauze door de VVD, wordt gemakshalve vergeten.) De tegenstrijdigheden volgen elkaar op en feitelijkheden worden genegeerd. En als je goed luistert, heel goed luistert, rijst de vraag waarom? Omdat we bang zijn om onze autonomie te verliezen? Om onze “cultuur” te verliezen? Een cultuur die altijd per definitie pluriform is geweest? Maar is deze angst niet meer geworteld in de eenwording van Europa dan in de onduidelijke begrensde "Islam”?
3/7
Bespiegelingen
Dit is een complex probleem. Maar de crisis ligt niet bij de vluchtelingen (hoe vaak we dit ook blijven herhalen), maar dat we ons moreel kompas kwijt zijn. Het is ook moeilijk om de feiten weer te geven als de angst en desinformatie zo enorm is. Bijvoorbeeld dat wij als lidstaat van de VN gebonden zijn aan de resoluties en mandaten, en dat we een vluchtelingen verdrag hebben getekend in 1951, voortkomend uit de Genève conventies. Dit verdrag stelt dat we vluchtelingen dienen op te nemen en dat we dienen in te grijpen als de mensenrechten worden aangetast. Verdragen die overigens voor een klimaat van veiligheid hebben gezorgd die in Europese geschiedenis ongekend is. Het onttrekken van onze verplichtingen als lidstaat, heeft als gevaar dat het tot erosie kan leiden en dat, als we de lijn verder voortzetten, ook andere verdragen niet nageleefd hoeven te worden. Dit brengt ons terug naar een Europa voor de Tweede Wereldoorlog. Een Europa die in hoge mate onveilig was.
Het is makkelijk om de PVV hiervan de schuld te geven. Ze floreren hierop, dat is duidelijk, maar het probleem ligt in mijn optiek dieper dan dat. Het probleem ligt namelijk in het feit dat regeringspartijen en oppositiepartijen geen "tegen geluiden" hebben, sterker nog, ze kijken naar hun peilingen, zetels en stemmen, maar hebben geen verhaal of zelfs een eigen visie om het probleem aan te pakken, te verduidelijken of te verwoorden. En bij de regeringspartijen is de probleem prangender dan bij de oppositie. Zij dienen namelijk de leiding te nemen en voor een visie te zorgen. Omdat ze dit niet doen zorgen ze daarbij direct of indirect dat ze de lijnen van de PVV volgen. Opinie en metingen zijn belangrijker geworden dan de inhoud. Daarom worden vreemde bokkesprongen gemaakt. Versoberingen om te ontmoedigen. (En die internationaal nooit rechtsgeldig zullen zijn.) Rutte die grijnzend een charme offensief begint en in een interview uitlegt waarom hij "de ware" nog niet heeft gevonden; maar de belangrijke vragen waar Nederland mee worstelt ontloopt, niet beantwoord of zelf de belangrijke vragen nauwelijks stelt. En hier komt de opening die Wilders tot het bot uitbuit. Juist nu, waar leiderschap getoond dient te worden is onze premier onzichtbaar.
De pers speelt, net zo zoekend, het spel mee en stellen ook niet de vragen die ze als en pilaar in de democratie dienen te stellen. Bijvoorbeeld: hoe komt het dat er mensensmokkelaars zijn en hoe hangt dat samen met de Europese wetgeving? Wat is ons verantwoordelijkheid in deze crisis op internationaal en nationaal niveau? Hoe is deze regionale oorlog (het is allang geen burgeroorlog meer, hoewel de pers het zo hardnekkig blijft benoemen - vandaag is het zelfs
4/7
Bespiegelingen
uitgebreid naar Afghanistan) tot stand gekomen? En hoe kunnen we dit beëindigen voordat deze oorlog, waarbij we actief bij de wieg hebben gestaan, uitgroeit tot een veel grotere oorlog?
Dit zijn geen gemakkelijke vragen. En als politieke partij zijn de antwoorden moeilijk te verkopen. Maar dat is toch wat politici dienen te doen. Soms moet ook de moeilijke boodschap gebracht worden. Anders keren we namelijk in onszelf en zoeken antwoorden waar deze niet zijn.
De waarheid is dat er geen makkelijke antwoord is. Dat we als VN lid verplichtingen hebben en dat we in een interdependente wereld leven, waar we ons niet uit kunnen onttrekken; hoe makkelijk dit ook klinkt of lijkt. Isolatie politiek werkt niet en heeft nooit gewerkt. Geschiedenis heeft ons dat geleerd.
Toch wordt dit niet in Den Haag gezegd. Daar geldt de dictatuur van de peilingen. Zinnen als "ik hoop dat je dochter verkracht wordt" zijn normaal en dagelijks geworden. Hitlergroeten worden symbolisch gegeven. "Moslimvriendje " zijn, is vandaag de dag een scheldwoord. (Zoals “negervriendje” of “Jodenvriendje” ooit eens scheldwoorden waren en de ironie hiervan wordt niet ingezien. “Moslimvriendje” staat gelijk aan landverrader en niet aan iemand die voor mensenrechten opkomt.) AZC's worden lastig gevallen. Ministers worden bedreigd. Niet door ISIS, maar door aanhangers die links en rechts door elkaar halen (en ironisch gezien in sociologische studies, meer baat hebben bij links dan rechts.) Neem een stap terug en denk hier eens over na. Het gaat niet langer om feiten, het gaat om angst, die bijna verblindend is. Uitsluiting is de credo. Alles om “beschermd” te worden; “beschermd” tegen een onbekend gevaar. Maar ons beschermen tegen wat?
5/7
Bespiegelingen
Soms vraag ik mezelf af, durven we echt in die spiegel te kijken? Durven we werkelijk te kijken waar we staan? Is dit het land van tolerantie? Het land waar we mensenrechten in de vaandel hebben staan? Waar de ICC is gevestigd? Ik heb geen muur beklad. Ik heb niet gedemonstreerd. Ik heb geen minister bedreigd. Ik heb geen vuurwerk gegooid naar (Arabische) meisjes. Heb geen AZC aangevallen. Ik ben uitgemaakt voor antisemiet, ISIS-aanhanger, NSB-er, algehele landverrader en “moslimvriendje” omdat ik voor een humanitair beleid sta en nog belangrijker, dat ik vind dat wij a) een verantwoordelijkheid hebben in de regio omdat we een bijdrage aan de chaos hebben geleverd en b) dat wij als VN lid onze verdragen dienen na te komen. Verdragen die voor een klimaat van veiligheid heeft gezorgd die in Europa historisch ongekend is geweest.
En dit, en niet de vluchtelingen, staat op het spel.
Ik stel dan ook voor de we de feiten in plaats van de angst laten regeren. Deze groep vluchtelingen is geen homogene groep. We zien Christenen, diverse Islamitische stromingen. “De” Islam bestaat niet en heeft ook nooit bestaan.
Het feit is: wij hebben zelf deze crisis veroorzaakt, ten eerste door het woord “crisis” te blijven herhalen. (In de pers. In ons dagelijkse discussies. In columns. Bij opiniemakers. Zelfs onderzoekers die beter moeten weten.) Ten tweede, omdat we de opvang in het neo-liberalisme en neo-conservatisme (lees: rechts en niet links), de afgelopen jaren hebben uitgehold. Ten derde, omdat we – hoewel we de aankomende influx van vluchtelingen allang zagen aankomen – niets hebben gedaan ter voorbereiding. Vergis je niet, we hebben een rol in deze situatie gehad en ik vraag me af of we de verantwoordelijkheden durven te nemen?
6/7
Bespiegelingen
Durven we daadwerkelijk in die spiegel te kijken? Durven we daadwerkelijk vast te stellen waar we staan?
Ik weet het niet. Ik zie alleen maar angst.
7/7
