u
p
Vergadering dagelijks bestuur 14 augustus 2012 *;fmé 2
Lijst
In^ek-mnen stukkan
Waterschap Roer en Overmaas
Waterschap Roer en O v e r m a a s
D B - v e r g a d e r i n g 14-08-2012
Agendapunt 2
Onderwerp I n g e k o m e n s t u k k e n , o p e n s t a a n d e v r a g e n e n acties, W B L - , B s G W - , U v W - e n G R H W H aangelegenheden, beantwoording van vragen en mededelingen Portefeuillehouders) Diverse Afdeling Diverse Bestuursprogramma Niet v a n t o e p a s s i n g . Waterbeheersplan Niet v a n t o e p a s s i n g . P r o g r a m m a begroting Niet v a n t o e p a s s i n g . Routing Dagelijks bestuur Commissie A B A Commissie MFB Commissie W S A l g e m e e n bestuur
14 a u g u s t u s 2 0 1 2
25 september 2012
Voorstel Besluiten c o n f o r m d e g e f o r m u l e e r d e voorstellen v o o r a f d o e n i n g .
nr.
omschrijving 1
voorstel voor afdoening
Ingekomen stukken
1
./.
C o r r e s p o n d e n t i e v a n d e heer dr. W . F . A . H e e m s k e r k v a n 6, 9 e n 28 juli 2 0 1 2 inzake diverse o n d e r w e r p e n .
Voor kennisgeving aannemen.
2
./.
Vooraankondiging van Waterschap Amstel, G o o i e n V e c h t v a n 13 juli 2 0 1 2 v o o r Het' G r o o t W a t e r s c h a p s d i c t e e der N e d e r l a n d s e T a a l o p w o e n s d a g 10 oktober 2 0 1 2 .
V o o r a l s n o g v o o r kennisgeving aannemen.
3
./.
N i e u w s b e r i c h t v a n w w w . l 1 . n l v a n 16 juli 2 0 1 2 ' W a t e r s c h a p legt eerste boete op'.
Voor kennisgeving aannemen.
121761/TI
1/4
Waterschap Roer en O v e r m a a s
nr.
omschrijving
voorstel voor afdoening
4
./.
Brief v a n d e provincie L i m b u r g v a n 17 juli 2 0 1 2 inzake Coalitieakkoord 2012-2015.
Voor kennisgeving aannemen.
5
./.
Notulen v a n d e A l g e m e n e V e r g a d e r i n g v a n Aandeelhouders van de Nederlandse Waters c h a p s b a n k v a n 26 april 2 0 1 2 .
Voor kennisgeving aannemen.
6
./.
Uitnodiging v o o r het bestuurlijk c o n g r e s 'IJkdijk: door samenwerking naar kostenbesparende innovaties voor dijkbeheer' o p 7 s e p t e m b e r 2 0 1 2 te B o o n e s c h a n s .
Bespreken.
7
./.
Brief v a n dagelijkse b e s t u r e n v a n d e w a t e r s c h a p p e n Velt e n V e c h t e n R e g g e e n Dinkel v a n 25 juli 2 0 1 2 inzake v o o r g e n o m e n fusie t u s s e n b e i d e w a t e r s c h a p p e n per 1 j a n u a r i 2 0 1 4 .
Voor kennisgeving aannemen.
8
./.
Uitnodiging v a n d e L L T B v o o r het b i j w o n e n v a n d e p r e m i è r e v a n d e f i l m d o c u m e n t a i r e , getiteld 'Boeren houden van Zuid-Limburg' op donderd a g 6 s e p t e m b e r 2 0 1 2 te C o l m o n t - V o e r e n d a a l .
Bespreken.
9
./.
Uitnodiging voor d e slotmanifestatie ' S a m e n w e r k e n a a n e e n s c h o n e M a a s ' o p 14 s e p t e m b e r 2 0 1 2 te S o m e r e n - H e i d e .
Bespreken
10
./.
Uitnodiging v o o r het n a j a a r s c o n g r e s v a n het Koninklijk N e d e r l a n d s W a t e r n e t w e r k o p 30 november 2012 te Baarn.
Bespreken.
II
./.
O p e n s t a a n d e vragen en acties
Lijsten v a n o p e n s t a a n d e v r a g e n e n acties uit het dagelijks bestuur, het a l g e m e e n bestuur e n de commissies. Ill
V o o r kennisgeving aannemen.
WBL-aangelegenheden
1 ./.
Brief v a n het W a t e r s c h a p s b e d r i j f L i m b u r g v a n 10 juli 2 0 1 2 i n h o u d e n d e t o e z e n d i n g v a n e e n t w e e t a l presentaties over Modulaire D u u r z a m e Rwzi (MDR).
Voor kennisgeving aannemen e n ter k e n n i s b r e n g e n v a n het a l g e m e e n bestuur.
2
V a s t g e s t e l d e Begroting 2 0 1 3 e n M e e r j a r e n r a m i n g 2 0 1 3 - 2 0 1 7 v a n het W a t e r s c h a p s b e d r i j f Limburg. D e t o e z e n d b r i e f is b i j g e v o e g d . D e begroting e n d e m e e r j a r e n r a m i n g liggen ter i n z a g e ! '
Voor kennisgeving aannemen e n ter kennis b r e n g e n v a n het a l g e m e e n bestuur.
./.
IV 1
./.
121761/TI
BsGW-aangelegenheden
Jaarverslag B s G W 2 0 1 1 . Op verzoek van B s G W is dit j a a r v e r s l a g al e e r d e r per e-mail toegezonden aan de AB-Ieden.
Voor kennisgeving aannemen.
2/4
Waterschap Roer en O v e r m a a s
nr. 2
./.
3
./.
4
./.
omschrijving
voorstel voor afdoening
Jaarrekening B s G W 2011
Voor kennisgeving aannemen e n ter k e n n i s n e m i n g o p n e m e n o p d e lijst v a n i n g e k o m e n s t u k k e n v o o r het a l g e m e e n bestuur.
Begroting 2 0 1 3 e n m e e r j a r e n r a m i n g 2 0 1 3 - 2 0 1 7 BsGW. D e t o e z e n d b r i e f is b i j g e v o e g d . De begroting e n d e m e e r j a r e n r a m i n g liggen ter inzage.
V o o r kennisgeving aannemen e n ter k e n n i s n e m i n g o p n e m e n o p d e lijst v a n i n g e k o m e n s t u k k e n v o o r het a l g e m e e n bestuur.
B e s t u u r s r a p p o r t a g e 1e kwartaal 2 0 1 2 v a n BsGW.
Voor kennisgeving aannemen e n ter k e n n i s n e m i n g o p n e m e n o p d e lijst v a n i n g e k o m e n s t u k k e n v o o r het a l g e m e e n bestuur.
V
UvW-aangeiegenheden
1
./.
N i e u w s b r i e f voorzitters e n s e c r e t a r i s s e n / d i r e c t e u r e n v a n d e Unie v a n W a t e r s c h a p p e n , week 27, 28, 29 en 30.
Voor kennisgeving aannemen.
2
./.
Brief v a n d e Unie v a n W a t e r s c h a p p e n v a n 2 6 juli 2 0 1 2 inzake veldproef M u s k u s r a t t e n .
Voor kennisgeving aannemen.
3
./.
Brief v a n d e Unie v a n W a t e r s c h a p p e n v a n 8 a u g u s t u s 2 0 1 2 inzake u i t k o m s t e n w a t e r t o e t s p r o c e s o p d e Structuurvisie Infrastructuur e n R u i m t e e n d e c o n s e q u e n t i e s hiervan v o o r d e b e t r o k k e n h e i d v a n w a t e r s c h a p p e n bij het M e e r j a r e n p r o g r a m m a Infrastructuur R u i m t e e n Transport.
V o o r a l s n o g v o o r kennisgeving aannemen.
VI 1
./.
Brief v a n Het W a t e r s c h a p s h u i s v a n 2 4 juli 2 0 1 2 i n z a k e reactie zienswijze o n t w e r p b e g r o t i n g 2013. VII
1
./.
121761m
G R HWH-aangelegenheden Voor kennisgeving aannemen.
Beantwoording van vragen
B e a n t w o o r d i n g v a n e e n vraag v a n d e h e e r H a n s s e n uit d e g e c o m b i n e e r d e c o m m i s s i e v e r g a d e r i n g v a n 5 juni 2 0 1 2 .
Instemmen met beantwoording e n d e z e ter k e n n i s n e m i n g opnemen onder de mededelingen voor de vergadering van het a l g e m e e n bestuur v a n 25 september 2012.
3/4
nr.
omschrijving Viil
1
./.
2
voorstel voor afdoening
Mededelingen
M e d e d e l i n g inzake s t a n d v a n z a k e n W a t e r paviljoen Floriade.
Voor kennisgeving aannemen.
V o o r z o v e r v o o r h a n d e n , zullen v e r d e r e m e d e delingen mondeling ter vergadering worden gedaan.
D e secretaris/directeur,
ing. J . M . G . In d e n Kleef
121761/TI
4/4
201205120
V a n : willem h e e m s k e r k h e e m s k e r k [ m a i l t o : w f a h e e m s k e r k @ l i v e . n l ] V e r z o n d e n : vrijdag 6 juli 2 0 1 2 1 7 : 1 7 A a n :
[email protected] O n d e r w e r p : informatie o v e r artikel in D E T r o m p e t t e r v a n 6 / 7 - 2 0 1 2 : K n e l p u n t e n h o o g w a t e r R o e r in b e e l d d o o r actief W R O , Sittard.
Echt-Susteren,
6 juli 2 0 1 2
g e a c h t ( e ) H y d r o l o o g M a r e S t r o o k m a n ; Voorzitter e n B e s t u u r W a t e r s c h a p R o e r e n Overmaas, c.s.:
Z o a l s u wellicht b e k e n d is p u b l i c e e r d e ik v e e l o v e r d e R o e r / d i e R u r
e n hield o o k inleidingen d a a r o v e r hier e n o v e r d e g r e n s . B e k e n d is bij u mijn D i s s e r t a t i e 1 9 8 5 R U U t r e c h t o v e r het G r e n s w a t e r d e R o e r / d i e R u r , E C H T N 1 1 9 8 5 . O o k w a s ik
burgemeester v a n Posterholt en St.Odiliënberg ( a a n het unieke Ned.Roerdal) v a n
1 9 5 9 - 1 / 4 - 1 9 6 6 , w a a r ik e n k e l e f o r s e o v e r s t r o m i n g e n m e e m a a k t e . V o o r mijn water/milieu-zorg voor met n a m e M.Limburg
ontving ik o p 2 m e i 2 0 1 1 ( e e n d a g n a mijn
9 0 e ) d e z i l v e r e n E r e p e n n i n g v a n d e U n i e v a n W a t e r s c h a p p e n . Dit g e m a k s h a l v e ter inleiding !...
V e r d e r wil ik mijn r e s p e c t u i t s p r e k e n v o o r het v e l e w e r k d a t u v o o r d e
( c o m p l e x e ) rivier d e R o e r / d i e R u r ( V O O R N A A M S T E zijrivier v a n d e o n b e r e k e n b a r e rivier d e M a a s - bij V l o d r o p o n s land b i n n e n k o m e n d ) verricht.
Dit in s a m e n s p e l m e t d e
g e m e e n t e R o e r d a l e n . V o o r haar (en o.m. R o e r m o n d ) v a n t e m e e r belang o m H E L A A S o n s b e f a a m d n a t i o n a a l p a r k d e M e i n w e g a l e n k e l e j a r e n a a n het infuus liggen met g e b i e d s v r e e m d w a t e r , m e t alle g e v o l g e n v a n d i e n v o o r d e t o e k o m s t ! MIJ E R E C H T E R V O O R A L O P T E W I J Z E N
IK V E R O O R L O O F
(dit is d u s o o k e e n s u g g e s t i e v a n e e n
duidelijk b e t r o k k e n e ! ) , d a t ik v o o r d e t o e k o m s t a l s e n i g e E C H T E o p l o s s i n g z i e : E E N die ligt o p h e t S T R U C T U R E L E s a m e n h a n g e n d e g r e n s o v e r s c h r i j d e n d e v l a k e n w e l v o o r e e n rivier, w a a r o v e r i n m i d d e l s t o c h z o v e e l b e k e n d i s g e w o r d e n .
Ik blijft d a a r t o e t w e e
m o g e l i j k h e d e n z i e n , d i e het b e s t d o o r e e n d o o r U in te s t e l l e n d e s k u n d i g e C o m m i s s i e ( m e t m e d e w e r k i n g v a n d e U n i e ; T N O / D E L T A R E S E N e e n universiteit) o n d e r z o c h t z o u kunnen worden
L E T w e l - o m te b e g i n n e n - e e n o p l o s s i n g die IN E N K E L E F A S E S
tot e e n e i n d b e s t e m m n g k a n w o r d e n g e b r a c h t . D a a r b i j k u n n e n d e r e l e v a n t e w a t e r s c h a p p e n ( W a s s e r v e r b a n d e ) B L I J V E N B E S T A A N , m a a r wordt v o o r e s s e n t i ë l e g r e n s o v e r s c h r i j d e n d e z a k e n e e n O V E R K O E P E L E N D O R G A A N i n g e s t e l d ! D e z e is juist v o o r het T O T A L E s t r o o m g e b i e d v a n d e R o e r / d i e R u r nodig g e z i e n d e v o l g e n d e ' h e i k e l e ' omstandigheden ;
1) d e s t e r k v e r a n d e r e n d e (wispelturige) klimatologie k a n in d e
n a a s t e t o e k o m s t grote g e v o l g e n h e b b e n juist y ö o r dit g r e n s o v e r s c h r i j d e n d territoir, waarvan zelfs Roermond en omgeving
( m é t uniek R o e r d a l , Stedelijke R o e r e n
b e f a a m d e E C l - w a t e r k r a c h t c e n t r a l e ) grote g e v o l g e n
kunnen hebben. 2 ) bovendien
betreft het hier e e n a a r d b e v i n g s g e v o e l i g territoir; zeker!!!! in het E i f e l - g e b i e d met h a a r
. n e g e n E i f e l - s t u w m e r e n / T a l s p e r r e n ; m a a r o o k bij o n s in M i d d e n - L i m b u r g ( m e t h a a r R o e r d a l s l e n k e n P e e l r a n d b r e u k - h e r i n n e r u d e a a r d b e v i n g bij R o e m o n d m e t 5,8 op d e S c h a a l v a n R i c h t e r in april 1 9 9 2 )
3 ) d a a r b i j : e e n f o r s p r o b l e e m z a l w o r d e n juist die
n e g e n s t u w m e r e n , w a a r v a n ik z e l f v r o e g e r a l bij b e z o e k e n k o n c o n s t a t e r e n d a t zij eigenlijk te w e i n i g beveiligd zijn t e g e n o v e r l o p e n e n d o o r b r a k e n ( z e l f s D E R S p i e g e l publiceerde erover); e n
t e g e n a a r d / m i l i e u b e v i n g e n is w e i n i g te d o e n
4) z e k e r wat
d e bron v a n d e R o e r betreft in d e H o g e V e n e n in B e l g i ë d i e n t met k l e m te w o r d e n g e w e z e n o p e e n d o u d e ( d i s c u t a b e l e ) k e r n e n e r g i e - c e n t r a l e , die d e n i e u w e B e l g i s c h e R e g e r i n g , kennelijk z o n d e r g o e d o v e r l e g m e t d e b u r e n ( o p d u s g e s p a n n e n v o e t met o n s Internationaal B u r e n r e c h t )
z e l f s tot 2 0 2 5 o p e n wil h o u d e n : t.w. D I E v a n
T i h a n g e in het W a a l s e H u y ; d e I n s p e c t i e d a a r E I S T nu s c h e r p e m a a t r e g e l e n t e g e n o v e r s t r o m i n g rond d i e g e v o e l i g e k e r n r e a c t o r , die b o v e n d i e n o o k n o g e e n s K A N z o r g e n v o o r M E E R uitlaat v a n r a d i o a c t i e v e stoffen in d e M a a s , w a a r u i t (waterdistributeur) d e N.V. Waterleidingmij L i m b u r g h e l a a s t h a n s s t e e d s m e e r d r i n k w a t e r m o e t h a l e n , O M D A T (zoals u ook weet) de hoeveelheid v a n duurzaam grondwater voor haar steeds m e e r slinkt d o o r d e m a s s a l e W . D u i t s e bruinkoolwinning, die N O G G A A T TOENEMEN... 5 ) E N die jammerlijk t e r u g g a n g v a n het g r o n d w a t e r bij o n s E N IN H E T T O T A L E T E R R I T O I R (VIDE O O K BIJ D E SWALM!) te o n d o o r z i c h t i g e
L I M B U R G z e l f s N I E T blijkt of wij d a a r v o o r v a n d e RWE/POWER
- w a a r v a n door h e l a a s
al
( o p e n b a r e ) voorlichting v a n d e t o e z i c h t h o u d e n d e ! P R O V I N C I E bruinkoolwinner,
V O L D O E N D E ! ! ! S C H A D E V E R G O E D I N G ontvangen -
dient o p e e n
a n d e r e w i j z e te w o r d e n b e s t r e d e n d a n N U het g e v a l i s . KORTOM :
v o o r e e n g o e d e r e c h t s b e s c h e r m i n g v a n o n z e burger;
d e V E I L I G H E I D !!!;
g o e d d r i n k w a t e r ( t e g e n v e r a n t w o o r d e prijs); z o r g v o o r n a t u u r e n milieu ; g o e d e uitvoering v a n E u r o p e s e W a t e r - e n Natuurrichtlijnen; d e w e t e n s c h a p ; o n z e e c o n o m i e ( met verantwoorde s c h a d e v e r g o e d i n g e n ) overkoepelend te c r e ë r e n bij
; DIT A L L E S K A N A L L E E N VIA een
Internationaal W a t e r s c h a p ( m e t b e h o u d v a n o n z e w a t e r s c h a p p e n ) , e v . bilateraal v e r d r a g N L / D l d ,
w o r d e n ' a f g e d w o n g e n " ; de realisatie daarvan
k a n ook , z o a l s g e s t e l d ,in F A S E S g e s c h i e d e n . T e v e n s i s e v e n t u e e l G E B I E D de creatie van e e n z o g e n a a m d e E G T S
mogelijk v o o r D I T
(Eur.Groepsregeling voor
Territoriale S a m e n w e r k i n g ( N L / D . ) , w a a r i n natuurlijk o o k o n z e w a t e r s c h a p p e n / W a s s e r v e r b a n d e e e n rol k u n n e n s p e l e n NOGMAALS : HET W O R D T T H A N S D E H O O G S T E T I J D d a t juist o n z e b e i d e L i m b , g o e d e w a t e r s c h a p p e n een P R I M E U R
s t e l l e n o v e r e e n rivier d e R o e r / d i e R u r w a a r o v e r w e t e n s c h a p p e l i j k het
m e e s t e b e k e n d is g e w o r d e n . M . A . W . :
S T E L spoedig e e n goede wetensch.
O n d e r z o e k / S t u d i e c o m m i s s i e t e r z a k e in t e n d e z e tot e e n v e e l M E E R ' E C H T ' w a t e r b e h e e r te k o m e n
o p dit v o o r n a m e g r e n s o v e r s c h r i j d e n d e vlak o m
structureel S a m e n h a n g e n d grensoverschrijdend
V O O R h e t te laat i s . B . v . d . e n m . v . g .
In a f w a c h t i n g
verblijft ( m e d e i.v.m. e v e n t u e l e v e r d e r e p u b l i c a t i e s v a n mij e n b e r i c h t e n a a n o n z e Nationale O m b u d s m a n , dr.Alex Brenninkmeijer.): D R . W I L L E M F.A. H E E M S K E R K ,
W a t e r j u r i s t - N L / D l d - publicist /
oud-waterschapsbestuurder/oud-burg.o.a. van E C H T : Julianastraat 64 E c h t . tel. 0 4 7 5 - 4 8 1 5 2 3
www.drwillemheemskerk.nl
6101
HJ
201205164
From: Sent: To: Cc: Subject:
[email protected] maandag 9 juli 2012 17:04:02 info Fw: belangrijke (grensoverschriijdende)kwestie : KNELPUNTEN HOOGWATER ROER . DIT IS VERVÓLG OP MIJN E-MAIL VAN : 6 JULI 2012. W.H.( o.a.oud-burg.StO'berg)
S v p d e z e ook inboeken.
Groeten, Mare
V a n : willem h e e m s k e r k h e e m s k e r k [ m a i l t o : w f a h e e m s k e r k @ l i v e . n l ] V e r z o n d e n : Saturday, July 07, 2 0 1 2 03:57 P M A a n :
[email protected] O n d e r w e r p : belangrijke (grensoverschriijdende)kwestie : K N E L P U N T E N H O O G W A T E R R O E R . DIT IS V E R V O L G O P MIJN E - M A I L V A N : 6 J U L I 2012. W.H.( o.a.oud-burg.St.O'berg)
E c h t - S u s t e r e n : 7 juli 2 0 1 2 G e a c h t ( e ) hr. hydroloog M . S t r o o k m a n , a l s m e d e v o o r z i t t e r / b e s t u u r s l e d e n v a n ' o n s aller'
actief!
W a t e r s c h a p R o e r e n O v e r m a a s te Sittard. Ik h e b n o g b e h o e f t e a a n e e n n a d e r e e - m a i l a a n u , g e z i e n d e v e l e a s p e c t e n die v e r b o n d e n zijn a a n b o v e n v e r m e l d e g r e n s o v e r s c h r i j d e n d e z a a k , bij u z e e r T E R E C H T in behandeling g e n o m e n . I m m e r s het totale s t r o o m g e b i e d v a n d e R o e r r a a k t : ' E u r o p a ', D u i t s l a n d , B e l g i ë e n o n s land (vooral v o o r h e t
z o k w e t s b a r e e n g e t e i s t e r d e - d e n k o o k a a n d e onnatuurlijke
g r i n d g a t e n - M i d d e n L i m b u r g !). O p grond v a n mijn l a n g e bestuurlijke e r v a r i n g e n v e r k r e g e n g r e n s o v e r s c h r i j d e n d e k e n n i s ( m e t tegelijk d e
laatste jaren e e n b e s c h e i d e n
:klokkenluidersfunctie v o o r H E T W A T E R , niet o n b e k e n d bij o . a . d e ,in d e G r o n d w e t g e n o e m d e , N a t i o n a l e O m b u d s m a n ) . . . W I L IK U IN O V E R W E G I N G G E V E N - v o o r zoveel zulks
n o g niet i s g e s c h i e d - T E N D E Z E o o k n o g c o n t a c t o p te n e m e n m e t :
a ) de Provincie Limburg
Maastricht
b) d e D i r e c t e u r v a n d e Stichting Milieufederatie
L i m b u r g te R o e r m o n d ( b e k e n d met tal v a n a s p e c t e n v a n R o e r e n S w a l m )
c) de
d i r e c t e u r / b e h e e r d e r v a n het S t a a t s b o s b e h e e r regio Z u i d te Tilburg ( i . v . m . het h e l a a s a a n het infuus liggend n a t i o n a a l p a r k d e Meinvyeg bij R o e r d a l e n / R o e r m o n d )
d ) het
G e m e e n t e b e s t u u r v a n R o e r m o n d i.v.m. d e jrn'portante E C l - w a t e r k r a c h t c e n t r a l e op d e s t e d e l i j k e R o e r ( E N o m g e v i n g ) , w a a r v a n ik e n k e l e . j a r e n j u r . a d v i s e u r w a s )
e) de Unie
v a n W a t e r s c h a p p e n ( b e k e n d o o k d o o r het sluiten v a n b e s t u u r s a k k o o r d e n m e t o . a . provincies).
H e t wordt daarbij i m m e r s
d e h o o g s t e tijd dat e e n a a n t a l z a k e n
b e t e r - o o k ter g o e d e ,
o p e n b a r e ! ! ! informatie v o o r d e b u r g e r s , e e n s w a t m e e r ' b o v e n water' komt. Ik liet daarvan
al gedeeltelijk blijken in mijn v o r i g e e - m a i l a a n u d d 6 juli 2 0 1 2 .
o p o n z e trieste!
M e d e gelet
e r v a r i n g e n in het v e r l e d e n m e t o n z e P r o v i n c i e ( d i e o v e r i g e n s op
a n d e r e t e r r e i n e n g o e d w e r k d o e t ! ) t.a.v. v e r m e l d e G R I N D G A T E N
i s het zinvol
d a t e e n s duidelijker uit d e d o e k e n wordt g e d a a n : a ) h o e d e rol v a n f o r m e l e TOEZICHTHOUDER
P R O V I N C I E ( d a a r t o e g e d e l e g e e r d d o o r het Rijk ) m o e t w o r d e n
g e ï n t e r p r e t e e r d in d e j u r i d i s c h e uitvoering v a n die t a a k , M E D E ten a a n z i e n
v a n het
grote Roer-territoir. H o e zijn d e c o n t a c t e n f o r m e e l g e r e g e l d w a t betreft d e hoogte e n uitkeringen v a n R E Ë L E s c h a d e v e r g o e d i n g e n (in w e l k S T U K , o p b a s i s v a n het Internationaal B u r e n r e c h t j u n c t o d e j u r i s p r u d e n t i e ; v i d e o o k mijn b o e k 1 9 9 7 o v e r W a t e r b e h e e r in L i m b u r g ! ) ; h o e v e e l is i n m i d d e l s d a a d w e r k e l i j k a a n s c h a d e v e r g o e d i n g e n u i t g e k e e r d e n a a n W I E ( bijv. o o k v o o r het z o getroffen N a t i o n a a l P a r k d e M e i n w e g ? a a n w e l k e instantie wordt d a a r v o o r duidelijke v e r a n t w o o r d i n g a f g e l e g d ? e t c .
;
Mutatis
m u t a n d i s geldt z u l k s o o k v o o r d e N.V.Waterleidingmij L i m b u r g ( M a a s t r i c h t ) , d i e t o c h regelmatig d o o r d a l i n g bij o n s v a n d e g r o n d w a t e r s t a n d e n VERMOGENSSCHADE
lijdt.
IK S C H R I J F D I T M E T N A M E O O K H I E R , o m d a t bij dit
s o o r t z a k e n t o c h altijd d e mogelijkheid k a n b e s t a a n dat b e l a n g e n v e r w e v i n g e n z o u d e n K U N N E N plaats vinden. houden op
Immers
b e d e n k ; o n z e ( g o e d e ) P r o v i n c i e . die t o e z i c h t m o e t
multinational R W E - P O W E R / E S S E N T , w a s v o o r m a l i g g r o o t a a n d e e l h o u d e r
v a n E S S E N T e n i s , s i n d s d a a r a a n e e n e i n d e is g e k o m e n , h e e l g o e d bij k a s . D a t is h a a r natuurlijk c o n a m o r e
g e g u n d , m a a r W I J b u r g e r s e t c . willen n u e e n m a a l g r a a g
E I N D E L I J K w e t e n h o e e e n e n a n d e r . n a t o e l i c h i n g , e r in w e r k e l i j k h e i d is h e l a a s n o g t e v e e l onduidelijk
uit z i e t ! . T H A N S
E e n v e r d e r punt is : w e l k e rol s p e e l t d e P r o v i n c i e -
niet a l l e e n o m het z o getroffen S t a a t s b o s b e h e e r , b e h e e r d e r v a n N a t . P a r k d e M e i n w e g , werkelijk
zinvol te h e l p e n -
M A A R O O K w a t betreft e e n r e ë l e uitvoering (in s a m e n s p e l
m e t a n d e r e n ) v a n d e E u r o p e s e W a t e r - e n Natuurrichtlijnen , z o d e E u r . K a d e r r i c h t l i j n W a t e r 2 0 0 0 , d i e b e h e e r s p l a n n e n eist v o o r s t r o o m g e b i e d e n . E e n o n d e r d e e l d a a r v a n is o o k het totale Roerterritoir. W I J B E H O E V E N T R O U W E N S O O K N I E T A L L E S M E E R VANUIT H E T BUITENLAND T E " PIKKEN"
(let m a a r e e n s o p : d e n u al m a s s a l e
g r o n d w a t e r o n t t r e k k i n g e n bij o n s g a a n s p o e d i g n o g t o e n e m e n e n d e prijzen v o o r drinkwater ( e e r s t e l e v e n s b e h o e f t e ! ) w e e r wat a a n ? !
zullen h e l a a s
T O T S L O T : O O K DIT NU W E E R , Sorry : G R A A G
omhoog gaan
; e n W I E doet e r
M E E R duidelijkheid e n a c t i e s o m
wille v a n d e grote m a a t s c h a p p e l i j k e E N ( O O K V O O R O N S ) grote e c o n o m i s c h e b e l a n g e n , j u n c t o e e n s p o e d i g e I N S T E L L I N G u w e r z i j d s ( E E N P R I M E U R !) een
van
d e s k u n d i g e o n d e r z o e k / s t u d i e - C o m m i s s i e v o o r het s t r o o m g e b i e d v a n d e R o e r / d i e
R u r a l s in mijn v o r i g e e - m a i l g e n o e m d .
W A T D E K O S T E N D A A R V A N B E T R E F T (svp
te b e s p r e k e n m e t d e U n i e v a n w a t e r s c h a p p e n ) k a n ten d e z e d o o r u b e s t e e n b e r o e p g e d a a n w o r d e n o p g e n o e m d e , rijke
P r o v i n c i e a l s m e d e o p " B r u s s e l " . E n m i s s c h i e n zit
e r o o k n o g I E T S h i e r v o o r in het S c h i l t h u i s -fonds,? PRUDENTE OVERWEGING ETC .
G R A A G DIT N O G T E R N A D E R E
Bij v o o r b a a t d a n k e n m e t a l l e h o o g a c h t i n g ( v e e l
succes): Dr. W I L L E M
HEEMSKERK,
W a t e r j u r i s t Nl/Dld - o u d - W a t e r s c h a p s b e s t u u r d e r
/oud-docent Staatsrecht: Julianastraat 64
6101 H J E c h t . T e l . 0 4 7 5 - 4 8 1 5 2 3
I I1012056 Dr.W.F.A. Heemskerk, Waterjurist Nl/D./publicist/oud- Waterschapsbestuurder/oud-docent Staats-en Bestuulsreeht/ oud-vice voorz. Stadsgewest Roermond, p.a. Julianastraat 64 6101 HJ Echt, tel. 0475-481523 Echt, 28 juli 2012. Betr. informatie. Aan de heer Voorzitter, dr, Jan Schrijen, c.s. van het Waterschap Roer en Overmaas, Postbus : 185 6130 AD Sittard. Hoe gaat het nog met u en de uwen; hoop goed! Misschien nog met vacantie ? Graag wil ik u bij deze nog enige infomatie toezenden, het aan u overlatend, wat u ermee doet. a) zoals u wellicht hebt kunnen lezen, zal er ten aanzien van de belangijke arbeid van de St. Werkgroep GOML (Gebiedsontwikeling Miden-Limburg) te Roermond een Evaluatieonderzoek plaats vinden door een Commissie mr. Rutten c.s. Ik vraag mij af of het niet zinvol zou kunnen zijn dat u en uw collega mr.Toine Gresel van het WPM Venlo terzake met die Werkgroep juncto de Evaluatiecommissie voornoemd persoonlijk ! (via Kabinet) contact kunnen opnemen om op enkele saillante zaken in de toekomst meer speciaal te letten. Naar mijn bescheiden mening kan het met de (hier en daar nog zorgeljke grindgaten ,met veel te dunne deklaag op de besmette bodem - zie rapport Grontmij/Iwaco Houten mei 2000) zeker ook wat het toerisme aangaat niet goed lukken, als terzake niet een nader onafhankelijk totaal water/milieuonderzoek wordt ingesteld. Een dergelijk onderzoek in het zo getroffen M.Limburgse territoit is ook nodig gezien de continue dreigingen die vanuit het buitenland op juist dit internationaal gelegen deel van Limburg afkomen; ik noem hier; de vuile onberekenbare !*Maas ( met lekkende Tihange!); het overlopen van grote stuwmeren in het aardbevingsgevoelige Eifel-Rur gebied; de aantasting van ons uniek Roerdal; de massale grondwateronttrekkingen door W.Duitse bruinkoolwinner RWE-Power (voorheen door Rheinbraun AG), ZONDER behoorlijke informatie naar buiten van toezichthouder, de Provincie Limburg ; de achteruitgang van de Swalm; het (helaas) aan het infuus liggend nationaal park de Meinweg (ik begrijp overigens niet dat de Inspecteur regio Zuid (Tilburg) van Staatsbosbeheer daartegen nog niet MEER protesteert EN HOE ZIT HET EIGENLIJK MET DE INNING JUNCTO PROCEDURES van schadevergoedingen, waarop wij toch krachtens Internationaal Burenrecht (en mij bekende jurisprudentie) recht hebben ? Wij moeten toch ook aan onze ECONOMIE en ons nageslacht denken ? WELLICHT HIEROVER ADVIES VRAGEN AAN TNO juncto een relevante universiteit ? JbJ verder doe ik u hierbij bijlagen toekomen,zo maar ter kennisneming. Miischien kan uw dr.Harry Tolkamp daar iets mee doen voor zijn H20 ? Hij zou daarbij tegelijk iets kunnen uitleggen over het vele werk van onze beide Limburgse waterschappen in de HUIDIGE tijd....Dit dus ook ter overweging . Inmiddels verblijft met vriendelijke groet aan u en de uwen, in het bijzonder uw d.b. leden en de heer Secretaris/Directeur. B.v.d., dr. Willem Heemskerk, Echt-Susteren Bijlagen : div vv i&rschap ,> Roer en Overmaas
3 1 JULI 2012 Vz
i>ei;r./ Dir.
I 0"i'i«r„ingen
AO.j Dir.
aan
Afiyodaan d.d.
1 SS fgjt
ftllssssi.o, m jca
O
ut es
fffiil
06 «
< MM
.s
- tg
a «*
O E S O , " S , 3 £>
tltfSI
w, a s s «(,'^8 73
B
SB-®
'ill § 1
O0' O0TJ
MS I
g
Ilie
G 8> o >
8 i | B S £ 8 s
•6
3 e t
•3
§
O €_
« fa• 'SP-O g q
t j
l i l It
li
I n
G
«
-«3
T "
"8
a e ie ,
'1U W43 -ÏÏ
jg g * i w u -S
42 "O'
IACTUEEL
C
u i n k o o l w i n n i n q bl
ffecten «JU i a I -lias '
ff ZadK
Niet ver van de Nederlandse grens wordt in da Duitse deelstaat MordrheSn-Westfalen op enorme schaai bruinkool gewon-
Hele dorpen moeten hiervoor wieken, maar ook gaat de bruinkoolwinning gepaard met gigantische grondwateronttrekkingen. In Limburg vrezen sommigen voor ingrijpende effecten op waterhuishouding en natuur. nen.
Met de bruinkoolwinning in Duitsland door RW£ Rheinbraun zijn enorme economische belangen gsjnvoeid.De dagproductie van de btutafcoolmi)nen in hat gebied tussen KeuSen en Aten tsgefijk aan de gehëe jaarproductie van de vroegere Mëderfandse bmlnkooigroeves tezamen. Du*senders mensen vinden er w e * en de energievoorziening, van het 18 mifoen inwoners teflende Mordriieirl-Westfalen draait grotendeels op bruinkool Multinational RWE nam vorig jaar overigens hst Nederfandse energiebedrijf Issent over»
Dss Sossbbaait U» iWawgeWirf dje WïfetMjsrfeiféa tH*se grens.
Schaduwkanten zijn er ook. Bruinkool heeft een vrij lage ver brandJngswaafcie en veroorzaakt
habitattypen. Op de hatoitatgebieden vochtige
vee! luchtverontreiniging. Dorpen in het mijrs-
onaRiap^eUjkjsswerzaexnaat de tgrondjJiates-
^
herder; JtoB^g^sndgrondeni enhoagveenbossen is steils een gtoos effect aangetoond. Een
bouwg&s&fitweién.plaats risten voor de brwnkooigroeves. RW£fiheinbraunspreekt liever over verplaatsen. "Meer dan zevenduizend
deel van het onttrokken grondwater uit dé groeve Garzwefler 1 wordt nu na zuivering in dè bo-
mensen zulten de komende jaren een nieuwe woning betrekken", schrijft het bedrijf op zijn
dem van de Manvaeg geïnfiltreerd Of dafeffecflef Is zeggende opstefles niet te tonnen beoor-
tewr Hans Hennen van defttiiteufedeiatieUm-
j
website. DeisntinkDol iïgt hier direct aan de oppervlakte
delen,
burgsttatvan létenmodeiSen iosgeiaten. in net
\
stuurvan waterschap Peel en Maasvallei IDe Swaim heeft mderdaadaanm»kelp minder water.RWE heeft toegezegd ZOO liter vtsmr per se-
bemalen. JaarKjfo wordt naar schatting zeker 1,2 miljard rrfgrondwater onttrokken voor de bruinkoolwinning. Dat heeft ingrijpende effecten op de (grond)w3t*fhuishou<Jing in de wijde omgeving, onder andere m het Duits-Nederland-
verleden was Mj ook lid van het ttegefijks be-
KWR
en «serdt gewonnen met gigantische machines. Daaivoor moeten de groeves droog wenden
j^ren a^naacik ,<JQI dagron^wate'ontnc'JkKi
conde bovarwttooms In de rivier terug te pom-
_ r iDU'oL - Hi»sh.l'dj L<"iouin
pen. Maar dat is een tainstmatige maatregel en het is nfet gezegd dat het brongebied van de Swatat zsif niet droogvalt. De wsriselijke effeoen
„„ j.
:
^tie "r* « a mv^
o u o<.
i
'
ca.
se grenspark Sitaas-Swalm-Mette.
vanrfefafu(nl(Boiwnningopd*U'sTib«rg5EW3,k,ens i " . a* ^instoc» r >-->r«rsr> , I . T T
Nadelig effect
2' r E T t
De mogeiijke effecten op de Nederlandse (grondjwaterhulshoudlng zijn at jaren onder-
- • g i ï ' u ü r t " - " n .r«u i ' i i
werp van discussie. Het Limburgse natuurgebied de Meinweg is een bijzonder beekdaiengebied
i
i E T"' i r t i O , J
~ <*i 0i i r i»
oeoa^tin lj>dt e'tcv u' ^eiwc J n a
van 1.600 hectare, met veel zeldzamefloraen
viekh^sii^^^^^^^^^^^^^^^^SficB'ï i ">1 •V.."! > i' ü ' r i ct/^r i irij i
faun». Kenmerkend voor beekdalen is dat zs zeer
r
aftankeïjk zijn van de grondwaterstand. De waterhuishouding van de Meinweg wordt sterk beïnvloed doorgrondwaterstromen vanuit Duitsland. Inde 'Knelpunten- en kansenanaiyse Natura 2S0Q-gebied 149 - Meinweg'uit 2Q07, opgesteld door Kiwa Water Research/EGG-Consu It, wordt geconcludeerd dat de grondwateronttrekkingen inde Duitse bruinkoolgjoeves vrijwel zeke? een effect hebben op aUe grondwaterafhankelijke
ff 6 }
LAND+W«rfeN&»--.5EPTEMa£SÏ010
Meerdere factoren Qp de mogelijke effecten van de bruinkoolwinning opde Limburgse natuur zijn volgens direc-
1
j
T wrMir i n - i r e p n i p
in lUSettvrci ztjn
terhuishoudingzqn ntc»iSjk exact vast te steüen*. zegt He5flen.°Ook driniswatefpHjdijetie en bndboow spelen een rot* Frank Vermeij Is adviseur van de Milieufederatie Limburg en voormalig hoofd van het cluster wa ter bij de provincie limburg. "Er zijn er ten tijde van de vergunningverlening voor de bmintecrigroeve GarzweSer B, vijfjaar terug, goede afspra-
< ~<mwu..j t ' r j V ^ e f t 'SdenVtodr et si iirOi ^s"Gra*p ruiw j r n u ui' ' i n 1
I i J njferii i •/m q er-'o^r rtvyduiöt an t u uoPiiie t"n ir P egioidl' renvicrwrg 11< i L J ^ I '•!> ru ï j c r " mt'm^^ia » 1-
ja - rd I^I i i ri|n M I t PjrvT j' •r v r w ^ o v i tpt"*) ^ r R i l jn •ia'or-sit'l ï di stieu ^^aiecber r J
pionnen wrwsj. je»s*öwe psestHKmsRemwor
ken gemaakt met Duitse overheden en RW£ over monitoring*, zegt hij. I n het verleden zgn er enorme ingrepen geweest. Die ajn onmtsScenbaar mede van invloed geweest op de grondwaterstanden en verdroging in Limburg. De situatie van veertig jaar geleden krijgen we niet terug. Maar door de maatregelen tn Duitsland om onttrokken grondwater terug te pompen en goede monitoring, wordt de situatie in elk gevaï gestabiliseerd.'
(ifedited / 'ê
d-burRern
1
Sta
*"~. ' -8® r
Als, n e g e a a t i g p l u s s e F m o c h t dr. terfeeb©ejr Keferlapri/ ;B»jts1 W ï E e r ö F . A Heemsfeerkrop de l a n d . Ete&t dSssedtÉafie t o t f-3 t a l r e e p v a n 2 0 H m a a r l e f s t d o c t o r fedjgt o o k n u n o g veel • I ' dras «saai b i j z o n d e r b ^ s e k ^ a ö d b t f e <3*«ter «eilecë v a n f
|
j a s s e s ,
fc-tél
-
sefeag^ek ift Bes jfaaig met K Ê fosterhoit/St G^S^be^ en voorzitter Beter öfas. Echt, öué-watersrfïapsÊef 1
v^l&<^dliérlg^ëe^Êr'fóB
* "s atms-rder, o u d - d o c e n t staatse n besÉJ^ursrecht e n ï p a t e g u r i s t e ö y i e i s t e n perfessor ha-
Waaraemead
%prg^\eester
_,
kesrdj
De;eetste keer kwam voorzit- etTtefeéc g * «er ppêïfiesseB^van het Vrien- over thét bet Ï 0 d a t HeemsI t e w lanps, ï»j dr. fedM ^Iféntvyiatig jaar ere* ƒ geschenk te eren vanwege 3tjn ZosrJ&de t ^ r a ^ ^ ^ j E ^ ^ i i s 7 ' 25-jarig ereMaasaafö^jap van zelf j E é g t j^|>»gB| tip ^ het Vriendenkoor. rtit e r e l i d - kan^l^eeg^jotok tiag êerron^ m a a t s c h a p mocht dr. Heems- derschdding tot lid f? kerk ontvangen bij zijn dienste vawhet vroe^ $ afscheid na twintig jaar ais door henï öpgerjcf * | |
H E ^ T N ^ R ^ Ö F E L I ^ Ï F I È £ É Ë N
"
^
^
T
I
F
^
^
^
^
^
W
E
^
"
f
15
j
b u r g e m e e s t e r v a n E C H T o p -Ï
t
juni
overseHHjdende--«-S
1986. "Een j a a r t e v o r e n (l) Jan van %cfc. Dr. Heemskerk w a s i k a a n de RU Utrecht o p w i l .graag afsluiten mét z i j n "~ 64-jarige l e e f t i j d dus g e p r o - k l a s s i e k e s£el%^ ^ © U f i r z a a m ~ moveerd i n het grensover- watefieat^pfc^ózen" 1
1 >
Waterschap Amstel, Gooi en Vecht
Postbus 94370, 1090 GJ Amsterdam
Waterschap Roer en Overmaas Dagelijks Bestuur Postbus 185 6130 AD SITTARD
Onderwerp
Datum
Vooraankondiging Waterschapsdictee
13 juli 2012
Woensdag 10 oktober 2012
Contactpersoon Olga de Groot
Geachte leden van het Dagelijks Bestuur,
Doorkiesnummer
020 608 3168 Graag maak ik u enthousiast voor H e t G r o o t W a t e r s c h a p s d i c t e e d e r N e d e r l a n d s e T a a l , een nieuw initiatief van Waterschap Amstel, Gooi en Vecht. Dit dictee is voor alle relaties van het waterschapsbestuur. Een ludieke manier om uw kennis over waterbeheer te vergroten en in competitie uw taalvaardigheid te testen. De tekst voor dit Waterschapsdictee wordt geschreven door Wim Daniels. Hij is schrijver van een groot aantal boeken, waaronder het Waterwoordenboek. De j u r y wordt samengesteld uit bestuurders van de verschillende overheden. Binnenkort ontvangt u de officiële uitnodiging voor deze feestelijke bijeenkomst, m e t meer informatie over het programma. Wellicht kunt u de datum alvast noteren in uw agenda? D a t u m : woensdag 10 oktober 2012 T i j d : 19.30 tot 23.00 uur L o c a t i e : in Amsterdam of omgeving I k hoop dat u met mij de wereld van het waterschap induikt en meedoet aan Het Groot Waterschapsdictee der Nederlandse Taal 2012! Met vriendelijk groet,
r
-
namens het bestuur van Waterschap Amstel, Gooi en*Vecht
Korte Ouderkerkerdijk 7 Amsterdam Postbus 94370 1090 GJ Amsterdam T 0900 93 94 (lokaal tarief) F 020 608 39 00 KvK 4126593
www.agv.nl
Dijkgraaf 1/1 Alle uitvoerende werkzaamheden van Waterschap Amstel, Gooi en Vecht worden verricht door Waternet
www.ll.nl m a a n d a g 16 juli 2012
Waterschap legt eerste boete op W a t e r s c h a p Peel en Maasvallei heeft voor het eerst e e n boete uitgeschreven. Een g r o n d e i g e n a a r m o e t 2 5 0 e u r o betalen v o o r h e t d o o d s p u i t e n van d e b e g r o e i i n g o p h e t w e r k p a d langs een b e e k van h e t w a t e r s c h a p . Als een o p s p o r i n g s a m b t e n a a r van h e t w a t e r s c h a p e e n o v e r t r e d i n g ziet kan hij sinds 1 m e i een b o e t e o p l e g g e n . V r o e g e r w e r d er eerst e e n proces-verbaal o p g e m a a k t . M e t e e n b e b o e t e n levert t i j d w i n s t o p . Z w a r e o v e r t r e d i n g e n w o r d e n n o g steeds o p d e o u d e m a n i e r a f g e h a n d e l d . Het w a t e r s c h a p zegt t e r u g h o u d e n d t e zijn m e t h e t u i t s c h r i j v e n van b o n n e n . In eerste i n s t a n t i e krijgt e e n o v e r t r e d e r een w a a r s c h u w i n g e n v o o r l i c h t i n g .
p r o v i n c i e
Griffie
l i m b u r g
Waterschap Roer en Overmaas I"
1
1 8 JULI 201
F-;-
Waterschap Roer en Overmaas
2 - 0 1 2 . 0
5 4 8 o
T.a.v. de heer J.J. Schrijen Voorzitter
I
Postbus 185
Dn
ALU
l'#r arfd
O*.
aan
I
6130 AD SITTARD
l e l Lee Afc}«rta*n ci.d
Afdeling
Griffie
Behandeld
R.P.G. Simons
Ons kenmerk
2012/35275
Telefoon
(043) 389 72 91
Fax
(043) 389 88 33
Email Maastricht
[email protected]
Uw kenmerk Bijlage(n)
201204151
12 juli 2012
Verzonden
VERZONDEN 1 7 JUL 2012 Onderwerp Coalitieakkoord 2012-2015
Geachte heer Schrijen, Uw brief d.d. 12 juni 2012 inzake bovengenoemd onderwerp, is in goede orde ontvangen en ingeboekt onder nummer 2012/29768. Uw brief is geplaatst op de lijst Ingekomen stukken van Provinciale Staten 2012 week 23-24. Provinciale Staten hebben kennis genomen van de inhoud hiervan. Uw brief is betrokken bij de bespreking van het Coalitieakkoord 2012-2015, dat op 29 juni 2012 in de vergadering van Provinciale Staten is aangenomen. Voor meer informatie omtrent de lijst Ingekomen stukken verwijs ik u naar www.limburq.nl/psonline.
Met vriendelijke groet,
griffier
Bezoekadres: Limburglaan 10
Postbus 5700 NL-6202 MA Maastricht
Tel + 31 (0)43 389 99 99 Fax +31 (0)43 361 80 99
Bankrekening Rabobank
NL-6229GA Maastricht
[email protected]
www.limburg.nl
13.25.75.728
Bereikbaar via: Lijn 1 (richting De Heeg) Lijn 3 (richting Heugem)
H
N W B ) BAN K
P
2 h JULI 2012
Aan de secretaris-directeur van het Waterschap Roer en Overmaas Postbus 185
Tor a
6130 AD SITTARD
aan
3 Den Haag, 23 juli 2012 Ons kenmerk: w / n k Betreft: notulen Algemene Vergadering van Aandeelhouders
Geachte secretaris-directeur, Te uwer informatie zenden w i j u hierbij de notulen van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders gehouden te^Den Haag op 26 april 2012. Hoogachtend,
~*—r
NEDERLA *JDSE\W^TERSCHAPSBAMK N.V.
Bijlage: 1
Nederlandse Waterschapsbank N V. KvK Den Haag 270/.9562
Rooseveltplantsoen 3 2517 KR Den Haaa
Postbus 580 2501 CN Den Haag
1070 416 62 66 1 070 416 62 62
(
info0nwbbank.com www.nwbbank.com
N W B ) B A N K NOTULEN VAN DE JAARLIJKSE ALGEMENE VERGADERING VAN AANDEELHOUDERS VAN DE NEDERLANDSE WATERSCHAPSBANK N.V., TE DEN HAAG, GEHOUDEN OP 26 APRIL 2012 IN HOTEL CROWNE PLAZA PROMENADE, TE DEN HAAG.
Aanwezig zijn de navolgende aandeelhouders, vertegenwoordigd door de daarnaast genoemde personen: Waterschap Aa en Maas Hoogheemraadschap Amstel, Gooi en Vecht Waterschap Brabantse Delta Hoogheemraadschap van Delfland Wetterskip Fryslan Waterschap Groot Salland Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Waterschap Peel en Maasvallei Provincie Zuid-Holland Waterschap Reest en Wieden Waterschap Regge en Dinkel Waterschap Rivierenland Waterschap Roer en Overmaas Waterschap Rijn en IJssel Hoogheemraadschap van Rijnland Waterschap Scheldestromen Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard Staat der Nederlanden
Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden Waterschap Vallei en Eem Waterschap Velt en Vecht Waterschap Veluwe
Mw. F.P.A.M. van de Ven P.J. Rooijmans drs. Th.J.J.M. Schots A.G. Wiegman P. Reitsma ir. H.H.G. Dijk drs. L.H.M. Kohsiek J.A.M. de Hoon R. Vermond T J . Boersma Mw. A. van Vliet-Kuiper (gevolmachtigde) R.A. Fernhout drs. R.L.M. Sleijpen MBA drs. H.Th.M. Pieper ir. H. Pluckel H. Nederend MsC mr. drs. A.J.G. Poppelaars drs. A.J.B. van der Klugt drs. D.P. Wiltenburg drs. I.R. Habets drs. E.J.P. Houtman A. van den Berg E.J. Miltenburg H.J. van der Moolen V. Doorn (gevolmachtigde) Mw. A. van Vliet-Kuiper V. Doom
Raad van Commissarissen: Prof. dr. R.G.C. van den Brink, voorzitter, ir. E.H. baron van Tuyll van Serooskerken, vice-voorzitter, prof. dr. A.F.P. Bakker, mr. drs. P.C.G. Glas, drs. V . l . Goedvolk, dr. J.J.M. Jansen, mr. B.J.M. baron Van Voorst t o t Voorst. Afwezig met kennisgeving: mw. drs. E.F. Bos Directie:
R.A. Walkier, voorzitter, mw. drs. L.M.T. van Velden, F.J. van der Vliet RBA.
Secretariaat:
mw. mr. J.A. Kramer-Buskens, secretaris, mw. J.M. van Dam-Brug.
Genodigde:
M. Frikkee RA, KPMG Accountants.
1.
Opening
Om 11.00 uur opent de voorzitter de vergadering en heet deaanwezige aandeelhouders en in het bijzonder de externe accountant, de heer Frikkee, van harte welkom.
S
De voorzitter constateert dat de oproeping t o t deze vergadering heeft plaatsgehad met inachtneming van de formaliteiten in artikel 23 en 24 van de statuten omschreven, t e r w i j l de t e behandelen onderwerpen bij de oproeping werden vermeld. De voorzitter constateert dat de vergadering bevoegd is t o t het nemen van rechtsgeldige besluiten, voor zover deze met volstrekte meerderheid van stemmen kunnen worden genomen. Blijkens de door hen getekende presentielijst zijn 22 aandeelhouders vertegenwoordigd die samen gerechtigd zijn t o t het uitbrengen van 74.108 stemmen (87,68%).
ISI W B
I B A N K
De notulen van de jaarlijkse algemene vergadering van aandeelhouders van 28 april 2011 zijn ingevolge art. 25 lid 2 van de statuten door de voorzitter van de Raad van Commissarissen en de secretaris ondertekend. Vervolgens zijn de aldus vastgestelde notulen ter kennisneming aan alle aandeelhouders toegestuurd. Deze gang van zaken is eveneens van toepassing op de notulen van de vergadering van heden. Hiermee zijn de officiële onderdelen van het eerste agendapunt afgehandeld. De voorzitter geeft het woord aan de heer Walkier die het verslag van de directie over het boekjaar 2011 zal toelichten. 2.
Verslag van de d i r e c t i e over het boekjaar 2011
De heer Walkier dankt de voorzitter en begroet alle aanwezigen. "Het directieverslag over 2011, het 58 jaar sinds de oprichting van de bank in 1954. e
WlBiBSiBSis WËÊÊË Directieverslag over 2011 iBli^flËii mÊÊÊÈÊsMÊËËÈËËM
W W B )
mËÊÊÊÊÊÈÈÊÊËÊÊSÊ.
B A N K
" .
i
Het vierde jaar na de val van Lehman. Vorig jaar kon ik in uw aandeelhouders-vergadering nog zeggen dat het stof van de economische crisis enigszins was neergedaald en dat het vertrouwen weer w a t toenam. Helaas. De wereld en in het bijzonder de eurozone verkeren nog steeds in woelige wateren. Na de financiële crisis vanaf 2008 en de economische recessie in 2009 zijn we in 2011 in een Europese schuldencrisis beland met een onzekere toekomst voor de euro. Zo eindigde 2011 met een economische krimp in het vierde kwartaal en rees het spookbeeld van de gevreesde 'double d i p ' . Er waren ook andere zaken die onrust en instabiliteit veroorzaakten. De Arabische lente, de opkomst van Occupy, een rating-downgrade van de Verenigde Staten en een 'negative outlook' voor de triple-A-ratings van de Nederlandse overheid en uw NWB Bank. Maar ook: een op slot
zittende
huizenmarkt,
een
escalerende
crisis
in
commercieel
vastgoed,
de
problemen
bij
woningcorporaties, het korten op pensioenuitkeringen en de aanzwellende vergrijzing. Het economische kringloopproces van investeren, produceren, consumeren en sparen is nu al vier jaar ontregeld. Veel bedrijven zitten nog in een fase van balanssanering. De balans op orde brengen is belangrijker geworden dan investeren in groei en hogere winsten; zelfs nu geld bijna gratis is en we zwemmen in de versgedrukte bankbiljetten. In het gunstige geval, zeggen deskundigen, wordt het een scenario van vele jaren 'doormodderen' met een structureel lage economische groei. Overheden gaan gebukt onder een te zware schuldenlast en hebben nauwelijks mogelijkheden om de economie te stimuleren. Dankzij de massieve driejarige geldinjectie van € 1 biljoen van de ECB is er vanaf december 2011 enige rust op de financiële markten opgetreden. Maar in de afgelopen weken werd de betrekkelijke rust weer weggevaagd door de vrees dat ook Spanje naar het middel van noodleningen zal moeten grijpen. De vraag is of we het. ergste van de crisis achter ons hebben. Het is t e vroeg om die vraag positief t e beantwoorden. Daarvoor is de euro nog te onzeker en is de financiële instabiliteit
nog te groot.
Ondertussen
is de wereld
razendsnel aan
het
veranderen.
Fundamentele
veranderingen op het terrein van technologie, economie, politiek en cultuur lijken zich sneller te ontwikkelen dan ons aanpassingsvermogen aan kan. We proberen aan te sluiten met nieuwe strategieën,
nieuwe
bedrijfsmodellen, nieuwe spelregels en nieuwe economische theorieën. En ook: een herijking van ethiek en moraal. Egoïsme en kortetermijngewin moeten plaatsmaken voor altruïsme, maatschappelijke betrokkenheid en solidariteit. Dan krijg j e vanzelf een betere wereld, zou j e zeggen. 2
N v y
B )
BAN K
'Homo sapiens non urinat in ventum' 'Een wijs man plast tegen de wind
niet
in'
Muel Kaptein
N
W B J B A N K
We zitten dus in een turbulent tijdsgewricht vol met bewegende doelen en economische tegenwind. Er wordt gezegd: 'Een wijs man plast niet tegen de wind i n ' . Met de wind mee plassen is ook niet slim, zeker niet als j e achterbuurman hetzelfde doet. Zaak is dus om de tegenwind t e trotseren, de uitdagingen aan t e gaan en het hoofd koel t e houden.
If G r e e c e goes
Het hoofd koel houden is overigens niet eenvoudig in een wereld waarin van t i j d t o t t i j d de mediagekte een merkbare sturing aan de gebeurtenissen l i j k t t e geven. De covers van het gewaardeerde kwaliteitsblad 'The Economist' laten op een prachtige manier zien hoe j e in één oogopslag de stemming kunt beïnvloeden. De afgelopen jaren hebben we gezien hoe een mix van sensatiebeluste journalisten, winstnajagende speculanten, angstige
beleggers,
beknelde
bankiers,
marktwaarderende
accountants,
doorschietende
verkrampte toezichthouders en weifelachtige politici veel leed kunnen veroorzaken.
regelgevers,
M
.
W
B
j
B
A
N
K
Stelselmatig worden we bestookt met populistische en dubieuze nieuwsgaring en opinies die, versterkt door een flow van bloggers, sms'ers en twitteraars, schadelijk kuddegedrag kunnen veroorzaken. De media spelen grootschalig in op sentiment. Onjuiste en gemanipuleerde nieuwsfeiten voeden angst, onzekerheid, boosheid, verwarring en agressie. Dit leidt weer t o t verkeerde conclusies en beslissingen in een sfeer van een groeiend gevoel van algemeen onbehagen in de samenleving. Een zichzelf versterkend proces van negativisme en stemmingmakerij tussen media en publiek is het vervolg.
The HoüonuM
this reaiiy the e n d ?
Als er maar vaak genoeg geschreven wordt dat de euro uiteen zal vallen dan ontstaat er vanzelf paniek. Dan rollen verkopers van perifere obligaties over elkaar heen en kan alleen de ECB als opkoper nog een bodem onder de markt leggen. Te laat volgt de ontnuchtering, maakt emotie plaats voor verstand en laten nuancering en relativering de koersen weer in de omgekeerde richting golven. Maar bij velen is het verlies dan al geleden. In het mediaspel wordt de beeldvorming steeds meer geprojecteerd op macro-economische kengetallen. 'Macronomics' wordt dat in The Economist genoemd. Dat is veel statistische informatie op een grote hoop en geeft al gauw het gevoel dat we snappen wat er aan de hand is. Dan kan het lijken alsof we de problemen met een welgemikt schot uit een bazooka kunnen oplossen.
Uhi. a*.
Time for a double dip?
The Economist noemt dat 'Bazookanomics'. De werkelijkheid op microschaal is natuurlijk veel ingewikkelder. Bovendien is de toekomst onvoorspelbaar. Alhoewel/'riatuurkundigen meenden onlangs het bewijs t e hebben gevonden dat er elementaire deeltjes bestaan die sneller zijn dan de snelheid van het licht van 300.000 kilometer per seconde. Dan kun j e door de t i j d reizen en krijg j e eerst het gevolg t e zien en daarna pas de oorzaak van gebeurtenissen. Maar als iedereen in de toekomst kan kijken dan is er ook niets meer aan, want dan worden we allemaal r i j k en liggen we massaal de hele dag te bakken op de zonnige stranden van Spanje, Italië, Portugal of op een deel van het door ons zelf betaalde strand van Griekenland. 4
I M W B ) B A N K
•
Het is dus maar goed dat we de toekomst niet kunnen voorspellen. Dat geeft in ieder geval ruimte voor hoop op een goede afloop van de crisis in de eurozone. Daar is uiteraard ook de NWB Bank bij gebaat want de aanhoudend instabiele en slecht functionerende financiële markten maken het zelfs voor een degelijke publiekesectorbank niet eenvoudig om optimaal t e opereren. Ook w i j hebben t e maken met druk op de resultaten en toenemende eisen van regelgevers, toezichthouders en rating agencies. Fricties ontstaan waar de nieuwe regels vooral gericht zijn op de commerciële banken en niet goed matchen met het bedrijfsprofiel van de NWB Bank. Een andere helaasheid is dat we in het kielzog van de Nederlandse overheid door Standard & Poor's op een 'negative outlook' getrakteerd zijn bij onze triple-A-rating. Of dat we onder de bankenbelasting gaan vatlen die d i t jaar waarschijnlijk zal worden ingevoerd. Allemaal zaken die op ons afkomen en waaraan j e niets of weinig kunt veranderen en die in ieder geval de kosten van de onderneming doen stijgen.
Propositie NWB Bank fount*
«•«AM***»
m mm
Sim: RttbetCroup
N W B
B A N K
Toch b l i j f t het strategisch concept van de bank ook in deze moeilijke t i j d e n recht overeind. En kunnen we achterom kijkend naar 2011 zeggen dat het een redelijk goed en intensief jaar is geweest. We hebben onze kernrol als kredietverschaffer aan de Nederlandse publieke sector wederom goed kunnen spelen. Intensief was het afgelopen jaar in verband met de verandering per 1 januari 2011 van onze boekhoudregels van IFRS-EU naar NL GAAP. Zoals w i j u vorig jaar hebben toegelicht hebben w i j daarmee het probleem aangepakt van een t e volatiele resultatenontwikkeling als gevolg van de onder IFRS-EU voorgeschreven waardering van balansposten op marktwaarde. Deze marktwaardebenadering was een slecht zittende jas voor de bank en sloot minder goed aan bij onze bedrijfseconomische realiteit. In de nieuwe waarderingssystematiek onder NL GAAP wordt door middel van hedge accounting d i t probleem in belangrijken-mate ondervangen en hebben w i j de overtuiging dat op deze wijze de financiële positie en de resultaten getrouw in de jaarrekening t o t uitdrukking komen. Echter, ook onder de nieuwe waarderingsregels blijven fluctuaties in de marktwaarde van balansposten een rol spelen in de ontwikkeling van winst en vermogen, hopelijk in mindere mate dan voorheen. Al met al was deze accounting change een omvangrijke operatie en d i t gaf v r i j w e l het gehele jaar een hoge werkbelasting voor veel van onze medewerkers die in het proces werden bijgestaan door externe deskundigen. We zijn hen hiervoor zeer erkentelijk.
N W B
B A N K
Nieuw verstrekte leningen ïbtdfKjCfl K <
2011
2010
?C3
5.145
NWB
7.075
B A N K
i Zoals het in 1954 is begonnen draait het bij de NWB Bank nog steeds om de kredietverlening aan de publieke sector. Dat is onze kerncompetentie. Om dat mogelijk t e maken moeten we het geld zo goedkoop en efficiënt mogelijk inkopen op de internationale geld- en kapitaalmarkt om het vervolgens met een rentemarge, tegen zo laag mogelijke
risico's door t e schuiven of t e transformeren
naar onze klanten. Vorig jaar was de
kredietbehoefte van de woningcorporaties met € 8 miljard belangrijk lager dan de € 15 miljard in het jaar daarvoor. De totale kredietomzet van de bank liep hierdoor terug, per saldo met een kleine € 2 miljard t o t € 5,1 miljard. De kredietverlening aan de waterschappen ging tegen de stroom in met bijna € 200 miljoen omhoog, hetgeen uiteraard verheugend is. De verwachting is dat de totale financieringsbehoefte van de publieke sector in 2012 lager zal zijn dan vorig jaar. Daarbij worden bijzondere transacties buiten beschouwing gelaten, zoals het relatief grote krediet van € 1,7 miljard dat we eerder d i t jaar onder het toeziend oog van de overheid verstrekten aan Vestia. Zoals bekend gaat het hier om een lening onder de reguliere garantiestructuur van het WSW met achtervang van het rijk en de gemeenten. De bank loopt hier dus geen ander risico dan op haar normale kredietverlening. Met onze lening wordt Vestia in staat gesteld om een deel van haar swapposities 'door t e laten zakken' in gewone leningen. De swaps die w e hebben overgenomen van Vestia zijn opgenomen in onze swapportefeuille en dienen ter afdekking van de eerdergenoemde verstrekte leningen aan Vestia. Op de gehele transactie maakt de bank een iets hoger rendement dan op rechttoe-rechtaan-kredieten. De bank sluit overigens zelf geen swaps af met haar klanten, onder meer omdat die niet onder de garantie van het WSW vallen. De fraude bij Vestia die twee weken geleden aan het licht kwam wekt ontzetting en verbijstering en werpt een schaduw op de relatie die w i j met Vestia hebben. Dat geldt ook voor alle andere onregelmatigheden die in de afgelopen jaren bij andere woningcorporaties hebben gespeeld. De reeks van incidenten stelt de gehele sector in een kwaad daglicht. Dit is schadelijk voor het imago van de bank als een van de belangrijkste financiers binnen de sociale volkshuisvesting. Voor zover w i j kunnen overzien, zullen w i j geen materiële schade ondervinden van de transacties die w i j met Vestia hebben afgesloten. Wij vinden dat fraude van medewerkers bij onze klanten, of ze nu in de corporatiesector zitten of elders in het publieke domein, geen reden mag zijn onze dienstverlening t e staken. We moeten de vele goeden niet laten lijden onder de enkele kwaden. Dan zouden we ook afbreuk doen aan de maatschappelijke rol die w i j vervullen. Dat neemt niet weg dat we de zorgen die u als aandeelhouder heeft, volkomen begrijpen en onderschrijven. De minister van Binnenlandse Zaken concentreert zich momenteel t o t onze grote tevredenheid op een verbetering van het toezicht op en de governance in de sector. Wij proberen ondertussen de eventuele imago-schade zoveel mogelijk t e beperken.
6
M W B ) BAN K Spreiding kredietportefeuille ïbcdntm • 1 tnA)«
2011
2010
2009
Waterschappen
4,3
•'.7
4,2
Gemeenten
o.3
6.5
6.6
Woningbouw
28.3
2fe,5
24.i
Zorginstellingen
3.5
3,4
3.5
Overige
',5
1.5
BALANSTOTAAL
NWB
1.3
45,5
«,2
40,2
67.7
57,2
52.2
I B A N K
De stijging van de kredietportefeuille kan bijna volledig worden toegeschreven aan de woningcorporaties. Dit ondanks de eerder vermelde terugval van hun kredietvraag in 2011. Deze sector is goed voor maar liefst 63% van de gehele kredietportefeuille. Samen met de leningen aan zorginstellingen hebben w i j een exposure op de balans van 70% op de zogeheten garantiesector, dus buiten de waterschappen, gemeenten en provincies o m . De waterschappen hebben gezamenlijk een totaal lang gevestigde schuld van € 5,9 miljard. Daarvan hebben w i j € 4 , 8 miljard in portefeuille. Opvallend is de sterke stijging van het balanstotaal van € 10,5 miljard t o t € 67,7 miljard. Dat is veel meer dan de groei van de kredietportefeuille van € 2,3 miljard. Het verschil van ruim € 8 miljard zit voornamelijk in de marktwaardewaardering van onze balans. In de huidige balansstructuur stijgt de marktwaarde van het balanstotaal bij een rentedaling en omgekeerd daalt de marktwaarde b i j een rentestijging. Ik kom daar straks nog op terug.
*
Marktaandelen
ter^Chd&Cf
2011
2000
37
75
aüo'
;>;eins;e:fiti'Si-
2C
nt ToUte marktaandeel
N W B
B A N K
305É
133>
•
De waterschappen bezitten 81% van het stemgerechtigde aandelenkapitaal van de NWB Bank, t e r w i j l ons marktaandeel in hun lang gevestigde schuld daar m e t 82% dicht in de buurt ligt. Die combinatie van waterschappen in hun rol van zowel verschaffer van eigen vermogen als baathebber van goedkope leningen is een onderstreping van het coöperatieve overheidskarakter van de bank. In het spel met de concurrentie is het onze ambitie de grootste financier van de waterschappen t e blijven. Zo blijven we een bank 'van en voor' de aandeelhouders. Het overgrote deel van onze klanten is echter geen aandeelhouder. Deze zorgen er evenwel voor dat de bank qua omvang voldoende kritische massa heeft om inkoopvoordelen t e behalen als emittent op de internationale kapitaalmarkt. Zo worden niet alleen de'waterschappen als aandeelhouder van de goedkoopst mogelijke leningen voorzien, maar ook alle andere klanten van de bank in de publieke sector. Samen met de BNG als concurrent spelen w e als financier een dominante rol met een marktaandeel van tussen de 80% en 90%. Door de crisis is onze positie verder verstevigd. Mogelijk komt er in de komende jaren w a t meer aanbod vanuit de sfeer van Nederlandse institutionele beleggers en Duitse investeerders die willen profiteren van de hogere renteopslagen alhier. Vooralsnog verwachten we dat de duopolie van de NWB Bank en de BNG niet structureel 7
N , W B ) B A N K zal worden aangetast. Temeer daar de concurrentie binnen de genoemde duopolie de prijzen scherp houdt. En dat is goed voor de klanten.
Lange schuldpositie 2011
A'cnKitp-.Jipw'Alies
«6
5<S
öemeenï^o
•7
28
ia
<•>
6 Totaal
H7
1(M i l l l l t
NWB)BANK
' I ^
Het totale lang vreemd vermogen van lokale overheden, inclusief de corporaties en de zorg, is sinds het jaar 2000 met 41% gegroeid naar € 147 miljard. We hebben deze groei voor een belangrijk deel in onze marktaandelen geabsorbeerd. De NWB Bank heeft daardoor haar marktaandeel bijna verdrievoudigd en zien groeien t o t 30% binnen de publieke sector. Een verdere groei van onze marktaandelen is mede afhankelijk van de ontwikkeling in de lange schuld van de publieke sector en de beschikbare ruimte onder de kaptitaalratio's van de bank.
Vermogenspositie
wÊÊÊÈÊÊÊÊÊÈÊÈÊÊÊm <
20JI"
20 0' J
•ioutr-:.-90,3i* : * » u , -.i..
Balanstotaal
'i'.r J u-
;
- J Ê t
:CC'' .'CC2
i.z
1.2
••
-0
68
is
i7.
31.7' : •• c
i,<
r
™ '
'
••
'"j-W&iV:
IM W
B j B A N K
• H M ËÊÊÊmÊm
•
Met name de aangekondigde Bazelse leverage ratio, die voorschrijft dat banken ten minste 3% eigen vermogen op de balans moeten hebben, stelt een maximum aan de omvang van de kredietportefeuille. Onze omzet is zoals u weet puur balansgedreven. Alle kredieten die w e afsluiten komen op de balans en worden in principe t o t het eind van de looptijd aangehouden. Kapitaalrestricties stellen aldus grenzen aan de groei van ons kernbedrijf. 'Grenzen aan de groei' strookt niet m e t onze strategie om in principe a l t i j d beschikbaar t e zijn voor de financieringsbehoefte van onze klanten. Daar staat tegenover dat de bank in de afgelopen tien jaar snel is gegroeid en daardoor een stevige marktpositie heeft verworven. Ten opzichte van de huidige concurrentie is er nog enige ruimte om het marktaandeel van de NWB Bank t e verhogen. Feit is dat groei dwingt t o t versterking van de financiële ratio's van de, b i n k . Niet alleen in verband met de Bazelse normen maar ook met het oog op een gezond bedrijfsmodel ckft op een zakelijke en duurzame manier voldoet aan alle voorwaarden die worden gesteld aan liquiditeit, solvabiliteit en rentabiliteit.
8
I M W B ) B A N K Resultaten i h * < i n < i ^ « m ' *er.te Operaïionele oaten
2011'
2VÓ'
75 113
2G0 )
1008
"J4
77
178
' }
5G
26
'0
'0
1
dedriSfsiiiter.
15
8eia£0(i!jer-
23
<:
' ' r
l
Ner.lav.mst.
75
'11
57
7
W
1
•
N W B j B A N K
In zo'n gezond bedrijfsmodel moet de groei zoveel mogelijk worden gefinancierd vanuit de verdiencapaciteit. We kijken dan vooral naar de gerealiseerde rentebaten en niet zozeer naar de ongerealiseerde marktwaarde die wordt meegeteld onder de operationele baten. Het t e l t pas als het i n de portemonnee z i t , is hier de gedachte. De rentebaten hebben de afgelopen jaren onder druk gestaan en dienen m e t alle inzichten d i e de kredietcrisis heeft opgeleverd en waarop ook de hogere kapitaalseisen van Bazel III z i j n gebaseerd, t e worden verhoogd. Met name de t e lage beprijzing van risico's is voor iedereen een belangrijke les u i t de kredietcrisis. Maar ook de introductie van de vennootschapsbelasting i n 2005 en de uitkering van € 250 miljoen aan reserves in 2007 hebben de verdiencapaciteit van de bank bepaald niet bevorderd. De rentemarge zal dus omhoog moeten. Dat zal eerst op de langere t e r m i j n effect hebben, afhankelijk van het tempo en de omvang van de nieuwe kredietomzetten i n de komende jaren. De winst gaf over 2011 een rendement op het eigen vermogen van 6,3%. Voor een oordeel daarover is van belang dat het overheidskarakter van de NWB Bank in belangrijke mate bepalend is voor ons risicoprofiel. Tegen die achtergrond kan de rente op lange staatsobligaties als 'benchmark' gelden voor de rentabiliteit van de bank. Uitgaande van een historisch gemiddeld rendement op 10-jarige staatsobligaties van 4%, zou het rendement op het eigen vermogen van de bank aan de onderkant zo rond de 6% moeten liggen. De toekomstige rentabiliteit zal onder druk komen van de hogere kapitalisatie die Bazel III vereist. Om d i t t e compenseren zal de rentemarge in ieder geval proportioneel m e t de leverage ratio moeten stijgen. Andere zaken die de kosten structureel doen stijgen zijn de waarschijnlijke introductie d i t jaar van de bankenbelasting (oplopend t o t € 1 miljard i n plaats van het eerder aangekondigde minimum van € 300 miljoen) en een blijvend hoger niveau van bedrijfslasten als gevolg van de toenemende eisen op het gebied van governance en compliance, alsmede de groeiende complexiteit van de technologie, de processen en de business zelf.
Bazel III / Projecties
uro I Riiiiard
201
til**
*•!}••> N W B J B A N K
'1
'1
Op grond van de Bazelse kapitaaleisen zullen w e t o t aan 2018 het vermogen fors moeten verhogen om aan de 3% norm t e voldoen. Een extra aandachtspunt is hier de eerdergenoemde volatiliteit van het balanstotaal als gevolg van de marktwaardefluctuaties. Deze 'waardebubbels' beliepen over 2011 maar liefst ruim 11% van de 9
ISI W B |
B A N K
balans en hebben daarmee een grote invloed op het benodigde vermogen onder de norm. Ik zal u verder niet vermoeien met de techniek van de normen maar de conclusie is dat we het kapitaal van de bank de komende jaren substantieel zullen moeten verhogen in een range van € 700 miljoen t o t € 1 miljard. We kunnen niet in de toekomst kijken maar we gaan ervan uit dat de interne verdiencapaciteit niet in staat zal zijn om in de komende zes jaar d i t extra vermogen op eigen kracht op te hoesten. Zelfs niet bij het volledig inhouden van de jaarwinsten. Naast maximale winstinhoudingen zullen er in de komende jaren aanvullende maatregelen moeten worden getroffen.
Sturingsinstrumenten • Aandelenkapitaal • Reservering van winsten • Hybride kapitaal «Balanskrimp (deleveraging)
• 3(?0'i rjracuci'6-
NWB}BANK
We hebben het afgelopen jaar analyses gemaakt van de alternatieve mogelijkheden om t e voldoen aan de Bazel Ui-eisen. Doel daarbij is uiteraard om de goedkoopste en meest passende alternatieven t e vinden. Er zijn meerdere wegen die naar Rome leiden. Eenvoudig is het niet. Binnen het bankwezen wordt gezocht naar nieuwe instrumenten om de kapitaalbuffers t e versterken. Het aantrekken van hybride vermogen is een serieus alternatief. Maar de prijs daarvan is in de huidige instabiele markt nog zeer hoog. Bovendien is hybride vermogen een keus voor de langere t e r m i j n . Dit zal dus voor vele jaren een substantiële invloed op de winst hebben. Het vertrouwen op de financiële markten moet terugkeren om de hoge renteopslag op dit soort risicokapitaal te normaliseren. Wij blijven de ontwikkelingen nauwgezet volgen om op een beter moment in de aanloop naar 2018 een concrete oplossing te realiseren. Hopelijk is ook de regelgeving onder Bazel III dan vertaald in definitieve Europese spelregels. Ondertussen zitten we in het lobbycircuit niet stil. Samen met andere sectorbanken hebben we inmiddels een gezamenlijk memorandum verspreid in Brussel. In een onderhoud met de Eurocommissaris Olli Rehn en diverse Europarlementariërs hebben we begrip gekregen voor onze zorg en wens voor een 'op maat gesneden' kapitaaleis voor publiekesectorbanken. Zoals reeds was aangekondigd tijdens de AVA in april 2011 zullen we aldus, t o t het moment waarop we meer duidelijkheid krijgen over de definitieve kapitaaleisen, het vermogen moeten versterken door maximale reservering van toekomstige winsten. Geen dividenden betekent voor aandeelhouders een zure appel, juist in deze t i j d van budgettaire spanningen binnen de overheid. De directie van deze bank is zich daarvan zeer w e l bewust. De keuze voor een dividendstop is evenwel puur in het belang van de aandeelhouders. Die hebben alle belang bij het vertrouwen van de beleggers in hun bank. Zonder kopers van onze obligaties - er staat inmiddels zo'n € 45 miljard uit - is ons bankbedrijf niet mogelijk. Het interessante is dat beleggers onze huidige leverage ratio van minder dan 2% hoog genoeg vinden, getuige hun goedkope funding aan de bank. Echter, het gaat ook voor hen straks niet om de vraag of zij ons voldoende gekapitaliseerd vinden maar om de vraag of we straks kunnen voldoen aan de gestelde Bazelse eisen. En dat geldt ook voor de raters. Ook die vinden de NWB Bank thans goed voor een triple-A-rating' maar willen in «toenemende mate van ons weten hoe en wanneer w i j denken te voldoen aan de leverage ratio van 3%. Juist daarom is het zo belangrijk dat aandeelhouders met d i t beleid van maximale winstinhouding hun intenties aan de beleggers en de raters laten zien. Er mag geen t w i j f e l over zijn dat w i j straks voldoen aan de wettelijke vermogenseisen, zelfs al vinden beleggers ons vanuit een bedrijfseconomisch perspectief nu al OK. Mocht de 'negative w a t c h ' die Nederland en de bank momenteel hebben van SStP onverhoopt resulteren in een downgrade, dan zal dat extra meewegen in hun oordeel over de 10
IM W B ) B A N K kredietwaardigheid van de bank. Hoofdzaak is dat we het vertrouwen behouden. En voor u aandeelhouders, als doekje voor het bloeden: het niet uitgekeerde dividend is wel degelijk uw winst en slaat neer in uw kapitaal!
Strategie
•
•
Goedkope leningen publieke sector • Behoud AAA-ratings Behoud vertrouwen beleggers Passend rendement aandeelhouders
N W B I B A N K
•
De strategie van de bank is door de jaren heen f e i t e l i j k niet veranderd en crisisbestendig gebleken. De bank kent een sterk maar tegelijkertijd subtiel strategisch concept, gevoelig voor fundamentele veranderingen in de omgeving waarin de bank opereert. In een wereld die op veel terreinen juist sterk aan het veranderen is, is dat voor de NWB Bank een reden te meer om haar strategie scherp t e houden en waar nodig t e actualiseren. Bazel III en het fenomeen van integraal schatkistbankieren zijn voorbeelden van veranderingen van buitenaf die al gauw van strategische betekenis kunnen z i j n . Heel veel ruimte om als gespecialiseerde bank op essentiële onderdelen van onze strategie af t e wijken hebben we daarbij niet. Overigens is ten aanzien van schatkistbankieren gisteren bekend geworden dat er een voorstel ligt om met ingang van januari 2013 decentrale overheden t e verplichten om hun overtollige middelen in de schatkist van het Rijk t e plaatsen. De directie van de NWB Bank is hier niet blij mee. Er is de afgelopen jaren zeer sterk gelobbyd tegen schatkistbankieren, maar het l i j k t wel een ' f a i t accompli' t e z i j n .
EEN SOLIDE KOERS IN EEN VERANDERENDE WERELD
N W H l B A N K
Het motto van onze interne Beleidsnota 2012 is in d i t verband veelzeggend: 'Een solide koers in een veranderende w e r e l d ' . Veranderingen in het model van de bank zijn er in essentie op gericht om het spel t e blijven spelen van een bank 'van en voor' de overheid, met een laaggekapitaliseerde balans en een zeer efficiënt triple-A-transformatiemodel dat goedkope leningen .produceert voor de publieke sector. In de huidige veranderingsprocessen die van buiten op de bank afkomen zien we ons in het algemeen geconfronteerd met ontwikkelingen die het bedrijfsmodel ingewikkelder é n duurder maken. Dit zijn uitdagingen die w i j graag aangaan. Het perspectief is het verder ontwikkelen van meer specifieke kennis, deskundigheid en solide processen die nodig zijn om onze kerntaken t e vervullen. In die ontwikkeling zal de toegevoegde waarde die de onderneming voor haar stakeholders produceert blijven groeien. En dat alles met het doel om onze klanten van de goedkoopst mogelijke leningen t e blijven voorzien.
11
IM W B ) '.S:
Beleidsambities
B A N K
«'
• '.'erUCi'k.infi -vinst en vermes en ;B<12
• W W * N W B J B A N K
Versterking winst en vermogen (Bazel III) In het licht van Bazel III zullen w e , zoals ik eerder aangaf, de winstcapaciteit en de vermogenspositie moeten versterken. Het tempo waarin en de wijze waarop zal de komende jaren duidelijk worden. Hogere rentemarges en winstinhouding zijn reeds actueel beleid. Dienstverlening op een hoger plan Vorig jaar zijn w e gestart met een nieuwe afdeling Public Finance, die zich concentreert op een bredere dienstverlening aan onze professionele klanten. Een intensievere klantbenadering richt zich vooral op een betere voorlichting over onze producten. Daarbij kunnen w e op verzoek van de klanten een klankbord z i j n voor hun financiële vraagstukken. Binnen de publieke sector is er reeds vele jaren een tendens waarbij de treasuryfunctie
complexer
en
professioneler
wordt.
In
dat
beeld
wordt
er
meer
gekeken
naar
maatwerkfinanciering en het gebruik van financiële instrumenten ter afdekking van renterisico's. Versterking fundingbase NWB Bank Zonder inkoop geen verkoop. De financiering van onze kredietverlening is een kritische succesfactor. Zoals met alles op de markt gaat het ook hier met name om de prijs en de hoeveelheid. De prijs dient van triple-A-niveau t e z i j n , of anders gelijk aan de impliciete creditrating van onze afnemers in de publieke sector. Vooral de onmiddellijke en vrije toegang t o t zo veel mogelijk markten en beleggers is in beginsel ons streven. Vorig jaar hebben we onder ons zogeheten Debt Issuance Program ruim € 8 miljard aan lang geld geëmitteerd op diverse internationale kapitaalmarkten. Aan korte gelden hebben we in 2011 onder ons Euro Commercial Paper programma gemiddeld € 8 miljard opgenomen. We staan al goed op de kaart b i j beleggers in Europa, Azië en het Midden-Oosten. Maar w e willen de vlag van de NWB Bank ook nog in andere delen van de wereld hijsen. Dit is belangrijk omdat we geen alternatieve financieringsbronnen hebben, zoals particuliere spaargelden. De kredietcrisis heeft ons geleerd dat markten overnight op slot kunnen gaan. In deze woelige t i j d e n met aanhoudend onzekere markten en bovendien een 'negative outlook' op onze rating zullen w e er alles aan moeten doen om onze financiering veilig te stellen. De NWB Bank moet een veilige haven blijven voor beleggers. Vorig jaar hebben w i j de Amerikaanse markt voor het eerst betreden en hebben aldaar enkele succesvolle benchmark emissies gedaan. Dit is een zeer diepe markt die ons in staat kan stellen om prijsvoordelen t e behalen ten opzichte van funding in euro's. Naar verwachting zal deze markt zo'n 25% bijdragen aan onze jaarlijkse financieringsbehoefte. Na de USA zijn er nog andere markten t e winnen voor onze obligaties. Doorontwikkelen kennis en expertise organisatie In de afgelopen tien jaar is de expertise en het kennisniveau van de mensen in de organisatie op een hoger plan gebracht. De toenemende eisen die op vele fronten aan de bank, haar organisatie, haar dienstverlening en werkwijze worden gesteld noodzaken om de kwaliteit van mensen, processen, producten en procedures verder t e ontwikkelen en t e verbeteren. Dat is ook nodig als we kijken naar de groei en omvang van de balans en de complexiteit van het balans- en positiebeheer met een swapportefeuille van circa € 100 miljard. Ons oogmerk 12
N W B ) BAN K is om in die ontwikkeling de bank 'in control' t e houden en compliant te laten zijn met de eisen en regels waaraan
moet
worden
voldaan.
Daarnaast,
en
niet
minder
belangrijk,
proberen we
uiteraard
onze
concurrentiepositie en de kwaliteit van onze dienstverlening en resultaten voortdurend t e verbeteren. En dat met mensen die plezier en uitdaging vinden in hun werk maar uiteraard ook met tevreden klanten en andere stakeholders. Aanscherping MVO/Duurzaam Dit biedt een mooi bruggetje naar ons MVO- en duurzaamheidsbeleid. Het duurzame imago van de bank is belangrijk. In toenemende mate rekenen beleggers ons hierop af. Het kan een motief zijn om meer e n / o f goedkoper aan ons t e lenen. Duurzaamheid is in die zin dus ook een soort 'handelswaar'. Maar uiteraard zijn er ook andere motieven om MVO-goedgekeurd en duurzaam t e willen z i j n . De NWB Bank is alleen al door de hoedanigheid van haar eigenaren en de aard van haar business in velerlei opzichten als blauw en groen en maatschappelijk verantwoord aan te merken. Dus dat hebben we mee. Maar we willen meer. We willen dat ook laten zien en in de samenleving bevorderen. Concreet maken dus. En dat is niet eenvoudig, zo is de afgelopen tien jaar gebleken. Het punt is dat w i j doorgaans budgetten financieren van onze klanten en niet zozeer aanwijsbare specifieke projecten. Onze kleine organisatie is er ook niet op ingericht om diep betrokken t e raken in projectfinanciering. Daar is veel menskracht en specifieke inhoudelijke kennis van projecten voor nodig. Toch willen we de door ons verstrekte kredieten als groene en blauwe financiering kunnen earmarken. En ook de klanten bewust en enthousiast maken voor dergelijke investeringen. We gaan kijken of en hoe we hierop met concrete producten kunnen inspelen. Uiteraard vanuit een zakelijk perspectief voor klant en bank, waarbij de winst anders dan bij gewone leningen bij voorkeur bij milieu en maatschappij ligt, maar waar ook de aandeelhouders beter van worden. De NWB Bank w i l , conform de Initiative,
zoveel
mogelijk
vanuit
haar
relatief
kleine
richtlijnen
kantoororganisatie
en
van de Global Reporting haar
rol als
financiële
dienstverlener in de publieke sector, een goede score neerzetten ten aanzien van haar MVO-beleid. Met een assurance van KPMG op de MVO-paragraaf komt de NWB Bank net als vorig jaar uit op een level B+, hetgeen een verbetering is van het C-level waarmee we in 2009 begonnen. Het is onze ambitie om dit niveau vast t e houden. Ook doet de bank mee aan de zogeheten Transparantiebenchmark van het Ministerie van Economische Zaken. Daar zijn we binnen de sector banken en verzekeraars in 2011 helaas teruggezakt van de achtste naar de veertiende plaats. De achtergrond hiervan wordt onderzocht. Door de beperkte omvang en het specifieke karakter van de organisatie dreigen we echter onvoldoende invloed t e kunnen uitoefenen op onze plaats op de ranglijst. Het b l i j f t een uitdaging om de scores te verhogen. Positionering NWB Bank in corporatieland Mede door de Vestia-casus is duidelijk geworden dat het toezicht, de governance en het
risicomanagement
in
de corporatiesector belangrijke aandachtspunten vormen. Dat geldt ook voor hun strategische oriëntering en de positionering als private ondernemingen binnen het publieke domein. Zaken die w i j uiteraard op de voet zullen blijven volgen. De corporaties lijken de afgelopen tien jaar in een soort achtbaan t e zijn terechtgekomen. Na de privatisering van corporaties
midden jaren negentig zijn ze in
een zoektocht geraakt naar
hun
maatschappelijke identiteit in een hybride setting van een gemengd sociaal en commercieel bedrijfsmodel. Sinds die t i j d zijn de corporaties op de golf van stijgende huizenprijzen, zeg maar steenrijk geworden. De marktwaarde van hun huizenbezit zou zo'n € 200 miljard bedragen bij een lang vreemd vermogen van eèn kleine € 100 m i l j a r d . De crisis heeft aangetoond dat op papier steenrijk nog niet hoeft te betekenen dat j e voldoende in kas hebt om de rekeningen t e betalen. Hun cashflow staat onder druk. Verkoop- en huuropbrengsten vallen tegen. Met het WSW aan hun zijde hebben de corporaties de afgelopen tien jaar intensief gezocht naar alternatieve financieringskanalen ejT financieringsinstrumenten buiten de NWB Bank en de BNG om. Er zijn ook enkele concrete initiatieven geweest zoals het opzetten van een apart Medium Term Note programma of het in samenwerking met het WSW optuigen van een special purpose vehicle via welke corporaties zich konden financieren. Toen de BNG in 2010 aankondigde om samen met de corporaties een dochter te willen oprichten waarin de corporaties voor 50% aandeelhouder zouden worden hebben ook w i j onderzoek gedaan naar de mogelijkheden hiertoe, uiteraard ter bescherming van onze eigen business in die sector. Onze conclusie was toen, en is nog steeds: niet doen. Met name het private profiel van corporaties verhoudt zich slecht met het overheidskarakter van de bank. Dit zou ongetwijfeld gevolgen hebben voor de 13
N W B
I B A N K
perceptie van de raters, die de involvering van de overheid in onze bank instrumenteel acht voor de triple-Aratings. Dan raak j e aan de kern van wie we zijn en dan zou de inkoopprijs voor de bank omhoog gaan. inmiddels kunnen we vaststellen dat we voor de corporaties nog steeds de betere oplossing bieden voor hun financiering. Het beste bewijs daarvan wordt nu in deze crisistijd geleverd. Zoals eerder gesteld leveren de problemen waarin corporaties zich thans bevinden wel een zeker reputatierisico op voor de bank zelf. Daar staat tegenover dat we al sinds eind jaren zestig zaken doen met deze partijen en dat ze inmiddels qua omzet de kurk zijn waar we op drijven. Bovendien is het kredietrisico op onze leningen aan corporaties nihil. Dat w i l zeggen alle risico's zijn afgedekt door de achtervang van rijk en gemeenten onder de WSW-borging. Dames en heren, ik rond af. Het is een open deur als ik zeg dat de wereld momenteel vol uitdagingen is. Het l i j k t of we in een nieuwe wereld terechtkomen. Veel instellingen, banken en bedrijven stellen zich de vraag: 'Waartoe zijn we eigenlijk op aarde? Wie zijn we? Wat doen we? Hoe doen we dat? Moet het anders? Kan het beter?' Een proces waarbij we veel 'out of the box' proberen t e denken. Ook de keus om het goede t e behouden en het slechte te beëindigen is niet eenvoudig. We houden niet van verlies nemen. Moeten banken worden opgesplitst in een nuts- en een zakenbank? Moeten we consumeren, investeren of juist sparen en saneren? De gevestigde orde l i j k t uit het lood geslagen. We zoeken nieuwe standaarden. 'Macronomisch' denken zit vol paradoxen en valkuilen. Moeten w e de geldpersen aanzetten en niet verdiend geld in de economie pompen of juist niet vanwege het gevaar van een gierende inflatie? Moeten de lonen omhoog om de consumptie t e stimuleren of juist niet vanwege de loon-prijs-spiraal? We leren gedurende het proces. Degenen die slim zijn en moed hebben kunnen nu hun kans grijpen met een nieuw idee. Ook de NWB Bank en haar organisatie is alert maar wel van nature gericht op zekerheid, soliditeit en de lange t e r m i j n . Tot zover hebben we ons goed staande weten t e houden. Sterker nog, onze marktaandelen zijn thans historisch hoog. We voorzien met onze kerntaken in de behoefte van onze klanten in het publieke domein. Geen reden voor zelfgenoegzaamheid of borstklopperij. U kent onze uitdagingen. Bazel III, schatkistbankieren, zorgen over de corporaties, zorgen over de creditratings. Kortom: genoeg t e doen.
I
'IK
Europe: The way out o
Ondertussen zou het toch mooi zijn als in de eurozone weer wat rust en vertrouwen terugkeert. Een beetje vertrouwen en optimisme kunnen zomaar helpen de motor weer aan de praat te krijgen. Laten we zoals The Economist suggereert in het voetspoor van Roodkapje, die door De Jager uit de buik van de wolf is gesneden, onze weg uit het donkere bos van de crisis zoeken.
14
N W B
B A N K
9 i
• • i •
En laten we dan hopen dat we over een jaar of v i j f weer 'up and running' zijn en ontdekken dat al die fouten waarvan we hebben geleerd een enorme schat aan ervaring opleveren. Dan staan we in 2017 aan de vooravond van de definitieve invoering van de leverage ratio. En kunnen we hopelijk over de NWB Bank en al haar stakeholders zeggen, gelijk in het sprookje van Roodkapje: 'En zij leefden nog lang en gelukkig'. Ik dank u voor uw aandacht." Naar aanleiding van het jaarverslag 2011 en het directieverslag, stelt de voorzitter de aandeelhouders in de gelegenheid het woord te voeren. De heer Kohsiek. dijkgraaf van Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, neemt het woord namens de waterschappen. De heer Kohsiek volgt de heer Kok op als woordvoerder van de waterschappen, nu deze met pensioen is gegaan. De werkwijze b l i j f t echter hetzelfde als voorheen. De waterschappen hebben zoals gebruikelijk vooroverleg gehad en enkele collega's zullen in deze vergadering ook een aantal vragen stellen. In de eerste plaats complimenteert de heer Kohsiek de heer Walkier met zijn directieverslag. Op een aantal punten heeft dit duidelijkheid geboden in deze onduidelijke t i j d . Op vragen waar geen antwoorden op z i j n , zijn wel richtingen of verkenningen gegeven. Als aandeelhouders is daar behoefte aan in deze t i j d , omdat vragen vanuit de achterban ook beantwoord moeten worden. De heer Kohsiek onderschrijft de ongewijzigde strategie van de bank. De uitdagingen waar de bank voor wordt gesteld en de mate van urgentie zijn duidelijk overgekomen, evenals de zorgen van de aandeelhouders die door de directie worden onderkend. Dit laatste werd overigens door de waterschappen gemist in het verslag van de Raad van Commissarissen, maar wellicht moet d i t verslag worden beoordeeld in samenhang met het directieverslag. Het eerste onderdeel waar de heer Kohsiek op in gaat is de zgn. 'waardebubbel' waar de heer Walkier over sprak. De vraag doet zich voor in deze onzekere t i j d hoe vaak de bank nog last zal krijgen van deze waardebubbels, want d i t is zijns inziens de belangrijkste drijvende kracht achter de ontwikkeling van de leverage ratio. De kosten gaan omhoog, de winst daalt en het balanstotaal groeit. Als d i t zo b l i j f t , dan zorgt d i t er voor dat de leverage ratio de verkeerde kant op beweegt. Naar de mening van de waterschappen z i j n andere maatregelen nodig. De heer Kohsiek vraagt aan de Raad van Commissarissen of andere maatregelen, zoals bijvoorbeeld het aantrekken van hybride vermogen, zullen worden genomen en zo ja wanneer de Raad van plan is deze naar voren t e brengen en in te gaan voeren. De waterschappen zijn met de NWB Bank van mening dat een leverage ratio norm van 3% niet voor deze bank zou moeten gelden. Stel dat niet aan deze norm wordt voldaan, wat z i j n dan de sancties? Tot slot vraagt de heer Kohsiek een toelichting bij het f e i t dat de BNG nog steeds dividend uitkeert en de NWB Bank niet. De heer Walkier gaat in op de vraag over de waardebubbéls. Marktwaardefluctuaties zijn een groot probleem, ook bij andere banken, waarbij de leverage ratio een functie is van het vermogen en het balanstotaal. Wellicht helpt dit gegeven bij de discussies met de autoriteiten in Brussel en binnen het centrale bankwezen om daar nog eens op een andere manier naar t e kijken, omdat de banken gedwongen worden om met een dergelijke volatiliteit niet 3% als norm aan te houden, maar meer dan dat om zeker t e zijn dat eventuele klappen in de marktwaardeontwikkelingen kunnen worden opvangen. De waarde van de volatiliteit kan worden genuanceerd, omdat het gaat om ongerealiseerde marktwaarderesultaten die passen binnen de matching en hedging van de 15
N W B ) B A N K balans. De balansgrootheid wreekt zich indien men de balansratio's bekijkt. Twee zaken spelen een rol: 1) snel handelen is lastig omdat de wetgeving een 'moving target' is en 2) het aantrekken van hybride vermogen is in principe een goed werkbare oplossing, maar is een heel dure optie. Zeker in deze hectische t i j d zal voor risicokapitaal
extra veel risico-opslag betaald moeten worden, wat een daling van de nettowinst t o t gevolg kan
hebben. In het kader van het balansbeheer en bestieren van de leverage ratio blijken genoemde waardebubbels een probleem t e zijn voor vele banken. Dit heeft alle aandacht van de directie. Naar verwachting zullen de waardefluctuaties voorlopig blijven bestaan, maar qua economische en materiële betekenis dienen deze t e worden genuanceerd. Sanctie op het niet voldoen aan de leverage ratio norm van 3% op grond van Bazel III in 2018 is het verliezen van de bankvergunning. De voorzitter
licht de rol van de Raad van Commissarissen toe.
De Raad heeft een
eigenstandige
verantwoordelijkheid en houdt zich met de directie veelvuldig bezig met genoemde problematiek. Zolang het criterium van een leverage norm van 3% geldt, hebben de Raad en directie gezegd zich op dit gebied geen gok te kunnen permitteren en besloten hieraan vast t e houden. Speculeren op een meevaller is geen optie voor de NWB Bank, meent de Raad. Als de bank in 2016 de assets zou moeten gaan afbouwen of een hybride vermogen moet gaan aantrekken vanwege een leverage ratio van bijvoorbeeld 1%, dan wordt het van kwaad t o t erger. De Raad en directie bereiden zich voor op langdurig zwaar weer in de markten, om welke reden het nu op korte t e r m i j n eigenlijk onmogelijk is, anders dan winstinhouding, iets aan de leverage ratio t e doen. De Raad en directie hebben zich laten informeren door een andere bank die in de vergadering van de Raad van Commissarissen uitvoerig heeft uitgelegd wat de mogelijkheden z i j n van het hybride instrument. Een reële indicatie van de kosten was op dat moment niet t e geven, omdat de markt er nog niet klaar voor was. Duidelijk is wel dat dit momenteel meer zou kosten dan de huidige keuze voor winstinhouding. Indirect speelt hetzelfde bij het afstoten van assets, waarbij de winstcapaciteit onderuit wordt gehaald. Overigens zal er vroeg of laat wel w a t moeten gebeuren. Wat de BNG b e t r e f t merkt de voorzitter op dat de BNG een ander bedrijf is dan de NWB Bank met een ander risicoprofiel.
De NWB Bank is een conservatief bedrijf, waar bij de bedrijfsvoering wordt geprobeerd om de
risicograad zo klein mogelijk te houden met behoud van een behoorlijk acceptabel rendement. De Raad kan zich niet permitteren om een en ander op zijn beloop te laten om later wellicht alsnog in te moeten grijpen. Dit kan desastreuze gevolgen voor de bank hebben. De voorzitter vraagt wie verder het woord w i l voeren met betrekking t o t het directieverslag. De heer Pieper. dijkgraaf van Waterschap Rijn en IJssel, neemt het woord namens de waterschappen. Het aanhoren van het directieverslag deed hem deugd. De heer Walkier gaf al aan hoe verschillend 2012 was ten opzichte van het jaar daarvoor en dat de wereld om ons heen enorme veranderingen ondergaat. Dit geldt niet alleen voor de woningbouwcorporaties, maar voor de gehele samenleving. Als aandeelhouders met onze achterbannen als onderdeel van deze samenleving zijn w i j zoekende en zouden op een aantal punten meer duidelijkheid willen hebben over het risicoprofiel. De eerste vraag b e t r e f t de derivaten die de NWB Bank heeft overgenomen van diverse corporaties. Hoewel de leningen zijn afgedekt, zouden de waterschappen graag meer inzicht verkrijgen in de ^vijze van waardering van de renteswaps en de risico's. De heer Pieper geeft aan dat de aandeelhouders meer informatie van de Raad van Commissarissen hadden verwacht inzake de risico's. De Audit-
en
Risicocommissie van de bank is meerdere malen bijeen geweest het afgelopen jaar en een expliciet verslag van hetgeen daar is besproken -met name voor w a t b e t r e f t de inschatting van de risico's- hadden de aandeelhouders waterschappen, graag vernomen. De tweede vraag gaat over de zorgen met betrekking t o t schatkistbankieren, de bankenbelasting en de w e t HOF (Houdbare Overheidsfinanciën). Al deze maatregelen van het Ministerie van Financiën hebben vergaande consequenties voor de decentrale overheden. Ook de activiteiten van de NWB Bank kunnen door deze maatregelen worden beïnvloed. De heer Pieper vraagt de Raad van Commissarissen op deze ontwikkelingen te reageren.,./-' De nieuwe directeur van de NWB Bank, de heer Van der V l i e t , beantwoordt de eerste vraag. De NWB Bank heeft inderdaad een aanzienlijke derivatenportefeuille overgenomen, maar derivaten zijn reguliere business voor de NWB Bank. De heer Van der Vliet benadrukt dat het om recht-toe-recht-aan derivaten gaat, dus geen complexe structuren. Wat de waardering b e t r e f t haalt de markt zichzelf steeds in en is er sprake van voortschrijdend inzicht. Alle banken zijn dagelijks bezig met diverse curves die gebruikt moeten worden voor de waardering. De wijze van waardering is in de markt nog continu in beweging en er zullen a l t i j d verbeterslagen gemaakt kunnen worden danwel in navolging van de grote vooroplopende banken verbeteringen doorgevoerd kunnen worden die 16
M W B ) B A N K door de markt als 'best practice' worden gezien. In aanvulling hierop vraagt de heer Pieper om een toelichting op de wijze van waardering. De heer Van der Vliet legt uit dat de NWB Bank ook heeft t e maken met de wijze waarop de markt waardeert. De bank heeft evenals andere marktpartijen collateralovereenkomsten afgesloten om het tegenpartijrisico onderling te beperken en daar komen eigenlijk de marktwaarderingen samen. Er zullen a l t i j d verschillen blijven bestaan, maar die z i j n t e overzien. De waardering als zodanig is wel vergelijkbaar, maar daar kunnen zowel momenten van tijdsbepaling een rol spelen als recente ontwikkelingen in de markt, zoals genoemde curves. De voorzitter gaat vervolgens in op de opmerking van de heer Pieper met betrekking t o t de participatie van de Raad van Commissarissen in het risicobeleid van de bank. Uit het verslag van de Raad van Commissarissen in het jaarverslag b l i j k t dat veel over d i t onderwerp is vergaderd. Het risicoprofiel is uitgebreid voorbesproken in de vergaderingen van de Audit- en Risicocommissie en vervolgens in de plenaire Raad behandeld. De risk appetite (welk
risicoprofiel
is gewenst voor de NWB Bank) wordt elk jaar getoetst vanwege veranderende
marktomstandigheden. De Raad k i j k t naar alle risicoaspecten die bij de NWB Bank spelen. Dit worden er steeds meer, niet omdat de core business van de bank verandert, maar omdat de omgeving enorm verandert. Nieuwe rentestructuren zijn ontstaan die een heel eigen invloed zijn gaan uitoefenen op de w i j z e van waardering van de bank. Vorig jaar is de waarderingsmethodiek aangepast (overgang van IFRS-EU naar NL GAAP). De Raad verdiept zich steeds meer in het primaire proces. Een voorbeeld hiervan is dat de leden van de Audit- en Risicocommissie zich op de hoogte stellen van de besluitvorming van de ALCO (Asset & Liability Commissie) door middel van kennisneming van de notulen van de vergaderingen van deze commissie. Vanwege de zeer technische onderwerpen van de ALCO is het van belang dat de leden van de Audit- en Risicocommissie -die een specifiek financiële achtergrond hebben- zich hiermee bezig houden alvorens verslag daarvan te doen in de Raad. De voorzitter vraagt aan de heer Pieper of met deze toelichting voldoende recht is gedaan aan zijn opmerking. De heer Pieper geeft aan dat gezien de vele veranderingen in de markt van de Raad van Commissarissen een meer actieve inbreng wordt verwacht. Dit wordt mede ingegeven door allerlei vragen van de achterbannen van de waterschappen. De voorzitter legt uit dat het gebruikelijk is dat de Raad van Commissarissen via zijn Verslag in het jaarverslag communiceert naar de aandeelhouders. Daarnaast wordt de risicoparagraaf in het jaarverslag mede onderschreven door de Raad. De heer Pieper geeft er de voorkeur aan dat de voorzitter van de Raad van Commissarissen aan het begin van de aandeelhoudersvergadering kort verslag doet van de risico's voor de bank in
het
afgelopen
jaar.
De
voorzitter
legt
uit
dat
het
gebruikelijk
is
dat
de
directie
in
de
aandeelhoudersvergadering verslag doet en niet de Raad van Commissarissen. Het Verslag van de Raad van Commissarissen uit het jaarverslag is w e l voor bespreking aan de orde. Hierbij dient t e worden opgemerkt dat commissarissen veel meer inhoudelijk en veel intensiever bij de zaken zijn betrokken dan tien jaar geleden, waarbij zij ervoor moeten waken dat zij niet op de stoel van de bestuurders gaan z i t t e n , aldus de voorzitter. De voorzitter geeft het woord aan de heer Habets van het Ministerie van Financiën, hier aanwezig namens de aandeelhouder de Staat der Nederlanden. Alle vragen die de Staat had voorbereid zijn inmiddels beantwoord door de heer Walkier in zijn directieverslag aan het begin van de vergadering, begint de heer Habets. Hij wenst een belangrijk compliment te maken. De NWB Bank is er weer in geslaagd om een heel informatief en leesbaar jaarverslag te maken. Het directieverslag van de heer Walkier was bijzonder boeiend, duidelijk, gaf antwoord op vele vragen en had af en toe een frivole toets die hij zeer kon waarderen. Eén van de punten in het verslag betrof de overgang op een ander accounting systeem wat een zeer ingewikkeld en belangrijk proces moet zijn geweest. Hier past een compliment voor de manier waarop dit proces is verlopen vooral ook omdat het er niet toe heeft geleid dat beleggers in de NWB Bank anders tegen de bank aan zijn gaan kijken. De heer Habets bedankt ook de aanwezige accountant voor zijn medewerkjng' en ondersteuning in het proces. Wat opviel bij de lezing van
het
jaarverslag
zijn
de
toch
wat
tegenvallende
resultaten
en de
ontwikkeling
van
de
winstgevendheid. De heer Habets maakt van de gelegenheid gebruik om de directie op t e roepen om het beleid om de rentemarge t e verhogen vooral onverkort voort t e zetten. Als vertegenwoordiger van het Ministerie van Financiën heeft de heer Habets nog de volgende opmerkingen: schatkistbankieren en bankenbelasting: daar kan de NWB Bank zich alleen maar op voorbereiden en er mee om gaan. 17
N
W
i
J
B
A
N
K
De AAA-rating, waar evenals voor de Staat donkere wolken aan de horizon z i j n . Kan de directie ingaan op de mogelijke gevolgen daarvan voor de NWB Bank? Hoewel niet geagendeerd, doet de heer Habets naar aanleiding van het Verslag van de Raad van Commissarissen de oproep om het streven van de Raad om 30% vrouwen in bestuur en Raad t e hebben serieus t e nemen. Zeker nu dit zelfs w e t t e l i j k zal worden vastgelegd. De vraag is of d i t punt b i j de eerstvolgende benoeming zal worden meegenomen. De voorzitter antwoordt bevestigend in die zin dat de Raad zich bewust is van het criterium van 30%. Overigens wordt voor de directie al w e l voldaan aan het criterium (33%). Bij de Raad van Commissarissen wordt nog niet aan genoemd criterium voldaan met één vrouwelijke commissaris, mevrouw Bos. De voorzitter legt uit dat zij t o t haar grote spijt vandaag niet aanwezig kan zijn vanwege verplichtingen in het buitenland. Dit had zij reeds lange t i j d geleden aan de Raad medegedeeld, maar de datum voor de aandeelhoudersvergadering
van vandaag kon niet
meer
worden aangepast.
Met één vrouw
op
acht
commissarissen voldoet de Raad niet aan het criterium van 30% en daar is de Raad zich terdege van bewust, aldus de voorzitter. Ondanks het streven naar ten minste 30% vrouwen in de Raad, zoals verwoord in het jaarverslag, laat d i t onverlet dat voor het invullen van een vacature de meest geschikte kandidaat zal worden gekozen. Vrouwen genieten daarbij de voorkeur b i j gelijke geschiktheid. De voorzitter maakt vervolgens een zijstap naar de bankenbetasting dat h i j een uitermate schadelijke belasting vindt. De NWB Bank wordt volkomen onnodig door deze belasting geraakt, aangezien de NWB Bank niet medeverantwoordelijk is voor de financiële crisis. De voorzitter vraagt wie verder nog het woord w i l voeren over het directieverslag of het jaarverslag. De heer Kohsiek merkt op dat de voorzitter niet is ingegaan op de vraag van zijn collega met betrekking t o t de w e t HOF. Als gevolg van deze w e t ziet hij donkere wolken hangen boven de investeringsmogelijkheden van alle lagere overheden. Dit zou ook consequenties voor de NWB Bank kunnen hebben. Dë heer Kohsiek begrijpt de terughoudendheid van de voorzitter van de Raad om verslag t e doen over de risico's, maar h i j benadrukt dat de achterbannen waterschappen
gevoel willen
hebben
bij
alle ontwikkelingen
de belronde van de heer Walkier
in
in deze turbulente
de kwestie Vestia zeer
tijd.
Zo hebben
gewaardeerd
en
de
deze
informatievoorziening bleek ook noodzakelijk voor het begrip bij de achterbannen. De heer Kohsiek geeft de Raad mee om manieren te bedenken om in het vervolg de aandeelhouders bij dit soort zaken op de hoogte t e houden van de ontwikkelingen. De voorzitter neemt deze suggestie t e r harte en begrijpt de behoefte van de waterschappen om tussentijds op de hoogte gehouden te willen worden van belangrijke kwesties die de NWB Bank aangaan. Het is echter volgens hem ongebruikelijk dat Raden van Commissarissen rechtstreeks communiceren met de aandeelhouders buiten de aandeelhoudersvergadering o m . Dit punt zal de voorzitter aan de orde stellen in de plenaire Raad. De w e t HOF is t o t op heden nog geen onderwerp van gesprek geweest bij de Raad van Commissarissen. De voorzitter zegt toe dat deze wet in een volgende vergadering van de Raad zal worden besproken. Tevens zal dan worden bekeken op welke manier het resultaat van deze bespreking aan de aandeelhouders kan worden teruggekoppeld. Tot slot vraagt de voorzitter wie nog het woord w i l voeren over het directieverslag, het verslag van de Raad van Commissarissen, het verslag Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO), kortom over het gehele jaarverslag. De heer Fernhout van Waterschap Rivierenland heeft een vraag over het MVO hoofdstuk in het jaarverslag. In overleg met de voorzitter zal de vraag worden behandeld b i j agendapunt 6 inzake MVO. Vervolgens neemt de heer Boersma van Waterschap Reest en Wieden het w o o r d . Hij heeft t w e e vragen: - Zijn alle banken inmiddels overgestapt op NL GAAP voor zover u weet? - Heeft u spijt van de overstap van IFRS-EU naar NL GAAP? Als IFRS-EU was gehandhaafd, wat zouden dan de gevolgen zijn geweest voor de bank? Mevrouw Van Velden antwoordt dat de directie blij is dat^dé bank de overstap heeft kunnen maken van IFRS-EU naar NL GAAP. Daarbij gaat het met name over de gewenste overstap van fair value waardering naar hedge accounting. Dit bleek niet mogelijk onder IFRS-EU voor bestaande activa en passiva. Er is toen gekeken naar andere mogelijkheden om die overstap t e kunnen maken. Via een overgang naar NL GAAP bleek dit w e l mogelijk ook omdat de NWB Bank geen geconsolideerde jaarrekening opstelt in tegenstelling t o t veel andere banken. Bij de overgang naar IFRS-EU in 2005 hebben veel andere banken al gekozen voor waardering op basis van hedge accounting. De NWB Bank heeft destijds voor een andere waarderingsmethodiek gekozen die goed heeft gefunctioneerd t o t het moment dat Lehman Brothers omviel in 2008. Door nieuwe ontwikkelingen in de 18
N W B ) B A N K markt kreeg de NWB Bank moeite met het goed verwerken van de nieuwe spreadontwikkelingen in de waardering van de activa en passiva. De directie is blij dat de bank in rustiger vaarwater terecht is gekomen w a t betreft de waarderingsproblematiek op de balans. Bovendien is de balans van de NWB Bank beter vergelijkbaar geworden met dergelijke activa en passiva in andere bankbalansen. Ook de rating agencies hebben aangegeven dat zij de stap van IFRS-EU naar NL GAAP begrijpelijk vinden en zelfs welkom heten. 3a.
Dividend- en reserveringsbeleid
De voorzitter merkt op dat het dividend- en reserveringsbeleid is toegelicht in de agenda en vorig jaar uitvoerig aan de orde is geweest. De voorzitter vraagt of iemand het woord w i l voeren over het dividend- en reserveringsbeleid. Geen der aanwezigen wenst het woord te voeren over d i t onderwerp. 3b. Vaststelling van de jaarrekening 2011 De vaststelling van de jaarrekening 2011 ligt ter stemming voor. De voorzitter vraagt wie tegen de vaststelling is danwel wie zich wenst t e onthouden van stemming. De voorzitter constateert dat de jaarrekening over 2011 unaniem is vastgesteld. 3c.
Decharge van de leden van de d i r e c t i e voor het gevoerde beheer
Geen der aanwezigen is tegen decharge of wenst zich t e onthouden. De voorzitter constateert dat de leden van de directie unaniem decharge is verleend voor het door hen gevoerde beheer. De voorzitter dankt alle aandeelhouders namens de directie. 3d.
Decharge van de leden van de Raad van Commissarissen voor het gehouden t o e z i c h t
Geen der aanwezigen is tegen decharge of wenst zich te onthouden. De voorzitter constateert dat de leden van de Raad van Commissarissen unaniem decharge is verleend voor het door hen gehouden toezicht en spreekt zijn dank daarvoor uit. 4a.
Herbenoeming m e v r o u w drs. E.F. Bos
Zoals zojuist aan de orde is gesteld kan mevrouw Bos hier t o t haar grote spijt vandaag niet aanwezig z i j n , aldus de voorzitter. Mevrouw Bos is een zeer deskundige financiële beleggings- en kapitaalmarktexpert afkomstig uit het bankbedrijf en momenteel de op één na hoogste functionaris b i j pensioenuitvoeringsorganisatie PGGM. Mevrouw Bos is lid van de Audit- en Risicocommissie en lid geweest van de Remuneratie- en Benoemingscommissie van de NWB Bank. Ze is een zeer gewaardeerde commissaris en collega met een duidelijke visie op het vak en brengt deze heel consciëntieus en vasthoudend in de vergaderingen van de Raad naar voren. De voorzitter stelt de herbenoeming van mevrouw Bos aan de orde en vraagt wie hierover het woord w i l voeren. Geen der aanwezigen wenst het woord t e voeren. Mevrouw Bos wordt unaniem door de vergadering herbenoemd t o t lid van de Raad van Commissarissen. 4 b . Herbenoeming de heer R.A. Walkier De voorzitter licht toe. De heer Walkier is al meer dan 20 jaar werkzaam bij de Waterschapsbank. Hij is sinds 1993 lid van de directie en sinds vier jaar voorzitter van de directie. Zijn kwaliteiten als vakman etaleert hij al vele jaren op de aandeelhoudersvergadering. Daarnaast is de heer Walkier een heel kundige bestuurder. Hij begon als voorzitter van de directie in 2008 net voordat de financiële crisis uitbrak. Hij heeft de bank vakkundig door deze periode heen gesleept. Dit was en is nog steeds geen sinecure. De Raad had destijds besloten om terug t e gaan van drie naar twee directeuren. Qua timing was dit achteraf bezien niet het beste moment. De Raad is op d i t besluit teruggekomen en de directie bestaat inmiddels weer uit drie leden. Dit betekent voor de heer Walkier een andere dimensie aöh zijn voorzitterschap, aangezien hij nu met twee collega's een directieteam vormt dat een belangrijke "factor is in de manier waarop het bedrijf wordt geleid. De directie is een hechte e n t i t e i t die waakt over de continuïteit van de NWB Bank. De Raad van Commissarissen constateert dat de heer Walkier zeer ruim voldoet aan de eisen die aan een voorzitter worden gesteld. De voorzitter onderstreept derhalve van harte de herbenoeming van de heer Walkier en vraagt wie hierover het woord w i l voeren. De heer Kohsiek van Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier neemt namens de aandeelhouders-waterschappen het woord. Er is al veel gezegd over de kwaliteiten van de heer Walkier: de 19
I M W B J B A N K waterschappen ondersteunen deze van harte en kunnen zich vinden in de woorden van de voorzitter van de Raad. Daarnaast noemt de heer Kohsiek de zorgvuldigheid waarmee de heer Walkier richting de aandeelhouders optreedt. Ook de bereidheid van de heer Walkier om aanwezig t e zijn bij de waterschappen en om vragen te beantwoorden is goed en wordt zeer gewaardeerd. De waterschappen zijn het dan ook van harte eens met de herbenoeming van de heer Walkier. Tot slot doet de heer Kohsiek de suggestie om de nevenfuncties, zoals die vermeld staan in het jaarverslag bij de Raad van Commissarissen, ook de volgende keer t e vermelden bij de directieleden. De voorzitter vindt dit een goede suggestie en neemt deze graag over. Een vertegenwoordiger van Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard vraagt voor welke t e r m i j n de heer Walkier wordt benoemd en of er een eindigheid aan de termijnen is. Directieleden worden voor vier jaar benoemd, antwoordt de voorzitter, en dit kan herhaald worden t o t aan de pensioengerechtigde leeftijd. De heer Habets t o t slot zegt namens aandeelhouder de Staat met veel plezier in t e kunnen stemmen met de herbenoeming van de heer Walkier. De Staat is a l t i j d zeer t e spreken over het opereren van de heer Walkier ondanks moeilijke t i j d e n . Ook de wijze van communicatie met de aandeelhouders wordt zeer gewaardeerd. De voorzitter stelt de herbenoeming van de heer Walkier formeel aan de orde. Geen der aanwezigen is tegen noch w i l zich onthouden van stemming. De heer Walkier wordt unaniem door de vergadering herbenoemd t o t voorzitter van de directie van de NWB Bank voor een periode van vier jaar. 5.
Corporate Governance
De voorzitter licht toe dat het onderwerp Corporate Governance sinds een aantal jaren standaard op de agenda van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders staat. Ook in het jaarverslag komt Corporate Governance uitvoerig aan de orde. De voorzitter stelt de Corporate Governance van de NWB Bank integraal aan de orde en vraagt wie het woord w i l voeren over dit onderwerp. De heer Habets vraagt in aansluiting op de vraag die zojuist is gesteld waarom niet alle nevenfuncties van de Raad van Commissarissen worden genoemd in het jaarverslag in plaats van het noemen van alleen de relevante nevenfuncties. Dit zou zijns inziens passen binnen de transparantie van de NWB Bank, die onder meer b l i j k t uit de inzichtelijke tabel Code Banken in het jaarverslag. Hier zouden volgens de heer Habets veel andere staatsdeelnemingen een voorbeeld aan kunnen nemen. De voorzitter neemt aan dat genoemde suggestie kan worden overgenomen. 6.
Maatschappelijk V e r a n t w o o r d Ondernemen (MVO)
De voorzitter roept de heer Fernhout van Waterschap Rivierenland op zijn eerder aan de orde gestelde vraag inzake MVO t e stellen. De heer Fernhout geeft aan dat MVO ook in het vooroverleg met de andere aandeelhouders-waterschappen is besproken en stelt deze vraag derhalve ook namens hen. De waterschappen vinden het onderwerp MVO bijzonder belangrijk en achten het waardevol dat de NWB Bank een apart agendapunt w i j d t aan MVO. Voorts stelt de heer Fernhout het op prijs dat de heer Walkier in zijn directieverslag aandacht heeft besteed aan MVO. Een aantal vragen z i j n hierdoor inmiddels beantwoord. De waterschappen z i j n van mening dat de NWB Bank als publieke sectorbank een voorbeeldfunctie heeft met name op het gebied van MVO. In het jaarverstag wordt ruim aandacht besteed aan dit onderwerp waarbij de benadering via de ketenverantwoordelijkheid de waterschappen aanspreekt. De waterschappen zijn teleurgesteld over de uitkomst van de Transparantiebenchmark, waarbij de NWB Bank is gedaald van de 8 naar e
de 14 plaats binnen de sector 'banken en verzekeraars' en in vergelijking met alle bedrijven van plaats 43 e
naar 80. De waterschappen zouden graag willen weten wat de oorzaak is van deze daling. De heer Fernhout benadrukt dat de waterschappen het onderzoek naar de oorzaak van genoemde daling bijzonder belangrijk vinden en graag op de hoogte worden gebracht van de uitkomsten van het onderzoek. Voorts gaat de heer Fernhout er vanuit dat de Raad van Commissarissen zich kart vinden in het voornemen dat het verloren terrein moet worden teruggewonnen. De vraag is vervolgens waar de meeste 'winst' in d i t opzicht is t e behalen. De heer Fernhout zou graag de visie en de overwegingen van de Raad van Commissarissen op d i t punt vernemen. De heer Walkier licht toe. De w i l om de NWB Bank op MVO-gebied t e profileren is maximaal groot. De afgelopen 15 jaren zijn veel pogingen ondernomen om samen met de waterschappen en met andere klanten in het publieke domein slagen t e maken. Te denken valt aan het milieuvriendelijk bouwen van waterschapskantoren of het innoverende karakter van slibdrogers/verbranders waar ook via allerlei fiscale constructies is geprobeerd het verschil te maken. Het is steeds weer heel lastig gebleken om daar een zekere continuïteit in te krijgen 20
N W B )
B A N K
zodanig dat de NWB Bank zich in de projectfinanciering structureel kan profileren. De financiering vanuit de samenleving wordt daarbij vaak fiscaal gedreven als het gaat om de incentives die er zijn om 'groen' en 'blauw' te investeren. Er zijn veel pogingen gedaan om hier richting aan t e geven en daar ook een structureel stuk van de bedrijfsvoering van te maken. Mede door de geringe personeelsbezetting is de NWB Bank echter niet goed in staat om aan bepaalde groenprojecten inhoudelijk sturing t e geven en om er in t e participeren. De voorbeeldfunctie genoemd door de heer Fernhout vindt de directie van de NWB Bank erg belangrijk en geprobeerd gaat worden om een slag t e maken door klanten t e inspireren en een eventueel platform t e bieden om met elkaar daarover van gedachten t e wisselen. Zo heeft een lid van de Raad van Commissarissen van de bank onlangs het idee geopperd om een seminar t e w i j d e n aan MVO. De directie en commissarissen van de NWB Bank zijn buitengewoon ambitieus op MVO-gebied en de heer Walkier geeft aan daar hopelijk in de toekomst concrete stappen in te kunnen nemen. Ten aanzien van de Raad van Commissarissen geeft de voorzitter aan veel belang t e hechten aan MVO. Het onderwerp staat geagendeerd voor de komende vergadering van de Raad van Commissarissen. De voorzitter merkt op dat er waarschijnlijk goede redenen zijn waarom de NWB Bank geen nummer 1 is op MVO-gebied. Dit heeft onder andere t e maken met een aantal aspecten die hoog gerankt worden in de beoordeling hoe duurzaam een bedrijf is. In het geval van de NWB Bank kunnen deze aspecten gewoonweg niet gemeld worden vanuit privacyoverwegingen aangezien de NWB Bank een kleine organisatie is. De voorzitter kan zich voorstellen dat de NWB Bank wellicht niet moet willen om in de top league op MVO-gebied t e geraken. De Raad van Commissarissen zal d i t onderwerp bespreken met de directie en terugkoppelen aan de aandeelhouders, verzekert de voorzitter. De heer Habets neemt het woord. Er is reeds een aantal keer verwezen naar de daling van de NWB Bank op de lijst van de Transparantiebenchmark. Het begin van een eenvoudige verklaring is gelegen in het feit dat de lijst van deelnemende bedrijven en organisaties van ca. 130 naar 500 is gegaan. Het ligt in de l i j n der verwachting dat er dan ook bedrijven zijn bijgekomen die beter scoren dan de NWB Bank. Desalniettemin is de daling wel een teleurstelling en de heer Habets hoopt dat de weg omhoog kan worden ingeslagen. De heer Habets benadrukt dat hij zeer is te spreken over het mooie MVO-hoofdstuk in het jaarverslag, waarbij naast de GRItabel, de assurance verklaring van de accountant en de Transparantiebenchmark, het belangrijkste is dat er echt een MVO-beleid aan ten grondslag ligt. Hier schrijft de NWB Bank ook over in haar jaarverslag en daar is de Staat zeer over t e spreken. De voorzitter dankt de heer Habets voor zijn steun. Voordat de rondvraag aan de orde komt, wenst de voorzitter een apart punt te bespreken dat niet staat geagendeerd. De heer Van Tuyll van Serooskerken heeft de Raad van Commissarissen zeer recent medegedeeld dat hij om gezondheidsredenen afscheid moet nemen van de Raad. De Raad betreurt het voortijdig afscheid van de heer Van Tuyll maar respecteert zijn besluit. De heer Van Tuyll is reeds elf jaar lid van de Raad van Commissarissen. Hij was een uitmuntend commissaris in termen van onafhankelijk meedenken. Hoewel de heer Van Tuyll geen financiële expert is, heeft d i t hem er niet van weerhouden om een belangrijke rol te spelen in de deliberaties over de bank. Zowel betreffende financiële als niet-financiële onderwerpen heeft de heer Van Tuyll nooit geschroomd de directie en medecommissarissen scherp te houden en was hij zeer vasthoudend in zijn eigen standpunten. Dit deed hij a l t i j d op een zeer constructieve manier waar de hele Raad van heeft geleerd. Binnenkort zullen directie en Raad van Commissarissen in een informele setting afscheid nemen van de heer Van Tuyll. De voorzitter bedankt de heer Van Tuyll hartelijk voor alles wat hij in de afgelopen elf jaar voor de bank heeft betekend. Als gevolg van het aftreden van de heer Van Tuyll brengt de voorzitter een ander onderwerp ter sprake dat niet is geagendeerd. Op grond van de statuten is de Raad verpacht spoedig in de vacature t e voorzien, waarbij op grond van artikel 18 lid 3 het bindende voordrachtsrecht van de Raad verloopt na drie maanden. De opvolger van de heer Van Tuyll moet op grond van de statuten een kandidaat zijn afkomstig uit de waterschapswereld. De voorzitter heeft twee bemerkingen: - het is zeer onwaarschijnlijk dat binnen drie maanden een nieuwe commissaris kan worden voorgedragen vanwege nieuwe verscherpte regelgeving op het gebied van toezicht; 21
N W B ) B A N K - de formele procedure is dat indien binnen drie maanden na het ontstaan van de vacature door de Raad geen voordracht wordt gedaan, de aandeelhouders eigenmachtig een commissaris kunnen benoemen. De voorzitter verwacht dat d i t niet zal gebeuren gezien de goede verstandhouding van de Raad en directie met de aandeelhouders. De voorzitter w i l met deze bemerkingen op voorhand aangeven dat het derhalve bijna onmogelijk is om aan genoemde statutaire verplichting t e voldoen. De statutaire bepaling dateert uit een t i j d dat het veel gemakkelijker was om een commissaris benoemd t e krijgen. In het beraad dat op korte termijn met de aandeelhouders zal moeten plaatsvinden zal nadrukkelijk gekeken moeten worden naar het profiel van de Raad van Commissarissen. De Raad wordt in toenemende mate geconfronteerd met regelgeving hierover, zoals nieuwe regels inzake geschiktheids- en deskundigheidseisen aan de Raad van Commissarissen als geheel en aan de individuele raadsleden. Deze regels gaan per 1 j u l i 2012 in voor nieuwe commissarissen en houden in dat aan strengere voorwaarden van DNB moet worden voldaan om geschikt t e worden bevonden voor benoeming in de Raad van Commissarissen. Een onderdeel van de discussie met DNB is dat z i j nadrukkelijker gaat kijken naar de samenstelling van de Raad. De Raad ontkomt niet aan de discussie die met de aandeelhouders gevoerd moet gaan worden over de samenstelling van de Raad. De financiële deskundigheid moet wat de Raad b e t r e f t door meer mensen worden gedragen dan hiervoor. In de vorig jaar gehouden BAVA is een extra commissaris benoemd met een financiële achtergrond en de vraag is of deze lijn moet worden voortgezet. Deze discussie moet op korte termijn met de aandeelhouders worden gevoerd. Een andere discussie b e t r e f t de opvolging van de voorzitter van de Raad van Commissarissen in 2014. De Raad is van mening dat dit een ex-executive van bij voorkeur een grootbank zou moeten zijn gezien de problematiek waar de NWB Bank en het bankwezen in het algemeen momenteel mee t e maken hebben. Naast nieuwe regelgeving van toezichthouders wordt de Raad ook geconfronteerd met de Wet Bestuur en Toezicht, dat onder meer het aantal commissariaten per persoon w i l beperken. Hierdoor worden mensen met een bancaire achtergrond die beschikbaar zijn voor een commissarisfunctie, schaars. De Raad streeft er naar om in een Buitengewone Algemene Vergadering van Aandeelhouders dit najaar naast een nieuwe commissaris ter vervulling van de vacature ook een beoogde opvolger van de voorzitter van de Raad voor te dragen voor benoeming. De voorzitter gaat ervan uit dat het traject in goed overleg met aandeelhouders zal worden afgerond. 7.
Rondvraag en sluiting
De voorzitter stelt de rondvraag aan de orde. De heer Boersma vraagt of de externe accountant nog mededelingen heeft die niet aan de orde zijn geweest danwel andere zaken ter sprake zou willen brengen die hij van belang acht voor de NWB Bank. De voorzitter is van mening dat deze vraag beter bij agendapunt 3b inzake de vaststelling van de jaarrekening gesteld had kunnen worden. Desalniettemin krijgt de externe accountant het woord. De heer Frikkee antwoordt dat er geen bijzonderheden z i j n te melden. Vervolgens neemt de heer Kohsiek het woord. Hij geeft aan dat men is verrast door het voorgaande punt inzake de vooi-dracht t o t benoeming van een potentiële opvolger voor de voorzitter. In reflectie hierop wenst de heer Kohsiek de Raad sterkte in het vinden van de juiste man of vrouw. Hij benadrukt daarbij dat de NWB Bank een publieke sectorbank is. Dit is voor de waterschappen een zwaarwegend argument. De voorzitter geeft aan dat het de bedoeling is om in dialoog met elkaar t o t benoeming van de juiste persoon te komen. Er zijn geen vragen meer. De voorzitter sluit de vergadering om 12.50 uur en nodigt alle aanwezigen uit voor de lunch.
22
Waterschap Roer en Overmaas t.a.v. Directie en bestuur Postbus 185 6130 AD SITTARD
D a t u m : 23 juli 2012 B e t r e f t : Uitnodiging bestuurlijk congres "Ukdijk: door samenwerking naar kostenbesparende innovaties w a a r o n d e r e e n r o n d l e i d i n g langs d e U k d i j k p r o j e c t e n
voor
dijkbeheer"
K e n m e r k : 1207189081400 WZ
Geachte Directie en bestuur , K o m e n d e z o m e r w o r d t er o p d e I J k d i j k l o c a t i e n a b i j Bad N i e u w e s c h a n s in B o o n e s c h a n s een n i e u w D k d i j k - v a l i d a t i e - e x p e r i m e n t u i t g e v o e r d . I n deze z o g e n o e m d e All in O n e Sensor Validatie Test worden dijken onder gecontroleerde omstandigheden t o t falen gebracht. I n n o v a t i e v e monitoringssystemen m e t e n het gehele proces o m de v o o r s p e l l e n d e w a a r d e v a n deze s y s t e m e n t e k u n n e n b e p a l e n . De o p g e d a n e k e n n i s t i j d e n s d e z e p r o e v e n w o r d t g e b r u i k t o m b e s t a a n d e , in b e h e e r z i j n d e , d i j k e n t e m o n i t o r e n , zoals d i t n u al p l a a t s v i n d t o p t a l v a n p l a a t s e n in N e d e r l a n d ( L i v e D i j k e n ) . U bent bij dezen van harte uitgenodigd o m op 7 september 2 0 1 2 , vanaf 14.00 uur tot u i t e r l i j k 1 7 . 0 0 u u r h e t b e s t u u r l i j k c o n g r e s " D e w a a r d e v a n m o n i t o r i n g " e n d e AH in One Sensor V a l i d a t i e T e s t t e b e z o e k e n , o p o n z e l o c a t i e a a n d e H a m d i j k t e B o o n e s c h a n s ( n a b i j B e l l i n g w o l d e ) , t e n z u i d e n v a n Bad N i e u w e s c h a n s . Gouden driehoek S t i c h t i n g U k d i j k w e r k t al j a r e n l a n g c o n s t r u c t i e f e n p r o d u c t i e f s a m e n in d e , in h e t t o p s e c t o r e n beleid g e r o e m d e , " g o u d e n d r i e h o e k " . O v e r h e d e n , b e d r i j f s l e v e n e n kennisinstellingen werken gezamenlijk aan onderzoek naar en ontwikkeling en i m p l e m e n t a t i e v a n m o n i t o r i n g s s y s t e m e n v o o r w a t e r k e r i n g e n . De b e h a a l d e r e s u l t a t e n g e v e n nu al d u i d e l i j k i n z i c h t in d e w a a r d e v a n i n n o v a t i e v e m o n i t o r i n g s s y s t e m e n o p k o r t e e n m i d d e l l a n g e t e r m i j n . T i j d e n s h e t b e s t u u r l i j k c o n g r e s w o r d t deze w a a r d e b e s p r o k e n in e e n p a n e l . Het p r o g r a m m a v a n h e t c o n g r e s is b i j g e s l o t e n in d e b i j l a g e b i j deze brief. y
S t i c h t i n g Ukdijk, Postbus 4 2 4 , 9 7 0 0 AK G r o n i n g e n
www.ijkdijk.nl
De Stichting Ukdijk is een samenwerking van de Investerings- en Ontwikkelingsmaatschappij voor Noord Nederland (NOM), de Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer (STOWA), Sensor Universe, Deltares en TNO en het bedrijfsleven.
Aanmelden U k u n t zich v o o r h e t c o n g r e s " D e w a a r d e v a n m o n i t o r i n g " e n d e h e t b e z o e k a a n d e AH in O n e S e n s o r V a l i d a t i e T e s t a a n m e l d e n v i a i n f o @ i i k d i i k . n l . V e r m e l d t u a l s t u b l i e f t in u w m a i l uw naam en uw e-mailadres. U o n t v a n g t na u w aanmelding een routebeschrijving naar de Dkdijk-locatie m e t het definitieve p r o g r a m m a . T i j d e n s u w b e z o e k k u n n e n w i j helaas g e e n m o o i e n d r o o g w e e r g a r a n d e r e n . V a n d a a r d a t we u adviseren o m kleding die vies mag w o r d e n aan te t r e k k e n en laarzen en regenkleding mee te n e m e n . Wij hopen u op 7 september te mogen begroeten! M e t v r i e n d e l i j k e groet/,
/ W. H. v a r r t L a n d Voorzitter
Stichting Ukdijk, Postbus 4 2 4 , 9 7 0 0 AK Groningen
i
www.ijkdijk.nl
De Stichting Ukdijk is een samenwerking van de Investerings- en Ontwikkelingsmaatschappij voor Noord Nederland (NOM), de Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer (STOWA), Sensor Universe, Deltares en TNO en het bedrijfsleven.
Programma 7 september 2012 Ukdijk: door samenwerking naar kostenbesparende innovaties voor dijkbeheer •
14.00 tot 14.20 uur Ontvangst
•
14.20 uur Welkom, door Henk van 't Land, voorzitter van Stichting Ukdijk
•
14.30 uur Presentaties o AH in One Sensor Validatie Test, door Harm Aantjes, directieteam Stichting Ukdijk, Deltares o De waarde van monitoring, door Peter Jansen, Waternet/HH van Amstel, Gooi en Vecht, bestuurslid van Stichting Ukdijk
•
14.50 uur Rondleiding AH in One Sensor Validatie Test o Door Haike van Lottum en Dennis Peters, projectleiders uitvoering AIO SVT en het participerend bedrijfsleven
•
15.50 uur Paneldiscussie in de gouden driehoek over de samenwerking die leidt tot kostenbesparende innovaties voor dijkbeheer Panelleden: o Patrick Poelmann, vice voorzitter van STOWA, dijkgraaf Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden o Gerben Beetstra, Deltares o Arike Tomson, secretaris-directeur Waterschap Noorderzijlvest o Ralph de Vries, Gedeputeerde Water, Provincie Utrecht (onder voorbehoud) o Mark Pehlig, directeur Fugro Geoservices
•
16.30 uur Afsluiting met drankjes en hapjes
•
Ongeveer 17.00 uur Einde bijeenkomst
S t i c h t i n g Ukdijk, P o s t b u s 4 2 4 , 9 7 0 0 AK G r o n i n g e n
www.ijkdijk.nl
De Stichting Ukdijk is een samenwerking van de Investerings- en Ontwikkelingsmaatschappij voor Noord Nederland (NOM), de Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer (STOWA), Sensor Universe, Deltares en TNO en het bedrijfsleven.
PER ADRES
mm.
Postbus 5006 7600 GA Almelo
Y%***>
WATERSCHAP l^yjtf Regge en Dinkel
TELEFOON FAX
0546 83 25 25 0546 82 11 76
[email protected] www.wrd.nl
VERZENDDATUM
25
jUÜ
2012
BEHANDELD DOOR
R.A. Aartsen
DOORKIESNUMMER
ONDERWERP
UW KENMERK O N S KENMERK
BULAGE(N)
12.10856
fusie waterschappen Velt en Vecht en Regge en Dinkel
Geachte heer, mevrouw, De waterschappen Velt en Vecht en Regge en Dinkel gaan fuseren. Als belangrijke en gewaardeerde relatie willen we u daarover met deze brief graag informeren. De algemene besturen van de waterschappen Velt en Vecht en Regge en Dinkel hebben besloten om te fuseren. Per 1 januari 2014 verzorgt een nieuw fusiewaterschap het waterbeheer in Zuidoost-Drenthe, Noordoost-Overijssel en Twente. Er ontstaat een robuuste en toekomstbestendige organisatie die garant staat voor veilig water, de juiste hoeveelheid water (niet te droog en niet te nat) en schoon water. Innovatief en betaalbaar. Nu en in de toekomst. Bovendien maakt de fusie het mogelijk dat de waterschappen hun maatschappelijke taken fors goedkoper kunnen uitvoeren. Omgeving centraal Bij de inrichting van de nieuwe organisatie staat de relatie met de omgeving centraal. De samenwerking met al onze partners (gemeenten, bedrijven, agrariërs, natuur- en milieuorganisaties, bewoners en andere) willen we verder versterken. Ondanks de grotere omvang van de nieuwe organisatie garanderen we door onze manier van werken dat de afstand tot onze partners klein blijft zodat we samen met u, en alle andere betrokkenen, blijvend werken aan de realisatie van wateropgaven.
geen
ONS KENMERK
12.10856
PAGINA
2/3
Innovatie en kwaliteit Of het nu gaat om een effectieve voorbereiding op hoogwaterrisico's, het tegengaan van vernatting of juist verdroging of terugwinning van energie en grondstoffen uit rioolslib, innovatie en duurzaamheid zijn altijd sterk verweven met het waterschapswerk. De schaalgrootte van de nieuwe organisatie maakt dat we onze innovatieve kracht verder kunnen versterken en een verdere kwaliteitsimpuls aan de organisatie geven. Door de fusie vergroten we onze slagvaardigheid en flexibiliteit en zullen we nog beter in staat zijn om in te spelen op steeds sneller veranderende omstandigheden. Forse besparing op maatschappelijke kosten De fusie maakt dat we straks in staat zijn om onze maatschappelijke taken minimaal 11 miljoen euro goedkoper uit te voeren. We leveren daarmee een stevige bijdrage aan de afspraken die gemaakt zijn in het nationaal bestuursakkoord water. Ook zal het nieuwe waterschap in staat zijn blijvend te investeren in het gehele nieuwe beheergebied. Intensieve samenwerking Dit fusiebesluit is voor ons een belangrijke mijlpaal in een zoektocht naar intensieve samenwerking die al eerder is ingezet. Direct na de zomer start de voorbereiding en de bouw van de nieuwe fusieorganisatie. Naast de fusie tussen deze twee waterschappen wordt momenteel ook onderzocht of een shared servicenetwerk van zes waterschappen in het Rijn-Oost stroomgebied kansrijk is. Toestemming Om te kunnen fuseren is toestemming van het bevoegd gezag, de betrokken provincies Gelderland, Drenthe en Overijssel, vereist. De waterschappen hebben een verzoek hiertoe ingediend en voeren daarover constructief overleg. Wij hopen u hiermee voldoende geïnformeerd te hebben en zien er naar uit om de prettige samenwerking met u in de toekomst, als nieuw waterschap, te continueren en verder te versterken.
ONS KENMERK
12.10856
PAGINA
Heeft u nog vragen naar aanleiding van deze brief, dan kunt u zich het best wenden tot uw vaste contactpersoon binnen Velt en Vecht of Regge en Dinkel.
De dagelijkse besturen van de waterschappen Velt en Vecht eh Regge en Dinkel, de secretarissen:
de voorzitters:
ing. R. Schuiling M.Sc. (Velt en Vecht)
A. van Vliet-Kuiper (Velt en Vecht)
ing. W.A. Joosten (Regge en Dinkel)
dr. S.M.M. Kuks (Regge en Dinkel)
3/3
Waterschap Roer en Overmaas T.a.v. het dagelijks bestuur, Postbus 185 6130 AD Sittard
Kenmerk: E-mail: Betreft:
Bijlage(n): Datum:
18/RS/KR/VZ
[email protected] Boeren houden van Zuid-Limburg 2 7 augustus 2012
Verenigingszaken Wilhelminasingel 25 Postbus 960 6040 AZ Roermond T 0475-38 17 77 F 0475 - 38 18 47 www.lltb.nl KvK 12045362
Geachte heer, mevrouw, Het Zuid-Limburgse landschap is ons allemaal dierbaar. De kleurrijke afwisseling van hellingen, holle wegen, beekdalen, boerderijen, akkerbouw- fruitteelt- en weidepercelen, geeft het heuvelland zijn spectaculaire vergezichten. Een prachtige natuur, zult u zeggen. Maar we kijken natuurlijk naar een cultuurlandschap. Wist u, dat het Zuid-Limburgse heuvelland een unieke historie heeft, waarin al in de Romeinse tijd een georganiseerde voedselproductie op gang kwam? En dat het landschap vanaf die tijd door de eeuwen heen vooral gevormd is door boeren? De landbouwsector heeft het Zuid-Limburgs buitengebied gemaakt tot wat het nu is. En wil er tot in lengte van jaren voor blijven zorgen. In onze snel veranderende wereld is dat een hele opgave. Agrarische ondernemers voelen zich verantwoordelijk voor het landschap en zijn tegelijkertijd elke dag bezig hun bestaansrecht in economische zin te bevechten. Het vergt van hen investeren en vernieuwen, zoals u ook in bijgevoegde brochure kunt lezen. Dat is de echte uitdaging: hoe kunnen we deze bedrijven de ruimte geven zonder dat het ten koste gaat van het landschap? Deze dialoog wil de LLTB graag aangaan met gemeenten, de provincie en maatschappelijke organisaties. Een open discussie over de vraag wat de samenleving van de Zuid-Limburgse agrariër verwacht en omgekeerd. Ons staat een dialoogproces voor ogen waarbij we samen inventariseren waar knelpunten en kansen liggen. Kunnen we vervolgens - ergens in het voorjaar van 2013 - tot gedeelde noties komen over de toekomst van de landbouw in het kwetsbare Zuid-Limburgse landschap? De aftrap voor de dialoog willen we graag op een bijzondere manier markeren: W e hebben een filmdocumentaire gemaakt, getiteld 'Boeren houden van Zuid-Limburg', met verrassende inzichten over het ontstaan van het heuvellandschap en de rol daarin van de landbouw. Namens de LLTB afdelingen Heuvelland, Mergelland en Sittard e.o., nodig ik u van harte uit de première van deze documentaire bij te wonen, op donderdagmiddag 6 september 2012. Op het toegangsticket vindt u alle verdere informatie. Wij hopen u dan te mogen begroeten!
c
V.—
Noud Janssen Voorzitter LLTB
.........
Datum: 6 augustus 2012
Onderwerp: Uitnodiging
Kenmerk; 09123-076-HO
Geachte heer, mevrouw, Zoals eerder aangekondigd vindt op 14 september de slotmanifestatie plaats van het KRW-project 'Samen werken aan een Schone Maas'! Hierbij nodig ik u van harte uit voor deze bijeenkomst. Hieronder vindt u informatie over het programma van deze dag. De slotmanifestatie vindt plaats op: vrijdag 14 september 09.30 t o t 15.00 uur Restaurant H e i d e h o f Kerkendijk 126, Someren-Heide Programma van de dag: Vanaf 09:00 uur Parkeren aan de Michelslaan, Someren (kaartje z.o.z.) en pendelvervoer naar Heidehof 09:30 uur Ontvangst met koffie en gebak 10:00 uur Welkom door Harry Römgens (directeur RIWA-Maas) 10:05 uur Presentatie van de resultaten van Samen werken aan een schone Maas o.l.v. Yvon Jaspers door Yvonne Gooijer (CLM), Theo Vulink (Federatie Agrotechniek), Gerard Meuffels (PPO) en Herman Krebbers (DLV Plant) 11:15 uur Uitreiking internationale Maasprijs 12:10 uur Lunch 13:00 uur Pendelvervoer naar demonstratieterrein aan de Smulderslaan 13:30 uur Demonstratie van emissiereducerende technieken door Richard Korver (DLV Plant) 15:00 uur Afsluiting
U kunt zich vóór 5 september opgeven via de website www.schonemaas.org, of door een mail te sturen aan
[email protected]. Bij vragen kunt u contact opnemen met projectleider Yvonne Gooijer.(CLM, T 0345-470719, of E
[email protected]).
Namens het team van Schone Maas,
Harry Römgens RIWA-Maas
Doel van het project 'Samen werken aan een schone Maas' is het verminderen van de belasting van het oppervlaktewater met gewasbeschermingsmiddelen. Het project wordt gefinancierd door Agentschap NL, RIWA- Maas, Federatie Agrotechniek en de provincie Noord-Brabant. Zij worden ondersteund in de uitvoering door CLM Onderzoek en Advies, DLV Plant en PPO.
Secretariaat Samen werken aan een schone Maas: CLM, Postbus 62 4100 AB Culemborg 10345-470700 f 0345-470799 e
[email protected] i www.schonemaas.org
Parkeren en vervoer Slotmanifestatie 'Samen werken aan een s c h o n e Maas' 14 september 2012, Someren-Heide •
Door een tekort aan parkeerplaatsen kan er niet geparkeerd geworden bij de Heidehof.
• •
U kunt parkeren aan de Michelslaan. Zie de rode cirkel in het kaartje. Tussen 09:00 en 09:45 uur rijdt er gratis pendelvervoer naar de Heidehof.
• •
Vanaf 13:00 uur wordt u naar het demonstratieterrein aan de Smulderslaan gebracht. Vanaf daar kunt u weer naar het parkeerterrein lopen.
Sla
31
I 41
s ra
it
s
ét
Bogaart TuüiiTieutMilen Sm
a
f a on Sm
•Gerst Sar,
Kamp
f
IS
3
f S
&
So
en-Heide Bnnlr*
s C
2
JE»
Garage IWsBV
ca
S
c m Federatie A g r o t e c h n i e k
P R A K T I J K D N D E R Z u E K PLANT & • M u E V N S WAS EN 1 N • E Nl>|sM n
Agentschap NL Ministerie van Economische Zaten
30 november: Van vicieus naar virtueus: water in een circulaire economie (Najaarscongres + ALV)
Datum Aanvang Prijs
30-11-2012 10.00 uur ontvangst, 10.30 uur aanvang programma (09.4510.15 uur ALV) Leden: € 295,Studenten: € 45,Niet-leden: € 395,Gepensioneerden: € 45,-
Locatie
Het Groene Paviljoen (Bomencentrum)
Adres
Zandheuvelweg 7
Postcode
3744 MN
Plaats
Baarn
Aanmelden Klik hier om u in te schriivenl (http://www.watemetwerk.nI/aqenda/133/fotmulteryi45/l
Water, energie, grondstoffen vormen de basis voor de circulaire economie waar we wereldwijd naar op weg zijn. Dat betekent: een groene economie, waarin het niet meer draait om gebruiken en wegwerpen, maar om duurzaamheid. Water is een onmisbaar deel van de integrale oplossingen hiervoor. Denk aan reductie van watergebruik, aan waterhergebruik en aan de bruggen die geslagen kunnen worden naar bijvoorbeeld afvalmanagement, energie(terug)winning en stedelijke planologie.
Water, energie en grondstoffen hangen nauw met elkaar samen. En dat roept, op weg naar een groene economie, de nodige vragen op. Want waar moeten we ons op focussen? Wat zijn bijvoorbeeld de kosten aan energie en grondstoffen van de watercyclus en hoe kunnen we die reduceren of hergebruiken? Of moeten we de focus leggen op bijvoorbeeld Warmte Koudeopslag? Welke ontwikkelingen zijn kansrijk en welke visie hebben we eigenlijk op duurzaamheid? Het najaarscongres is gericht op de weg naar deze circulaire economie en wordt benaderd vanuit de 'gouden driehoek': politiek/beleid; innovatie/onderzoek; praktijk/economie. Daarmee is het congres interessant voor een breed scala aan professionals en beleidsmakers binnen en buiten de watersector. Samen werken aan een nieuwe wereld, waarin duurzaamheid, hergebruik en efficiency centraal staan.
Programma 09 00-09 45 uur 09 45-10 15 uur 10 00-10 30 uur 10 30-10 40 uur 10 40-11 30 uur Key note speech van Jacqueline Sustainability
Institute en
Cramer, directeur
Utrecht
oud-minister
11.30-12.00 uur Topsector Water in perspectief Hans Huis in t Veld, voorzitter Topteam
Water
12 00-12 30 uur Innovatief bouwen: natuur als inspiratie Louise Vet, directeur Nederlands
Instituut voor Ecologie
KNAW) en buitengewoof&oogleraar aan de
Evolutionaire
(NIOO-
Ecologie
Wagemngenjfniversiteit
12.30-12.45 uur Uitreiking scriptieprijs Juryvoorzitter
Agnes Maenhout,
directeur
Wateropleidingen
12.45-14.00 uur Lunch 14.00-14.30uur
Ambities van de gemeente Amsterdam in de transitie naar een circulaire eceonomie Roelof Kruize, directeur Watemet Bedrijf
14.30-15.00 uur
en directeur Afval
Energie
Grondstoffenfabriek Charlotte van Erp Taalman Kip, innovatietechnoloog bij Waterschap Hollandse Delta 15.00-15.30 uur Waardecreatie met slib en afvalwater: de volgende stap Ronald Hopman, algemeen directeur Veolia Water 15.30-16.00 uur Blijf je verbazen! Reflectie door Jong KNW 16.00-18.00 uur Waternetwerkborrel
1 Jacqueline Cramer zal tijdens het Najaarscongres spreken over duurzaam innoveren
Waterschap Roer en O v e r m a a s
DB-vergadering 14-08-2012 L I J S T VAN O P E N S T A A N D E V R A G E N EN A C T I E S UIT H E T D A G E L I J K S B E S T U U R DATUM VERGADERING
13/03/2012
121790
VRAAG/ACTIE UIT HET DAGELIJKS BESTUUR
Naar aanleiding van het artikel Twitterverkeer kan crisis helpen indammen' uit Binnenlands Bestuur van 6 maart 2012, is gevraagd een voorstel hieromtrent in het DB aan de orde te stellen.
RICHTDATUM VOOR AFHANDELING
STAND VAN ZAKEN
01/12/2012
1/5
r Roer en O v e r m a a s
L I J S T VAN O P E N S T A A N D E V R A G E N EN A C T I E S UIT H E T A L G E M E E N B E S T U U R DATUM VERGADERING
VRAAG/ACTIE UIT HET ALGEMEEN BESTUUR
RICHTDATUM VOOR AFHANDELING
29/11/2011
In de op te stellen integrale nota over het kwijtscheldingsbeleid ook ingaan op het al dan niet verlenen van kwijtschelding aan kleine ondernemers en op het voorkomen van een 'dubbele' inkomens- en vermogenstoets in het geval van kwijtschelding van enerzijds gemeentelijke belastingen en anderzijds waterschapslasten.
25/09/2012
05/06/2012 (gecombineerde commissievergadering)
Toegezegd is, dat voor het algemeen bestuur in beeld zal worden gebracht hoe bij WRO het hele bestuurlijke traject met betrekking tot TAX-i is verlopen, zowel voor wat betreft het DB als het AB.
25/09/2012
121790
STAND VAN ZAKEN
2/5
Waterschap ^ Roer en O v e r m a a s
L I J S T VAN O P E N S T A A N D E V R A G E N EN A C T I E S UIT D E COMMISSIE A L G E M E E N B E S T U U R LIJKE AANGELEGENHEDEN DATUM VERGADERING
VRAAG/ACTIE UIT DE COMMISSIE ALGEMEEN BESTUURLIJKE AANGELEGENHEDEN
RICHTDATUM VOOR AFHANDELING
30/08/2011
In 2012 zal een nieuw klanttevredenheidsonderzoek met betrekking tot het watertoetsloket worden uitgevoerd.
01/01/2013
27/03/2012
Toegezegd is, dat de commissie te zijner tijd zal worden geïnformeerd over de eindbalans landbouwkundige onttrekkingen.
30/10/2012
27/03/2012
Toegezegd is, dat de stand van zaken met betrekking tot de basisinspanning in beeld zal worden gebracht.
28/08/2012
121790
STAND VAN ZAKEN
Het DB heeft in de vergadering van 12 juni 2012 ingestemd met de beantwoording.
3/5
Waterschap Roer en O v e r m a a s
L I J S T VAN O P E N S T A A N D E V R A G E N EN A C T I E S UIT D E COMMISSIE MIDDELEN E N FINANCIEEL B E L E I D
DATUM VERGADERING
VRAAG/ACTIE UIT DE COMMISSIE MIDDELEN EN FINANCIEEL BELEID
RICHTDATUM VOOR AFHANDELING
01/11/2011
Gevraagd is om een evaluatie van de Stimuleringsregeling NKG.
01/09/2012
01/11/2011
Toegezegd is, dat te zijner tijd een integrale notitie omtrent het kwijtscheldingsbeleid in de commissie aan de orde zal worden gesteld (zie ook lijst van openstaande acties AB).
25/09/2012
121790
STAND VAN ZAKEN
4/5
Waterschap Roer en O v e r m a a s
L I J S T VAN O P E N S T A A N D E V R A G E N EN A C T I E S UIT D E COMMISSIE W A T E R S Y S T E M E N DATUM VERGADERING
VRAAG/ACTIE UIT DE COMMISSIE WATERSYSTEMEN
RICHTDATUM VOOR AFHANDELING
27/03/2012
Toegezegd is, dat de stand van zaken met betrekking tot de basisinspanning in beeld zal worden gebracht.
28/08/2012
121790
STAND VAN ZAKEN
Het DB heeft in de vergadering van 12 juni 2012 ingestemd met de beantwoording.
5/5
W A T E R S C H A P S B E D R I J F
WATERSCHAPSBEDRIJF LIMBURG
Maria Theresialaan 99 Postbus 1315 6040 KH Roermond
L I M B U R G iso san OHSA^IOOI
Waterschap oer ®n O'--- • '.''«as Waterschap Roer en Overmaas! Aan het Algemeen Bestuur i Postbus 185 6130 AD SITTARD
Tel: 088-8420000 Fax:0475-311605 nmwERKCEVEI SMU
! 2 JÜLI 2012 03' ] AO.)
KvK-nr. 504.534.83 Bank: 63.67.60.464
fc>^. 1 2 5 8 Ho
www.wbl.nl
[email protected]
"2-3 C c £kv
Dr.
Tsr aSd aan
A^sdaan d.d.
UW KENMERK
BEHANDELD DOOR
UW B R I E F VAN
TELEFOONNUMMER
ONS KENMERK BIJLAGE(N) ONDERWERP
vrosch/2012.08922 2 Modulaire Duurzame Rwzi
E-MAIL DATUM
C.H. Hahnraths-Vrösch +31 611469995
[email protected] 10 juli 2012
(fvIDR)
Geacht Bestuur, Namens het Algemeen Bestuur van het Waterschapsbedrijf Limburg stuur ik u ter kennisneming de in de Algemeen Bestuursvergadering van 27 juni jl. behandelde presentaties inzake: -
Modulaire Duurzame Rwzi (MDR)
-
Second opinion expert panel omtrent Modulaire Duurzame Rwzi.
Indien u de digitale versie wenst te ontvangen kunt u zich wenden tot het secretariaat van uw waterschap
[email protected]. Hoogachtend, De directeur,
mg
Pelzer MMO
Waterschapsbedrijf Limburg is een samenwerkingsverband van Waterschap Peel en Maasvallei en Waterschap Roer en Overmaas
iiiHiiiiiiiiiiieni
Modulaire Duurzame Rioolwaterzuiveringsinstallatie De Nieuwe S t a n d a a r d
W A T E R S C H A P S B E D R I J F U
M
I
U R
e
is een samenwerkingsverband van Waterschap Peel en Maasvallei en Waterschap Roer en O v e r m a a s
W A T E R S C H A P S B I D R I J F L I M B U R G
Modulaire Duurzame Rioolwaterzuiveringsinstallatie De Nieuwe S t a n d a a r d
©2012 WBL Alle rechten voorbehouden Niets
uit
deze
uitgave
mag
worden
verveelvoudigd,
opgeslagen
in een
geautomatiseerd
gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. -3-
Colofon
Titel Modulaire Duurzame Rioolwaterzuiveringsinstallatie De nieuwe standaard
Datum 26 april 2012
Projecteigenaar Ing. E.M. Pelzer MMO (directeur)
Opdrachtgever Waterschapsbedrijf Limburg
Stuurgroep Ing. E.M. Pelzer MMO Ing. O.L.C. Durlinger Ing. A.L.J. Houtappels Ing. H.A.M. Speetjens MBI
Projectteam Ing. O.L.C. Durlinger (projectleider) Ing. J.J.G.A. Belleflamme Ir. R.H.J.M. Crousen Ing. J.P. M. Janssen Ir. A.W.A. de Man Ing. W. F. Verkuijlen Ing. A.P.M. Vonken
Inhoud 1.
Managementsamenvatting
8
2.
Inleiding
12
2.1 Aanleiding en achtergrond
12
2.2 Evolutie van de Nederlandse Rioolwaterzuivering
13
Conventionele Rioolwaterzuivering
15
3. 4.
5.
6.
Modulaire Duurzame Rioolwaterzuivering
17
4.1 Inleiding
17
4.2 Beschrijving en Technisch Ontwerp
17
4.3
Modulaire Duurzame Rioolwaterzuivering versus Conventionele installaties
19
4.3.1
Lagere netto jaarlijkse kosten
20
4.3.2
Beheer en onderhoud
22
4.3.3
Hoge mate van flexibiliteit
22
4.3.4
Hoge mate van duurzaamheid
23
4.3.5
Korte ontwerp- en bouwtijd
24
4.3.6
Arbeidsbeleving
25
4.3.7
Conclusies
26
Business Case
27
5.1 Inleiding
27
5.2 Omschrijving Varianten
28
5.3 Financiële Vergelijking
30
5.4 Duurzaamheidsvergelijking
33
5.5 Conclusies businesscase
34
Conclusies
35
Verklarende woordenlijst
-5-
Appendix Appendix 1 .Technologische proceskeuze Appendix 2. Kenmerken van de belangrijkste zuiveringstechnologieën Appendix 3. Technisch ontwerp Appendix 4. Schematische processchema's (Ulbas-UCT, Nereda) Appendix 5. Financiële vergelijking ten behoeve van kostengrafiek Appendix 6. Vergelijking bouwtijd Appendix 7. Beheer en onderhoud Appendix 8. Externe ontwikkelingen Appendix 9. Voorbeeld flexibiliteit MDR bij externe ontwikkeling Appendix 10. Duurzaamheidvergelijking businesscase Appendix 11. Overzicht dimensies varianten businesscase Appendix 12. Financiële onderbouwing businesscase
1.
Management Samenvatting
Onder invloed van externe factoren zien waterschappen en waterschapsbedrijven zich genoodzaakt maatregelen te nemen die: de netto jaarlijkse kosten verlagen; de duurzaamheid van de activiteiten verhogen; de kwaliteit van het gezuiverde water verbetert tegen lage kosten. Waterschappen hebben in het Bestuursakkoord Water (April 2011), het Klimaatakkoord (2010) en de meerjarenafspraak energie-efficiency verhoging (MJA) concrete afspraken rond kostendaling en duurzaamheid gemaakt. De implementatie van de Kaderrichtlijn Water heeft invloed op de kwaliteit van het gezuiverde water en de hiervoor benodigde kosten Naast de externe prikkels tot verandering, leeft bij het Waterschapsbedrijf Limburg de intrinsieke motivatie van een high-performance organisatie die de positie van het bedrijf voor de toekomst onderscheidend wil maken op relevante financiële en niet-financiële resultaten. De interne en externe impulsen hebben het Waterschapsbedrijf Limburg ertoe aangezet een innovatieve manier te ontwikkelen voor het ontwerpen en bouwen van waterzuiveringsinstallaties dat zuiveren op maat mogelijk maakt. Dit rapport toont aan dat deze nieuwe methode het bedrijf ervan verzekert
het
hoofd
te
kunnen
bieden
aan
bovenstaande
uitdagingen
en
een
stevige
concurrentiepositie te bouwen. Het product van deze nieuwe ontwerp- en bouwmethode wordt de 1
Modulair Duurzame Rioolwaterzuiveringsinstallatie (MDR) genoemd. Een innovatie waarvan de kracht ligt in de modulaire ontwerp- en bouwfilosofie. In tegenstelling tot traditionele rioolwaterzuiveringsinstallaties maakt het modulaire karakter van de MDR het mogelijk communaal en industriële afvalwaterzuiveringen op flexibele, goedkope, en duurzame wijze aan te passen aan veranderende omgevingsfactoren en snel in te spelen op innovaties. De 1
s t e
generatie MDR, die wij in dit rapport behandelen, legt de basis voor toekomstige
modulaire systemen. De MDR filosofie moet worden beschouwd als een groeitraject met ruime mogelijkheden. Om het potentieel inherent aan het MDR concept te bevestigen en het risico te beperken gebruiken we in de 1
s t e
generatie MDR enkel technieken die zich hebben bewezen.
Het innovatieve karakter van de MDR uit zich voornamelijk in het ontwerp en de bouw van de aanvoer- en zuiveringsstap van een installatie. Vandaar dat we beide stappen uitvoerig beschrijven 2
3
en in de financiële analyse in overweging nemen. Voor het vervolgtraject worden de mogelijkheden 4
aangegeven maar deze worden niet in de financiële overwegingen meegenomen. Concreet voor het waterzuiveringsproces betekent dit dat de financiële analyse is gemaakt van het punt van de inname van het influent tot en met effluent. De sliblijn is beperkt tot de afvoer van ingedikt slib. Ontwikkelingen zoals effluenthergebruik, energieopwekking door gisting, en terugwinnen van grondstoffen en slibeindverwerking hebben invloed op de (operationele) duurzaamheid, maar behoren niet tot de
2
3
4
Voor d e innovatieve ontwerp- e n bouwmethode is e e n octrooi aanvraag ingediend. De aanvoerstap (de zgn. voortrein) bestaat uit het eventueel opvoerwerk, roosters/zeven en de zandvang. De zuiveringsstap (de zgn. middentrein) bestaat uit de biologische zuiveringsstappen en een regenwaterbuffer. Het vervolgtraject (de zgn. natrein) is bedoeld voor het nabehandelen van het effluent.
-8-
financiële scope van dit onderzoek. Wij menen dat het pas zinvol is dergelijke uitbreidingen van de MDR in rekening te nemen wanneer aangetoond is dat de basisvariant voldoende voordelen oplevert. Voor de analyse van de voordelen van de MDR is gekozen voor de vergelijkende methode. We hebben
vooreerst
de
1
s t e
generatie
MDR
vergeleken
met
een
rioolwaterzuiveringsinstallatie. Bij deze vergelijking is geen gebruik
bestaande
conventionele
gemaakt van de inherente
eigenschappen van de MDR van flexibiliteit voor aanpassing van de capaciteit, vuilbelasting, en technologie. De voordelen van de MDR op gebied van onderhoud, personele inzet en energieverbruik zijn wel verrekend. We beklemtonen dat deze vergelijking gebaseerd is op het minst gunstige scenario voor de MDR. Concreet betekent dit dat we uitgegaan zijn van het scenario waarbij de MDR net als de een conventionele rioolwaterzuiveringsinstallatie gedurende 30 jaar op eenzelfde locatie gehandhaafd blijft met dezelfde capaciteit, vuilbelasting, en lay-out. Het resultaat van deze vergelijking is verbluffend. Ondanks het niet benutten van de flexibiliteit in het berekende scenario en ongeacht de schaalgrootte, resulteert de implementatie van de MDR in een significante daling van de netto jaarlijkse kosten ten opzichte van een conventionele rioolwaterzuiveringsinstallatie van dezelfde grootte. Afhankelijk van de technologie die wordt gebruikt en de capaciteit bedraagt de besparing in netto gemiddelde jaarlijkse kosten tussen de 10 % en 20 % ten opzichte van de conventionele waterzuivering. Naast het kostenvoordeel blijkt uit deze analyse dat de MDR aanzienlijk beter scoort dan de conventionele rioolwaterzuivering op: duurzaamheid; ontwerp- en bouwtijd, en innovatiekracht; flexibiliteit; arbeidsbeleving. De duurzaamheidsvergelijking toont aan dat voor de totale energiebehoefte van een zuivering tijdens de levensduur het dagelijkse energiegebruik vele malen belangrijker is dan het energiegebruik voor het materiaal om de zuivering te bouwen. Modulaire zuiveringen komen uit de analyse gunstiger naar voor op basis van minder materiaalgebruik en, afhankelijk van de gekozen zuiveringstechnologie, minder dagelijks energiegebruik dan conventionele rwzi's. De robuuste bouw (grote betonnen tanks) en lange voorbereidings- en realisatietermijn van conventionele waterzuiveringsinstallaties
5
maken het nauwelijks mogelijk in te spelen op nieuwe
technologie. Hierdoor biedt de sector onvoldoende innovatie uitdagingen voor de toeleverende bedrijven. Net als in de zeer conservatieve luchtvaartsector, duurt het gemiddeld 10 tot 15 jaar alvorens innovaties in de afvalwaterwereld brede implementatie krijgen. Het modulaire karakter van 6
de MDR opent mogelijkheden om adequaat in te spelen op nieuwe technologische ontwikkelingen. 7
Hierdoor zal de time-to-market van innovaties aanzienlijk omlaag gaan en de innovatiekracht van de toeleveranciers en de sector in zijn geheel toenemen. Op basis van de evolutie in andere sectoren kunnen we concluderen dat een toename van de innovatiekracht van de sector zal leiden tot verdere verbetering van prestaties en daling van kosten.
6
Bij conventioneel bouwen moet men rekening houden met een doorlooptijd van gemiddeld tussen de 2 en 3 jaar. Interview met TNO.
De manier van ontwerpen en bouwen van de MDR vergt een doorlooptijd van gemiddeld tussen 6 maanden en 1 jaar. Dit betekent een reductie van circa 60% ten opzichte van conventioneel bouwen. 7
-9-
In tegenstelling tot de conventionele rwzi, biedt het modulaire karakter van de MDR unieke mogelijkheden om flexibel en goedkoop in te spelen op relevante ontwikkelingen zoals de aanscherping van de effluentnormering, wijzigingen in de aanvoer, gebruik van restwarmte, behandeling van overstortwater. Tot slot is de MDR een inspirerend innovatief traject met interdisciplinaire uitdagingen dat grensverleggend denken en handelen stimuleert. Het innovatieve karakter en het lange termijn potentieel resulteren in een werkklimaat waarin het beste uit de mensen wordt gehaald en intrinsieke veeleer dan extrinsieke motivatie een belangrijke prikkel voor prestatie vormt. Naast deze vergelijking op algemeen niveau tussen de conventionele waterzuivering en de MDR hebben we vervolgens een gedetailleerde vergelijking gemaakt van netto jaarlijkse kosten en duurzaamheid voor zeven types waterzuiveringsinstallatie met een capaciteit van 60.000 i.e. (150 g TZV). In deze vergelijking zijn verschillen in bouwtijden, flexibiliteitsvoordelen en verschillende effluentniveaus meegenomen. De analyse is gebaseerd op een vergelijking tussen een conventionele installatie met een actief slib proces met voorbezinking en preprecipitatie, geïnspireerd op een bestaande installatie van het WBL, en MDR varianten met gebruik van Ulbas-UCT en Nereda technologie. De financiële analyses tonen een buitengewoon gunstig resultaat voor alle MDR varianten in vergelijking met de conventionele rioolwaterzuiveringsinstallatie. De MDR Nereda varianten tonen, afhankelijk van de effluentkwaliteit, 17 tot 24 % lagere netto jaarlijkse kosten
8
dan de
conventionele varianten. Voor de MDR met Ulbas-UCT technologie bedraagt dit 15% tot 22%. Varianten van de MDR Nereda scoren een paar procenten beter op het vlak van netto jaarlijkse kosten dan varianten van de MDR Ulbas-UCT. Op een schaalgrootte van 60.000 i.e. waarbij een vergelijk wordt gemaakt tussen een nieuwbouw conventionele zuivering en een nieuwbouw MDR Nereda installatie kan gesproken worden van een gemiddeld jaarlijks voordeel in netto kosten van ca. €500.000. Limburg breed geëxtrapoleerd zou dit een gemiddeld jaarlijks voordeel van c a . €15.000.000 opleveren. Van belang ook is dat de MDR Nereda varianten beter scoren op het vlak van duurzaamheid dan varianten van de MDR Ulbas-UCT. De MDR Nereda varianten scoren beter op duurzaamheid met minder materiaalgebruik maar vooral met minder dagelijks energiegebruik dan alle andere varianten. Duurzaamheid is geen principe dat in de huidige sociaal-maatschappelijke context kan worden verwaarloosd, temeer daar de waterschappen ambities hebben rond klimaatverandering en deze hebben bevestigd in een klimaatakkoord. Op het niveau van de sector mogen we op basis van onze analyses met legitimiteit concluderen dat 9
conventionele rioolwaterzuiveringsinstallaties voorbijgestreefd worden door deze modulaire innovatie. Het modulaire duurzame rioolwaterzuiveringsconcept presteert op belangrijke kenmerken beter en is goedkoper dan de conventionele systemen. Wij zien de MDR dan ook als de nieuwe standaard voor de sector. Een standaard, die door zijn flexibele en brede inzetbaarheid op kleine en grote schaal, globaal potentieel heeft. Wij raden het Waterschapsbedrijf Limburg aan voor de vervolgstappen een
9
Met netto jaarlijkse kosten wordt bedoeld de gemiddelde netto jaarlijkse kosten over een periode van 30 jaar
De analyses en berekeningen die aan dit rapport ten grondslag liggen gaan dieper dan kan worden weergegeven in de context van dit rapport.
- 10-
nauwgezette analyse te maken van potentiële partners voor de ontwikkeling en bouw van het concept. Het Waterschapsbedrijf zou, rekening houdende met het resultaat van de octrooi aanvraag, tevens best nadenken omtrent de meest optimale rol van het bedrijf in het commercialisatie traject. De precieze invulling van deze rol, de organisatie- en bestuursvorm van deze activiteit zal onderwerp moeten uitmaken van een vervolgstudie. Wij beschouwen het potentieel van de MDR echter van dergelijke aard dat deze analyse het opzetten van een aparte activiteit niet mag uitsluiten. Tot slot geven we in onderstaande tabel een vergelijkend overzicht tussen de conventionele rioolwaterzuiveringsinstallatie en de MDR. Deze vergelijking is gemaakt losstaand van de gebruikte zuiveringstechniek om het effect van de MDR filosofie geïsoleerd weer te kunnen geven van het effect van de techniek. Tabel Vergelijkend overzicht l'.
1
Kosten
0
++
Duurzaamheid
0
0/+
Algemene Innovatiekracht
0
++
Flexibiliteit
0
++
0/+
+
Levering verschillende soorten water
+
+
Wijziging aanvoer
-
+
0/+
+
-
+ ++
Reliability
+
+
Availability
0
+
Maintainability
0
++
Safety
+
+
Kosten
0
+
t.a.y. Aanscherping effluentnormering
Gebruik van restwarmte Behandeling overstortwater Technologische ontwikkeling Ontwerp- en bouwtijd
+
Beheer en onderhoud
-
Arbeidsbeleving 0
+
Benutten en oprekken van kennis en talent
0
++
Prikkeling van de intrinsieke motivatie
0
++
Interdisciplinaire samenwerking in teamverband
2.
Inleiding
Onder druk van externe
invloedfactoren
zien waterschappen
en waterschapsbedrijven
zich
genoodzaakt alternatieve methoden en technieken in overweging te nemen. Vanuit de intrinsieke motivatie van een high-performance organisatie heeft het Waterschapsbedrijf Limburg zelf een innovatieve
ontwerp-
en
bouwtechniek
voor
rioolwaterzuiveringsinstallaties,
de
zogenaamde
Modulaire Duurzame Rioolwaterzuiveringsinstallatie, ontwikkeld. Deze filosofie is gekenmerkt door een modulaire ontwerp- en bouwtechniek voor afvalwaterzuiveringsinstallaties wat zuiveren op maat mogelijk maakt. Uit de analyses van dit rapport blijkt dat het nieuwe concept een oplossing biedt voor de vele uitdagingen van de waterschapwereld en toestaat een stevige concurrentiepositie op te bouwen. De inleiding gaat vooreerst kort in op de evolutie van de bredere economische en sociaalmaatschappelijke context en geeft aan hoe deze in diverse sectoren tot innovatie en als afgeleide tot modulaire innovatievormen heeft geleid. Vervolgens wordt ingegaan op de specifieke context van, en de ontwikkelingen die relevant zijn voor de waterschappen en waterschapsbedrijven. Hieruit blijkt dat de sector te maken heeft met uitdagingen rond kosten, duurzaamheid en kwaliteit van het gezuiverde water. Voor de niet-ingewijden in de waterschapmaterie geeft hoofdstuk 3 een korte toelichting op de traditionele rioolwaterzuiveringsinstallatie en de belangrijkste kenmerken ervan. In hoofdstuk 4 wordt de Modulaire Duurzame Rioolwaterzuiveringsinstallatie uitgebreid toegelicht. Nadien wordt in dit hoofdstuk een vergelijking gemaakt tussen een representatieve conventionele installatie en de MDR. Hierbij
wordt
aangetoond
dat
de
MDR
zich
onderscheidt
van
de
conventionele
rioolwaterzuiveringsinstallatie op vlak van volgende kenmerken: lagere netto jaarlijkse kosten, een hoge
mate
van
flexibiliteit
ten
aanzien
van
diverse
externe
ontwikkelingen
en
innovatie,
duurzaamheid, kortere ontwerp- en bouwtijd, en inspirerende arbeidsbeleving. Hoofdstuk 5 geeft verdere onderbouwing voor de voordelen in termen van kosten en duurzaamheid van de MDR op basis van een vergelijkende analyse tussen een aantal varianten van de conventionele waterzuivering en varianten van de MDR. Hierbij wordt aangetoond dat MDR varianten aanzienlijk beter scoren dan de traditionele waterzuivering en met name de MDR met gebruik van Nereda technologie de meest duurzame variant is. Hoofdstuk 6 van dit rapport biedt een korte samenvatting van de belangrijkste bevindingen van het rapport.
2.1 Aanleiding en achtergrond De ernst van talrijke maatschappelijke uitdagingen in combinatie met toegenomen concurrentiedruk leidt tot verhoogde druk op organisaties, ongeacht de sector, om innovatief, snel, en flexibel te opereren. De snelheid van innovatie en opportuniteiten die hierdoor ontstaan, leidt veel bedrijven in een richting van initiatieven die radicaal afwijken van de manier waarop het bedrijf in het verleden heeft gewerkt.
-12-
In sectoren die worden gekenmerkt door volwassen technologieën en producten en diensten wordt een evolutie waargenomen in de richting van decentralisatie op basis van disruptieve technologische en business model innovatie. In deze volwassen sectoren neemt specialisatie en strategische samenwerking het over van verticale integratie met als resultaat een verdere toename van het innovatief vermogen in combinatie met lagere kosten. In sommige sectoren, zoals in de energie- en zorgsector, is er een tendens tot decentrale of lokale productie en consumptie die ontwikkeling en implementatie van platform en modulaire innovatie versterkt. In de afvalwaterwereld wordt een gelijkaardige evolutie waargenomen. In voorbije jaren is globaal en in Nederland de belangstelling voor innovatieve waterzuiveringstechnieken sterk toegenomen. In Sneek, bijvoorbeeld, claimde men in 2010 met een nieuw waterzuiveringssysteem een wereldprimeur. Vanaf eind 2010 wordt het afvalwater van de wijk Noorderhoek gescheiden ingezameld en schoongemaakt in een kleine zuiveringsinstallatie in een wijk van 232 woningen. Het nieuwe waterzuiveringssysteem wekt energie op uit afvalwater, verwijdert medicijnresten en wint meststoffen terug voor hergebruik. Op basis van dit experiment willen de partners een goed evenwicht zien te vinden tussen enerzijds efficiëntie en betaalbaarheid en anderzijds het werken aan vernieuwing en duurzaamheid. Sneek is een lokaal concept dat niet onder alle omstandigheden kan worden ingezet. 10
Het staat echter symbool voor de vele voorbeelden van hoe waterschappen op innovatieve wijze inspelen op een gewijzigde context.
2.2 Evolutie van de Nederlandse Rioolwaterzuivering De evolutie in de sector van de waterzuivering in Nederland kan niet worden begrepen zonder inzicht te hebben in een aantal belangrijke trends die de sector beïnvloeden. Op basis van deze trends en ontwikkelingen zijn door de Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer (Stowa)
11
invloedfactoren
benoemd. Daaruit is naar voor gekomen dat - naast de primaire doelen van beschermen van de volksgezondheid, energieneutraal,
de
oppervlaktewaterkwaliteit,
effluentkwaliteit , 12
en
en
het
milieu
nutriëntenterugwinning
de
de
factoren
belangrijkste
kostenniveau, aanvullende
invloedsfactoren zijn voor de toekomstige rioolwaterzuiveringsinstallatie. Belangrijke invloed gaat uit van het politieke beleid dat het accent legt op kwaliteitsverhoging van het beheer van het watersysteem en de waterketen tegen zo laag mogelijk maatschappelijke kosten. Het Bestuursakkoord Water (April 2011, p. 27) stelt: "De doelmatigheid in de waterketen kunnen we nog aanzienlijk vergroten door het beheer verder te professionaliseren en kennis en capaciteit te bundelen. Een regionale aanpak, een sterkere focus op kennis en innovatie en verbetering van de feitelijke werkprocessen staan hierbij centraal. Kosteneffectievere
investeringsbeslissingen
en systematischer en efficiënter
uitvoeren van operationele taken moeten hier tot resultaten leiden." De waterzuiveringsector staat midden in het sociaal-maatschappelijke en economische debat rond klimaatverandering en duurzaamheid. Stowa verwoordt het als volgt:
Bron: http://www.duurzaamnieuws.nl/bericht.rxml?id=57329 Stowa, April 2010, "Op weg naar de RWZI 2030,"p. 5. Effluent is een term die gebruikt wordt voor gezuiverd afvalwater. Effluent bevat meestal nog een deel van de originele vervuiling en is niet geschikt als drinkwater. -131 1
12
"In de komende decennia zullen het anticiperen op klimaatverandering en het vergroten van duurzaamheid leidend zijn bij de verdere ontwikkeling van de (afval)waterketen." De Kaderrichtlijn Water (KRW) heeft invloed op de effluentkwaliteit. Dit houdt in dat de eisen ten aanzien van fosfor en stikstof nog verder aangescherpt zullen worden en dat voor andere stoffen (bijvoorbeeld, prioritaire stoffen en medicijnresten) normen gesteld gaan worden. Dit is tevens het geval als gestreefd zal worden naar hergebruik van effluent als koelwater, landbouwwater, of bron voor demi-water of zelfs drinkwater. Unie van Waterschappen en Rijk hebben ambities rond klimaatverandering in een Klimaatakkoord (2010) en een meerjarenafspraak energie-efficiencyverhoging vastgelegd. Kort samengevat zijn deze als volgt:
13
•
30% energie - efficiënter en zuiniger werken tussen 2005 en 2020;
•
40% zelfvoorzienend door eigen duurzame energieproductie in 2020;
•
30% minder uitstoot van broeikasgas tussen 1990 en 2020;
•
100% duurzame inkoop in 2015.
Voor de uitvoering van het klimaatakkoord is een actieprogramma opgesteld. Door toepassing van innovatieve technieken gaan de waterschappen efficiënt met energie om. Door verhoging van de productie van biogas uit afvalwater worden de waterschappen steeds meer zelfvoorzienend. Op termijn kunnen de zuiveringsinstallaties energie aan derden gaan leveren. Waterschappen zoeken naar alternatieve duurzame energiebronnen zoals windenergie, zonne-energie en waterkracht. Ook houden zij zich bezig met duurzaam inkopen en aanbesteden. Waar essentieel worden de invloedfactoren in de vergelijkende analyse onderstaand tussen de conventionele rioolwaterzuiveringsinstallatie en de MDR in rekening genomen.
http://www.uvw.nl/beleidsveld-klimaatakkoord.html -14-
3. Om
Conventionele Rioolwaterzuivering tot
beter
begrip
te
komen
van
het
nieuw
concept
Modulair
Duurzame
Rioolwaterzuiveringsinstallatie (MDR) bespreken we in dit hoofdstuk eerst kort de werking van rioolwaterzuiveringsinstallaties
(rwzi's). Vervolgens
komen de kenmerken van de traditionele
bouwwijze ter sprake. In een rioolwaterzuiveringsinstallatie wordt het afvalwater uit riolen gezuiverd voordat het in oppervlaktewater komt. Het inkomende vuile water, het influent, wordt in de installatie in een aantal stappen gezuiverd. Het gezuiverde water wordt het effluent genoemd. Achtereenvolgens worden de grovere deeltjes, met een rooster of een afscheider, dan de fijnere deeltjes, in bezinktanks, en ten slotte de opgeloste stoffen afgescheiden. Bij het zuiveringsproces komt het restproduct "zuiveringslib" vrij, dat afgevoerd moet worden. Figuur 1 geeft een schematisch beeld van een conventionele rwzi geïnspireerd
op
een
bestaande
zuivering
van
Waterschapsbedrijf
Limburg
(WBL),
waarbij
voorbezinking en preprecipitatie wordt toegepast. Preprecipitatie is een dosering van ijzerzouten waarmee fosfaat verwijderd wordt.
•
I
I
I 11 I I II
i
I
I
I
1
I
In
rik ;l
V
«vipm
Vui rooster Influent
^JÊÊÊÊt
II
L _
Effluent
N 1
V nwaterbi
Ten behoeve van het zuiveren van het gemengde communaal en industrieel afvalwater zoals dat op de rwzi's van WBL wordt aangevoerd, bestaan meerdere technieken. Literatuurstudie en interviews met gerespecteerde onderzoekers
14
wezen uit dat Ulbas-UCT, Nereda, en MBR op dit moment als
belangrijkste "proven technologies" worden beschouwd (zie hiervoor appendix 1). Ulbas-UCT (een University of Cape-town proces) is een ultralaagbelast actiefslibproces. Nereda is een actief korrel slibsysteem en MBR is een membraan bioreactor. De drie technieken worden gekenmerkt door biologische defosfatering en stikstofverwijdering. Bij gebruik van deze technieken wordt afvalwater direct behandeld zonder voorbezinking. De belangrijkste kenmerken van deze technieken zijn in appendix 2 beschreven.
De a c c u r a a t h e i d v a n deze i n p e r k i n g is b e v e s t i g d d o o r Prof. Dr. Jules v a n Lier, p r o f e s s o r " E n v i r o n m e n t a l E n g i n e e r i n g / W a s t e w a t e r T r e a t m e n t " a t D e l f t U n i v e r s i t y o f T e c h n o l o g y , Faculty o f Civil E n g i n e e r i n g a n d Geosciences, D e p a r t m e n t o f W a t e r M a n a g e m e n t , S e c t i o n Sanitary E n g i n e e r i n g , e n Dr. Sarah S l a u g h t e r P r e s i d e n t a n d Executive D i r e c t o r , Built E n v i r o n m e n t C o a l i t i o n , M I T , USA.
-15-
In dit rapport beschouwen we twee van deze drie technieken; te weten: Ulbas-UCT en Nereda. MBR wordt in dit rapport niet nader uitgewerkt. Het gebruik van deze techniek is enkel zinvol onder omstandigheden van zeer hoge effluenteisen. De techniek is kostentechnisch niet aantrekkelijk (zie hiervoor paragraaf 4.3.1). Conventioneel bouwen of de wijze waarop heden rwzi's worden gebouwd kenmerkt zich door: Een hoge mate van kapitaalsintensiteit en plaatsgebondenheid; Lange ontwerp- en bouwtijden; Robuuste bouwwijze veelal bestaande uit betonnen constructies die deels ondergronds gebouwd zijn en ondergronds leidingwerk; Onderhoud is tijdrovend en gebeurt in minder aantrekkelijke arbeidsomstandigheden; Inflexibiliteit aangaande externe verandering: technologische ontwikkelingen, verandering in aanbod, gewijzigde wet- en regelgeving, en levering van andere soorten water; Aanpassingen van het conventionele concept zijn zeer kostbaar en leiden tot suboptimale oplossingen; Groot ruimtebeslag. De kenmerken van de conventionele systemen tegen de achtergrond van een gewijzigde context die, zoals beschreven in paragraaf 2.2, wordt getypeerd door druk op kosten, nieuwe effluenteisen in het kader van de KRW, en belang van duurzaamheid verklaren een brede interesse in innovatieve en meer flexibele vormen van rioolwaterzuiveringssystemen.
-16-
4.
Modulaire Duurzame Rioolwaterzuiveringsinstallatie
4.1 Inleiding Dit hoofdstuk introduceert de 1 generatie Modulaire Duurzame Rioolwater zuiveringsinstallatie (MDR). Een innovatie waarvan de kracht ligt in de modulaire ontwerpen bouwfilosofie. Vervolgens geeft het op basis van vergelijking met de conventionele manier van ontwerpen en bouwen, een uiteenzetting omtrent het potentieel van deze modulaire innovatie. s t e
Bij de financiële vergelijking is geen rekening gehouden met het unieke karakter van de MDR in termen van flexibiliteit voor aanpassing van de capaciteit, vuilbelasting en technologie. Het is helder dat wanneer de MDR gunstig presteert in dit, voor de MDR, minst gunstige scenario de baten in een volledige financiële analyse alleen kunnen toenemen. De 1
s t e
generatie MDR vormt de basis voor toekomstige generaties. Om het potentieel inherent aan
het MDR concept te bevestigen en het risico te beperken gebruiken we in de 1
s t e
generatie MDR
technieken die zich hebben bewezen, namelijk Ulbas-UCT en Nereda. Het innovatieve karakter van de MDR uit zich voornamelijk in het ontwerp en de bouw van de aanvoerstap (de zgn. voortrein) en zuiveringsstap (de zgn. middentrein) van een installatie. Vandaar dat we beide stappen uitvoerig beschrijven en in de financiële analyse in overweging nemen. Voor het vervolgtraject (de zgn. natrein), bedoeld voor het nabehandelen van het effluent, worden de mogelijkheden aangegeven maar deze worden niet in de financiële overwegingen meegenomen. Concreet voor het waterzuiveringsproces betekent dit dat de financiële analyse is gemaakt van het punt van de inname van het influent tot en met effluent. De sliblijn is beperkt tot de afvoer van ingedikt slib. Ontwikkelingen zoals effluenthergebruik, energieopwekking door gisting, en terugwinnen van grondstoffen en slibeindverwerking hebben invloed op de (operationele) duurzaamheid, maar behoren niet tot de financiële scope van dit onderzoek. Het is pas zinvol dergelijke uitbreidingen van de MDR in rekening te nemen wanneer aangetoond is dat de basisvariant voldoende voordelen oplevert.
4.2 Beschrijving en Technisch Ontwerp Het ontwerp van de MDR is verdeeld in drie grote onderdelen: de voor-, midden-, en natrein. De voortrein omvat de volgende elementen: Opvoerwerk, roosters en zandvang Dit onderdeel kenmerkt zich door: •
Aaneenschakeling van modules, gekoppeld aan één goot;
•
Transportabele modules;
•
Modules van het principe Plug and Play;
•
Bovengrondse opstelling.
-17-
De middentrein omvat de biologische zuiveringstrap en bufferbassin. Kenmerken voor dit ontwerp:
15
•
Verhouding biologische en mechanische behandeling is flexibel;
•
Technieken Ulbas-UCT, Nereda en MBR;
•
Multi-use-tanks;
•
Flexibele tankgrootte;
•
Mogelijkheid meerdere technologieën op één MDR toe te passen;
•
Flexibel ingericht bufferbassin (verwerking first flush);
•
Bovengrondse opstelling.
De natrein omvat de onderdelen met nageschakelde technieken. •
Aaneenschakeling van modules voor levering van diverse soorten water, gekoppeld aan één goot;
•
Transportabele modules;
•
Modules van het principe Plug and Play;
•
Bovengrondse opstelling.
De specifieke kenmerken van voor- en middentrein
16
waar de innovatieve kracht van de MDR tot
uiting komt zijn als volgt: Kenmerken van de aanvoerstap van de MDR: Een centrale goot verdeelt de rioolwaterstroom over de machines en apparaten; De centrale goot is geschikt van 10.000 tot 100.000 ie. Afhankelijk van de geïnstalleerde machines zijn hydraulisch ca. 8 aansluitingen (machines/apparaten) te realiseren; De machines en apparaten worden op aftakkingen van de centrale goot geplaatst. Hierdoor kunnen deze machines eenvoudig en snel verplaatst en vervangen worden, het zogenaamde Plug en Play principe. De aftakkingen kunnen op eenvoudige wijze tijdelijk afgesloten worden; De centrale goot is opgebouwd uit stramiendelen met vaste lengte en vorm; Aansluitpunten op de goot hebben dezelfde afmetingen; De machines en apparaten zijn soortgelijk zoals bij de conventionele rwzi's. Voor de MDR zijn geen speciale machine aanpassingen nodig.
De specifieke kenmerken van de zuiveringsstap van de MDR zijn: Voor de gehanteerde zuiveringsprocessen zijn tanks met grote volumes nodig. Per tankmodule vindt één functionele processtap plaats; De aanpassingsmogelijkheden van de separate tanks zijn groter dan de vaste afmetingen van de tank met compartimenten. Separate tanks kunnen in duurzamere materialen ontworpen worden omdat de dimensies van de tanks kleiner zijn dan die van gecombineerde tanks. De tanks zijn modulair te bouwen door gebruik te maken van segmenten. Voor de segmenten kunnen diverse materialen zoals beton, staal, RVS, hout e.d. toegepast worden. In punt 4.3.4 omtrent duurzaamheid wordt hier verder op ingegaan. De tanksegmenten hebben een lange
H e t u i t g a n g s p u n t h i e r b i j is deels b i o l o g i s c h e e n deels m e c h a n i s c h e z u i v e r i n g . Zie o o k a p p e n d i x 3 v o o r m e e r d e t a i l .
-18-
levensduur (>40 jaar) zijn herbruikbaar voor tankbouw op andere locaties of voor een tank met andere afmetingen op dezelfde locatie; Binnen MDR met Ulbas-UCT proces (zie Figuur 1, Appendix 4) is flexibiliteit gerealiseerd door de verschillende technologische processen, die normaliter binnen één tank met meerdere zones of compartimenten zijn gecombineerd, in separate tanks te laten plaatsvinden. Deze processtappen zijn: anaërobe tank voor biologische defosfatering, selector voor beheersing slibbezinkingseigenschappen,
denitrificatietank
en
twee
nitrificatietanks
voor
stikstofverwijdering. Hierdoor ontstaat een loskoppeling van hydraulische (capaciteit in m /h) 3
en de vuilbelasting (vervuilingeenheden in i.e.). Ook zijn er mogelijkheden tot kortsluiten of overbruggen
van
de
verschillende
technologische
processen
waardoor
onderhoudswerkzaamheden eenvoudiger uitgevoerd kunnen worden; Binnen MDR met Nereda proces (zie Figuur 2, Appendix 4) is flexibiliteit gerealiseerd door het plaatsen van een tussenbuffer waardoor ook hier een loskoppeling ontstaat van de hydraulische en de vuilbelasting en kan volstaan worden met 2 Nereda-tanks. De Nereda kent een batchgewijze bedrijfsvoering met voeding en aflaten, beluchten en bezinken. De processen van biologische defosfatering en stikstofverwijdering vinden in één tank plaats. In de basisvorm bestaat Nereda uit 2 of meer parallel geschakelde tank, die vanuit de buffer om en om
worden
gevoed.
De
Nereda-technologie
is een
recent ontwikkelde
aerobe
korrelslibtechnologie die in Epe op een schaalgrootte van ca. 60.000 i.e. wordt gerealiseerd. Het benodigde ruimtebeslag voor de MDR Nereda bedraagt ca. 50% ten opzichte van de conventionele Ulbas-UCT. De variant MDR met MBR proces bestaat uit verschillende compartimenten waarin de verschillende processen plaatsvinden : biologische defosfatering en stikstofverwijdering. De slib-waterscheiding vindt plaatse met membranen. Deze variant is niet verder uitgewerkt omdat de MBR aanzienlijk duurder is dan de twee andere varianten (zie 4.3.1).
4.3 Modulaire Duurzame Rioolwaterzuivering versus Conventionele installaties In de 1
s t e
generatie MDR is gekozen voor een integrale aanpak waarbij de verschillende levensfasen
van een installatie (ontwerp, uitvoering, gebruik, en sloop) geïntegreerd en gecombineerd zijn tot het optimale ontwerp. Volgens dit optimale ontwerp onderscheidt de MDR zich van de traditionele installaties op vlak van volgende kenmerken : 17
4.3.1
Lagere netto jaarlijkse kosten voor de gebruiksperiode van de installatie;
4.3.2
Beheer en onderhoud;
4.3.3
Hoge mate van flexibiliteit;
4.3.4
Hogere mate van duurzaamheid;
4.3.5
Kortere ontwerp- en bouwtijd;
4.3.6
Arbeidsbeleving
4.3.7
Conclusies
C o n f o r m het KAN-principe (Kwaliteit, Arbeidsbeleving, Nettokosten).
-19-
4.3.1 Lagere netto jaarlijkse kosten In deze paragraaf worden drie MDR varianten, te weten, MDR met Ulbas-UCT zuiveringstechniek, MDR met Nereda zuiveringstechniek en MDR met MBR zuiveringstechniek, vergeleken met de referentie zijnde een conventionele rwzi met Ulbas-UCT zuiveringsproces. Voor de referentie is gekozen voor de Ulbas-UCT techniek omdat het een veelvuldig toegepast actiefslib proces betreft op een schaalgrootte van 10.000 tot enkele 100.000 ie's en zich kenmerkt als een robuuste techniek waarmee lage effluent N en P gehalten worden bereikt. In de onderstaande tabel zijn de verschillende uitgangspunten weergegeven. Tabel uitgangspunten financiële vergelijking
Uitgangspunten Investeringen met 30-jarige technische levensduur
In € per variant gecalculeerd
Investeringen met 15-jarige technische levensduur
In € per variant gecalculeerd
Ramingsnauwkeurigheid
+ 10%
Rente t.b.v. aflossing
4,75%
Inflatie
2%
Inzet personeel
€ 54.000 per fte € 1,60 per ie met een ondergrens van € 54.000
Energieverbruik
€ 0,092 per kWh Verbruik in kWh per variant bepaald
Chemicaliënverbruik voor slibindikking
Polymeer € 2,56 per kg
Onderhoud voor 30-jarige technische levensduur
0,8% van de bouwkosten
Onderhoud voorl 5-jarige technische levensduur
3% van de bouwkosten
Voor de financiële vergelijking worden de kosten voor de diverse varianten teruggerekend naar netto jaarlijkse kosten in €/ie. De berekeningen voor de financiële vergelijking zijn gemaakt voor het scenario waarin de MDR varianten (MDR met Ulbas-UCT, MDR met Nereda en MDR met MBR) beschouwd worden als groene weide rwzi die 30 jaar op dezelfde locatie gehandhaafd blijft met dezelfde capaciteit (m /h) en vuilbelasting (i.e.). Omwille van de vergelijkende analyse wordt de 3
flexibiliteit van de MDR voor aanpassing van capaciteit, vuilbelasting en technologie niet in de berekeningen meegenomen. De voordelen van de MDR op gebied van onderhoud, personele inzet en energieverbruik zijn wel verrekend. De specificaties van deze verrekeningen worden in hoofdstuk 5 en relevante appendices -20-
toegelicht. Bij het MDR-concept is sprake van lagere onderhoudskosten door standaardisatie, centralisatie, lager correctief en storingsonderhoud en een lagere personele inzet. De met de MDR samenhangende onderhoudsfilosofie kenmerkt zich door snelheid en blijvende beschikbaarheid van de installaties. Door de modulaire bouw kunnen aparte modules snel worden ontkoppeld en vervangen terwijl modules onderhoud krijgen. Onderhoud kan gebeuren in de hiervoor bestemde overdekte faciliteiten wat deze activiteit professionaliseert en arbeidsvriendelijk maakt. Voor de financiële vergelijking zijn volgende variabelen van toepassing: Afschrijvingstermijn 30 jarige technische levensduur:
30 jaar
Afschrijvingstermijn 15 jarige technische levensduur:
15 jaar
Rekenperiode:
30 jaar
De kostengrafiek van 10.000 tot 100.000 ie ziet er als volgt uit:
Figuur 2. Gemiddelde Netto Jaarlijkse Kosten per i.e. (zuiveren en slibindikking)
GEMIDDELDE TOTALE J A A R L I J K S E KOSTEN N=10 en P=1
€ 140.00
€120,00
€100,00
JÓ
•MDR Nereda - • - M D R UCT
€ 80,00
C o n v e n t i o n e e l UCT € 60.00
- 4 « ~ M D R MBR
€40,00
€ 20,00 O O O ó
O O O ö
O O O ö m
o o o ö
o o o ö
O O O ö
O O O O
O O O O 00
O O O ö
O O O ö O 1-1
Belasting in ie
Uit de figuur blijkt dat, ondanks de niet flexibele inzetting in het berekende scenario en ongeacht de capaciteit, het MDR systeem een significante daling meebrengt van de netto jaarlijkse kosten ten opzichte van een conventionele rioolwaterzuiveringsinstallatie van dezelfde grootte.
18
Afhankelijk van
de technologie die wordt gebruikt, Ulbas-UCT of Nereda, en de capaciteit, bedraagt de besparing in netto jaarlijkse kosten tussen de 10 % en 20 %.
Op basis van de business case die uitgebreid wordt toegelicht in hoofdstuk 5 wordt verdere onderbouwing gegeven voor dit resultaat.
-21 -
4.3.2. Beheer en Onderhoud Ten behoeve van de gebruiksfase zijn voor een optimaal beheer en onderhoud van de installatie de volgende kenmerken in kaart gebracht: de mate van betrouwbaarheid (reliability), beschikbaarheid (availability), onderhoudbaarheid (maintainability) en veiligheid (safety). Bij het beoordelen van deze vier kenmerken spreekt men over het uitvoeren van een RAMS analyse.
Doel van het uitvoeren van een RAMS analyse De informatie uit de RAMS analyses van deze vier kenmerken kan worden vertaald in RAMS eisen. Deze verwoorden de prestaties die een installatie moeten leveren. Verder kan RAMS gebruikt worden om risico's op het gebied van prestaties te beheersen, alternatieven op prestaties te vergelijken of zwakke punten in het ontwerp van een systeem te vinden. Resultaten van de RAMS analyse en kosten beheer en onderhoud De RAMS analyse is voor de conventionele Ulbas-UCT, de MDR Ulbas-UCT en de MDR Nereda uitgevoerd . De samenvatting van de resultaten van deze analyse voor een installatie met een 19
grootte van 60.000 ie wordt in onderstaande tabel weergegeven. Uitgebreide informatie over de details van en de toelichting op de uitgevoerde RAMS analyse is opgenomen in appendix 7. Tabel Resultaten RAMS analyse
Maintainability
1.
Conventioneel Ulbas-UCT
+
0
0
Safety +
4a.
MDR Nereda
+
+
++
+
+
MDR Ulbas-UCT
+
+
++
+
+
m
4c
Kosten 0
De RAMS analyse toont dat beide MDR concepten beter scoren op Availability en Maintainability in vergelijking tot Conventioneel Ulbas-UCT. De MDR Nereda scoort op het aspect reliability iets lager omdat in dit concept een tweetal kritische stappen zitten (fijnrooster en pompstap Nereda) waardoor de score iets ongunstiger uitvalt. Een hoge mate van veiligheid voor mens, omgeving en installatie wordt te allen tijde nagestreefd, ook bij de bestaande conventionele Ulbas-UCT installatie. Dit is tevens de verklaring dat de drie concepten gelijk scoren op dit aspect. Het toepassen van het Plug and Play principe en een centrale werkplaats met optimaal voorraadbeheer van reserveonderdelen laat zich vertalen in een geschatte kostenreductie van 20% op het onderhoudsbudget voor de installatie onderdelen met een 15 jarige technische levensduur en een geschatte kostenreductie op personele inzet van 10% . 20
4.3.3. Hoge mate van flexibiliteit Het MDR-concept is getoetst op de flexibiliteit ten aanzien van een aantal ontwikkelingen, zoals aanscherping effluentnormering, levering van verschillende soorten water, wijziging aanvoer, gebruik Appendix 7 geeft onderbouwing voor de samenhang en werkwijze van de RAMS. RAMS als integraal onderdeel van Asset Management, Systems Engineering en Life Cycle Cost is besproken met Prof. Ir. T.M.E. Zaal, Emeritus Associate Professor, Hogeschool van Utrecht, Faculteit Natuur en Techniek. 20 In Appendix 5 wordt een gedetailleerde onderbouwing gegeven van de onderhoudskosten en personele inzet voor onderhoud en bediening
-22-
van restwarmte, technologische ontwikkelingen, behandeling van overstortwater. Onderstaande tabel biedt hiervan een samenvatting. In Appendix 8 wordt nader ingegaan op externe ontwikkelingen. In Appendix 9 zijn de voorbeelden beschreven waarop het MDR concept en de conventionele zuivering daarop kunnen inspelen.
Tabel Overzicht beoordeling flexibiliteit MDR en conventionele zuivering
+
0/+
+
+
Wijziging aanvoer
+
-
Gebruik van restwarmte
+
-
Behandeling overstortwater
+
0/+
Technologische ontwikkeling
+
-
Aanscherping effluentnormering Levering verschillende soorten water
Het MDR-concept scoort, qua flexibiliteit, hoger dan een conventionele zuivering ten aanzien van aanscherping effluentnormering, wijziging van aanvoer, gebruik van restwarmte, behandeling van overstortwater en technologische ontwikkeling.
4.3.4 Hoge mate van duurzaamheid Uit een duurzaamheidsvergelijking
21
blijkt dat de MDR Nereda varianten beter scoren dan
conventionele zuivering. De duurzaamheid van de MDR-varianten is vergeleken met de conventionele zuivering. In deze vergelijking is de benodigde energie vastgesteld voor: •
Het produceren van het toegepaste materiaal
•
Het bouwen van de rwzi
•
Exploitatie van de zuivering: energie en chemicaliën
•
Amoveren van de rwzi
Het totale energieverbruik voor de eigenaar gedurende de gehele gebruiksduur wordt uitgedrukt als de Total Energy use of Ownership (TEO). Het toepassen van de beproefde TEO methodiek is gebaseerd op het bepalen van het totale energiegebruik op basis van GER waarden. GER (Gross Energy Requirement) is een maat voor de bruto energie-inhoud van een stof, uitgedrukt in primaire energie.
Zie Stichting RIONED, 2012, "Water en energie. Feiten over energieverbruik in het stedelijk waterbeheer." Zie tevens Dr. Ir. Jeroen Kluck, "Total Energy of Ownership voor rwzi,"2012. Studie gemaakt door Dr. Ir. Kluck,expert stedelijk water en riolering en Lector, Hogeschool Amsterdam, op aanvraag van WBL. Relevante delen ervan zijn in appendix 10 opgenomen.
-23-
TEO omvat dus de energie voor het materiaal van de installatie, de energie om de installatie te bouwen, de energie voor de dagelijkse exploitatie en de energie om de installatie af te breken aan het einde van de gebruiksduur,
22
De duurzaamheidsvergelijking toont aan dat voor het totale energiegebruik van een zuivering tijdens de levensduur het dagelijkse energie- en chemicaliënverbruik vele malen belangrijker is dan het energiegebruik voor de bouwwijze en de bouwmaterialen om de rioolwaterzuivering te realiseren. Vanuit duurzaamheidsoogpunt is het dus noodzakelijk om, bij het ontwerp van een installatie, vooral een laag energie- en chemicaliëngebruik na te streven. De modulaire zuiveringen die werken op basis van het Nereda proces (varianten 4a en 4b in hoofdstuk 5) komen uit de analyse gunstig naar voren op basis van minder materiaalgebruik, maar bovenal door een lager dagelijks energiegebruik dan conventionele rwzi's. Hoofdstuk 5 geeft concrete gegevens betreffende dit onderwerp op basis van vergelijking tussen verschillende uitvoeringsvormen van een zuiveringsinstallatie van 60.000 i.e. Er is een studie gedaan naar het gebruik van verschillende materialen voor aanleg van de installatie. Een definitieve materiaalkeuze vormt een onderdeel van de vervolgstudie.
4.3.5 Korte ontwerp- en bouwtijd Teneinde snel en efficiënt op nieuwe ontwikkelingen te kunnen inspelen is van belang op welke termijn een rwzi gerealiseerd kan worden. Een lange voorbereidings- en realisatietermijn werkt frustrerend op het adequaat kunnen inspelen op nieuwe ontwikkelingen.
De ontwerp- en bouwtijd van de MDR is significant korter dan de huidige, conventionele wijze van bouwen. Bij conventioneel bouwen moet men rekening houden met een doorlooptijd van gemiddeld tussen 2 jaar en 3 jaar . De manier van ontwerpen en bouwen van de MDR vergt een doorlooptijd 23
van gemiddeld tussen 6 maanden en 1 jaar. Een reductie derhalve van circa 60 %. De algemene kenmerken van het MDR ontwerp zijn als volgt: In tegenstelling tot conventioneel bouwen wordt de MDR voor 90% bovengronds gebouwd. Hierdoor is de bouwfase minder afhankelijk van klimatologische omstandigheden, zoals bijvoorbeeld vorst. In de gebruiksfase kunnen de installaties eenvoudiger gemodificeerd worden door de betere bereikbaarheid. Modules worden zo ontworpen dat ze over de weg transportabel zijn. Modules worden seriematig geproduceerd. Binnen de module wordt het proces teruggebracht naar één functionele stap. Hierbinnen wordt gestreefd naar standaardisatie van modules. Het aantal modules voor één functionele stap wordt
laag gehouden. Bijvoorbeeld
voor
vuilverwijdering 3 typen machines die geschikt zijn voor de range van 10.000 tot 100.000 ie.
Dit concept is een duidelijke vereenvoudiging van een life-cycle analysis (LCA), waarin veel breder allerlei duurzaamheidsaspecten worden meegewogen. De beperking resulteert in een begrijpelijke methodiek waarmee een aantal belangrijke duurzaamheidsaspecten worden meegenomen: hergebruik van materialen en energiegebruik. In appendix 6 wordt een gedetailleerd overzicht gegeven van de doorlooptijden van de conventionele Ulbas-UCT versus de MDR Nereda voor 60.000 i.e.
- 24 -
Door prefabricage kunnen fouten voorkomen of opgelost worden bij de leverancier of producent. Het kwaliteitsniveau is hoog. Geteste en geprefabriceerde installaties reduceren fouten tot een laag niveau; Iedere module wordt voorzien van een eigen uniforme besturing, de modules worden gekoppeld door een netwerk. Eenvoud en standaardisatie in onderhoud en bediening is mogelijk door toepassing van modules; Modulaire bouw biedt ruimte voor specifieke klantenwensen. Door de flexibiliteit kunnen klantenwensen op korte termijn geïntegreerd worden; Toekomstige technieken en apparaten kunnen afgestemd worden op de modules. De producenten kunnen op basis van genoemde uitgangspunten nieuwe ontwerpen realiseren die passen op het basisontwerp. Hierdoor kan ook een groeimodel in het duurzaam materiaalgebruik worden gerealiseerd; Als er calamiteiten optreden zijn noodoplossingen sneller realiseerbaar door het opsplitsen van de modules naar één functionele stap; De initiële ontwerpkosten kunnen hoger zijn. Deze kosten zijn echter snel terug te verdienen als er meerdere installaties seriematig gebouwd zullen worden. In het ontwerp worden uitvoeringsaspecten meegenomen waardoor de uitvoering efficiënter kan verlopen en minder faalkosten optreden. In het ontwerp worden ook gebruiksaspecten meegenomen die resulteren in efficiënter gebruik. Met de MDR wordt invulling gegeven aan de nieuwe bouwfilosofie die uitgaat van kortere cycli van bouwen waardoor eerder ruimte is voor het toepassen van nieuwe technologieën, die een verder besparing op de exploitatie mogelijk maken. 4.3.6. Arbeidsbeleving Het MDR concept staat synoniem voor het verder doorgroeien als high-performance organisatie voor het Waterschapsbedrijf
Limburg.
Het
is een
inspirerend
innovatief
project waarbij
in
een
interdisciplinair teamverband moet worden samengewerkt. Het innovatief groeitraject van de MDR biedt voor alle betrokkenen grote inhoudelijke uitdagingen om grensverleggend te denken en te handelen. De beschikbare kennis en vaardigheden van alle betrokkenen wordt hierdoor maximaal benut. Het innovatieve karakter en het potentieel van de MDR resulteren in een werkklimaat waarin het beste uit de mensen wordt gehaald. Het is een continu proces van 'leren, verbeteren en vernieuwen' en daarom ook een proces van 'binden en boeien' van beschikbare talenten in onze organisatie. Deze werkcultuur moedigt innovatief gedrag aan en resulteert in een omgeving waarin mensen met lef opereren in plaats van risicomijdend gedrag te vertonen ('learning by doing'). Samenwerken, vernieuwend denken, creativiteit, flexibiliteit, risicobereidheid en ondernemingsgeest zijn cruciale sleutelvaardigheden voor het realiseren van de gestelde strategische doelen in onze organisatie. De intrinsieke motivatie van mensen (de wil om het maximale te presteren en het vermogen om weerstanden te overbruggen) vormt een belangrijke succesfactor voor het realiseren van het MDR project. Deelneming aan het MDR project vereist dan ook veel passie, bezieling, betrokkenheid, loyaliteit en engagement van alle betrokkenen. Uit het recente MTO onderzoek blijkt dat onze organisatie op deze aspecten hoog scoort. -25-
4.3.7 Conclusies De vergelijking in dit hoofdstuk tussen de conventionele waterzuiveringsinstallatie en het innovatieve MDR systeem pleit duidelijk in het voordeel van het MDR systeem. De MDR scoort beter op alle kenmerken die voor het heden en de toekomst van belang zijn voor een optimale en sociaalmaatschappelijk verantwoorde waterzuiveringsinstallatie. De MDR staat toe een antwoord te geven op de externe invloedfactoren van druk op kosten, aandacht voor duurzaamheid en innovatie en dus nood
aan flexibiliteit.
De
MDR
staat
symbool
voor
een
sterke
concurrentiepositie
in
de
afvalwaterwereld. De onderstaande tabel bevestigt de analyse dat de MDR beter scoort dan de conventionele rwzi op de verschillende aspecten. Tabel Overzicht analyse
Aspect
Conventioneel concept
MDR concept
Netto jaarlijkse kosten
0
++
Beheer en onderhoud
0
+
Flexibiliteit
0
+
Duurzaamheid
0
+
Ontwerp- en bouwtijd
0
++
Arbeidsbeleving
0
+
In het volgende hoofdstuk worden op basis van vergelijking tussen varianten van een conventionele rwzi en MDR de daling in netto jaarlijkse kosten en hogere duurzaamheid verder onderbouwd.
-26-
5
Business Case: Waterzuiveringsinstallatie van 60.000 i.e.
5.1. Inleiding De kracht van de modulaire ontwerp- en bouwfilosofie is in vorig hoofdstuk aangetoond op basis van vergelijking met een conventionele waterzuivering. Het grote potentieel van deze filosofie werd bevestigd ondanks het ignoreren in de financiële analyse van het unieke karakter van de MDR in termen van flexibiliteitsvoordelen en korte bouwtijd. Dit hoofdstuk versterkt de onderbouwing voor de financiële en duurzaamheidsvoordelen van de MDR. In paragraaf 5.3 worden twee vergelijkende analyses uitgevoerd van de netto jaarlijkse kosten van verschillende types waterzuiveringsinstallaties met een capaciteit van 60.000 i.e. (150g TZV).
24
In
deze vergelijking zijn bouwtijden en flexibiliteitsvoordelen van de MDR meegenomen. Een eerste analyse vergelijkt twee varianten van bestaande conventionele zuiveringsinstallaties - een variant met en een variant zonder gebruik van de laatste stand der techniek - met twee varianten van de MDR (een met Ulbas-UCT en een met Nereda techniek) voor een vuilbelastingscenario van (N= 16.5 mg/l). De tweede analyse vergelijkt een nieuwbouw conventionele zuivering met gebruik van de laatste stand der techniek met de twee vermelde MDR varianten voor een vuilbelastingscenario van (N= 10 mg/l). Beide analyses tonen het buitengewoon resultaat van een daling van de netto jaarlijkse kosten met ongeveer 20% tot hoger bij gebruik van de MDR varianten in vergelijking met de conventionele waterzuivering varianten. Paragraaf 5.4 voert een gelijkaardige analyse uit voor de verschillende varianten maar dan voor duurzaamheid. Ook de duurzaamheidsvergelijking bevestigt het enorme potentieel dat de MDR te bieden heeft. Alvorens de analyses in te duiken geeft onderstaande paragraaf 5.2 een nadere omschrijving van de verschillende varianten. Het hoofdstuk wordt afgesloten met samenvattende conclusies. 24
Voor de capaciteit van 60.000 i.e. is gekozen omwille van het realistisch karakter van de business case. Het Waterschapsbedrijf Limburg heeft gedetailleerde data voor deze variant. Hierdoor was het mogelijk berekeningen uit te voeren met een nauwkeurigheid van 10%. Deze variant behoort gemiddeld genomen ook tot de meest voorkomende categorieën rwzi op basis van capaciteit in Nederland.
-27-
5.2 Omschrijving varianten In de analyse worden drie varianten op de conventionele rwzi vergeleken met vier varianten op het MDR systeem. De zeven varianten met effluenteisen aangaande P en N zijn in onderstaande tabel weergegeven. Bij alle varianten is parallel aan de biologische zuivering een regenwaterbuffer voorzien. Appendix 11 geeft een overzicht van de dimensies van de installatie-onderdelen. Tabel omschrijving varianten
I
j
Actiefslib Proces Voorbezinking Preprecipitatie
UlbasUCT
UlbasUCT
MDRNereda
MDR Nereda
MDR UlbasUCT
MDR UlbasUCT
N (mg/l)
16,5
16,5
10
16,5
10
16,5
10
P (mg/l)
0,5
0,5
1
0,5
1
0,5
1
Variant 1 is geïnspireerd op een bestaande zuivering bij de WBL, waarbij voorbezinking en preprecipitatie wordt toegepast. Bij de overige varianten wordt het afvalwater direct behandeld zonder voorbezinking. Het Ulbas-UCT is een ultralaagbelast actiefslibproces (University of Capetown proces) met verregaande biologische defosfatering en stikstofverwijdering. De Nereda-technologie is de recent ontwikkelde aerobe korrelslibtechnologie dat in Epe op een schaalgrootte van ca. 60.000 i.e. wordt gerealiseerd.
Detail varianten op de conventionele rwzi: Variant 1 Herbouw van de bestaande zuivering: voorbezinking; preprecipitatie en propstroom actiefslibproces, ondergrondse tanks en N = 16,5 mg/l en P = 0,5 mg/l. Variant 2 Nieuwbouw van zuivering met laatste stand der techniek : directe behandeling in Ulbas-UCT met biologische defosfatering, concentrische ringen en ondergrondse tanks en N = 16,5 mg/l en P = 0,5 mg/l. Variant 3 Nieuwbouw van zuivering met laatste stand der techniek : directe behandeling in Ulbas-UCT met biologische defosfatering, concentrische ringen en ondergrondse tanks en N = 10 mg/l en P = 1 mg/l
-28-
I
Detail varianten op de MDR: Variant 4a Nieuwbouw van MDR-Nereda : directe behandeling in Nereda met biologische defosfatering met voorgeschakelde buffertank, bovengrondse tanks en N = 16,5 mg/l en P = 0,5 mg/l Variant 4b Nieuwbouw van MDR-Nereda : directe behandeling in Nereda met biologische defosfatering met voorgeschakelde buffertank, bovengrondse tanks en N = 10 mg/l en P = 1 mg/l Variant 4c Nieuwbouw van MDR-Ulbas-UCT : directe behandeling in Ulbas-UCT met biologische defosfatering, bovengrondse tanks en N = 16,5 mg/l en P = 0,5 mg/l Variant 4d Nieuwbouw van MDR-Ulbas-UCT : directe behandeling in Ulbas-UCT met biologische defosfatering, bovengrondse tanks en N = 10 mg/l en P = 1 mg/l
Onderstaande tabel geeft de influentgegevens weer die als basis dienen voor de technologische berekeningen. Tabel Influentgegevens
Influent
waarde
eenheid
CZV-vracht
6.570
kg/dag
BZV-vracht
2.731
kg/dag
ZS-vracht
3.000
kg/dag
532
kg/dag
N-N03-vracht
8
kg/dag
P-tot-vracht
80
kg/dag
Droogweeraanvoer (DWA)
930
m /h
N-Kj-vracht
Maximale aanvoer Maximale aanvoer .regenwaterbuffer
3
4371 2.914 1.457
m /h
12
uur/dag
Gemiddeld debiet (Qgem)
14.250
m /dag
le's (a 1 5 0 g T Z V )
60.000
-
DWA periode
-29-
3
3
5.3 Financiële vergelijking In onderstaande tabellen worden de gemiddelde netto jaarlijkse kosten over een periode van 30 jaar van de verschillende varianten waterzuiveringsinstallaties (60.000 i.e. a 150 g TZV) weergegeven. Er zijn twee effluentscenario's bekeken.
26
Tabel financiële vergelijking bij effluenteisen N=16.5 mg/l en P=0.5 mg/l en 60.000 i.e. (150 g TZV)
Propstroom
UCT
MDR Nereda
MDR UCT
conv. Effluentkwaliteit
gemiddelde netto jaarlijkse kosten
€
vergelijking tov variant 1
N=16,5
N =16,5
N=16,5
N=16,5
P=0,5
P=0,5
P=0,5
P=0,5
2.220.500
€
100,0%
2.029.800
€
1.684.900
91,4%
€
1.726.800
75,9%
77,8%
Tabel financiële vergelijking bij effluenteisen N=10 mg/l en P= 1 mg/l en 60.000 i.e. (150 g TZV)
UCT
MDR Nereda
MDR UCT
N=10
N=10
N=10
P=1
P=1
P=1
conv. Effluentkwaliteit
gemiddelde netto jaarlijkse kosten vergelijking tov variant 3
€
2.039.900 100,0%
€
1.695.100 83,1%
€
1.737.000 85,2%
Uit de berekeningen blijkt dat alle MDR varianten zonder uitzondering financieel voordeliger zijn dan de conventionele varianten. De MDR Nereda varianten tonen, afhankelijk van de effluentkwaliteit, 17 tot 24 % lagere netto jaarlijkse kosten dan de conventionele varianten. Het voordeel is voor ca. 60% toe te rekenen aan het toepassen van het MDR ontwerp- en bouwconcept. Voor de MDR met Ulbas-UCT technologie bedraagt dit 15% tot 22%. Varianten van de MDR Nereda scoren een paar procenten beter op het vlak van netto jaarlijkse kosten dan varianten van de MDR Ulbas-UCT. Op een
Appendix 10 geeft onderbouwing voor de bedragen die onder exploitatiekosten zijn meegenomen; dit betreft energielasten (10.1), kosten t.b.v. chemicaliënverbruik, en kosten t.b.v. onderhoud en bediening (10.2). Appendix 10.3 geeft het totale rekenmodel weer op basis van hetwelk we tot de cijfers in bovenstaande tabel zijn gekomen. Het rekenmodel is nagekeken en geaccordeerd door Prof. Dr. Ronald Mahieu, Hoogleraar Entrepreneurial Finance, Technologische Universiteit Eindhoven. 6
-30-
schaalgrootte van 60.000 i.e. waarbij een vergelijk gemaakt wordt tussen een nieuwbouw van een conventionele installatie (variant 1) en een nieuwbouw van een MDR-Nereda installatie (variant 4a) kan globaal gesproken worden van een jaarlijks voordeel in netto kosten van ca. € 500.000. Limburg breed geëxtrapoleerd zou dit een jaarlijks voordeel van ca. €15.000.000 opleveren.
Gevoeligheidsanalyse Op bovenstaande financiële berekeningen zijn gevoeligheidsanalyses uitgevoerd. Op de, door het WBL, niet beïnvloedbare rekenparameters in het rekenmodel is een risico analyse op basis van de Monte Carlo simulatie uitgevoerd middels @RISK software. 27
Als niet beïnvloedbaar zijn volgende parameters gedefinieerd en bij iedere parameter is tevens de spreiding aangegeven. De parameters alsmede de spreiding is vastgesteld door Units binnen het Waterschapsbedrijf Limburg op basis van historische gegevens en trends. Deze worden weergegeven in tabel 4.
Tabel Niet-beïnvloedbare rekenparameters en de spreiding
Ondergrens
Basis
Bovengrens
IInflatie ""
%
1,5
2
2,5
Rente
%
3,75
4,75
5,75
€/ie
1,42
1,60
1,81
€/kWh
0,083
0,092
0,106
PE voor waterlijn en indikking
€/kg
1,57
2,15
2,73
Aluminium product voor waterlijn
€/kg
162,39
222,45
282,51
Uzer product voor waterlijn
€/kg
93,98
128,08
162,18
Personeelskosten Energieprijs
Voor elke variant zijn de netto jaarlijkse kosten met bijbehorende spreiding bepaald. De onderstaande figuren tonen aan dat het meest negatieve scenario voor de MDR-varianten nog altijd beter zijn dan de meest positieve scenario voor conventioneel.
De Monte-Carlosimulatie is een simulatietechniek waarbij een fysiek proces niet één keer maar vele malen wordt gesimuleerd, elke keer met andere startcondities. Het resultaat van deze verzameling simulaties is een verdelingsfunctie die het hele gebied van mogelijke uitkomsten weergeeft.
-31 -
Figuur 3 Jaarlijkse kosten (N=16,5 mg/l, P=0,5 mg/l)
Gemiddelde jaarlijkse kosten ( v a r i a n t e n : N = 16,5 m g / l / P = 0,5 m mgg/ l )
2400000 2300000 22O000O 2100000 2000000 1900000 1800000 1700000 1600000 1500000 Variant 1
Variant 2
Variant 4 a
Variant 4 c
Figuur 4 Jaarlijkse kosten (N=10 mg/l, P= 1 mg/l)
Gemiddelde jaarlijkse kosten ( v a r i a n t e n : N = 10 m g / l / P = 1 mg/l)
2200000 2100000 2000000 1900000 1800000 1700000 1600000 1500000 Variant 3
Variant 4b
Variant 4d
Toelichting: in de intervalgrafieken representeert het bolletje de gemiddelde waarde van de jaarlijkse
|
kosten, en de lijnen boven en onder het bolletje representeren de spreiding die volgt uit de variatie op
)
de niet beïnvloedbare parameters.
-32-
5.4 Duurzaamheidsvergelijking Bij de keuze voor een uitvoeringsvariant van een zuiveringsinstallatie speelt duurzaamheid een belangrijke rol. Zoals aangegeven in paragraaf 4.3.4 worden bouwwijze, bouwmaterialen en exploitatie per uitvoeringsvorm van een variant met behulp van een transparante en objectieve methodiek met elkaar vergeleken. Om het totale energiegebruik van deze aspecten met elkaar te verrekenen wordt het totale energiegebruik voor de eigenaar gedurende de gehele gebruiksduur van de installatie bepaald (het Total Energy use of Ownership (TEO). In de vergelijking worden verschillende uitvoeringsvarianten van een installatie met een capaciteit van 60.000 inwonerequivalenten beschouwd. Het totale energieverbruik voor de verschillende varianten is in onderstaande figuur weergegeven. De energie voor de aanlegfase geeft de
bouwwijze
(ondergronds/bovengronds) en bouwmaterialen weer. Het resterend deel is volledig exploitatieenergiegebruik.
Figuur 5 Vergelijking energiegebruik verschillende varianten
*
12 O Cherricalien sliblijn
£ 10
• Cherricalien w aterlijn • Operationele energie
•
8 Ui
• Energie aanlegfase
l Ii
• ui
Si o LU
—
•
0 RWZJ 1
RWZJ 2
RWZJ 3
RWZJ 4a
RWZJ 4b
RWZJ 4c
RWZI4d
Uit de figuur blijkt dat voor alle varianten geldt dat het dagelijks energiegebruik (operationeel en chemicaliën) vele malen belangrijker is dan het energiegebruik voor de aanlegfase. Dit geeft aan dat het vanuit duurzaamheidsoogpunt met name van belang is dit deel te optimaliseren: dit houdt in de gewenste effluentkwaliteit bereiken bij een zo laag mogelijk energie- en chemicaliëngebruik. De omvang van het extra energiegebruik (aanlegfase) bij een kortere gebruiksduur van een installatie is relatief klein. Dit geeft aan dat de kortere gebruiksduur bij modulair bouwen nauwelijks van invloed is op het totale energiegebruik (TEO). Het is dus op basis van TEO verantwoord om voor een modulaire installatie te kiezen die optimaal is aan te passen aan de actuele situatie.
-33-
Een vergelijking van de varianten op basis van totaal energieverbruik voor bouwwijze, bouwmaterialen en exploitatie laat zien dat de MDR Nereda varianten 4a en 4b het beste scoren. Dit geldt voor de benodigde hoeveelheden materiaalgebruik maar met name voor de exploitatie (dagelijks energie- en chemicaliëngebruik). De MDR uitvoeringsvormen met Ulbas-UCT (varianten 4c en 4d) presteren qua materiaalgebruik vrijwel gelijk aan de conventionele installaties. Op het vlak van exploitatie zijn deze echter minder gunstig dan de conventionele installaties. Dit komt o.a. door het bovengronds bouwen waardoor extra pompenergie nodig is. De MDR Nereda varianten zijn ook bovengronds gebouwd, maar bij deze varianten kan met behulp van waterkrachtvijzels een deel van deze pompenergie op een rendabele manier teruggewonnen worden. Het
operationele
energiegebruik
van
een
conventioneel
type
rwzi
met voorbezinktank
en
preprecipitatie (RWZI 1) is lager dan bij de andere varianten. Dit is te verklaren doordat bij preprecipitatie m.b.v. chemicaliëndosering veel organisch materiaal afgevangen wordt voordat het in de biologie komt. In de biologie is vervolgens veel minder energie nodig voor het behandelen van het afvalwater. Bij deze variant moet dus operationeel energiegebruik niet los worden gezien van het energiegebruik voor chemicaliën waterlijn. Voor een vergelijking van de varianten wat betreft de aanlegfase is nader gekeken naar de hoeveelheid energie die nodig is om de installaties te bouwen (zie Appendix 10). Daarbij is tevens een vergelijking
gemaakt
voor verschillende
materialen, waarbij
rekening
gehouden
is met
de
mogelijkheden voor hergebruik. Een definitieve materiaalkeuze op basis van duurzaamheid moet nog plaatsvinden en zal in een vervolgstudie bepaald worden.
5.5 Conclusies businesscase
De analyse in dit hoofdstuk toont aan dat alle MDR varianten substantieel beter scoren dan de conventionele rwzi op het vlak van netto jaarlijkse kosten. Varianten van de MDR Nereda scoren beter dan varianten van de MDR Ulbas-UCT. Van belang tevens is dat de MDR Nereda varianten aanzienlijk beter scoren op het vlak van duurzaamheid dan varianten van de MDR Ulbas-UCT. Duurzaamheid is geen principe dat in de huidige sociaal-maatschappelijke context kan verwaarloosd worden, temeer daar de waterschappen ambities hebben rond klimaatverandering en deze hebben bevestigd in een klimaatakkoord (zie paragraaf 2.2, p. 16).
-34-
6
Conclusies
Onder
de invloed van externe factoren
zien waterschappen
en waterschapsbedrijven
zich
genoodzaakt maatregelen te nemen die het kostenniveau verlagen, de duurzaamheid van de activiteiten verhogen en de kwaliteit van het gezuiverde water verbetert tegen lage kosten. Ter versteviging van haar concurrentiepositie heeft het Waterschapsbedrijf Limburg de innovatie genaamd de Modulaire Duurzame Rioolwaterzuiveringsinstallatie ontwikkeld. De kracht van deze innovatie ligt in de modulaire ontwerp- en bouwfilosofie die zuiveren op maat toestaat. Uit de analyses van dit rapport blijkt dat deze filosofie het hoofd biedt aan de vele uitdagingen van de waterschapwereld en de concurrentiepositie van het Waterschapsbedrijf Limburg verstevigd. In vergelijking met de conventionele waterzuivering laat de MDR enorme prestaties zien op het vlak van
kostenbesparing,
duurzaamheid,
innovatiekracht,
flexibiliteit
ten
aanzien
van
externe
ontwikkelingen zoals de aanscherping van de effluentnormering, wijzigingen in aanvoer, gebruik van restwarmte, behandeling van overstortwater, ontwerp- en bouwtijd, beheer en onderhoud en arbeidsbeleving. De MDR Nereda presteert ietwat beter dan de MDR Ulbas-UCT. Dit is in onderstaande tabel niet in rekening genomen. Tabel Vergelijkend overzicht •
> 'i •
'
v.;
Kosten
0
++
Duurzaamheid
0
0/+
Algemene Innovatiekracht
0
++
Flexibiliteit
0
++
0/+
+
t.a.v. Aanscherping effluentnormering Levering verschillende soorten water
+
+
Wijziging aanvoer
-
+
0/+
+
-
+
Reliability
+
+
Availability
Gebruik van restwarmte Behandeling overstortwater Technologische ontwikkeling Ontwerp- en bouwtijd
+
+
Beheer en onderhoud
-
0
+
Maintainability
0
++
Safety
+
+
Kosten
O
+
Arbeidsbeleving 0
+
Benutten en oprekken van kennis en talent
0
++
Prikkeling van de intrinsieke motivatie
0
++
Interdisciplinaire samenwerking in teamverband
-35-
Op het niveau van de sector mogen we op basis van onze analyses met legitimiteit concluderen dat conventionele rioolwaterzuiveringsinstallaties voorbijgestreefd worden door deze modulaire innovatie. Wij zien de MDR dan ook als de nieuwe standaard voor de sector. Een standaard, die door zijn flexibele en brede inzetbaarheid op kleine en grote schaal, globaal potentieel heeft. Wij raden het Waterschapsbedrijf Limburg aan voor de vervolgstappen een nauwgezette analyse te maken van potentiële partners voor de ontwikkeling en bouw van het concept. Het Waterschapsbedrijf Limburg zou, rekening houdende met het resultaat van de octrooi aanvraag, haar gedachten dienen te vormen over de meest optimale rol van het bedrijf in het commercialisatie traject. De precieze invulling van deze rol, de organisatie- en bestuursvorm van deze activiteit zal onderwerp moeten uitmaken van een vervolgstudie. Wij beschouwen het potentieel van de MDR echter van dergelijke aard dat deze analyse het opzetten van een aparte activiteit niet mag uitsluiten.
-36-
] Verklarende woordenlijst Aerobe korrelslibtechnologie
Zuiveringstechnologie met korrelvormig slib.
Anaerobe tank
Procesonderdeel van de zuivering met anaerobe condities (zuurstofloos en lage nitraatgehalten) benodigd voor biologische defosfatering
Batchgewijze bedrijfsvoering
Bedrijfsvoering waarbij het afvalwater discontinu wordt afgevoerd
Biologische defosfatering
Opname van fosfaat in slib.
BZV-vracht
Biologisch zuurstofverbruik in kg/d benodigd voor biologische oxidatie
Communaal afvalwater
Stedelijk afvalwater: mengsel van huishoudelijk en industrieel afvalwater en regenwater
CZV-vracht
Chemisch zuurstofverbruik in kg/d benodigd voor volledige oxidatie.
Demi-water
Gedemineraliseerd water of demi water is water waaruit alle zouten verwijderd zijn
Effluent
Effluent is gezuiverd afvalwater
First flush
Term in de (stedelijke) hydrologie die aangeeft dat bij een bui het grootste deel van de vervuiling in het eerste deel van op de rwzi aangevoerde water aanwezig is
i.e.
Inwoner equivalent, is de gemiddelde vuilvracht die één persoon per dag in afvalwater loost. Hierbij is i.e. = 150 g TZV = totaal zuurstofverbruik
MBR
Membraanbioreactor
Nereda
Aëroob korrelslibtechnologie
N-Kj vracht
Aanvoer van Kjeldahl-stikstof in kg N/d
N-N03 vracht
Aanvoer van nitraat-stikstof in kg N/d
Grondstofterugwinning
Terugwinnen van grondstoffen uit het afvalwater en slibstromen
Plug & Play
Een eigenschap van (installatie)onderdelen waardoor deze snel en eenvoudig uitgewisseld kunnen worden
-37-
Preprecipitatie
Methode van defosfatering waarbij ijzerzouten worden gedoseerd in het influent en de chemische neerslag wordt afgescheiden in de voorbezinktank.
Propstroom actiefslibproces
Hydraulische term waarbij een vloeistof wordt ingevoerd in een tank en zonder noemenswaardige interne menging doorstroomt naar de uitgang van de tank.
Prioritaire stoffen
Stoffen worden tot prioritaire stoffen gerekend als ze vanwege hun gevaareigenschappen, emissies en/of mate van voorkomen in het milieu een meer dan verwaarloosbaar risico voor mens en/of milieu meebrengen
Ulbas-UCT
Ultralaagbelast actief slibproces met biologische defosfatering ontwikkeld aan de University of Cape Town.
ZS vracht
Gehalte aan zwevende stof
-38-
/
i
/
}
j
J
}
/
/
i'il
M
D
6
a
9el
Juni
i j k
odui Pertp
sfi
e
Psh
a
'nitief
e
drijf. 'fnbu
9
r
Ho
9X40
PPOrt
A
* 4
*****
snel
s
ROYAL HASKONING Enhancing Society
HASKONING NEDERLAND B.V. WATER
Barbarossastraat 35 Postbus 151 6500 AD Nijmegen +31 24 328 42 84
Telefoon
+31 24 323 29 18
Fax
[email protected] www.royalhaskoning.com Arnhem 09122561
Documenttitel
Modulaire Duurzame RWZI Second Opinion Expert Panel
Verkorte documenttitel
Second opinion MDR
Status
Definitief rapport
Datum
6 juni 2012
Projectnaam
Modulaire Duurzame RWZI
Projectnummer
9X4034.A0
Opdrachtgever
Dagelijks Bestuur Waterschapsbedrijf Limburg
Referentie
9X4034.A0/R002/905268/KdP/Nijm
Auteur(s) Collegialetoets Datum/paraaf Vrijgegeven door Datum/paraaf
Maarten Schaafsma André Visser 6 juni 2012 Paul Roeleveld 6 juni 2012
A company of Royal Haskoning
E-mail Internet KvK
ROYAL HASKONING Enhancing Society
SAMENVATTING Onze omgeving is onderhevig aan veranderingen. Flexibel inspelen op deze veranderingen ziet Waterschapsbedrijf Limburg (hierna te noemen WBL) als de kans om haar taken tegen de laagst mogelijke maatschappelijke kosten uit te voeren. De rioolwaterzuiveringsinstallatie (hierna te noemen RWZI) is een robuuste installatie die 40 tot 50 jaar meegaat. Het aanpassen van een RWZI vergt een relatief grote inspanning. Aanleiding voor WBL om na te denken of er een concept is waarin dit efficiënter kan. Daarbij stond onder andere de vraag centraal: 'Stel er was geen afvalwaterinfrastructuur. Zou in die situatie dan gekozen worden voor dezelfde robuuste bouw van installaties? Of zou gekozen worden voor meer flexibiliteit en aanpassingsvermogen van een installatie bij (on)bekende veranderingen van omgevingsfactoren.' Bovengenoemde vraag heeft uiteindelijk geleid tot de door WBL opgestelde business case 'Modulaire Duurzame RWZI' (MDR). In deze business case is het concept uitgewerkt en vergeleken met de conventionele RWZI zoals we die nu kennen. De eerste conclusies lijken veelbelovend, aanleiding voor WBL om het concept verder te brengen. Om te toetsen of de bevindingen van WBL worden gedeeld en de mogelijke vervolgstappen inzichtelijk te maken, is het initiatief genomen tot een second opinion. Deze second opinion is uitgevoerd door Royal Haskoning, in samenwerking met een expertpanel bestaande uit vooraanstaande experts verdeeld over de verschillende relevante vakgebieden. Doelstelling van deze second opinion is allereerst het analyseren en evalueren van de business case MDR, om het concept te toetsen en waarde toe te voegen aan het geheel door nieuwe inzichten te verschaffen. Daarnaast heeft de second opinion het doel te komen tot een aanbeveling voor de mogelijke vervolgstappen om het concept van de MDR verder te brengen. Onderstaand is zijn de bevindingen, conclusies en aanbevelingen per door het expert panel onderzocht aspect samengevat. Initiatief tot de ontwikkeling van de Modulaire Duurzame RWZI WBL verdient veel waardering voor het nemen van het initiatief voor het ontwikkelen van de 'Modulaire Duurzame RWZI'. In de conservatieve wereld van de waterschappen kan de ontwikkeling in de kern van het verhaal als paradigma worden gezien rond de RWZI. Het is een wijziging in het concept, van de vaste immobiele infrastructuur naar een flexibel concept waarbij niet meer de techniek maar het effect voorop staat. Advies is om nadat de bestuurlijke besluitvorming heeft plaats gevonden niet te lang te wachten met het overvallen van de sector met het MDR concept. Hierbij moet ook goed worden gerealiseerd dat het concept een enorm internationaal perspectief in zich zelf vertegenwoordigt. Door de juiste stappen bij de doorontwikkeling te blijven zetten, zal het gedachtegoed van de MDR voor zeer lange tijd aan WBL blijven kleven. Het opstarten van een open innovatieproces in het verdere vervolg wordt daarbij als de manier van werken gezien.
Second opinion M D R Definitief rapport
9X4034.A0/R002/905268/KdP/Nijm 6 juni 2012
ROYAL HASKONING Enhancing Society
Versterken van het modulaire en duurzame karakter van de MDR Samenvattend kan worden gesteld dat de 1 generatie van het MDR concept voldoende zekerheid biedt om adequaat en effectief in te spelen op toekomstige dynamische ontwikkelingen van bijvoorbeeld demografische en klimatologische aard. Richting de volgende MDR generaties geeft WBL zelf ook aan dat de MDR filosofie moet worden gezien als een groeitraject met ruime mogelijkheden. s t e
Voor de korte termijn wordt geadviseerd het onderscheidend vermogen, wat uiteindelijk een bepalende factor voor het succes zal zijn, verder te versterken. In de huidige achtergrond van de aanwezige dynamiek in de omgeving van de provincie Limburg komt het onderscheidend vermogen van het modulaire karakter niet volledig tot zijn recht. De voorbeelden vanuit het internationale speelveld zijn illustratief voor de kracht van de modulaire filosofie. Aanbeveling is om in de business case van de MDR meer aandacht te hebben voor het schetsen van het perspectief richting de internationale markt. Dit zal ook belangrijk zijn voor het vinden van de juiste samenwerkingspartners. In het uitwerken van de 1 generatie MDR wordt onderschreven dat het verstandig is geweest de scope te beperken tot de waterlijn (van influent tot effluent). Duidelijk is dat de voordelen waarschijnlijk nog ondergewaardeerd zijn. Het verdient aanbeveling om ook snel het duurzame karakter verder te versterken. Dit kan door in een doorkijk naar de volgende generaties op hoofdlijn de extra mogelijkheden vanuit slibverwerking, energieproductie en hergebruik van grondstoffen in het concept aandacht te geven. s t e
Noodzaak en nut van het indienen van een octrooiaanvraag Met de aanvraag van het octrooi wenst WBL aandacht te vestigen op de ontwikkeling van de MDR. De aanvraag van een octrooi heeft zijn sterke en minder sterke kanten. Enerzijds bescherm je het idee en de samenwerkingspartner bij een eventuele aanbesteding. Tevens biedt het een sterke positie voor garanties op financiële baten bij een verdere vermarkting. Praktijkvoorbeelden van gepatenteerde technologieën, waarbij publieke partijen zijn betrokken betreffen Nereda® (Stowa/DHV) en BCFS® (waterschap Groot Salland/Royal Haskoning). Anderzijds staat de aanvraag van een octrooi theoretisch haaks op de gedachte van open innovatie. Het concept wordt immers beschermd in plaats van beschikbaar gesteld. Ook biedt een octrooi in grote delen van de wereld weinig garanties voor de bescherming van het MDR concept. Aangaande de octrooiaanvraag is het expert panel de mening toegedaan dat dit voor WBL geen absolute noodzaak is. Tevens heeft de aanvraag van een octrooi het risico dat je veel tijd verliest. In deze technologie gedreven markt wordt het als belangrijker gezien er daadwerkelijk te zijn dan het gedachtegoed te beschermen. Om eventueel revenuen uit het concept te halen zijn ook andere opties denkbaar zoals het contractueel afspreken van een 'finders fee' met de te selecteren samenwerkingspartners. Op deze manier kan alsnog de ambitie worden ingevuld om de kosten naar beneden te brengen. Rolselectie ais eerste volgende belangrijke stap voorwaarts Voor wat betreft de rol is op hoofdlijnen onderscheid te maken in de rol van klant of die van ontwikkelaar. Belangrijk bij de keuze en invulling van de rol is die zaken op te pakken waarvoor je logischerwijs de meest geschikte partij bent.
9X4034.A0/R002/905268/KdP/Nijm 6 juni 2012
Second opinion M D R Definitief rapport
ROYAL HASKONING Enhancing Society
Bij het vaststellen van de meest passende rol moet evenwicht worden aangebracht in de doelstellingen vanuit de huidige kerntaak en de ambities van de organisatie. De aanbeveling hierbij is om in ieder geval de rol van ontwikkelaar en klant goed te splitsen. Advies van het expert panel is om als organisatie te blijven bij de eigen kerntaak en het concept verder door te ontwikkelen in samenwerking met marktpartijen. Om een definitieve uitspraak te doen over de gewenste exacte rolinvulling is een beeld nodig ten aanzien van de gewenste positionering van WBL. Uit dit beeld volgt een antwoord op de wens vanuit het publieke domein. De invloed van cruciale besluitvorming op het verdere vervolg Het eerste bestuurlijke besluit dat moet worden genomen betreft de beslissing of aan het MDR concept een vervolg wordt gegeven en zo ja, in welke vorm en vanuit welke rol. De besluitvorming omtrent de MDR wordt gezien als een bepalende factor in het proces. Het gaat erom dat het bestuur van beide waterschappen vanaf de start voldoende achter de plannen staan. De keuze die nu gemaakt moet gaan worden, of ze het zelf gaan doen of via de markt, is een hele lastige. Ook de stappen die daarna komen zijn heel lastig, de besluitvorming over de aanbesteding, de winnende partner, et cetera. Indien de gezichten niet geheel één kant op staan, is dit een bepalende risicofactor van belang. Advies is dit uitgebreid na te gaan. Daarbij moet worden beseft dat dit proces zorgvuldig moet gebeuren en daarmee enige tijd in beslag zal gaan nemen. Het benoemen van kansen in een publiek-private context Voor de doorontwikkeling van het MDR concept kan worden gesteld dat een (aantal) partners) wordt gezocht voor de langere termijn. Hiermee wordt hoe dan ook een publiek-private samenwerking (PPS) opgezet. Op hooflijnen zijn er twee typen PPS te onderscheiden, elk met specifieke voor- en nadelen. Voor WBL is het belangrijk goed na te denken over welk van beide opties het beste bij de organisatie past. Om in deze tot een doelmatige besluitvorming te komen is het cruciaal er zeker van te zijn, dat de gezichten intern één kant op staan (zowel bij WBL als de twee waterschappen). Wat betreft de PPS is het belangrijk een sterk contract met goede afspraken op te stellen. Wat betreft de financiële sturing en risico-allocatie wordt aanbevolen er voor te zorgen dat de publieke speler financieel sterker staat bij de start van de PPS dan de private speler en daarbij goed gebruik te maken van de competitieve dialoog. Een PPS heeft als effect dat veel meer de private sector naar binnen wordt gehaald en de organisatie dus veel meer vastzit aan bedrijfsmatig werken. In een willekeurig andere business case was een onmiddellijke consequentie dat de rol en de functie van risico waarderen en risico beprijzen verandert. De business case van de MDR is momenteel opgesteld binnen het publieke domein. Wanneer deze wordt heroverwogen binnen een privaat domein, wordt je geconfronteerd met het feit dat risico's op een andere en zwaardere manier worden gewaardeerd en in beschouwing genomen. Met dit aspect dient terdege rekening te worden gehouden voor het in de hand houden van de juiste verwachtingen.
Second opinion MDR Definitief rapport
- iii -
9X4034.A0/R002/905268/KdP/Nijm 6 Juni 2012
ROYAL HASKONING Enhancing Society
Het kiezen van de juiste partner(s) via een geschikte aanbestedingsvorm Wanneer een overheid van de markt iets wil, moet dit worden aanbesteed. Omdat het concept nog verder ontwikkeld zal moeten worden, is een conventionele aanbesteding via een bestek geen logische optie. De voorkeur zal uitgaan naar een uitvraag waarbij wordt gezocht naar partners om het concept gezamenlijk verder door te ontwikkelen en implementeren. Advies is om die bij voorkeur in competitie via een concurrentiegerichte dialoog tot stand te laten komen. Bij de keuze voor het type aanbesteding is het advies te trachten zoveel mogelijk vrijheid te behouden. Hoewel dit tegenstrijdig klinkt, biedt een Europese aanbesteding meer vrijheid dan een onderhandse aanbesteding. Doel van de aanbesteding is om expertise uit de markt te mobiliseren. Voor innovaties geldt dat je zelf deze partijen niet altijd kent. Een onderhandse aanbesteding heeft daarom in deze vooral nadelen. Door de aanbesteding op een professionele manier te doen worden de organisatie en de besturen op scherp gezet. WBL zal hiervoor ook vaardigheden en expertises aan zich moeten binden die ze nu nog onvoldoende in huis hebben. Door dat te doen, verhoogt gelijk de arbeidsvreugde en versnelt de leercurve. WBL zal in deze wel bereid moeten zijn zichzelf in een positie te brengen buiten de eigen comfortzone. Dit betekent dat ze het verhaal waarschijnlijk weer een stuk zullen moeten loslaten om zich door de markt te kunnen laten verrassen. Het concept van Gunnen op Waarde biedt concrete kansen om de partners te vinden die in de keten de bijdrage leveren aan het onderscheidend vermogen van de MDR. Om de risico's te verminderen is het zaak bij de bepaling van de selectie- en gunningcriteria de partners vooral te selecteren op basis van hun kennis en competenties (ervaringen uit het verleden) en hun visie op het modulaire concept van de toekomst. internationale vermarkting als lonkend perspectief Het internationale perspectief van MDR wordt als zeer hoog ingeschat, zowel in geïndustrialiseerde landen als ontwikkelingslanden. De geschetste MDR ontwikkeling kan een zeer positieve bijdrage leveren aan een verbeterde wereldwijde sanitatie door decentrale en modulaire implementatie. De combinatie met het nuttig toepassen van effluent in het vraagstuk van waterschaarste versterkt de internationale potentie. Verder lijkt het erop dat het MDR model eenvoudiger kan worden toegepast in combinatie met een gewijzigd business model (joint ventures, revolving funds) waarbij de assets niet door de overheid hoeven te worden aangeschaft en dus een veel lagere druk legt op de overheid. Het verdient aanbeveling om deze aspecten van het MDR model verder uit te werken. Voor de succesvolle vermarkting is een referentieproject cruciaal. Men wil alleen investeren in een bewezen technologie.
9X4034.A0/R002/905268/KdP/Nijm 6 juni 2012
- iv -
Second opinion M D R Definitief rapport
ROYAL HASKONING Enhancing Society
INHOUDSOPGAVE Biz. 1
INLEIDING 1.1 1.2 1.3 1.4
1 1 1 2 2
Aanleiding Doelstelling Opzet second opinion Leeswijzer
2
INTRODUCTIE BUSINESS CASE MODULAIRE DUURZAME RWZI 2.1 Inleiding , 2.2 Onderzoeksvragen
3 3 4
3
CONCEPTUELE CONTEXT VAN DE MDR 3.1 Filosofie van de MDR 3.2 Innovatieve waarde 3.3 Realiteitswaarde 3.4 Mate van modulariteit
7 7 7 8 9
4
INNOVATIEF 4.1 4.2 4.3 4.4
5
FINANCIËLE ONDERBOUWING 5.1 Investeringskosten 5.2 Jaarlijkse kosten
17 17 18
6
ROLSELECTIE EN BESLUITVORMING 6.1 De rol van het Waterschapbedrijf Limburg 6.2 Besluitvorming
21 21 22
7
WIJZE VAN AANBESTEDEN 7.1 Type aanbesteding 7.2 Recente ontwikkelingen 7.3 Selectie- en gunningcriteria 7.4 Tijdsbestek
25 25 25 26 26
8
KANSEN VOOR PUBLIEK-PRIVATE SAMENWERKING (PPS) 8.1 Typen PPS structuren 8.2 Samenwerkingsverband en invulling samenwerking 8.3 Condities 8.4 Invloed op business case
27 27 28 28 29
9
INTERNATIONALE VERMARKTING 9.1 Internationaal perspectief 9.2 Nuttig gebruik van effluent als drijfveer
31 31 32
Second opinion M D R Definitief rapport
KARAKTER VAN DE MDR Open innovatie Aanvraag octrooi Innovativiteit van het MDR concept Stimuleren van innovaties
- v-
13 13 13 14 15
9X4034.A0/R002/905268/KdP/Ni]m 6 juni 2012
ROYAL HASKONING Enhancing Society
INLEIDING Aanleiding Onze omgeving is onderhevig aan veranderingen. Denk bijvoorbeeld aan de klimaatverandering, demografische ontwikkelingen, veranderingen in de wet- en regelgeving en de focus op doelmatigheid. Flexibel inspelen op deze trends en ontwikkelingen ziet Waterschapsbedrijf Limburg (hierna te noemen WBL) als de kans om haar taken tegen de laagst mogelijke maatschappelijke kosten uit te voeren. De rioolwaterzuiveringsinstallatie (hierna te noemen RWZI) is een robuuste installatie die 40 tot 50 jaar meegaat. Het aanpassen van een RWZI vergt een relatief grote inspanning. Aanleiding voor WBL om na te denken of er een concept is waarin dit efficiënter kan. Daarbij stond onder andere de vraag centraal: 'Stel er was geen afvalwaterinfrastructuur. Zou in die situatie dan gekozen worden voor dezelfde robuuste bouw van installaties? Of zou gekozen worden voor meer flexibiliteit en aanpassingsvermogen van een installatie bij (on)bekende veranderingen van omgevingsfactoren.' Tijdens een inspiratiebijeenkomst is hierop ingegaan en zijn voorbeelden geschetst, zoals het bedrijf Mammoet en ASML, die voor WBL de aanleiding vormden om te onderzoeken of deze benadering ook mogelijk is voor WBL in de ontwikkeling van een nieuw type RWZI. WBL toonde een film van het bedrijf Mammoet waarin een nieuw type kraan werd getoond voor de verplaatsing van goederen. De kraan heeft een maximale hoogte van 240 meter. Op zichzelf niet vernieuwend, maar onderscheidend is juist de modulariteit van deze kranen. De kraan is in delen transporteerbaar en daarmee flexibel en verplaatsbaar. In de afgelopen periode is door WBL de business case 'Modulaire Duurzame RWZI' (MDR) opgesteld. In deze business case is het concept verder uitgewerkt en vergeleken met de conventionele RWZI zoals we die nu kennen. De eerste conclusies lijken veelbelovend, aanleiding voor WBL om het concept verder te brengen. Om te toetsen of de bevindingen van WBL worden gedeeld en de mogelijke vervolgstappen inzichtelijk te maken, is het initiatief genomen tot een second opinion. WBL heeft Royal Haskoning gevraagd in samenwerking met een gerenommeerd expert panel de business case te analyseren. Doelstelling WBL heeft de ambitie een bouw- en ontwerpconcept te ontwikkelen die een oplossing biedt voor de vele uitdagingen van de waterschapswereld en toestaat een stevige concurrentiepositie op te bouwen. De business case 'Modulair Duurzame RWZI' is hierbij een eerste stap. In de business case is de filosofie van de MDR uitgewerkt tot een eerste generatie MDR, op basis van bestaande kennis en technieken. Doelstelling van deze second opinion is allereerst het analyseren en evalueren van de business case MDR, om het concept te toetsen en waarde toe te voegen aan het geheel door nieuwe inzichten te verschaffen. Daarnaast heeft de second opinion het doel te komen tot een aanbeveling voor de mogelijke vervolgstappen om het concept van de MDR verder te brengen.
Second opinion M D R Definitief rapport
9X4034.A0/R002/905268/KdP/Nijm 6 juni 2012
ROYAL HASKONING Enhancing Society
Opzet s e c o n d opinion Voor de uitvoering van deze studie is door Royal Haskoning een expert panel opgezet. De samenstelling van dit expert panel is als volgt: prof. dr. Theo Camps Netwerksturing en besluitvorming drs. Hans van Grieken Open innovatie ' prof. mr. Jan Hebly Integraal aanbesteden mr. Wout Korving Publiek-private samenwerking prof. dr. Jules van Lier Hergebruik vanuit de waterketen ir. René Noppeney MBA Internationale vermarkting prof. mr. dr. Sicco Santema Gunnen op waarde De studie is gestart met een bijeenkomst op 26 april, waarbij door WBL een presentatie is verzorgd over het MDR concept en de opgestelde business case. Naar aanleiding van deze presentatie is door elke expert een eerste reactie gegeven op het concept vanuit de eigen expertise. Deze eerste reacties zijn vervolgens bediscussieerd. Aan het einde van de bijeenkomst ontving ieder panellid een exemplaar business case voor verdere bestudering. In de weken na de bijeenkomst is de business case door het expert panel bestudeerd, besproken en bediscussieerd tijdens conference calls en/of bijeenkomsten. De resultaten zijn samengevoegd tot deze integrale rapportage. Leeswijzer De rapportage start met een korte introductie op het concept van de MDR en gestelde onderzoeksvragen. De resultaten van het onderzoek worden beschreven in hoofdstuk 3 tot en met 9, waarbij onderscheid is gemaakt in onderwerpen (zie § 2.2) zoals gedestilleerd uit de onderzoeksvragen.
9X4034.A0/R002/9052667KdP/Nijm 6 juni 2012
Second opinion M D R -2-
Definitief rapport
ROYAL HASKONING Enhancing Society
I N T R O D U C T I E B U S I N E S S C A S E M O D U L A I R E D U U R Z A M E RWZI Inleiding Dit hoofdstuk beschrijft kort het concept van de MDR, gebaseerd op de business case en de presentatie zoals verzorgd door WBL tijdens de bijeenkomst op 26 april. Voor een uitgebreide beschrijving wordt verwezen naar de business case en bijbehorende bijlagen. Centraal in de filosofie van de MDR staat de modulaire ontwerp- en bouwtechniek, die zuiveren op maat mogelijk moet maken. Voorafgaand aan de uitwerking van de business case is een set randvoorwaarden benoemd waaraan de MDR een bijdrage moet gaan leveren. Dit betreffen: • kortere bouwtijd; • hogere flexibiliteit; • verhoogde duurzaamheid; • kortere verbouwtijd; • duurzamere bouwwijze; • mogelijkheid tot op- en afschalen; • basis voor tweede generatie; • reductie van de netto kosten met 10 - 20%. In de eerste generatie is er door WBL bewust voor gekozen geen risicovolle technieken te gebruiken. De focus ligt in de eerste generatie vooral op de modulaire bouwwijze. Gedachte hierachter is dat de rest in een stroomversnelling komt zodra de bouwwijze een succes blijkt te zijn. Gesteld wordt dat het concept daarmee onderscheidend is in zijn eenvoud. Het concept is tot stand gekomen door open innovatie, een procesgang waar WBL veel waarde aan hecht. Met het concept wil WBL innovatie stimuleren in de afvalwatersector. Een afvalwaterzuivering moet niet voor een periode van 40 jaar worden gebouwd, maar bijvoorbeeld voor vijf tot zeven jaar. In de optiek van WBL geeft dit ook een aantrekkelijker klimaat voor bedrijven om in te ondernemen. En dit heeft tevens een aantrekkende werking op de sector. In de business case zijn zeven varianten opgesteld en onderling vergeleken (drie conventionele varianten en vier MDR varianten). Op hoofdlijnen zijn door WBL met betrekking tot de MDR de volgende conclusies getrokken: • bouwtijd van zes maanden tot één jaar, in plaats van twee tot drie jaar; • verbouwtijd van weken, op-/afschalen van de zuivering ('plug and play' principe); • transporteerbare modules; • alles bovengronds en variabel in grootte; • herbruikbare materialen; • 15% tot 24% lagere netto jaarlijkse kosten. Naast bovengenoemde resultaten maakt de MDR het mogelijk snel op kansen en ontwikkelingen in te spelen, bijvoorbeeld in de samenwerking met industriële partners, bij het verminderen van wateroverlast en verdroging of als gevolg van demografische veranderingen. Naar aanleiding van deze eerste resultaten is door WBL via Agentschap NL een octrooi aangevraagd. Het potentieel van de MDR is in de ogen van WBL van een dergelijke aard dat een aparte activiteit in het traject van verdere implementatie niet op voorhand mag worden uitgesloten. Second opinion MDR Definitief rapport
9X4034.A0/R002/905268/KdP/Nijm -3-
6 juni 2012
ROYAL HASKONING Enhancing Society
Onderzoeksvragen Voorafgaande aan het onderzoek is door WBL een aantal te behandelen onderzoeksvragen geformuleerd. Voor de volledigheid zijn deze vragen hieronder gegeven. Vraag 1: Wat is de realiteitswaarde van de totale MDR oplossing (filosofie) en meer toegespitst op deze eerste generatie MDR: • de technische uitwerking (onder andere 'plug and play' oplossing); • de financiële onderbouwing. De eerste generatie MDR spitst zich toe op een andere bouwwijze en bestaande techniek. Innovatie zal in de tweede generatie meer aan de orde zijn. Vraag 2: Zijn alle risico's voldoende geïdentificeerd en gekwalificeerd? Welke aanvullende maatregelen zijn nodig om de risico's beheersbaar te maken? Vraag 3: Biedt deze MDR oplossing voldoende (ontwikkel)mogelijkheden tot het hergebruikt van het effluent voor andere doeleinden (bijv. proces- en beregeningswater)? Vraag 4: Biedt het MDR concept voldoende basis om op eenvoudige en kostenbesparende wijze snel in te spelen op toekomstige bekende veranderende omstandigheden, die grootte en aan van zuiveren kunnen beïnvloeden (onder andere demografische- en klimatologische ontwikkelingen, (open)innovatie, KRW) en niet bekende omstandigheden? Vraag 5: Welke mogelijkheden zijn er, inclusief identificatie van 'quick wins', voor (internationale) vermarkting van het concept van de MDR? En welke risico's zijn er? Vraag 6: Hoe kan de financiële sturing en de risico-allocatie in de samenwerking tussen publiekprivate partijen zo optimaal mogelijk worden ingericht? En wat betekent dat voor de structuur van samenwerking en bijbehorende contractvormen? Vraag 7: Welke mogelijkheden biedt de aanbestedingswet ten aanzien van de ontwikkeling van de MDR in een publiek-private context? En welke risico's zijn er? Vraag 8: Welke mogelijkheden liggen er voor hergebruik in de waterketen in relatie tot het concept van modulair bouwen? En welke kansen biedt dat voor kostenverlaging? Vraag 9: Hoe kunnen de verschillende actoren, betrokken bij de ontwikkeling van de MDR, zodanig opgelijnd worden dat besluitvorming efficiënt en effectief verloopt, ook in een complexe publiek-private context?
9X4034.A0/R002/905268/KdP/Nijm 6 juni 2012
Second opinion M D R -4-
Definitief rapport
ROYAL HASKONING Enhancing Society
Vraag 10: Welke kansen biedt het concept van Gunnen op Waarde om de sterktes van de verschillende betrokken partijen zo goed mogelijk uit te nutten? En welke risico-allocatie past hier het beste bij? Op basis van de onderzoeksvragen is voor het beantwoorden van de vragen de vrijheid genomen om uit te gaan van onderstaande indeling wat betreft onderwerpen. Dit is mede ingegeven door het verloop van de discussie tijdens de bijeenkomst op 26 april en de verdiepingsgesprekken: • conceptuele context van de MDR; • innovatief karakter van de MDR; • financiële onderbouwing; • rolselectie en besluitvorming; • wijze van aanbesteden; • kansen voor publiek-private samenwerking; • internationale vermarkting. In de hierna volgende hoofdstukken worden de resultaten op al deze onderwerpen op een hoger detailniveau besproken en geanalyseerd.
Second opinion MDR Definitief rapport
9X4034.A0/R002/905268/KdP/lMïjm -5-
6 juni 2012
ROYAL HASKONING Enhancing Society
9X4034.A0/R002/905268/KdP/Nijm 6 juni 2012
Second opinion M D R -6-
Definitief rapport
ROYAL HASKONING Enhancing Society
C O N C E P T U E L E C O N T E X T VAN D E MDR Filosofie v a n de MDR Door WBL wordt een nieuwe innovatieve manier ontwikkeld voor het ontwerpen en bouwen van waterzuiveringsinstallaties: de Modulair Duurzame Rioolwaterzuivering (MDR). In een eerste onderzoek is de MDR vergeleken met de huidige conventionele manier van ontwerpen en bouwen. Hierbij heeft men zich beperkt tot de aanvoer en zuiveringsstap van de zuiveringsinstallatie; de sliblijn is beperkt gebleven tot de afvoer van ingedikt slib. Dit systeem, de 1 generatie MDR, is vergeleken met bestaande conventionele rioolwaterzuiveringsinstallatie. In de bijlagen van het rapport is wel een aantal mogelijkheden verkend waarbij de opwerking van effluent naar verschillende watersoorten nader is beschouwd. De uitgevoerde analyse laat een positief beeld zien van de mogelijkheden met de MDR. s t e
Naar onze mening biedt de voorgestelde MDR ontwikkeling een enorme mogelijkheid tot flexibilisering van RWZI's en de waterketen in het algemeen. Het WBL-rapport beschrijft de mogelijkheden van flexibilisering ten aanzien van functionaliteit, werking, asset management, tarifering, keteninbedding, enz. De wens voor een modulaire opzet van de RWZI is vaker geuit maar heeft in de sector van de waterschappen nooit een concrete invulling gekregen. WBL geeft met het initiatief van de MDR hieraan de juiste impuls. De reden om de scope nu te beperken zoals aangegeven, is om eerst aan te tonen dat het concept MDR voldoende voordelen oplevert voor de waterlijn. Wij onderschrijven het principe om eerst voor een vereenvoudigde case de vernieuwde bouwfilosofie te toetsen. Ten eerste om niet direct het risico van toenemende complexiteit tot uiting te laten komen en ten tweede om de betrouwbaarheid van de analyse te verhogen. Innovatieve w a a r d e Voor het realiseren van grootschalige rioolwaterzuiveringen (> 10.000 i.e.) heeft de filosofie van de MDR zeker een hoog nieuwheidsgehalte. Zoals aangegeven wordt een latent aanwezige wens voor modulaire bouw door WBL eindelijk geconcretiseerd met behulp van een business case. Wanneer bijvoorbeeld via internet wordt gezocht op de modulaire bouw van kleinschalige rioolwaterzuiveringen (< 10.000 i.e.) worden meerdere aanbieders gevonden van 'containerized' zuiveringssystemen. Bij deze vergelijking moet wel worden gerealiseerd dat voor het realiseren van een grootschalige modulaire zuivering de uitdaging en de complexiteit significant groter is. Voor de ontwikkeling van de MDR is het raadzaam om een parallel te trekken met de industriële afvalwaterzuivering. Bedrijven zoals Paques maken op een succesvolle wijze gebruik van 'plug and play' units, elk gebouwd middels een gestandaardiseerd ontwerp die sequentieel worden ingezet om te komen tot een totaalzuivering van industriële effluenten. Bij de industriële projecten worden de tanks echter eigendom van de klant en vindt hergebruik van deze tanks normaliter niet plaats, hoewel dat in principe wel zou kunnen. De MDR aanpak vermindert de afstand tussen industriële en communale zuivering en legt de weg open voor kruisbestuiving, waarbij de spelers in eikaars veld actief worden. In dit kader is de beweging van Paques in de communale markt interessant. Met name in Brazilië is Paques actief om de gecombineerde anaërobeaërobe rioolwaterzuivering uit te voeren in modulaire UBOX tanks. 9X4034.A0/R002/905268/KdP/Nijm
Second opinion M D R Definitief rapport
-7-
6 juni 2012
ROYAL HASKONING Enhancing Society
Deze tanks zijn tot dusver weliswaar gemaakt van beton maar kunnen eenvoudig in recyclebaar materiaal worden opgetrokken. Alvorens nader in te gaan op een aantal onderzoekvragen wordt benadrukt dat een goede analyse van het 'plug and play' principe in de industriële afvalwaterzuivering kan bijdragen om het MDR concept goed op zijn merites te beschouwen. 3.3
Realiteitswaarde Door te kiezen voor bestaande bewezen technologieën (Ulbas-UCT en Nereda ) en technieken (keuze pompen, mengers et cetera) is voor dit aspect de realiteitswaarde hoog. Het gevolgde ontwerptraject voor de eerste generatie MDR staat uitgebreid , beschreven in de bijlage. De gevolgde werkwijze leidt volgens ons tot een adequate invulling van de doelstellingen die met de MDR worden beoogd. De toepassing van RAMS en het toepassen van integraal ontwerpen heeft hieraan een goede bijdrage geleverd. We willen in deze wel graag opmerken dat nog geen aandacht is besteed aan het aspect van geurbeperkende maatregelen. Dit is, uitgaande van een 'plug and play' concept waarbij je installatieonderdelen overal (dus eventueel ook dicht bij woonkernen) wil plaatsen, zeer relevant. De vraag spitst zich toe op de gekozen uitwerking en de financiële onderbouwing. De ontwerpfilosofie is gebaseerd op modulaire bovengrondse bouw van standaard onderdelen met als resultaat een goedkope flexibele zuivering die bovendien op duurzaamheid goed scoort. Het aspect modulaire bouw behoeft naar onze mening nog wel enige aandacht bij de verdere uitwerking. Hierbij is zowel de grootte als de functionaliteit per module een aandachtspunt. Het ontwerp van de voortrein zoals gepresenteerd door WBL is ons inziens goed realiseerbaar. Voor het 'plug and play' principe kan nagegaan worden in hoeverre het mogelijk is een skid te ontwikkelen voor het plaatsen van de verschillende apparaten. Verder wordt geadviseerd machinegrootte en -capaciteit nader te detailleren afhankelijk van de actuele situatie en de te verwachten toekomstige situatie. Hier kan namelijk nog een efficiëntieslag in gemaakt worden. Dit geldt zeker als modules in de tijd moeten worden verplaatst van locatie A naar B. Verder lijkt het erop dat de regenwaterbuffer niet modulair is uitgevoerd. Omdat het volume van de regenwaterbuffer relatief gemakkelijk is aan te passen of elders kan worden gerealiseerd, is de regenwaterbuffer in de verdere uitwerking wel als modulair beschouwd. Voor de middentrein is gekozen voor Ulbas-UCT of Nereda®, voornamelijk bovengrondse bouw en iedere tank (module) vertegenwoordigt één functionele stap met een hieraan gekoppelde functionele besturing. Deze keuze is goed realiseerbaar. Wel kunnen de volgende opmerkingen worden gemaakt: •
Er is gekozen voor één functie per tank. Overwogen kan worden bm modules te baseren op het totale biologische proces waarbij de verschillende functies (bijvoorbeeld selector, anaërobe tank, denitrificatie, nitrificatie) in één tank wordt geïntegreerd. Nadeel is dan dat de module is gekoppeld aan een technologiekeuze (bijvoorbeeld Ulbas-UCT) waardoor de totale functionaliteit kan worden beperkt. Een belangrijk voordeel is wel dat als er capaciteit moet worden bijgeplaatst dit net als in de voortrein een module is die wordt bijgeplaatst. Hierbij kan vanuit de centrale
9X4034.A0/R002/905268/KdP/Nijm 6 juni 2012
Second opinion MDR -8-
Definitief rapport
ROYAL HASKONING Enhancing Society
aanvoerleiding een volledige straat worden bijgeplaatst. Dit is eenvoudiger en sneller dan meerder tanks aankoppelen. •
In de bijlagen is een aantal modulegroottes weergegeven, gebaseerd op een zuivering van 10.000 tot 100.00 i.e. Keuze voor het aantal modules en bijbehorende modulegrootte kan in een vervolgtraject nader worden geoptimaliseerd op basis van te bepalen toekomstscenario('s) waarbij groei en krimp van afvalwateraanbod binnen het beheersgebied en hoe hierop in te spelen wordt meegenomen. De kracht van modulair bouwen zit hem in het inzetten van een beperkt aantal volledig uitgeengineerde modules, waarvan de bouwtekening kant-en-klaar op de plank liggen. Op deze manier wordt een maximaal repetitief effect verkregen.
In deze eerste generatie MDR is gekozen voor het vergelijken van een nieuwe filosofie en bouwwijze waarbij is uitgegaan van bestaande technieken. Uitbreiding van de scope met bijvoorbeeld sliblijn, innovaties en andere aspecten worden bij een volgende stap meegenomen. Ons advies zou zijn om bij deze stap niet alleen te fixeren op de RWZI zelf maar ook te kijken naar synergiekansen in de omgeving en hoe de MDR hierop actief kan inspelen. Twee voorbeelden zijn: • Locatiekeuze waar de MDR kan worden gebouwd in relatie tot interacties (energie, water) met de omgeving. • (Voor)zuiveren van industrieel afvalwater. Door de specifieke eigenschappen van industrieel afvalwater kan het vaak kosteneffectiever zijn om op locatie (voor) te zuiveren. Ook kansen zoals grondstoffenterugwinning of energieproductie blijken bij (voor)zuiveren van industrieel afvalwater vaak kosteneffectiever te kunnen worden gerealiseerd. Mate van modulariteit Ons inziens past het MDR concept in een scenario waarin ingespeeld kan worden op veranderingen in de toekomst. Deze veranderingen kunnen betrekking hebben op de vereiste hydraulische- en biologische capaciteit van een zuivering en de kwaliteit van het eindproduct (effluent). Wijzigingen in hydraulische capaciteit De MDR is als dynamisch concept bij uitstek geschikt om in te spelen op veranderende kwantiteitsfluxen. Bij teruglopende bevolking kan asset redundancy worden voorkomen door MDR modules uit bedrijf te nemen en zo de nieuwe verhouding van aanbod en vraag op elkaar af te stemmen. Van de andere kant kunnen toenemende fluxen (onder andere door klimaatveranderingen) worden opgevangen door flexibel in te zetten (first flush) stormwaterbassins of bijplaatsen van modules. Toch dient hierbij wel de kanttekening te worden gemaakt dat veel kwantiteitsaspecten direct ingrijpen op civiele grondwerken (niet modulair en flexibel) die buiten het MDR bestek vallen, zoals grootte, samenstelling en type riolering. Dit veronderstelt dat vergaande samenwerking in de afvalwaterketen nodig is. Momenteel is in Nederland de verantwoordelijkheid over inzameling (gemeenten) en zuivering (waterschappen) gesplitst waardoor een missmatch kan ontstaan indien kwantitatieve fluxen sterk veranderen. Kosten voor grondwerken binnen het inzamelingsgebied zijn van een heel andere grootte dan de kosten voor grondwerken op de zuivering.
Second opinion M D R Definitief rapport
9X4034.A0/R002/905268/Kd P/N ijm -9-
6 juni 2012
ROYAL HASKONING Enhancing Society
Van de andere kant biedt het MDR model de mogelijkheid om op decentrale wijze grote kwantitatieve wijzigingen aan te pakken mits er een afstemming komt over de gedeelde verantwoordelijkheid binnen het beheersgebied. De MDR biedt daarmee uitstekende kansen om de bestaande afvalwaterinfrastructuur te benutten en/of op basis van deze infrastructuur in te spelen op veranderende omstandigheden. Om de exacte voordelen van deze infrastructuur te bepalen is een uitgebreider onderzoek naar de aanwezige structuren en kansen voor de MDR nodig. Een kwantificering van deze voordelen is daarom in deze second opinion buiten beschouwing gelaten. De hydraulische capaciteit heeft vooral effect op de voortrein (capaciteit roostergoed, zandvang en regenwaterbuffer) en de nabezinkcapaciteit. Voor de voortrein kan hier eenvoudig op worden ingespeeld door modules roostergoedverwijdering en zandvang bij te plaatsen of af te ontkoppelen. Hierbij kan zelfs transport van modules plaatsvinden van een zuivering waar de capaciteit daalt naar een zuivering waar extra capaciteit nodig is. In dit opzicht biedt het MDR concept voldoende basis om flexibel en effectief op ontwikkelingen in te spelen. Het uitbreiden van nabezinkcapaciteit is relatief eenvoudig te realiseren. Voor de geïnstalleerde nabezinkcapaciteit is afkoppelen afhankelijk van de modulegrootte en het aantal modules nabezinking. Het advies in deze is om hieraan in het vervolgtraject voldoende aandacht te besteden waarbij prognoses voor de toekomst over de te verwachten afvalwaterhoeveelheid de basis kan vormen voor de keuze van de modulegrootte. W i j z i g i n g e n in effluentkwaliteit De MDR biedt uitstekende mogelijkheden voor de naschakeling van technologieën die op een gelijke modulaire wijze kunnen worden toegevoegd aan het basisconcept. Bij modulaire bouw is flexibilisering richting de uiteindelijke waterkwaliteit mogelijk. Hierdoor kan aanbod binnen korte tijd op een bepaalde vraag worden afgestemd. Bijplaatsen van nageschakelde technieken kan dus uitstekend binnen het MDR concept omdat: • deze technieken (zoals filtratie en desinfectie) ook nu al modulair kunnen worden gemaakt; • uitgaande van één effluentgoot waarop deze technieken worden ingeplugd, kunnen zelfs verschillende kwaliteiten water vanuit één zuivering worden geleverd. Hier kan dus optimaal worden ingespeeld op de vraag naar waterhoeveelheid en de gewenste kwaliteit vanuit de omgeving van de zuivering; • ook hier geldt dat als in de toekomst de waterkwantiteit wijzigt eenvoudig aan- en afkoppelen van modules mogelijk is. Decentralisatie in MDR toepassing biedt hierbij de mogelijkheid potentiële afnemers actief op te zoeken en zo kostenbesparing op watertransport te bewerkstelligen. Opwerken van effluenten tot gebruikswater is (tot dusver) relatief duur en economisch alleen interessant indien geen alternatieve waterbronnen voor handen zijn. Door kostenbesparing op de hoofdzuivering zou met behulp van MDR een alternatieve kostenstructuur ruimte kunnen bieden aan tariefdifferentiatie. Hierbij kunnen ook kortlopende contracten (< tien jaar) de benodigde rentabiliteit opleveren.
9X4034.A0/R002/905268/KdP/Nijm 6 juni 2012
Second opinion M D R -10-
Definitief rapport
ROYAL HASKONING Enhancing Society
Indien effluentcriteria wijzigen of hergebruik niet meer aan de orde is, kunnen de tanks met behoud van waarde elders worden ingezet. Interessant voorbeeld is de MBR Heenvliet die als full-scale 'submerged pilot' parallel is geschakeld aan het bestaande actief-slibsysteem. Belangrijkste reden voor locatiekeuze was de effluentrestrictie voor pathogene organismen, aangezien het effluent werd geloosd op een kanaal dat tevens als zwemwater diende. Via MBR technologie kunnen eisen voor verwijdering van pathogenen worden bereikt. Onlangs is de lokale wetgeving veranderd waarbij het kanaal niet meer zwemwaterkwaliteit hoeft te hebben. Hierdoor zijn de MBR units eigenlijk niet meer nodig. De MBR bedrijfsvoering zal binnenkort worden stilgezet. Een uitstekend voorbeeld waarbij een MDR aanpak financieel interessant geweest zou zijn. Uitbreiding van de s c o p e met de sliblijn In de eerste generatie MDR is de sliblijn beperkt tot mechanische indikking en opslag van secundair slib. In de toekomstige situatie kan dit verder uitgebreid worden met bijvoorbeeld slibgisting, slibontwatering, productie van bioplastics uit slib en eventueel slibdroging met restwarmte. Ook hier biedt het MDR concept voldoende basis omdat de genoemde technieken eveneens modulair kunnen worden opgezet. Nieuwe technieken en technologieën Het MDR concept is een ontwerp en bouwfilosofie waarbij wordt uitgegaan van modulaire bouw. Hoe verhoudt zich dit concept tot ontwikkeling van nieuwe technologieën. In het vooronderzoek is in dit kader al toepassing van influentzeven en een koude anammox genoemd die in de toekomst mogelijk toegepast gaan worden. Het MDR concept biedt voor implementatie van deze technologieën voldoende zekerheid. Influentzeven kunnen analoog aan roostergoed en zandvangers ingeplugd worden op de goot in de voortrein. Anammox kan net als UCT en Nereda® modulair worden gebouwd zoals dat nu voor de MDR 1 generatie is uitgewerkt. Voor wat betreft overige technologische ontwikkelingen bestaan er twee strategieën: • de nieuwe technologie past binnen de bestaande modulegrootte; • er wordt een nieuwe module voor de nieuwe techniek gedefinieerd. s t e
Een nieuwe technologie in ontwikkeling van mogelijk interesse in de verdere MDR ontwikkeling is forward osmosis (FO) voor directe onttrekking van kwaliteitswater uit ruwe influenten. Momenteel onderzoekt de TU Delft, in samenwerking met KWR, de toepassing van FO in het zogenaamde concept van sewer mining. Ruw influent wordt blootgesteld aan een FO-membraan waarbij een schoonwaterflux ontstaat. Tegelijk met het onttrekken van schoonwater wordt het rioolwater ingedikt, waardoor anaërobe conversietechnieken en autotrofe denitrificatie voor een kosteneffectieve behandeling kunnen worden aangewend. Deze zuiveringsstappen zijn eveneens modulair uit te voeren.
Second opinion M D R Definitief rapport
9X4034.A0/R002/905268/KdP/Nijm -11 -
6 juni 2012
ROYAL HASKONING Enhancing Society
9X4034.A0/R002/905268/KdP/Nijm 6 juni 2012
Second opinion M D R -12-
Definitief rapport
ROYAL HASKONING Enhancing Society
I N N O V A T I E F K A R A K T E R V A N D E MDR O p e n innovatie WBL is voorstander van het principe van open innovatie. Grondlegger van deze benadering is Henry Chesbrough. Hij definieert open innovatie als volgt: 'Open innovation is the use of purposive inflows and outflows of knowledge to accelerate internal innovation, and expand the markets for external use of innovation, respectively. [This paradigm] assumes that firms can and should use external ideas as well as internal ideas, and internal and external paths to market, as they look to advance their technology.'^ Kenmerkend voor open innovatie is de gedachte dat niet alle kennis in de eigen organisatie aanwezig is. Externe samenwerking creëert een significante waarde. Uitgangspunt is dat niet al het onderzoek in de eigen organisatie opgezet hoeft te worden om ervan te kunnen profiteren. Het gaat erom d a t j e gebruik maakt van interne en externe ideeën. WBL heeft voor de ontwikkeling en uitwerking van het MDR concept actief gebruik gemaakt van externe kennis. Ook nu nog is de organisatie in gesprek met partijen om het idee verder te ontwikkelen. De uitdaging bij open innovatie is het proces zo in te richten, waarin je de eigen belangen wel gewaarborgd ziet, maar tegelijkertijd open kunt communiceren. Gerelateerd aan bovenstaande zijn er twee uitersten voor de ontwikkeling en vermarkting van het MDR concept: de ontwikkeling van een moeilijk te kopiëren 'black box' of de ontwikkeling van een open structuur waarbij partijen eenvoudig aan kunnen haken. Sprekende metafoor is het verschil tussen Oracle en IBM. Oracle heeft een apparaat ontwikkeld waar alles in zit, de koeling, software, et cetera. Door enkel de stekker in het stopcontact te steken heb je een eigen cloud. Het is een volledig gesloten systeem ('black box'). IBM heeft recent een alternatief gepresenteerd. Het concept is eigenlijk precies hetzelfde, maar in de door IBM ontwikkelde versie zitten 200 open source applicaties, die geen eigendom van IBM zijn. Zodra de applicaties worden aangezet ga je ervoor betalen. A a n v r a a g octrooi Het concept is tot stand gekomen door open innovatie, een procesgang waar WBL veel waarde aan hecht. Met het concept wil WBL innovatie stimuleren in de afvalwatersector. Een afvalwaterzuivering moet niet voor een periode van 40 jaar worden gebouwd, maar bijvoorbeeld voor vijf tot zeven jaar. In de optiek van WBL geeft dit ook een aantrekkelijker klimaat voor bedrijven om in te ondernemen. En dit heeft tevens een aantrekkende werking op de sector. Met de aanvraag van het octrooi wenst WBL aandacht te vestigen op de ontwikkeling van de MDR. Zuiveringstechnieken waarvoor in het verleden een octrooi is aangevraagd zijn bijvoorbeeld de Nereda® en het BCFS® proces. Voor de Nereda® ontvangen de ontwikkelaars (DHV en STOWA) een license fee indien de technologie in het buitenland wordt verkocht. 1
http://www.openinnovation.net/about-2/openH'nnovation-definition/
Second opinion M D R Definitief rapport
9X4034.A0/R002/905268/KdP/Nijm -13-
6 juni 2012
ROYAL HASKONING Enhancing Society
De Nederlandse waterschappen betalen geen license fee. Wat betreft het BCFS proces zijn Royal Haskoning en waterschap Groot Salland (50% eigenaar patenten) overeengekomen dat het waterschap per gebouwde installatie waarvoor royalties kunnen worden geheven een vast bedrag ontvangt per i.e. (influent ontwerpcapaciteit). Belangrijk is niet zozeer welke constructie voor andere technieken of concepten is gebruikt. Het gaat er vooral om te bepalen welke bij de MDR past, iets wat afhankelijk is van uiteenlopende factoren (onder andere samenwerkingspartners, omvang afzetmarkt en verwachtingen). De aanvraag van een octrooi heeft zijn sterke en minder sterke kanten. Enerzijds bescherm je het idee en de samenwerkingspartner bij een eventuele aanbesteding. De verliezende partijen kunnen er immers op dat moment niet zelf mee aan de haal. Anderzijds staat de aanvraag van een octrooi theoretisch haaks op de gedachte van open innovatie. Kerngedachte bij open innovatie is niet het beschermen, maar het acceleren van kennis. Tevens heeft de aanvraag van een octrooi het risico d a t j e veel tijd verliest. In deze technologie gedreven markt wordt het als belangrijker gezien er daadwerkelijk te zijn dan het gedachtegoed te beschermen. Om eventueel revenuen uit het concept te halen zijn ook andere opties denkbaar (zie hoofdstuk 8 'publiek-private samenwerking'). Aandachtspunt bij de aanvraag van een octrooi in relatie tot internationale vermarkting is het feit dat twee-derde van de wereld geen patentrechten kent. In deze landen kunnen anderen gemakkelijk iets overnemen. Advies is de sector met het MDR concept te overvallen. Groot voordeel in dit kader is de tijdsinspanning die het vergt voor concurrenten om met een alternatief te komen. Het innemen van de juiste rol door WBL bij de verdere ontwikkeling is hierbij cruciaal (zie hoofdstuk 6 'rolselectie en besluitvorming'). innovativiteit v a n het MDR c o n c e p t Het uiteindelijke succes hangt af van de meerwaarde dat het concept biedt in vergelijking tot de conventionele RWZI. Dit kan een aanzienlijke kostenbesparing zijn en/of sterke kwaliteitsverbetering. In de praktijk zijn voorbeelden bekend (onder andere luchtvaart en ICT) waarbij organisaties door ketenoptimalisatie een kostenreductie bereiken van maar liefst 65%. Dit wordt onder meer bereikt door schaalvergroting te bewerkstelligen in de keten van de partners. Dit betekent het streven naar een situatie waarin partners meer van het zelfde product kunnen produceren en afzetten, wat zal leiden tot een verlaging van de eenheidsprijs. Centrale vraag binnen dit onderwerp is: Wat is vanuit het MDR concept echt beter? Is dit de baanbrekende kwaliteitsverbetering, sterke kostenreductie of de combinatie van beide? In de business case wordt gesproken over uiteenlopende aspecten die verbeteren, zoals flexibiliteit, duurzaamheid en kostenreductie. Ook het onderdeel flexibiliteit zou hierbij nog op kosten moeten worden gezet. De aanzienlijk kortere bouwtijd van een zuivering bij grote nieuwbouwprojecten kan, zeker internationaal, een grote meerwaarde hebben. De 1 generatie van de MDR kenmerkt zich door het gebruik van conventionele zuiveringstechnieken, binnen een modulair concept. Dit modulaire concept wordt reeds succesvol toegepast in andere sectoren (onder andere modulaire bouw van hotels). s t e
Second opinion MDR
9X4034.A0/R002/905268/KdP/Nijm 6 juni 2012
-14-
Definitief rapport
ROYAL HASKONING Enhancing Society
Om de aantrekkingskracht van het concept te benadrukken is het aan te bevelen juist de echte verbetering verder te onderzoeken en benadrukken. In de huidige business case wordt deze vraag nog niet expliciet beantwoord. Een kostenbesparing van 17% a 2 4 % (zie pagina 30 van de business case) kan, gezien de benodigde omvangrijke investeringen, in dit kader wel eens onvoldoende baanbrekend zijn. Wanneer deze vraag wordt beantwoord, kan dit een sterke stimulans voor de verdere ontwikkeling opleveren. Vooruitlopend op de financiële onderbouwing wordt opgemerkt dat WBL bij de berekeningen een aantal potentiële voordelen van het MDR concept nog niet heeft toegekend (onder andere mogelijke voordelen in rioolstelsel). 4.4
Stimuleren v a n innovaties Om ook in de toekomst een succesvol concept te vermarkten is continue innovatie nodig. De vraag hierbij is, prikkel je continu nieuwe partijen om met innovaties te komen of zoek je dit bij vaste partners? Voor de beantwoording van deze vraag is een analogie te trekken met de transportsector. Voor fabrikanten van vrachtwagen motoren is het noodzakelijk aan de Europese richtlijnen te voldoen, omdat de fabrikanten anders niet bij de markt kunnen komen. Een vaste partner heeft kennis van het toegepaste concept inclusief alle details. Deze partner heeft dus een voorsprong bij de ontwikkeling van nieuwe technologieën. Waarom zou deze partij dan niet de innovatie leveren? In ketens is het algemeen afspraken te maken over een kostprijs of kwaliteitsverhoging door innovatie. Wordt in een vastgestelde periode niet aan de afspraak voldaan, kan dit consequenties hebben voor de positie van de partner. Juist door een vaste partner te hebben is de kans dat innovaties naar de markt gaan vloeien groter, omdat het risico van de innovatie veel lager is.
Second opinion M D R Definitief rapport
9X4034.A0/R002/905268/KdP/Nijm -15-
6 juni 2012
ROYAL HASKONING Enhancing Society
9X4034.A0/R002/905268/KdP/Nijm 6 juni 2012
Second opinion M D R -16 -
Definitief rapport
ROYAL HASKONING Enhancing Society
FINANCIËLE O N D E R B O U W I N G Investeringskosten Er is in het vooronderzoek een uitgebreide financiële raming en berekening gemaakt. Alle details van de raming kunnen niet worden gecontroleerd maar gezien vanuit het punt van financiële risico's is de raming volledig. Daarbij zijn bij de berekeningen een aantal voordelen van het MDR concept nog niet toegekend. Er is dus conservatief gerekend. Dit betekent dat het berekende financiële voordeel eerder hoger dan lager zal uitpakken. Door WBL zijn investeringen geraamd voor een conventionele zuivering en het MDR concept. Ter controle is op basis van het kostenmodel bij Royal Haskoning (RH) een raming gemaakt voor een conventionele bouwwijze van het UCT-concept en een Nereda®. De vergelijkende resultaten zijn gepresenteerd in onderstaande figuur.
25,000,000
20,000,000 • uct - conv RH
CD
•c
a
15,000,000
• UCT conv WBL UCT MDR WBL
VI
%
=
• Nereda MDR WBL 10,000,000
* Nereda conv RH
5,000,000
0
20000 40000 60000 80000 100000 120000 i.e.
De raming voor UCT conventioneel van Royal Haskoning (hierna te noemen RH) en WBL liggen redelijk bij elkaar gelet op de nauwkeurigheid van de berekeningen. Op basis van deze vergelijkende toets spreken wij ons vertrouwen uit in de opgestelde business case. Het is ook conform verwachting dat de kosten voor Nereda® door zowel WBL (voor de MDR) als RH (voor conventioneel) lager worden geraamd. De investeringen voor MDR UCT worden door WBL lager ingeschat dan voor een conventionele bouwwijze. De investeringen voor Nereda® zijn mede gebaseerd op ramingen door DHV. Zoals eerder aangegeven lijkt de raming volledig. Wel valt op dat: • Bij MDR lagere investeringen worden verondersteld een gevolg te zijn van: • Bovengrondse- en compactere bouw. Bovengrondse bouw is doorgaans goedkoper. Conventioneel kan echter ook compact worden gebouwd.
Second opinion M D R Definitief rapport
9X4034.A0/R002/905268/KdP/Nijm -17-
6 juni 2012
ROYAL HASKONING Enhancing Society
•
• •
Kortere realisatietijd voor ontwerp en engineering. Hierbij wordt er van uitgegaan dat bij conventionele bouw iedere installatie uniek is. Indien binnen een conventioneel concept voor een standaard proces, ontwerp en bouwfilosofie is gekozen, zullen ook de ontwerp- en engineeringfase sneller verlopen. MDR heeft bovendien het voordeel van standaard uitgeëngineerde modules die tijdwinst zullen opleveren. • Korter realisatietijden in bouwfase. Deze is deels gebaseerd op een traditionele aanbesteding voor een conventioneel ontwerp (VO/DO/bestek). Echter, een conventionele installatie kan ook op basis van design & construct worden gemaakt. Om de vergelijking volledig te maken zou dit meegenomen moeten worden, aangezien de verwachting is dat design & construct de toekomst zal worden. • Seriematig prefabricage van de modules. Dit geldt alleen als wordt uitgegaan van een beperkt aantal modules waarvan de tekeningen 'op de plank' liggen en de fabricage op basis van een repetitief effect diverse keren wordt uitgevoerd waarbij kinderziektes eruit zijn gehaald. Bij MDR wordt gerekend met een lagere bouwrente (5 tegenover 3,5%). Bij MDR wordt gerekend met een lagere ABK AK W&R (20 tegenover 22%).
Samenvattend kunnen we opmerken dat de MDR leidt tot lagere investeringen. Wel zijn er een paar aandachtspunten genoemd om de veronderstelde besparingen te valideren. Jaarlijkse kosten Jaarlijkse kosten omvatten afschrijving, energie, chemicaliën, onderhoud, bediening en personele inzet. Chemicaliën zijn conform de rapportage van WBL bij de verschillende variante niet onderscheidend. Hiermee stemmen we in. •
Afschrijving. Dit is gekoppeld aan de investering.
•
Energieverbruik De gerapporteerde energieverbrui ken voor conventioneel- en MDR UCT liggen in dezelfde orde van grootte. De opgegeven getallen vallen in de normale range en geven geen aanleiding om aan te nemen dat ze niet correct zouden zijn. Ook de opgave van een lager energieverbruik bij De Nereda® is conform onze verwachtingen.
•
Onderhoud en personele inzet Bij de MDR variant worden deze kosten circa 20% lager verondersteld op basis van de volgende overwegingen: • Toepassen 'plug and play' principe. Dit geldt echter alleen voor de voortrein en eventueel later de natrein. Voor de middentrein is er nog geen echt 'plug and play' principe, hoewel dit bij Nereda® en een juist gekozen schaalgrootte van de modules zeer goed mogelijk is. • Doorvoeren van uniformiteit en standaardisatie. Het is de vraag in hoeverre MDR zich hierbij onderscheid van conventionele bouw. Verschillende waterschappen hebben door het invoeren van een geüniformeerde ontwerp en bouwfilosofie gekoppeld aan een onderhoudsfilosofie ook uniformiteit en standaardisatie doorgevoerd. In hoeverre is de MDR hier dus voordeliger?
9X4034.A0/R002/905268/KdP/Nijm 6 juni 2012
Second opinion M D R -18-
Definitief rapport
ROYAL HASKONING Enhancing Society
•
•
•
•
Uniformiteit en standaardisatie rechtvaardigen de exploitatie van een centrale werkplaats en magazijn. Als bij conventioneel bouwen ook gekozen is voor standaardisatie en uniformiteit is dit ook goed mogelijk. In hoeverre is MDR hier werkelijk voordeliger? Toepassen integraal ontwerpen in de engineeringsfase. Dit heeft eigenlijk te maken met procedures, denk- en werkwijze tijdens deze fase. Mijn inziens staat dit los van de vraag of er modulair wordt gebouwd of niet. In hoeverre is MDR hier werkelijk voordeliger? Toepassen van RAMS management en levensduurkostenberekeningen (LCC) verhoogt betrouwbaarheid van apparaten en machines. Ook hier praten we over procedures, denk- en werkwijze in het ontwerpen en engineeren van installaties ongeacht de bouwwijze. In hoeverre is MDR hier werkelijk voordeliger? Toepassen professionele onderhoudstechnieken en methodes. Waarom is dit specifiek geldig voor MDR en zou dit niet binnen conventionele installaties gelden? In hoeverre is MDR hier werkelijk voordeliger?
Samenvattend kan worden gesteld dat het financiële voordeel op het gebied van onderhoud en personele inzet meer gekoppeld is aan standaardisatie, uniformiteit en een ontwerpfilosofie. De directe link naar modulair bouwen komt nu nog onvoldoende tot uiting. De vraag is daarom of het veronderstelde voordeel daadwerkelijk geldt in vergelijking met een conventioneel systeem, waarbij dezelfde standaardisatie, uniformiteit en ontwerpfilosofie kan worden toegepast.
Second opinion M D R Definitief rapport
9X4034.A0/R002/905268/KdP/Nijm -19-
6 juni 2012
ROYAL HASKONING Enhancing Society
9X4034.A0/R002/905268/KdP/Nijm 6 juni 2012
Second opinion M D R - 20 -
Definitief rapport
ROYAL HASKONING Enhancing Society
R O L S E L E C T I E EN B E S L U I T V O R M I N G De r o l v a n h e t W a t e r s c h a p b e d r i j f L i m b u r g De business case eindigt op pagina 36 met de conclusie: 'Het Waterschapsbedrijf Limburg zou, rekening houdende met het resultaat van de octrooi-aanvraag, haar gedachten dienen te vormen over de meest optimale rol van het bedrijf in het traject van commercialisatie. De precieze invulling van deze rol, de organisatie- en bestuursvorm van deze activiteit zal onderwerp moeten uitmaken van een vervolgstudie. Wij beschouwen het potentieel van de MDR echter van een dergelijke aard dat deze analyse het opzetten van een aparte activiteit niet mag uitsluiten.' Voor wat betreft de rol is op hoofdlijnen onderscheid te maken in de rol van klant of die van ontwikkelaar. In de rol van klant laat WBL de ontwikkeling van de MDR (hoofdzakelijk) over aan de markt. WBL is in dit geval als klant afnemer van het ontwikkelde product. In de rol van ontwikkelaar blijft WBL actief betrokken bij de doorontwikkeling en vermarkting van de MDR. Belangrijk bij de keuze en invulling van de rol is die zaken op te pakken waarvoor je logischerwijs de meest geschikte partij bent. Bij het vaststellen van de meest passende rol moet evenwicht worden aangebracht in de doelstellingen vanuit de huidige kerntaak en de ambities van de organisatie. De aanbeveling hierbij is om in ieder geval de rol van ontwikkelaar en klant goed te splitsen. Parallel daaraan is een principiële discussie de vraag waar de taak van WBL als overheid eindigt. De MDR is een goed concept, een initiatief die je als overheid zeker moet blijven initiëren. Maar wat is nu de rol die WBL bij de ontwikkeling het beste zou kunnen innemen? Met de aanvraag van het octrooi wenst WBL aandacht te vestigen op de ontwikkeling. Tevens geeft WBL aan meer bedrijfsmatig te willen werken. Via bijvoorbeeld een N.V. met 'onderliggende' B.V.'s (PPS) acht WBL het mogelijk met winst de kosten naar beneden te brengen. Het vermarkten van het MDR concept wordt hierbij als kans gezien. Met het aanvragen van het octrooi kan de indruk worden gewekt dat WBL zelf ontwikkelaar wil worden. In dit geval ga je handelen als een geprivatiseerde club wat moeilijk is te combineren met de publieke taken. Gesteld dat WBL een geprivatiseerde organisatie zou worden is in de praktijk gebleken dat ex-overheden aanbestedingen niet altijd winnen. Wanneer je het product zelf gaat ontwikkelen, draag je naast de winst ook zelf de risico's. Deze situatie lijkt op voorhand niet wenselijk. De rol van primaire ontwikkelaar valt buiten het overheidsdomein en is daarmee in de optiek van het expert panel niet de meest aantrekkelijke voor WBL. Advies is als organisatie te blijven bij de eigen kerntaak en het concept verder door te ontwikkelen in samenwerking met marktpartijen. Het proces waarbij je aanhaakt bij één of meerdere partners kan in verschillende varianten worden opgepakt, waarbij je het proces zelf trekt, of iemand zoekt die dat wil doen. Om een uitspraak te doen over de gewenste exacte rolinvulling is een beeld nodig van het bestuur met betrekking tot de positionering van WBL, handhaven van Gemeenschappelijke Regeling, overheids N.V. met aparte B.V.'s. Uit dit beeld volgt een antwoord op de wens vanuit het publieke domein; wat willen wij eraan over houden?
9X4034.A0/R002/905268/KdP/Nijm
Second opinion MDR Definitief rapport
-21 -
6 juni 2012
• • •
ROYAL HASKONING
HI
Enhancing Society
• • •
De afvalwatersector kan worden geclassificeerd als een klassieke conservatieve sector, met een relatief lage verandersnelheid. Juist voor aansprekende innovaties biedt dit kansen. Bijvoorbeeld met Harnaschpolder heeft het Hoogheemraadschap van Delfland zichzelf in bestuurlijke en ambtelijke zin een dienst bewezen door zich als innovator op de markt te zetten. In die zin is hun naam voor een lange periode op de kaart gezet. Als WBL de MDR succesvol doorzet straalt het sowieso af op hun besturen en de organisatie. Daar zit ook aan vast dat de mate waarin het beklijft afhankelijk is van de mate waarin men bereid is om zich kwetsbaarder op te stellen. Het advies is om snel te zoeken naar een partnerschap, die bij voorkeur in competitie tot stand gaat komen (zie onderdelen aanbestedingen en publiek-private samenwerking). Door dit op een professionele manier te doen worden de organisatie en de besturen op scherp gezet. WBL zal hiervoor ook vaardigheden en expertises aan zich moeten binden die ze nu nog onvoldoende in huis hebben. Door dat te doen, verhoogt de arbeidsvreugde en versnelt de leercurve. Deze veranderingen vragen van WBL een positie waarin ze zichzelf buiten de eigen comfortzone begeeft. Hiermee wordt bedoeld dat het traject een grote verandering teweeg zal brengen, ten opzichte van de huidige dagelijkse taakuitvoering. Heel andere samenwerkingsverbanden en typen kennis en competenties zijn nodig om het proces succesvol uit te voeren. Dit betekent ook dat WBL het verhaal waarschijnlijk weer een stuk zou moeten loslaten om zich door de markt te kunnen laten verrassen. 6.2
Besluitvorming Het eerste bestuurlijke besluit dat moet worden genomen betreft de beslissing of aan het MDR concept een vervolg wordt gegeven en zo ja, in welke vorm en vanuit welke rol. De besluitvorming omtrent de MDR wordt gezien als een bepalende factor in het proces. Het publieke besluitvormingstraject is bij veel publiek-private samenwerkingen het meest gecompliceerde onderdeel, wat ervoor kan zorgen dat initiatieven niet van de grond komen. Praktijkvoorbeeld is het transportproject Valburg. Dit is uiteindelijk niet van de grond gekomen omdat de publieke partijen er samen niet uit kwamen. En dit terwijl ze allemaal geacht worden hetzelfde belang voor ogen te hebben. Het gaat er dus om dat het bestuur vanaf de start voldoende achter de plannen staat. De keuze die nu gemaakt moet gaan worden, of ze het zelf gaan doen of via de markt, is al een hele lastige. Ook alle stappen die daarna komen zijn heel lastig, de besluitvorming over de aanbesteding, de winnende partner, et cetera. Indien de gezichten niet geheel één kant op staan, is dit een bepalende factor van belang. Advies is daarmee dit uitgebreid na te gaan. De kern in het hele verhaal is het andere paradigma dat wordt geïntroduceerd rond de RWZI. Het is een wijziging in het concept, van de vaste immobiele infrastructuur, naar een flexibel concept waarbij niet meer de techniek maar het effect voorop staat. Op het moment dat de zaken op deze manier worden benaderd, kan impliciet de vraag naar voren komen wat de rol van het waterschap/zuiveringsbedrijf eigenlijk nog is. Op het moment d a t j e op deze manier in staat bent met technische oplossingen om te gaan, m o e t j e eigenlijk helemaal terug naar de kern van datgene d a t j e als publiek wilt en wat je publiek c.q. privaat wilt realiseren. Als het ware moet ook de hele publieke constructie opnieuw worden doordacht.
Second opinion MDR
9X4034.A0/R002/905268/Kd P/N ijm 6 juni 2012
-22-
Definitief rapport
ROYAL HASKONING Enhancing Society
Dit voert natuurlijk weer een aantal stappen verder, want dan zouden alle uitvoeringsactiviteiten steeds verder kunnen worden losgekoppeld van het besluitvormingsforum. Dit is ook een consequentie die aan deze filosofie vastzit. Een andere verhouding tussen besluitvorming, normstelling en uitvoering wordt verkregen. Met de realisatie van de MDR filosofie verandert dus ook WBL, want wanneer je dit niet zelf gaat doen maar het laat doen, wat is dan nog precies de kern van WBL?
Second opinion MDR Definitief rapport
9X4034.A0/R002/905268/KdP/Nijm -23-
6 juni 2012
ROYAL HASKONING Enhancing Society
9X4034.A0/R002/905268/KdP/Nijm 6 juni 2012
Second opinion MDR -24-
Definitief rapport
ROYAL HASKONING Enhancing Society
7
WIJZE VAN A A N B E S T E D E N
7.1
Type aanbesteding Wanneer je als overheid iets wil hebben, moet je dit aanbesteden. Dus wanneer WBL ervoor kiest het concept niet primair zelf door te ontwikkelen, is een aanbesteding nodig. Dit kan convèntioneel via een bestek, maar ook via een ander concept zoals een PPS waarbij je op zoek gaat naar één of meerdere partners. Omdat het concept nog verder ontwikkeld zal moeten worden is een conventionele aanbesteding via een bestek geen logische optie. De voorkeur zal uitgaan naar een uitvraag waarbij wordt gezocht naar partners om het concept gezamenlijk verder door te ontwikkelen en implementeren. Voor de uitvraag zijn twee mogelijke typen aanbestedingen te onderscheiden: Europees en onderhands. Bij de keuze voor het type aanbesteding is het advies te trachten zoveel mogelijk vrijheid te behouden. Hoewel dit tegenstrijdig klinkt biedt een Europese aanbesteding meer vrijheid dan een onderhandse aanbesteding. Wanneer Europees wordt aanbesteed, kan bij een nieuwe uitvraag die ruim genoeg is een vervolg aanbesteding worden vermeden. Bij een onderhandse aanbesteding is het risico van een vervolg aanbesteding er wel, waardoor continue alertheid nodig is. Een onderhandse aanbesteding wordt daarom als riskant gezien. Tevens bestaat het risico dat je ongewenst partijen die de kennis wel hebben bij een onderhandse aanbesteding niet uitnodigt. Doel van de aanbesteding is expertise uit de markt te mobiliseren. Voor innovaties geldt dat je zelf deze partijen niet altijd kent. In de zoekopdracht moet precies worden aangeven wat het plan is. Bijvoorbeeld dat eerst één installatie binnen het eigen beheergebied wordt gebouwd, met een uitloop naar meerdere installaties. Maar ook om als het concept werkt tot een echte PPS te komen of een aandeelhouder te worden in de B.V. die dat op moet gaan zetten. Graag wil het expertpanel WBL erop attenderen dat het risico's met zich mee kan brengen vroegtijdig gesprekken met mogelijke partners te voeren. In het kader van een aanbesteding kan teveel voorkennis bij deze partijen hun positie compliceren. Oplossing voor dit laatste is de organisatie van een marktconsultatie, of de verspreiding van gespreksnotities bij de aanbestedingsdocumenten.
7.2
R e c e n t e ontwikkelingen Op Europees niveau zijn recentelijk nieuwe conceptrichtlijnen opgesteld voor een nieuw type aanbestedingsvorm, namelijk die van een innovatie partnerschap. Hoewel dit op de korte termijn nog geen bestaande mogelijkheid is, kunnen veel aspecten nu wellicht onder de huidige concurrentiegerichte dialoog en onderhandelingsprocedure worden gebracht. De conceptrichtlijnen geven nu al aan dat de ontwikkeling die kant op gaat. Onder het nieuwe recht, als dat in werking gaat treden, komen de concurrentiegerichte dialoog en de onderhandelingsprocedure met bekendmaking op één lijn te staan. In dit geval kan worden gekozen uit: • eerst praten en dan een inschrijving; de concurrentiegerichte dialoog; • eerst een inschrijving en aan de hand daarvan praten; onderhandelingsprocedure.
Second opinion M D R Definitief rapport
9X4034.A0/R002/905268/KdP/Nijm -25-
6 juni 2012
ROYAL HASKONING Enhancing Society
7.3
Selectie- en gunningcriteria Het doel van de aanbesteding is de partijen te selecteren die een bijdrage kunnen leveren aan de verdere ontwikkeling (en implementatie) van het concept. Het opstelten van een bestek met productspecificaties is hierbij niet mogelijk en tevens niet wenselijk. Voor de bepaling van de selectie- en gunningcriteria wordt verwezen naar het concept van Gunnen op Waarde. Het algemene principe van Gunnen op Waarde is gebaseerd op de beoordeling van de aangeboden kwaliteit in combinatie met de prijs, in de context van de aanbestedingsregelgeving het vaststellen van de Economisch Meest Voordelige Inschrijving (EMVI). Het concept Gunnen op Waarde wordt in de praktijk op diverse manieren toegepast, wat het rekbaar en algemeen maakt. De uitdaging is de waarde inhoud te geven, om hem vervolgens in de markt te leggen. In de functionaliteit van WBL ligt dat op de functionele outputspecificatie van het apparaat; de gewenste prestaties van de zuiveringsinstallatie. Deze waarde kan het beste door de markt worden bepaald. De markt benoemt hierbij wat ze vinden dat ze kunnen leveren. Bij Gunnen op Waarde geven de partijen zelf aan welke ervaringen ze in willen zetten en verifieerbaar zijn op basis van ervaringen uit het verleden, anders is het immers niet te controleren. Naast het verleden (de verifieerbare ervaringen) zijn voor de verdere ontwikkeling ook elementen gericht op de toekomst van belang. Een van de opties is het vragen naar een concrete visie in de uitvraag. Deze benadering is enigszins vergelijkbaar met een architectenselectie. Je wilt weten wat ze kunnen maken en hoe ze aankijken tegen de voorliggende opdracht, zonder dat deze is uitgekristalliseerd. Het moet transparant zijn, dit kan aan de hand van voorbeelden uit het verleden. Bijvoorbeeld door innovaties te benoemen waarbij de partij in het verleden betrokken is geweest. Maar er moet ook voldoende doorkijk naar de toekomst in zitten, dit kan door een visie op te stellen.
7.4
Tijdsbestek Uitgaande van een aanbesteding, zal hier zeker nog geruime tijd voor nodig zijn. Allereerst zal het interne traject moeten worden opgestart. Ook bij een efficiënt proces zal dit al snel drie tot zes maanden in beslag gaan nemen. Vervolgens kan de aanbesteding worden opgestart. Gezien de specifieke uitvraag kan dit proces snel een jaar In beslag gaan nemen. Inclusief eventuele uitloop zal het al snel anderhalf tot twee jaar duren voor het geheel is aanbesteed. Een sneller proces is mogelijk, vergelijkbaar met de aanpak van de spoed projecten. Dit vergt wel een hechte interne propositie. De klassieke concurrentiegerichte dialoog kost ongeveer twee jaar, inclusief eventuele rechtszaken. Wanneer de markt wordt uitgedaagd met de vraag hoe je dit zou doen, binnen de grenzen van de Europese aanbesteding voor de concurrentiegerichte dialoog, kan het sneller. Ook de bestuurlijke besluitvorming heeft, zoals benoemd in § 6.2, een belangrijke invloed op het zo juist besproken tijdsbestek.
9X4034.A0/R002/905268/KdP/Nijm 6 juni 2012
Second opinion M D R -26-
Definitief rapport
ROYAL HASKONING Enhancing Society
8
KANSEN VOOR PUBLIEK-PRIVATE SAMENWERKING (PPS)
8.1
T y p e n P P S structuren Voor de doorontwikkeling van het MDR concept kan worden gesteld dat een (aantal) partner(s) wordt gezocht voor de langere termijn. Er is immers nog geen bestek. Wel zijn allerlei ideeën al behoorlijk ver uitgewerkt in de business case. Op hoofdlijnen is het mogelijk twee typen PPS te onderscheiden: 1. Gebiedsontwikkeling PPS. Deze bestaat inmiddels circa 50 jaar. Dit zijn eigenlijk joint ventures tussen overheid en bedrijf, voorbeelden zijn Blauwe Stad, Meerstad en Zuidas. Kenmerk van dit type PPS is dat alle risico's van het project zelf worden gedeeld. In het verleden is deze PPS succesvol geïmplementeerd in hoogtijdagen. In de praktijk blijkt echter dat de inhoud van de deals vaak sterk tegenvalt. Nu ook de conjunctuur tegen zit, vallen veel contracten door het ijs. Rekening en lasten komen vaak aan de publieke kant terecht. 2. Operational lease contracten. Hierbij staat centraal dat een overeenkomst wordt gesloten waarbij overheden iets leasen in plaats van het product te kopen. Voor WBL is het belangrijk goed na te denken over welk van bovengenoemde opties het beste bij de organisatie past. Kenmerkend voor de gebiedsontwikkeling PPS zijn de grote kansen zolang het goed gaat, maar ook de enorme risico's. Indien gekozen wordt voor operational lease, is het aan de marktpartij het product daadwerkelijk te realiseren en leveren. De risico's liggen hierdoor bij de markt. Advies is bij dit traject de culturele aspecten van de organisaties objectief te laten evalueren om te komen tot een inhoudelijk sterke overeenkomst, zonder je te laten leiden door onderbuik gevoelens. Over de financiële sturing en risico-allocatie kunnen op hoofdlijnen twee algemene risico's worden benoemd: 1. De publieke partij staat in de praktijk vrijwel altijd zwakker dan de private partij. De private partij is doorgaans sterker, beter en scherper op geld. Aan publieke zijde spelen ook heel andere dingen een rol, geld kan daarmee het kind van de rekening zijn. Dit laatste kan nog sterk per publieke partij verschillen. Deze omstandigheid kan de samenwerking wel kwetsbaar maken. Het is daarom wenselijk te zorgen voor een financiële relatie waarbij de publieke partij aan de voorkant sterker staat dan de private partij. 2. Voor risico's is het essentieel dat goed gebruik wordt gemaakt van de competitieve ofwel concurrentiegerichte dialoog. In de praktijk is het mogelijk het gesprek aan te gaan met een private partner, waarbij wordt aangegeven dat er allerlei risico's zijn. Doel is op zoek te gaan naar de wijze waarop dit het beste gealloceerd kan worden. Als opdrachtgever geef je hierbij aan bereid te zijn risico's te nemen, te delen en te laten. Doel is samen te komen tot de in totaliteit beste oplossing. Aanbeveling is daarbij de concurrentiegerichte dialoog te laten ondersteunen door erkende professionals.
Second opinion M D R Definitief rapport
9X4034.A0/R002/905268/KdP/Nijm -27-
6 juni 2012
ROYAL HASKONING Enhancing Society
8.2
S a m e n w e r k i n g s v e r b a n d en invulling s a m e n w e r k i n g Voor de ontwikkeling van de MDR is het advies op zoek te gaan naar partners voor een langdurig strategisch samenwerkingsverband. De keuze voor deze partners is afhankelijk van de bijdrage die zij kunnen leveren aan de cruciale waarden van het MDR concept. Er moet immers worden gekozen voor partijen waarmee je in de keten de grootste voordelen kunt behalen. De voordelen zijn doorvertaald in de waarden en het onderscheidende vermogen. Doel is de MDR uiteindelijk internationaal te vermarkten. Leveranciers van technologie en inhoudelijke kennis kunnen wereldspelers zijn. Keerzijde is dat de bedrijfsvoering altijd lokaal is, en service en dienstverlening dus lokaal moet zitten. Daarmee zijn in de operationele fase altijd lokale partijen nodig, die waarschijnlijk onbekend zijn. Ook bij de keuze voor de samenwerkingspartner komt de vraag naar voren wat de meest geschikte rol voor WBL is. Het geheel is een moeilijk proces met veel nieuwe dingen. Het proces zorgt voor een grote aantrekkingskracht en steile leercurve. Afhankelijk van de door WBL gekozen rol kiest WBL de samenwerkingspartners of laat dit over aan een marktpartij, nadat ook deze marktpartij eerst door WBL is geselecteerd. Voordeel van de laatste optie is dat WBL af is van de discussie over hoever de organisatie mag gaan. De trekkende rol ligt dan immers bij de marktpartij. Wat betreft de invulling van het samenwerkingsverband lijkt een overgroot deel van de uitvoerende activiteiten te komen van de markt, daar zit de meeste kennis en ervaring met dergelijke innovatieve trajecten. Binnen het samenwerkingsverband dient WBL in ieder geval de rol van launching customer in te vullen. Enerzijds biedt dit enorme kansen voor de technologie om zich in de praktijk te bijwijzen. Anderzijds enorme kansen voor WBL zelf. De succesvolle lancering van het nieuwe zuiveringsconcept zal namelijk enorm veel aandacht opleveren en een grote aantrekkingskracht genereren. Een vergelijking kan worden gemaakt met de PPS voor de RWZI Harnaschpolder. Bijna tien jaar na de start van de PPS is er nog steeds veel aandacht voor. Het gaat hier over een concept met zeer langjarige effecten. Passend is hier een vehicle bij te bedenken, waardoor er voor WBL op een of andere manier voordeel uit voort blijft komen (imago en financieel). Dit kan zijn door de naam WBL aan de oorsprong te blijven koppelen en door op financieel gebied afspraken te maken. Een mogelijk optie is de toepassing van een soort 'finders fee'. Dit wil zeggen dat WBL als launching customer voor elke succesvolle vermarkting van het concept een financiële vergoeding ontvangt. Voor dergelijke afspraken is het eerder besproken octrooi niet noodzakelijk.
8.3
Condities Grofweg zijn twee condities te onderscheiden waarbij het succesvol tot stand brengen van PPS gunstiger zal zijn: 1. Kernpartijen hebben geen andere optie dan de samenwerking. Ze staan met de rug tegen de muur. Wanneer de urgentie zodanig is d a t j e geen tijd hebt andere opties te overwegen.
Second opinion M D R
9X4034.A0/R002/905268/KdP/Nijm 6 juni 2012
-28-
Definitief rapport
• • • JL&JS. • • •
ROYAL HASKONING Enhancing Society
2.
Wanneer de complexiteit vooraf al wordt gereduceerd, bijvoorbeeld in een groene weide situatie. Dit kan door te zoeken naar locaties met een relatief beperkt aantal partijen, overzichtelijk veld en een situatie die grotendeels zelf kan worden gecreëerd.
De verwachte investeringssom is circa € 15 miljoen. Het betreft een innovatie en is daarmee deels experimenteel. Binnen WBL zal een grote dynamiek worden aangebracht door de verschillende ontwikkelingen. Dit levert frictie, spanning en ingewikkeldheid bij de aanbestedende organisatie op. Dit heeft ook zijn reflectie aan de andere zijde van de tafel (deze partij wordt ook uit de comfortzone getrokken). In dit geval zijn twee opties mogelijk: 1. Heel snel 'quick en dirty' met iemand in zee gaan, zonder dat afspraken echt goed zijn uitgewerkt. Dit is af te raden, het gaat alleen tot pijn en teleurstelling leiden. 2. Je doet het goed. Dat betekent dat de organisatie een ingewikkelde competitieve dialoog door moet, waardoor de kosten aan beide kanten van de tafel hoger zullen zijn. Daarbij moet echter rekening worden gehouden met een paar ton investering per partij en één tot anderhalf miljoen aan WBL zijde (bij een goede voorbereiding). € 15 miljoen kan dan heel beperkend zijn. 8.4
Invloed op b u s i n e s s c a s e Een PPS heeft als effect dat veel meer de private sector naar binnen wordt gehaald en de organisatie dus veel meer vastzit aan bedrijfsmatig werken. In een willekeurig andere business case was een onmiddellijke consequentie dat de rol en de functie van risico waarderen en risico beprijzen verandert. De business case van de MDR is momenteel opgesteld binnen het publieke domein. Wanneer deze wordt heroverwogen binnen een privaat domein, wordt je geconfronteerd met het feit dat risico's op een andere en zwaardere manier worden gewaardeerd en in beschouwing genomen. Voorbeeld aan de financiële kant is de rekenrente van 4,75%, met in de gevoeligheidsanalyse een test met 3,75% of 5,75%. Dit is een heel traditionele manier om naar risico's te kijken. Zodra dit in het private domein gaat worden getrokken, krijg je te maken met financiers die eisen stellen en investeerders die diagnoses stellen. Met als gevolg heel andere typen kosten van kapitaal die veel sterker afhangen van het risicoprofiel. De verwachting is dat de private kant een andere risicowaardering kent. De kans dat er differentiatie plaats gaat vinden is veel groter. Los van de institutionele vraag is het verrijkend vooraf rekening te houden met de private beprijzing van het geheel. Dit heeft enorme implicaties en is het pijnpunt geweest van een aantal overheden die de afgelopen jaren deze transities door hebben moeten maken. Een effect is dat alle impliciete verzekeringen, die een overheid gratis aanbiedt ineens worden meegenomen in de prijs. Het hele vak van afvalwater zuiveren wordt in zijn totaliteit duurder, omdat de impliciete garanties van de belastingbetaler aan het waterschap worden vervangen door iemand die dit commercieel moet beprijzen. Wanneer WBL een meer regisserende rol krijgt in het geheel, ontkom je er niet aan het perspectief vanuit de private sector een belangrijke rol te laten spelen.
Second opinion M D R Definitief rapport
9X4034.A0/R002/905268/KdP/Nijm -29-
6 juni 2012
ROYAL HASKONING Enhancing Society
9X4034.A0/R002/905268/KdP/Nijm 6 juni 2012
Second opinion M D R - 30 -
Definitief rapport
ROYAL HASKONING Enhancing Society
INTERNATIONALE VERMARKTING Internationaal perspectief Het internationale perspectief van MDR wordt als zeer hoog ingeschat, zowel in geïndustrialiseerde landen als ontwikkelingslanden. Wat betreft de laatste categorie wordt er tot dusver nauwelijks rioolwater gezuiverd. In Azië circa 30%, in Zuid-Amerika circa 15% en in Afrika wordt nog nauwelijks rioolwater ingezameld. Knelpunten in deze achterstand zijn de beperkte civiele infrastructuur zoals riolering, pompstations, RWZI's, maar ook de hoge onderhoudskosten van zuiveringen. Daarnaast speelt natuurlijk een zeer gebrekkige institutionele ontwikkeling met een minimum aan kostendekking. Veel ontwikkelingsprojecten (donoren) hebben een geprojecteerde tijdsduur van circa 30 jaar waardoor er een enorme misvatting ontstaat tussen een veel te groot geleverde rwzi en een veel te klein rioolstelsel, ontbrekende pompstations, etc. De geschetste MDR ontwikkeling kan een zeer positieve bijdrage leveren aan een verbeterde sanitatie door decentrale en modulaire implementatie. Zo kunnen pompstations worden vermeden en enorme besparingen op rioleringen worden gerealiseerd (vooral in Afrika een probleem). Verder speelt MDR in op voortschrijdende wetgeving waarbij in eerste instantie de eisen ten aanzien van CZV/BZV en zwevende stof wordt gerealiseerd om te zijner tijd te worden uitgebreid voor nutriënten. Eén en ander kan leiden tot een enorme versnelling van implementatie! Verder lijkt het erop dat het MDR model eenvoudiger kan worden toegepast in combinatie met een gewijzigd business model (joint ventures, revolving funds) waarbij de assets niet door de overheid hoeven te worden aangeschaft en dus een veel lagere druk legt op de overheid. Het verdient aanbeveling om deze aspecten van het MDR model verder uit te werken. Qua technologie is in (sub)tropische landen de anaërobe (voor)zuivering interessant om mee te nemen in het MDR aanbod. Boven een temperatuur van 18°C is een anaërobe rioolwaterzuivering een bewezen technologie. Voor het bereiken van de effluenteisen wordt deze gecombineerd met aërobe zuiveringstechnieken. Het Nederlandse bedrijf Paques is reeds actief in Brazilië wat betreft rioolwaterzuivering. Anaërobe tanks zijn relatief eenvoudig te fabriceren en zijn ook relatief eenvoudig modulair op te zetten. Gelet op de zeer grote behoefte aan rioolwaterzuivering wereldwijd heeft deze toepassing een zeer groot potentieel! Er zijn tevens grote kansen in de zogenaamde transitielanden (zoals Oost-Europa, Rusland) waar op korte termijn veel nieuwe zuiveringen dienen te worden gebouwd. Verder is zuiveren op de plek met terugwinnen van gezuiverde effluenten en overige grondstoffen wereldwijd zeer actueel. Het MDR concept maakt het mogelijk snel op marktvragen in te spelen wat haaks staat op de huidige civiele projecttijden van 30 tot 50 jaar. Internationaal opererende bedrijven zoals Veolia maar ook Evides proberen in te spelen op deze vraag. Ten aanzien van de internationale vermarkting is het belangrijk in gedachte te houden dat het in het verleden geen enkele overheidsinstantie is gelukt een concept succesvol internationaal te vermarkten. Ook niet met een octrooi. Het advies is de juiste partner te zoeken voor de internationale vermarkting en de eigen rol in dit geheel te decompliceren. Het is immers niet de primaire taak van WBL het concept internationaal te vermarkten. Second opinion MDR Definitief rapport
9X4034.A0/R002/905268/KdP/Nijm -31 -
6 juni 2012
• • •
ROYAL HASKONING
HI
Enhancing Society
Uiteraard is een verdienmodel in dit kader wel op zijn plaats, zoals ook het geval is bij de Nereda® (financiële baten voor de STOWA) en het BCFS® proces (financiële baten waterschap Groot Salland), zie § 4.2. Voor de succesvolle vermarkting is een referentieproject cruciaal. Men wil alleen investeren in een bewezen technologie. Voor de vermarkting zou het zeer waardevol zijn eerst een installatie te realiseren in Limburg (WBL als launching customer) om het concept vervolgens internationaal te vermarkten. WBL heeft daarmee een grote invloed op de mogelijkheid het concept succesvol internationaal op de markt te zetten. De positie van 'launching customer' biedt interessante kansen om WBL nationaal en internationaal te positioneren. Wat betreft de meest geschikte locaties is een gedegen vooronderzoek nodig. Centraal item in dit onderzoek is de synergievoordelen die de MDR oplevert voor de omgeving, bijvoorbeeld de levering van energie, productie van grondstoffen of levering van water. In het verleden zijn hiervoor locaties benoemd als Geleen (nabij Chemelot) en Maastricht (nabij Sappi).
9.2
Nuttig gebruik v a n effluent a l s drijfveer Meervoudig water(her)gebruik wordt momenteel toegepast waar de beschikbaarheid over zoetwater onder druk staat. In Nederland zijn de locaties in Emmen (NAM), Zeeuws-Vlaanderen (DOW) en Westland (Delfluent Services) het meest bekend. In drogere gebieden (zoals Zuid-, -Midden en Oost-Europa, Arabische Golf, NoordAfrika en het Zuiden van de Verenigde Staten) is hergebruik van stedelijk water meer en meer geaccepteerd. Vooralsnog betreft het hier een sequentiële toepassing waarbij gezuiverd effluent van (gecentraliseerde) RWZI's wordt opgewerkt tot lokaal geldende restricties. De biologische zuivering bestaat doorgaans uit actief-slibsystemen (Ulbas, carrousels, etc.) die volgens de gebruikelijke civiele standaarden zijn ontworpen en in beton zijn uitgevoerd. Met name in die gebieden waar de rioolwaterzuivering nog in ontwikkeling is biedt de geschetste MDR interessante mogelijkheden om snel in te springen op de toenemende vraag voor zuivering en toenemende vraag voor zoet water. Decentralisatie speelt hierbij een belangrijke rol. Veel snel groeiende wereldsteden zijn gelegen aan de kust. Riolering is normaliter gebaseerd op vrij-vervalsystemen, wat betekent dat de meeste zuiveringen aan zee liggen waarbij grote hoeveelheden effluenten vrijkomen op plekken waar geen mogelijkheid bestaat voor hergebruik. Gevolg is dat distributie van gezuiverd effluent een nieuw (kostbaar) netwerk behoeft. Als alternatief wordt op sommige plekken het water via wegtransport getransporteerd in tankertrucks vanuit de zuivering terug naar de stad waar behoefte is aan water (bijv. Sana'a, Yemen). Bij geïntegreerde planning wordt gezocht naar kostenoptimalisatie voor inzameling, zuivering, distributie en wordt meer en meer gedacht aan een gedecentraliseerd concept. In een stad als Merida (Mexico) zijn diverse decentrale zuiveringen in bedrijf genomen die lokaal ingezameld water zuiveren tot een bruikbare kwaliteit nodig voor vergroening van de stad. Interessant gegeven is dat dit de duurdere wijken betreft. Hoewel een RWZI meestal wordt ervaren als een nimby-systeem (not in my back yard) weegt het voordeel van stadsvergroening op tegen gepercipieerde nadelen. Randvoorwaarde is dat er geen geur/stank overlast mag zijn. Deze locaties zijn ideaal voor het MDR concept. Indien bij een eventuele centralisatie de lokale zuivering overbodig zou worden kan deze kosteneffectief worden ontmanteld.
9X4034.A0/R002/905268/KdP/Nijm 6 juni 2012
Second opinion MDR -32-
Definitief rapport
ROYAL HASKONING Enhancing Society
Op enkele plaatsen is waterhergebruik onderdeel van het strategische waterbudget. In Jordanië wordt momenteel 7 0 % van het gezuiverde water strategisch ingezet voor agrarische productie. Het ligt in de bedoeling dit naar 100% op te schroeven waarbij de hoeveelheid te behandelen rioolwater snel toeneemt. Singapore heeft een stedelijke watercyclus waarbij het stedelijk water via riolering wordt ingezameld en opgewerkt als NEWater tot drinkwaterkwaliteit. Het gezuiverde water wordt voor 95% ingezet als industrieel productiewater. Bij gepland waterhergebruik ligt het belang van een RWZI tweeledig: zuivering van ingezameld rioolwater en productie van kwaliteitswater. Indien de waterproducent (RWZI) en de watergebruiker (industrie, landbouw, stad) dicht bij eikaar liggen kan enorm op transport van water worden bespaard. Kleinere netwerken met minder stagnante zones zijn tevens minder gevoelig voor biologische nagroei. Wat betreft zuivering ten behoeve van hergebruik liggen er enorme uitdagingen voor grote (internationale) bedrijven die voor hun productie veelal afhankelijk zijn van zoetwaterbronnen. Deze behoefte lijkt in competitie met de behoefte aan schoon drinkwater voor de lokale bevolking. Bedrijven als DSM maar ook Akzo en Shell zijn wat betreft water gericht op duurzame relaties met de lokale bevolking waarbij geen plek is voor competitie voor zoet water. Aangezien industrieel productiewater uit elke bron kan worden gemaakt is een dergelijke competitie ook niet nodig. Grote bedrijven kunnen op deze wijze worden betrokken bij de inzameling van stedelijk (riool)water en op deze manier een bijdrage leveren aan het sanitatievraagstuk in veel ontwikkelingslanden. Ook zuivering en opwerking zou (deels) door deze bedrijven gedragen kunnen worden. Uiteindelijk is voor het bedrijfsleven de hoeveelheid beschikbaar productiewater van belang. Ontzouten van zeewater als alternatief is vele malen duurder en legt tevens een druk op beschikbare fossiele brandstoffen. De overtuiging is aanwezig dat met name in ontwikkelingslanden en snel groeiende economieën het bedrijfsleven een belangrijke rol kan en zal spelen bij een adequate inzameling en behandeling van rioolwater in de urbane sector om aan hun eigen watervraag te kunnen voldoen. Hierbij kan tevens een duurzame relatie met de lokale bevolking ontstaan. Flexibele zuiveringen volgens de MDR aanpak bieden hier enorme kansen. Niet in het minst omdat er een enorme kostenverlaging voor de lokale gemeenschap aan vast zit.
Second opinion M D R Definitief rapport
9X4034.A0/R002/905268/KdP/Nijm -33-
' 6 juni 2012
IP
W A T E R S C H A P S B E D R I J F L I M B U R G
WATERSCHAPSBEDRIJF LIMBURG Maria Theresialaan 99 Postbus 1315 ISO 9001 6040 KH Roermond I S O 14001 KvK-nr. 504.534.83 O H S A S 18001 Bank: 63.67.60.464 Tel: 088-8420000 Fax:0475-311605
'•It;; -iv-t'^p
en Over:n»as Waterschap Roer en Overmaas ta.v. het Algemeen Bestuur : Postbus 185 | 6130 AD SITTARD ! V'/
www.wbl.nl
[email protected]
0 1 AU6. 2012 O&JI /
AOJ
Dir.
Dir
C c . oo.-i
T«f aid san
1/1,
fJ>A Qnmerkingen
Aigoéwtn é.é.
UW K E N M E R K
B E H A N D E L D DOOR
UW B R I E F VAN
TELEFOONNUMMER
ONS K E N M E R K BIJLAGE(N) ONDERWERP
porten/2012.09359 1 Vastgestelde Begroting 2013 en Meerjarenraming 20132017
E-MAIL
DATUM
W.A.S. Pörteners +31 655742253
[email protected] 30 juli 2012
Geacht Bestuur, Met inachtneming van de door beide waterschappen uitgebrachte zienswijze, inhoudende een positief advies ten aanzien van de vaststelling van de Meerjarenraming 2013-2017 heeft het Algemeen Bestuur van het Waterschapsbedrijf Limburg de Meerjarenraming 2013-2017 alsook de Begroting 2013 op 27 juli 2012 definitief vastgesteld. Een exemplaar van de vastgestelde Meerjarenraming / Begroting is bijgevoegd.
De directeur,
De voorzitter.
ing. E.M. Pelzer MMO
mr. A.-M.G. Gresel
Waterschapsbedrijf Limburg is een samenwerkingsverband van Waterschap Peel en Maasvallei en Waterschap Roer en Overmaas
lllllllllllllillllllllllil
BsGW
Belastingsamenwerking Gemeenten en Waterschappen Maria Theresialaan 99
BsGW
Wnterschap Roer en Overmaas
in- e*.
6040 KG Roermond T:
088 84 20 444
E:
[email protected]
KvK-nr.: ACJ
Aan het Algemeen Bestuur ran hétWaterschap Roer en Overmaas Postbus 185 O" ne".ii toa»n 6130 AD Sittard
3 s
VcL
Ue w
3
Afdeling:
Uw kenmerk:
Behandeld door:
Uw e-mail van:
BS12.1225b
Telefoonnummer: E-mail:
Bijlage(n):
Jaarverslag BsGW 2011
52426297
Ter aid
Dir.
Onderwerp:
Postbus 1275
I 8 JULI M I
Belastingsam inwerking Gemeenten e ij^aterschappen
(.1 ni.
Ons kenmerk:
6043 CX Roermond
Datum:
Klantenzaken/ Communicatie G. Moonen 088 - 84 20 493
[email protected] 13 juli 2012
Geachte heer, mevrouw, Hierbij bied Ik u het jaarverslag 2011 aan van BsGW Belastingsamenwerking Gemeenten en Waterschappen. In dit eerste jaarverslag worden de bevindingen van het eerste jaar van het bestaan van BsGW verwoord. Het jaar 2011 stond in het teken van uitbreiding en implementatie van nieuwe taken en het zichtbaar verankeren van kwaliteit van onze dienstverlening. Gemeente Venlo, Waterschap Roer en Overmaas en Waterschap Peel en Maasvallei werken per 1 april 2011 samen in een zelfstandige belastingorganisatie onder de naam BsGW Belastingsamenwerking voor Gemeenten en Waterschappen. Met ingang van 1 januari 2012 maken ook de gemeente Bergen en gemeente Nederweert deel uit van dit samenwerkingsverband.
MetVriendelijke groet, De dlWteury f
W.C.G. Fiddelaers
BsGW Belastingsamenwerking Gemeenten en Waterschappen is een samenwerkingsverband voor heffing en inning van gemeentelijke belastingen en waterschapsbelastingen en uitvoering van de wet WOZ van
Gemeente Bergen Gemeente Nederweert Gemeente Venio Waterschap Peel en Maasvalle, Waterschap Roer en Overmaas
Jo
BsGW
Bfciaöïinfjsan.pnwerkipg Gemoonten en Waterschappen
De financiële informatie in dit Jaarverslag is ontleend aan de Jaarrekening
Jaarverslag BsGW 2011
vOl
2011
Voorwoord Voorzitter
5
Voorwoord Directeur
7
Organisatieprofiel
8
•
Achtergrond
8
•
Voordelen van samenwerking
8
•
Missie en visie
9
•
Taken
9
•
Het eigene van onze organisatie
10
Bestuur en deelnemers
11
•
Rechtsvorm
11
•
Bestuur per 1-4-2011
12
•
Kostenverdeling
13
•
Bestuur per 1 - 1 - 2 0 1 2
14
•
Strategische doelstellingen
15
Ontwikkeling van samenwerking
16
•
Doelgroepen
16
•
Startmanifestatie
17
•
Nieuwe toetredende gemeenten per 1 - 1 - 2 0 1 2
17
•
Informatiefilm
17
•
Samenwerkingsinitiatieven
17
Innovatie
18
•
Outsourcing ICT-infrastructuur en - b e h e e r
18
•
Optimalisatie input / output poststroom
18
•
Vervolgproject andere overheid
18
•
Kwijtscheldingsbeleid
19
•
Automatische incassotermijnen
19
•
Digitale nota
19
•
Themadiscussies
20
Uitvoering belastingtaken
21
•
Productie aantallen
21
•
Afdracht van belastinggelden
22
•
Oninbaar
22
•
Klantreacties
22
•
Uitvoering Wet WOZ
24
•
Kwaliteitsverbetering en efficiënt werken
24
Bedrijfsvoering
25
•
Personeel
25
•
Huisvesting
26
•
Exploitatie
26
Contact
29
Voorwoord H e t is e e n e n i g s z i n s v r e e m d e g e w a a r w o r d i n g o m in a p r i l 2 0 1 1 t e w o r d e n b e n o e m d t o t eerste voorzitter van de nieuwe BsGW Belastingsamenwerking G e m e e n t e n en W a t e r s c h a p p e n e n d a n e e n v o o r w o o r d te m o g e n s c h r i j v e n in d i t j a a r v e r s l a g o v e r d a t z e l f d e a f g e l o p e n j a a r . D a t d o e ik o v e r i g e n s w e l d e g e l i j k g r a a g en m e t plezier.
Gezien de actuele ontwikkelingen binnen de overheid is duidelijk dat samenwerking op het gebied van belastingheffing een maatschappelijke noodzaak is. Het maatschappelijk belang van s a m e n w e r king, dat zich met name vertaalt in voordelen voor de burger in de vorm van o.a. kwaliteitsverbetering, efficiëntieverhoging en kostenreductie, wordt door lokale overheden onderkend en vanuit de landelijke overheid gestimuleerd. Met genoegen kijk ik dan ook naar de BsGW als een actieve organisatie, die veel teweeg heeft gebracht in de korte tijd van haar bestaan. De verbinding met m e e r gemeenten wordt steeds actiever gemaakt. Al direct in het eerste j a a r van het b e s t a a n , leidde dat tot de toetreding per 1-1-2012 van twee nieuwe gemeenten - de gemeenten Bergen en Nederweert - tot de Gemeenschappelijke Regeling BsGW. In het kader van de samenwerking met andere gemeenten worden met diverse g e m e e n ten gesprekken gevoerd en zijn met enkele gemeenten nadere onderzoeken gestart. Dat is niet in het minst de verdienste van de goede samenwerking tussen de deelnemers in de BsGW. Vooral ook weten de deelnemers over te brengen hoe belangrijk samenwerking is in deze tijd waarin vrijwel elke organisatie onder druk staat om zo efficiënt mogelijk om te gaan met g e m e e n schapsgelden. En samenwerking binnen B s G W biedt die voordelen waar elke organisatie naar zoekt. Het concept dat is ontwikkeld voor samenwerking op het gebied van belastingheffing werkt. S a m e n werking tussen waterschappen en gemeenten biedt veel voordelen: veel werk wordt niet meer dubbel gedaan en de belastingheffing wordt efficiënter en dus op den duur goedkoper. Daarnaast biedt dit nieuwe samenwerkingsverband een verdergaande digitalisering om burgers en bedrijven beter te bedienen, zoals dat van de uitvoeringsprocessen van lokale overheden wordt verwacht. De organisatie is doelmatig ingericht, hoogwaardig ontwikkeld op het gebied van digitalisering en heeft a a n g e toond om nieuwe deelnemers in korte tijd efficiënt en effectief te kunnen integreren in haar werkproc e s s e n . De ontwikkeling van de BsGW staat volledig in het teken van groei, zowel in kwantitatieve als ook in kwalitatieve zin. Dit samenwerkingsverband beoogt een zo groot mogelijk m a a t s c h a p pelijk rendement te halen uit samenwerking tussen lokale overheden op het gebied van belastingheffing en - inning. De samenwerking is ook aangegaan als groeimodel gericht op uitbreiding. Ook andere gemeenten kunnen zich aansluiten bij dit samenwerkingsverband en daardoor deze voordelen behalen. BsGW heeft een vliegende start gemaakt en zit goed op koers. Ik hoop dat veel gemeenten zullen aanhaken en in dit s a m e n w e r k i n g s verband m e e willen samenwerken om de voordelen te benutten voor hun eigen doelstellingen en v o o r d e burgers waarvoor zij s t a a n .
Jos Teeuwen Voorzitter BsGW Belastingsamenwerking G e m e e n t e n en Waterschappen
1
rwoord
Voor u ligt het eerste Jaarverslag van BsGW Belastingsamenwerking van Gemeenten e n Waterschappen. BsGW Belastingsamenwerking Gemeenten en Waterschappen is een openbaar lichaam op grond van de Wet Gemeenschappelijke Regelingen. BsGW is opgericht als zelfstandige uitvoeringsorganisatie voor de heffing en inning van gemeentelijke belastingen en waterschapsheffingen per 1 april 2 0 1 1 .
Vaste koers BsGW is verzelfstandigd vanuit het Waterschapsbedrijf Limburg, Unit Waterschapsheffingen. Als Unit Waterschapsheffingen hebben we ons sinds 2 0 0 4 kunnen ontwikkelen tot een moderne professionele organisatie die als BsGW nu zijn waarde kan bewijzen voor nieuwe samenwerkingspartners. BsGW heeft een turbulent j a a r achter de rug. Direct in dit eerste j a a r zijn initiatieven ontplooid om de samenwerking verder uit te breiden. E n met resultaat! Per 1 januari 2012 traden twee nieuwe gemeenten, de gemeenten Bergen en Nederweert, toe tot het samenwerkingsverband. De maatschappelijke, financiële en efficiency voordelen die samenwerking biedt, sterken ons in de overtuiging om onverminderd vast te houden aan onze strategie e n doelstellingen. Wij blijven scherp op de kosten letten, steken extra energie in het uitbouwen van ons samenwerkingsverband en zetten ons vooral in om onze klanten met hoogwaardige innovatieve dienstverlening van dienst te zijn. Overeenkomstig artikel 18 lid 4 van de Gemeenschappelijke Regeling Belastingsamenwerking G e meenten en Waterschappen biedt het dagelijks bestuur jaarlijks, gelijktijdig met de jaarrekening, ter vaststelling een verslag aan aan het algemeen bestuur over de werkzaamheden van de regeling over het afgelopen j a a r . Dit verslag treft u aan in de vorm van dit Jaarverslag. In dit eerste j a a r van het zelfstandige bestaan van BsGW presenteren wij een uitvoeriger j a a r v e r slag over 2 0 1 1 , zodat er een compleet beeld kan worden opgemaakt van onze organisatie. Het voorliggende verslag geeft zicht op wie wij zijn, wat wij doen, actuele ontwikkelingen en beleidspunten. De financiële situatie van de organisatie wordt separaat toegelicht in de Jaarrekening 2 0 1 1 .
De Directeur W . C . G . Fiddelaers
7
Organisatieprofiel
B s G W B e l a s t i n g s a m e n w e r k i n g G e m e e n t e n e n W a t e r s c h a p p e n is e e n o p e n b a a r l i c h a a m o p g r o n d v a n d e W e t G e m e e n s c h a p p e l i j k e R e g e l i n g e n . B s G W is o p g e r i c h t a l s zelfstandige uitvoeringsorganisatie per 1 april 2 0 1 1 . De w a t e r s c h a p p e n Roer en O v e r m a a s ( W R O ) , Peel e n M a a s v a l l e i ( W P M ) e n d e g e m e e n t e V e n l o z i j n d e e e r s t e d e e l n e m e r s in de G e m e e n s c h a p p e l i j k e R e g e l i n g e n d a a r m e e d e o p r i c h t e r s v a n B s G W . Per 1 j a n u a r i 2 0 1 2 z i j n de g e m e e n t e B e r g e n e n d e g e m e e n t e N e d e r w e e r t
toegetreden
tot het s a m e n w e r k i n g s v e r b a n d . Daarnaast heeft BsGW een dienstverleningsovereenkomst m e t H o o g h e e m r a a d s c h a p de Stichtse Rijnlanden (HDSR)
BsGW is een zelfstandig o p e r e r e n d e o r g a n i s a t i e . Door de v e r z e l f s t a n d i g i n g w o r d t b e o o g d e e n zo g r o o t m o g e l i j k m a a t s c h a p p e l i j k r e n d e m e n t t e halen uit s a m e n w e r k i n g t u s s e n lokale o v e r h e d e n op het g e b i e d v a n b e l a s t i n g h e f f i n g en - i n n i n g . De s a m e n w e r k i n g is o o k a a n g e g a a n als g r o e i m o d e l g e r i c h t op uitbreiding v a n de s a m e n w e r k i n g m e t andere g e m e e n t e n .
BsGW b e h a r t i g t als u i t v o e r i n g s o r g a n i s a t i e v a n de d e e l n e m e n d e w a t e r s c h a p p e n en g e m e e n t e n de zorg v o o r het v o l l e d i g , t i j d i g , r e c h t m a t i g , j u i s t en d o e l m a t i g heffen en innen v a n d e lokale b e l a s t i n g e n . BsGW w e r k t d a a r b i j t e g e n de laagst m o g e l i j k e k o s t e n , u i t g a a n d e v a n de beste p r i j s / p r e s t a t i e v e r h o u d i n g g e k o p p e l d aan een o p t i m a a l n i v e a u v a n d i e n s t v e r l e n i n g . Hierbij h o o r t o o k h e t z o e k e n en d a a d w e r k e l i j k a a n g a a n v a n s a m e n w e r k i n g s v e r b a n d e n m e t a n d e r e o v e r h e d e n w a n n e e r deze e f f i c i entievoordelen opleveren.
Achtergrond Gezien de actuele o n t w i k k e l i n g e n b i n n e n d e o v e r h e i d is d u i d e l i j k d a t s a m e n w e r k i n g op het gebied v a n b e l a s t i n g h e f f i n g een m a a t s c h a p p e l i j k e n o o d z a a k is. Het m a a t s c h a p p e l i j k belang v a n s a m e n w e r k i n g , d a t zich m e t n a m e v e r t a a l t in v o o r d e l e n v o o r de b u r g e r in d e v o r m v a n o.a. k w a l i t e i t s v e r b e t e r i n g , e f f i c i ë n t i e v e r h o g i n g en k o s t e n r e d u c t i e , w o r d t d o o r lokale o v e r h e d e n o n d e r k e n d en v a n u i t de landelijke overheid gestimuleerd. S a m e n w e r k i n g in de u i t v o e r i n g past b o v e n d i e n binnen de visie en a m b i t i e s v a n z o w e l g e m e e n t e n als w a t e r s c h a p p e n . Beide organisaties k e n n e n e e n t o e g e n o m e n v r a a g naar k o s t e n r e d u c t i e door het realiseren v a n efficiëntieslagen in de p r o c e s s e n . Daarnaast w o r d t v a n de uitvoeringsprocessen v a n lokale o v e r h e d e n een steeds v e r d e r g a a n d e m a t e v a n digitalisering v e r w a c h t , zowel o m burgers e n b e d r i j v e n b e t e r t e b e d i e n e n , als uit e f f i c i ë n t i e o o g p u n t .
Voordelen van s a m e n w e r k i n g G e m e e n t e n en w a t e r s c h a p p e n v e r w e r k e n als zelfstandige o v e r h e d e n ieder hun eigen d e c e n t r a l e b e l a s t i n g e n . Beide organisaties v o e r e n v o o r de heffing en i n v o r d e r i n g v a n h u n b e l a s t i n g e n n a g e noeg dezelfde processen uit. Ook m a k e n zij v o o r een b e l a n g r i j k deel g e b r u i k v a n dezelfde gegevens en g e g e v e n s b r o n n e n . S a m e n w e r k i n g t u s s e n w a t e r s c h a p p e n en g e m e e n t e n b i e d t d a n o o k veel v o o r d e l e n : veel w e r k w o r d t n i e t m e e r d u b b e l g e d a a n en de b e l a s t i n g h e f f i n g w o r d t e f f i c i ë n t e r en dus op d e n d u u r g o e d k o p e r . D a a r n a a s t b i e d t dit n i e u w e s a m e n w e r k i n g s v e r b a n d een v e r d e r g a a n d e d i g i t a l i -
8
sering om burgers en bedrijven beter te bedienen, zoals dat van de uitvoeringsprocessen van lokale overheden wordt verwacht. Ook andere gemeenten kunnen zich aansluiten bij dit s a m e n w e r k i n g s verband en daardoor deze voordelen behalen.
Missie en visie De missie verwoordt de reden van het bestaan van BsGW e n de belangrijkste ambitie die zij in de uitvoering v a n haar taken nastreeft. Deze vloeit voort uit de taak e n positionering als g e m e e n schappelijke uitvoeringsorganisatie van de deelnemende overheidsorganen. De missie van BsGW luidt als volgt:
BsGW Belastingsamenwerking mens haar deelnemers, duct waarderen. schappen.
Gemeenten
beheert
en Waterschappen
de authentieke
basisregistraties
WOZ en BAG en verzorgt
BsGW voert deze taken uit voor haar deelnemers,
Dit doet BsGW zo efficiënt mogelijk
op tijdigheid
heft en int alle lokale belastingen
en volledigheid.
van bedrijfseconomische
en op een zorgvuldige
BsGW is een uitvoerende
principes wordt
zijnde gemeenten en pragmatische
en dienstverlenende
organisatie
en
na-
het prowater-
wijze,
gericht
die op basis
geleid.
BsGW werkt tegen de laagst mogelijke kosten, uitgaande v a n de beste prijs/prestatie verhouding gekoppeld a a n een handhaving en waar mogelijk verhoging v a n het niveau van de dienstverlening. Hierbij hoort ook expliciet het zoveel mogelijk zoeken en daadwerkelijk aangaan van s a m e n w e r kingsverbanden met andere overheden wanneer deze schaalvergroting e n efficiëntievoordelen opleveren. BsGW investeert als kwaliteitsorganisatie continu in de ontwikkeling van kennis e n resultaatbewustzijn van zijn medewerkers; grote waarde wordt toegekend a a n welzijn, veiligheid en gezondheid van de medewerkers in het functioneren.
Taken BsGW draagt zorg voor het heffen e n innen v a n alle lokale belastingen (gemeentelijk en voor waterschappen) en beheert de authentieke basisregistratie WOZ (administratie en waardering). Het t a kenpakket bestrijkt het taakveld van advisering en opstellen v a n conceptverordening(en), de opbouw v a n benodigde basisregistraties, het opleggen en innen v a n de aanslagen tot e n met de dwanginvordering en oninbaar verklaring. Afhandeling v a n klantreacties gedurende al deze processtappen behoort eveneens tot het takenpakket.
Alle gemeentelijke belastangen e n waterschapsheffingen Gemeenten
Waterschappen
Onroerende-zaakbelastingen ( O Z B )
Verontreinigingsheffing
Rioolhcffing (inrl. grootverbruik)
Zuiveringsheffing
Afvalstoffenheffing
Watersysteemheffing ingezetenen
Hondenbelasting
Watersysteemheffing ongebouwd
Baat- en bouwgrondbelasting
Watersysteemheffing natuurterreinen
Toeristenbelasting
Watersysteemheffing gebouwd
BIZ (Bedrijven
Investerings
Zone)
Forensenbelasting Parkeerbelasting Reclamebelasting Leges Marktgelden Havengelden Brandweerrechten Lijkbezorgingrechten 9
Ook nieuwe belastingen zoals B I Z (Bedrijven Investerings Z o n e s ) kunnen worden uitgevoerd. BsGW zal het beheren en uitvoeren van de authentieke basisregistratie WOZ voor gemeenten (administratie en waardering) en BAG (Basisregistratie Adressen en Gebouwen) nog verder ontwikkelen. In de loop van 2011 is de eerder met gemeente Venlo afgesproken evaluatie uitgevoerd met betrekking tot het integraal opnemen van WOZ-waardebepaling in de samenwerking.
Het eigene van onze organisatie Wat onderscheidt onze belastingsamenwerking van andere samenwerkingsverbanden? Een van de meest eigen kenmerken van onze organisatie wordt gevormd door het principe dat de identiteit van de opdrachtgevers/deelnemers naar burger en bedrijf optimaal herkenbaar is omdat de aanslagbiljetten, correspondentie en website namens de opdrachtgever worden gepresenteerd. Aanslagregels van verschillende opdrachtgevers worden niet gecombineerd op 1 biljet. Voor de burger / het bedrijf komt het over alsof hij/zij rechtstreeks zaken doet met zijn/haar gemeente en/of waterschap. Dit principe impliceert dat BsGW als organisatie in de uitvoering van haar taak en in de communicatie naar belastingplichtigen 'op de achtergrond' opereert. Deze zogenaamde "customer intimicy" werkt drempelverlagend voor nieuwe toetreders/ opdrachtgevers en willen we behouden. Binnen BsGW worden de processen integraal en gestandaardiseerd uitgevoerd voor alle opdrachtgevers gericht op een optimale efficiency en kwaliteit, de zogenaamde "operational excellence". Inkomende contacten via o.a. telefoon en het digitale belastingloket worden door toegespitste c o m municatie en ingerichte communicatiekanalen rechtstreeks toe geleid naar en verwerkt door BsGW, waarbij BsGW zich presenteert als gemeente / waterschap. Klantcontacten worden integraal afgehandeld, zo veel mogelijk bij het eerste contact. Dit houdt in dat in voorkomende situaties belastingzaken voor beide belastingen - de deelnemende waterschappen of gemeenten - in één en hetzelfde gesprek geholpen worden. Voor het doorgeven van een wijziging of het regelen van andere belastingzaken hoeft de klant dus m a a r één keer te bellen.
Sesame* mm
8 BEUGEN
1 mm
10
f~*^ 1 I I 1 l 1 *Wö3 %so# %* %g*l M I
1™° l i l i f" f ™ l i l r~• 1 1 1 t™^ 1 ^fflUS 1 I 'WflS ^»Mfifl l i l I I I I
D e o r g a n i s a t i e B s G W is c o n t i n u in o n t w i k k e l i n g o m h a a r p r o c e s s e n t e o p t i m a l i s e r e n . I n n o v a t i e in w e r k p r o c e s s e n e n I C T - m i d d e l e n is g e r i c h t op k w a l i t e i t -
en
e f f i c i e n c y v e r b e t e r i n g . B s G W z e t hier actief op in, m a a r v e r m i j d t risicovolle p r o j e c t e n .
BsGW heeft, zoals geregeld in de Gemeenschappelijke Regeling, twee bestuursorganen;
Algemeen Bestuur Het belangrijkste orgaan van BsGW is het algemeen bestuur. De raad van iedere deelnemende gemeente wijst één lid van het college en het algemeen bestuur van ieder deelnemend waterschap wijst één lid van het dagelijks bestuur aan als lid van het algemeen bestuur van de G e m e e n s c h a p pelijke Regeling BsGW. Echter totdat het aantal deelnemers in de Gemeenschappelijke Regeling zeven bedraagt, wijst elke raad c.q. algemeen bestuur twee leden aan voor het algemeen bestuur van BsGW. De vergaderingen van het algemeen bestuur zijn openbaar. Het algemeen bestuur vergaderde in 2011 vijf keer.
Dagelijks Bestuur Het dagelijks bestuur bestaat uit de voorzitter en leden te benoemen door het algemeen bestuur. Tot de bevoegdheden van het dagelijks bestuur behoort onder m e e r het voorbereiden van besluiten van het algemeen bestuur.
Voorzitter De voorzitter wordt aangewezen door het algemeen bestuur. De voorzitter is onder m e e r belast met de leiding van de vergaderingen van het algemeen bestuur en het dagelijks bestuur. Hij tekent de stukken die van het bestuur en van het dagelijks bestuur uitgaan. De voorzitter
vertegenwoordigt
BsGW in en buiten rechte.
Rechtsvorm De deelnemers hebben aan BsGW Belastingsamenwerking G e m e e n t e n en Waterschappen de bevoegdheid overgedragen tot uitvoering van de heffing en invordering van waterschapsheffingen, gemeentelijke belastingen en de waardebepaling in het kader van de Wet waardering onroerende zaken (Wet W O Z ) . BsGW Belastingsamenwerking Gemeenten en Waterschappen is een rechtspersoonlijkheid bezittend openbaar lichaam in de zin van artikel 8 eerste lid van de W G R (Wet gemeenschappelijke regelingen).
De bestuurlijke organisatie van het openbaar lichaam is vastgelegd in de Wet gemeenschappelijke regelingen. In de gemeenschappelijke regeling BsGW Belastingsamenwerking Gemeenten en Waterschappen zijn onder meer de bevoegdheden, bestuursorganen, begroting, jaarrekening, kostentoerekening, toetreding en uittreding van de deelnemers geregeld.
11
o
1 1 l d ï s * t d
^ S B IP H S I BA Ma lm T B IM R P
111 l U
«W WHffip "xsaiv "vSfinW BH wm W H Kv BH 'IW'TO
•MWS M H H S S ™™.
^«ï»
ns
gij'
KJ
D c a i U U l HMvKft
^ttttHsw *5cöKö* "SKftK w n n s
qRp^m BH
K
Algemeen Bestuur Het Algemeen Bestuur bestond in 2011 uit:
• •
De heer m r . J . H . G . M . T e e u w e n wethouder gemeente Venlo De heer d r s . M.L. V e r h e i j e n ,
wethouder gemeente Venlo (na benoeming tot Gedeputeerde van de Provincie Limburg opgevolgd
• • • • •
door de heer Satijn) De heer S . H. M. S a t i j n ,
wethouder gemeente Venlo
De heer d r . J . J . S c h r i j e n ,
voorzitter waterschap Roer en O v e r m a a s
De heer d r s . C . H . J . M . L e b e n s ,
lid Dagelijks Bestuur waterschap Roer en O v e r m a a s , vice voorzitter waterschap Roer en O v e r m a a s
De heer R . E . W . M .
Dupont,
lid Dagelijks Bestuur waterschap Peel en Maasvallei, vice voorzitter waterschap Peel en Maasvallei
De heer i n g . J . A . M . d e H o o n ,
lid Dagelijks Bestuur waterschap Peel en Maasvallei
Dagelijks Bestuur Het Dagelijks Bestuur bestond in 2011 uit: •
De heer m r . J . H . G . M . T e e u w e n
•
De heer d r s . C . H . J . M . L e b e n s
•
De heer i n g . J . A . M . d e H o o n
Voorzitter Voorzitter van BsGW Belastingsamenwerking Gemeenten en Waterschappen is: •
De heer m r . J . H . G . M . T e e u w e n
•
Vice voorzitter is de heer d r s . C . H . J . M . L e b e n s
Organisatie Directeur van de belastingorganisatie BsGW is: •
de heer W . C . G . F i d d e l a e r s
Het rechtsgebied waarvoor deze regeling geldt omvat het grondgebied van de gemeenten evenals de beheersgebieden van de waterschappen.
Kostenverdeling De netto exploitatiekosten van BsGW worden gedragen door de deelnemers in BsGW. O m deze kosten over de deelnemers te verdelen, maakt BsGW gebruik van e e n methodiek waarbij de kosten toegerekend worden a a n producten van dienstverlening, aansluitend op de procesmatige organisatieopzet van BsGW. Omdat BsGW functioneert als een kostenbesparende uitvoeringsorganisatie voor haar deelnemers is een efficiënte procesinrichting en een geoptimaliseerde applicatiearchitectuur essentieel. De gegevensverwerkende processen worden hiertoe voor alle deelnemers integraal uitgevoerd en hebben een hoge automatiseringsgraad. Kosten worden niet productspecifiek gemaakt en kosteninformatie is als gevolg hiervan niet per belastingsoort beschikbaar.
De basis v a n de kostenverdeling wordt gevormd door een reële e n transparante begrotingsopzet. Het noodzakelijke inzicht om te komen tot een pragmatische e n voor de deelnemers eerlijke toerekening van kosten wordt verkregen door gebruik te maken van een kostenplaatsenstructuur die aansluit op de procesmatige organisatieopzet van BsGW.
Kostenverdeel methode
Kostensoorten
1
t - o s l > 11 1 ii
i)n>U 11 |
>jf 11 1 i f f - i '1
"
\i UJI'I
•-!
i,»n ' l i
(begroting)
!•.J
"
n
,'in
e i l , t >>
"
^
Directe - / indirecte proceskosten
t i f i I >i 11
Vi
ill
Waarderen
, i> 11 i ii i 11 i t . f 11
^ . i i i i l i - • [ i \ r / • -i l i ' t m i
Tarief p e r aanslagregel
Tarief per WOZobject
|
K IK
Innen
11
i) l i v
Tarief par aanslagbiljet
Indirecte algemene kosten
|
i !i I' I- 11 ,
i
Klantzaken
'J. k u s t t . - i i i i i i i - X i , i t i 11 i i r
1
i j i n i ' i
n l t i i N H li
O&O
i t , ii H •( ( U T ( i r K |i II J
p'->
«,!•
iti-ls
Tarief per klantcontact
Maar rato v a n h e t a a n d e e l In de primaire productkosten
BsGW
13
Bestuur per 1-1-2012 uitgebreid
Door het toetreden van de gemeenten Bergen en Nederweert tot het samenwerkingsverband bestaat het algemeen bestuur per 1 - 1 - 2 0 1 2 uit 10 vertegenwoordigers van de deelnemende organisaties.
Algemeen Bestuur •
De heer m r . J . H . G . M . T e e u w e n wethouder gemeente Venlo
•
De heer S . H . M . S a t i j n ,
wethouder gemeente Venlo
•
De heer d r . J . J . S c h r i j e n ,
voorzitter waterschap Roer en O v e r m a a s
•
De heer d r s . C . H . J . M . L e b e n s ,
lid Dagelijks Bestuur waterschap Roer en O v e r m a a s , vice voorzitter waterschap Roer en O v e r m a a s
Dupont,
lid Dagelijks Bestuur waterschap Peel en Maasvallei,
•
De heer R . E . W . M .
•
De heer i n g . J . A . M . d e H o o n ,
lid Dagelijks Bestuur waterschap Peel en Maasvallei
•
De heer i n g . B . J . M . B u i t i n g ,
wethouder gemeente Bergen
•
De heer F . J . R . P e k e m a ,
wethouder gemeente Bergen
•
Mevrouw m r . R . C . M . W e r n i n k ,
wethouder gemeente Nederweert
•
De heer H.M. v a n d e M o r t e l ,
wethouder gemeente Nederweert
vice voorzitter waterschap Peel en Maasvallei
Dagelijks Bestuur Het Dagelijks Bestuur bestaat per 1 - 1 - 2 0 1 2 uit: •
De heer m r . J . H . G . M . T e e u w e n
•
De heer d r s . C . H . J . M . L e b e n s
•
De heer i n g . J . A . M . d e H o o n
•
De heer i n g . B . J . M . B u i t i n g
Voorzitter Voorzitter van BsGW Belastingsamenwerking Gemeenten en Waterschappen is: •
De heer m r . J . H . G . M . T e e u w e n
•
Vice voorzitter is de heer d r s . C . H . J . M . L e b e n s
Strategische doelstellingen BsGW richt zich op het verder verlagen van de uitvoeringskosten voor haar deelnemers met als belangrijkste speerpunten:
•
Daling kosten deelnemers o.a. middels het uitbreiden van het aantal
gemeentelijke
deelnemers. Een van de doelstellingen uit de missie van BsGW is kostenreductie door schaalvergroting. BsGW zal verdere samenwerkingsvormen met andere gemeenten en waterschappen actief initiëren met als doel door schaalvergroting de kostprijs per aanslag(regel) te verlagen en hierbij het dienstenniveau in stand te houden en w a a r mogelijk te verbeteren. Daarnaast dient BsGW taakstellend een kostenreductie van 1 0 % te realiseren in de eerste 5 jaren na oprichting door efficiencyverbetering en innovatie. •
Minimaal gelijkblijvende kwaliteit v a n dienstverlening e n het vergroten v a n de efficiency BsGW streeft ernaar om de kwaliteit van de dienstverlening in stand te houden en waar mogelijk te verbeteren
•
Het v e r g r o t e n v a n d e digitale dienstverlening e n het v e r d e r optimaliseren v a n d e werkprocessen Door toepassing van digitale dienstverlening sluit BsGW aan op door de overheid ingezette visie en beleid zoals onder andere verwoord in het i-NUP, de overheidsbrede implementatieagenda voor dienstverlening e-overheid. In deze visie op dienstverlening verwoorden g e m e e n t e n , provincies, waterschappen, uitvoeringsorganisaties en het Rijk in een Bestuursakkoord hun gedeelde ambitie: vaker het digitale kanaal kunnen gebruiken om zaken met de overheid te regelen. Andere kanalen, zoals post, telefoon en balie blijven bestaan en zijn ondersteunend. Door de klant te stimuleren gebruik te maken van digitale dienstverlening, is het mogelijk kostenbesparingen te realiseren.
15
Ontwikkeling van samenwerkinq G e m e e n t e n en w a t e r s c h a p p e n v e r w e r k e n als zelfstandige overheden ieder hun eigen d e c e n t r a l e b e l a s t i n g e n . B e i d e o r g a n i s a t i e s v o e r e n v o o r d e heffing e n i n v o r d e r i n g v a n h u n b e l a s t i n g e n n a g e n o e g d e z e l f d e p r o c e s s e n uit. O o k m a k e n zij v o o r e e n
belangrijk
deel gebruik v a n dezelfde g e g e v e n s en g e g e v e n s b r o n n e n . S a m e n w e r k i n g tussen g e m e e n t e n e n w a t e r s c h a p p e n biedt d a n o o k v e e l v o o r d e l e n : v e e l w e r k w o r d t n i e t m e e r dubbel g e d a a n e n de belastingheffing w o r d t efficiënter e n d u s op den d u u r g o e d k o p e r .
In het l e kwartaal 2011 is BsGW al economisch van start gegaan, in een zogenaamde doe alsof - fase. Per 1 april j l . was de formele oprichting van BsGW een feit. BsGW is gestart met drie deelnemers; de gemeente Venlo, het waterschap Roer en O v e r m a a s en het waterschap Peel en Maasvallei. De WOZ-waarderingstaken waren in eerste instantie geen onderdeePvan de integrale samenwerking met de gemeente Venlo per 1 - 1 - 2 0 0 9 . Inmiddels is de bestuurlijke besluitvorming omtrent de overheveling van deze taken naar BsGW afgerond. De WOZ-waarderingstaken worden per 1 - 1 - 2 0 1 2 uitgevoerd door BsGW. Per saldo resulteert dit in lagere kosten voor de deelnemers in de Gemeenschappelijke Regeling vanaf 2 0 1 2 .
Startmanifestatie
T u s s e n de deelnemers en de BsGW worden duidelijke afspraken gemaakt over de aard en de kwaliteit van de dienstverlening van de BsGW. Deze worden beschreven
Tijdens de Startmanifestatie waren 26 van de 33 Limburgse gemeenten vertegenwoordigd middels een bestuurder/ portefeuillehouder e n / of het ambtelijk management. Daarnaast waren bestuurders aanwezig van de beide Limburgse waterschappen, het Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden te Houten/ Utrecht, bestuurders van Gedeputeerde Staten en Provinciale Staten van Limburg en enkele vertegenwoordigers van
in de uitvoeringsovereenkomst (UVO) en een aanvullende maatwerkovereenkomst die tussen de BsGW en elk van de deelnemers wordt afgesloten. Ook de wederzijds e plichten (op operationeel niveau) zijn in de uitvoeringsovereenkomst opgenomen. Ter bevordering van de uniformiteit en d a a r m e e de efficiëntie van de dienstverlening gelden standaard uitvoeringsovereenkomsten. Dit wil zeggen: met elke deelnemer wordt dezelfde uitvoeringsovereenkomst aangegaan. Indien nodig worden eventuele van de standaard uitvoeringsovereenkomst afwijkende detailafspraken vastgelegd in een apart document 'maatwerkafspraken'
gerelateerde organisaties.
Doelgroepen ;:lilïlllll
De doelgroepen waar BsGW primair activiteiten voor kan uitvoeren zijn waterschappen en inliggende ge-
16
meenten. Het samenwerken met gemeenten die buiten het verzorgingsgebied van de deelnemende waterschappen liggen, is mogelijk m a a r zal tot minder voordelen leiden. Samenwerking met ander partijen dan waterschappen of gemeenten is ook mogelijk. Hier wordt niet actief op ingezet, maar als zich op dit vlak kansen voordoen worden ze benut.
Startmanifestatie Op 9 september 2011 heeft BsGW een Startmanifestatie georganiseerd, primair gericht op bestuurders van gemeenten. Middels deze Startmanifestatie beoogde BsGW meer bekendheid geven aan haar bestaan en de voordelen van samenwerking belichten. Deze bijeenkomst beoogde daarmee tevens om samenwerking op het gebied van belastingheffing binnen de Gemeenschappelijke Regeling BsGW in Limburg te bevorderen. Gastsprekers tijdens deze officiële opening waren onder andere Mr. drs. F.H.H. W e e k e r s , S t a a t s s e cretaris Ministerie van Financiën en Mr. R.J.J.M. Pans, Voorzitter directieraad Vereniging van Nederlandse Gemeenten VNG. De officiële opening werd verricht door de Staatssecretaris Dhr. Weekers.
Nieuwe t o e t r e d e n d e g e m e e n t e n Kort na de Startmanifestatie werden intensief gesprekken voortgezet met diverse Limburgse g e meenten en nieuwe gesprekken opgestart. De gemeenten Bergen en Nederweert konden in de korte tijd hierna tot besluitvorming komen en traden per 1 januari 2 0 1 2 toe tot de Gemeenschappelijke Regeling BsGW. Dit resulteerde per saldo in lagere kosten voor alle deelnemers vanaf 2 0 1 2 .
Informatiefilm Tijdens de Startmanifestatie vond de première plaats van een korte informatiefilm over hoe deelname aan het samenwerkingsverband is geregeld / te regelen, de voordelen van samenwerking en hoe BsGW werkt. De informatiefilm van 7 minuten werd uitgevoerd als 'video-scribing', een getekende animatiefilm waarin de Gemeenschappelijke Regeling en de weg van toetreding op eenvoudige en begrijpelijke manier inzichtelijk gemaakt wordt. De infofilm BsGW ontmoette veel waardering en werd op verzoek van de VNG ook gepubliceerd via de VNG-website.
Samenwerkingsinitiatieven In het kader van de samenwerking met andere gemeenten, zijn in 2011 met diverse gemeenten gesprekken gevoerd en zijn met enkele gemeenten nadere onderzoeken gestart. Medio september had BsGW contacten met 33 Limburgse gemeenten waarvan op dat moment de g e m e e n t e Venlo reeds deelnemer was in de belastingsamenwerking. 2 G e m e e n t e n hadden op dat moment de definitieve intentie uitgesproken tot deelname met ingang van 0 1 - 0 1 - 2 0 1 2 . Met 17 van de overige g e meenten had bestuurlijk overleg plaatsgevonden en met 7 gemeenten ambtelijk overleg. Met 6 Limburgse gemeenten had medio september nog geen contact plaatsgevonden. Inmiddels zijn de gemeente Bergen en gemeente Nederweert per 1 januari 2012 toegetreden tot de gemeenschappelijke regeling BsGW.
Voor de mogelijke samenwerking met de gemeente Utrecht/De Bilt en HDSR is in 2011 een busin e s s c a s e uitgewerkt. Eind 2011 is bestuurlijk overeengekomen niet over te gaan tot integrale belasting samenwerking. Wel wordt onderzocht in hoeverre het digitale concept gemeenschappelijk gebruikt kan worden.
17
D e o r g a n i s a t i e B s G W is c o n t i n u i n o n t w i k k e l i n g o m h a a r p r o c e s s e n t e o p t i m a l i s e r e n . I n n o v a t i e i n w e r k p r o c e s s e n e n I C T - m i d d e l e n is g e r i c h t o p k w a l i t e i t - e n efficiencyverbetering. BsGW zet hier actief op in, m a a r v e r m i j d t risicovolle projecten.
De brede aandacht binnen BsGW voor innovatie vanuit verschillende invalshoeken, processen, HRM, I C T is erop gericht de performance van de organisatie te verbeteren waarbij I C T , organisatie en personeel in lijn blijven en evenredig meegroeien. In dit kader werden in 2011 door het Algemeen Bestuur diverse projecten geëntameerd voor organisatiebrede ontwikkeling. Deze projecten zijn van strategisch belang om opschaling met meerdere deelnemers beheersbaar te houden:
Outsourcing ICT-infrastructuur en -beheer In het kader van de verzelfstandiging van de belastingorganisatie BsGW is vastgesteld dat BsGW zelf haar I C T infrastructuur en -beheer dient te organiseren. Onder ICT-infrastructuur worden de servers en werkstations, de opslagcapaciteit en de datacommunicatiemiddelen v e r s t a a n . Dit betreft zowel de hardware als software (besturingssystemen en licenties). De strategische intentie van B s GW om de samenwerking met meerdere gemeenten en daar w a a r mogelijk met waterschappen uit te breiden stelt hoge eisen aan de schaalbaarheid en flexibiliteit van de ICT-infrastructuur. BsGW is te klein om zelfstandig op doelmatige wijze een eigen rekencentrum op te bouwen. Daarom is besloten om het onderhoud en beheer van de ICT-infrastructuur volledig uit te besteden (outsourcen) aan een marktpartij. De Europese aanbesteding voor de IT-uitbesteding is in 2011 succesvol afgerond en heeft geleid tot een IT-leverancier die goed past bij BsGW als dynamische groeiende organisatie. De transitiefase is onderhanden, gericht op de in productiename medio 2012. Omdat BsGW de ICT-infrastructuur en het beheer hiervan inkoopt als een dienst, wordt niet geïnvesteerd in hardware. f
Optimalisatie i n p u t / o u t p u t p o s t s t r o o m Het inputmanagement is gericht op een verdere standaardisering van inkomende post verwerking. Het outputmanagement is gericht op het m a s s a a l en individueel produceren van uitgaande documenten via de post, e-mail of de digitale belastingbalie. De opzet en inrichting zal generiek zijn voor elke deelnemer, waarbij rekening wordt gehouden met een mogelijke groei van het aantal deelnemers in de komende j a r e n . De implementatie van het inputmanagement en de brievenmodule is afgerond in de 2e helft van 2 0 1 1 . Het deelproject bestandsmodule zal in 2 0 1 2 uitgevoerd worden.
Vervolgproject andere overheid Het 'Vervolgproject andere overheid' betreft verbeteringen, binnen de richtlijnen van de overheid, op het gebied van digitale dienstverlening. Voorbeelden hiervan zijn het digitaal archief en uitbreiding van de digitale belastingbalie. Daarnaast worden de websites aangepast om volledig te voldoen aan de richtlijnen van de overheid. BsGW geeft prioriteit aan de strategische projecten optimalisatie
18
input/output en uitbesteding ICT-infrastructuur en - b e h e e r . Het vervolgproject andere overheid wordt hierdoor grotendeels verschoven naar 2 0 1 2 .
Kwijtscheldingsbeleid BsGW is belast met de uitvoering van het kwijtscheldingsbeleid van haar deelnemers. In het kader van landelijke ontwikkelingen met betrekking tot kwijtschelding is het van belang dat de deelnemers in BsGW uit oogpunt van kostenbeheersing efficiency en duidelijkheid richting kwijtscheldingsgerechtigden eenzelfde beleid voeren over het al dan niet verruimen van de kwijtscheldingsmogelijkheden. Het niet voeren van eenzelfde beleid met betrekking tot kwijtschelding kan d e uitvoering van kwijtschelding bemoeilijkheden en kan leiden tot extra kosten. Aan de waterschapsbesturen en de gemeenteraad Venlo is verzocht om het besluitvormingstraject in gang te zetten en een formeel standpunt te nemen over de verruimde kwijtscheldingsmogelijkheden. Besluitvorming zal plaatsvinden in 2 0 1 2 .
A u t o m a t i s c h e incassotermijnen De waterschapsheffingen konden in 2011 in 5 termijnen via automatisch incasso voldaan worden. De automatische incasso startte twee maanden na de dagtekening van de aanslagoplegging, op de v e r v a l datum. De belastingheffing in de gemeente Venlo kon in 2011 via automatisch incasso gespreid worden over de resterende maanden van het kalenderjaar. Verruiming van het aantal incassotermijnen voor de waterschapsheffingen van de deelnemende waterschappen van 5 naar maximaal 10 termijnen komt de uniformiteit en de mogelijkheden tot s a m e n w e r king met andere deelnemers ten goede. Voor belastingplichtigen is het een mogelijkheid om in deze tijden van crisis tot betere spreiding van de lastendruk en het schept duidelijkheid omdat ook andere instanties deze termijn hanteren. In de decembervergaderingen van het Algemeen Bestuur van waterschap Peel en Maasvallei en van w a terschap Roer en O v e r m a a s is besloten om de automatische incasso van de waterschapsheffingen e v e n eens uit te spreiden over de resterende maanden van het kalenderjaar, waardoor deze vanaf het belastingjaar 2 0 1 2 toegepast wordt.
Digitale Nota BsGW volgt de realisatie van de voorzieningen van het Nationaal Uitvoeringsprogramma Dienstverlening en E-overheid (NUP) en sluit aan bij bewezen oplossingen. BsGW heeft in 2011 de mogelijkheden om de digitale nota in te passen in haar digitale concept en de huidige betalingsvoorwaarden onderzocht. In de loop van 2 0 1 2 kunnen de facturen door BsGW ook digitaal aangeboden worden.
19
Themadiscussies In 2011 werden binnen het bestuur verschillende themadiscussies opgestart. Deze thematische besprekingen zijn informerend of opinievormend van karakter en zijn richtinggevend op de koers van besproken thema's voor langere tijd. Themadiscussies die in 2011 aan de orde zijn geweest betreffen:
•
Outsourcing Een informerende themadiscussie bestemd om de koers van BsGW met betrekking tot de ICT-ondersteuning te schetsen en de impact op de interne ICT-organisatie weer te geven.
•
Inkoop en aanbestedingsbeleid Dit thema is opinievormend en dient de effecten op het inkoop en aanbestedingsbeleid te verhelderen die ontstaan door de verschillen in aard en omvang van BsGW in vergelijking tot WBL. De uitkomst van de discussie is
richtinggevend
voor de uitwerking van het inkoop- en
aanbestedingsbeleid van BsGW.
«
Financiële beleidskader B s G W Dit thema is informerend van karakter en is bestemd om de noodzakelijk geachte wijzigingen in het financiële beleidskader, waaronder het inkoop- en aanbestedingsbeleid toe te lichten en te onderbouwen.
•
Mogelijkheden/gevolgen
k a n a a l s t u r i n g in k l a n t c o n t a c t e n
Een meningsvormende themadiscussie over het toepassen van kanaalsturingsmogelijkheden en het realiseren van besparingsmogelijkheden middels het afschaffen van de gratis belastingtelefoon van deelnemers, het a a n p a s s e n van telefonische openingstijden van het KlantContactCentrum ( K C C ) en het digitaliseren van de schriftelijke bijsluiter.
Uitvoerina belastinataken Base'
De belastingheffing in 2011 is zonder noemenswaardige problemen verlopen.
Voor de aanslagoplegging van de waterschapsheffingen en de gemeentelijke belastingen zijn normen vastgesteld. Met de waterschappen zijn afspraken g e m a a k t waarbij bepaald is dat 9 5 % van het bedrag van de prognose belastingheffing per 31 maart via aanslagen opgelegd dient te zijn. Per 30 november dienen de resterende 5 % van de prognose belastingheffing te zijn opgelegd. Met de gemeente Venlo is de afspraak g e m a a k t dat 9 5 % van het bedrag van de prognose belastingheffing per 28 februari opgelegd dient te zijn, dit in verband met de verplichte beschikkingsdatum van de W O Z - w a a r d e . Op 30 november dient 9 8 % van het bedrag van de prognose belastingheffing te zijn opgelegd voor wat betreft de g e m e e n t e , de resterende 2 % worden in het daaropvolgende j a a r gerealiseerd. Voor de aanslagoplegging 2011 zijn deze normen voor de deelnemers gerealiseerd.
Productieaantallen De tabel geeft de productiegetallen van BsGW weer per d e e l n e m e r . De totale productiegetallen van de deelnemers voor de aanslagbiljetten, aanslagregels, gemeentelijke WOZ-objecten Venlo en klantcontacten worden als verdeelsleutel gebruikt om de totale kosten van de vier primaire producten om te slaan naar tarieven per product. Voor de berekening van de deelnemersbijdragen worden deze eenheidstarieven vermenigvuldigd met de productie aantallen per deelnemer.
Voor de aanslagoplegging 2011 zijn deze normen voor alle deelnemers gerealiseerd.
PRODUCTIE AANTALLEN BsGW 2011 voor de deelnemers in h e t s a m e n w e r k i n g s v e r b a n d
Productïe-getaïfen d e e l n e m e r s / klanten BsGW
WRO
WPM
Gemeente Venlo
totaal deelnemers BsGW
Rekening 2011
Rekening 2011
Rekening 2011
Rekening 2011
Aantal heffingspiichtigen
372.400
193.000
51.200
Aantal aanslagbiljetten
388.700
205.300
58.800
652.800
1.165.600
638.000
165.200
1.968.800
Aantal klantcontacten
135.400
54.400
36.800
226.600
Aantal aanmaningen
43.700
19.900
3.200
66.800
Aantal dwangbevelen
17.200
7.000
2.200
26.400
Aantal kwijtscheldingsverzoeken
21.500
7.600
4.500
33.600
Aantal aanslagregels
616.600
21
A f d r a c h t v a n belastinggelden BsGW int de belastingen voor haar deelnemers en draagt deze op vastgestelde tijden af aan de deelnemers. De prognose voor het afdragen van de belastingheffing naar de deelnemers in de G e meenschappelijke Regeling is afgeleid van de prognose v o o r d e inning van de belastingheffing. De werkelijke afdracht aan de deelnemers is afhankelijk van de betaling van de belastingvordering. De ontvangen belastingen worden afgedragen nadat de betaling is verwerkt in de debiteurenadministratie. De afdracht vindt wekelijks plaats. BsGW houdt hierbij, conform afspraak met de deelnem e r s , een minimum banksaldo aan om eventuele restituties naar aanleiding van verminderingen en kwijtscheldingen te kunnen uitbetalen.
Voor alle deelnemers is de prognose voor het afdragen van belastinggelden voor het kalenderjaar 2011 daadwerkelijk gerealiseerd. De prognose voor te innen belastingen over het belastingjaar 2011 bedraagt € 167,7 miljoen. De prognose w a s dat in het kalenderjaar 2011 € 155,5 miljoen a a n belastinggelden zou worden geïnd en afgedragen. Daadwerkelijk werd er tot en met december in totaal € 163,3 miljoen aan ontvangen belastingen over het belastingjaar 2011 afgedragen aan de d e e l n e m e r s . Het restantbedrag van belastingjaar 2011 ad e 4,4 miljoen, zal worden geïnd in het kalenderjaar 2012.
Sref frfi 55. DwraaO êftïKicM smaltefctl»«0nyHlMHO t/m
tSm&sX *
|
&
1
Ml
25%
0%
ÏUSI
ï
li., .,' . !•!••..
rviTl
20.0
2010
2000
ESSSKeftl W H O
ÏMÜssÜïi óMrjctt WBO lo 2011 -feïkisUngJi»2M1
13.0 T :
W F M
«ealVMa
NlHnBt * > « i # 8 ®. êö&&tateS&
I
«S.0
1
15.0
4
J-
.P
f
J
t?
S
Ï3.6
I
10,0
jmmmt ©&tn»«!^ VSSJSÏO !n S a i l
* ^^ismsspéss 2Ö2J. 1
..llllllll
iMfaBiJM&lfiftr
Oninbaar De realisatie van de prognose oninbaar is voor alle deelnemers en voor alle belastingjaren binnen de prognose de gebleven.
Klantreacties Het aantal klantreacties in 2011 ligt onder het niveau van het vorige j a a r . Het aandeel van de schriftelijke klantreacties laat een daling zien tegenover een lichte stijging van de telefonische reacties en een lichte toename van het digitale kanaal. De verschuiving naar het digitale kanaal is nog beperkt. Het t o e p a s s e n van kanaalsturingsinstrumenten biedt BsGW meer mogelijkheden om een grotere verschuiving naar het digitale kanaal te bewerkstelligen. In het Algemeen Bestuur is in 2011 22
een themadiscussie opgestart om v a n gedachten te wisselen over d e mogelijkheden e n effecten v a n kanaalsturing.
BsGW hanteert een interne streefnorm v a n 9 0 % voor het inhoudelijk afhandelen v a n alle mogelijke telefonische vragen binnen 1 dag. Over geheel 2 0 1 1 gemeten is dit in 8 2 % v a n d e telefonisch g e stelde vragen gerealiseerd.
Er zijn geen overschrijdingen v a n de wettelijke doorlooptijden voor het afhandelen v a n kwijtscheldingsverzoeken, bezwaren en w o z - b e z w a r e n . De gemiddelde afhandeltijden van d e kwijtscheldingsverzoeken, woz-bezwaren en overige bezwaarcorrespondentie voor de deelnemers liggen onder de wettelijke norm.
Realisatie 2011 Prestatie
Indicatoren
dienstverlening
Worm
lekw
S e l f s e r v l c e - % klantcontacten Afgehandelde telefonische contacten bij het l e contact
90%
G e m doorlooptijd afgehandelde kwijtscheldingen G e m doorlooptijd afgehandelde w o z - b e z w a r e n
Aarto' mkomend* klantcontacten ptr corstsctkana^
0tmSnetr,a6
120.000
t/m 2011
jaar 2010
Grafiek
Procentuele verdeSng klantcontacten deslnsmers per klantvraag 2011
27%
29%
17%
14%
24%
84%
84%
77%
82%
82%
4,5
4,0
3,5
3,3
< einde j a a r
2,0
4,8
17,9
21,8
16,1
6 weken
1,7
5,4
3,7
3,0
3,7
Grafiek
Prooervtuete verdefirtg
inkcnwnrfs klantcontacten per contssctkare^l deelnemers
T
t/m 2011
(CSVBTSJ
[fcfmu'*r.,'ciuficaaL'o
jaar 2010
E3 t e l e f o o n B S d l g H a s ! • s c h r i f t e l i j k • s p r e e S d u i m e r
iBkomsmda l:l?irttcofi&.et«n Aantal inkomend tbv deelnemers Aantal inkomend tbv HDSR Totaal aantal inkomende klantcontacten
at»l*isn*eh« vraag
Cum
2,0
100%
• t e l e f o o n BdlgitsaJ • schriftelijk • spreek k a m e r
3ekw 4efcw
8 weken
G e m doorlooptijd afgehandelde overige bezwaren
Grafiek
2ekw
Per klantvraag deelnemers - kwgtecheldingsverzoek - bezwaarcorrespondentie - betalingsverkeer/invordering - machtiging Al/wijziging reknr - retourpost - fOTmuiier/dupIkaaVoverig - telefonische vraag (divers)
2011
i a » 2010
209.915 105.174 11&M»
208.113 119.972 328.085
t/m
7% 5% e%
11%
3% 15% 51% 100=.,
7% 6% 7% 12% 4% 16% 49% 100%
23
Uitvoering W e t WOZ De uitvoering wet WOZ voor de gemeente Venlo w a s in 2011 nog niet volledig geïntegreerd in de uitvoeringsorganisatie BsGW. Dit wordt per 1 - 1 - 2 0 1 2 geëffectueerd. Voor 2011 vond de uitvoering nog plaats onder verantwoordelijkheid van de gemeente Venlo. Het waarderen van de objecten is uitgevoerd door het team waardebepaling van de gemeente Venlo. Naar aanleiding van de inspectie van de waarderingskamer op 18 maart 2011 heeft de gemeente Venlo het predicaat goed ontvangen voor de uitvoering van de wet WOZ.
Kwaliteitsverbetering en efficiënt w e r k e n BsGW heeft zich in 2011 aangemeld voor deelname aan de benchmark van de Landelijke Vereniging Lokale Belastingen (LVLB voorheen Belastingoverleg van Grote G e m e e n t e n B O G G ) . De benchmark vergelijkt de primaire processen die gerelateerd zijn aan het waarderen van objecten en het heffen en innen van belastingen. De benchmark leidt niet tot een ranking maar is een instrument om 'best practices' te ontdekken. Het doel van de Benchmark Belastingen is om kennis op het gebied van kwaliteitsverbetering en efficiënt werken te delen. De benchmark van deelnemende organisaties biedt een vergelijkende analyse van de bedrijfsvoering en de bedrijfsresultaten in verband met het heffen en invorderen van gemeentelijke belastingen en het uitvoeren van de Wet waardering onroerende zaken. Met ingang van 2 0 1 2 zal BsGW voor het eerst actief deelnemen aan deze benchmark.
Door de accountant is voor wat betreft de heffingenadministratie 2 0 1 1 , net zoals in voorgaande j a r e n , een goedkeurende accountantsverklaring afgegeven.
Bedriifsvoerina »#
tea**
De missie en visie v a n B s G W B e l a s t i n g s a m e n w e r k i n g G e m e e n t e n en W a t e r s c h a p p e n w o r d e n w e e r s p i e g e l d in d e a a r d e n v o r m v a n de o r g a n i s a t i e . B s G W is g e o r g a n i s e e r d als een kwalitatief hoogwaardige uitvoeringsorganisatie; een zelfstandige organisatie w a a r de principes v a n bedrijfsmatig en proces gestuurd w e r k e n leidend zijn.
De organisatie BsGW draagt de volledige integrale verantwoordelijkheid, inclusief bijvoorbeeld financieel beheer en personeelszaken. De organisatie voorziet zelf in de ondersteunende functies (bedrijfsvoering; P&O, I C T e.d.) of koopt deze in tegen marktconforme tarieven. Hierbij wordt nadrukkelijk, op basis van de doelstellingen van de BsGW, de afweging gemaakt tussen enerzijds afhankelijkheid van derden en risico's en de beheersing daarvan en anderzijds de kosten.
Personeel Door
de
verzelfstandiging
Waterschapsheffingen
van
uit
het
de
Unit
Water-
schapsbedrijf Limburg tot het nieuwe B s -
Secretariaat
G W , is formatie van de afdelingen P&O en . Bestuursondersteuning Jur. zaken en HRM
Planning en Control
P&C overgeheveld naar BsGW. Het formatieplan van BsGW per 1 april 2011 omvatte 77 fte. Onderdeel hiervan is een eigen ondersteuning/bedrijfsvoering
Gegevensbeheer
Afdeling Klantenzake
Incl. WOZ / taxatie
Afdeling Invordering en afdrachtbeheer
en
Onder-
nemingsraad. Het ziekteverzuim tot en met december 2011 lag met 3 , 6 7 % onder de jaarnorm van 4 % .
De p e r s o n e e l s k o s t e n zijn per saldo e 589 duizend lager dan begroot. De vaste formatie van BsGW (77 Fte's) bevat een vacatureruimte van ruim 6 fte. Deze vacatureruimte wordt, in afwachting van nieuwe toetreders vooralsnog via flexibele inhuur ingevuld (de formatie wordt niet o v e r s c h r e d e n ) . De te verrichten werkzaamheden voor HDSR zitten niet in de v a s t e formatie van B s G W , maar zijn als flexibel inhuurbudget in de begroting opgenomen. Via begrotingswijzigingen is een deel van dit budget overgeheveld naar overige diensten door derden. Daarnaast is een deel van de geraamde opleidingskosten in 2011 niet besteed.
De ontwikkeling van BsGW staat volledig in het teken van groei, zowel in kwantitatieve als ook in kwalitatieve zin. T e r versterking van de kwalitatieve ontwikkeling van de medewerk(st)ers is een cyclus van personeelsontwikkelingsgesprekken "uitgerold" waardoor in 2011 aandacht uitging naar de persoonlijke ontwikkeling en/of het opheffen van (ingrijpende) discrepanties. De cyclus loopt tot uiterlijk april 2 0 1 2 en leidt tot passende (opleidings)afspraken.
25
In het kader van de CAO afspraken is de introductie van het Individueel Keuze Budget en de verdere flexibilisering van de werktijden voorbereid. De implementatie vond plaats per 1 - 1 - 2 0 1 2 . Een voorstel over verdere flexibilisering is, om advies aan OR en ter goedkeuring voorgelegd aan het bestuur. T e r versterking van de integrale managementfunctie zijn alle arbeidsvoorwaarden, inclusief de lokale regelingen, digitaal ter beschikking gesteld aan alle B s G W - m e d e w e r k ( s t ) e r s .
Binnen de zelfstandige organisatie BsGW is in 2011 eveneens een Ondernemingsraad in het leven geroepen. De nieuwe Ondernemingsraad van BsGW is per 3 mei 2011 opgericht en bestaat uit 5 leden.
Uit de verzelfstandiging van BsGW uit het Waterschapsbedrijf Limburg, vloeit ook een verzelfstandiging van de personeelsvereniging voort. In 2011 zijn de voorbereidingen gestart voor de oprichting van deze eigen personeelsvereniging voor BsGW.
Huisvesting BsGW huurt haar kantoorpand (2.013 m ) van het Waterschapsbedrijf Limburg (WBL) tegen een 2
marktconforme huurprijs, inclusief servicekosten, huur parkeerplaatsen (50) en restaurant
Exploitatie BsGW heeft in haar meerjarenplanning de ambitie verwerkt om binnen 5 j a a r taakstellend een kostenreductie van 1 0 % te realiseren door efficiencyverbetering en innovatie. De optimalisatietrajecten voor verkorting doorlooptijd, optimalisatie input/outputstromen en gegevensbeheer zullen tot efficiencyverbeteringen leiden. Daarnaast blijken de synergievoordelen in de procesvoering voor gemeenten groter dan aanvankelijk ingeschat. Deze ambitie is realiseerbaar binnen de momenteel bekende ontwikkelingen binnen wet- en regelgeving. Onvoorziene ingrijpende wijzigingen in wet en regelgeving kunnen de ambitie doorkruisen.
Over het 2011 heeft BsGW een positief resultaat behaald van e 509 duizend.
BsGW
Exploitatiecijfers 2011
Bedragen x € 1.000,-
Jaarrekening 2011
Begroting 2011
Lasten Baten - Divers - Bijdragen deelnemers
€
9.193
€
9.661
€
9.580
€ €
2.456 7.246
€ €
2.415 7.246
€ €
2.334 7.246
Kosten totaal
€
9.702
€
9.661
€
9.580
Exploitatieresultaat positief
€
509
26
Contact
B s G W Belastingsamenwerking Gemeenten en Waterschappen
Kantooradres Maria Theresialaan 9 9 , 6 0 4 3 CX Roermond Postadres Postbus 1 2 7 5 , 6 0 4 0 KG Roermond Telefoon 088 - 8 4 2 0 444 E-mail
[email protected] Website www.BsGW.nl
Meer informatie over de gemeentelijke belastingen van Gemeente Venlo;
www.belastingenvenlo.nl
Gemeente Bergen;
www.belastingenbergen.nl
Gemeente Nederweert;
www.belastingennederweert.nl
Meer informatie over de waterschapsbelastingen van Waterschap Roer en O v e r m a a s ( W R O ) ; www.waterschapsheffingenlimburg.nl Waterschap Peel en Maasvallei (WPM);
www.waterschapsheffingenlimburg.nl
29
BsGW
Belastingsamenwerking Gemeenten en Waterschappen Maria Theresialaan 99 6043 CX Roermond Postbus 1275
SG
»
« | ÊS
vV
6040 K G Roermond Belastingsamenwerking Gemeenten e a i « a t o i s c t e p p » B ~ -
088 84 20 444
[email protected]
Waterschap loer
en
Qv
I
•••meas
S? Hf
www.BsGW.nl 52426297
"2.01:2.05333
Aan het Algemeen Bestuï r yan het . 0 ^ . 2 3 Waterschap Roer en Oveifnaa&p . .*x* i.-;'* .*m Postbus 185 ft» 6130 AD Sittard
N»*
Pdcu
Uw kenmerk:
Afdeling:
Uw brief v a n :
Behandeld door:
Ons kenmerk: Bijlage(n): Onderwerp:
BS12.1225b 1 Jaarrekening 2011
Telefoonnummer: E-mail: Datum:
Planning & Control K. van Bergen 088-8420474
[email protected] 13 juli 2012
Geachte Bestuur, Het Algemeen Bestuur van de Belastingsamenwerking Gemeenten en Waterschappen (BsGW) heeft in haar vergadering van 28 juni 2012 de jaarrekening 2011 vastgesteld. Artikel 26 lid 2 van de Gemeenschappelijke Regeling BsGW bepaalt dat het Dagelijks Bestuur de begroting binnen twee weken na de vaststelling, doch in ieder geval vóór 15 juli van het jaar voorafgaande aan dat waarvoor de begroting dient, doorzendt aan uw Bestuur. Bijgaand doen we u de vastgestelde jaarrekening 2011 toekomen.
Hoogachtend, Het Dagelijks Bestuur, De directeur
De voorzitter
H:\Plannlng en Control\2012\bestuursvoorstellen 2012\jaarekening 2 0 1 1 versie O.l.doc
BsGW Belastingsamenwerking G e m e e n t e n en Waterschappen is e e n samenwerkingsverband voor heffing en inning v a n gemeentelijke belastingen en waterschapsbelastingen en uitvoering van de wet WOZ van
G e m e e n t e Bergen G e m e e n t e Nederweert G e m e e n t e Venio Waterschap Peel en Maasvallei Waterschap Roer en O v e r m a a s
Belastingsamenwerking Gemeenten en Waterschappen
Jaarrekening 2011
H:\HRM-BOJZ\BO\Concepten\Verzendlijst AB 2 8 - 6 - 2 0 1 2 \ 4 . 2 AB 2 8 - 6 - 2 0 1 2 Jaarrekening 2 0 1 1 . d o c
Inhoudsopgave
1
Programmaverantwoording
5
1.1
Bestuur en organisatie
5
1.1.1
Oprichting en d e e l n e m e r s Gemeenschappelijk Regeling
5
1.1.2
Missie en Visie
5
1.1.3
Bestuur
6
1.2
Beleidsvisie algemeen
6
1.3
Overzicht realisatie per p r o g r a m m a
7
2
Paragrafen
11
2.1
Weerstandsvermogen
11
2.2
Onderhouden kapitaalgoederen
11
2.3
Financiering
11
2.4
Bedrijfsvoering
11
2.5
Verbonden partijen
12
3
Balans per 31 december 2011
13
3.1
Balans per 3 1 december 2 0 1 1
13
3.2
Toelichting op de balans per 3 1 december 2 0 1 1
15
3.2.1
Toelichting algemeen
15
3.2.2
Toelichting per balanspost
17
4
Rekening 2011 van lasten en baten naar soort
4.1
Rekening 2 0 1 1 van lasten en baten naar soort
19 19
4.2
Toelichting
20
5
Overige gegevens
20
5.1
B e l a n g r i j k e g e b e u r t e n i s s e n na b a l a n s d a t u m
22
5.2
Resultaatbestemming
22
5.3
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant
22
6
Vaststellingsbesluit
25
1
Programmaverantwoording
De p r o g r a m m a v e r a n t w o o r d i n g b e s t a a t uit d e v e r a n t w o o r d i n g o v e r de realisatie p e r p r o g r a m m a en het overzicht van de algemene dekkingsmiddelen. In het geval v a n
Belastingsamenwerking
Gemeenten en Waterschappen (hierna: BsGW) betreft dit het p r o g r a m m a "Lasten en heffing en i n v o r d e r i n g b e l a s t i n g " . D a a r n a a s t w o r d t i n z i c h t g e g e v e n in h e t g e b r u i k v a n h e t g e r a a m d e
bedrag
voor de post onvoorzien.
Ingevolge artikel 197 van de G e m e e n t e w e t (en de W e t Gemeenschappelijke Regelingen) legt het Dagelijks Bestuur van BsGW ieder j a a r verantwoording af over het gevoerde financiële beheer, onder overlegging van de j a a r r e k e n i n g . O v e r e e n k o m s t i g deze w e t w o r d t de jaarrekening
aangevuld
m e t het verslag ter zake van de accountant. De uitwerking van v o o r n o e m d wetsartikel heeft ertoe g e l e i d d a t d e n a d r u k is k o m e n t e l i g g e n o p d e v e r a n t w o o r d i n g o p h e t p u n t v a n d o e l m a t i g h e i d .
1.1
Bestuur en
organisatie
1.1.1
Oprichting en deelnemers Gemeenschappelijk Regeling
G e m e e n t e V e n l o , W a t e r s c h a p R o e r e n O v e r m a a s e n W a t e r s c h a p Peel e n M a a s v a l l e i h e b b e n e e n zelfstandige belastingsamenwerking opgericht per 1 april 2 0 1 1 o n d e r de n a a m B e l a s t i n g s a m e n w e r k i n g G e m e e n t e n e n W a t e r s c h a p p e n . B s G W is r e c h t s o p v o l g e r v a n Waterschapsbedrijf Limburg, unit Waterschapsheffingen. De v e r z e l f s t a n d i g i n g b e o o g t e e n zo g r o o t m o g e l i j k m a a t s c h a p p e l i j k r e n d e m e n t t e h a l e n u i t s a m e n w e r k i n g tussen lokale overheden op het gebied van belastingheffing en - inning. De s a m e n w e r k i n g w o r d t o o k a a n g e g a a n als g r o e i m o d e l g e r i c h t o p u i t b r e i d i n g v a n d e s a m e n w e r k i n g met andere gemeenten. 1.1.2
M i s s i e e n Visie
G e m e e n t e n e n w a t e r s c h a p p e n v e r w e r k e n als zelfstandige o v e r h e d e n ieder hun eigen decentrale belastingen. Beide organisaties voeren voor de heffing en invordering v a n hun
belastingen
nagenoeg dezelfde processen uit. O o k m a k e n zij v o o r een belangrijk deel gebruik v a n dezelfde gegevens en gegevensbronnen. Samenwerking tussen waterschappen en gemeenten biedt dan ook veel v o o r d e l e n : veel w e r k w o r d t niet m e e r d u b b e l gedaan en de belastingheffing w o r d t efficiënter en dus op den d u u r goedkoper. Daarnaast biedt dit nieuwe samenwerkingsverband
een
verdergaande digitalisering o m burgers en bedrijven beter te bedienen, zoals dat van-de uitvoeringsprocessen v a n lokale o v e r h e d e n w o r d t v e r w a c h t . Ook a n d e r e g e m e e n t e n k u n n e n zich aansluiten bij d i t s a m e n w e r k i n g s v e r b a n d en d a a r d o o r deze v o o r d e l e n behalen. De m i s s i e v e r w o o r d t de r e d e n v a n h e t b e s t a a n v a n B s G W e n d e b e l a n g r i j k s t e a m b i t i e die zij in d e uitvoering v a n haar t a k e n n a s t r e e f t . Deze vloeit v o o r t uit de t a a k e n positionering als gemeenschappelijke uitvoeringsorganisatie v a n de deelnemende overheidsorganen. De missie van BsGW luidt als v o l g t :
De BsGW heft en int alle lokale belastingen namens haar deelnemers, beheert de authentieke basisregistraties en verzorgt het product waarderen. De BsGW voert deze taken uit voor haar deelnemers, zijnde gemeenten en waterschappen. Dit doet de BsGW op rechtmatige wijze en voorts zo doeltreffend, doelmatig en klantvriendelijk mogelijk. De BsGW is een uitvoerende en dienstverlenende organisatie die op basis van maatschappelijk algemeen aanvaarde bedrijfseconomische principes wordt geleid. In dat verband streeft zij naar een optimale schaalgrootte. BsGW w e r k t tegen de laagst mogelijke kosten, uitgaande van de beste prijs/prestatie verhouding gekoppeld aan handhaving en waar mogelijk verhoging van het niveau van de dienstverlening.
Jaarrekening 2011
Pagina 5 van 2 5
Hierbij hoort o o k expliciet het zoveel mogelijk zoeken en daadwerkelijk aangaan v a n samenwerkingsverbanden m e t andere overheden wanneer deze schaalvergroting en efficiëntievoordelen o p l e v e r e n . BsGW investeert als kwaliteitsorganisatie continu in d e o n t w i k k e l i n g van kennis e n resultaatbewustzijn v a n zijn m e d e w e r k e r s . Grote waarde w o r d t toegekend aan welzijn, veiligheid e n gezondheid v a n de m e d e w e r k e r s in h e t f u n c t i o n e r e n .
1.1.3
Bestuur
B s G W h e e f t , z o a l s is g e r e g e l d i n d e g e m e e n s c h a p p e l i j k e r e g e l i n g , t w e e b e s t u u r s o r g a n e n :
Algemeen Bestuur H e t b e l a n g r i j k s t e o r g a a n v a n B s G W is h e t a l g e m e e n b e s t u u r . D e r a a d v a n i e d e r e d e e l n e m e n d e gemeente respectievelijk het algemeen bestuur v a n ieder deelnemend waterschap wijst twee leden van het algemeen bestuur aan totdat het aantal deelnemers zeven bedraagt. De v e r g a d e r i n g e n v a n h e t b e s t u u r zijn o p e n b a a r . H e t A l g e m e e n B e s t u u r b e s t o n d in 2 0 1 1 u i t :
•
D e h e e r mr. J.H.G.M. T e e u w e n , w e t h o u d e r g e m e e n t e V e n l o
•
De heer
•
De heer
drs. M.L. Verheijen, w e t h o u d e r g e m e e n t e V e n l o S.H.M. Satijn, w e t h o u d e r g e m e e n t e V e n l o o p v o l g e r
v a n d h r . V e r h e i j e n na zijn
aanstelling als gedeputeerde v a n de Provincie Limburg •
De heer
•
De heer
dr. J . J . Schrijen, v o o r z i t t e r w a t e r s c h a p R o e r e n O v e r m a a s drs. C.H.J.M. Lebens, l i d D a g e l i j k s B e s t u u r , v i c e v o o r z i t t e r w a t e r s c h a p
Roer en
Overmaas •
De heer
R.E.W.M. Dupont,
lid D a g e l i j k s B e s t u u r , v i c e v o o r z i t t e r w a t e r s c h a p Peel e n
Maasvallei •
De heer
ing. J.A.M. de Hoon,
lid D a g e l i j k s B e s t u u r w a t e r s c h a p Peel e n M a a s v a l l e i
Dagelijks Bestuur Het dagelijks bestuur bestaat uit de voorzitter en t w e e leden t e b e n o e m e n door het algemeen bestuur. Tot de bevoegdheden v a n het dagelijks bestuur behoort onder meer het voorbereiden van besluiten v a n het algemeen
bestuur.
Het Dagelijks Bestuur bestond in 2 0 1 1 uit:
•
D e h e e r mr. J.H.G.M. T e e u w e n , w e t h o u d e r g e m e e n t e V e n l o
•
De heer
drs. C.H.J.M. Lebens,
lid D a g e l i j k s B e s t u u r , v i c e v o o r z i t t e r w a t e r s c h a p R o e r e n
Overmaas •
De heer
ing. J.A.M. de Hoon,
lid D a g e l i j k s B e s t u u r w a t e r s c h a p Peel e n M a a s v a l l e i
Voorzitter D e v o o r z i t t e r w o r d t a a n g e w e z e n d o o r h e t a l g e m e e n b e s t u u r . D e v o o r z i t t e r is o n d e r m e e r b e l a s t m e t de leiding v a n de v e r g a d e r i n g e n v a n h e t a l g e m e e n bestuur e n h e t dagelijks bestuur. Hij t e k e n t de stukken die v a n h e t bestuur e n v a n het dagelijks bestuur uitgaan. De voorzitter v e r t e g e n w o o r d i g t BsGW in e n b u i t e n r e c h t e . Voorzitter v a n BsGW is:
•
D e h e e r mr. J.H.G.M. T e e u w e n , w e t h o u d e r g e m e e n t e V e n l o
•
V i c e v o o r z i t t e r is d e h e e r
drs. C.H.J.M. Lebens,
lid D a g e l i j k s B e s t u u r , v i c e v o o r z i t t e r
waterschap Roer en O v e r m a a s
1.2
Beleidsvisie
algemeen
BsGW behartigt als uitvoeringsorganisatie v a n de d e e l n e m e n d e w a t e r s c h a p p e n e n g e m e e n t e de zorg voor het volledig, tijdig, r e c h t m a t i g , juist e n doelmatig heffen en innen v a n de lokale belastingen. BsGW w e r k t daarbij tegen de laagst mogelijke kosten, uitgaande v a n de beste
Jaarrekening 2 0 1 1
Pagina 6 van 2 5
prijs/prestatie verhouding gekoppeld aan een optimaal niveau van dienstverlening. Hierbij hoort ook het zoveel mogelijk zoeken en daadwerkelijk aangaan van samenwerkingsverbanden
met
andere overheden wanneer deze efficiëntievoordelen opleveren.
1.3
Overzicht realisatie
per
programma
I n deze p a r a g r a a f w o r d t inzicht g e g e v e n in d e m a t e w a a r i n d e d o e l s t e l l i n g e n v a n h e t
programma
" L a s t e n e n h e f f i n g e n i n v o r d e r i n g b e l a s t i n g " z i j n g e r e a l i s e e r d e n d e w i j z e w a a r o p g e t r a c h t is d e beoogde maatschappelijke effecten te bereiken.
De d i e n s t v e r l e n i n g v a n BsGW b e s t a a t uit het heffen e n innen v a n alle lokale belastingen
namens
haar d e e l n e m e r s , het beheren van de authentieke basisregistraties en en het verzorgen v a n het product w a a r d e r e n . BsGW voert deze taken uit v o o r haar deelnemers, zijnde g e m e e n t e n en waterschappen. D e o p r i c h t i n g v a n B s G W h e e f t p l a a t s g e v o n d e n o p 1 a p r i l 2 0 1 1 . E c o n o m i s c h e g e z i e n is B s G W v a n a f 1 j a n u a r i 2 0 1 1 g e s t a r t . I n d e v o o r l i g g e n d e j a a r r e k e n i n g is d a n o o k v e r a n t w o o r d i n g a f g e l e g d o v e r het hele kalenderjaar 2 0 1 1 . Doelstelling
De strategische doelstellingen v a n BsGW z i j n : daling kosten deelnemers minimaal gelijkblijvende kwaliteit van de dienstverlening vergroting digitale dienstverlening
Daling kosten
deelnemers
E e n v a n d e d o e l s t e l l i n g e n d i e v o o r t v l o e i e n u i t d e m i s s i e v a n B s G W is k o s t e n r e d u c t i e d o o r s c h a a l v e r g r o t i n g . BsGW zal actief v e r d e r e s a m e n w e r k i n g s v o r m e n m e t a n d e r e g e m e e n t e n en w a t e r s c h a p p e n initiëren m e t als doel d o o r s c h a a l v e r g r o t i n g de k o s t p r i j s per a a n s l a g ( r e g e l ) te v e r l a g e n e n hierbij h e t n i v e a u v a n d i e n s t v e r l e n i n g in s t a n d t e h o u d e n e n w a a r m o g e l i j k te v e r b e t e r e n . E v e n t u e l e t o e k o m s t i g e s a m e n w e r k i n g s v e r b a n d e n w a r e n niet o p g e n o m e n in d e b e g r o t i n g 2 0 1 1 . Deze w o r d e n p a s in de b e g r o t i n g o p g e n o m e n z o d r a d e d e s b e t r e f f e n d e s a m e n w e r k i n g is g e f o r m a l i s e e r d e n d e f i n a n c i ë l e c o n s e q u e n t i e s k u n n e n w o r d e n v a s t g e s t e l d . D a a r n a a s t d i e n t B s G W t a a k s t e l l e n d e e n k o s t e n r e d u c t i e v a n 1 0 % t e r e a l i s e r e n in d e e e r s t e 5 j a r e n n a d e o p r i c h t i n g d o o r e f f i c i e n c y v e r b e t e r i n g e n i n n o v a t i e . O m d e z e r e d e n is i n d e m e e r j a r e n r a m i n g 2 0 1 2 - 2 0 1 6 o p g e n o m e n d a t BsGW de inflatie v a n g e m i d d e l d 2 % per j a a r v a n de netto kosten niet zal c o m p e n s e r e n .
Minimaal gelijkblijvende
kwaliteit van de
dienstverlening
BsGW s t r e e f t e r n a a r o m d e k w a l i t e i t v a n de d i e n s t v e r l e n i n g in s t a n d t e h o u d e n e n w a a r m o g e l i j k t e verbeteren.
Vergroting digitale
dienstverlening
Door toepassing v a n digitale dienstverlening sluit BsGW aan op d o o r de overheid ingezette visie en beleid zoals o n d e r a n d e r e v e r w o o r d in h e t i-NUP, d e o v e r h e i d s b r e d e i m p l e m e n t a t i e a g e n d a
voor
dienstverlening e - o v e r h e i d . I n deze visie op dienstverlening v e r w o o r d e n g e m e e n t e n , provincies, w a t e r s c h a p p e n , u i t v o e r i n g s o r g a n i s a t i e s e n h e t Rijk in e e n B e s t u u r s a k k o o r d h u n g e d e e l d e a m b i t i e : é é n o v e r h e i d die g e m a k k e l i j k t o e g a n k e l i j k is. V o o r b u r g e r s e n b e d r i j v e n b e t e k e n t d i t d a t zij s t e e d s vaker het digitale kanaal kunnen gebruiken o m zaken m e t de overheid te regelen. Andere kanalen, zoals balie, post en telefoon blijven bestaan en zijn o n d e r s t e u n e n d .
Jaarrekening 2011
Pagina 7 van 25
Door de klant te stimuleren gebruik te maken van digitale dienstverlening, is het mogelijk kostenbesparingen te realiseren.
Jaarrekening 2011
Pagina 8 van 25
Waf hebben w e bereikt en waf hebben w e daarvoor gedaan?
Daling kosten
deelnemers
De W O Z - t a k e n m e t b e t r e k k i n g t o t de w a a r d e b e p a l i n g w a r e n in e e r s t e instantie g e e n o n d e r d e e l v a n d e i n t e g r a l e s a m e n w e r k i n g m e t d e g e m e e n t e V e n l o p e r 1 - 1 - 2 0 0 9 . I n m i d d e l s is d e b e s t u u r l i j k e besluitvorming o m t r e n t de overheveling van deze taken naar BsGW afgerond. De taken zullen per 1 - 1 - 2 0 1 2 w o r d e n u i t g e v o e r d d o o r B s G W , w a t p e r s a l d o r e s u l t e e r t in lagere k o s t e n v o o r d e deelnemers vanaf 2012. In 2 0 1 1 hebben verscheidene samenwerkingsbesprekingen en -onderzoeken m e t de Limburgse g e m e e n t e n p l a a t s g e v o n d e n . Deze acquisities b e v i n d e n zich in v e r s c h i l l e n d e s t a d i a . Per 1 - 1 - 2 0 1 2 treden de g e m e e n t e Bergen en Nederweert toe t o t de Gemeenschappelijke Regeling BsGW, wat per s a l d o r e s u l t e e r t in l a g e r e k o s t e n v o o r d e d e e l n e m e r s v a n a f 2 0 1 2 . V o o r d e m o g e l i j k e s a m e n w e r k i n g m e t d e g e m e e n t e U t r e c h t / D e B i l t e n H D S R is i n 2 0 1 1 e e n b u s i n e s s c a s e u i t g e w e r k t . E i n d 2 0 1 1 is b e s t u u r l i j k o v e r e e n g e k o m e n n i e t o v e r t e g a a n t o t i n t e g r a l e b e l a s t i n g s a m e n w e r k i n g . W e l w o r d t o n d e r z o c h t in h o e v e r r e h e t d i g i t a l e c o n c e p t
gemeenschappelijk
gebruikt kan worden. In het 3
e
k w a r t a a l 2 0 1 1 is e e n s a m e n w e r k i n g s o n d e r z o e k o p g e s t a r t d i e d e m o g e l i j k h e d e n e n
gevolgen v a n s a m e n w e r k i n g tussen de Limburgse Belastingsamenwerking (Libel, bestaande uit
de
uitvoeringsorganisatie Gemeenschappelijke Belasting- en RegistratieDienst (GBRD) Parkstad, de g e m e e n t e Maastricht e n de g e m e e n t e S i t t a r d - G e l e e n ) e n BsGW in beeld zal b r e n g e n . Begin 2 0 1 2 r e s u l t e e r t d i t in e e n a f g e r o n d e b u s i n e s s c a s e . In de m e e r j a r e n r a m i n g 2 0 1 2 - 2 0 1 6 heeft BsGW 1 0 % kostenreductie doorgevoerd d o o r de i n f l a t i e c o r r e c t i e ( 2 % p e r j a a r ) v o o r d e z e v i j f j a r e n n i e t d o o r t e r e k e n e n in d e b e g r o t e e x p l o i t a t i e k o s t e n v a n d e u i t v o e r i n g s o r g a n i s a t i e . T e n b e h o e v e v a n d e v e r z e l f s t a n d i g i n g v a n B s G W is door WBL een splitsingsbegroting van de unit Waterschapsheffing opgesteld, welke o p 3 1 m e i 2010 is g e a c c o r d e e r d d o o r h e t A l g e m e e n B e s t u u r v a n h e t W B L . A n t i c i p e r e n d o p d e t a a k s t e l l e n d e kostenreductie v a n 1 0 % , heeft BsGW de splitsingsbegroting 2 0 1 1 van de unit Waterschapsheffing t e g e n het licht g e h o u d e n . Uitgangspunt hierbij w a s een m i n i m a l e , realistisch o n d e r b o u w d e begroting w a a r m e e BsGW invulling kan geven aan de doelstelling o m de bijdragen v a n de d e e l n e m e r s z o l a a g m o g e l i j k t e l a t e n z i j n . P e r s a l d o is d o o r b o v e n s t a a n d e e x e r c i t i e p l u s e n k e l e lastenverschuivingen, de startbegroting van BsGW m e t € 6 5 9 . 1 4 0 , - verlaagd ten opzichte van de splitsingsbegroting.
Minimaal gelijkblijvende
kwaliteit van de
dienstverlening
BsGW heeft haar financiële taakstellingen voor het belastingjaar 2 0 1 1 per ultimo
2011
gerealiseerd. Zo zijn v o o r 2 0 1 1 o n d e r s t a a n d e n o r m e n v o o r alle d e e l n e m e r s g e r e a l i s e e r d . Waterschappen: 9 5 % van het bedrag v a n de prognose belastingheffing dient per 3 1 maart via a a n s l a g e n o p g e l e g d t e z i j n . Per 3 0 n o v e m b e r d i e n e n d e r e s t e r e n d e 5 % v a n d e prognose belastingheffing te zijn opgelegd. Gemeente Venlo: 9 5 % van het bedrag van de prognose belastingheffing dient per 28 f e b r u a r i o p g e l e g d t e z i j n , dit in v e r b a n d m e t d e v e r p l i c h t e b e s c h i k k i n g s d a t u m v a n d e W O Z - w a a r d e . Op 30 n o v e m b e r dient 9 8 % v a n het bedrag van de prognose belastingheffing te zijn opgelegd voor w a t betreft de g e m e e n t e , de resterende 2 %
worden
in h e t d a a r o p v o l g e n d e j a a r g e r e a l i s e e r d . v o o r alle d e e l n e m e r s is d e a f d r a c h t p r o g n o s e 2 0 1 1 g e r e a l i s e e r d . De u i t v o e r i n g v a n d e k w i j t s c h e l d i n g h e e f t in 2 0 1 1 p l a a t s g e v o n d e n o v e r e e n k o m s t i g h e t v a s t g e s t e l d e kwijtschelding beleid.
Jaarrekening 2011
Pagina 9 van 2 5
H e t g e r e a l i s e e r d e b e d r a g a a n o n i n b a r e p o s t e n b l i j f t v o o r alle d e e l n e m e r s e n v o o r alle belastingjaren nog binnen de prognose. K w i j t s c h e l d i n g e n , W O Z - b e z w a r e n e n o v e r i g e b e z w a r e n zijn in 2 0 1 1 b i n n e n de w e t t e l i j k e afhandelnormen verwerkt. De u i t v o e r i n g w e t W O Z v o o r d e g e m e e n t e V e n l o w a s in 2 0 1 1 n o g n i e t v o l l e d i g g e ï n t e g r e e r d in d e uitvoeringsorganisatie BsGW. Dit w o r d t per 1 - 1 - 2 0 1 2 geëffectueerd. Voor 2 0 1 1 v o n d de uitvoering n o g p l a a t s o n d e r v e r a n t w o o r d e l i j k h e i d v a n d e g e m e e n t e V e n l o . H e t w a a r d e r e n v a n d e o b j e c t e n is uitgevoerd door het t e a m waardebepaling van de gemeente Venlo. Naar aanleiding van de inspectie v a n de w a a r d e r i n g s k a m e r op 18 m a a r t 2 0 1 1 heeft de g e m e e n t e Venlo het predicaat goed o n t v a n g e n v o o r de uitvoering v a n de w e t W O Z . D o o r d e a c c o u n t a n t is v o o r w a t b e t r e f t d e h e f f i n g e n a d m i n i s t r a t i e 2 0 1 1 , n e t z o a l s i n v o o r g a a n d e jaren, een goedkeurende controleverklaring afgegeven.
Vergroting digitale
dienstverlening
BsGW volgt de realisatie van de voorzieningen v a n het Nationaal
Uitvoeringsprogramma
D i e n s t v e r l e n i n g e n E-overheid (NUP) e n sluit a a n bij b e w e z e n o p l o s s i n g e n . BsGW h e e f t in 2 0 1 1 de m o g e l i j k h e d e n o m de digitale n o t a in te p a s s e n in h a a r digitale c o n c e p t e n d e h u i d i g e betalingsvoorwaarden onderzocht. In de loop v a n 2 0 1 2 wordt dit verder uitgewerkt en kan BsGW de facturen o o k digitaal aanbieden. Het aandeel van de digitale klantcontacten ten opzichte van het totaal aantal ontvangen k l a n t c o n t a c t e n v e r t o o n t een licht s t i j g e n d e lijn sinds 2 0 0 9 . Het a a n d e e l ligt t o t en m e t d e c e m b e r 2 0 1 1 op 1 3 % ; 1 % boven het jaar 2010.
Wat heeft het gekost?
B e d r a g e n ( x € l.OOO) LASTEN BATEN NETTO KOSTEN BIJDRAGEN DEELNEMERS EXPLOITATIERESULTAAT
Jaarrekening 2011
Rekening ( p e r i o d e 1-1-2011 t / m 31-12-2011)
Oorspronkelijke begroting
Bijgestelde begroting
9.193 2.456
9.661 2.415
9.580 2.334
6.737
7.246
7.246
7.246
7.246
7.246
509
0
0
Pagina 10 van 25
2
Paragrafen
2.1
Weerstandsvermogen
Het w e e r s t a n d s v e r m o g e n bestaat uit de middelen w a a r o v e r BsGW kan beschikken o m niet begrote kosten te dekken plus de financiële gevolgen op te kunnen vangen van
bedrijfsvoeringrisico's
w a a r v o o r g e e n maatregelen zijn of k u n n e n w o r d e n getroffen. Het a a n h o u d e n v a n w e e r s t a n d s v e r m o g e n v o o r k o m t dat elke financiële tegenvaller d w i n g t tot directe begrotingsmaatregelen zoals bezuinigingen en het aanpassen van het vastgestelde b e l e i d s k a d e r e n d e d a a r u i t v o o r t v l o e i e n d e p r o g r a m m a d o e l s t e l l i n g e n . F l u c t u a t i e s in d e j a a r l i j k s e bijdragen van de deelnemers aan BsGW kunnen hiermee worden v o o r k o m e n . Het w e e r s t a n d s v e r m o g e n v a n BsGW per 3 1 d e c e m b e r 2 0 1 1 bestaat uit de o p g e b o u w d e
reserves
t o t e n m e t 2 0 1 1 ( € 3 8 5 d u i z e n d ) . De post reserves b e t r e f t de g e s t o r t e bijdrage v a n W R O , WPM e n d e g e m e e n t e V e n l o in h e t w e e r s t a n d s v e r m o g e n v a n BsGW.
2.2
Onderhouden
kapitaalgoederen
De k a p i t a a l g o e d e r e n v a n BsGW b e s t a a n uit I C T - ( i n n o v a t i e ) p r o j e c t e n . Op deze activa w o r d t afgeschreven. Kleine aanschaf v a n h a r d - en s o f t w a r e w o r d t via de
(begrotings)exploitatie
a f g e h a n d e l d . De k a d e r s z o a l s d e z e z i j n o p g e s t e l d in d e n o t a f i n a n c i e e l b e l e i d z i j n h i e r o p v a n toepassing.
2.3
Financiering
De bedrijfsvoering h e e f t BsGW er niet toe g e n o o d z a a k t o m ( k a s g e l d ) leningen op te n e m e n .
Llauiditeitenbeheer H e t t e v o l g e n f i n a n c i e r i n g s b e l e i d ligt v a s t in h e t F i n a n c i e r i n g s s t a t u u t e n h o u d t in d a t
beleidsmatig
wordt gestreefd naar een gemiddelde nulstand van het rekening-courantsaldo. Gezien het tijdens het j a a r niet-synchroon lopen van ontvangsten en uitgaven zijn fluctuaties rond het nulpunt o n v e r m i j d e l i j k . O m d e n u l s t a n d z o v e e l m o g e l i j k t e k u n n e n b e n a d e r e n , is v o o r 2 0 1 1 m a a n d e l i j k s een liquiditeitsplanning opgesteld.
Kasbeheer Tijdelijke o v e r s c h o t t e n of t e k o r t e n w o r d e n bij d e h u i s b a n k i e r t e g e n een zo g u n s t i g m o g e l i j k e rente uitgezet of o p g e n o m e n . Negatieve saldi v a n de h e f f i n g e n r e k e n i n g e n zijn niet m o g e l i j k , aangezien niet meer dan de ontvangen en verwerkte heffing wordt afgedragen.
2.4
Bedrijfsvoering
Productieaantallen De v o l g e n d e tabel g e e f t de p r o d u c t i e g e t a l l e n v a n BsGW w e e r per d e e l n e m e r of klant. De totale productiegetallen van de d e e l n e m e r s voor de aanslagbiljetten, aanslagregels, gemeentelijke W O Z o b j e c t e n V e n l o e n k l a n t c o n t a c t e n w o r d e n als v e r d e e l s l e u t e l g e b r u i k t o m d e t o t a l e k o s t e n v a n de vier primaire producten o m te slaan naar tarieven per product. Voor de berekening v a n de deelnemersbijdragen w o r d e n deze eenheidstarieven v e r m e n i g v u l d i g d m e t de productie aantallen per deelnemer.
Jaarrekening 2011
Pagina 11 van 2 5
Productie-getallen deelnemers / klanten BsGW Aantal heffingsplichtigen Aantal aanslagbiljetten Aantal aanslagregels Aantal WOZ-beschikkingen Aantal WOZ objecten Aantal klantcontacten Aantal betalingsherinneringen Aantal restvorderingsbrieven Aantal aanmaningen Aantal dwangbevelen Aantal kwijtscheldingsverzoeken Aantal verzoeken betalinqsreqelinqen Productie-getallen deelnemers / klanten BsGW Aantal heffingsplichtigen Aantal aanslagbiljetten Aantal aanslagregels Aantal WOZ-beschikkingen Aantal WOZ objecten Aantal klantcontacten Aantal betalingsherinneringen Aantal restvorderingsbrieven Aantal aanmaningen Aantal dwangbevelen Aantal kwijtscheldingsverzoeken Aantal verzoeken betalinqsregelinqen
WRO Rekening Begroting 2011 2011 372.400 369.500 388.700 389.000 1.165.600 1.165.500
WPM Rekening Begroting 2011 2011 193.000 190.500 205.300 205.000 638.000 634.500
396.500 135.400
385.500 125.000
202.900 54.400
210.500 73.500
1.000 43.700 17.200 21.500 168.400
1.400 46.500 18.500 14.600 157.500
800 19.900 7.000 7.600 94.500
600 20.500 6.500 5.400 87.500
HDSR Rekening Begroting 2011 2011 361.600 353.000 391.000 380.000 1.092.600 1.080.000 390.400 117.500 37.300 700 19.200 12.400 21.500 172.000
qemeente Venlo Rekening Begroting 2011 2011 51.200 51.000 58.800 53.000 165.200 165.000 60.600 57.000 55.600 56.000 36.800 51.500 5.200 6.400 100 100 3.200 3.000 2.200 1.700 4.500 4.000 33.100 30.000
Gemeente Utrecht Rekening Begroting 2011 2011
130.000 43.500 600 15.400 9.700 10.500 161.000
4.200 0 0 0 4.100 0
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
totaal deeln emers BsGW Rekening Begroting 2011 2011 616.600 611.000 652.800 647.000 1.968.800 1.965.000 60.600 57.000 655.000 652.000 226.600 250.000 5.200 6.400 1.900 2.100 66.800 70.000 26.700 26.400 33.600 24.000 296.000 275.000 totaal BsGW Rekening Begroting 2011 2011 978.200 964.000 1.043.800 1.027.000 3.061.400 3.045.000 60.600 57.000 1.045.400 652.000 348.300 380.000 42.500 49.900 2.600 2.700 86.000 85.400 38.800 36.400 59.200 34.500 436.000 468.000
Formatie D o o r d e v e r z e l f s t a n d i g i n g v a n d e u n i t W a t e r s c h a p s h e f f i n g e n v a n h e t W B L is f o r m a t i e v a n d e a f d e l i n g e n P & O e n P & C o v e r g e h e v e l d n a a r B s G W . H e t f o r m a t i e p l a n v a n B s G W is 7 7 f t e . Het ziekteverzuim t o t en m e t d e c e m b e r 2 0 1 1 ligt m e t 3 , 6 7 % o n d e r de j a a r n o r m v a n 4 % . De o n t w i k k e l i n g v a n d e B s G W s t a a t v o l l e d i g in h e t t e k e n v a n g r o e i , z o w e l in k w a n t i t a t i e v e als o o k i n k w a l i t a t i e v e z i n . T e r v e r s t e r k i n g v a n d e k w a l i t a t i e v e o n t w i k k e l i n g v a n d e m e d e w e r k ( s t ) e r s is d e POP-cyclus " u i t g e r o l d " w a a r d o o r de k o m e n d e m a a n d e n a a n d a c h t uitgaat naar de persoonlijke o n t w i k k e l i n g e n / o f het o p h e f f e n v a n ( i n g r i j p e n d e ) discrepanties. De cyclus loopt t o t uiterlijk april 2 0 1 2 en leidt t o t passende (opleidings)afspraken.
I n h e t k a d e r v a n d e C A O - a f s p r a k e n is d e i n t r o d u c t i e v a n h e t I n d i v i d u e e l K e u z e B u d g e t e n d e verdere flexibilisering van de werktijden voorbereid. De implementatie vindt plaats per
1-1-2012.
Een v o o r s t e l o v e r v e r d e r e flexibilisering is, o m a d v i e s a a n OR e n t e r g o e d k e u r i n g v o o r g e l e g d aan het bestuur. T e r v e r s t e r k i n g v a n de integrale m a n a g e m e n t f u n c t i e zijn alle a r b e i d s v o o r w a a r d e n , inclusief de lokale regelingen, digitaal t e r beschikking gesteld a a n alle B s G W - m e d e w e r k ( s t ) e r s .
Huisvesting BsGW huurt haar kantoorpand
(2.013
m d ) van
WBL t e g e n
een m a r k t c o n f o r m e huurprijs, inclusief
servicekosten, huur parkeerplaatsen (50) en restaurant.
2.5
Verbonden
partijen
De W a t e r s c h a p p e n R o e r e n O v e r m a a s ( W R O ) , Peel e n M a a s v a l l e i ( W P M ) e n d e g e m e e n t e V e n l o z i j n d e e e r s t e d e e l n e m e r s in de G e m e e n s c h a p p e l i j k e Regeling e n d a a r m e e d e o p r i c h t e r s v a n BsGW. Daarnaast heeft BsGW een dienstverleningsovereenkomst m e t Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden (HDSR).
W a t e r s c h a p Roer en O v e r m a a s
Naam
Vestigingsplaats Sittard
W a t e r s c h a p Peel e n M a a s v a l l e i
Venlo
D e e l n e m e r in BsGW
Gemeente Venlo Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden
Venlo Houten
D e e l n e m e r in BsGW Afnemer dienstverlening
Jaarrekening 2011
Aard relatie D e e l n e m e r in B s G W
Pagina 12 van 25
3
Balans per 31 december
2011
3,1
Balans per 31 december
2011
(Voor
winst bestemming)
Activa (x
£
1.000,-)
31 december
2011
1 januari 2011
Vaste A c t i v a
Immateriële
vaste activa (1)
Kosten voor onderzoek en ontwikkeling
320
495
320
495
485
39
485
39
806
534
224
0
224
0
2.275
0
237
6
TOTAAL VLOTTENDE ACTIVA
2.73®
6
TOTAAL ACTIVA
3.541
540
Totaal immateriële vaste activa
Immateriële
vaste activa in uitvoering
(2)
T o t a a l i m m a t e r i ë l e v a s t e a c t i v a in u i t v o e r i n g TOTAAL
VASTE
ACTIVA
Vlottende activa
Vorderingen
(3)
Debiteuren Totaal
vorderingen
Liquide middelen (4) Overlopende activa (5)
Jaarrekening 2011
Pagina 13 van 2 5
Passiva (x € 1.000,-)
3 1 december 2 0 1 1
1 januari
2011
Vaste passiva
Eigen vermogen (6) Algemene
reserve
Resultaat boekjaar Totaal eigen TOTAAL VASTE
vermogen PASSIVA
385
0
509
0
894
0
894
o
Vlottende passiva
Kortlopende schulden (7) Crediteuren
1.091
Belastingen en sociale lasten Overige schulden Totaal
kortlopende
schulden
Overlopende passiva ( 8 ) TOTAAL TOTAAL
VLOTTENDE
PASSIVA
Jaarrekening 2011
PASSIVA
0
0
0
1.540
338
2.631
338
16
202
2.647
540
3.541
540
Pagina 14 van 2 5
3.2
Toelichting op de balans per 31 december
3.2.1
Toelichting algemeen
Grondslagen voor waardering en
2011
resultaatbepaling
De g e h a n t e e r d e g r o n d s l a g e n v o o r w a a r d e r i n g e n r e s u l t a a t b e p a l i n g zijn o v e r e e n k o m s t i g h e t Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV),
Immateriële
vaste activa
Immateriële vaste activa worden gewaardeerd tegen aanschafwaarde, verminderd
met
afschrijvingen en investeringssubsidies (indien van toepassing). De afschrijvingen w o r d e n
berekend
volgens de lineaire m e t h o d e op basis van de v e r w a c h t e e c o n o m i s c h e levensduur ( n e t t o - m e t h o d e ) . V o o r activa die g e d u r e n d e h e t j a a r in g e b r u i k w o r d e n g e n o m e n , s t a r t d e a f s c h r i j v i n g s p e r i o d e
1
j a n u a r i v a n het j a a r erop. De i m m a t e r i ë l e vaste activa w o r d e n lineair afgeschreven o p basis van de geschatte economische levensduur van 5 jaar.
Vorderingen Vorderingen worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs
onder aftrek van de noodzakelijk geachte
voorzieningen w e g e n s verwachte oninbaarheid. Deze voorziening w o r d t statisch bepaald.
Liquide middelen Liquide middelen w o r d e n gewaardeerd tegen nominale waarde.
Overlopende
activa
Overlopende activa worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs.
Eigen vermogen Het e i g e n v e r m o g e n b e s t a a t uit de reserves e n het resultaat na b e s t e m m i n g v o l g e n d uit de programmarekening.
Algemene reserve A l g e m e n e r e s e r v e s z i j n r e s e r v e s w a a r h e t b e s t u u r geen
Lang- / kortlopende
specifieke bestemming aan heeft gegeven.
schulden
L a n g - en k o r t l o p e n d e s c h u l d e n w o r d e n g e w a a r d e e r d t e g e n n o m i n a l e w a a r d e . De l a n g l o p e n d e s c h u l d e n b e t r e f f e n l e n i n g e n m e t e e n o o r s p r o n k e l i j k e l o o p t i j d l a n g e r d a n 1 j a a r . D e r e e d s in 2 0 1 1 in rekening gebrachte rentekosten, welke betrekking hebben op het k o m e n d e boekjaar, zijn opgenomen onder de kortlopende schulden.
Overige activa en passiva V o o r z o v e r i n h e t b o v e n s t a a n d e n i e t a n d e r s is a a n g e g e v e n w o r d e n a c t i v a e n p a s s i v a
gewaardeerd
tegen nominale waarde.
Wijze van resultaatbepaling D e j a a r r e k e n i n g is o p g e s t e l d v o l g e n s h e t p r i n c i p e v a n h e t ' S t e l s e l v a n b a t e n e n l a s t e n ' . I n h e t stelsel v a n b a t e n e n lasten w o r d e n u i t g a v e n en i n k o m s t e n t o e g e r e k e n d a a n d e j a r e n w a a r o p ze b e t r e k k i n g h e b b e n . O n d e r b a t e n w o r d e n v e r s t a a n de o p b r e n g s t e n uit dienstverlening als g e m e e n s c h a p p e l i j k e r e g e l i n g a a n d e w a t e r s c h a p p e n R o e r e n O v e r m a a s e n Peel e n M a a s v a l l e i e n d e G e m e e n t e V e n l o p l u s d e o v e r i g e b a t e n d i e r e c h t s t r e e k s a a n h e t j a a r z i j n t o e t e r e k e n e n e n d i e in het j a a r als g e r e a l i s e e r d k u n n e n w o r d e n b e s c h o u w d . V a n w e g e h e t o n z e k e r e k a r a k t e r v a n d e
Jaarrekening 2011
Pagina 15 van 25
opbrengsten vervolgingskosten w o r d e n deze v e r a n t w o o r d op het m o m e n t dat de inbaarheid r e a l i s e e r b a a r is. V e r w a c h t e b a t e n z i j n v o o r z i c h t i g h e i d s h a l v e n i e t als b a t e n v e r a n t w o o r d . De l a s t e n w o r d e n bepaald m e t inachtneming van de hiervoor reeds v e r m e l d e grondslagen v o o r waardering e n t o e g e r e k e n d a a n h e t v e r s l a g j a a r w a a r o p z i j b e t r e k k i n g h e b b e n . B a t e n w o r d e n v e r a n t w o o r d in het j a a r w a a r i n d e g o e d e r e n zijn g e l e v e r d , c.q. d e d i e n s t e n z i j n v e r r i c h t . V e r l i e z e n w o r d e n in a a n m e r k i n g g e n o m e n in h e t j a a r w a a r i n deze v o o r z i e n b a a r z i j n .
Resultaatbestemming C o n f o r m h e t BBV w o r d e n d e m u t a t i e s in d e r e s e r v e s , z o w e l bij d e b e g r o t i n g als d e r e k e n i n g , s e p a r a a t v e r a n t w o o r d ( v i a f u n c t i e 9 8 0 i n d e p r o g r a m m a r e k e n i n g ) . H e t j a a r r e k e n i n g r e s u l t a a t is h i e r d o o r z o w e l v o o r als na b e s t e m m i n g
Verplichtingen
inzichtelijk.
c.q. risico's niet blijkende uit d e b a l a n s
Huurovereenkomst B s G W h e e f t v o o r h e t k a n t o o r p a n d w a a r i n h e t is g e h u i s v e s t e e n h u u r o v e r e e n k o m s t t o t e n m e t 2 0 2 0 . De j a a r l i j k s e h u u r p r i j s b e d r a a g t € 4 0 0 . 1 5 8 , - (prijspeil 2 0 1 1 ) , de totale v e r p l i c h t i n g
bedraagt
€ 3,6 miljoen (prijspeil 2 0 1 1 ) v o o r de j a r e n 2 0 1 2 t o t en m e t 2 0 2 0 .
Juridische
aangelegenheden
B s G W is u l t i m o 2 0 1 1 n i e t v e r w i k k e l d i n j u r i d i s c h e a a n g e l e g e n h e d e n . Overig
Op basis v a n de w e t o p e n b a a r m a k i n g uit Publieke m i d d e l e n gefinancierde T o p i n k o m e n s en de h i e r u i t v o o r t v l o e i e n d e r i c h t l i j n e n , d i e n t in d e j a a r r e k e n i n g t e w o r d e n v e r m e l d h e t b e l a s t b a r e l o o n , de v o o r z i e n i n g e n t e n b e h o e v e v a n b e l o n i n g e n b e t a a l b a a r op t e r m i j n , de functie of functies en de duur van het dienstverband van eenieder voor wie de som v a n deze vergoedingen de n o r m van het g e m i d d e l d e b e l a s t b a r e l o o n v a n o n z e m i n i s t e r s t e b o v e n is g e g a a n . V o o r h e t j a a r 2 0 1 1 is d e z e n o r m gesteld op € 1 8 7 . 3 4 0 , - . I n het j a a r 2 0 1 1 zijn geen beloningen boven de vastgestelde
norm
uitgekeerd.
Jaarrekening 2011
Pagina 16 van 2 5
3.2.2
T o e l i c h t i n g p e r baianspost
Fout! Ongeldige koppeling.
3)
Vorderingen
D e p o s t v o r d e r i n g e n is a l s v o l g t t e s p e c i f i c e r e n : (in duizenden euro's) Vorderingen op openbare
31 december 2011 lichamen
Debiteuren
206
Overige vorderingen Debiteuren
18
224
4 ) L i q u i d e middelen D e p o s t l i q u i d e m i d d e l e n is a l s v o l g t t e s p e c i f i c e r e n : (in duizenden euro's)
31 december
NWB exploitatie BsGW
2011 1.429
Nog te v e r w e r k e n b e l a s t i n g o n t v a n g s t e n
845 2.275
De nog t e v e r w e r k e n b e l a s t i n g o n t v a n g s t e n , s t a a n niet t e r v r i j e b e s c h i k k i n g . BsGW o n t v a n g t , v e r w e r k t en draagt deze gelden af aan haar deelnemers. Ten aanzien van de overige geldmiddelen bestaan er geen belangrijke beperkingen, ze s t a a n t e r v r i j e b e s c h i k k i n g .
5} Overlopende activa De p o s t o v e r l o p e n d e a c t i v a is als v o l g t t e s p e c i f i c e r e n : (in duizenden euro's)
31 december
2011
Voorgeschoten P-kosten
9
Vooruitbetaalde licenties en onderhoudscontracten
49
Vooruitbetaalde verzekeringen
1
Nog te o n t v a n g e n rente
46
Nog te o n t v a n g e n v e r v o l g i n g s k o s t e n
40
Nog te ontvangen compensatie kadastraal recht
90
Nog te o n t v a n g e n creditnota's
2 237
Jaarrekening 2011
Pagina 17 van 25
6)
Eigen vermogen
De a l g e m e n e r e s e r v e k e n d e in 2 0 1 1 het v o l g e n d e v e r l o o p : (in duizendeneuro's)
31 december
2011
Stand per 1 januari 2011
0
Dotatie a l g e m e n e reserve na o p r i c h t i n g
385
Toerekening resultaat boekjaar
509
Stand per 31 december 2 0 1 1
894
7) Kortlopende
schulden
D e p o s t k o r t l o p e n d e s c h u l d e n is a l s v o l g t t e s p e c i f i c e r e n : (in duizenden euro's)
31 december
2011
Crediteuren
1.091
Overige schulden
1.540
2.631
D e p o s t o v e r i g e s c h u l d e n is a l s v o l g t t e s p e c i f i c e r e n : (in duizenden euro's)
31 december
2011
Vakantiegeld reservering
142
Reservering verlofuren
272
Nog te betalen bedragen
175
Nog af te dragen belastingen aan deelnemers
845
Nog te verrekenen m e t deelnemers
105 1.540
S) Overlopende passiva D e p o s t o v e r l o p e n d e p a s s i v a is a l s v o l g t t e s p e c i f i c e r e n : (in duizenden euro's)
31 december 2011
Vergoeding overname personeel deelnemer
16 16
Jaarrekening 2011
Pagina 18 van 2 5
4
Rekening 2011
van lasten en baten
naar
soort
4.1
Rekening 2011 wan lasten en baten naar soort Rekening
2011
( p e r i o d e 1-1-2011 B e d r a g e n (x € 1.000)
t/m
31-12-2011)
Bijgestelde begroting
Oorspronkelijke
2011
begroting
2011
LASTEN Bruto lonen
3.591
3.676
4.009
'863
907
967
200
264
265
Personeel derden
56
58
58
Personeelskosten
4.710
4.905
Sociale lasten Overige personeelskosten
Huisvestingskosten
407
425
5.299 427
Afschrijvingskosten
17S
207
515
ICT kosten
978
979
663
Drukwerk
116
116
105
Print- en kopieerwerk
162
162
175
Portikosten
405
406
380
Telefonie en datacomkosten
125
136
136
Incassokosten
372
391
391
Kosten brongegevens Overige diensten door derden Overige operationele kosten Overige operationele
kosten
Algemene kosten Onvoorzien A l g e m e n e kosten Bank- en girokosten rentekosten Bank- e n rentekosten Toevoegingen a a n v o o r z i e n i n g e n TOTAAL LASTEN
220
224
197
1.271
1.271
798
-64
7
2.607
2.713
2.189
122 0 122
176 2
174 38
178
212
160
175
175
33
79
100
1S4
254
275
0 9.193
0 9.661
7
0 9.580
BATEN Renteopbrengsten BsGW diensten aan derden Overige bijdragen van overheden Overige opbrengsten Diensten a a n derden
73 932 33 0 964
81
81
892 0 22
811 0 22 833
T O T A A L BATEN
2.456
914 90 1.330 2.415
N E T T O KOSTEN
6.737
7.246
90 1.330 2.334 7.246
Waterschap Roer en Overmaas
3.479
3.479
3.479
Waterschap Peel en Maasvallei
1.978
1.978
1.978
Gemeente Venlo
1.789
1.789
1.789
7.246
7.246
509
0
7.246 0
Bijdragen v a n derden Opbrengst vervolgingskosten
91 1.327
BIJDRAGEN DEELNEMERS
TOTAAL BODRAGEN EXPLOITATIERESULTAAT
Jaarrekening 2 0 1 1
Pagina 19 van 2 5
4.2
Toelichting
Resultaat; verschil met bijgestelde begroting
2011
De n e t t o k o s t e n z i j n in 2 0 1 1 a c h t e r g e b l e v e n o p d e r a m i n g , h e t g e e n r e s u l t e e r t in e e n p o s i t i e f r e s u l t a a t v a n € 5 0 9 d u i z e n d . U i t i n t e r n e a n a l y s e v a n d i t r e s u l t a a t is g e b l e k e n d a t d i t e e n o p t e l s o m v a n i n c i d e n t e l e e f f e c t e n b e t r e f t . Er v l o e i e n d a n o o k g e e n e x t r a s t r u c t u r e l e k o s t e n v e r l a g i n g e n uit v o o r t v o o r de begroting 2 0 1 2 en verder, naast de bij oprichting v a n BsGW afgesproken kostenreductie. Lasten: v e r s c h i l m e t bijgestelde begroting
2011
De gerealiseerde lasten zijn ca. € 4 6 8 duizend lager dan begroot. Dit als gevolg v a n :
Personeelskosten De p e r s o n e e l s k o s t e n zijn p e r saldo € 5 8 9 d u i z e n d lager dan o o r s p r o n k e l i j k begroot. De v a s t e f o r m a t i e v a n BsGW ( 7 7 Fte's) b e v a t een v a c a t u r e r u i m t e v a n r u i m 6 fte. Deze v a c a t u r e r u i m t e w o r d t , in a f w a c h t i n g v a n n i e u w e t o e t r e d e r s v o o r a l s n o g via flexibele i n h u u r i n g e v u l d ( d e f o r m a t i e w o r d t n i e t o v e r s c h r e d e n ) . D e t e v e r r i c h t e n w e r k z a a m h e d e n v o o r H D S R z i t t e n n i e t in d e v a s t e f o r m a t i e v a n B s G W , m a a r zijn als flexibel i n h u u r b u d g e t in de b e g r o t i n g o p g e n o m e n . Via b e g r o t i n g s w i j z i g i n g e n is e e n d e e l v a n h e t o o r s p r o n k e l i j k e b u d g e t o v e r g e h e v e l d n a a r o v e r i g e d i e n s t e n d o o r d e r d e n . D a a r n a a s t is e e n d e e l v a n d e g e r a a m d e o p l e i d i n g s k o s t e n n i e t b e s t e e d . D e s o n d a n k s is e r n o g s t e e d s e e n positief b e g r o t i n g s r e s u l t a a t v a n € 1 9 5 d u i z e n d t e n o p z i c h t e v a n d e bijgestelde begroting. Formatie BsGW 2011 Bezetting BsGW per 1-1-2011 Bezetting BsGW per 3 1 - 1 2 - 2 0 1 1
77 fte 70,67 fte 70,67 fte
Huisvestingskosten De huisvestingskosten zijn per saldo € 18 duizend lager dan de bijgestelde begroting. Het b e s c h i k b a r e b u d g e t v o o r a a n s c h a f v a n i n v e n t a r i s is b e p e r k t a a n g e s p r o k e n in 2 0 1 1 , w a a r d o o r e r e e n p o s i t i e f b u d g e t r e s u l t a a t is g e r e a l i s e e r d o p d e h u i s v e s t i n g s k o s t e n i n 2 0 1 1 .
Afschrijvingskosten De afschrijvingskosten zijn lager (€ 340 duizend) dan oorspronkelijk begroot. Enerzijds doordat het I C T - b e h e e r i n f r a s t r u c t u u r zal w o r d e n u i t b e s t e e d v a n a f 2 0 1 2 in d e v o r m v a n e e n d i e n s t v e r l e n i n g s o v e r e e n k o m s t . D a a r n a a s t is i n 2 0 1 0 a l l e I C T - h a r d w a r e v e r s n e l d a f g e s c h r e v e n d o o r Waterschapsbedrijf Limburg (WBL) waardoor de afschrijvingskosten v o o r de j a r e n erna lager u i t v a l l e n . V i a b e g r o t i n g s w i j z i g i n g e n is d e o n d e r s c h r i j d i n g v a n d i t b u d g e t g r o t e n d e e l s o v e r g e h e v e l d naar ICT-kosten, waarna er ten opzichte van de bijgestelde begroting nog een positief resultaat v a n € 32 duizend rest..
ICT-kosten De I C T - k o s t e n zijn € 3 1 5 d u i z e n d h o g e r d a n o o r s p r o n k e l i j k b e g r o o t . Enerzijds d o o r additionele licentiekosten als g e v o l g v a n de uitbreiding v a n de s a m e n w e r k i n g m e t g e m e e n t e l i j k e
deelnemers
Bergen en Nederweert. Anderzijds door vooruitlopende kosten op de outsourcing ICT 2012 en onvoorziene afrekeningen v a n licenties Oracle database en s o f t w a r e Trinicom. D o o r overheveling van het afschrijvingsbudget naar de ICT kosten blijven de ICT-kosten binnen de bijgestelde begroting.
Overige operationele
kosten
De o v e r i g e operationele kosten zijn per saldo € 1 0 6 duizend lager d a n de bijgestelde b e g r o t i n g . Dit wordt vooral veroorzaakt door: Jaarrekening 2011
Pagina 20 van 2 5
O v e r i g e o p e r a t i o n e l e k o s t e n ( € 7 1 d u i z e n d l a g e r ) . De B T W t e r u g g a v e m e t b e t r e k k i n g t o t de dienstverlening aan HDSR en de g e m e e n t e U t r e c h t / d e Bilt valt hoger uit ( € 4 3 d u i z e n d ) . Daarnaast vallen de reis- e n verblijfskosten (€ 2 0 duizend) e n kostenvergoedingen bezwaar- en beroepszaken (€ 8 duizend) lager uit dan begroot. Telefonie e n d a t a c o m k o s t e n ( € 1 1 d u i z e n d l a g e r ) , i n c a s s o k o s t e n (€ 19 d u i z e n d lager) e n kosten brongegevens (€ 4 duizend lager).
Algemene kosten De a l g e m e n e kosten zijn per saldo € 56 duizend lager dan de bijgestelde begroting. Dit w o r d t veroorzaakt
door:
advieskosten (€ 23 duizend lager) en salaris verwerkingskosten (€ 10 duizend lager) de overige posten b e h o r e n d bij de a l g e m e n e kosten v e r k l a r e n het restverschil v a n € 23 duizend. Het verloop van de post onvoorziene kosten is als volgt: Oorspronkelijke begroting Inzet t e r dekking kosten drukwerk Inzet t e r dekking kosten portikosten
Bijgestelde begroting
38 -10 -26
2
Bank- en rentekosten De b a n k - e n r e n t e k o s t e n zijn p e r saldo € 6 0 d u i z e n d lager d a n de bijgestelde b e g r o t i n g . De bankkosten zijn € 15 duizend lager en de rentekosten zijn € 4 5 duizend lager dan begroot o m d a t BsGW vooralsnog geen leningen heeft hoeven afsluiten. Dit k o m t d o o r d a t de lagere investeringen nog gefinancierd zijn m e t eigen middelen.
Baten: verschil met bijgestelde begroting 2011 De gerealiseerde b a t e n zijn ca. € 4 1 duizend h o g e r dan b e g r o o t . Dit als g e v o l g v a n :
Renteopbrengsten A a n g e z i e n BsGW pas e e n r e n t e r e k e n i n g kon o p e n e n na de f o r m e l e o p r i c h t i n g per 1 april 2 0 1 1 en de r e n t e o p de g e w o n e r e k e n i n g lager is, zijn d e r e n t e o p b r e n g s t e n b a n k € 19 d u i z e n d l a g e r d a n b e g r o o t . D e o n t v a n g e n i n v o r d e r i n g s r e n t e is d a a r e n t e g e n € 1 1 d u i z e n d h o g e r d a n b e g r o o t . Per saldo zijn d e rentekosten € 8 duizend lager dan begroot.
BsGW diensten aan derden De h o g e r e o p b r e n g s t e n d i e n s t e n aan d e r d e n w o r d t v o o r a l v e r o o r z a a k t d o o r extra i n k o m s t e n v o o r h e t a f h a n d e l e n v a n h e t k w i j t s c h e l d i n g s p r o c e s v o o r d e g e m e e n t e U t r e c h t / d e Bilt e n H D S R ( € 4 0 duizend). De overige bijdragen v a n o v e r h e d e n zijn € 33 duizend hoger d a n begroot. Dit betreft o n d e r andere de b i j d r a g e n v a n g e m e e n t e n in d e k o s t e n v o o r d e u i t g e v o e r d e n u l m e t i n g e n . De overige o p b r e n g s t e n zijn € 2 2 duizend lager d a n b e g r o o t , in 2 0 1 1 zijn er g e e n o v e r i g e opbrengsten gegenereerd.
Jaarrekening 2011
Pagina 21 van 2 5
5
Overige gegevens
5.1
Belangrijke
gebeurtenissen
na
balansdatum
Er h e b b e n z i c h na b a l a n s d a t u m g e e n a c t i v i t e i t e n , h a n d e l i n g e n o f b e s l u i t e n v o o r g e d a a n d i e v a n invloed zijn (geweest) op de jaarrekening 2 0 1 1 .
5.2
Resultaatbestemming
O v e r d e b e s t e m m i n g v a n h e t p o s i t i e f r e s u l t a a t v a n € 5 0 8 . 4 8 0 , - zal u i t e r l i j k j u l i 2 0 1 2 in e e n a p a r t e vergadering door het Algemeen Bestuur een besluit worden g e n o m e n .
5.3
Controleverklaring
van de onafhankelijke
accountant
Aan: het Algemeen Bestuur van de Belastingsamenwerking G e m e e n t e n en Waterschappen
Verklaring betreffende de jaarrekening W i j h e b b e n d e in d i t v e r s l a g o p g e n o m e n j a a r r e k e n i n g 2 0 1 1 v a n B e l a s t i n g s a m e n w e r k i n g
Gemeenten
en W a t e r s c h a p p e n te R o e r m o n d gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de balans per 3 1 d e c e m b e r 2 0 1 1 en de rekening 2 0 1 1 van lasten en baten naar soort m e t de toelichting, waarin zijn o p g e n o m e n een overzicht van de gehanteerde grondslagen v o o r financiële verslaggeving en andere toelichtingen.
Verantwoordelijkheid
van het dagelijks
bestuur
H e t d a g e l i j k s b e s t u u r is v e r a n t w o o r d e l i j k v o o r h e t o p m a k e n v a n d e j a a r r e k e n i n g d i e h e t v e r m o g e n en het resultaat g e t r o u w dient w e e r te g e v e n , alsmede voor het opstellen van het j a a r v e r s l a g , beide in o v e r e e n s t e m m i n g m e t h e t in N e d e r l a n d g e l d e n d e Besluit b e g r o t i n g e n v e r a n t w o o r d i n g provincies en g e m e e n t e n en de Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens. H e t d a g e l i j k s b e s t u u r is t e v e n s v e r a n t w o o r d e l i j k v o o r d e f i n a n c i ë l e r e c h t m a t i g h e i d v a n d e i n d e j a a r r e k e n i n g v e r a n t w o o r d e b a t e n , l a s t e n e n b a l a n s m u t a t i e s . D i t h o u d t in d a t d e z e b e d r a g e n in o v e r e e n s t e m m i n g d i e n e n t e z i j n m e t d e b e g r o t i n g e n m e t d e in d e r e l e v a n t e w e t - e n r e g e l g e v i n g opgenomen bepalingen. H e t d a g e l i j k s b e s t u u r is v o o r t s v e r a n t w o o r d e l i j k v o o r e e n z o d a n i g e i n t e r n e b e h e e r s i n g a l s h e t noodzakelijk acht o m het o p m a k e n v a n de j a a r r e k e n i n g en de naleving v a n die relevante w e t - en regelgeving m o g e l i j k te m a k e n z o n d e r a f w i j k i n g e n v a n m a t e r i e e l belang als gevolg v a n f r a u d e of fouten.
Verantwoordelijkheid
van de accountant
O n z e v e r a n t w o o r d e l i j k h e i d is h e t g e v e n v a n e e n o o r d e e l o v e r d e j a a r r e k e n i n g o p b a s i s v a n o n z e controle. Wij h e b b e n onze controle verricht in o v e r e e n s t e m m i n g m e t Nederlands recht, w a a r o n d e r de Nederlandse controlestandaarden en het besluit accountantscontrole decentrale overheden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke m a t e van zekerheid w o r d t v e r k r e g e n d a t de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een c o n t r o l e o m v a t h e t u i t v o e r e n v a n w e r k z a a m h e d e n t e r v e r k r i j g i n g v a n c o n t r o l e - i n f o r m a t i e o v e r d e b e d r a g e n e n d e t o e l i c h t i n g e n in d e j a a r r e k e n i n g . D e g e s e l e c t e e r d e w e r k z a a m h e d e n z i j n afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, m e t inbegrip van het inschatten v a n de risico's d a t de j a a r r e k e n i n g een a f w i j k i n g v a n m a t e r i e e l belang b e v a t als gevolg van fraude of fouten.
Jaarrekening 2011
Pagina 2 2 van 2 5
i 1
Bij h e t m a k e n v a n d e z e r i s i c o - i n s c h a t t i n g e n n e e m t d e a c c o u n t a n t d e i n t e r n e b e h e e r s i n g in a a n m e r k i n g d i e r e l e v a n t is v o o r h e t o p m a k e n v a n d e j a a r r e k e n i n g e n v o o r h e t g e t r o u w e b e e l d d a a r v a n a l s m e d e in het k a d e r v a n de financiële r e c h t m a t i g h e i d v o o r de naleving v a n die relevante w e t - e n r e g e l g e v i n g , g e r i c h t o p h e t o p z e t t e n v a n c o n t r o l e w e r k z a a m h e d e n die p a s s e n d z i j n in d e omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit v a n de interne beheersing van de gemeenschappelijke regeling. Een controle o m v a t tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en de gebruikte financiële rechtmatigheidscriteria en van de redelijkheid van de door het dagelijks bestuur van de gemeenschappelijke regeling gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld v a n de jaarrekening. De bij onze c o n t r o l e t o e g e p a s t e g o e d k e u r i n g s t o l e r a n t i e b e d r a a g t v o o r f o u t e n 1 % e n v o o r onzekerheden 3 % van de totale lasten inclusief toevoegingen aan reserves. Deze g o e d k e u r i n g s t o l e r a n t i e is d . d . 3 a p r i l 2 0 1 2 v a s t g e s t e l d d o o r h e t a l g e m e e n b e s t u u r v a n Belastingsamenwerking G e m e e n t e n en Waterschappen. W i j z i j n v a n m e n i n g d a t d e d o o r o n s v e r k r e g e n c o n t r o l e - i n f o r m a t i e v o l d o e n d e e n g e s c h i k t is o m een onderbouwing voor ons oordeel te bieden.
Oordeel betreffende de jaarrekening Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een g e t r o u w beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Belastingsamenwerking Gemeenten en Waterschappen per 3 1 december
2011
e n v a n d e l a s t e n e n b a t e n o v e r 2 0 1 1 in o v e r e e n s t e m m i n g m e t h e t B e s l u i t b e g r o t i n g e n verantwoording provincies en g e m e e n t e n en de W e t o p e n b a a r m a k i n g uit publieke
middelen
gefinancierde topinkomens. V o o r t s z i j n w i j v a n o o r d e e l d a t d e in deze j a a r r e k e n i n g v e r a n t w o o r d e b a t e n , lasten e n b a l a n s m u t a t i e s o v e r 2 0 1 1 v o l d o e n in alle v a n m a t e r i e e l b e l a n g z i j n d e a s p e c t e n a a n d e e i s e n v a n f i n a n c i ë l e r e c h t m a t i g h e i d . D i t h o u d t in d a t d e b e d r a g e n in o v e r e e n s t e m m i n g z i j n m e t d e b e g r o t i n g e n m e t d e in d e r e l e v a n t e w e t - e n r e g e l g e v i n g o p g e n o m e n b e p a l i n g e n , z o a l s v e r m e l d in h e t normenkader.
Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen I n g e v o l g e a r t i k e l 2 1 3 lid 3 o n d e r d e G e m e e n t e w e t v e r m e l d e n w i j d a t h e t j a a r v e r s l a g , v o o r z o v e r w i j d a t k u n n e n b e o o r d e l e n , v e r e n i g b a a r is m e t d e j a a r r e k e n i n g .
! I .J ) i
Maastricht, 14 j u n i
2012
E r n s t & Y o u n g A c c o u n t a n t s LLP
w . g . d r s . P . L . C . M . J a n s s e n RA
Jaarrekening 2011
Pagina 2 3 van 2 5
6
Vaststellingsbesluit
BESLUIT Het Algemeen Bestuur van BsGW Onderwerp: Vaststellen jaarrekening
2011
Roermond, 28-6-2012
Het Algemeen Bestuur van BsGW;
overwegende dat het Dagelijks Bestuur de Jaarrekening 2 0 1 1 op 14-6-2012 heeft overgelegd; gezien het voorstel van het Dagelijks Bestuur tot vaststelling; g e l e t o p d e b e p a l i n g e n v o o r d e j a a r r e k e n i n g z o a l s d i e z i j n o p g e n o m e n in d e G e m e e n t e w e t e n g e l e t o p d e v e r k l a r i n g v a n d e in d e z e w e t b e d o e l d e a a n g e w e z e n d e s k u n d i g e ;
BESLUIT De Jaarrekening 2 0 1 1 vast te stellen tot de volgende totalen:
-
balans per 3 1 december
-
rekening naar kostensoorten
2011
€ 9,193
-
rekening van
€ 9,701 miljoen
-
positief resultaat 2 0 1 1
batensoorten
€ 3,541 miljoen miljoen
€ 509 duizend
O v e r d e b e s t e m m i n g v a n h e t p o s i t i e f r e s u l t a a t v a n € 5 0 8 . 4 8 0 , - zal u i t e r l i j k j u l i 2 0 1 2 in e e n aparte vergadering door het Algemeen Bestuur een besluit w o r d e n g e n o m e n .
A l d u s v a s t g e s t e l d in d e v e r g a d e r i n g v a n h e t a l g e m e e n b e s t u u r v a n 2 8 j u n i 2 0 1 2 .
De directeur,
De v o o r z i t t e r ,
W.C.G. Fiddelaers
mr. J.H.G.M. Teeuwen
Jaarrekening 2011
Pagina 25 van 2 5
BsGW
Belastingsamenwerking Gemeenten en Waterschappen Maria Theresialaan 99 6043 CX Roermond Postbus 1275
BsGW
6 0 4 0 K G Roermond Belastingsamenwerking
Garoeentan en Waterschappen I
Waterschap
Ror
:
T:
088 84 20 4 4 4
E:
info@Bs(|W.nl
'''v^rmatttf':
www.BsqW.nl KvK-nrT~5242B29f
I 6 JUU 2012 Aan het Algemeen Bestuur van het ' Waterschap Roer en Overmaas 1 / Postus 185 6130 AD Sittard
AD.I
C c
aar.
T®f
D».
atc!
Mn
; > UI
Lee
pao.
Uw kenmerk:
Afdeling:
Planning & Control
Uw brief van:
Behandeld door:
K. van Bergen
BS12.1225a
Telefoonnummer:
Bijlage(n):
1
E-mail:
088-8420474
[email protected]
Onderwerp:
Begroting 2013 en meerjarenraming 2013-2017
Datum:
13 juli 2012
Ons kenmerk:
Geacht bestuur, Hierbij bieden wij u de begroting 2013 en de meerjarenraming 2013-2017 van de Belastingsamenwerking Gemeenten en Waterschappen (BsGW) aan, overeenkomstig het gestelde in artikel 24 lid 5 van de Gemeenschappelijke Regeling, waarvan de tekst onderstaand is weergegeven: 'Nadat de begroting is vastgesteld zendt het algemeen bestuur de begroting aan de raden van de deelnemende gemeenten en aan de algemene besturen van de deelnemende waterschappen, die ter zake bij Gedeputeerde Staten hun zienswijze naar voren kunnen brengen'. Het dagelijks bestuur BsGW zendt de definitief vastgestelde begroting 2013 en meerjarenraming 2013-2017 uiterlijk 14 juli 2012 aan Gedeputeerde Staten.
et Algemeen Bestuur BsGW qet Alger De directeur V BI
—Hl
r
H:\Plannlng en Control\2012\bestuursvoorstellen 2012\Begroting 2013-2017\begrotlng 2013\Aanbiedingsbrief gemeente of waterschap B2013 en MJR 2013-2017 versie O.l.doc
BsGW Belastingsamenwerking Gemeenten en Waterschappen is een samenwerkingsverband voor heffing en inning van gemeentelijke belastingen en waterschapsbelastingen en uitvoering van de wet WOZ van
Gemeente Bergen Gemeente Nederweert Gemeente Venlo Waterschap Peel en Maasvallei Waterschap Roer en Overmaas
11
BsGW
Belastingsamenwerking Gemeenten en Waterschappen Maria Theresialaan 99 6043 CX Roermond Postbus 1275
BsGW
6040 KG Roermond Belastingsamenwerking Gemeenten en Waterschappen
T:
088 84 20 444
E:
[email protected]
W:
www.BsGW.nl
KvK-nr.:
Aan het Algemeen Bestuur van het waterslhip JULI 2012 Roer en Overmaas ; ^ 5 ^ / / Postbus 185 I . j j ƒ 6130 AD Sittard
52426297
0
Uw k e n m e r k :
Afdeling:
.-^ehaadeJcLdOPt:
Uw brief v a n : Ons k e n m e r k : Blilage(n): Onderwerp:
'•••*! «Kei
BS12.1225 1 Bestuursrapportage l 2012 van BsGW
Telefoonnummer E-mail: e
kwartaal
DaUm
Planning & Control K. van Bergen 088-8420474
[email protected] 28 juni 2012
Geacht bestuur, 1. Inleiding Onlangs is de Bestuursrapportage BsGW kwartaal 1 - 2012 besproken in het Algemeen Bestuur van BsGW. Hierbij sturen wij u ter informatie een korte samenvatting van de belangrijkste punten uit deze Bestuursrapportage. De volledige Bestuursrapportage is ter kennisname bijgevoegd. 2. Exploitatieresultaat In het l kwartaal realiseert BsGW een negatief resultaat ad € 257 duizend. Dit is een tijdelijk effect als gevolg van een verschuiving in de tijd doordat bepaalde kosten voornamelijk in de eerste maanden worden uitgegeven, terwijl de opbrengsten grotendeels gelijkmatig over het jaar worden ontvangen In de vorm van bijdragen van deelnemers en opdrachtgevers. Naar de huidige Inzichten wordt geen afwijking van de begrote netto kosten voor 2012 verwacht en is de begroting in evenwicht. e
3. Begrotingswijzigingen In het l kwartaal zijn geen begrotingswijzigingen doorgevoerd. e
4. Investeringsuitgaven De investeringsuitgaven 2012 lopen in de pas met de raming van de uitgaven in 2012. 5. Belastingheffing & invordering en de uitvoering wet WOZ De belastingheffing is in l kwartaal 2011 goed verlopen. Ruim 9 9 % van de geprognosticeerde belastingen zijn opgelegd BsGW-breed, waarmee de taakstelling van 9 5 % is behaald. Per deelnemer laten de gerealiseerde cijfers opJiet eerste gezicht een ander beeld zien. De taakstelling van 95% Is gehaald voor de deelnemers WRO, WPM en de gemeente Venlo. Echter, een substantieel deel van de belastingen voor de gemeenten Bergen en Nederweert worden - op verzoek van deze gemeenten - niet in de eerste 2 maanden van het jaar opgelegd, waardoor de taakstelling van 9 5 % niet gehaald kan worden. Indien bij de berekening van het realisatiecijfer het variabele gedeelte e
BsGW Belastings3T>.enwerking G e m e e n t e n e n W a t e r s c h a p p e n is e e n s a m e n w e r k i n g s v e r b a n d voor heffing e n h n i n g v a n g e m e e n t e l i j k e belastingen e n w a t e r s c h a p s b e l a s t i n g e n e n uitvoering van de wet W O ? v a n
G e m e e n t e Bergen G e m e e n t e Nederweert G e m e e n t e Venlo W a t e r s c h a p Peel e n Maasvallei W a t e r s c h a p Roer en O v e r m a a s
Belastingsamenwerking Gemeenten en Waterschappen
van de afvalstofheffing en de (voorlopige) aanslagen van toeristenbelasting buiten beschouwing worden gelaten, is ook de taakstelling voor de gemeenten Bergen en Nederweert gehaald. Onderstaande tabel laat per deelnemer de stand van zaken zien van de realisaties op belastinggebied. De tabel vergelijkt de realisatie In het l kwartaal 2012 ten opzichte van de totale prognoses 2012. e
Belastingen bedragen x € 1.000,-
Belastingjaar 2012 Prognose
%
Realisatie t/m
%
l e kw
WRO
79.782
80.043
100,3%
WPM
51.889
51.941
100,1%
G e m e e n t e Venlo
44.097
43.783
99,3%
G e m e e n t e Bergen
4.268
3.395
79,5%
G e m e e n t e Nederweert
6.026
5.624
93,3%
Aanslagoplegging WRO WPM
186.062
100,0%
184.786
99,3%
2.226
2,8%
1.545
1,9%
941
1,8%
610
1,2%
1.353
3,1%
1.003
2,3%
G e m e e n t e Bergen
19
0,4%
9
0,3%
G e m e e n t e Nederweert
12
0,2%
3
0,1%
G e m e e n t e Venlo
Kwijtschelding WRO
4.551
2,4%
399
0,5%
3.170 8
l,70/o 0,0%
WPM
259
0,5%
6
0,0%
G e m e e n t e Venlo
220
0,5%
11
0,0%
G e m e e n t e Bergen
21
0,5%
-
0,0%
G e m e e n t e Nederweert
30
0,5%
-
0,0%
929
0,5%
25
0,0%
180.582
97,1%
181.591
97,6%
WRO
77.157
100,0%
12.171
15,8%
WPM
50.689
100,0%
7.751
15,3%
G e m e e n t e Venlo
42.524
100,0%
7.756
18,2%
G e m e e n t e Bergen
4.228
100,0.%
705
16,7%
G e m e e n t e Nederweert
5.984
ioö ,o%
264
4,4%
180.582
100,0%
28.647
15,9%
Oninbaar Netto te innen b e l a s t i n g
Afdracht - waarvan netto te innen in 2012
169.601
- waarvan netto te innen in 2013
10.981
/
sGW
Belastingsamenwerking Gemeenten en Waterschappen
Een deel van de belastingaanslagen van het belastingjaar 2012, wordt pas na afloop van het kalenderjaar ontvangen (10,981 miljoen euro). Van de opgelegde belastingen 2012 is per 31 maart 2012 € 28,7 miljoen als ontvangsten afgedragen aan de deelnemers. De afdrachten aan alle deelnemers liggen hiermee in het l kwartaal 2012 op of boven de prognose. e
Openstaand saldo belastingen
bedragen x € 1 miljoen
Totaal
WRO
WPM
Venlo
_
belastingjaar 2 0 0 7 belastingjaar 2 0 0 8
0,04
0,04
0,03
0,01
belastingjaar 2 0 0 9
0,56
0,56
0,26
0,16
0,14
belastingjaar 2 0 1 0
1,40
1,40
0,61
0,41
0,38
belastingjaar 2011
2,85
2,85
1,25
0,99
0,61
belastingjaar 2 0 1 2
150,51
150,51
65,69
43,06
34,01
Nog t e o n t v a n g e n waarvan vervallen
Nederweert
Bergen
155,36
155,36
67,84
44,63
4,02
4,02
1,79
1,10
35,14
2,53
5,22
2,53
5,22
-
-
1,13
I n verhouding tot de opgelegde a a n s l a g e n Totaal
bedragen x C 1 miljoen
WRO
WPM
Venlo
Bergen
Nederweert
belastingjaar 2 0 0 7
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
belastingjaar 2 0 0 8
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
belastingjaar 2 0 0 9
0,4%
0,3%
0,3%
0,3%
0,3%
belastingjaar 2 0 1 0
0,9%
0,8%
0,8%
0,8%
0,9%
belastingjaar 2011
1,8%
1,6%
1,6%
1,9%
1,4%
belastingjaar 2 0 1 2
96,9%
81,5%
82,1%
83,0%
77,6%
74,4%
93,2%
100,0%
19,1%
17,3%
18,2%
21,0%
74,4%
93,2%
2,6%
0,5%
0,5%
0,4%
0,7%
0,0%
0,0%
Nog t e o n t v a n g e n waarvan vervallen
Het openstaand saldo van de belastingvorderingen bestaat voor 9 7 % uit aanslagen welke betrekking hebben op het belastingjaar 2012. Slechts 2,6% van het totaal openstaand saldo bestaat uit vervallen aanslagen. Belastingjaar 2007 is per 31 maart 2012 definitief afgerond. De accountantscontrole op de eindafrekening heeft inmiddels plaatsgevonden, waarvoor djtför de accountant een goedkeurende controleverklaring is afgegeven. In 2012 zijn geen overschrijdingen van de wettelijke doorlooptijden voor het afhandelen van kwijtscheldingsverzoeken, woz-bezwaren en overige bezwaren.
-3 -
BsGW 6.
Belastingsamenwerking Gemeenten en Waterschappen
Ontwikkelingen
De W O Z - t a k e n m e t betrekking t o t de w a a r d e b e p a l i n g zijn m e t ingang v a n 2 0 1 2 w o r d e n
overgeheveld
naar BsGW. V o o r d e s a m e n w e r k i n g m e t d e g e m e e n t e U t r e c h t / D e Bilt e n H D S R is e e n b u s i n e s s c a s e
uitgewerkt.
Eind 2 0 1 1 is b e s t u u r l i j k o v e r e e n g e k o m e n n i e t o v e r t e g a a n t o t i n t e g r a l e b e l a s t i n g s a m e n w e r k i n g . I n h e t o n d e r z o e k n a a r g e m e e n s c h a p p e l i j k g e b r u i k v a n h e t d i g i t a l e c o n c e p t is g e c o n c l u d e e r d d a t e e n g e ï n s t i t u t i o n a l i s e e r d e s a m e n w e r k i n g n i e t h a a l b a a r is d o o r h e t b e p e r k t e b e s t u u r l i j k e d r a a g v l a k v o o r ' g e d e e l d e z e g g e n s c h a p ' e n de risico's op g e b i e d v a n a a n b e s t e d i n g s r e g e l s als t e g r o o t w o r d e n i n g e schat. In het 3
e
k w a r t a a l is e e n s a m e n w e r k i n g s o n d e r z o e k o p g e s t a r t d i e d e m o g e l i j k h e d e n e n g e v o l g e n v a n
s a m e n w e r k i n g t u s s e n de L i m b u r g s e B e l a s t i n g s a m e n w e r k i n g (Libel, bestaande uit GBRD Parkstad, M a a s t r i c h t , S i t t a r d - G e l e e n ) e n B s G W in b e e l d zal b r e n g e n . Per 1 - 1 - 2 0 1 2 z i j n de g e m e e n t e n B e r g e n e n N e d e r w e e r t t o e g e t r e d e n t o t de G e m e e n s c h a p p e l i j k e R e geling BsGW. In het kader van de samenwerking m e t andere g e m e e n t e n worden m e t diverse gem e e n t e n g e s p r e k k e n g e v o e r d en zijn m e t enkele g e m e e n t e n nadere o n d e r z o e k e n g e s t a r t . Voor de laatste ontwikkeling wordt verwezen naar het overzicht "Stand van zaken projecten en contacten
met
g e m e e n t e n " . Zie hoofdstuk 4 . 1 .
Het Dagelijks Bestuur BsGW De mrecteur
De voorzitter
m r . J.H.G
Teeuwen
H:\Planning e n C o n t r o l \ 2 0 1 2 \ b e s t u u r s v o o r s t e l l e n 2 0 1 2 \ B e r a p kwartaal 1 2 0 1 2 \ A a n b l e d i n g s b r i e f g e m e e n t e of w a t e r s c h a p B e s t u u r s r a p p o r t a g e B s G W l e k w 2 0 1 2 v e r s i e 0.2.doe
-4 -
UNIC V A N WATERSCHAPPEN •4
::::
:::::t::.*:::;:::::::
:!«!«!•
iu««iii4n*iatiiiii
ll««Ut»ftl IA1M
::::: ra
Nieuwsbrief voorzitters en secretarissen/directeuren week 27
AO Water Tweede Kamerleden Lucas ( W D ) en van Veldhoven (D66) hebben de staatssecretaris gevraagd om de risicobenadering al toe te passen op de programmering van het nHWBP en van het nHWBP-budget 2,5% af te zonderen voor innovatieve oplossingen voor afgekeurde primaire keringen. Ook pleitte D66 voor het direct toepassen van nieuwe kennis en inzichten in de sterkte van de keringen/golven. SP-lid Jansen stelde voor om de nHWBP-programmering op te nemen in de volgende voortgangsrapportage HWBP2. De staatssecretaris schetste het tijdpad van de nieuwe normering, van het per regio in beeld brengen van de consequenties tot de deltabeslissing in 2014. Hij zegde toe de programmering van nHWBP op de nieuwe leest te schoeien en bij de begrotingsbehandeling c.q. de volgende VGR HWBP2 de eerste programmering van nHWBP te leveren.
Nieuwe cao waterschappen getekend Op 6 juli is door de Unie van Waterschappen en de vakbonden Abvakabo, CNV/Publieke Zaak en de CMHF een nieuwe cao voor de waterschappen getekend. Met deze cao wordt voortgegaan op de ingeslagen weg van modernisering en flexibilisering. De cao loopt tot 1 januari 2014.
Wetsvoorstel uitstel waterschapsverkiezingen aangenomen Op 6 juli is er door de Tweede Kamer gestemd over wijzigingen van de Waterschapswet. Het wetsvoorstel, dat met alle recente nota's van wijziging uitsluitend uitstel van de verkiezingen naar 2014 regelt, is aangenomen. Er is een regeling getroffen voor waterschappen die vanwege fusie een overgangsbestuur nodig hebben. Voordat het wetsvoorstel van kracht wordt, moet nog behandeling in de Eerste Kamer plaatsvinden. Motie D66 waterschapslasten De Tweede Kamer heeft ook ingestemd met een motie van D66-kameriid Gerard Schouw, waarin de regering wordt verzocht erop toe te zien dat de waterschapslasten zich in lijn met de inflatie ontwikkelen en maatregelen aan de Tweede Kamer voor te stellen op het moment dat de waterschapslasten in een jaar met meer dan 5% stijgen. De Unie van Waterschappen heeft altijd benadrukt dat waterschappen niet oneindig de lasten kunnen verlagen en toch de uitvoering op een hoog niveau houden, terwijl zij ook nog taken van andere overheden erbij krijgen. Daarbij is het Rijk niet bevoegd om in te grijpen. Amendement SGP/ChristenUnie Ook heeft de Tweede Kamer ingestemd met een amendement van de SGP en de Christenunie dat de Waterschapswet aanpast. Dit om te voorkomen dat agrarische grondeigenaren geconfronteerd worden met onevenredig hoge waterschapsheffingen als gevolg van het feit dat infrastructuur ook in de categorie ongebouwd valt. Dit probleem is het meest urgent in Delfland, waar veel infrastructuur aanwezig is. Tarieven Met het amendement is ervoor gekozen om alleen waterschappen die nu al tariefdifferentiatie toepassen de ruimte te geven om het tarief voor verharde wegen met maximaal 400% te verhogen, zodat potentieel ongewenst gebruik van de verruiming ingeperkt wordt. 1
Evaluatie In het Bestuursakkoord Water is afgesproken dat er een evaluatie komt van het belastingstelsel van de waterschappen en dat de resultaten van een herziening voor 2014 in wetgeving verankerd worden. De voorgestelde verruiming van de maximale opslag voor verharde openbare wegen kan daarin meegenomen worden, aldus de indieners van het amendement
Wetvoorstel verkiezingen naar Eerste Kamer Na de behandeling van het wetsvoorstel Verkiezingen van de waterschappen in de Tweede Kamer sprak de Eerste Kamer deze week in een van haar procedurevergaderingen over het voorstel. Zoals bekend wordt in het voorstel de zittingstermijn van waterschapsbesturen verlengd en worden de verkiezingen uitgesteld naar november 2014. Bij de behandeling in de Eerste Kamer bleek dat geen van de fracties behoefte heeft aan een schriftelijke inbreng. Dat betekent hoogstwaarschijnlijk dat het voorstel kort na het reces als hamerstuk goedgekeurd wordt. Voorlopig wordt gemikt op behandeling in de 2e week van september. Behandeling en goedkeuring door de Eerste Kamer is de laatste stap voordat het voorstel definitief de status van wet krijgt.
Werkgroep Muskus- en beverratten Eind 2012 starten de waterschappen met een veldproef Muskusratten, waarin praktische kennis over de populatieontwikkeling van muskusratten wordt verzameld bij verschillende bestrijdingswijzen. De proef wordt uitgevoerd door de Unie van Waterschappen en 8 bestrijdingsorganisaties, met ondersteuning van een adviesbureau. Aanleiding voor de veldproef is de maatschappelijke wens vanuit zowel de waterschappen als de dierenwelzijnorganisaties om inzicht te krijgen in de ontwikkeling van populaties muskusratten onder verschillende scenario's van beheer zonder negatieve effecten op de waterveiligheid. De te onderzoeken strategieën zijn: Vlakdekkend jaarrond bestrijden Seizoensbestrijding Objectbescherming Voor objectbescherming moet nog een locatie gekozen worden. De werkwijze bestaat uit het systematisch variëren van de inzet en het monitoren van de populatie en de schade in 117 uurhokken. Uurhokken zijn kaartvakken van 5 bij 5 kilometer, waarbinnen over een langere periode zowel de vangstgegevens als de bestrijdingsinzet bekend zijn. In 39 uurhokken neemt de inzet met 30% toe ten opzichte van de gemiddelde inzet over de afgelopen 3 jaar, in 39 uurhokken neemt de inzet met 30% af en in de resterende 39 uurhokken blijft de inzet op een gelijk niveau. Het is belangrijk dat er geen andere veranderingen in de proefgebieden plaatsvinden. De WMB gaat een opdracht formuleren voor een landelijk geldende gedragscode Muskus- en beverratten. In deze gedragscode of een bijbehorend protocol wordt onder andere de inzet van de verdrinkingskooi beschreven. In de opdrachtformulering wordt ook de betrokkenheid van externe organisaties, zoals de Dierenbescherming, opgenomen.
Begeleidingsgroep Veiligheid Deltaprogramma Op 3 juli kwam de begeleidingsgroep Veiligheid van het Deltaprogramma bijeen. Jan Geluk is namens de waterschappen lid van deze groep. Er is gesproken over de varianten die meegenomen worden in de uitvraag, een spoorboekje, VNK en de interactie met het nHWBP. De begeleidingsgroep houdt vast aan de oriëntatiewaardë van 10-5. De uitwerking van 10-6 wordt niet aan de gebiedsgerichte deelprogramma's gevraagd. De begeleidingsgroep wil net als voor basisveiligheid een praktische en beeldende notitie, met daarin de uitwerking van de rekenkundige opgave die volgt uit de MKBA en groepsrisico's. Het Spoorboekje, dat ook in de CWK behandeld is, wordt verder uitgewerkt door de Unie van Waterschappen.
2
Het IPO stelde diverse varianten voor, vooreen uniforme uitwerking van de uitvraag binnen het Deltaprogramma. De meeste varianten worden al uitgevoerd. De overige varianten worden niet aan de deelprogramma's gevraagd. Het deelprogramma Veiligheid brengt nog wel de financiële gevolgen in beeld van het getalmatig gelijk stellen van overschrijding- en overstromingkansen. De begeleidingsgroep heeft een presentatie gehad van Veiligheid Nederland in Kaart. Er is afgesproken dat DGRW, DGRWS en VNK zorgen voor technische ondersteuning in het gebiedsgerichte deelprogramma om de uitwerking van de veiligheidsopgave te faciliteren. Over de interactie met het nHWBP is afgesproken dat de lijst met te verbeteren dijkvakken wordt besproken in de gebiedsgerichte deelprogramma's om samenhang met andere (gemeentelijke en provinciale) opgaven te toetsen (geen instemming). DP's brengen een advies uit en stellen niet vast. Er is besloten dat Tineke Schokker, Jan Geluk vervangt in de stuurgroep Deltaprogramma.
17 augustus deadline Wash Monitor Vanuit het NWP is gevraagd de bijdrage van de waterschappen zichtbaar te maken op het gebied van de WASH afspraken naar aanleiding van het akkoord van Schokland. Het NWP levert deze informatie aan het Ministerie van Buitenlandse Zaken, die tweejaarlijks een rapportage uitbrengt over de bijdrage van Nederland aan de millenniumdoelstellingen. Met CINTER is afgesproken om een uitvraag te doen van de uitkomsten van de verschillende WASH-projecten van de waterschappen. Deze vragenlijst wordt deze week bij de buitenlandcoördinatoren uitgezet. De deadline is 17 augustus, zodat in de CINTER van september een terugmelding kan worden gemaakt van de resultaten.
Terugmelding ledenvergadering Tijdens de ledenvergadering op 29 juni heeft Marga Kool als voorzitter van de stuurgroep Watereducatie het eindrapport van de stuurgroep aangeboden aan de voorzitter van de Unie van Waterschappen. Het eindrapport wordt in het najaar in de ledenvergadering besproken. Verder werden de volgende onderwerpen besproken: Uniebegroting Klankbordgroep Financiële onderwerpen in het bestuur Tweede Kamerverkiezingen In de ledenvergadering is ingestemd met: het aangaan van een convenant over kabels en leidingen in de waterkeringen de uitvoeringsagenda Vermindering regeldruk de bemensing van de vertrouwenscommissie voor de opvolging van de heer Verwolf, die in de ledenvergadering van 5 oktober afscheid van de Unie neemt het onderhandelingsresultaat voor de nieuwe cao Het volledige verslag vindt u in de bijlage bij deze nieuwsbrief.
Dijkgraaf Annemarie Moons vertrekt bij Vallei & Eem A n n e m a r i e M o o n s w o r d t per 1 oktober d e n i e u w e bestuursvoorzitter v a n het W e l l a n t c o l l e g e , e e n g r o t e onderwijsinstelling v o o r v m b o e n m b o . A n n e m a r i e M o o n s is sinds 2 0 0 9 w e r k z a a m als dijkgraaf bij w a t e r s c h a p Vallei & E e m . Belangstelling v o o r onderwijs heeft M o o n s sinds h a a r studententijd. Zij s t u d e e r d e in N i j m e g e n rechten e n p s y c h o l o g i e , m e t als afstudeerrichtingen p h d e r w i j s p s y c h o l o g i e e n O n t w i k k e l i n g s p s y chologie. Zij heeft z i c h m e t veel e n t h o u s i a s m e en„p1ezier ingezet v o o r het w a t e r s c h a p , haar hart ligt ook bij het onderwijs. A n n e m a r i e M o o n s : 'Dit kwam op mijn pad en het is voor mij een kans om meer betrokken te zijn bij de organisatie van het onderwijs. De functie van dijkgraaf heb ik met plezier mogen vervullen en gelukkig blijf ik werkzaam in het groene veld, wat een belangrijk uitgangspunt was bij deze keuze.'
3
Uitstekende samenwerking D e dagelijks b e s t u r e n v a n d e w a t e r s c h a p p e n Vallei & E e m e n V e l u w e v i n d e n het j a m m e r dat A n n e m a r i e M o o n s vertrekt, g e z i e n d e uitstekende s a m e n w e r k i n g v a n d e a f g e l o p e n tijd e n het toekomstperspectief. Vallei & E e m f u s e e r t m e t V e l u w e W a t e r s c h a p Vallei & E e m e n w a t e r s c h a p V e l u w e w e r k e n a a n e e n fusie per 1 j a n u a r i 2 0 1 3 . D o o r d e fusie ontstaat in M i d d e n - N e d e r l a n d e e n w a t e r s c h a p v a n 2 5 0 . 0 0 0 hectare, m e t ruim 2 5 0 kilometer dijken e n m e e r d a n 1 miljoen inwoners.
UNIE VAN WATERSCHAPPEN
Terugmelding ledenvergadering Tijdens de ledenvergadering op 29 juni heeft Marga Kool als voorzitter van de stuurgroep Watereducatie het eindrapport van de stuurgroep aangeboden aan de voorzitter van de Unie van Waterschappen. Het eindrapport wordt in het najaar in de ledenvergadering besproken. Verder werden de volgende onderwerpen besproken: Uniebegroting O o k h e e f t d e l e d e n v e r g a d e r i n g d e k a d e r n o t a o v e r d e U n i e b e g r o t i n g 2 0 1 3 a a n v a a r d . Er is b e s l o t e n d a t evenals vorig jaar een nullijn w o r d t g e h a n t e e r d w a t betreft de uitgaven. O m d a t enkele jaren een extra b i j d r a g e is g e l e v e r d u i t d e r e s e r v e , b e t e k e n t d i t e e n c o n t r i b u t i e s t i j g i n g v a n 3 % t e n o p z i c h t e v a n 2 0 1 2 . In s e p t e m b e r w o r d t d e d e f i n i t i e v e v e r s i e v a n d e b e g r o t i n g b e s p r o k e n i n d e CBCF e n v e r v o l g e n s w o r d t d e begroting op 5 oktober geagendeerd voor de ledenvergadering.
Klankbordgroep De v o o r z i t t e r d e e d v e r s l a g v a n d e a c t i v i t e i t e n d i e d o o r d e U n i e w o r d e n o n d e r n o m e n o p d i v e r s e d o s s i e r s m e t h e t o o g o p d e v e r k i e z i n g e n . De b e t r o k k e n h e i d v a n d e l e d e n w a t e r s c h a p p e n is d a a r b i j v a n b e l a n g . T e g e n d i e a c h t e r g r o n d k o m t e r na d e v a k a n t i e e e n k l a n k b o r d g r o e p b i j e e n .
In de ledenvergadering is ingestemd met: -het aangaan van een convenant over kabels en leidingen in d e waterkeringen -de uitvoeringsagenda
Vermindering regeldruk
-de b e m e n s i n g van d e v e r t r o u w e n s c o m m i s s i e v o o r d e o p v o l g i n g v a n d e h e e r V e r w o l f , d i e in d e l e d e n vergadering van 5 o k t o b e r afscheid van de Unie n e e m t . - h e t o n d e r h a n d e l i n g s r e s u l t a a t v o o r de n i e u w e CAO.
Financiële onderwerpen in het bestuur In h e t b e s t u u r is g e s p r o k e n o v e r d e s a m e n h a n g e n m o g e l i j k e c o n s e q u e n t i e s v a n d i v e r s e f i n a n c i ë l e d o s siers, w a a r o n d e r v e r a n t w o o r d i n g v a n d e H W B P - b i j d r a g e , W e t H o f en h e t B e s t u u r s a k k o o r d W a t e r . O p m a c r o n i v e a u zijn d e a u t o n o m e o n t w i k k e l i n g e n e n d e g e v o l g e n v a n h e t B A W b e k e n d . U i t g a n g s p u n t d a a r b i j is e e n l a s t e n s t i j g i n g o p w a t e r s c h a p n i v e a u v a n g e m i d d e l d 2 , 7 % e x c l u s i e f i n f l a t i e . D i e i n f o r m a t i e kan w o r d e n b e n u t o m in h e t eigen w a t e r s c h a p d e l a s t e n o n t w i k k e l i n g t e b e p a l e n . Daarnaast zijn er discussies, b i j v o o r b e e l d o v e r d e W e t H o f e n h e t S c h a t k i s t b a n k i e r e n , d i e n o g n i e t zijn a f g e r o n d e n n o g n i e t bij d e Kamer liggen. Als aan d e W e t H o f w o r d t v a s t g e h o u d e n h e e f t d a t c o n s e q u e n t i e s v o o r d e t a r i e v e n . D e p o l i t i e k zal d a a r d o o r h e t b e s t u u r v a n d e U n i e o p g e w e z e n w o r d e n . D a t z o u k u n n e n b e t e k e n e n d a t d e a f s p r a k e n i n h e t B A W m o e t e n w o r d e n h e r z i e n . Een b e s l u i t o v e r d e w i j z e v a n afschrijving van het nHWBP wil het bestuur nu nog niet aan de leden voorleggen. Dit vooral vanwege de s a m e n h a n g m e t d e W e t H o f . Pas als o v e r d i e w e t m e e r d u i d e l i j k h e i d is, zal h e t b e s t u u r r i c h t i n g d e l e d e n m e t een advies k o m e n over de afschrijving.
Tweede Kamerverkiezingen H e t U n i e b e s t u u r h e e f t s t i l g e s t a a n bij d e s i t u a t i e r i c h t i n g d e v e r k i e z i n g e n . I n m i d d e l s z i j n d e m e e s t e v e r k i e z i n g s p r o g r a m m a ' s b e k e n d . V a n u i t d e w a t e r s c h a p p e n is d a a r i n b r e n g o p g e l e v e r d . In v e e l v a n d e p r o g r a m m a ' s staat de sociaaleconomische situatie van Nederland centraal. O p n i e u w zullen door een n i e u w kabinet e n o r m e besparingen gevonden m o e t e n w o r d e n . H e t b e s t u u r v i n d t h e t n i e t m o g e l i j k e n w e n s e l i j k , n u r i c h t i n g Rijk a a n t e g e v e n d a t d e w a t e r s c h a p p e n e e n bijdrage k u n n e n leveren aan deze besparingen'. Uitvoering van h e t Bestuursakkoord W a t e r m o e t v o o r d e k o m e n d e p e r i o d e u i t g a n g s p u n t z i j n . IVtët 1PO e n V N G zal n a u w s a m e n g e w e r k t w o r d e n r i c h t i n g d e f o r m a t i e v a n e e n n i e u w k a b i n e t . Een g e z a m e n l i j k b i j e e n k o m s t w o r d t g e p l a n d . O o k zal e r e e n k l a n k b o r d g r o e p b i j e e n k o m s t georganiseerd w o r d e n na de verkiezingen (3e of 4 e w e e k van s e p t e m b e r ) .
UNIC VAN WATERSCHAPPEN a * » * ! * ! * » * * t i i ï ( • * • * • * * « • « * * * 4 « « i t ï i « * i * t i * » t * « « * « * 4 l i • * • • • t i t ••••*••••••••••••••••••PI•*•••>ir1111111111 • • • • » • • • ] « » j i * I S { * • « * • • « a * * v » * * * * a » » 4 a * » * a * a B * a * « » « * * p < * » » a * a . a * t t ««map-pa pdia'ta-psBBB-aa pa • ••••• • • a a i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i t i i n i i i i i i i i i t i i i t n i i i i i i i • BBaa«-aaia*«*a*»B«>a-BBaa B*aj«*a«,B*B.*B • • •• • • • •*• •• • « • • •• aa •••••••*• I Mlilllillliltlll 1 BipaBPRaPaaPPaaPII •>••••*•*••**••>••••*•••'•«••• • a a al aap a 1 • •• paa •••••*•••»«••••••••••«••••••••••*•la•••••••••«••••fiiaapp • L
i ••lil
Nieuwsbrief voorzitters en secretarissen/directeuren week 28
Vergoeding voor DB-leden in het Uniebestuur In de ledenvergadering van 29 juni is bij agendapunt 9, Vacature Uniebestuur, geïnformeerd naar de mogelijkheid van het verstrekken van vergoedingen voor DB-leden van waterschappen die zitting nemen in het Uniebestuur. Tijdens die vergadering is het Uniebureau verzocht om de leden daar nader over te informeren. Naar aanleiding van de uitkomsten van de discussie over het rapport Samen presteren we meer van de commissie Doornbos heeft het Uniebestuur het bestuursvoorstel Organisatie en Werking Unie van Waterschappen opgesteld, dat begin 2010 door de ledenvergadering is vastgesteld. Daarmee is de mogelijkheid ontstaan voor DB-leden van een waterschap om te worden benoemd in het bestuur van de Unie van Waterschappen. Tegenover deze mogelijkheid staat op grond van de Waterschapswet echter geen vergoeding. In de Waterschapswet staat in art. 44, lid 3: 'De leden van het dagelijks bestuur genieten geen vergoedingen, in welke vorm ook, voor werkzaamheden, verricht in nevenfuncties die zij vervullen uit hoofde van het lidmaatschap van het dagelijks bestuur ongeacht of die vergoedingen ten laste van het waterschap komen of niet. Indien deze vergoedingen worden uitgekeerd, worden zij gestort in de waterschapskas'. Omdat de DB-leden bij alle waterschappen parttime werken en er voor de extra inzet geen vergoeding mogelijk is, niet anders dan door het eigen waterschap, is dit in bepaalde gevallen voor bestuursleden een drempel om te solliciteren naar een vacature in het Uniebestuur. In het regulier overleg dat op 6 juli plaatsvond tussen de voorzitter van het Uniebestuur en het bestuur van de Vereniging van Dagelijkse Bestuurders van Waterschappen, is de vereniging geadviseerd om dit punt met het ministerie van BZK te bespreken.
De toekomst van watereducatie Het Watermuseum in Arnhem w a s het decor voor de 3e Landelijke Watereducatiedag op 28 juni. Zo'n 80 deelnemers bogen zich over de vraag hoe de toekomst van watereducatie in Nederland het best kan worden vormgegeven. De hoofdvraag op de Watereducatiedag was hoe de partijen concreet aan de slag kunnen met de aanbevelingen in Warm Aanbevolen van de stuurgroep Watereducatie. Verbinding, samenwerking en afstemming In diverse workshops werden ideeën besproken om watereducatie te versterken. Verbinding en samenwerking zijn punten die hierin steeds terugkwamen. In de workshops rondom de aanbevelingen van de stuurgroep Watereducatie werd de eigen rol in deze aanbevelingen besproken, en wat ervoor nodig is om deze goed in te vullen. Dagvoorzitter René Schepers leidde aan het eind van de dag een plenair debat over wat mensen verwachten van elkaar en van bestuurders om watereducatie in. de toekomst een stevige plek te geven in de samenleving. Bestuurlijke workshop Twaalf bestuurders zaten in een bestuurlijke workshop bijeen. Onder andere Peter Glas (voorzitter van de Unie van Waterschappen en dijkgraaf van waterschap De Dommel), Marga Kool (dijkgraaf van Reest&Wieden) en Roel van Raaij (ministerie van EL&I) bespraken hoe de aanbeveling van de stuurgroep met betrekking tot regie het best kan worden ingevuld.
1
Peter Glas sprak zich uit voor blijvende regie. Marga Kool gaf aan dat voor continuering van de regie de inzet van alle betrokkenen nodig is. Om de tafel en aan de slag De komende tijd gaan partijen, zoals de Unie van Waterschappen, ministeries en Rijkswaterstaat met elkaar om de tafel zitten om te bespreken hoe dit aspect verder wordt ingevuld. In elk geval is duidelijk de intentie uitgesproken om hier gezamenlijk mee aan de slag te gaan. Samenwerking Het Programmabureau NME van AgentschapNL heeft de afgelopen jaren samenwerking gestimuleerd tussen verschillende sectoren die met watereducatie bezig zijn. Om samenwerking ook tijdens de watereducatiedag concreet te maken konden deelnemers gedurende de hele dag hun vraag en aanbod opschrijven. Al tijdens de dag werden er enkele 'Blue Deals' gesloten.
UNIE VAN WATERSCHAPPEN «•***«f • *• •<#* • • ! • » « • * * * « I * M • * > * • • • * • > • • • • * • « « « * * • * * ! • • • • < * »*•*••«««•««*•*»••••» • • *•**»+ *•»««:« * * • • • £ * • < • • • < i • * » » « i * 4 | « * < • • • • • • • m i
•
••••aiaaaaaaaiafBaBiaaiiiifaaaaaia laaaiiaiiaaa • • • l l l l t l l l l l l l t l l l l l l l I I I I K l M I l l l l l l l K l I I I I
• IIIMIlTllMM • •••••«•••••••••••••••II
tl
mm
N i e u w s b r i e f voorzitter e n s e c r e t a r i s s e n / d i r e c t e u r e n w e e k 29
Ministerie van EL&I akkoord met 12 miljoen euro extra voor maatregel 216/216HC POP 2 In het C o m i t é v a n T o e z i c h t P O P 2 v a n juni i s e e n v o o r s t e l g e a g e n d e e r d v o o r h e r p r o g r a m m e r i n g v a n in totaal 1 2 miljoen e u r o extra v o o r m a a t r e g e l 2 1 6 n i e t - p r o d u c t i e v e i n v e s t e r i n g e n . V a n d e z e m a a t r e g e l m a k e n w a t e r s c h a p p e n v e e l gebruik. Alle leden s t e m d e n h i e r m e e in m e t uitzondering v a n het ministerie v a n E L & I . V o l g e n s het ministerie voorziet het L e n t e a k k o o r d o o k al in extra g e l d e n v o o r hydrologie e n e r z o u d a n w e l veel geld naar hydrologische m a a t r e g e l e n g a a n . D e Unie v a n W a t e r s c h a p p e n is hierover in g e s p r e k g e g a a n met het ministerie v a n E L & I . De Unie heeft k u n n e n a a n t o n e n dat via m a a t r e g e l 2 1 6 juist veel a n d e r e w a t e r p r o j e c t e n w o r d e n gefinancierd buiten d e hydrologische, bijvoorbeeld milieuvriendelijke oevers. H e t ministerie heeft nu i n g e s t e m d m e t het voorstel t o t h e r p r o g r a m m e r i n g v a n 12 miljoen e u r o n a a r m a a t r e g e l 2 1 6 / 2 1 6 H C . H e t r e g i e b u r e a u P O P start binnenkort d e voorbereiding v o o r d e notificatie d o o r d e Europese Commissie.
Landelijke prijs voor innovatieve waterprojecten V e r n i e u w e n d e i d e e ë n e n b a a n b r e k e n d e initiatieven o p het g e b i e d v a n w a t e r m a k e n dit j a a r v o o r het e e r s t k a n s o p d e landelijke 'Waterinnovatieprijs'. D e U n i e v a n W a t e r s c h a p p e n nodigt b e d r i j v e n , b e l a n g e n o r g a n i s a t i e s , o v e r h e d e n e n particulieren uit o m h u n i n n o v a t i e v e w a t e r p r o j e c t e n in te z e n d e n . O p 2 4 juli i s d e i n s c h r i j v i n g g e o p e n d . Podium voor innovatie De Waterinnovatieprijs is e e n p o d i u m v o o r innovatieve w a t e r p r o j e c t e n . Met d e uitreiking v a n d e d e z e prijs spreekt d e U n i e v a n W a t e r s c h a p p e n h a a r w a a r d e r i n g uit v o o r innovatieve w a t e r p r o j e c t e n in N e d e r l a n d . Peter Glas, voorzitter U n i e v a n W a t e r s c h a p p e n : 'De t a k e n v a n d e w a t e r s c h a p p e n , d u s d e zorg v o o r d r o g e v o e t e n , s c h o o n e n v o l d o e n d e water, lenen zich bij uitstek v o o r innovatieve ideeën. E n die z o r g d r a g e n w e niet alleen. Met d e Waterinnovatieprijs b e n a d r u k k e n w e het b e l a n g v a n s a m e n w e r k e n m e t bedrijven, kennisinstellingen, a n d e r e o v e r h e d e n e n particulieren, z o d a t d e b e s t e ideeën b o v e n k o m e n drijven'. De waarde van water Alle v e r n i e u w e n d e i d e e ë n e n projecten die zich r i t h t e n o p het v o o r k o m e n v a n wateroverlast, v e r b e t e r e n v a n waterkwaliteit, b e h e e r v a n v a a r w e g e n , zuivering v a n afvalwater of o n d e r h o u d v a n w a t e r g a n g e n m a k e n e e n kans.
1
A G V Waterinnovatieprijs De prijs k o m t voort uit d e A G V W a t e r i n n o v a t i e p r i j s , die al veel b i j z o n d e r e w i n n a a r s heeft o p g e l e v e r d , zoals Pharmafilter m e t e e n a f v a l w a t e r v e r w e r k i n g s s y s t e e m v o o r z i e k e n h u i z e n . D o o r dit s y s t e e m k o m e n z i e k t e k i e m e n e n medicijnresten niet m e e r in het rioolsysteem terecht. Peter Glas: ' E e n prachtig v o o r b e e l d . Juist in d e innovatieve s a m e n w e r k i n g m e t a n d e r e n g e v e n d e w a t e r s c h a p p e n e n h u n partners m a a t s c h a p p e l i j k w a a r d e a a n w a t e r . ' Inschrijving geopend D e e l n e m e r s k u n n e n tot e n met 1 oktober 2 0 1 2 projecten inschrijven. D e inzenders krijgen d e mogelijkheid h u n project online t e presenteren via e e n korte omschrijving o p d e w e b s i t e . Prijsuitreiking De vakjury die d e innovaties beoordeelt, bestaat o n d e r a n d e r e uit F r a n k H e e m s k e r k , A n n e m i e k e Nijhof, Aalt Dijkhuizen e n Frans N e l i s s e n . T i j d e n s e e n feestelijke prijsuitreiking in D e R o d e H o e d in A m s t e r d a m o p 2 8 n o v e m b e r w o r d e n d e prijswinnaars b e k e n d g e m a a k t .
Nieuwe collectieve zorgverzekering voor gemeenten, provincies en waterschappen V N G , IPO e n d e U n i e v a n W a t e r s c h a p p e n h e b b e n b e s l o t e n o m de n i e u w e c o l l e c t i e v e z o r g v e r z e k e r i n g te g u n n e n a a n 2 z o r g v e r z e k e r a a r s : Z i l v e r e n K r u i s A c h m e a e n IZA Z o r g v e r z e k e r a a r N.V. Het g a a t o m d e z o r g v e r z e k e r i n g v a n a f 1 j a n u a r i 2013, die geldt v o o r ( o u d - ) m e d e w e r k e r s bij g e m e e n t e n , p r o v i n c i e s e n w a t e r s c h a p p e n . Aanbesteding De v e r e n i g i n g e n h e b b e n het contract n a m e n s h u n leden E u r o p e e s a a n b e s t e e d . D e v e r e n i g i n g e n h e b b e n op 2 0 juli d e z o r g v e r z e k e r a a r s het v o o r n e m e n tot g u n n i n g b e k e n d g e m a a k t . O p 6 a u g u s t u s loopt d e b e z w a a r t e r m i j n v a n het a a n b e s t e d i n g s r e c h t af e n w o r d t d e g u n n i n g definitief. Nieuw contract voor 3 jaar De offertes zijn v e r g e l e k e n o p o n d e r andere p r e m i e , d e k k i n g , kwaliteit v a n d e dienstverlening e n a a n v u l l e n d e w e r k g e v e r s p a k k e t t e n . Het nieuwe contract geldt v o o r 3 jaar, m e t d e optie o m het m e t 3 m a a l e e n j a a r te v e r l e n g e n . O o k politieke a m b t s d r a g e r s k u n n e n zich bij dit collectief v e r z e k e r e n . K i e z e n uit 2 c o l l e c t i e v e z o r g v e r z e k e r i n g e n IZA e n A c h m e a d o e n v o o r d e n i e u w e collectieve z o r g v e r z e k e r i n g elk e e n e i g e n a a n b i e d i n g . L e d e n v a n d e d o e l g r o e p k u n n e n v a n a f 2 0 1 3 dus k i e z e n uit 2 collectieve z o r g v e r z e k e r i n g e n . O o k k u n n e n z e kiezen of z e e e n a a n v u l l e n d e v e r z e k e r i n g m é t of z o n d e r t a n d a r t s v e r z e k e r i n g willen. De Unie v a n W a t e r s c h a p p e n informeert haar l e d e n in s e p t e m b e r o v e r d e n i e u w e z o r g v e r z e k e r i n g . "Voorzitters, secretarissendirecteuren en hoofden communicatie kunnen deze nieuwsbrief, eventueel doorzetten naar DB en AB-leden van het waterschap.
of relevante
onderdelen
daarvan,
UN IC VAN WATERSCHAPPEN : » « ! : » : t:
!*••!* .!** -** • * • " • 4 *!£ ••^•«•ïïïlït*
:::::::::c::t:
:::;;:::::J:S:;:::::::::!;;;;;;;:;I::::;:;::
!£ïa.!ïïïï!!!Ia
••••lllllllll
;;:;::::;:::::;:::::;i::::t: llllilmtt••-•JaaJIBaiaava*a lMIKIHIfll • tkli
IBB
I
Nieuwsbrief voorzitter en secretarissen/directeuren week 30
Stand van zaken totstandkoming Omgevingswet Na d e v a l v a n het k a b i n e t i s d e O m g e v i n g s w e t niet c o n t r o v e r s i e e l v e r k l a a r d . D e D e m i s s i o n a i r Minister v a n I n f r a s t r u c t u u r e n Milieu (l&M) wil het w e t s v o o r s t e l v ó ó r e i n d 2 0 1 2 v o o r a d v i e s n a a r de R a a d v a n S t a t e s t u r e n . V a n 2 s e p t e m b e r tot 2 7 o k t o b e r staat er e e n consultatie van het w e t s v o o r s t e l g e p l a n d voor d e verschillende k o e p e l s . AO Omgevingsrecht D e d e m i s s i o n a i r minister van l & M w e r k t sinds h a a r a a n t r e d e n a a n d e O m g e v i n g s w e t . O p 2 6 juni m e l d d e d e minister tijdens e e n a l g e m e e n overleg over dit o n d e r w e r p dat zij 113 reacties heeft o n t v a n g e n naar aanleiding van de internetconsultatie in maart e n april. O o k d e Unie v a n W a t e r s c h a p p e n heeft t o e n g e r e a g e e r d op d e kabinetsnotitie die ter consultatie v o o r l a g . Er is b r e d e s t e u n voor d e t o t s t a n d k o m i n g v a n d e O m g e v i n g s w e t . De consultatie heeft tal v a n voorstellen o p g e l e v e r d v o o r v e r d e r e uitwerking. Consultatie september-oktober Begin s e p t e m b e r o n t v a n g t d e Unie v a n W a t e r s c h a p p e n het w e t s v o o r s t e l ter consultatie. In d e periode tot eind o k t o b e r w o r d e n de w a t e r s c h a p p e n g e ï n f o r m e e r d over deze ontwikkeling e n w o r d e n er bijdragen v e r z a m e l d v o o r d e reactie v a n d e Unie v a n W a t e r s c h a p p e n o p het wetsvoorstel. In s e p t e m b e r w o r d e n e e n bestuurlijke w o r k s h o p e n t w e e ambtelijke b i j e e n k o m s t e n g e o r g a n i s e e r d . M e e r informatie o v e r d e z e b i j e e n k o m s t e n volgt n o g .
1
U N I E V A N WATERSCHAPPEN J
J. C' ~?
^ ? S >- >
; > = s Ï » i ! 3 : ; ' £T
—
^ f= o
S
Ï
O <
f I ^ * 1 I ''
f
2596 a a Den Haag Postadres
2509 ae Den Haag
Roar en © v e r m a a s
i •
Koningskade 40
Postbus 93218
Wfr^fschap
3
!
1
Bezoekadres
Telefoon
0703519751
3 0 JULI 2012
fax
0703544642
De leden-waterschappen
G.c. aao
tsr».:.:
Dir.
Tar a t d
Dir.
aw
w'
3
<""9r. .mgen
Afcjadaan d.d.
datum
ons kenmerk
contactpersoon
26 juli 2012
64275 LB
D. Moerkens
betreft
uw kenmerk
e-mail
veldproef Muskusratten
-
[email protected] doorkiesnummer
070 351 97 43
Geachte leden, Eind 2012 starten de waterschappen met een veldproef waarin op praktisch vlak kennis over de populatieontwikkeling van muskusratten wordt verzameld bij verschillende wijzen van bestrijden. De proef wordt uitgevoerd door de Unie van Waterschappen en de 8 bestrijdingsorganisaties met ondersteuning van een ecologische onderzoeksbureau. Aanleiding voor deze veldproef is de maatschappelijke wens vanuit zowel de waterschappen als de dierenwelzijnsorganisaties om inzicht te krijgen in de ontwikkelingen van populaties muskusratten onder verschillende scenario's van beheer zonder negatieve effecten op de waterveiligheid. De waterschappen in Nederland zijn sinds 2011 verantwoordelijk voor de muskusratbestrijding, zij willen deze taak effectief en efficiënt uitvoeren. Doel veldproef Het achterliggende doel voor de veldproef is om te beoordelen of er effectievere manieren zijn om de veiligheid van waterkeringen te waarborgen, voor wat betreft graverij door Muskusratten. Eén manier om de veiligheid te waarborgen is door schade te voorkomen met preventieve maatregelen. Een andere manier istioor de aantallen muskusratten laag te houden door bestrijding. Dat kan met verschillende strategieën van bestrijding. Daarbij speelt de intensiteit van bestrijding een rol en de manier waarop de bestrijding in ruimte en tijd wordt ingezet. Opzet veldproef De wetenschappelijk opgezette veldproef beoogt inzicht te geven in de inzet van bestrijding (tijd in velduren) in relatie tot de schade aan waterkeringen en taluds. De werkwijze bestaat uit het systematisch variëren van de inzet en het goed monitoren van de populatie en de schade in 117 uurhokken. Uurhokken zijn kaartvakken van 5 * 5 km waarin over een langere periode zowel de vangstgegevens als de bestrijdingsinzet bekend zijn. In 39 uurhokken neemt de inzet met 30% toe ten opzichte van de gemiddside inzet over de afgelopen drie jaar, in 39 uurhokken neemt de inzet met 30% af en in de resterende 39 uurhokken blijft de inzet op een gelijk niveau. Het is belangrijk dat er geen andere veranderingen in de proefgebieden plaatsvinden.
Pagina 2 van 2
Onderzoeksvragen De onderzoeksvragen van de veldproef zijn: 1. Wat is de populatie- en de vangstontwikkeling bij verschillende besttijdingsstrategieën? • Vlakdekkend-jaarrond bestrijden bij verschillende intensiteit van bestrijden • Seizoensbestrijding (nadruk van de inzet ligt in de winter en het voorjaar) • Objectbesscherming (stoppen met bestrijden in een gebied en focussen op de kades rondom het gebied) 2. In welke mate treedt er schade door graverij op bij deze verschillende strategieën? 3. Wat is de effectiviteit van al bestaande preventieve maatregelen in deze situaties? Met de resultaten van de proef wordt ook antwoord gegeven op een aantal veronderstellingen: • Bestrijding heeft een aantoonbaar effect op schade door graverij van muskusratten. • Inzet van bestrijding heeft een aantoonbaar effect op de aantallen muskusratten. • Intensief vlakdekkend-jaarrond bestrijden levert in absolute termen minder vangsten op dan meer extensieve strategieën van bestrijding. • Preventieve maatregelen zijn afdoende om de veiligheid van waterkeringen te waarborgen. Keuze uurhokken De uurhokken zijn steekproefsgewijs gekozen. Ze zijn samengesteld uit deelsteekproeven naar bodemtype, vangsthistorie en de aanwezige, al bestaande, preventieve maatregelen. Er zijn bij de gebiedsselectie geen politieke of juridische belemmeringen, omdat de aard van de bestrijding niet verandert. De mate van variatie in de bestrijdingsinzet (± 30%) tussen de experimentele gebieden in de proef ligt binnen de bestaande variatie in Nederland. Duur van de veldproef De proef start eind 2012 en duurt minimaal 3 jaar met een optie tot verlenging. Jaarlijks zal de inzet in relatie tot opgetreden schade geëvalueerd worden, zo nodig wordt de inzet aangepast. Totstandkoming veldproef Het Programma van Eisen voor de veldproef is in opdracht van de Unie van Waterschappen opgesteld door een extern bureau in samenspraak met een begeleidingscommissie. In de begeleidingscommissie zaten vertegenwoordigers van de Dierenbescherming, Stowa, LTO Nederland, de gezamenlijke natuurbeschermingsorganisaties en de waterschappen. Deze begeleidingscommissie zal ook de uitvoering van de proef begeleiden. Communicatie strategie De bestrijding van muskus- en beverratten draagt bij aan de bescherming van Nederland tegen overstromingen die ontstaat door schade aan waterstaatkundige werken (dijken, kaden, oevers en de rest van het watersysteem, dus ook diepte van sloten). In de proef wordt naast het aspect veiligheid ook de effectiviteit van de bestrijding en de werking van preventieve maatregelen onderzocht. Meer informatie Voor meer informatie kan contact opgenomen worden met de coördinator van de bestrijdingsorganisatie die in uw waterschap verantwoordelijk is voor de bestrijding of met Dolf Moerkens van de Unie van Waterschappen via
[email protected] of 06 5333 4668.
Hoogachtend,/ /
o
ƒ
1M
HetWaterschapshuis 'fVTterschap
••• en Overmaas Waterschap Roer en Qvejrmaas
2 6 JULI 2012 2 - o a o 5 é i i
T.a.v. dagelijks bestuur Postbus 185 6130 AD Sittard
1
Oir. I
;>
Tsrajd
o».
san
kL Lee -tfoM Behandeld door
HWH
.•rigen
AfQ«d«an
ntal pagina's
Datum
Uw kenmerk
24 juli 2012
201203002
Onderwerp
Ons kenmerk
Reactie zienswijze ontwerpbegroting 2013
2012-2859
Geacht bestuur,
Van uw waterschap is een zienswijze ontvangen op de ontwerpbegroting 2013 van de stichting Het Waterschapshuis (HWH). Het stichtingsbestuur van HWH heeft de zienswijzen beoordeeld en de reactie op de ingekomen zienswijzen gesplitst in een generieke en een specifieke reactie. De generieke toelichting is verwerkt in de Nota van toelichting op de ontwerpbegroting. Dit document is geagendeerd voor de Algemene Ledenvergadering op 29 juni j l . en op 21 juni 2012 per e-mail verzonden aan de ambtelijk contactpersonen. Uw opmerking inzake de wettelijk verplichte zienswijze termijn van 6 weken is behandeld in punt l a van de Nota van toelichting. Ten aanzien van uw opmerking over de kostenontwikkeling van het Informatiehuis Water verwijzen wij u naar punt 8 van de Nota. Bij punt 2a wordt ingegaan op de bijdragen per waterschap en de invloeden waaraan deze onderhevig zijn.
Ik hoop u hiermee van voldoende informatie te hebben voorzien.
Hoogachtend, Namens het stichtingsbestuur
drs. J.W.A. van Enst, directeur
H e t W a t e r s c h a p s h u i s Stationsplein 89 3818 LE Amersfoort« Postbus 2180 3 8 0 0 C D Amersfoort » T 0 3 3 4 6 0 31 0 0 » F 0 3 3 460 31 01
[email protected] • www.hetwaterschapshuis.nl « Nederlandse Waterschapsbank 6 3 . 6 7 5 6 . 2 6 2 » KvK-nummer 37122563
mm
E2 U N I E V A N WATERSCHAPPEN
|Wftèrschap R
Bezoekadres Koningskade 40 2596 A A Den Haag Postadres Postbus 93218 2509 A E Den Haag Telefoon
0 9 AU6. 2012
0703519753 Fax 0703544642
ïktcr./ AT)J Oir. Oir.
Tsr atd
aan
De leden-waterschappen O'S, U X | , a
O^rnerungen
AJo«CIMBI
Datum
ons kenmerk
Contactpersoon
8 augustus 2012
64332 LB
drs. M. G. de Ruijter
bijlage(n)
uw kenmerk
e-mail
1
-
[email protected]
Betreft
Doorkiesnummer
Uitkomsten watertoetsproces op de Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte en de consequenties hiervan voor de betrokkenheid van waterschappen bij het Meerjarenprogramma Infrastructuur Ruimte en Transport
070 351 97 56
Geachte leden, Met deze brief informeer ik u graag over de uitkomsten van het in het kader van de Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte (SVIR) doorlopen watertoetsproces. Door de SVIR maar ook door andere ontwikkelingen is het voor waterschappen nog belangrijker geworden om ambtelijk en bestuurlijk aansluiting te vinden bij het Meerjarenprogramma Infrastructuur Ruimte en Transport (MIRT). Vele waterschappen hebben deze aansluiting (deels) reeds gevonden. In deze brief schets ik de relevante ontwikkelingen en geef ik ondersteunende informatie voor verdere aansluiting van waterschappen bij het MIRT. Uitkomsten SVIR Door het Ministerie van Infrastructuur en Milieu en de Unie van Waterschappen is voor de SVIR een watertoetsproces doorlopen. Een belangrijke mijlpaal in dit watertoetsproces was het op 13 september 2011 door de Unie van Waterschappen afgegeven wateradvies (tevens zienswijze) in de richting van Minister M.H. Schultz van Haegen-Maas Geesteranus. Hierover bent u in de ledenvergadering van 30 september 2011 onder agendapunt 10.3 (LV11-30) geïnformeerd. Maart 2012 is de definitieve SVIR gepubliceerd. De uitkomsten van het watertoetsproces worden op hoofdlijnen weergegeven in de waterparagraaf op p.93 en gedetailleerd in de "Nota van Antwoord Ontwerp SVIR." Hieruit blijkt dat als gevolg van het watertoetsproces het waterbelang veel meer aandacht in de SVIR heeft gekregen ten opzicht van het concept van juni 2011. Zo staat er nu in de SVIR dat er geen afwenteling tussen nationale opgaven en regionale opgaven
Pagina 2 van 3
mag plaatsvinden. Ook is water toegevoegd aan de lijst van kostenposten binnen het systeem van het verhaal van bovenplanse kosten. In de waterparagraaf van de SVIR wordt echter ook geconcludeerd dat het nog te vroeg is om een uitspraak te kunnen doen over de gevolgen van de maatregelen uit de SVIR op het nationale en regionale watersysteem. Hiervoor dienen de maatregelen nog verder uitgewerkt te worden en in samenhang worden bekeken. Bij het aanpassen van de gebiedsagenda's voor het MIRT aan de opgaven vanuit de SVIR, zal meer aandacht worden besteed aan wateropgaven. Hierdoor krijgen het Rijk en de regio een beter gedeeld beeld van de samenhang tussen de verschillende ruimtelijke opgaven en de effecten daarvan op het onderling samenhangende hoofd- en regionale watersysteem. Op deze wijze kunnen het Rijk en de regio hun ruimtelijke investeringen goed op elkaar afstemmen waardoor synergie wordt bereikt (en kunnen eventuele risico's tijdig worden gesignaleerd). Huidige betrokkenheid waterschappen bij het MIRT In onze ledenbrief van 17 februari 2012 met als kenmerk 62657JR, bent u uitgebreid geïnformeerd over het MIRT en het belang daarvan voor waterschappen. Tevens zijn er door de Unie van Waterschappen en het Ministerie van l&M vier succesvolle regionale bijeenkomsten georganiseerd om de projecten van waterschappen te betrekken bij de actualisatie van de 8 MIRT gebiedsagenda's. Dit zijn documenten waarin de door het Rijk en regio gedeelde visie en ontwikkelrichting van de betreffende regio is opgenomen, binnen de kaders van het vastgestelde beleid. Tevens zijn de daaruit voortvloeiende grote opgaven en de daarbij behorende programma's in de gebiedsagenda's opgenomen. De gebiedsagenda's zijn de basis voor de onderwerpen die in het bestuurlijk overleg MIRT worden besproken. In juni 2010 heeft de Minister van l&M in het Bestuurlijk Koepel Overleg op een vraag van onze voorzitter geantwoord dat de waterschappen bij de bestuurlijke overleggen MIRT kunnen worden betrokken. Zij ziet het echter als een provinciale verantwoordelijkheid de waterschappen hier op een goede wijze bij te betrekken. Als gevolg van de regionale bijeenkomsten zijn veel waterschappen op ambtelijk niveau duidelijk intensiever betrokken geraakt bij de actualisatie van de MIRT gebiedsagenda's. Dit geldt echter niet voor alle waterschappen. Daarnaast ontbreekt het momenteel aan bestuurlijke betrokkenheid en betrokkenheid op directeursniveau. Toenemend belang waterschappen bij het MIRT Sinds de vier regionale bijeenkomsten is het belang van Waterschappen bij het MIRT alleen maar toegenomen. Ten eerste, zoals al genoemd, als uitvloeisel van de waterparagraaf in de SVIR. De gevolgen van de nieuwe maatregelen uit de SVIR (elektriciteitscentrales, greenports, uitbreiding hoofdwegennet...) zullen bij de actualisatie van de gebiedsagenda's meer inzichtelijk gemaakt moeten worden zodat het waterbelang geborgd kan worden. Hiertoe is het van belang dat de waterbeheerders vroegtijdig, intensief en op een transparante wijze betrokken worden bij deze actualisatie. Onderlinge afstemming tussen waterschappen en Rijkswaterstaat is hierbij van groot belang. Ook vanuit het nieuwe Hoogwaterbeschefmingsprogramma (nHWBP) zal het belang van het MIRT voor waterschappen toenemem'üit vooral vanaf 2014 als de verkenningen nHWBP starten. Daarnaast lijkt het een kwestie van tijd dat er ook vanuit het Deltaprogramma een relatie met de MIRT-verkenningen wordt gelegd. Waterschappen kunnen op deze toekomstige ontwikkelingen anticiperen door nu al een goede positie in het MIRT in te nemen, te beginnen met de actualisatie van de gebiedsagenda's.
l—J
Pagina 3 van 3
Ten slotte lijken de gebiedsagenda's ook een mogelijke ingang voor waterschappen voor bijdragen te krijgen vanuit het Europees Fonds Regionale Ontwikkeling (EFRO). Dit om door mee te liften op grote projecten die mede gefinancierd worden uit het EFRO. Verdere betrokkenheid waterschappen bij het MIRT Gezien het toenemende belang van het MIRT voor waterschappen adviseer ik u om, voor zover dit niet reeds het geval is, op ambtelijk en bestuurlijk niveau pro-actief aansluiting te zoeken bij het MIRT. Dit afgestemd met uw buurwaterschappen en Rijkswaterstaat. Ambtelijk kan dit via deelname aan de regionale gebiedsteams en via overleg met de vertegenwoordigers van Rijkswaterstaat in de rijksgebiedteams. Bijgevoegd treft u de gegevens van de relevante contactpersonen aan. Bestuurlijk kan dit via deelname aan de bestuurlijke overleggen MIRT en de voorbereidende directeurenoverleggen. Naar verwachting vindt in het najaar weer een ronde bestuurlijke overleggen plaats. Het is van belang om in ieder geval bij het vaststellen van de geactualiseerde gebiedsagenda's vanuit de waterschappen in het bestuurlijk overleg vertegenwoordigd te zijn. Vanuit het Uniebureau onderhouden we nauw contact met het Ministerie van l&M over verdere ontwikkelingen rond het MIRT in het algemeen en de bestuurlijke overleggen in het bijzonder. Uiteraard houden wij u van deze ontwikkelingen op de hoogte. Mocht het voor u lastig blijken om (bestuurlijk) aansluiting te vinden bij het MIRT dan hoor ik dat graag zodat wij uw signaal bij het ministerie kunnen inbrengen. Ook het Rijk heeft immers belang bij een goede aansluiting van waterschappen bij het MIRT. Voorafgaand aan de bestuurlijke overleggen zullen we ter voorbereiding hierop en als vervolg op de 4 regionale bijeenkomsten in oktober een bijeenkomst op ambtelijk niveau organiseren. Verder zal dit onderwerp in de Uniecommissie Watersystemen (CWS) geagendeerd worden. Ik vertrouw erop u voor het moment voldoende te hebben geïnformeerd. Heeft u nog vragen dan kunt u mij bereiken via
[email protected].
Hoogachtend,
ir.ing. A.J. Vermuë Algemeen Directeur
c co
Ë c OJ c
c
e
©
0)
cd
c
4-»
<]}
(O OJ c
co
(O (O CD c
a
>
3 XI
3 1
E>
co
a
e
(O i
I
t
c OJ
OJ c
10 co
JÉ
c
UJ
(O
c
c
>
c c OJ
0J
ca
c
3
O ja ca
E
CU
Ê
E?
%
c
"53
E w
co
cö
3
O co.
X S
2
a
(O 3
O
8
co
s 3 O C M
cö O
&
3
ca
x>
.a OJ
c
3 0)
o
o>
>
-g '3
N
ra •
3
E
Q_
I
CL
<:
1
i
u
©
c
OJ.
"O a>
c
E
5 ca
3
X
o
'S
c
ca
u
x:
ca
1
3
O O ca
-
co
in
3
E
O c
F
ca
X
p
LJ
2 LJ
z
D
0]
8
e
cS
LJ
"E
rz ca w
en
iff
a> "O 0)
2
"P
OJ
O) 3 _0J
>
•g "3
N
3
E
3:
"E o o
z
e 0J co co
Lu CD
ca
2
ru
8
er
•
Waterschap Roer en O v e r m a a s
D B - v e r g a d e r i n g 2012 B E A N T W O O R D I N G VAN V R A G E N UIT V E R G A D E R I N G E N VAN H E T D A G E L I J K S BESTUUR, DE COMMISSIES EN HET A L G E M E E N BESTUUR vraag van
T.J.G.M. Hanssen
uit d e v e r g a d e r i n g v a n
gecombineerde commissies ABA, MFB en W S
datum
5 juni 2 0 1 2
VRAAG G e v r a a g d is o m v o o r het a l g e m e e n b e s t u u r in beeld te b r e n g e n hoe bij W R O het bestuurlijke traject m e t betrekking tot T A X - i is v e r l o p e n , z o w e l v o o r w a t betreft het D B als het A B . ANTWOORD De w a t e r s c h a p p e n zijn in 2 0 0 4 e e n g e z a m e n l i j k e inspanningsverplichting a a n g e g a a n met het kabinet o m te b e s p a r e n o p k o s t e n . E e n deel v a n die b e s p a r i n g m o e s t k o m e n uit het effectief inzetten v a n I C T - m i d d e l e n . In dit v e r b a n d w e r d o p 15 oktober 2 0 0 4 na afloop v a n d e L e d e n v e r g a d e r i n g v a n d e Unie v a n W a t e r s c h a p p e n het Protocol S a m e n w e r k i n g in ICT ondertekend. O p 1 j a n u a r i 2 0 0 5 is d e d o o r d e g e z a m e n l i j k e w a t e r s c h a p p e n opgerichte Stichting Het W a t e r s c h a p s h u i s v a n start g e g a a n m e t als d o e l het o n t w i k k e l e n , b e h e r e n e n o n d e r h o u d e n v a n g e z a m e n l i j k e I C T - p r o d u c t e n . D e w e n s v a n d e g e z a m e n l i j k e w a t e r s c h a p p e n , specifiek uitgesproken door de Uniecommissie bestuurszaken, communicatie en financiën en de V e r e n i g i n g v a n Directeuren v a n W a t e r s c h a p p e n , w a s o m als s p e e r p u n t v a n Het W a t e r s c h a p s h u i s e e n nieuw b e l a s t i n g s y s t e e m v o o r alle w a t e r s c h a p p e n te o n t w i k k e l e n . Met b e t r e k k i n g tot d e ontwikkeling v a n het nieuwe b e l a s t i n g s y s t e e m heeft Het W a t e r s c h a p s huis in het 3 kwartaal v a n 2 0 0 6 bij d e w a t e r s c h a p p e n g e ï n v e n t a r i s e e r d of zij i n s t e m m e n m e t d e o n t w i k k e l i n g v a n e e n n i e u w b e l a s t i n g s y s t e e m , w a n n e e r zij d e n k e n in het project te k u n n e n i n s t a p p e n , w a n n e e r zij het n i e u w e s y s t e e m willen i m p l e m e n t e r e n e n d e wijze w a a r o p zij b e t r o k k e n willen w o r d e n bij d e v e r d e r e ontwikkeling. In d e v e r g a d e r i n g v a n het dagelijks b e s t u u r v a n 2 o k t o b e r 2 0 0 6 is e e n e n a n d e r o n d e r w e r p v a n b e s p r e k i n g g e w e e s t . Bij brief v a n 6 o k t o b e r 2 0 0 6 heeft het dagelijks bestuur a a n Het W a t e r s c h a p s h u i s vanuit e e n positieve g r o n d h o u d i n g m e t betrekking tot s a m e n w e r k i n g t u s s e n d e w a t e r s c h a p p e n e e n aantal b e d e n k i n g e n met betrekking tot d e ontwikkeling v a n é é n n i e u w b e l a s t i n g s y s t e e m k e n b a a r g e m a a k t . D a a r n a a s t is a a n g e g e v e n dat -gelet o p d e investeringen die o p dat m o m e n t net w a r e n g e d a a n in e e n g o e d f u n c t i o n e r e n d belastingsyst e e m bij het W B L - W R O zich g e n o o d z a a k t z a g het e i g e n s y s t e e m nog e n k e l e j a r e n t e blijven g e b r u i k e n . D e z e reactie is a f g e s t e m d m e t z o w e l het W B L als W P M . e
In s e p t e m b e r 2 0 0 7 w e r d het project T A X - i na e e n E u r o p e s e a a n b e s t e d i n g g e g u n d . O m d a t Het W a t e r s c h a p s h u i s d e k o s t e n ya'n g e z a m e n l i j k e projecten voorfinanciert, w a s e e n krediet bij d e N e d e r l a n d s e W a t e r s c h a p s b a n k noodzakelijk. D e N W B stelde in dit v e r b a n d als eis, dat d e w a t e r s c h a p p e n garant z o u d e n s t a a n , in v e r b a n d w a a r m e e d o o r Het W a t e r s c h a p s h u i s w e r d besloten a a n alle w a t e r s c h a p p e n e e n borgstelling t e v r a g e n , gerelateerd a a n d e d e e l n a m e v a n d e w a t e r s c h a p p e n a a n specifieke p r o j e c t e n . V a n W R O w e r d e e n borgstelling g e v r a a g d v o o r e e n b e d r a g v a n € 7 7 1 . 0 0 0 , - .
121820
1/2
Waterschap Roer en O v e r m a a s
In d e v e r g a d e r i n g v a n het a l g e m e e n b e s t u u r v a n 2 4 n o v e m b e r 2 0 0 8 is besloten d e z e borgstelling - o n d e r a n d e r e in v e r b a n d m e t d e ontwikkeling v a n e e n n i e u w b e l a s t i n g s y s t e e m af te g e v e n . Bij brief v a n 2 6 m e i 2 0 0 9 w o r d t d o o r Het W a t e r s c h a p s h u i s a a n het dagelijks bestuur g e v r a a g d f o r m e e l het instapjaar T A X - i v o o r W R O a a n t e g e v e n . Het bij Het W a t e r s c h a p s h u i s o p dat m o m e n t l a a t s t b e k e n d e instapjaar v o o r d e L i m b u r g s e w a t e r s c h a p p e n , w a s 1 j a n u a r i 2011. Bij brief v a n 2 juli 2 0 0 9 is d o o r het dagelijks bestuur a a n Het W a t e r s c h a p s h u i s bericht, dat het n i e u w e b e l a s t i n g s y s t e e m niet per 2 0 1 1 in gebruik z o u w o r d e n g e n o m e n e n dat het o p dat m o m e n t niet mogelijk w a s o m e e n instapjaar te n o e m e n . A a n g e z i e n d e g e m e e n t e V e n l o haar b e d r i j f s p r o c e s s e n r o n d o m belastingen al a a n het W B L h a d uitbesteed e n met a n d e r e gemeenten onderhandelingen daarover gaande waren, was voor de Limburgse waterschapp e n d e m o d u l e v o o r 'gemeentelijke b e l a s t i n g e n ' noodzakelijk. D e b o u w e n test v a n die functionaliteit w a s d o o r d e projectorganisatie echter n a a r e e n f a s e li d o o r g e s c h o v e n . O v e r e e n o p l e v e r i n g s d a t u m w a s m e d i o 2 0 0 9 n o g niks b e k e n d . In het v e r l e n g d e d a a r v a n k o n d o o r W R O g e e n c o n c r e e t instapjaar w o r d e n g e n o e m d . O p l e v e r i n g v a n het n i e u w e b e l a s t i n g s y s t e e m is s i n d s d i e n s t e e d s v e r d e r vooruit g e s c h o v e n c.q. stuitte o p s t e e d s m e e r p r o b l e m e n , als g e v o l g w a a r v a n s t e e d s m e e r w a t e r s c h a p p e n b e s l o t e n af t e h a k e n / e e n e i g e n w e g in te s l a a n . O p 13 s e p t e m b e r 2 0 1 1 w e r d d o o r het dagelijks b e s t u u r v a n W R O besloten d e e l n a m e a a n het project T A X - i te b e ë i n d i g e n e n d e h i e r m e e g e m o e i d e k o s t e n te v e r a n t w o o r d e n in d e j a a r r e k e n i n g 2 0 1 1 . Het a l g e m e e n b e s t u u r w e r d hierover g e ï n f o r m e e r d . R e e d s e e r d e r w a s in d e j a a r r e k e n i n g 2 0 1 0 o n d e r d e financiële risico's m e l d i n g g e m a a k t v a n het risico dat g e l o p e n w e r d m e t het b e l a s t i n g s y s t e e m T A X - i . Inmiddels is het project T A X - i n a g e n o e g financieel a f g e w i k k e l d . D e k o s t e n zijn v e r a n t w o o r d ten laste v a n d e in d e j a a r r e k e n i n g 2 0 1 1 hiervoor g e v o r m d e v o o r z i e n i n g t e n b e d r a g e v a n € 500.000,-.
121820
2/2
Waterschap Roer en O v e r m a a s
3
D B - v e r g a d e r i n g 14-08-2012 M E D E D E L I N G INZAKE STAND VAN Z A K E N W A T E R P A V I L J O E N F L O R I A D E Het aantal b e z o e k e r s in het W a t e r p a v i l j o e n : gegevens niet bekend. Het W a t e r p a v i l j o e n is d o o r D D L b e n o e m d tot é é n v a n d e drie mooiste paviljoens o m te bezoeken. C o m m u n i c a t i e uiting
Opmerkingen
Website waterpaviljoen.com
Gezamenlijk met de 4 waterpartners; hosting en inhoud WPM Tot 1 juli circa 2.100 unieke bezoekers
Twitter@waterfloriade
Gezamenlijk met de 4 waterpartners; inhoud en tweets WPM; overige partners retweeten 50 tweets gestuurd naar 58 volgers
Facebook waterpaviljoen
Gezamenlijk met de 4 waterpartners; inhoud via W P M Aantal likes: 41 Aantal vrienden van fans: 6.948 Totaal bereik per week: 37
Filmpje voor website
Gezamenlijk met de 4 waterpartners Stand van zaken per 31 mei: 1. Waterpaviljoen video youtubekanaal W P M : 431 (in 2 mnd) 2. Waterpaviljoen video vimeokanaal W P M : 63 (in 2 mnd)
L1 commercial (obv filmpje)
Gezamenlijk met de 4 waterpartners; is gemaakt o.b.v. filmmateriaal; uitzending op 4 april bij live uitzending L1 over Floriade en in de 4 weken erna Stand van zaken per 31 mei: 1. commercial youtubekanaal WPM: 349 (in 1 mnd) 2. gegevens kijkcijfers L1 volgen half augustus
Workshops water Ithaka
Gezamenlijk voor de 4 waterpartners; Workshops worden gegeven tijdens Floriade, met focus op water
Dagkaarten
Verstrekt voor: prijsvraag inwoners werkgebied (24 stuks; 6x4 kaarten weggeven obv prijsvraag Zondagsnieuws en nieuwsbrief) 21 mei 2012: 29 leerlingen en 2 begeleiders van basisschool Burg. Willeme uit Nieuwstadt bezoek Floriade inclusief lunchvouchers en vervoer per touringcar aangeboden; is een school die actief aan watereducatie doet 27 juni 2012: 33 leerlingen 6 begeleiders van Porta Mosana Maastricht (klas Sterre Spee) bezoek aan Floriade inclusief lunchvouchejs 'en vervoer per touringcar aangeboden. 2 x 4 dagkaarten aan medewerkers WRO nav prijsvraag Waterspiegel Het provinciale Waterpanel voor waterwethouders wordt niet gehouden in Floriade, hetgeen betekent dat de dagkaarten voor deze groep (30 x 25 euro = 750 euro) niet worden besteed. Dit wordt meegenomen in de eindafrekening.
121769/LDU
1
. i Waterschap „ Roer en O v e r m a a s r
C o m m u n i c a t i e uiting
Opmerkingen
Avondkaarten
Het bedrag voor de avondkaarten (66 x 12,50 euro = 825 euro) dat aan WRO beschikbaar is gesteld, is vooralsnog niet besteed. Wanneer dit bedrag niet wordt aangesproken, wordt het meegenomen in de verrekening na afloop.
Vergadering Nederlandse en Duitse waterschappen
Heeft in juni plaatsgevonden, organisatie door W P M .
inzet e i g e n c o m m u n i c a t i e k a n a l e n W R O T e r o n d e r s t e u n i n g v a n d e promotie v a n het W a t e r p a v i l j o e n zijn d e v o l g e n d e uitingen g e r e a l i s e e r d vanuit W R O : 1. W a t e r s c h a p s n i e u w s e x t e r n e nieuwsbrief, artikel - d e c e m b e r 2 0 1 1 , april e n juli 2 0 1 2 2. W a t e r s p i e g e l p e r s o n e e l s b l a d , artikel e n prijsvraag - j u n i 2 0 1 2 e n m a a r t 2 0 1 2 3. E i g e n w e b s i t e - n i e u w s b e r i c h t e n e n doorlink n a a r c o m m e r c i a l 4. Twitteraccount - retweets van @waterfloriade 5. F a c e b o o k - plaatst d e t w e e t s 6. A d v e r t e n t i e s v a n het Z o n d a g s n i e u w s in n o v e m b e r 2 0 1 1 , maart e n j u n i 2 0 1 2 a a n d a c h t a a n W a t e r p a v i l j o e n g e g e v e n e n kaartjes verloot (in totaal h e b b e n 2 8 3 m e n s e n g e r e a g e e r d o p d e z e advertentie; er zijn 2 4 kaartjes w e g g e g e v e n ) E x t e r n e uitingen o v e r W a t e r p a v i l j o e n 1. D a g b l a d d e L i m b u r g e r - z a t e r d a g 7 juli 2 0 1 2 2. D a g b l a d d e L i m b u r g e r - z a t e r d a g 2 3 j u n i 2 0 1 2 3. Tijdschrift v o o r w a t e r s c h a p p e n e n w a t e r b e h e e r - j u n i 2 0 1 2 4. Artikel site Ithaka - 2 3 april 2 0 1 2 5. Tijdschrift W a t e r s p i e g e l v a n V e w i n - april 2 0 1 2 6. U i t z e n d i n g T V L i m b u r g - april 2 0 1 2 7. D a g b l a d d e L i m b u r g e r - w o e n s d a g 2 1 maart 2 0 1 2 8. N i e u w s b r i e f M a a s w e r k e n nieuws - m a a r t 2 0 1 2
121769/LDU
2
1
j ]
1 I
]
i ]
f
OJ
O
O O o" O O O
O O
O O o" O O O) co
oo co
OJ
CD
oo
O O o" O m co
CD
o o o"
O O o" O in
co" co lO CO
LO
c\i co
ui
co C OJ
(A O o o o" o o
o o
O O oo" o " co O
O O o"
CM CM LO
O O o" O O
oo
co
LO
o> O) CM
O O o"
O O o" O
LO LO LO
O)
O CD
O O o"
LO
h~" IO"
O LO O co co
LO
CM
LO
O O o" O O
CD
O O o" O LO
co
LO
co co OJ XI
c c CD
3
OJ
Q.
b_
CU
x:
•g
O
x> pj cö Q.
co
CD
'o Q.
u -
-g
OJ U — '
CD
O c 3
X
CD X ) XI
E E
CD CD
•o
CD
O O O
CO
0 O)
x>
O O O ö co co
O O O ö
00
OJ
c
t_ CD
c
O
LO
cö co
CO
x:
T3 c OJ CD OJ
CO
CD
O O O o
CD
0
OJ
Q. O
OJ
>
CD
CA
O) c 'c
CD
Q.
O
x:
co
CD
c
O _pj ö OJ
co co
u
'tj
c:
8
_0J
c OJ
OJ
I
OJ
>
TJ
O ü
CD
c
co co
CO
O
O) ü
'o
co
>
O
LO
CN
O O O ö CM
O) O! c
c 'c
CD
O. O CD
O
OJ
co >
c
O
OJ
"O Cö
xz O O O ö O
CO
X)
1
OJ CD CD
>
2
-I—'
X CD
O O O O
LO
r— <4K
3 xt
OJ 4 »
co OJ
'o.
CD
O
O.
CD
O
^ X OJ
75 re •4-»
O H
(/>
X
(0 a
co
O O.
c
ra O. O CD
2
0.
3
CD
*-»
O
co
DL
Ë
x» 1
OJ c
O
O 3
E O E O
X c
CD
E co N OJ
O
•2
co
OJ
OJ
iS c
O
JC
E
CD
OJ T3
a> 3
•g
>c
O N
co
c OJ
't! O O
>
3
co
co O
H
Q
0 *
O 1— O co CN1 CM o" O o~ o"
O O O O O O O O O
o o o
ö ö ö ö
O O LO O CQ CM
WPM WML WBL WRO
toege zegd bed rag
S
O h~ O CO O CD O co O CD O co CM CM «JU «JU «JU '«JU
o O O CM LO
x—
«JU
co co co O «JU
O O O CD r~-
rCD CD
Ö
LO
«JU «JU
O O O CO
hCD CO O
«JU «JU
O O O co
CO co co LO
«JU «JU
O O O CD
00 O
co co co' 0 0 LO
O CD O CD ö CD •«* CM
«JU «JU «JU «JU
O O O cö
co O co O co co O co LO CN
«JU «JU «JU «JU
O 1^. O co O co ö cd CM «JU «JU
O O O ö CM
co co co co'
«JU «JU
O O O ö LO «JU
O)
Verdel
c
CL
5 O O O ö
T—
_J _1 CQ
O
CL
£
O O O O co co
_l _j
co
5
O CC
CL
£ O O O ö
_ l _J
O co cc
_l _J O CQ cc
CL
<:
<: 5
O O O ö O CM
O 2 co cc _l _l
CL
<: O O O ö CM
2
CL O O O ö O
O co cc
—1
_l
<:
5
2
O O O ö LO
CD "co
Totaal exploitatie
-»—»
'o Q. X CU e co o. CJ CD
ë
0.
BS
O -Q Q. \
OJ
è a O
f
i"
CD O) co
-*—'
.22
c O
'•4—<
CO O 'c
E E o O
è
co 'o. w O
X
E
CU
E
5
O N co
z
c CU 'ti O O
>
c O
3
"cö co *-* O
1-
