Thoraco-abdominale letsels
donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE donderdag 21 oktober 2010
Thoracale letsels
Polytraumapatiënt RAUMATOLOGIE
69 % cerebraal trauma 62 % thorax trauma 36 % abdominaal trauma 86 % Frakturen extremiteit 40 % open frakturen 28 % bekken letsels 14 % wervelzuil letsels donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Mortaliteit 25 % doodsoorzaak 25 - 50 % mede doodsoorzaak hospitaalmortaliteit: geïsoleerd 4 - 10 % “polytrauma” 35 %
donderdag 21 oktober 2010
Doelstellingen
RAUMATOLOGIE
Herken en behandel mogelijk levensbedreigende letsels bij de primaire evaluatie Herken en behandel mogelijk levensbedreigende letsels bij de secundaire evaluatie Beschrijf het belang en behandeling van thoraxwand letsels
donderdag 21 oktober 2010
Verstoorde ademhaling
RAUMATOLOGIE
Hypovolemie
Trauma
donderdag 21 oktober 2010
Verstoorde ademhaling
RAUMATOLOGIE
Hypovolemie
Trauma
donderdag 21 oktober 2010
Hypoxie Hypercarbie Acidose
RAUMATOLOGIE
Primary Survey
donderdag 21 oktober 2010
Airway Breathing Circulation
RAUMATOLOGIE
Airway Luister en voel naar de aanwezigheid van ademhaling: neus mond longvelden
donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Airway Kijk naar: obstruerende losse voorwerpen/structuren intercostale/supraclaviculaire spier retracties
donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Airway Voel: palpeerbare defekten (oa posterieure luxatie SC-gewricht) larynx en trachea
donderdag 21 oktober 2010
Breathing RAUMATOLOGIE
Inspecteer: volledige borstkas halsvenenen qualiteit en kwantiteit van ademhalingsbewegingen opmerking: cyanose is slechts een zeer laattijdig teken van hypoxie in de hypovolemische patiënt donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Breathing Palpeer de ganse thoraxwand crepitaties van frakturen crepitatie van subcutaan emfyseem defekten
donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Breathing
donderdag 21 oktober 2010
Ausculteer: symmetrie van de AH cave: in de geïntubeerde patiënt is de meest frequente reden van eenzijdige afwezigheid van AH (meestal links) intubatie van een hoofdstambronchus (meestal rechts)
RAUMATOLOGIE
Levensbedreigende Bletsels bij primary survey spanningspneumothorax open pneumothorax fladderthorax en longcontusie massieve hemothorax
donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Levensbedreigende letsels bij secundaire survey Pneumothorax Hemothorax Long contusie Tracheobronchiaal letsel Stomp hart trauma
donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Spanningspneumothorax
donderdag 21 oktober 2010
Ontstaat wanneer lucht door een ‘one-way’ klep lekt naar de pleura vanuit de long of vanuit de buitenwereld.
RAUMATOLOGIE
Pneumothorax
donderdag 21 oktober 2010
Inademen: negatieve druk in de pleurale ruimte Uitademen: positieve druk in de pleurale ruimte
RAUMATOLOGIE
Pneumothorax
donderdag 21 oktober 2010
Inademen: negatieve druk in de pleurale ruimte + lek naar long of buitenwereld ⇓ Lucht wordt tussen de pleurabladen gezogen
RAUMATOLOGIE
Spanningspneumothorax
donderdag 21 oktober 2010
‘Lek’ is ‘one way’: bij iedere inademing wordt lucht tussen de pleurabladen gezogen ‘Lek’ is ‘two way’: bij uitademen wordt de lucht (gedeeltelijk) uit de pleuraruimte gepompt
RAUMATOLOGIE
Spanningspneumothorax ‘Lek’ is ‘one way’: bij iedere inademing wordt lucht tussen de pleurabladen gezogen blijvend: toenemende opstapeling van lucht tijdelijk: beperkte hoeveelheid lucht opgestapeld donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Spanningspneumothorax ‘Lek’ is ‘one way’: bij iedere inademing wordt lucht tussen de pleurabladen gezogen blijvend: toenemende opstapeling van lucht tijdelijk: beperkte hoeveelheid lucht opgestapeld donderdag 21 oktober 2010
Spanningspneumothorax RAUMATOLOGIE
Volledige collaps ipsilaterale long Compressie contralaterale long Shift mediastinum naar contra-lateraal: afknikken aanvoerende venen afknikken afvoerende bloed arteries shift van de trachea naar contralateraal
donderdag 21 oktober 2010
Spanningspneumothorax RAUMATOLOGIE
Shift trachea
Verdwijnen vasculaire tekening
Compressie long
Collaps long
Shift mediastinum
donderdag 21 oktober 2010
Spanningspneumothorax RAUMATOLOGIE
Is een klinische diagnose ! thoracale pijn kortademigheid →respiratory distress tachycardie hypotensie unilaterale afwezigheid van AH-geruis distensie halsvenen cyanose (laattijdig) donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Spanningspneumothorax Differentieel diagnose: harttamponade Afwezige AH geruisen aan 1 zijde Hypertympane percussie aan 1 zijde Evt. subcutaan emfyseem aan getroffen zijde
donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Behandeling
naald-thoracostomie mid-claviculair 2/3de intercostaal ruimte cave er blijft een gewone pneumothorax cave secundaire dislocatie donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Definitieve behandeling
Thoraxdrain: 5de intercostaal ruimte midaxillair donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Open pneumothorax Open verbinding tussen pleurale ruimte en buitenwereld: onmiddellijk wordt de druk in de pleurale holte gelijk aan de buitenwereld Indien de diameter van de holte ≥ 2/3 diameter trachea, gaat de luchtstroom via het gat in de thoraxwand (ventilatie wordt moeilijk hypoxie en hypercarbie) donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Initiële behandeling Afsluiten wonde met steriel verband Verband tapen aan 3 zijden, 1 zijde vrij laten (klep-effect) Thoraxdrain zo snel mogelijk
donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Flail chest en longcontusie
donderdag 21 oktober 2010
Segment van de thoraxwand dat de continuiteit met de rest van de thorax verloren heeft pardoxaal bewegend
RAUMATOLOGIE
Flail chest
donderdag 21 oktober 2010
Losliggend segment: meerdere ribben op 2 of meer plaatsen gebroken
RAUMATOLOGIE
Flail chest
donderdag 21 oktober 2010
Segment wordt naar binnen getrokken bij inademen en naar buiten geblazen bij uitademen
RAUMATOLOGIE
Flail chest Segment wordt naar binnen getrokken bij inademen en naar buiten geblazen bij uitademen Ernstige verstoring van de ademhalingsbeweging donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Flail chest Segment wordt naar binnen getrokken bij inademen en naar buiten geblazen bij uitademen Ernstige verstoring van de ademhalingsbeweging donderdag 21 oktober 2010
PIJN
RAUMATOLOGIE
Flail chest +
respiratoir falen
donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Flail chest Ernstige verstoring van de ademhalingsbeweging
+
respiratoir falen
donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Flail chest Ernstige verstoring van de ademhalingsbeweging
+
respiratoir falen
donderdag 21 oktober 2010
PIJN
RAUMATOLOGIE
Initiële behandeling Adequate ventilatie Vocht resuscitatie Intubatie bij tekens van respiratoir falen
donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Definitieve behandeling CPAP bij patiënt die niet in respiratoir falen gaat Positieve druk beademen ?? Osteosynthese ribben
donderdag 21 oktober 2010
Definitieve behandeling RAUMATOLOGIE
Surgical versus Conserva0ve
Pneumonia p- value < 0.0001 RD 0,253722 RR 3,336353 OR 4,663826 RRR -2,33635
donderdag 21 oktober 2010
Pulmonary related mortality p- value 0,0206 RD 0,064396 RR 2,249275 OR 2,413115 RRR -1,24928
Definitieve behandeling RAUMATOLOGIE
Ventilator time
donderdag 21 oktober 2010
ICU stay
Case : 48y, ♂, high-speed all-terrain-vehicle accident with rollover
RAUMATOLOGIE
Multiple rib fractures: on the left : ribs 2 to 7 bifocal ( flail) + ribs 1, 8 and 9 on the right : rib 9 GCS 15
Associated injuries Bilateral hemothorax Bilateral subcutaneous emphysema Pulmonary contusion D11 impression fracture Scalp wound Clavicle fracture
Respiratory insufficiency ETI with IPPV
donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Stabilization day 1 post-injury Single lung ventilation Paramidline posterior approach Posterior fracture sites of ribs 4 to 9: unstable PSOS Extubation: day 3 ICU stay: 4 days Hospital stay: 13 days Complications: none
spirometry after 6 weeks: all measures within normal limits
donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Massieve hemothorax Compressie van de long
inadequate ventilatie
donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Massieve hemothorax Compressie van de long
inadequate ventilatie Hemodynamisch effect meestal belangrijker donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Circulation Beoordeel polsslag voor frequentie, kracht en regelmaat (a. carotis / a. femoralis) Meet de bloeddruk Beoordeel huiskleur (bleek - refill) Beoordeel de halsvenen Monitor de hartslag Pulseoxymetrie donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Masieve haemothorax Opstapeling van > 1/3 van het circulerend volume in de thorax (>1500 cc) Oorzaken: penetrerend trauma stomp trauma
donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Masieve haemothorax Klinisch beeld: shock hypoxie Diagnose: shock afwezige AH-geluiden dofheid bij percusie donderdag 21 oktober 2010
Behandeling RAUMATOLOGIE
herstel van circulerend volume decompressie van de thoraxholte (dikke thoraxdrain midaxillair op tepelhoogte) Thoracotomie aangewezen zo: initiële evacuatie van meer dan 1500cc bloed continuë bloeding > 200 cc/uur voor 2-4 uur donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Behandeling Hoge index of suspicion voor thoracotomie wegens perforerend letsel van hart, long hilus of grote vaten bij: perforerend letsel mediaal van de tepellijn posterieur letsel mediaal van de scapula donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Hart-tamponade
donderdag 21 oktober 2010
Opstapeling van bloed / vocht in de pericardzak zodanig dat de vulling van het hart door compressie bemoeilijkt wordt.
Hart-tamponade RAUMATOLOGIE
Triade van Beck: verhoogde CVD (stuwing halsvenen maar cave hypovolemie) verlaagde arteriële druk gedempte harttonen
donderdag 21 oktober 2010
Hart-tamponade RAUMATOLOGIE
Triade van Beck: verhoogde CVD (stuwing halsvenen maar cave hypovolemie) verlaagde arteriële druk gedempte harttonen Teken van Kussmaul: stijging van CVD tijdens inspiratie bij spontane AH donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Hart-tamponade Diagnose middelen: echocardiogram FAST pericardiaal venster pericardiocentese donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Behandeling:
donderdag 21 oktober 2010
Pericardvenster in OK (eventueel thoracoscopisch) Pericardiocentese met achterlaten drain
RAUMATOLOGIE
Resuscitatieve thoracotomie Indicaties: Penetrerend trauma met pulseless hart maar toch nog elektrische activiteit Stomp trauma met pulseless hart maar toch nog elektrische activiteit Stomp / penetrerend trauma zonder elektrische activiteit = DOOD donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Resuscitatieve thoracotomie Voordelen: evacuatie pericardiaal bloed direkte controle van massieve bloeding open hart massage cross clamping aorta descendens donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Potentieel levensbedreigende letsels bij secundaire survey Pneumothorax Hemothorax Long contusie Tracheo-bronchiaal letsel
donderdag 21 oktober 2010
Stomp hart letsel Aortascheur Diafragmascheur Slokdarmscheur
RAUMATOLOGIE
Pneumothorax
donderdag 21 oktober 2010
Defenitie: opstapellen van lucht tussen de viscerale en parietale pleura collaps van de long door wegvallen van de cohesie tussen long en thoraxwand
RAUMATOLOGIE
Klinische tekens Bemoeilijkte AH Verminderde AH geruisen Hypertympanisme by percusie
donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Radiografische tekens
Collaps long Wegvallen vaattekening
donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Radiografische tekens Cave: beperkte anterieure pneu alleen zichtbaar op CT
donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Behandeling Plaatsen thoraxdrain (steeds in 4de-5de IC ruimte midaxillair bij trauma). Enkel bij beperkte pneumothorax zonder weerslag kan afgewacht worden. Indien positieve druk beademing nodig zelfs bij de kleinste pneumothorax drain plaatsen donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Hemothorax Meest voorkomende oorzaken (< 1500ml): longlaceratie laceratie van een intercostaal bloedvat letsel va de a. mammaria fraktuur thoracale wervelzuil Meestal zelflimiterend
donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Behandeling Indien zichtbaar op Rx best drainage: voorkomt de vorming van een georganiseerd haematoom beste manier van monitoring van bloeding
donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Behandeling
donderdag 21 oktober 2010
Thoracotomie indien meer dan 1500 cc drainage of drainage van >200cc/uur gedurende 2 tot 4 uur Toenemende evidence dat ook bij lagere volumes een thoracoscopische evaluatie en lavage zinvol is.
RAUMATOLOGIE
Longcontusie Ontstaat door rechtstreeks impact Kan ook bestaan zonder ribfracturen (zeken bij kinderen) Meest voorkomend potentieel lethaal traumatisch thoraxletsel
donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Longcontusie
donderdag 21 oktober 2010
Evolueert progressief: fase 1: bloeding in interstitiëel weefsel bemoelijkt zuurstofuitwisseling en geeft rechtstreekse compressie van alveoli
RAUMATOLOGIE
Longcontusie
donderdag 21 oktober 2010
Evolueert progressief: fase 2: secundair oedeem doet de betrokken zone uitbreiden met zelfde effecten
RAUMATOLOGIE
Longcontusie
donderdag 21 oktober 2010
Evolueert progressief: fase 3: tertiair compressie van niet rechtstreeks betrokken alveoli leidt tot atelectase
RAUMATOLOGIE
Longcontusie bloeding longoedeem
Hypoxie resp. acidose
Myocard hypoxie
atelectasee ademarbeid
vermindere weefselperfusie -> metabole acidose
donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Evolutie
Evolutie over 6 uur
donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Behandeling ademkiné - expectorantia - antibiotica intubatie - ventilatie CAVE:
pneumonie longembolieën
donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Tracheo-broncheale letsels Klinisch beeld: hemoptoe subcutaan emfyseem (spannings-)pneumothorax persiterend groot luchtlek na drainage Letsel meestal binnen een straal van 2,5 cm rond de carina donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Diagnose
donderdag 21 oktober 2010
Klinisch beeld Bronchoscopie
RAUMATOLOGIE
Behandeling Vroegtijdige intubatie die letsel overbrugt Conservatief: langdurige intubatie, maar geeft vaak vernauwingen Chirurgie
donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Stomp hart letsel Mogelijke letsels: myocardcontusie ventrikelruptuur dissectie van coronaire arterie klepscheur Steeds op bedacht zijn bij sternumfrakturen donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Stomp hart letsel Ruptuur van ventrikel geeft een hart tamponade Coronair letsel / myocardcontusie geeft beeld analoog aan myocardinfarct Klepletsels geven acuut hartfalen
donderdag 21 oktober 2010
Stomp hart letsel RAUMATOLOGIE
Diagnose: labo testen (inclusief troponines) zijn niet bruikbaar in de trauma setting ECG-afwijkingen (wisselend) Echocardiografie Behandeling: ondersteunend donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Aorta-dissectie
donderdag 21 oktober 2010
Oorzaak: descelleratie
RAUMATOLOGIE
Aorta-dissectie
donderdag 21 oktober 2010
85 % volledige ruptuur: death on arrival 15 % partiele ruptuur: ontwikkeling van vals aneurysma (cave secundaire ruptuur)
RAUMATOLOGIE
Aorta-dissectie Klinische tekens vaak afwezig Hoge index of suspicion RX: verbreed mediastinum verdwijnen van de Aorta-knop deviatie naar rechts van trachea donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Aorta-dissectie: RX verbreed mediastinum verdwijnen van de aorta-knop deviatie naar rechts van trachea verdringen van linker hoofdbronchus donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Aorta-dissectie: RX verwazen van aortapulmonair venster linker hemothorax pleural/apical cap
donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Diagnose
donderdag 21 oktober 2010
Angiografie CT met contrast Transeusophagale echografie
RAUMATOLOGIE
Behandeling Chirurgisch: interpositieprothese Minimaal invasief : endoprothese
donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Behandeling Chirurgisch: interpositieprothese Minimaal invasief : endoprothese
Image Prof Fourneau donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Diafragmascheur Stomp trauma
brede, uitstralende scheur met
herniatie (zeker links) Penetrerend trauma laattijdige herniatie
donderdag 21 oktober 2010
kleine scheur, vaak
Diagnose RAUMATOLOGIE
Klinisch: weinig specifiek RX: hoogstaand diafragma maagdilatatie haemothorax shift van oesophagus naar rechts links: maagsonde in thorax Contrast Rx of KST donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Diagnose
donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Diagnose
De diagnose van een rechtszijdige diafragmaruptuur is moeilijk en meestal laat. donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Behandeling
Steeds operatief donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Slokdarmletsels Stomp uitermate zelden meestal door impact op volle maag distale deel van de slokdarm Scherp meer frequent
donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Slokdarmletsel linker pneumo- / haematothorax ernstig impakt op laag sternum of maag shock zwaarder dan verwacht bij dit trauma pneumomediastinum aanwezigheid van voedselpartikels in thoraxdrain
donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Slokdarmletsel
oesophagoscopie slokdarmcontrast studie donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Behandeling
donderdag 21 oktober 2010
Drainage van mediastinum en pleura Direkt herstel indien mogelijk Laattijdige interpositie en vroegtijdige oesophagostomie zo reeds infectie
RAUMATOLOGIE
Subcutaan emphyseem
donderdag 21 oktober 2010
Behoeft geen behandeling Is teken van onderliggend letsel Indien ontwikkelend tijdens ingreep, steeds thoraxdrain plaatsen
RAUMATOLOGIE
Sternumfraktuur
donderdag 21 oktober 2010
Steeds het resultaat van hoog energetisch impakt Cave onderliggende hartletsels moeten uitgesloten worden.
RAUMATOLOGIE
Behandeling Symptomatisch Analgetica Ademhalingskine Zelden operatief
donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Ribfrakturen Steeds functioneel behandelen (nooit ondersteunende verbanden) cave onderliggende atelectase AH kine en analgetica Hospitalisatie zo meer dan 3 ribben gebroken oxygenatie evt epidurale anesthesie donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Operatieve behandeling flail chest ribseriefraktuur (?) niet controleerbare pijn andere reden voor thoracotomie /-scopie.
donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE donderdag 21 oktober 2010
Abdominale letsels
RAUMATOLOGIE donderdag 21 oktober 2010
Damage control versus Early total trauma care
RAUMATOLOGIE
In extremis Transient responders Stabilized
donderdag 21 oktober 2010
Unstable
Stable
RAUMATOLOGIE
e g a am
D In extremis
Unstable
Transient responders Stabilized
t o t ly
r a E donderdag 21 oktober 2010
l o r t n o C
r t al
e r a c a m u a Stable
RAUMATOLOGIE
n o ti
n e v r e t In extremis ic in Unstable t a t s o m e a H Transient
responders
Stabilized
o N donderdag 21 oktober 2010
c i t a t s o m e ha
e t in
n o i t n rveStable
RAUMATOLOGIE
Diagnose middelen Herhaald klinisch onderzoek: Penetrerende letsels Shock Abdominale prikkeling Veruitwendigd bloedverlies Specifieke tekens
donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Seat belt sign
donderdag 21 oktober 2010
Teken van hoog energetisch impact Steeds abdominaal letsel tot tegendeel bewezen
RAUMATOLOGIE
Teken van Kehr
donderdag 21 oktober 2010
Schouderpijn door diafragmarikkeling bij bloedende milt
RAUMATOLOGIE
Flank echymose
Laattijdig teken van belangrijke intra-abdominale bloeding donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Palpatio per anum Bloedverlies Tonus High riding prostaat Intakt zijn van rectum en sfinkter
donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Bloedverlies aan meatus
donderdag 21 oktober 2010
Bloedverlies aan de meatus wijst op urethra letsel Indien aanwezig geen blaassonde plaatsen
RAUMATOLOGIE
Vlinderhaematoom
donderdag 21 oktober 2010
Ook teken van urogenitaal letsel
RAUMATOLOGIE
Technische onderzoeken Echografie Peritoneale lavage CT scan Contrast-studies
donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Echografie FAST: focussed abdominal sonography for trauma ⇐ instabiele patiënt Meer volledige evaluatie ⇐ stabiele patient
donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Echografie FAST: focussed abdominal sonography for trauma ⇐ instabiele patiënt Meer volledige evaluatie ⇐ stabiele patient onderzoek is sterk onderzoeker dependent donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Peritoneale lavage Grotendeels overbodig geworden Steeds snel en eenvoudig uitvoerbaar Interventie Hoog sensitief, weinig specifiek Veel vals positieven donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
CT (met contrast) Hoge specificiteit Hoge sensitiviteit Tijdrovend indien niet aanwezig op spoedgevallen Cave afkoelen van patiënt donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
RX Rx-thorax: thoracale letsels diafragmaruptuur vrije lucht Rx bekken Rx abdomen=zinloos
donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
RX IVP
donderdag 21 oktober 2010
Opsporen van nier letsels Kan ook op CT na IV contrast
RAUMATOLOGIE
RX SMD
Opsporen van duodenumletsels Kan ook op CT na oraal contrast Gedilateerd duodenum III met verdikte wand (duodenumcontusie)
donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Cystografie / urethrografie
donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
ERCP
donderdag 21 oktober 2010
Visualisatie gal- en pancreaswegen
RAUMATOLOGIE
Indicaties voor laparotomie Bloeding Soiling Necrose
donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Bloeding Haemodynamisch instabiel: damage control Haemodynamisch gestabiliseerd doch ongoing bleeding: interventionele radiologie Haemodynamisch stabiel: conservatief
donderdag 21 oktober 2010
Damage control RAUMATOLOGIE
Pack
Shunt Asher Hirshberg MD
Tamponeer
donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Interventionele radiologie State of the art angiosuit 24 uur getrainde en beschikbare interventioneel radiologen/chirurgen Enkel op gestabiliseerde patiënten donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Conservatief Haemodynamisch stabiele patiënten ICU monitoring Cave hol orgaan letsels
donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Leverletsels
donderdag 21 oktober 2010
Lever letsel RAUMATOLOGIE
Haemstatische technieken: Klemmen: hilus (aorta,(cava)) Exploratie wonde (vingerdissectie) Ligatuur, overhechting vaat- en galwegletsels. (Gedeeltelijke resectie) Packing (levernet) Bypass, volledige resectie (“ramp”) donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Milt letsels
donderdag 21 oktober 2010
Miltletsels RAUMATOLOGIE
Miltsparende chirurgie netjes omentumflap weinig indicaties overgebleven Splenectomie Cave: OPSI Trombocytose donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Soiling Intra-peritoneaal verlies van: maag-darm inhoud gal exocriene pancreas sappen
Stop the soiling ! donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Soiling-damage control
donderdag 21 oktober 2010
Stop the soiling Secundair herstel
Soiling ETTC: principes RAUMATOLOGIE
Stop the soiling Hecht primair indien: klein niet geïnfecteerd milieu (vroegtijdig) Bescherm je hechting via drain/sonde Reseceer en deriveer (+ evt secundair herstel) massieve beschadiging geïnfecteerd milieu (laattijdig) donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Soiling thv pancreas en galwegen
donderdag 21 oktober 2010
Beperkte letsels kunnen gestent worden via ERCP
RAUMATOLOGIE
Soiling pancreas en duodenum Letsels van pancreas en duodenum zijn vaak het resultaat van een direct blow waarbij deze organen tussen het geweldsvoorwerp en de wervelzuil geplet geraken: vuistslag battered child fietsstuur in buik donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Soiling thv pancreas en galwegen Drainage naar buitenwereld Overhechten van ductus letsels (± stent) Resectie en derivatie bij laattijdige diagnose: Whipple Hepato-jejenustomie
donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Pancreaspseudocysten Drainage zo volume-effect extern naar maag
donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Soiling maag darm
donderdag 21 oktober 2010
Tijdelijke derivatie bij infectie -stoma
RAUMATOLOGIE
Necrose Afsterven van organen door letsel aan hun bevloeiïng: toxische stoffen soiling bij gevorderde necrose
donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Necrose
Resectie en herstel transit: in 1 tijd zo stabiele patiënt in 2 tijden zo instabiele patiënt donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Nierletsel (bloeding of laceratie) • Diagnose: •Flankpijn •Hematurie •Echografie •CT-scan met intraveneus contrast •Intraveneuze pyelografie •Arteria renalis angiografie
donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Nierletsel • Behandeling: •Bijna steeds conservatief: observatie •Vroege revascularisatie bij avasculaire nier •Drainage bij urinoom •Nefrectomie
donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Perforerend trauma
donderdag 21 oktober 2010
Perforerend trauma RAUMATOLOGIE
schotwonden: hoge energie overdracht steeds chirurgische exploratie cave caviteitseffect
low velocity donderdag 21 oktober 2010
high velocity
Perforerend trauma RAUMATOLOGIE
Steekwonden: lokale exploratie
donderdag 21 oktober 2010
fascia niet geperforeerd: observatie fascia geperforeerd:
• stabiel -niet geprikkeld: observatie • geprikkeld: laparotomie • niet stabiel:laparotomie • niet beoordeelbaar: laparoscopie
RAUMATOLOGIE
Traumascores Doel: inschatten van de ernst van het trauma vergelijken van outcome bij gelijkwaardige ernst voorspellen van overlevingskans
donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Shock classificatie Volume replacement in trauma
Table 1. Estimated fluid and blood losses Blood Loss (ml) Blood Loss (% Blood Volume) Pulse Rate Blood Pressure Pulse Pressure (mmHg) Respiratory Rate Urinary Output (ml/hr) CNS/Mental status Fluid Replacement (3:1 rule)
Class I
Class II
Class III
Class IV
Up to 750 Up to 15% <100 Normal Normal or increased 14 - 20 >30 Slightly anxious Crystalloid
750 - 1500 15 - 30% >100 Normal Decreased 20 - 30 20 - 30 Mildly anxious Crystalloid
1500 - 2000 30 - 40% >120 Decreased Decreased 30 - 40 5 - 15 Anxious, confused Crystalloid and blood
>2000 >40% >140 Decreased Decreased >35 Negligible Confused, lethargy Crystalloid and blood
Table 2. Therapeutic decisions based on patient response[4] Vital signs Estimated blood loss Need for more crystalloids donderdag 21 oktober 2010 Need for blood
Fast Response
Transitory Response
No Response
Back to normal
Transitory improvement, recurrence of !PA"FC Moderate (20-40%) High Moderate/High
Continue abnormal
Minimal (10-20%) Low Low
Severe (>40%) High Immediate
RAUMATOLOGIE
Glasgow coma scale oog
verbaal
motor
1
niet
niet
niet
2
pijnprikkel
kreunen
extensie op pijn
3
aanspreken
woorden
abnormale flexie
4
spontaan
zinnen, verward
normale flexie
5
zinnen,adequaat
localiseren
6
donderdag 21 oktober 2010
bevel uitvoeren
RAUMATOLOGIE
Abbreviated injury scale Regio’s: •Hoofd en hals •Aangezicht •Thorax •Abdomen •Extremiteiten •Extern
donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
ISS: Injury severity score Som der kwadraten van de drie hoogste AIS-scores opm: als een AIS-score = 6 dan is de ISS per definitie 75
Polytrauma: ISS ≥ 16 donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Revised Trauma Score
RTS ≤ 4: transport naar trauma center donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
TRISS -kans op overleven
donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE
Online berekenen Hier vind je handige online berekeningstools
www.trauma.org/index.php/main/category/C16/
donderdag 21 oktober 2010
RAUMATOLOGIE donderdag 21 oktober 2010