Toegepaste Taalkunde Academisch Nederlands

Toegepaste Taalkunde

Academisch Nederlands Toegepaste Taalkunde (TTK) Dr. Uus (Eugenia) Knops


Probleem • Toenemende kloof mbt taalvaardigheid (vooral schrijfvaardigheid) Nederlands tussen instroom - uitstroom / markteisen • Gebrek aan financiële middelen en voorzieningen in het reguliere onderwijs Nederlands voor extra-begeleiding van taalzwakke studenten 4 juni 2008

Uus Knops

2


Kenmerken in- en uitstroom • Instroom – in toenemende mate TSO (30%) naast ASO – in toenemende mate anders-, twee- en meertalig

• Uitstroom – Master Vertalen (hoofdzakelijk vertalen naar het Nederlands) – Master Tolken (hoofdzakelijk tolken naar het Nederlands) – Master Journalistiek (Nederlandstalige radio, tv en geschreven pers) 4 juni 2008

Uus Knops

3


Kenmerken Opleiding • Locatie Brussel • Niveau academisch • Sterk taalgericht – 2 vreemde talen (Deens, Duits, Engels, Frans, Italiaans, Spaans) – mogelijkheid tot keuze 3de vreemde taal – Nederlands is verplicht vak

• Eindcompetenties Nederlands – uitgebreid verbaal repertoire – perfecte beheersing 4 juni 2008

Uus Knops

4


Oplossing • Project Academisch Nederlands – Financieringsbron: aanmoedigingsfonds MvO ¾ Maatregelen ter bevordering van de gelijke kansen en diversiteit in het HO, in het bijzonder om de instroom, doorstroom en uitstroom van kansengroepen te bevorderen

– Projectstart: 01-06-2006 – Voorlopig projecteinde: 31-12-2008 – Samenwerking met Communicatie (COM) – Projectomvang TTK: 20% taakbelasting 4 juni 2008

Uus Knops

5


Doelstellingen • Diversiteit instroom in kaart brengen

• Sociolinguïstische enquête

– demografische gegevens – sociolinguïstische gegevens – gegevens keuze opleiding

• Identificatie 'taalzwakke' studenten • Analyse aard en omvang van de schrijfvaardigheidsproblemen • Begeleidingsaanpak voor 'taalzwakke' studenten 4 juni 2008

Methode

• Diagnostische toets

– samenvatting van 1 pagina op basis van 3 artikelen over surfen tijdens de werkuren – e-mail van 15 regels over selectie en reservatie hotel voor een congresbezoek

• Remediëring

Uus Knops

– extra-begeleiding – infrastructuur voor zelfremediëring 6


Resultaten enquête • Talige diversiteit – 47% - 52% komt uit een eentalig Nederlandssprekend gezin – 17% - 23% beschouwt het Nederlands NIET als zijn of haar eerste taal – 11% - 14% is in het buitenland geboren – een significant aantal 'anderstaligen' heeft Brussel als geboorteplaats en/of huidige woonplaats – 3% is geboren en/of woonachtig in Wallonië en heeft Frans als eerste taal, niet Nederlands en ook geen andere taal – 7% - 10% geeft een niet-Europese taal als eerste, tweede of derde taal op 4 juni 2008

Uus Knops

7


Resultaten enquête • Zelfevaluatie – zelfevaluatie voor kennis Nederlands, Frans en Engels is erg hoog; veel lager en variabeler voor andere TTK-talen – schrijfvaardigheid wordt als meest problematische vaardigheid beschouwd

• Studiemotivatie – 'andere' eerste taal heeft geen invloed op vreemdetalenkeuze TTK – motivatie voor 'vreemde talen' is erg hoog, en hoger dan voor Nederlands – studiekeuze is ingegeven door interesse voor talen, minder door beroepsperspectieven 4 juni 2008

Uus Knops

8


Resultaten taaltests • Nederlandse schrijfvaardigheid – 6% heeft een opvallend laag niveau – 17% heeft een bedenkelijk niveau

• Probleemgebieden in dalende orde van belangrijkheid – grammatica – woordenschat – spelling – tekststructuur 4 juni 2008

Uus Knops

9


Profiel 'taalzwakke student' • Correlaties toetsresultaten en sociolinguïstische gegevens – geboorte- en woonplaats (buitenland Wallonië - Brussel) – verblijfsduur België – taal ouders – opgave eerste, tweede en derde taal – gebruik Nederlands in verschillende sociolinguïstische domeinen/situaties – eigen oordeel over kennis Nederlands 4 juni 2008

Uus Knops

10


Risicoprofielen 1. Anderstaligen – – –

Nederlandsleerders, onvoltooid leerproces afkomstig uit het buitenland minder dan 5 jaar in België

2. Tweetaligen, leden van allochtone minderheidsgroepen – – –

afkomstig uit / wonend in Brussel sprekers van niet-Europese talen grote linguïstische en socioculturele afstand

3. Tweetaligen, Frans-Nederlands – –

afkomstig uit Brussel en omgeving Nederlands functioneel beperkt tot schooltaal

4. Meertaligen – –

4 juni 2008

dagelijkse omgang met meertaligheid Nederlands functioneel beperkt Uus Knops

11


Kanttekeningen • Risicogroep (35,8%) > taalzwakke groep (22,9%), gevaar voor stigmatisering • Studenten met risicoprofiel maar zonder schrijfvaardigheidsproblemen (6,2%) behoren tot de categorie van de tweetaligen ('ambilingualen') • Taalzwakke studenten kunnen kenmerken van meer dan één risicoprofiel vertonen 4 juni 2008

Uus Knops

12


Resultaten intake • Identificatie van risicoprofielen • Lichtere en getrapte intakeprocedure – verkorte en aangepaste vragenlijst (10 min) – selectie risicogroep – diagnostische toets uitsluitend bij risicogroep – identificatie en selectie 'taalzwakke student' op basis van diagnostische toets

4 juni 2008

Uus Knops

13


Remediëring • Gesprekken met 'taalzwakke' studenten – sensibilisering en responsabilisering – zelfremediëring met behulp van • raadplegen van naslagwerken bij schrijfopdrachten • internetloketten ivm schrijfproblemen • remediëringsmateriaal (computergestuurd leertraject)

– doorverwijzing • lessen Nederlands voor gevorderde anderstaligen • lessen en individuele coaching Huis vh Nederlands

– individuele coaching door docent

4 juni 2008

Uus Knops

14


Resultaten remediëring • sensibilisering en responsabilisering ok • studenten kiezen voor zelfremediëring – verdere uitbouw van infrastructuur – opvolging en beloning?

• doorverwijzing gering succes – onbereikbaarheid Huis vh Nederlands, probleem van tijdelijke aard

• individuele coaching docent gering succes – drempelverlagende aanpak via peer tutoring 4 juni 2008

Uus Knops

15


Taalbeleid TTK • Plaats van het Nederlands in de opleiding – duidelijkere voorlichting Nederlands in verband met huidige opleidingsprofielen – nieuwe opleidingsprofielen (UAB - MIC)

• Intakeprocedure – jaarlijks • trends van fluctuaties onderscheiden

– lichte en getrapte procedure • sterk gereduceerde sociolinguïstische vragenlijst samensmelten met vragenlijst instroomregistratie • diagnostische toets reduceren tot risicoprofielen 4 juni 2008

Uus Knops

16


Taalbeleid TTK • Remediëringsaanpak op maat – Begeleiding • Nederlandsleerders (anderstaligen) ‒ aangepast cursusaanbod Huis v/h Nederlands ‒ cursus verplicht stellen

• Twee- en meertaligen ‒ peer tutoring ipv individuele coaching door docent

– Zelfstudie • remediëringsmateriaal omzetten in computergestuurde leertrajecten op maat van de verschillende risicoprofielen • opvolging en beloning 4 juni 2008

Uus Knops

17


Randvoorwaarden • externe financiering • hogeschoolbreed taalbeleid – aandacht voor verschillen tussen departementen op gebied van begin- en eindcompetenties

• onderzoek naar veralgemeenbaarheid van resultaten – risicoprofielen – computergestuurde leertrajecten voor zelfremediëring 4 juni 2008

Uus Knops

18

Toegepaste Taalkunde Academisch Nederlands

Recommend Documents