the70th-normandy.com Historische Plaatsen en Musea van de Slag om Normandië Begrip en ontroering

NL 2014

4 4 9 1 dy.com -norman the70th

usea M n e n e e Plaats h c s i ë r o t s Hi ormandi N m o g la van de S

p i r g e B g n i r e o r t n o n e

S S A P e i rmand

No

ONTDEK DIË NORMAN

ten… e o v w u n denis aa e i h c s e g ligt de s cadeaus , s n a e P g e n i i t d rman elen, kor … d r o o v e Met de No ie Pass an talloz d

v n Profiteer met de Norma

Normandie Pass © Normandie Mémoire - Zorilla Recherche & Initiatives

= enoot g s i e r e voor een 2014 g i je d t r n a a a k s h g er Een n toegan t en 11 novemb . e e n a v r p

koo ndië maa o (bij aan kocht tussen 31 e Slag om Norma r u e 1 t s an d s* ko n ver ndie Pas f) en wordt allee rische Plaatsen v a m r o N De arie isto van de H ene - volt volwass emende musea ln er 2014 in de dee decemb * Pa

van 31 ss geldig

maart t/m

31

NDIE NORMA

RE

MÉMOI

aen ATION I 4000 C 4 84 97 C 1 O S S in t A t-Mar )2 31 9

om Sain +33 (0 emoire.c m 88 rue ie 6 d 2 n 0 a 94 8 ww.norm (0)2 31 .com - w e ✆ +33 ir o m e m rmandie info@no

Begrip en ontroering In het jaar 2014 vieren we het 70e herdenkingsjaar van de Landing en de Slag om Normandië, en betuigen wij de eer aan de mannen die vochten in naam van de vrijheid, de vrede en de verzoening. De regio Zuid-Normandië, in samenwerking met de vereniging Normandie Mémoire, wenst iedereen een kans te geven om onze bevrijders op respectvolle wijze te eren. Wij hopen dat deze brochure daartoe bijdraagt en u de plaatsen en musea van de Historische Plaatsen van de Slag om Normandië laat ontdekken. Zij zijn onmisbaar om het gebeuren in de zomer van 1944 en de mannen aan wie wij zoveel te danken hebben te begrijpen. Laurent BEAUVAIS, Voorzitter regio Zuid-Normandië Amiral BRAC DE LA PERRIÈRE, Voorzitter Normandie Mémoire

Officiële website van het 70e herdenkingsjaar van de Landing en de Slag om Normandië

Ondersteun de kandidaatstelling van de Landingsstranden van Normandië op de werelderfgoedlijst van de UNESCO!

www.le70e-normandie.fr

www.liberte-normandie.fr

Inhoud Waarom Normandië? De voorbereidingen op de landing

blz. 5

Periode voor de Landing

blz. 6

1 2 3 4

Le Val Ygot Mémorial du 19 août 1942 Musée de la Résistance et de la Déportation Mémorial de Bruneval

Ardouval Dieppe Forges-les-Eaux Saint-Jouin-Bruneval

Waarom 6 juni? De Atlantische Muur 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

Batterie d’Azeville Batteries du Mont Canisy Site Hillman La Pointe du Hoc Musée Radar de Douvres Batterie de Maisy Batterie de Longues-sur-Mer Musée de la Batterie de Merville Musée du Mur de l’Atlantique Musée de la Batterie de Crisbecq

De Luchtlandingsdivisies

15 Mémorial Pegasus 16 Centre Historique des Parachutistes du Jour-J 17 Musée Airborne

De Landing en Slag om Normandië 18 19 20 21 22 23 24

Cinéma circulaire Arromanches 360 Musée Mémorial de la Bataille de Normandie Le Mémorial de Caen Normandy Tank Museum Overlord Museum Musée « Juin 44 » Mémorial de la Liberté Retrouvée

De Amerikaanse strijdkrachten 25 26 27 28 29 30

Musée de la Libération Normandy American Cemetery Visitor Center Musée des Epaves sous-marines Musée des Rangers Musée Mémorial d’Omaha Beach Musée du Débarquement Utah Beach

De Britse en Canadese strijdkrachten 31 32 33 34 35 36

Musée du Débarquement Centre Juno Beach Musée n° 4 Commando Musée de la Percée du Bocage Musée de la Bataille de Tilly-sur-Seulles Musée America Gold Beach

De Ontknoping van de Slag om Normandië 37 Musée Août 44 L’enfer sur la Seine 38 Mémorial de Montormel

blz. 8 Azeville Bénerville-sur-Mer Colleville-Montgomery Cricqueville-en-Bessin Douvres-la-Délivrande Grandcamp-Maisy Longues-sur-Mer Merville-Franceville Ouistreham Saint-Marcouf-de-l’Isle Ranville Saint-Côme-du-Mont Sainte-Mère-Église Arromanches Bayeux Caen Catz Colleville-sur-Mer L’Aigle Quinéville Cherbourg Colleville-sur-Mer Commes Grandcamp-Maisy Saint-Laurent-sur-Mer Sainte-Marie-du-Mont Arromanches Courseulles-sur-Mer Ouistreham Saint-Martin-des-Besaces Tilly-sur-Seulles Ver-sur-Mer Duclair Montormel

De geschiedenis van de Landing vanuit een andere invalshoek 39 Musée à Ciel Ouvert

4

blz. 6 blz. 6 blz. 7 blz. 7

Sainte-Mère-Église

blz. 9

blz. 10 blz. 11 blz. 12 blz. 13 blz. 14 blz. 15 blz. 16 blz. 17 blz. 18 blz. 19

blz. 20

blz. 21 blz. 22 blz. 23

blz. 24-25 blz. 26 blz. 27 blz. 28 blz. 29 blz. 30 blz. 31 blz. 32

blz. 33 blz. 34 blz. 35 blz. 36 blz. 37 blz. 38 blz. 39

blz. 40 blz. 41 blz. 42 blz. 43 blz. 44 blz. 45 blz. 46

blz. 47 blz. 48 blz. 49 blz. 50

Kaart met militaire musea, monumenten en begraafplaatsen

blz. 51-53

Beschrijving militaire begraafplaatsen

blz. 54-55

Waarom Normandië? Het besluit om een omvangrijke landingsoperatie op het Europese continent te wagen, werd in 1943 genomen tijdens de Conferentie van Québec. Deze operatie kreeg de naam ‘Overlord’. Tegen de verwachting van het Duitse opperbevel, dat uitgaat van een landingsoperatie aan de noordkust van Frankrijk – op korte afstand van Groot-Brittannië –, plannen de geallieerden de landing aan de baai van de Seine. De geallieerden rekenen op het verrassingseffect van een landing aan de kust van het zwakker dan de Pas-de-Calais verdedigde Zuid-Normandië. Het gebrek aan havens zou overbrugd worden door twee kunstmatig aangelegde havens: één bij Arromanches tussen Tracy en Asnelles aan het meest westelijke uiteinde van de Britse zone, en een andere tegenover Omaha Beach in de Amerikaanse zone. De luchtmacht en de marine zouden vlak voor de landing van de eerste troepen de verdediging van de tegenstander verstoren met zware bombardementen op de bunkers van de Atlantische Muur. Speciale pantservoertuigen (amfibievoertuigen, mijnenvegers, vlammenwerpers) steunen de aanvallers op het moment van het offensief.

De voorbereidingen op de landing In december 1943 krijgt generaal Eisenhower de functie van opperbevelhebber van de operatie die de codenaam Overlord draagt. Hij wordt hierin bijgestaan door generaal Montgomery die het bevel heeft over de landmacht, en door admiraal Ramsey die het bevel heeft over de zeemacht (operatie Neptune).

Leeswijzer Ligging musea op de kaart Azeville

Nummer van het museum dat u terugvindt op de kaart op blz. 51-53

1

De kleur van het vakje komt overeen met de kleur van het chronologische circuit (zie kaarten blz. 25 en 51-53)

‘Qualité Tourisme, een betrouwbaar Frans keurmerk’ Label van de Franse Staat voor de kwaliteit van de ontvangst en diensten van vakmensen in het toerisme.

Plaats waar de Normandie Pass gekocht en/of gebruikt wordt

Normandie Qualité Tourisme Regionaal label, erkend door de Staat in het kader van Qualité Tourisme

Parkeerplaats

Toegankelijk voor slechthorenden

Boetiek

Parkeerplaats bussen

Toegankelijk voor rolstoelgebruikers

Snackbar

Picknickplaats

Toiletten

Honden toegestaan 5

Ardouval

1

LE VAL YGOT


Ardouval

In Le Val Ygot, in het bos van Eawy, ligt de in 1943 aangelegde V1lanceerbasis op een terrein van 3 hectaren met 13 gebouwen (bunkers, werkplaats en lanceerbaan). Dit is nu een herdenkingsplaats van de Tweede Wereldoorlog. Vrije toegang. Borden met uitleg. Rondleiding op aanvraag.

Openingstijden 2014 • Vrije toegang het hele jaar door

Rondleidingen en indicatie tarieven 2014 • Gratis rondleiding met uitleg (duur anderhalf uur) vanaf de 1e zondag van april tot september • Groepen dagelijks op afspraak: a 3/pers. • Reserveringen en inlichtingen: [email protected]

Kaart Zie blz. 51-53 n° 1 [ H2 ]

Association ASSVYA 6 rue des Bouleaux 76680 ARDOUVAL ✆ 0033 (0)2 35 93 15 04 0033 (0)6 70 30 93 69 www.jean-maridor.org/francais/ ardouval.htm Dieppe

2

MÉMORIAL DU 19 AOÛT 1942


Dieppe

Documenten, voorwerpen, maquettes, ter ere van de geallieerde soldaten, zeelieden en vliegeniers die deelnamen aan de Raid, en vertoning van een film over de operatie Jubilee. Theater in Italiaanse stijl, gebouwd in 1826. • Gesproken talen: Frans, Engels, Duits • Rondleiding met uitleg op aanvraag (90 minuten) • Film (42 minuten)

Rondleidingen en indicatie tarieven 2014

Kaart Zie blz. 51-53 n° 2 [ G1 ]

Mémorial du 19 août 1942 Place Camille St-Saëns - 76200 DIEPPE ✆ 0033 (0)2 35 84 80 67 Daniel JASPART, administrateur ✆ 0033 (0)6 95 61 10 52 [email protected] www.dieppe-operationjubilee19aout1942.fr 6

• Volwassene: a 3 • Groep: a 2,50 • Gratis voor kinderen t/m 14 jaar

Openingstijden 2014 • Individuelen: begin juni tot eind september: dagelijks behalve dinsdag, 14-18 uur Pasen tot eind mei en begin oktober t/m 15 november: zaterdag, zondag en Franse feestdagen, 14-18 uur (leden van de vereniging Jubilée ontvangen het publiek). Tussen half november en half maart (op reservering): warme kleding sterk aanbevolen. • Groepen: hele jaar, alleen op reservering bij vereniging Jubilée - Tel. : 0033 (0)2 35 84 80 67 of 0033 665 67 90 40. Tijdens het zomerseizoen en andere voor het publiek geopende periodes vinden de rondleidingen alleen ‘s ochtends plaats. Tussen half november en half maart: warme kleding sterk aanbevolen.

Forges-les-Eaux

3

MUSÉE DE LA RÉSISTANCE ET DE LA DÉPORTATION


Forges-les-Eaux

Dit museum beschrijft op twee verdiepingen de duistere jaren van de Tweede Wereldoorlog, via talloze voorwerpen en documenten (wapens en uniformen, kristalontvangers, materiaal van de luchtmacht, posters...). Filmzaal. Veel ervaringsverhalen van verzetslieden die gedeporteerd werden naar het departement Seine-Maritime.


Kaart

• Volwassene: a 5 • Groep volwassenen (minstens 10 pers.): a 4/pers. • Groep scholieren: a 2/pers. • Gratis voor kinderen t/m 9 jaar, begeleiders

Zie blz. 51-53 n° 3 [ H2 ]

Openingstijden 2014

Musée de la Résistance et de la Déportation Rue du Maréchal Leclerc 76440 FORGES-LES-EAUX ✆ 0033 (0)2 35 90 64 07 0033 (0)2 35 90 64 07 [email protected]

• 2 januari t/m 31 december: 14 -18 uur • Gesloten: 25 december, 1 januari en ‘s ochtends

St-Jouin-Brunneval

43

MÉMORIAL DE BRUNEVAL


Kaart Zie blz. 51-53 n° 4 [ E2 ]

Mémorial de Bruneval Chemin André Haraux 76280 SAINT-JOUIN-BRUNEVAL ✆ 0033 (0)2 35 20 74 43 [email protected] www.st-jouin-bruneval.fr www.bruneval42.com

Saint-Jouin-Bruneval

Ontdek op 7 minuten van Etretat boven op een krijtrots dit ‘open boek’ over één van de meest gedurfde acties van de geallieerden tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het herdenkingsmonument van Bruneval ligt op de exacte plaats waar één van de episodes van de operatie Biting zich afspeelt op 27-28 februari 1942. De Duitsers hebben op dat moment alle toegangen tot de stranden geblokkeerd. Een Britse parachutistendivisie waagt het erop om vlakbij een Duits radarstation te landen. Zij hebben als opdracht het garnizoen uit te schakelen, belangrijke onderdelen van de radar te demonteren en deze mee te nemen naar Engeland. Generaal de Gaulle onthult het eerste monument op 30 maart 1947. In 1975 wordt de plaats opnieuw ingericht en twee jaar later aangevuld met de naar Charles de Gaulle vernoemde trap. In juni 2012 opent Kenneth Holden, een van de laatste oud-strijders van de Raid, officieel de herdenkingsplaats.

Openingstijden 2014 • Vrije toegang het hele jaar door.

7

Waarom 6 juni? Een reeks factoren moeten samenvallen om de exacte datum en tijdstip te bepalen van de landing. Rommel gaat ervan uit dat de geallieerden tijdens hoogtij aanvallen en overlaadt de stranden met hinderlagen. De aanval moet precies tussen eb en vloed plaatsvinden, voordat de landingsvaartuigen de hindernissen raken. De luchttroepen zijn genoodzaakt met volle maan te vliegen om hun missie te doen slagen. Ten slotte moet de marine 45 minuten voor het uur U de Duitse verdediging bombarderen en dat kan het beste in de vroege ochtend om de doelwitten beter te lokaliseren. Deze drie voorwaarden (halverwege het tij in de vroege ochtenduren, voorafgegaan door een heldere nacht met volle maan) zijn maar enkele dagen per maand verenigd. Eisenhower besluit de operatie Overlord op 5 juni te laten beginnen, eventueel één of twee dagen later. Eisenhower is door het slechte weer op het Kanaal gedwongen de operatie uiteindelijk op 6 juni te laten beginnen. Op deze dag is de weersverwachting het gunstigst. De datum 6 juni 1944 wordt hiermee een mijlpaal in de geschiedenis.

Conseil Régional de Basse-Normandie / National Archives USA

Maarschalk Rommel vulde het strand met hinderlagen om de landingsvaartuigen te remmen.

8

DE ATLANTISCHE MUUR


De Atlantische Muur is een enorm verdedigingswerk waarvan de bouw begon in 1942. Een bouwproject van de Organisation Todt. In 1944 was de muur nog niet af, ondanks de bemoeienissen van maarschalk Rommel – verantwoordelijk voor de zone van Nederland tot aan de Loire. Het was de bedoeling dat de kustlijn van de Noordzee, het Kanaal en de Atlantische Oceaan verdedigd werd door 15.000 bunkers. Een klus waarmee 450.000 (al dan niet vrijwillige) arbeiders gemoeid waren, 11 miljoen ton beton en 1 miljoen ton staal voor de bewapening van het beton. In tegenstelling tot wat de Duitse propaganda te kennen geeft, is de ‘Muur’ geen ononderbroken hinderlaag. De Muur bestaat in grote lijnen uit vier linies: forten, batterijen met kustgeschut, bunkers bij de stranden en hinderlagen op de stranden of in het achterland. Ook nu nog zijn langs de Normandische kust talloze resten - al dan niet in goede staat - zichtbaar van de Atlantische Muur. Achter de Muur lagen troepenconcentraties van meer dan 700.000 mannen. Het Duitse leger had in Zuid-Normandië zo’n zeven, acht divisies gelegerd.

De batterij van Crisbecq in zijn betonnen pantser na de gevechten.

Forteresse de Cherbourg

Crasville Mont Coquerel

Crisbecq Azeville La Madeleine

Batterijen Forteresse du Havre

uy so le Va ville evil u isy ler eq Vil nn Can He ont e M rid eb urn To le u" vil er am 'ea M treh au d is e Ou hât a "C ell a B ille Riv ollev C ry leu tF e on ain M font are s s» M ue ue ng La oc uq Lo u H re err e d niè s P int rti Le Po Ma y - « La ais M

10 km

Gatteville La Pernelle I La Pernelle II Morsalines

Achtergrond kaart: GéoFLA van het IGN - 2008 Bronnen: Normandie Mémoire - 2009 Uitvoering: Dienst voor studies en geografische informatie (SEIG) van regio Zuid-Normandië - November 2009

9

Azeville

5

BATTERIE D’AZEVILLE Azeville

Atlantische Muur

! Nieuw in 2014 • Expositie en documentatie over de geschiedenis van de bunker naar de archieven van de batterijcommandant, de archieven van de Wehrmacht en beeldmateriaal uit die periode. • Herdenking 70e jaar: 9 juni, 19.30 uur, conferentie over de Duitse troepen in Normandië, gevolgd door een picknick met muziek en een filmvoorstelling over de Atlantikwall. Voor iedereen toegankelijk.

• April, oktober en Franse schoolvakanties (behalve kerst): 14 -18 uur • Mei en september: 11 -18 uur • Juni t/m augustus: 10 -19 uur • Kaartverkoop sluit 1 uur voor sluitingstijd • Gesloten: winterseizoen + 1 mei 2014

De batterij van Azeville, gebouwd ten noorden van Sainte-MèreEglise door de Organisation Todt tussen 1941 en 1944, is een belangrijk fort in de Atlantische Muur dat vanuit het binnenland de oostelijke stranden van de Cotentin moet verdedigen. De bunker beschikt over een indrukwekkend onderaards complex en een compleet verdedigingssysteem. Dit verdedigingswerk is één van de hoofddoelwitten van de geallieerden op 6 juni 1944. De batterij is vanaf het begin van de Landing actief in de gevechten, bombardeert drie dagen lang Utah Beach en omgeving en wordt uiteindelijk na een zware strijd op 9 juni ingenomen.

Kaart

Bijzonder

Zie blz. 51-53 n° 5 [ B3 ]

Duik de geschiedenis in! Azeville toont op uiterst nauwkeurige historische basis de bouw van de batterij, het leven van de bemanning en hun verhoudingen met de plaatselijke bevolking. Ontdek de camouflage van de kazematten in de vorm van ruïnes van Normandische huizen en het verbazingwekkende onderaardse netwerk en de zalen. Rondleiding met audiogids (meerdere talen) met speciale kinderversie (Frans).

Openingstijden 2014


Batterie d’Azeville La rue d’Azeville 50310 AZEVILLE ✆ 0033 (0)2 33 40 63 05 0033 (0)2 33 40 63 06 [email protected] patrimoine.manche.fr 10

Bezoek met audiogids (ongeveer 45 minuten) [F/GB/D/E/NL/I] Franse versie voor kinderen - Groepen op reservering • Volwassene: a 5 met Normandie Pass: a 4 • Studenten, Pass Intersites: a 4/pers. • Kind: a 2 • Groep volwassenen (minstens 20 personen): a 3,20/pers. • Groep scholieren (minstens 20 personen): a 1,80/pers. • Gratis voor oud-strijders WO2, begeleiders, kinderen t/m 7 jaar Rondleiding met uitleg (ongeveer 1.30 uur) In juli en augustus elke dinsdag om 14 uur: rondleiding door de batterij op reservering

BATTERIES DU MONT CANISY

Bénerville/Mer

6 ••

Bénerville-sur-Mer Atlantische Muur

[email protected]

! Nieuw in 2014 Open tijdens de Open Monumentendagen (zaterdag 20 september 14.30 -17.30 uur).

Openingstijden 2014

Kaart Zie blz. 51-53 n° 6 [ E3 ]

©

• Vrije toegang het hele jaar door.

De Mont Canisy is 110 meter hoog en overheerst de baai van de Seine en de haven van Le Havre. Een in 1940 bedrijfsklare kustartillerie-eenheid van de Franse Marine wordt geneutraliseerd voor aankomst van de bezetters. De Duitsers zijn zich terdege bewust van de strategische ligging en installeren op de heuvel een nieuwe, grote batterij, aanvankelijk uitgerust met zes plateaus met ingebouwde Franse 155mmkanonnen. In 1944 worden twee kanonnen veiliggesteld in kazematten die in de buurt zijn aangelegd. In het kader van de Landingsoperaties krijgen twee Britse pantserkruisers – de Warspite en de Ramillies – en de geallieerde luchtmacht de opdracht de kustbatterijen aan de Côte Fleurie te neutraliseren, met name die van de Mont Canisy. De Duitsers verlaten de batterij zonder weerstand in de nacht van 21 op 22 augustus 1944.

Bijzonder De Duitsers hadden een omvangrijk netwerk van onderaardse tunnels aangelegd – meer dan 250 meter lang, 15 meter onder de grond – om de kanonnen te bereiken. Aan de oppervlakte bouwden ze betonnen bunkers voor garnizoen en materieel. Het onderaardse bouwwerk is open voor publiek dankzij de inspanningen van een groep vrijwilligers die tevens de rondleidingen verzorgt. Neem een zaklamp mee!

Rondleidingen en indicatie tarieven 2014 Office de tourisme 32 bis avenue Michel d’Ornano 14910 BLONVILLE-SUR-MER ✆ 0033 (0)2 31 87 91 14 0033 (0)2 31 87 11 38 [email protected] www.mont-canisy.org

Mont Canisy is het hele jaar open, gratis toegang. Gratis rondleidingen tussen april en november om 14.30 uur (2 uur) [F/GB/NL] • Rondleiding in de verdedigingswerken (oppervlakte en souterrain) April: 21/28 - Mei: 5/26 - Juni: 6/9 - Juli: 7/14/21/28 - Augustus: 4/11/18/25 November: 10. Ontmoetingspunt ter plekke bij de ‘Belvedere’, hek gaat open om 14 uur • Bezoeken volgens het programma dat bij de VVV’s ligt. Voor groepen het hele jaar op reservering 11

Colleville-Montgomery

SITE HILLMAN

7

W

Colleville-Montgomery Atlantische Muur

! Nieuw in 2014 De Vrienden van het Suffolk Regiment organiseren open dagen in de periode van D-day, in het zomerseizoen en tijdens de Open Monumentendagen met een expositie in een van de bunkers en een rondleiding met uitleg.

Openingstijden 2014 • Vrije toegang het hele jaar door. • Balie open in juli en augustus: dagelijks 10 -12 en 14.30 -18.30 uur, dinsdag 15 -18 uur Zondag gesloten

Kaart Zie blz. 51-53 n° 7 [ D3 ]

De locatie die van de geallieerden de codenaam HILLMAN kreeg, bestond uit 18 betonnen bunkers, ingegraven tot 4 meter diep, onderling verbonden via een ingewikkeld loopgravennetwerk. De verdediging werd gewaarborgd door kanonnen, mitrailleurs en pantserkoepels, het geheel omringd door een mijnenveld en prikkeldraadbarrières. Op 6 juni 1944 kreeg het 1e Bataljon van het Suffolk Regiment de moeilijke taak Hillman in te nemen.

Bijzonder Hillman wordt gerund door de vereniging ‘De Vrienden van het Suffolk Regiment’ die in samenwerking met de gemeente de oud-strijders vereert en het monument onderhoudt dat op 6 juni 1989 op één van de bunkers ingehuldigd werd. De vereniging bestaat hoofdzakelijk uit vrijwilligers die hun passie delen voor fortificaties, de geschiedenis van de gemeente en de Landing op 6 juni 1944. Het museum heeft drie zalen met authentieke Britse en Duitse voorwerpen uit de oorlog en vertoont films.

Site Hillman Mairie de Colleville-Montgomery 14880 COLLEVILLE-MONTGOMERY ✆ 0033 (0)2 31 97 12 61 0033 (0)2 31 97 44 63 [email protected] www.amis-du-suffolk-rgt.com 12

Rondleidingen en indicatie tarieven 2014 Hillman is het hele jaar open, gratis toegang. Gratis rondleiding (1.30 - 2 uur) [F/GB/NL] • Juli t/m september rondleiding elke dinsdag om 15 uur • Het hele jaar door op reservering

Cricqueville-en-Bessin

LA POINTE DU HOC

8 ••W•

Cricqueville-en-Bessin Atlantische Muur

! Nieuw in 2014 Opening van de gerenoveerde en vergrootte bezoekersruimte.

Openingstijden 2014 • Vrije toegang het hele jaar door Balie Visitor Center: • 16 september t/m 14 april: 9 -17 uur • 15 april t/m 15 september: 9 -18 uur • Gesloten: 1 januari, 25 december

Kaart Zie blz. 51-53 n° 8 [ C3 ]

De Pointe du Hoc was een strategische verdedigingszone van de Duitsers aan de Normandische kust. De taak om deze kaap in te nemen werd toevertrouwd aan het 2e Ranger Bataljon onder bevel van kolonel J.E. Rudder. Het lukt hen om in slechts enkele minuten de top te bereiken, ondanks de gladde rotswand, de met zeewater doordrenkte koorden en vijandelijk geschut. Een gruwelijk gevecht breekt los in een maanlandschap met diepe bomkraters, dat uiteindelijk bloediger blijkt dan de beklimming van de rotswand. Bovendien staat de Rangers een grote verrassing te wachten: ze ontdekken dat de ingegraven kanonnen vervangen zijn door dikke planken. Op de Pointe du Hoc zijn de resten te zien van de Duitse artilleriebatterij en de diepe sporen van de verbitterde strijd die er op 6 en 7 juni 1944 woedde en 135 Rangers het leven kostte.

Bijzonder

Pointe du Hoc 14450 CRICQUEVILLE-EN-BESSIN ✆ 0033 (0)2 31 51 62 00 0033 (0)2 31 51 62 09 [email protected] www.abmc.gov

De Pointe du Hoc is één van de weinige plekken die rechtstreeks getuigt van het geweld van de Landing in Normandië. De plek, zwaar aangetast door de gevechten, laat de extreme omstandigheden waarin de Rangers de rotswand beklommen, onder onophoudelijk vuur van de Duitsers, moeiteloos raden.

Rondleidingen en indicatie tarieven 2014 De Point du Hoc is het hele jaar open, gratis toegang. 13

Douvres-la-Délivrande

MUSÉE RADAR DE DOUVRES

9

Douvres-la-Délivrande Atlantische Muur

! Nieuw in 2014 [email protected]

• Tijdelijke expositie: ‘De radar van 1944 tot 2014’, technische ontwikkelingen van de radar sinds de Landing. • Permanente expositie: inrichting van een aan de uitvinder van de radar, Christian Hülsmeyer, gewijde afdeling.

Openingstijden 2014

©

• 15 mei t/m 21 september: 10 -18 uur. Maandag gesloten • Kaartverkoop sluit een half uur voor sluitingstijd. • Gesloten: januari t/m mei, oktober t/m december

Het voormalige Duitse radarstation van Douvres-la-Délivrande is ingericht tot Radarmuseum. Het museum toont de essentiële rol van de radar die tijdens de Tweede Wereldoorlog bijdroeg aan de successen van de geallieerden, met name in de gevechten van de Slagen om Engeland en de Atlantische Oceaan. Het station was één van de meest belangrijke schakels in de elektromagnetische verkenning op lange en middellange afstand vanaf de Atlantische Muur in Frankrijk. Ter plekke twee bunkers in uitzonderlijk goede staat en een originele museuminrichting waarin de rol van radars en hun technologische ontwikkeling centraal staat.

Kaart Zie blz. 51-53 n° 9 [ D3 ]

Bijzonder Het enige gerestaureerde radarstation uit de Tweede Wereldoorlog, ingericht en open voor publiek, met het enige bedrijfsklare exemplaar van de radar Würzburg. Riese. behalve in de bunkers

Musée Radar de Douvres-la-Délivrande Route de Basly 14440 DOUVRES-LA-DELIVRANDE ✆ 0033 (0)2 31 37 74 43 0033 (0)2 31 36 24 25 [email protected] www.musee-radar.fr 14

Rondleidingen en indicatie tarieven 2014 Vrij bezoek (half uur) • Volwassene: a 5,50 met Normandie Pass: a 3,50 • Kind (vanaf 10 jr): a 3,50 • Groep volwassenen: a 4/pers. • Groep scholieren: a 2,60/pers. • Gratis voor kinderen t/m 9 jaar Rondleiding met uitleg In juli/augustus: zaterdag en zondag om 15.30 uur

Grandcamp-Maisy

10

BATTERIE DE MAISY

••W

Grandcamp-Maisy Atlantische Muur

! Nieuw in 2014 Op deze plek worden tot op de dag van vandaag nog steeds fundamenten van de oude batterij blootgelegd.

Openingstijden 2014 • April, mei: 10 -16 uur • Juni, juli, augustus: 10 -18 uur • September, oktober: 10 -16 uur • Gesloten: januari t/m maart, november, december

Kaart Zie blz. 51-53 n° 10 [ C3 ]

Aan de bouw van deze batterij, die in een militaire zone van 44 hectaren ligt, wordt in 1942 begonnen. De batterij beslaat een deel van de landingszone. Op 6 juni 1944 bestoken de Duitsers drie dagen lang de geallieerden. De doorslaggevende aanval waaraan de 2e en 5e bataljons van de US Rangers deelnemen, op 9 juni 1944, duurt vijf lange uren.

Bijzonder De onderaardse bouwwerken, de plaatsen van de zes artilleriestukken van 155 mm, de kanonnen die sinds de opening in 2007 geïnstalleerd zijn, tunnels en andere bouwwerken zijn te bezichtigen. Meer dan 2 kilometer gerestaureerde en toegankelijke loopgraven, om even in de huid van de verdedigers te kruipen.


Batterie de Maisy Route des Perruques 14450 GRANDCAMP-MAISY ✆ 0033 (0)6 71 46 37 45 [email protected] www.maisybattery.com

Vrij bezoek (45 minuten) • Volwassene: a 6 met Normandie Pass: a 5 • Studenten: a 5/pers. • Groep volwassenen: a 4,50/pers. • Kind en groep scholieren: a 4/pers. • Gratis voor oud-strijders WO2, begeleiders Rondleiding (45 minuten) [GB] Groepen: van tevoren contact opnemen 15

Longues-sur-Mer

11

BATTERIE ALLEMANDE DE LONGUES-SUR-MER Longues-sur-Mer

Atlantische Muur

! Nieuw in 2014 D-Day Festival Normandy van 1 t/m 9 juni 2014: feestelijke evenementen, georganiseerd door zes VVV’s langs de landingsstranden.

Openingstijden 2014 • Vrije toegang het hele jaar door

Kaart Zie blz. 51-53 n° 11 [ C3 ]

Longues-sur-Mer is de enige kustbatterij van de landingszone die op de Franse monumentenlijst staat. De batterij is een belangrijk element van de Atlantische Muur en bezit een schietcommandopost en vier kazematten met elk een artilleriekanon van 150 mm. De batterij ligt midden in de aanvalszone van de geallieerden, bovenop een klif aan het Kanaal, en speelde een strategische rol tijdens de Landing van de geallieerden op 6 juni 1944.

Bijzonder De enige batterij met oorspronkelijke kanonnen. Schitterend uitzicht over de Landingsstranden door de ligging tussen Arromanches en Omaha Beach.

Rondleidingen en indicatie tarieven 2014 De batterij van Longues-sur-Mer is het hele jaar open, gratis toegang.

Office de tourisme Site de la batterie 14400 LONGUES-SUR-MER ✆ 0033 (0)2 31 21 46 87 ou 0033 (0)2 31 51 28 28 0033 (0)2 31 51 28 29 [email protected] www.bayeux-bessin-tourisme.com 16

Rondleidingen (1 uur) [F/GB] • Juni, juli en augustus dagelijks, april, mei, september en oktober alleen het weekend • Vertrektijden rondleiding: 10.15 – 11.45 – 14.15 – 15.45 uur • Volwassene: a 4 met Normandie Pass: a 3 • Kind (11 t/m 17 jr): a 3 • Gratis voor kinderen t/m 10 Rondleidingen voor groepen (1 uur) [F] Reserveringen en tarieven bij VVV Bayeux-Intercom op +33 (0)2 31 51 28 27

Merville-Franceville

12 ••W

MUSÉE DE LA BATTERIE DE MERVILLE Merville-Franceville

Atlantische Muur

! Nieuw in 2014 • Museumnacht: gratis toegang vanaf 19 uur op zaterdag 17 mei • Juli en augustus: de C-47 is elke dinsdag, donderdag en zaterdag open • ‘s Avonds open: elke donderdag tussen 10 juli en 21 augustus • Open Monumentendagen: gratis toegang op zaterdag 20 september • Herdenking 70e jaar: 5 juni, bijzondere ceremonie in bijzijn van Prins Charles. 6 en 8 juni, reconstructie van de aanval op de batterij

Openingstijden 2014 • 15 februari t/m 31 maart: 10 -17 uur • 1 april t/m 30 september: 9.30 -18.30 uur • 1 oktober t/m 16 november: 10 -17 uur • Gesloten: 17 november t/m 14 februari (groepen het hele jaar door op reservering)

Kaart

De batterij van Merville beslaat een terrein van enkele hectaren tussen Ouistreham en Cabourg. De vier ingerichte bunkers zijn te bezoeken via een circuit. De geëxposeerde Dakota C-47 heeft deelgenomen aan de Landing en is in de zomer te bezichtigen.

Bijzonder Een van de bunkers is teruggebracht naar de originele staat van de ochtend van 6 juni 1944. Om de twintig minuten beleeft de bezoeker op aangrijpende manier de momenten die voorafgingen aan de neutralisering van de batterij. Geluiden, licht, rook en geuren wisselen elkaar af om de bezoeker te dompelen in een regen van kogels in een sfeer die de werkelijkheid van die bewuste ochtend raakt. Bij de Batterij van Merville loopt u in de voetsporen van de helden.

Zie blz. 51-53 n° 12 [ E3 ]


Musée de La Batterie de Merville Place du 9e Bataillon 14810 MERVILLE-FRANCEVILLE ✆ 0033 (0)2 31 91 47 53 0033 (0)2 31 24 60 36 [email protected] www.batterie-merville.com

Vrij bezoek (anderhalf uur) • Volwassene: a 6 met Normandie Pass: a 5 • Studenten, militairen: a 5/pers. • Kind (6 t/m 15 jr): a 3,50 • Groep volwassenen: a 4,50/pers. • Groep scholieren: a 3/pers. • Gratis voor oud-strijders WO2, begeleiders, kinderen t/m 5 jaar Rondleiding [F/GB] • Alleen voor groepen en op reservering Dakota C-47 bezichtigen, zonder toeslag (30 minuten) [F] • In juli en augustus, van tevoren aanvragen 17

MUSÉE DU MUR DE L’ATLANTIQUE

Ouistreham

13

Ouistreham Atlantische Muur

Openingstijden 2014 Het museum is dagelijks open. • 8 februari t/m 31 maart: 10 -18 uur • 1 april t/m 30 september: 9 -19 uur • 1 oktober t/m 5 januari: 10 -18 uur

Kaart Zie blz. 51-53 n° 13 [ D3 ]

Het museum over de Atlantische Muur, ook bekend onder de naam ‘Atlantikwall’, ligt op enkele meters afstand van het strand en de ferryterminal van Ouistreham en op 5 minuten van Pegasus Bridge. Het museum is gevestigd in het voormalige hoofdkwartier van de Duitse legereenheid die het bevel had over de batterijen langs de monding van de Orne. Deze 17 meter hoge, unieke toren van 5 duizend ton beton en staal torent boven de villa’s van Riva Bella en is gerestaureerd en opnieuw ingericht in de staat waarin de toren op 6 juni 1944 verkeerde. U ontdekt op de zes verdiepingen de oorspronkelijke functies van de zalen: machinekamer, filterzaal, slaapzaal, apotheek, EHBO-post, wapenmagazijn, munitiedepot, kaartenkamer, radiokamer, telefooncentrale, maquette, observatiepost met afstandmeter… evenals de ruimtes over de elite-eenheden en hun specifieke materialen om de Atlantikwall te overmeesteren.

Bijzonder Originele landingsboot, gerestaureerd en gebruikt voor de film Saving Private Ryan. Steven Spielberg rustte de PA 30’31 uit als landing craft in zijn met vijf Oscars bekroonde film.

Rondleidingen en indicatie tarieven 2014 Le Grand Bunker Musée du Mur de l’Atlantique Avenue du 6 Juin 14150 OUISTREHAM ✆ 0033 (0)2 31 97 28 69 0033 (0)2 31 96 66 05 [email protected] www. musee-grand-bunker.com 18

Alleen vrij bezoek (45 minuten) • Volwassene: a 7,50 met Normandie Pass: a 6,50 • Kind (6 t/m 12 jr): a 5,50 • Groep volwassenen: a 5,50/pers. • Groep kinderen (6 t/m 12 jr): a 3,80 / • Groep scholieren (13 jaar en ouder): a 4,80/pers. • Gratis voor oud-strijders WO2, begeleiders, kinderen t/m 5 jaar Educatieve vragenlijst voor kinderen van 6 t/m 12 jaar op aanvraag bij de ingang

Saint-Marcouf-de-l'Isle

14 ••W

MUSÉE DE LA BATTERIE DE CRISBECQ Saint-Marcouf-de-l’Isle

Atlantische Muur

! Nieuw in 2014 • Het museum breidt uit met de inrichting van nieuwe bunkers en een nieuwe bewerking van de diorama’s. • De rondleiding wordt afgerond met de presentatie van vier nieuwe kanonnen. • Week van 6 juni: diverse evenementen in het kader van de Batterij.

Openingstijden 2014 Dagelijks open • April, oktober, november: 11 -18 uur • Mei, juni, september: 10 -18 uur • Juli, augustus: 10 -19 uur • Gesloten: januari t/m maart, december (alleen open voor groepen, op reservering)

Kaart Zie blz. 51-53 n° 14 [ B2 ]

De kustbatterij van Crisbecq is het werk van de Organisation Todt. Aan de bouw werd begonnen in 1942. De 21-cm SKODA-kanonnen dekken het gebied van Saint-Vaast-la-Hougue tot de Pointe du Hoc. Walter Ohmsen heeft het bevel over deze marinebatterij. De Duitsers komen tegenover de Amerikaanse soldaten van de 4e Infanteriedivisie te staan die in de ochtend van 6 juni 1944 op Utah Beach landen. Van de 406 verdedigers van de batterij lukt het slechts 78 man om de omsingeling te doorbreken en op 12 juni hun linies te bereiken. Ze laten echter 21 gewonden en talloze Amerikaanse krijgsgevangenen achter.

Bijzonder Ontdek de Geschiedenis in het hart van de bunkers van de sterkste artilleriebatterij van Utah Beach: de batterij van Crisbecq. 21 bunkers, onderling verbonden via loopgraven. Alle bunkers zijn te bezichtigen. Sommige zijn ingericht als diorama om beter inzicht te krijgen in het dagelijks leven van de soldaten.

Rondleidingen en indicatie tarieven 2014 Musée de la Batterie de Crisbecq Route des Manoirs 50310 SAINT-MARCOUF-DE-L’ISLE ✆ 0033 (0)6 68 41 09 04 [email protected] www.batterie-marcouf.com

Vrij bezoek (ongeveer 1uur) • Volwassene: a 7 met Normandie Pass: a 6 • Studenten, militairen: a 6/pers. • Kind (t/m 11 jr): a 4 • Groep basisschool: a 3,50/pers. (inclusief leskatern) • Gratis voor oud-strijders WO2, begeleiders, andersvaliden, kinderen t/m 5 jaar • ANCV - Franse vakantiecheques geaccepteerd 19

DE LUCHTLANDINGSDIVISIES De Landing begint in de nacht van 5 op 6 juni met het droppen van drie luchtlandingsdivisies boven de twee vleugels van het front. De taak van de Amerikaanse parachutisten in de omgeving van Carentan/Sainte-Mère-Eglise en de Britten bij Ranville bestaat uit het innemen van een aantal sleutelpunten (artilleriebatterijen, bruggen, wegen, sluizen…). Even later lukt het de Rangers via een zeer gewaagde aanval om de zwaar versterkte Pointe du Hoc te overwinnen.

Luchtlandingstroepen in de Britse zone Ten oosten van de monding van de Orne ligt een vrij vlak gebied dat in verbinding staat met de vlakte van Caen en de moerassen van de Dives, die in 1944 door de Duitsers bewust onder water gezet zijn. Juist op deze plek worden in de nacht van 5 juni de soldaten gedropt van de 6e Airborne van generaal Gale. Hun taak bestaat voornamelijk uit het betrekken van een stelling in deze zone om zodra ze in de vroege ochtend in de aanval gaan, de linkerflank van de landingszone te beschermen tegen Duitse tegenaanvallen.

Luchtlandingstroepen in de Amerikaanse zone De Amerikanen hebben een gelijksoortige taak, maar dan rond de zone van Utah Beach op de westelijke flank van de landingszone. Het geallieerde opperbevel besluit om in de nacht voor de Landing twee Amerikaanse parachutistendivisies te droppen die de Duitse tegenaanvallen moeten belemmeren. De 101e Airborne onder bevel van generaal Taylor moet de openingen van de stranden achter Utah Beach bemachtigen en de bruggen en het belangrijke verbindingsknooppunt rond Carentan innemen. De 82e Airborne van generaal Ridgway concentreert zich op Sainte-MèreEglise en de bruggen over de Merderet.


De Amerikaanse para’s klaar voor de sprong.

20

Lee MMur ur dde ur e l' ll'Atlantique 'At Atla llaannttiq que ue

20 20

Ranville

15

MÉMORIAL PEGASUS Ranville

luchtlandingsdivisies

! Nieuw in 2014 • Tijdelijke expositie over het leven van elf oud-strijders uit de 6e Britse Luchtlandingsdivisie: hun leven voordat de oorlog uitbrak, tijdens en na de oorlog. Een film met hun verhaal vormt een aanvulling op de elf geïllustreerde panelen van februari tot en met december. • Expositie van juni t/m december over de raids van de geallieerden ter voorbereiding van de Landing op 6 juni 1944. • Expositie van februari t/m december gewijd aan oorlogscorrespondenten en -fotografen.

Openingstijden 2014 • Februari, maart, oktober, november, 1 t/m 15 december: 10 -17 uur • April t/m september: 9.30 -18.30 uur • Gesloten: januari en van 16 t/m 31 december

Kaart Zie blz. 51-53 n° 15 [ D3 ]

Mémorial Pegasus ligt op de oostelijke flank van de Landingsstranden en gaat over de taken van de 6e Britse luchtlandingsdivisie in de nacht van 5 op 6 juni 1944. Deze soldaten zetten als eersten voet op Normandische bodem in het kader van de operatie Overlord. Eén van hun taken is de inname van de brug van Bénouville, beter bekend onder de naam Pegasus Bridge. De rondleidingen, waarin de vroege ochtend van 6 juni 1944 centraal staat, worden gegeven door erkende gidsen. De in het museum tentoongestelde voorwerpen zijn voornamelijk schenkingen van Britse oud-strijders.

Bijzonder De gids legt de militaire operaties uit met behulp van een reliëfplan, hierna volgt een film met archiefbeelden. In de tuin van het museum staat de authentieke Pegasus Brigde en een nabootsing op waar formaat van een Horsa zweefvliegtuig.


Mémorial Pegasus Avenue du Major Howard 14860 RANVILLE ✆ 0033 (0)2 31 78 19 44 0033 (0)2 31 78 19 42 [email protected] www.memorial-pegasus.org

Vrij bezoek of met rondleiding, zonder toeslag (1 à anderhalf uur) [F/GB] • Dagelijks • Groepen op reservering • Volwassene: a 7 met Normandie Pass: a 5,50 • Studenten, kinderen (vanaf 8 jr): a 4,50/pers. • Groep volwassenen: a 5/pers. • Groep scholieren: a 4,50/pers. • Gratis voor oud-strijders WO2, begeleiders van schoolreisjes, kinderen t/m 7 jaar 21

St-Côme-du-Mont

16

CENTRE HISTORIQUE DES PARACHUTISTES DU JOUR J Saint-Côme-du-Mont

luchtlandingsdivisies

! Nieuw in 2014 ‘The Greatest Generation Memorial Exhibit’: deze tijdelijke expositie, door de regio geplaatst in het kader van het 70e herdenkingsjaar, begint op 1 juni 2014.

Openingstijden 2014 • 1 mei t/m 30 september: dagelijks 9 -18 uur, incl. zondag • 1 oktober t/m 30 april: 9 -18 uur, zondag gesloten • Gesloten: 24, 25, 31 december, 1 Januari

Kaart Zie blz. 51-53 n° 16 [ B3 ]

Een evenement dat rechtstreeks bijgedragen heeft aan het succes van de Landing speelt zich af op 6 juni 1944 bij Carentan/Saint-Cômedu-Mont. De stranden van Utah Beach en Omaha Beach moeten kost wat kost met elkaar verbonden worden. Ruim tien dagen lang vechten de Amerikaanse para’s intensief tegen Duitse para’s die het dorp zo lang mogelijk bezet moeten houden. Dead Man’s Corner Museum, gevestigd in de voormalige commandopost van de Duitse para’s, staat midden op het droppingterrein en het slagveld van Carentan en toont Amerikaanse en Duitse overblijfselen uit deze gevechten.

Bijzonder Elk voorwerp is met zorg in een persoonlijke context geplaatst via het verhaal van een soldaat. Een museum met een andere kijk dat de nadruk legt op de authenticiteit en de kwaliteit van de geëxposeerde voorwerpen.


Centre Historique des Parachutistes 2 Village de l’Amont - BP 226 50500 SAINT-CÔME-DU-MONT ✆ 0033 (0)2 33 42 00 42 0033 (0)2 33 42 13 51 [email protected] www.paratrooper-museum.org www.carentan-circuit-44.com 22

Dead Man’s Corner Museum : vrij bezoek (45 minuten - 1 uur) of rondleiding op reservering, zonder toeslag, bij Dhr. ALLAIN [F/GB] • Volwassene: a 5,95 met Normandie Pass: a 4,95 • Kind (vanaf 9 jr): a 4 • Groep volwassenen: a 4/pers. • Groep scholieren: a 4/pers. • Gratis voor oud-strijders WO2, kinderen tot 9 jaar

Toeristische herdenkingsroute Chemin de la Mémoire • Vrij en gratis, met eigen vervoer, duurt ongeveer 3 uur • Kaart met gps-coördinaten

Ste-Mère-Église

MUSÉE AIRBORNE

17 ••

Sainte-Mère-Église luchtlandingsdivisies

! Nieuw in 2014 In mei, 50 jaar na de opening, presenteert het Airbornemuseum een uitzonderlijke rondleiding om de evenementen te beleven van D-day en de acties van de 82e en 101e Amerikaanse parachutistendivisies in het bijzonder.

Openingstijden 2014 • 1 februari t/m 31 maart: 10 -17 uur • 1 april t/m 30 september: 9 -18.45 uur • 1 oktober t/m 30 december: 10 -17 uur • Gesloten: januari, 24, 25 en 31 december

Kaart Zie blz. 51-53 n° 17 [ B3 ]

Het Airbornemuseum herdenkt op het kerkplein, door middel van een rijke collectie van voorwerpen, de evenementen van D-day en de Amerikaanse parachutisten van de 82e en 101e divisies. In het eerste gebouw wordt een Waco CG-4A getoond in zijn originele staat. In een tweede gebouw, voor een authentieke Douglas C-47 Skytrain van D-day, wordt het aan boord gaan van de parachutisten van de 101e Airborne uitgebeeld in een tafereel. Een film van een twintigtal minuten beschrijft het verhaal van de parachutisten in Normandië. In het nieuwe derde gebouw beleeft men de evenementen via een innovatieve museuminrichting. Tijdens de aangrijpende rondleiding bent u in een C-47 op het kerkplein van Sainte-Mère-Eglise, of in de moerassen, en belandt u uiteindelijk in een enorme hal waar u een Piper Cub, verkenningsvliegtuig, ontdekt.

Bijzonder Een Waco CG-4A, zweefvliegtuig, het enige exemplaar in Frankrijk, en een Douglas C-47 Skytrain die heeft deelgenomen aan de dropping van de parachutisten tijdens de operatie Neptune (1e fase van Overlord) zijn te bezichtigen in het museum.

Rondleidingen en indicatie tarieven 2014 Musée Airborne 14 rue Eisenhower 50480 SAINTE-MÈRE-ÉGLISE ✆ 0033 (0)2 33 41 41 35 0033 (0)2 33 41 78 87 [email protected] www.airborne-museum.org 23

Vrij bezoek (2 uur) • Volwassene: a 8 met Normandie Pass: a 7 • Kind (6 t/m 15 jr): a 4,50 • Groep volwassenen: a 5,50/pers. • Groep scholieren: a 3,50/pers. • Gratis voor oud-strijders WO2, begeleiders 23

DE LANDING Op 6 juni, tussen 6.30 en 7.30 uur, landen 135.000 mannen en ongeveer 20.000 voertuigen op de vijf uitgekozen stranden (Utah, Omaha, Gold, Juno, Sword). Ook al worden de doelen op de avond van D-day niet bereikt (Caen, Bayeux, Isigny, Carentan), de operatie is over het algemeen een succes. De verliezen liggen lager dan verwacht, behalve op Omaha Beach (Colleville, SaintLaurent, Vierville) waar het bruggenhoofd zwak blijft ondanks de moedige krachtsinspanningen van de Amerikanen. De stranden hoeven alleen nog maar met elkaar verbonden te worden en de Duitse tegenaanvallen afgeweerd.


DE SLAG OM NORMANDIË

24

De Slag om Normandië duurt bijna drie maanden, ofwel veel langer dan gepland door de geallieerde strategen. De slag om de uitbreiding van het bruggenhoofd is gewonnen in tien dagen en de haven van Cherbourg valt eind juni na zware gevechten. Nu beginnen echter de moeilijkheden. Voor de geallieerden is juli de donkerste maand. De Britten en Canadezen worden keurig op afstand gehouden van Caen door Duitse tankdivisies. De stad wordt pas op 19 juli bevrijd. Ondertussen lopen de Amerikanen vast in het heggenlandschap van de Cotentin (Slag tussen de Hagen) en ondervinden de grootste moeilijkheden om Saint-Lô op 18 juli eindelijk in te nemen. Alles verandert eind juli door het succes van de operatie Cobra: de Amerikanen doorbreken zonder pardon de Duitse verdediging en rukken op naar Bretagne en de Loire. Begin augustus versnelt de nederlaag van de Duitsers na een tegenaanval bij Mortain op bevel van Hitler de terugkeer van de Duitse legereenheden, gedeeltelijk vernietigd en bedreigd door omsingeling in de Zak van Falaise aan het eind van dezelfde maand. De overlevenden hoeven alleen nog maar Normandië te verlaten, de Seine over te steken en terug te keren naar Duitsland.

Een indrukwekkende concentratie van mannen, voertuigen en materieel. Rijen GMC’s, halftracks en jeeps staan op het punt het strand te verlaten.

Bewegingen van de troepen juni – augustus 1944 Cherbourg

3

BarnevilleCarteret

GOLD UTAH OMAHA JUNO lle rcoufi v a né ille SWORD Qui int-M rev Valognes Var ont Sa -l’Isle e isy oc d Azeville a M Le Havre n de i M u H rt er mp du Ma ie-d St- -Mar ndca ointe ent/M r Néhou n i s Gra La P -Laur le/Me n-Bes Mer s Ste er e St llevil ort-e gues/ nche r /M vrand a i lles P ville Honfleur Co Lon rrom er/Me urseu la-Dél nce a A V Co r Ste-Mèrem F Deauville s a vre treh ville Eglise Dou Ouis Mer Trouville Carentan Bayeux La Cambe Bénouville Ranville Caen Tilly/Seulles Saint-Lô Lisieux Coutances St-Martindes-Besaces

2

1

5

8

4

Falaise

Montormel

L'O

Vire

Granville

rne

Chambois

La Vire

Mont-Saint-Michel

Flers

Sourdeval

Argentan

6

Avranches Mortain

L'Aigle

7

Sées

La Ferté-Macé

St-Hilaire-du-Harcouët St-James

Alençon

8 chronologische trajecten 1 Overlord - l'assaut 2 D-Day le choc 3 Objectif un port 4 L'affrontement 5 Cobra la percée 6 La contre-attaque 7 L'encerclement 8 Le dénouement

Avond van 6 juni

31 juli

Duits radarstation

11 juni

18 augustus

Droppingterrein

20 juni

30 augustus

Geallieerde strijdmachten

18 juli

25

Arromanches

18

CINÉMA CIRCULAIRE ARROMANCHES 360 Arromanches

Landing/Slag om Normandië

Openingstijden 2014 • 2 januari t/m 4 januari: dagelijks 10 -17.30 uur • 28 januari t/m 14 februari: 10 -17.30 uur, maandag gesloten • 15 februari tot eind april: dagelijks 10 -18 uur • Mei t/m september: dagelijks 9.30 -19 uur • Oktober t/m 11 november: dagelijks 10 -18 uur • 12 november t/m 31 december: 10 -17.30 uur, maandag gesloten behalve 22 en 29 december • Gesloten: 25 december, 1 januari, 5 t/m 27 januari 2014

Kaart Zie blz. 51-53 n° 18 [ D3 ]

Optie: Rondleidingen met uitleg op de Landingsstranden.

Nieuwe film ‘De Honderd Dagen van Normandië’ Deze film van 19 minuten vat op 9 schermen de 100 dagen van de Slag om Normandië samen. Deze slag maakte een spoedige bevrijding van Frankrijk mogelijk door het Duitse leger uit te putten en uiteindelijk te verpulveren in de Zak van Falaise. ‘De Honderd Dagen van Normandië’ toont het lijden van de burgers in Zuid-Normandië, wier steden en dorpen met de grond gelijkgemaakt werden door de geallieerde bombardementen. Het is een spectaculair technisch en kunstzinnig hoogstandje dat voor het merendeel ongepubliceerd archiefmateriaal uit Canadese, Amerikaanse, Duitse, Engelse en Franse fondsen bundelt. De film is een eerbetoon aan strijders uit alle naties en aan de 20.000 burgers die sneuvelden tijdens deze slag om de bevrijding van West-Europa waarop zoveel hoop gezet was. De film is een eerbetoon aan Robert Capa, wiens beroemde 11 foto’s van de Landing op unieke wijze getoond worden aan het publiek.

Bijzonder De ronde bioscoop van 360° van Arromanches is één van de meest bezochte plaatsen op het toeristische circuit van de plaatsen van de Slag om Normandië. De bioscoop is een aanvulling op het bezoek aan de resten van de kunstmatige haven van Arromanches. De film wordt geprojecteerd op 9 schermen in high-definition, is gefinancierd door de regio Zuid-Normandië en gebaseerd op een idee van het Memorial van Caen.

Cinéma circulaire Arromanches 360 Chemin du Calvaire 14117 ARROMANCHES ✆ 0033 (0)2 31 06 06 45 0033 (0)2 31 06 01 66 [email protected] www.arromanches360.com 26

Rondleidingen en indicatie tarieven 2014 • Volwassene: a 5 • Kind (10 t/m 18 jr): a 4,50 • Groep volwassenen (vanaf 20 personen): a 4/pers. • Groep scholieren (vanaf 15 personen): a 3,10 • Student: a 4,50 op vertoon van studentenkaart • Gratis voor oud-strijders, kinderen t/m 9 jaar

Bayeux

19 ••W

MUSÉE MÉMORIAL DE LA BATAILLE DE NORMANDIE Bayeux


Openingstijden 2014 • 17 februari t/m 30 april en 1 oktober t/m 31 december: 10 -12.30 en 14 -18 uur • 1 mei t/m 30 september: 9.30 -18.30 uur • Gesloten: 6 januari t/m 16 februari

Kaart Zie blz. 51-53 n° 19 [ C3 ]

Het Herdenkingsmuseum van de Slag om Normandië handelt heel globaal over de militaire evenementen die onmiddellijk op de Landing volgden. Na een korte presentatie van de strategische situatie van voor de Landing komen de gebeurtenissen tijdens de slag aan de orde (van 7 juni t/m 29 augustus 1944) via uitleg met illustraties, originele plattegronden en driedimensionale maquettes om de voortgang van de geallieerden te volgen. Vijf themagebieden worden via videoprojecties aangereikt en zijn gewijd aan het werk van generaal de Gaulle tussen 1935 en 1946, de kunstmatige havens, de inname van Cherbourg, de rol van de luchtvaart tijdens de Slag en ten slotte de ‘Slag tussen de Hagen’. Veel zwaar materieel, wapens, uniformen en andere voorwerpen en een film met archiefbeelden.

Bijzonder Het museum stelt een pedagogische zaal ter beschikking (gratis voor groepen, op reservering) met 45 plaatsen en documentatiecentrum (gratis op reservering).

Rondleidingen en indicatie tarieven 2014 Musée Mémorial de la Bataille de Normandie Boulevard Fabian Ware 14400 BAYEUX ✆ 0033 (0)2 31 51 46 90 0033 (0)2 31 51 46 91 [email protected] www.mairie-bayeux.fr

Vrij bezoek (anderhalf uur) • Volwassene: a 6 met Normandie Pass: a 4,50 • Studenten, kinderen (vanaf 10 jr): a 4/pers. • Groep volwassenen: a 4,50/pers. • Groep scholieren: a 4/pers. • Gratis voor oud-strijders, begeleiders (1 per 10 pers.), kinderen t/m 9 jaar Themabezoek op aanvraag, zonder toeslag (anderhalf uur) [F] • Alleen voor groepen, reserveren bij Mw. LEROSIER

27

Caen

20

LE MÉMORIAL DE CAEN Caen


! Nieuw in 2014 • Tijdelijke expositie De 100 voorwerpen van de Slag om Normandië. De verschrikkelijke slag die de bevrijding van Parijs en West-Europa tot gevolg had, verteld via buitengewone voorwerpen: documenten, materieel van de geallieerden en de Duitsers. Eind mei tot eind december 2014. • Tijdelijke expositie De 100 foto’s van Tony Vaccaro: deze GI uit de 83e Amerikaanse infanteriedivisie landde in juli 1944 in Normandië met zijn eerste fototoestel, een Argus C-3. Hij nam meer dan 7 000 foto’s tijdens de oorlog. Eind mei tot eind december 2014.

Openingstijden 2014 • 2 januari t/m 4 januari: dagelijks 9.30 -18.00 uur • 28 januari t/m 14 februari: 9.30 -18.00 uur, maandag gesloten • 15 februari t/m 11 november: dagelijks 9.00 -19.00 uur • 12 november t/m 31 december: 9.30 -18.00 uur, maandag gesloten behalve 22 en 29 december • Gesloten: 25 december, 1 januari, 5 t/m 27 januari 2014

Kaart Zie blz. 51-53 n° 20 [ D4 ] Rondleidingen met uitleg op de Landingsstranden, audiogidsen, eetgelegenheid ter plekke

1944-2014: 70 jaar geschiedenis in het Memorial van Caen Het museum legt het deel van de geschiedenis van de twintigste eeuw, dat loopt van de oorsprong van de Tweede Wereldoorlog tot aan de Koude Oorlog, haarfijn uit. Caen werd in de zomer van 1944 zwaar gebombardeerd. De stad was de prijs voor de bevrijding en verdiende een eerbetoon in overeenstemming met de doorstane lijdensweg. Hieraan werd gehoor gegeven in de vorm van een gedachtegang die nog steeds de leidraad is van de acties van het Memorial: verzoening. Verzoening is, geheel in de geest van dit herdenkingsmuseum, de boodschap die de bezoeker meekrijgt in de diverse afdelingen van het museum over de geschiedenis van de twintigste eeuw.

Bijzonder Nieuwe permanente expositie onderaardse bunker Deze bunker ligt onder het Memorial en huisvestte het opperbevel van generaal Richter, commandant van de 716e infanteriedivisie van de Wehrmacht. Hij speelde een belangrijke rol in de eerste weken van de Slag om Normandië. Een nieuwe museuminrichting presenteert de militaire aspecten van de Duitse bezetting in de Calvados en de geschiedenis van de Atlantikwall. Open sinds oktober 2013.

Rondleidingen en indicatie tarieven 2014 Le Mémorial de Caen Esplanade Général Eisenhower CS 55026 - 14050 CAEN Cedex 4 ✆ 0033 (0)2 31 06 06 45 0033 (0)2 31 06 01 66 [email protected] www.memorial-caen.fr 28

• Volwassene: a 19 • Kind (10 t/m18 jr): a 16,50 • Gezinspas: a 49 • Groep volwassenen (minstens 20 pers.): a 14/pers. • Groep scholieren (minstens 15 personen): a 7,50/pers. • Student: a 16,50 op vertoon van studentenkaart • Gratis voor oud-strijders, kinderen t/m 9 jaar

Catz

21

NORMANDY TANK MUSEUM Catz-Carentan


! Nieuw in 2014 • Tijdelijke exposities in 2014 • Taferelen • Pantservoertuigen en vliegtuigen • Rondritten in tanks

Openingstijden 2014 • 1 april t/m 31 oktober: dagelijks 9 -19 uur • 1 november t/m 31 maart: dagelijks 10 -12.30 en 13.30 -17 uur • Gesloten: 31 december t/m 31 januari • Kassa sluit 30 minuten voor sluitingstijd

Kaart Zie blz. 51-53 n° 21 [ C3 ]

Het Normandy Tank Museum is het grootste museum in Normandië met 3.100 m2 expositieruimte, meer dan 40 geëxposeerde voertuigen, 11.000 voorwerpen uit de Tweede Wereldoorlog, 5 hectaren demonstratieruimte voor tanks en 3 hectaren vliegpiste. Uniek in Frankrijk: u kunt er een tocht in een tank maken.

Bijzonder Dit nieuwe museum ligt vlakbij Carentan, tussen Omaha Beach en Utah Beach. Een ideale ligging op het historische vliegveld A10 Airfield, aangelegd tussen 15 en 18 juni 1944. Het museum presenteert een fraaie collectie, waaronder een groot aantal tanks die in de Tweede Wereldoorlog gebruikt werden en in het bijzonder tijdens operatie Cobra: bedrijfsklare vrachtwagens, jeeps, motorfietsen en vliegtuigen. De inrichting van het museum is niet statisch, omdat de voertuigen regelmatig rijden. Het Tankmuseum organiseert op gezette tijden demonstraties buiten het museum. De toeschouwers mogen aan boord klimmen van een tank voor een onvergetelijke ervaring en sensaties beleven op een speciaal ingerichte piste. Ook de Boeing PT-17 Stearman en Piper L-4 Grasshopper maken rondritten op de vliegpiste. De A10 Airfield is het eerste heropende vliegveld sinds 1944 voor de ontvangst van kleine vliegtuigen, de organisatie van luchtdemonstraties en luchtdopen, inclusief een vlucht boven de landingsstranden.

Rondleidingen en indicatie tarieven 2014 Normandy Tank Museum - A10 Airfield PA La Fourchette Avenue du Cotentin - 50500 CATZ ✆ 0033 (0)2 33 44 39 45 0033 (0)9 70 63 07 69 [email protected] Normandy Tank Museum

• Volwassene: a 9 • Kind (6 t/m 11 jr): a 6 • Groep volwassenen (minstens 20 personen): a 5,50/pers. • Groep scholieren (minstens 20 personen): a 4,50/pers. • Student: a 6 • Oud-strijder: a 6 • Gratis voor oud-strijders WO2, gidsen, kinderen t/m 5 jaar 29

OVERLORD MUSEUM OMAHA BEACH

Colleville-sur-Mer

22

Colleville-sur-Mer Landing/Slag om Normandië

! Nieuw in 2014 Nieuw museum met een unieke collectie van meer dan 10.000 museumstukken.

Openingstijden 2014 • 1 maart t/m 31 mei: dagelijks 10 -18 uur • 1 juni t/m 31 augustus: dagelijks 9.30 -19 uur • 1 september t/m 31 oktober: dagelijks 10 -18 uur • 1 november t/m 30 december: dagelijks 10 -17 uur • Gesloten: 23, 24, 25 en 31 december, januari

Kaart Zie blz. 51-53 n° 22 [ C3 ]

De collectie bestaat voornamelijk uit vondsten van Normandische bodem en is verzameld in meer dan 40 jaar door iemand die deze periode heeft meegemaakt en zijn bijdrage leverde aan de wederopbouw van Normandië. Een unieke collectie van meer dan 10.000 voorwerpen die een groot deel van de geschiedenis van de Slag om Normandië tot aan de bevrijding van Parijs beschrijven. Presentatie van persoonlijke spullen van soldaten tot de grotere pantservoertuigen die tot 50 ton konden wegen, de zes legers die in bezet Frankrijk aanwezig waren, in taferelen op schaal met meer dan 35 voertuigen, tanks en kanonnen…

Bijzonder Een ongeëvenaarde, weergaloze historische achtergrond waarin de evenementen van 1944 die het begin van de bevrijding van Europa geschetst worden. Een humane benadering dankzij ervaringsverhalen, citaten en persoonlijke spullen van oudstrijders en andere tijdgenoten. Een indringende museuminrichting om de periode van de voorbereiding op de Landing tot de bevrijding van Parijs beter te begrijpen, en die gericht is op de jongere generaties vanuit een pedagogische, didactische, vernieuwende benadering. Taferelen van de belangrijkste momenten uit de Slag om Normandië met kostuumpoppen en voertuigen, in zo reëel mogelijke decors met geluidsbanden, lichtspel, die de bezoeker in de geschiedenis doet duiken en een historisch moment laat beleven.


Overlord Museum - Omaha Beach Lotissement Omaha Center 14710 COLLEVILLE-SUR-MER ✆ 0033 (0)2 31 22 00 55 0033 (0)2 31 22 13 15 [email protected] www.overlordmuseum.com 30

Vrij bezoek • Volwassene: a 7,10 met Normandie Pass: a 6,10 • Kind (10 t/m 18 jr): a 5,10 • Groep volwassenen (minstens 20 personen): a 4,70/pers. • Groep scholieren (minstens 10 leerlingen): basisschool: a 2,70/pers. middelbare school: a 3,70/pers. • Studenten, militairen, andersvaliden, en anderen: a 5,10 • Gratis voor oud-strijders, begeleiders, kinderen t/m 9 jaar, werkzoekenden, militairen in uniform

23

MUSÉE “JUIN 44”

L'Aigle

••

L’Aigle Landing/Slag om Normandië

! Nieuw in 2014 • Open tijdens de Museumnacht op zaterdag 17 mei 2014 (gratis toegang). • Open tijdens de Open Monumentendagen op 20 en 21 september 2014 (gratis toegang).

Openingstijden 2014 • 1 april t/m 28 september: 14 -18 uur (dinsdag, woensdag, zaterdag en zondag) • Gesloten: 1 januari t/m 31 maart, 1 oktober t/m 31 december

Kaart Zie blz. 51-53 n° 23 [ F5 ]

Dit museum gaat in op de evenementen die de Tweede Wereldoorlog gekenmerkt hebben, van de oproep van 18 juni 1940 van Charles de Gaulle tot de Duitse nederlaag tijdens de Zak van Falaise. Dertien scènes met wassen beelden, geluidsbanden met de originele stemmen van de belangrijkste figuren uit deze onrustige periode, en een strategische plattegrond van 36 m2 die de Slag om Normandië uitlegt.

Bijzonder Het in 1953 door de echtgenote van maarschalk Leclerc de Hauteclocque feestelijk geopende museum is gevestigd in de bijgebouwen van kasteel L’Aigle. Het was het eerste ‘sprekende’ museum in Frankrijk. Bij het museum zijn nog twee andere musea te bezichtigen: die van de Meteoriet en de Archeologie (gratis toegang).

Musée “Juin 44” Mairie de L’Aigle Place Fulbert de Beina - BP 117 61303 L’AIGLE Cedex ✆ 0033 (0)2 33 84 44 44 0033 (0)2 33 84 94 94 [email protected] www.ville-laigle.fr

Rondleidingen en indicatie tarieven 2014 Bezoek met audiogids, zonder toeslag (30 minuten) [F/GB/NL] • Volwassene: a 3,60 met Normandie Pass: a 2,70 • Studenten, kinderen (t/m 14 jr), militairen, werkzoekenden: a 1,80/pers. • Groep volwassenen (minstens 8 pers.): a 2,70/pers. • Groep scholieren (t/m 14 jr): a 1,80/pers. • Gratis voor oud-strijders, begeleiders 31

Quinéville

24

W

MÉMORIAL DE LA LIBERTÉ RETROUVÉE Quinéville


Openingstijden 2014 • 1 april t/m 30 september: 10 -19 uur • Franse herfstvakantie, 9, 10 en 11 november: 10 -19 uur • Gesloten: januari t/ m maart, december • Groepen op reservering tijdens de sluitingsdata.

Kaart Zie blz. 51-53 n° 24 [ B2 ]

Het Herdenkingsmuseum van de Hervonden Vrijheid van Quinéville, ten noorden van Utah Beach, presenteert de Tweede Wereldoorlog in Normandië in chronologische volgorde, in een moderne museuminrichting die meer dan 1.000 m2 beslaat. Aan het dagelijks leven van de Franse bevolking tijdens de bezetting wordt bijzondere aandacht geschonken. Realistische taferelen op waar formaat stralen de sfeer van deze onrustige periode uit. Een museum voor jong en oud, groot en klein.

Bijzonder Wandelen door een straat in de bezette periode met winkels en woonhuizen, Utah Beach afturen vanuit een authentieke bunker van de Atlantische Muur… Filmzaal met 55 plaatsen, film ‘Van Cherbourg naar Utah Beach’.


Mémorial de la Liberté Retrouvée 18 avenue de la Plage 50310 QUINEVILLE ✆ / 0033 (0)2 33 95 95 95 [email protected] www.memorial-quineville.com 32

Vrij bezoek (anderhalf uur) • Volwassene/student: a 7 met Normandie Pass: a 6 • Kortingstarief: a 6 • Kind (5 t/m 11 jr): a 5,50 • Groep volwassenen (minstens 10 pers.): a 6,50/pers. • Groep scholieren (+10 jr, minstens 15 pers.): a 6/pers. • Groep scholieren (t/m 9 jr, minstens 15 pers.): a 5/pers. • Gratis voor oud-strijders • Kaartverkoop sluit om 18 uur

DE AMERIKAANSE STRIJDKRACHTEN De gedropte of gelande Amerikaanse strijdkrachten hebben na 6 juni als eerste taak de haven van Cherbourg te heroveren, van essentieel belang voor de logistiek van de veldslag. Op 19 juni ontsluiten ze het schiereiland Cotentin, op 26 juni valt Cherbourg in Amerikaanse handen. De troepen wenden het offensief in zuidelijke richting via een bloedige en moeilijke ‘Slag tussen de Hagen’. Ondanks hun potentieel van 700.000 man lukt het hen pas op 18 juli om Saint-Lô te bevrijden.


Vervolgens overwinnen de generaals Bradley en Patton aan het hoofd van het 1e en 3e leger Avranches dankzij een doorbraak in de Duitse linies op 31 juli. Vervolgens trekken ze Bretagne in en draaien af naar het oosten waar ze, met de steun van de vers aangekomen Franse 2e tankdivisie, Alençon innemen en deelnemen aan de sluiting van de Zak van Montormel.

Een LST lost spoorwagons op het strand.

33

Cherbourg

25

MUSÉE DE LA LIBÉRATION Cherbourg

Amerikaanse strijdkrachten

! Nieuw in 2014 • Expositie van 1 februari t/m 15 april ‘De route van de Weg naar de Vrijheid’: fotografisch project, uitgevoerd door kunstenaar Bruno Elisabeth. Hij geeft een hedendaagse blik op deze symbolische route die de voortgang van de Amerikaanse troepen beschrijft na de Landing, door de weg die het 3e leger onder bevel van generaal Patton te markeren. • Expositie van 8 mei t/m 30 november ‘Geallieerden, vijanden, en daarna?’ over de kwestie van internationale verhoudingen met Cherbourg na de Tweede Wereldoorlog. De expositie baseert zich op archiefdocumenten, prenten en op voorwerpen uit collecties uit Cherbourg. • Nieuwe multimedia-installatie in de filmzaal van het museum. • Museumnacht: zaterdag 17 mei 20.30-middernacht, gratis toegang

Openingstijden 2014 • Februari t/m november: 10 -12 en 14 -18 uur, dinsdag t/m zaterdag, zondag 14 -18 uur • Gesloten: januari, december

Kaart Zie blz. 51-53 n° 25 [ A2 ]

Musée de la Libération Fort du Roule Montée des Résistants 50100 CHERBOURG-OCTEVILLE ✆ / 0033 (0)2 33 20 14 12 www.ville-cherbourg.fr 34

Op de top van de ‘Montagne du Roule’ staat een fort uit de tijd van Napoleon III dat hoog boven Cherbourg torent en de haven overziet. Dit fort, belangrijke schakel in het Franse verzet tijdens de Duitse doorbraak, is het toneel van heldhaftige gevechten in 1940 en 1944. Ten tijde van de Landing is het fort in handen van de Duitsers. Als Cherbourg tenslotte op 25 juni 1944 bevrijd wordt, wordt de haven de belangrijkste van Europa met een beslissende rol vanwege de bevoorrading van de geallieerde troepen op het front. In dit fort wordt in 1954 het Bevrijdingsmuseum gevestigd. De museuminrichting leidt de bezoeker door de donkere bezettingsjaren naar de hoopgevende Landing.

Bijzonder Als aanvulling op het museumbezoek vertoning van de film ‘Cherbourg, poort van Frankrijk’, een schenking van de Amerikaanse nieuwsdienst ter gelegenheid van de opening van het museum in 1954.

Rondleidingen en indicatie tarieven 2014 Vrij bezoek (1 uur) – geen rondleiding Rondleiding met uitleg voor groepen op reservering • Volwassene: a 4 met Normandie Pass: a 2,50 • Groep (vanaf 10 pers.): a 2,50/pers. • Gratis voor oud-strijders WO2, begeleiders, gratis tot 26 jaar

Colleville-sur-Mer

26 ••

NORMANDY AMERICAN CEMETERY VISITOR CENTER Colleville-sur-Mer


! Nieuw in 2014 Advancing Inland – interactieve schermen over de geschiedenis van de Slag om Normandië van D-day tot de bevrijding van Parijs.

Openingstijden 2014 • 16 september t/m 14 april: 9 -17 uur • 15 april t/m 15 september: 9 -18 uur • Gesloten: 1 januari en 25 december

Kaart Zie blz. 51-53 n° 26 [ C3 ]

Het Vistor Center plaatst de operatie Overlord in zijn historische context en houdt de waarden van de strijders van de Tweede Wereldoorlog hoog. De bezoeker krijgt een meer intieme benadering te zien, zowel op intellectueel als emotioneel gebied, van de geschiedenis van de 10.944 mannen en vrouwen aan wie de ABMC* een laatste eer bewijst. Behalve een ontvangst- en communicatieruimte is het Vistor Center in eerste instantie een open deur naar de begraafplaats, een sleutel om de betekenis beter te begrijpen. * American Battle Monuments Commission

Bijzonder

Normandy American Cemetery Visitor Center 14710 COLLEVILLE-SUR-MER ✆ 0033 (0)2 31 51 62 00 0033 (0)2 31 51 62 09 [email protected] www.abmc.gov

De expositie beslaat drie algemene thema’s: Bekwaamheid, Moed, Opoffering. Een diepgaand onderzoek naar de geschiedenis van de geallieerden – onder meer de rol van Amerika –, het Verzet en de burgerbevolking. Een hedendaagse inrichting, films, het gebruik van divers ondersteuningsmateriaal en interactieve databases maken van dit centrum een dynamische, eigentijdse plek.

Rondleidingen en indicatie tarieven 2014 Vrij bezoek en gratis toegang (45 minuten - 1 uur) • Vertoning om het half uur van de film ‘Letters’ in het auditorium • Groep scholieren op reservering 35

Port-en-Bessin Commes

27

MUSEE DES EPAVES SOUSMARINES DU DEBARQUEMENT Commes - Port-en-Bessin


Openingstijden 2014 • 19 t/m 30 april: 10-13 en 14 -19 uur, zaterdag t/m maandag • 1 t/m 31 mei: 10 -13 en 14 -19 uur, donderdag t/m zondag • Juni t/m september: 10 -13 en 14 -19 uur, dagelijks • 1 t/m 31 oktober: 10 -13 en 14 -19 uur, weekend • Gesloten: januari t/m maart, 15 en 22 mei, november/december

Kaart Zie blz. 51-53 n° 27 [ C3 ]

Het museum beschrijft 25 jaren van onderzees onderzoek, waarin Jacques Lemonchois, de oprichter, de meest ongelofelijke resten die intact op de zeebodem lagen naar boven heeft gehaald. De getoonde voorwerpen zijn authentiek en werden gevonden in de grote oorlogsschepen die rond 6 juni 1944 zonken bij Utah, Omaha, Gold, Juno en Sword. De bezoeker volgt het parcours van deze mannen tijdens de oorlog aan de hand van talloze foto’s, nooit eerder vertoonde films, persoonlijke spullen van soldaten en oorlogsvoertuigen (tanks, torpedo’s, mijnen, kanonnen, motoronderdelen...).

Bijzonder Een nog nooit eerder vertoonde film van 52 minuten presenteert de onderzeese wrakken van de Landing (Franse en Engelse versie).

Rondleidingen en indicatie tarieven 2014 Musée des Epaves sous-marines du Débarquement Route de Bayeux - BP9 14520 COMMES - PORT-EN-BESSIN ✆ 0033 (0)2 31 21 17 06 [email protected] site internet en cours de construction 36

Vrij bezoek • Volwassene: a 6,50 • Kind (7 t/m 16 jr): a 3,50 • Groep (minstens 20 personen): a 5/pers. • Groep scholieren (minstens 20 leerlingen): a 3,50/pers. • Studenten, andersvaliden, verzamelaars, oud-strijders: a 5/pers. • Gratis voor oud-strijders WO2, begeleiders, gidsen, buschauffeurs

Grandcamp-Maisy

28

MUSÉE DES RANGERS

••W

Grandcamp-Maisy


Openingstijden 2014 • 15 februari t/m 30 april: 13 -18 uur, maandag gesloten • 1 mei t/m 31 oktober: 10 -13 en 14.30 -18.30 uur, maandag en dinsdagmiddag gesloten • Gesloten: 1 januari t/m 14 februari, 1 november t/m 31 december

Kaart Zie blz. 51-53 n° 28 [ C3 ]

Het Rangersmuseum gaat over de geschiedenis van een Amerikaanse elite-eenheid die speciaal opgeleid was voor de aanval en overwinning op de Pointe du Hoc op D-day. De bezoeker ontdekt via teksten en beeldmateriaal de geschiedenis van deze eenheid, vanaf de oprichting op 19 juni 1942 in Noord-Ierland tot aan het eind van de slag op de Pointe du Hoc op 8 juni 1944.

Bijzonder Beelden van de aangrijpende herdenkingsceremonie van het 40e herdenkingsjaar van de Landing en de Slag om Normandië. De Amerikaanse president Ronald Reagan hield op 6 juni 1994 een veelbewogen toespraak met een oproep tot het eren van de herinnering van de soldaten die deelnamen aan de Landing, met name de Rangers van het 2e bataljon.

Rondleidingen en indicatie tarieven 2014 Musée des Rangers Quai Crampon 14450 GRANDCAMP-MAISY ✆ 0033 (0)2 31 92 33 51 ou Mairie : 0033 (0)2 31 22 64 34 0033 (0)2 31 22 99 95 [email protected]

Vrij bezoek (45 minuten) • Volwassene: a 4,40 met Normandie Pass: a 3,40 • Studenten: a 3,30/pers. • Kind (vanaf 6 jr): a 2,20 • Groep volwassenen: a 3,30/pers. (vanaf 20 pers.) • Groep studenten: a 2,20/pers. (vanaf 20 pers.) • Groep scholieren: a 1,60/pers. (vanaf 20 pers.) • Gratis voor oud-strijders WO2, begeleiders, kinderen t/m 5 jaar 37

MUSÉE MÉMORIAL D’OMAHA BEACH

St-Laurent/Mer

29 ••

Saint-Laurent-sur-Mer


Openingstijden 2014 • 15 februari t/m 15 maart: 10 -12.30 en 14.30 -18 uur • 16 maart t/m 15 mei: 9.30 -18.30 uur • 16 mei t/m 15 september: 9.30 -19 uur • Juli en augustus: 9.30 -19.30 uur • 16 september t/m 15 november: 9.30 -18.30 uur • Gesloten: 16 november t/m 14 februari

Kaart Zie blz. 51-53 n° 29 [ C3 ]

Dit herdenkingsmuseum heeft als doel het behoud van de nagedachtenis aan alle jonge soldaten die in 1944 stierven. Het is onze plicht om hen te herdenken opdat de jonge generaties nooit vergeten wat onze vrijheid ons gekost heeft. Het museum ligt aan Omaha Beach, op 200 meter afstand van het strand. Een oppervlakte van 1.200 m2 met een belangrijke collectie persoonlijke voorwerpen, voertuigen, uniformen en wapens. Veel taferelen, archiefbeelden, themapanelen en een film met getuigenissen van Amerikaanse oud-strijders leggen de Landing op Omaha en de Pointe du Hoc op heldere wijze uit. Buiten een Shermantank, een Amerikaanse ‘Long Tom’, een Belgische barrière en een landingsvaartuig.

Bijzonder Een uitgebreide fotodocumentatie, themapanelen, het museum ligt op 200 meter afstand van Omaha Beach.

Rondleidingen en indicatie tarieven 2014 Musée Mémorial d’Omaha Beach Avenue de la Libération 14710 SAINT-LAURENT-SUR-MER ✆ 0033 (0)2 31 21 97 44 0033 (0)2 31 92 72 80 [email protected] www.musee-memorial-omaha.com 38

Vrij bezoek (1 uur) – geen rondleiding • Volwassene: a 6,20 met Normandie Pass: a 5,90 • Studenten (16 t/m 24 jr): a 4,90/pers. • Kind (7 t/m 15 jr): a 3,70 • Groep volwassenen: a 4,20/pers. (1 gratis toegang voor 20 pers.) • Groep scholieren: 7-15 jr a 2,80/pers. / 16-25 jr a 3,60/pers. • Gratis voor oud-strijders WO2, militairen in uniform

MUSÉE DU DÉBARQUEMENT UTAH BEACH

Ste-Marie-du-Mont

30

Sainte-Marie-du-Mont Amerikaanse strijdkrachten

! Nieuw in 2014 • Nieuwe archieffilm (‘Overwinning in het zand’) • Rondleidingen met uitleg op Utah Beach (op reservering) • VIP-Tour-bezoeken (op reservering) • Schatjacht • Pedagogische dienst voor groepen scholieren • Festiviteiten- en activiteitenprogramma voor het 70e herdenkingsjaar op www.utah-beach.com • Utah le port: nieuwe expositieruimte (archieffilms en geanimeerde kaarten)

Openingstijden 2014 • 1 oktober t/m 30 mei: 10 -18 uur • 1 juni t/m 30 september: 9.30 -19 uur • December: dagen en openingstijden op www.utah-beach.com • Gesloten: december en januari • Kassa sluit 1 uur voor sluitingstijd museum

Het Landingsmuseum Utah Beach is gebouwd op de exacte plek waar de Amerikaanse troepen voet aan wal zetten op 6 juni 1944. Het museum is een eerbetoon aan de mannen die hun leven waagden of gelaten hebben voor onze vrijheid. Sinds de verbouwing die een jaar duurde, beschikt het nieuwe museum over een expositieruimte van meer dan 3.000 m². In tien chronologische taferelen behandelt het museum de Duitse bezetting, de aanwezige strijdkrachten vlak voor D-day, de geallieerde strategie en het verloop van 6 juni 1944 in de omgeving van Utah Beach. Het nieuwe museum exposeert ook een B26, authentieke bommenwerper, in een speciaal aangelegde hal, met twee vluchtsimulatoren. Een bezoek aan dit museum verheldert de strategische keuze voor dit Normandische strand en de reden van het technologische en militaire succes van Utah Beach.

Bijzonder

Kaart

Het Landingsmuseum van Utah Beach organiseert tijdelijke exposities en veel evenementen (ontmoetingen met getuigen van de Landing, concert jaren 40, signeren van boeken...).

Zie blz. 51-53 n° 30 [ B3 ]

Rondleidingen en indicatie tarieven 2014 automaat

Musée du Débarquement Utah Beach 50480 SAINTE-MARIE-DU-MONT ✆ 0033 (0)2 33 71 53 35 0033 (0)2 33 71 92 36 [email protected] www.utah-beach.com

Vrij bezoek (anderhalf uur) • Volwassene: a 8 met Normandie Pass: a 7 • Studenten, militairen: a 6/pers. • Kind (7 t/m 14 jr): a 3,50 • Groep volwassenen (minstens 20 pers.): a 6/pers. • Groep scholieren: a 3/pers. • Gratis voor oud-strijders WO2, begeleidende gidsen, kinderen t/m 6 jaar, andersvaliden, VIP, professionals uit het toerisme, inwoners van Sainte-Mariedu-Mont, houders van perskaart Rondleidingen met uitleg zonder toeslag (1 uur) [F/GB] Neem voor de tijden contact op met de balie van het museum. Complete rondleiding met uitleg Utah Beach + museum: a 12 39

DE BRITSE EN CANADESE STRIJDKRACHTEN De Britse en Canadese strijdkrachten trekken zodra ze aan wal zijn meteen in zuidelijke richting met als hoofddoel de stad Caen, terwijl de para’s en de luchtlandingselementen van de 6e divisie stelling nemen om de oostflank van de landingszone te dekken. Bij Ouistreham landen 177 Fransen, ingedeeld bij het 4e Britse commando onder bevel van commandant Kieffer. Hun doel is de doorbraak op 500 meter naar het westen. Ze vertegenwoordigen de enige Franse eenheid van landstrijdkrachten, ingezet voor D-day in Normandië. Een grote concentratie van meerdere Duitse tankdivisies belemmert de opmars van de Britten en een meedogenloze strijd speelt zich af tussen Bayeux en Caen. Tilly-sur-Seulles wordt wel tien, twintig keer achter elkaar veroverd, teruggenomen en weer veroverd. Op ‘Punt 112’ ten westen van Caen worden zware gevechten geleverd. Caen is uiteindelijk pas tussen 9 en 19 juli veroverd. Conseil Régional de Basse-Normandie / Archives Nationales du CANADA

De strijd gaat door, nog steeds even verbitterd, om Falaise te veroveren. De kleine dertig kilometers die Falaise van Caen scheiden, gaan gepaard met talloze slachtoffers en de stad valt pas op 17 augustus, kort voordat de ‘Zak van Montormel’ bij Chambois afgesloten wordt, met de steun van de 1e Poolse tankdivisie die begin augustus in Arromanches landde. De 6e luchtlandingsdivisie, vergezeld van twee Belgische en Nederlandse brigades, trekt naar de Côte Fleurie waar de badplaatsen Deauville, Trouville, Cabourg eind augustus bevrijd worden.

Britse en Canadese strijdkrachten tijdens de slag.

40

Arromanches

31

MUSÉE DU DÉBARQUEMENT Arromanches

Britse en Canadese strijdkrachten

! Nieuw in 2014 3D-animatie van de maquette van de haven.

Openingstijden 2014 • Februari, november: 10 -12.30 en 13.30 -17 uur • Maart, oktober: 9.30 -12.30 en 13.30 -17.30 uur • April: 9 -12.30 en 13.30 -18 uur • Mei t/m augustus: 9 -19 uur • September: 9 -18 uur • 1 t/m 23 en 26 t/m 30 december: 10 -12.30 en 13.30 -17 uur • Gesloten: januari

Kaart Zie blz. 51-53 n° 31 [ D3 ]

Het museum is gebouwd op de plek waar de Britse kunstmatige haven aangelegd werd en waarvan de resten op enkele meters uit de kust nog te zien zijn. Het museum vertelt de geschiedenis van de ongelofelijke uitdaging die de bouw en het gebruik van deze haven vormden; het geheim van de overwinning van de geallieerden in Normandië. Behalve de uitleg van het functioneren van de haven bewijst een collectie van zo’n 2.000 voorwerpen een eer aan de soldaten uit diverse landen die deelnamen aan de Invasie.

Bijzonder 30 meter maquettes, een diorama en een archieffilm onderstrepen de omvang van de logistieke en strategische krachttoer van de geallieerden. De resten van de Winstonhaven, vanuit het museum te zien, getuigen van het buitengewone formaat van deze operatie. • Gratis folders in 18 talen • Diorama in 6 talen • Archieffilm in 9 talen


Musée du Débarquement Place du 6 Juin 14117 ARROMANCHES-LES-BAINS ✆ 0033 (0)2 31 22 34 31 0033 (0)2 31 92 68 83 [email protected] www.musee-arromanches.fr www.arromanches-museum.com

Vrij bezoek (1.15 uur) • Volwassene: a7,90 met Normandie Pass: a 6,90 • Studenten, kinderen (vanaf 6 jr): a 5,80/pers. • Groep volwassenen: a 6,20/pers. • Groep scholieren en studenten: a 4/pers. • Gratis voor oud-strijders WO2, kinderen tot 6 jaar t/m 5 jaar Rondleiding, zonder toeslag (1.15 uur) [F] • Rondleiding op reservering voor groepen, zonder toeslag [GB/D] Reserveren via Isabelle MARIE Brochures beschikbaar in 19 talen 41

Courseulles/Mer

CENTRE JUNO BEACH

32

W

Courseulles-sur-Mer Britse en Canadese strijdkrachten

! Nieuw in 2014 • Een nieuwe tijdelijke expositie vanaf 1 februari 2014 ‘Oma, hoe was het in oorlog?’ over het leven van de Normandiërs en de Canadezen van de bezetting tot de bevrijding. Nieuwe pedagogische activiteiten in de rondleiding. • Parc Juno: vanaf 1 april 2014, rondleiding met uitleg van Canadese gids in de tunnels waar de Duitse ondergrondse controlepost gehuisvest was in 1944. • App: Arromanches 1944 - Van Juno Beach naar de kunstmatige haven van Arromanches in augmented reality. Beschikbaar op AppleStore en AndroidMarket. • Film ‘In hun voetsporen’: een duik in het leven van de Canadezen op D-day en tijdens de Slag om Normandië.

Openingstijden 2014 • Februari, november en december: 10 -17 uur • Maart en oktober: 10 -18 uur • April t/m september: 9.30 -19 uur • Gesloten: januari en 25 december

Kaart Zie blz. 51-53 n° 32 [ D3 ]

automaat

Centre Juno Beach Voie des Français Libres - BP 104 14470 COURSEULLES-SUR-MER ✆ 0033 (0)2 31 37 32 17 0033 (0)2 31 37 83 69 [email protected] www.junobeach.org 42

Juno Beach Centrum legt de nadruk op de rol die de Canadezen speelden tijdens de Tweede Wereldoorlog, met name in Normandië, en ligt aan het strand waar de Canadezen en andere geallieerde strijdkrachten landden in juni 1944. Herdenkingsplaats en cultureel/ educatief centrum, maar ook een uitgebreid documentatiecentrum over het Canada van nu (films, interactieve zuilen, geluidsarchieven, collecties…).

Bijzonder Juno Beach Centrum is het enige Canadese museum op de Landingsstranden. Het museum heeft behalve de permanente exposities regelmatig tijdelijke exposities, een speciaal parcours voor jong publiek en activiteiten voor scholieren. Rondleiding met uitleg in Parc Juno en de resten van de Atlantische Muur – bunker tegenover het museum - mogelijk met Canadese gids.

Rondleidingen en indicatie tarieven 2014 Vrij bezoek (minstens 1 uur) • Volwassene: a 7 met Normandie Pass: a 5,50 • Studenten, kinderen (vanaf 8 jr): a 5,50/pers. • Groep volwassenen: a 5,50/pers. • Groep scholieren: a 4/pers. • Gratis voor oud-strijders en weduwen WO2, kinderen t/m 7 jaar Vrij bezoek Juno Beach Centrum + rondleiding Parc Juno (45 minuten) [F/GB] • Volwassene: a 11 met Normandie Pass: a 9 • Kind (vanaf 8 jr): a 9 • Groep volwassenen: a 9/pers. • Groep scholieren: a 5,50/pers Pedagogische programma’s voor c 1,50 extra, alleen voor groepen scholieren van 8 t/m 17 jaar (30 minuten) [F/GB] • Dagelijks, op reservering • Picknickruimte op reservering

Ouistreham

33

MUSÉE N°4 COMMANDO

••

Ouistreham Britse en Canadese strijdkrachten

Openingstijden 2014 • 15 maart t/m 2 november: 10.30 -13 en 13.30 -18.30 uur, dagelijks • Gesloten: januari, februari, november, december

Kaart Zie blz. 51-53 n° 33 [ D3 ]

Het Museum N°4 Commando schildert het relaas van de Franse strijdkrachten die zich dankzij de volharding van commandant Philippe Kieffer bij de door de Britten opgeleide commando’s konden voegen en zij aan zij met hen vochten in diverse acties. Speciale aandacht voor hun trainingskamp in Achnaccary in Schotland, hun actie tijdens de Invasie, de inname van het casino en de bevrijding van Ouistreham. Alle tentoongestelde voorwerpen zijn authentiek. De uniformen en het wapenmateriaal zijn voor het merendeel afkomstig uit schenkingen van familieleden van de commando’s.

Bijzonder Een video van 26 minuten met documenten en films uit die tijd uit het beroemde kamp van Achnaccary in Schotland.

Rondleidingen en indicatie tarieven 2014 Musée N° 4 Commando Place Alfred Thomas 14150 OUISTREHAM ✆ / 0033 (0)2 31 96 63 10 [email protected] www.musee-4commando.org

Vrij bezoek (1 uur) [F/GB] • Volwassene: a 5 met Normandie Pass: a 4 • Studenten, kinderen (vanaf 10 jr), militairen: a 3/pers. • Groep volwassenen: a 4/pers. • Groep scholieren: a 3/pers. • Gratis voor oud-strijders WO2, begeleiders, kinderen t/m 9 jaar 43

Saint-Martindes-Besaces

34

MUSÉE DE LA PERCÉE DU BOCAGE Saint-Martin-des-Besaces


! Nieuw in 2014 • De conservator van het museum staat de bezoeker met plezier te woord over de operatie Bluecoat als inleiding op het museumbezoek [F/GB]. • Presentatie van een stuk van brug Bailey in Pont-Farcy. • Plechtigheden rond het 70e herdenkingsjaar: 26 en 27 juli

Openingstijden 2014 • 2 april t/m 29 september: 11-17 uur, dinsdag gesloten • Gesloten: 1 januari t/m 1 april, oktober t/m december

Kaart Zie blz. 51-53 n° 34 [ C4 ]

Het Museum over de Doorbraak in het Heggenlandschap is gewijd aan de operatie Bluecoat van generaal Montgomery, waarin een aantal Britse divisies (11th Armoured Division, Guards Armoured en 15th Scottish Infantry Division) zich succesvol onderscheidden. Het museum beschrijft het leven tijdens de bezetting van 1940 tot de bevrijding in 1944, het Verzet en de gruwelijke gevechten van de 11th Armoured Division tijdens de Slag tussen de Hagen die een paar van de beste Duitse eenheden tot aftocht dwong.

Bijzonder Een algemeen diorama over de slag bij Saint-Martin-des-Besaces en acht audiovisuele zuilen over de belangen van de operatie Bluecoat met extra aandacht voor persoonlijke ervaringen van de soldaten, en een aangrijpende collectie voorwerpen, schenkingen aan het museum van de mannen die voor onze vrijheid hebben gevochten. Expositie van een motor van een P-51 Mustang, gevonden bij Saint-Martin-Don.

Rondleidingen en indicatie tarieven 2014 Musée de la Percée du Bocage 14350 SAINT-MARTIN-DES-BESACES ✆ / 0033 (0)2 31 67 52 78 [email protected] www.laperceedubocage.com 44

Vrij bezoek met audiogids [F/GB] of rondleiding [F/GB] zonder toeslag (45 minuten – 1 uur) • Volwassene: a 6 met Normandie Pass: a 5 • Groep volwassenen (minstens 20 pers.): a 4/pers. • Groep scholieren (12-18 jr): a 2/pers. • Gratis voor oud-strijders WO2, begeleiders, kinderen t/m 11 jaar

Tilly/Seulles

35 ••

MUSÉE DE LA BATAILLE DE TILLY-SUR-SEULLES Tilly-sur-Seulles


! Nieuw in 2014 • De vereniging ‘Tilly 1944’, beheerder van het museum, organiseert op 8 juni 2014 de 6e boekenbeurs over de Slag om Normandië. • Nieuwe museuminrichting. Voor beide evenementen: inlichtingen via +33 607 59 46 02

Openingstijden 2014 • 1 mei t/m 30 september: 10 -12 en 14 -18 uur, alleen weekends en (Franse) feestdagen • Gesloten: januari t/m april, oktober t/m december

Kaart Zie blz. 51-53 n° 35 [ D4 ]

Gewijd aan de bitterheid van de gevechten die zich de eerste drie weken na de Invasie afspeelden in en rond de gemeentes Tilly-surSeulles, Lingèvres, Cristot, Boislonde, Saint-Pierre, Audrieu, Hottotles-Bagues, Villers-Bocage, tussen Caen en Bayeux. De bezoeker volgt per dag en per uur de harde strijd van infanterie en tanks op het front van Tilly - te midden van de burgerbevolking tussen de divisies van het 30e Britse legerkorps en twee keurdivisies van het 1e SS Panzerkorps. Het dorp Tilly-sur-Seulles wordt in ongeveer een maand tijd 23 keer over en weer ingenomen en heroverd. Na de gevechten ligt 70 procent van het dorp in puin en 10 procent van de bevolking is omgekomen in extreem gewelddadige gevechten.

Bijzonder Het museum is gehuisvest in een kapel uit de twaalfde eeuw die ook geleden heeft onder de Slag om Normandië. Getuigenissen, foto’s en op het slagveld gevonden voorwerpen geven deze wereldberoemde veldslag op authentieke wijze weer. Ze onderstrepen de historische waarde en getuigen van een zekere eerbied in de herinnering aan de gebeurtenissen. Het museum verschaft een beter inzicht in de gevechten en het leed van de bevolking tijdens de gevechten voor de bevrijding van Normandië.

Rondleidingen en indicatie tarieven 2014 Musée de la Bataille de Tilly-sur-Seulles Chapelle Notre-Dame-du-Val 14250 TILLY-SUR-SEULLES ✆ 0033 (0)6 07 59 46 02 www.museetilly.free.fr www.tilly1944.com

Vrij bezoek (45 minuten) • Tarief: a 4 met Normandie Pass: a 3 • Gratis voor oud-strijders WO2, kinderen kinderen t/m 11 jaar Rondleiding (1 à 2 uur) [F/GB] • Het hele jaar, alleen op reservering • Tarief: a 6 Excursies op het slagveld (ongeveer 2 uur) [F/GB] • Het hele jaar, alleen op reservering • Tarief: a 7 45

MUSÉE AMERICA GOLD BEACH

Ver/Mer

36

W

Ver-sur-Mer Britse en Canadese strijdkrachten

! Nieuw in 2014 ‘De voorbereiding van D-day, de invasie en de versterking’: het nieuwe paneel met 34 archieffoto’s is het werk van kolonel J.D. Sainsburry OBE TD. Het gaat over de Smash-oefeningen in Studland Bay en Fabius in Hayling Island, de aanval op Gold Beach King en opbouw van de versterking. Majoor E. Hunt MVO heeft nieuwe documenten toegevoegd aan het museum.

Openingstijden 2014 • April t/m oktober: 10.30 -17.30 uur • April t/m juni, september en oktober: dinsdag gesloten • Juli en augustus: dagelijks • Gesloten: januari t/m maart november/december (alleen open voor groepen, op reservering via +33 (0)2 31 22 20 86)

In Gold Beach komen de grote lijnen van de Britse invasie in deze zone aan de orde, van de nauwgezette voorbereiding en de verkenning van de stranden tot aan de Landing op 6 juni 1944. Een eerbetoon aan de 50e divisie die de toevertrouwde taken succesvol volbracht, en ook aan de Royal Air Force en de Royal Navy, zonder wie de Invasie nooit een feit was geworden.

Bijzonder Kaart

Ontdek de geschiedenis via diorama’s, panelen, voorwerpen en persoonlijke documenten, geschonken door oud-strijders van D-day. Een andere geschiedenis in dit museum: die van de eerste officiële luchtpostverbinding tussen Frankrijk en de Verenigde Staten (29 juni / 1 juli 1927) met een Fokker, ‘America’ genoemd door admiraal Byrd.

Zie blz. 51-53 n° 36 [ D3 ]

Alleen het museum Gold Beach is toegankelijk voor rolstoelgebruikers

Musée America Gold Beach Centre Saint-Exupéry 2 place Amiral Byrd 14114 VER-SUR-MER ✆ / 0033 (0)2 31 22 58 58 ou 0033 (0)2 31 22 20 86 0033 (0)2 31 21 09 12 [email protected] [email protected] www.goldbeachmusee.fr 46

Rondleidingen en indicatie tarieven 2014 Vrij bezoek (30 minuten) • Volwassene: a 4,50 met Normandie Pass: a 3,50 • Studenten, kinderen (vanaf 5 jr): a 2,50/pers. • Groep volwassenen: a 3,50/pers. • Groep scholieren: a 2/pers. • Gratis voor oud-strijders WO2, begeleiders, kinderen t/m 4 jaar Rondleiding (1 uur) [F/GB] • Dagelijks. Alleen voor groepen, op reservering. • Tarief: a 45, en de geldende entreeprijs

DE ONTKNOPING VAN DE SLAG OM NORMANDIË Na vergeefs geprobeerd te hebben een deel van het leger van Patton te isoleren (tegenaanval bij Mortain), beginnen de weerstand verliezende Duitsers aan een aftocht in de richting van de Seine. De Britten, Canadezen en Polen in het noorden en de Amerikanen en de Fransen van Leclerc vanuit Alençon in het zuiden omsingelen een deel van twee Duitse legers bij Falaise-Chambois (‘Gang des Doods’ bij Montormel). De Slag om Normandië eindigt op 21 augustus 1944 bij Tournai-sur-Dive. De geallieerden hebben hun eerste overwinning op het continent behaald. Drie dagen later steken ze de Seine over en bereiken ze Parijs. Generaal Eisenhower merkt op tijdens zijn bezoek aan het slagveld waar overal hopen lijken van mensen en dieren en verbrande voertuigen verspreid liggen: ‘Dit was één van de gruwelijkste slachtpartijen van de oorlog’.

Normandië: het offer voor de bevrijding van Frankrijk Ongeveer 14.000 burgers sneuvelden in Zuid-Normandië. Caen, Lisieux, Coutances, Saint-Lô, Vire en andere steden zijn volledig verwoest. Vredige dorpjes zijn van de kaart geveegd, economische bedrijvigheid rijkelijk verstoord. Kunstzinnige en culturele schatten voor eeuwig verdwenen. Normandië zal de sporen van de oorlog nog lang dragen. Normandië is het losgeld geweest van de nationale bevrijding. Het is belangrijk dat dit feit als zodanig erkend wordt, dat aan de herdenking het offer van jonge mannen uit overzeese gebieden – die voor eeuwig in het door hen bevrijde Normandië rusten – het offer van een hele streek en zijn inwoners verbonden wordt. Jean QUELLIEN

47


Twee Amerikaanse soldaten praten met Normandische kinderen.

4 47

MUSÉE AOÛT 44 « L’ENFER SUR LA SEINE »

Duclair

37

ontknoping Slag om Normandië

Duclair

De Slag om Normandië kwam tot een einde op de oevers van de Seine. Eind augustus 1944 probeerden tienduizenden Duitse soldaten te vluchten voor de oprukkende geallieerden. Het museum stelt zich als doel deze tragische gevechtsuren en vervolgens de uren van de opluchting van de bevrijding te herdenken. Dankzij ervaringsverhalen van soldaten, burgers, getuigen van de gevechten en via duizenden voorwerpen, wapens en soldatenuniformen ontdekt u de waarheid rond deze laatste gevechten aan de Seine.

Bijzonder

Kaart Zie blz. 51-53 n° 37 [ G3 ]

Musée Août 44 Château du Taillis 76480 DUCLAIR ✆ 0033 (0)2 35 37 95 46 0033 (0)6 83 82 22 89 [email protected] www.chateau-du-taillis.com

Thema’s die nauwelijks genoemd worden in de geschiedenis: de Duitse ondergang en de oversteek van de Seine. Wat op 6 juni op de kust begon, eindigt op de oevers van de Seine op 30 augustus 1944. Bijzondere plek, op de landerijen van het kasteel Le Taillis, één van de plaatsen waar de Seine overgestoken werd. Museum en privécollectie die in meer dan 20 jaar opgebouwd is.

Rondleidingen en indicatie tarieven 2014 Openingstijden 2014 • Volwassene: a 5 • Kind (6 t/m 17 jr): a 2 • Groep (minstens 8 personen): a 3,50/pers. • Groep scholieren: a 3/pers. • Student: a 3 • Gratis voor oud-strijders, groepsbegeleiders

• Mei t/m oktober: 10 -12 en 14 -17 uur, woensdag t/m zondag

BLIJF NOG EVEN IN NORMANDIË Ontdek op onze website de volledige geschiedenis van de Landing, de Slag om Normandië en aanvullende informatie

www.normandiememoire.com 48

38

Mont-Ormel

MÉMORIAL DE MONTORMEL

••W

Montormel

ontknoping Slag om Normandië

! Nieuw in 2014 Authentieke voorwerpen, gevonden op het slagveld. Deze selectie van voorwerpen van de Zak van Falaise geven een uitleg van de geschiedenis van de soldaten die er gevochten hebben.

Openingstijden 2014 • 1 oktober t/m 31 maart: 10 -17 uur, woensdag en weekend • April: 10 -17 uur • Mei t/m september: 9.30 -18 uur • Franse herfstvakantie: 10 -17 uur, dagelijks

Tussen Argentan en Vimoutiers overheerst het Herdenkingsmuseum de vlakte waar in augustus 1944 100.000 Duitsers omsingeld werden door negen geallieerde divisies. Amerikanen, Britten, Canadezen, Fransen en Polen leiden een gemeenschappelijke strijd en veroordelen de Duitsers tot een nederlaag zonder weerga op het westfront. 50.000 Duitsers worden buiten gevecht gesteld, duizenden voertuigen, kanonnen, kadavers van paarden liggen over het slagveld verspreid. De Slag om Normandië is geleverd, maar voor de burgerbevolking luidt het eind van de gevechten het eind van de moeilijkheden nog niet in: ze moeten zich zien te redden met dit slachtveld.

Bijzonder Kaart Zie blz. 51-53 n° 38 [ E5 ]

Het Herdenkingsmuseum van Montormel ligt midden op het voormalige slagveld en heeft een uitzonderlijk zicht op het dal van de Dives. De bewegingen van de troepen zijn per dag te volgen op een maquette. Een gids vertelt de opeenvolging van de evenementen in de Zak van Falaise-Chambois aan de hand van het uitzicht op het slagveld. Foto’s, archiefbeelden en getuigenissen geven een nauwkeurig idee van de laatste fase uit de Slag om Normandië.


Mémorial de Montormel Les Hayettes 61160 MONTORMEL ✆ 0033 (0)2 33 67 38 61 0033 (0)9 61 23 30 58 [email protected] www.memorial-montormel.org

Rondleiding met audiogids (1 uur) [F/GB/D/PL] • Volwassene: a 5,50 met Normandie Pass : a 4,50 • Studenten, kinderen (vanaf 12 jr): a 3,50/pers. • Kind (6 t/m 11 jr): a 2,50 • Oud-strijders: a 4,50 • Groep volwassenen: a 4,50/pers. • Groep scholieren: a 2,50/pers. • Gratis voor oud-strijders WO2, begeleiders Voor groepen in bus: na het museumbezoek rondleiding op het slagveld (anderhalf uur) [F] • Het hele jaar, alleen op reservering • Neem voor het tarief contact op met het museum Gratis excursies op het slagveld (3 uur) [F] Alleen op reservering via het museum: Evenementen in het Mémorial: zie programma in de rubriek ‘Saison culturelle’ op de website 49

Ste-Mère-Église

39

MUSÉE À CIEL OUVERT Sainte-Mère-Église / Utah Beach

De geschiedenis vanuit een andere invalshoek

Openingstijden 2014 • Januari t/m maart, oktober t/m december: maandag t/m vrijdag 9.30 -17 uur • April t/m juni: maandag t/m zaterdag 9 -18 uur, zondag 10 -13 uur • Juli/augustus: maandag t/m zaterdag 9 -18.30 uur, zondag 10 -16 uur • September: maandag t/m zaterdag 9 -18 uur • Schoolvakanties: (Franse) carnavalsvakantie, herfst- en kerstvakantie: zaterdag 9.30 -17 uur

Kaart Zie blz. 51-53 n° 39 [ B3 ]

Ontdek de Landing en de bevrijding van Saint-Mère-Église, Utah Beach en omgeving eens op een andere wijze: met een visiogids/ gps op een circuit van 50 kilometer vanuit Sainte-Mère-Eglise. De visiogids brengt u naar strategische, vaak onbekende plekken in de streek en geeft u een goed inzicht in de evenementen van 1944 via ervaringsverhalen, beeldmateriaal, archieffilms, quiz… Beschikbaar in de talen Frans en Engels.

Bijzonder Gemakkelijk te volgen circuit via onbekende maar doorslaggevende locaties. Trek er een halve dag voor uit. De visiogids kan ook gebruikt worden door slechthorenden. Aangepast op gezinnen, leskatern beschikbaar. Huur 1 visiogids voor 2 à 3 personen. Combikaartje: Landingsmuseum van Utah Beach, Airborne Museum van SainteMère-Église en Openluchtmuseum. Neem contact met ons op voor meer informatie.

Office de Tourisme de la Baie du Cotentin Bureau de Sainte-Mère-Église 6 rue Eisenhower 50480 SAINTE-MÈRE-ÉGLISE ✆ 0033 (0)2 33 21 00 33 [email protected] www.ot-baieducotentin.fr 50

Rondleidingen en indicatie tarieven 2014 Vrij bezoek (1/2 dag) [F/GB] (reserveren aanbevolen) • Volwassene: a 8/visiogids met Normandie Pass: a 6/visiogids (geen verkoop van passen) • Op vertoon van identiteitskaart, borg van a 250/visiogids • Duur circuit: minstens 3 uur

Periode voor de Landing Le Val Ygot [ H2 ] p. 6 Mémorial du 19 août 1942 [ G1] p. 6 Musée de la Résistance et de la Déportation [ H2 ] p. 7 Mémorial de Bruneval [ E2 ] p. 7

1 2 3 4

De Atlantische Muur 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

Batterie d’Azeville [ B3 ] p. 10 Batteries du Mont Canisy [ E3 ] p. 11 Site Hillman [ D3 ] p. 12 La Pointe du Hoc [ C3 ] p. 13 Musée Radar de Douvres [ D3 ] p. 14 Batterie de Maisy [ C3 ] p. 15 Batterie de Longues-sur-Mer [ C3 ] p. 16 Musée de la Batterie de Merville (1) [ E3 ] p. 17 Musée du Mur de l’Atlantique [ D3 ] p. 18 Musée de la Batterie de Crisbecq (1) [ B2 ] p. 19

De luchtlandingsdivisies 15 Mémorial Pegasus (1) [ D3 ] p. 21 16 Centre Historique des Parachutistes du Jour-J (1) [ B3 ] p. 22 17 Musée Airborne [ B3 ] (1) p. 23

De Landing en de Slag om Normandië 18 19 20 21 22 23 24

(1)

De Amerikaanse strijdkrachten 25 26 27 28 29 30

Musée de la Libération [ A2 ] p. 34 Normandy American Cemetery Visitor Center [ C3 ] p. 35 Musée des Épaves sous-marines [ C3 ] p. 36 Musée des Rangers [ C3 ] p. 37 Musée Mémorial d’Omaha Beach (1) [ C3 ] p. 38 Musée du Débarquement Utah Beach (1) [ B3 ] p. 39

De Britse en Canadese strijdkrachten 31 32 33 34 35 36

Musée du Débarquement (1) [ D3 ] p. 41 Centre Juno Beach (1) [ D3 ] p. 42 Musée n° 4 Commando [ D3 ] p. 43 Musée de la Percée du Bocage (2) [ C4 ] p. 44 Musée de la Bataille de Tilly-sur-Seulles [ D4 ] p. 45 Musée America Gold Beach [ D3 ] p. 46

De ontknoping van de Slag om Normandië 37 Musée Août 44 L’enfer sur la Seine [ G3 ] p. 48 38 Mémorial de Montormel (1) [E5 ] p. 49

De geschiedenis vanuit een andere invalshoek 39 Musée à Ciel Ouvert [ B3 ] p. 50

Cinéma circulaire Arromanches 360 (2) [ D3 ] p. 26 Musée Mémorial de la Bataille de Normandie (1) [ C3 ] p. 27 Le Mémorial de Caen (2) [D4 ] p. 28 Normandy Tank Museum [ C3 ] p. 29 Overlord Museum (1) [ C3 ] p. 30 Musée « Juin 44 » [ F5 ] p. 31 Mémorial de la Liberté Retrouvée (1) [ B2 ] p. 32

Musea en plaatsen met label QT - (2) Musea en plaatsen met label NQT

De labels Qualité Tourisme en Normandie Qualité Tourisme worden verstrekt aan bedrijven die voldoen aan een aantal eisen op het gebied van ontvangst, verstrekking van toeristische informatie en geleverde diensten.

51

Kaart met musea, monumenten en begra

1

2

3

Ét

Cherbourg 25 St-PierreÉglise Les Pieux 24 Valognes 14 UTAH 5 10 OMAHA Orglandes 17 30 Barneville 28 8 22 29 Carteret Ste-Mère-Église 39 26 Carentan 16 21 La Cambe N

3

Hon 18 JUNO Trouville 11 SWORD 31 36 Cabourg 6 A 1 27 32 9 33 13 19 7 13 12 Bayeux 15 A 13 Chouain Tilly 20 35

2 Marigny

N1 74

5 A

Granville

34

Falaise

Vire

Condé/Noireau Flers

Trun 38 Montorm

Argent

8

Briouze

A

6

A8

88

St-James

4

St-Pierre-sur-Dives

UrvilleLangannerie

St-Charlesde-Percy

Avranches

Huisnes/Mer

Cintheaux

8 15

SaintMalo

4

A8

CAEN

VillersBocage

N

MONT SAINT MICHEL

1

84

Villedieules-Poëles

5

GOLD

Hottot-les-Bagues

Coutances SAINT-LÔ

4

Le Havre

St-Hilairedu-Harcouët

Domfront

La Ferté-Macé Nécropole des Gateys

6 Rennes

A

B

ALENÇON C

D

E Le M

De Historische Plaatsen uit de Slag om Normandië vormen in de vier departementen Calvados, Manche, Seine-Maritime en Orne een waar openluchtmuseum, bestaand uit alle locaties, musea en herdenkingsplaatsen die betrekking hebben op D-day en het daaropvolgende offensief. 52

Le Tréport

afplaatsen

Dieppe

1

Ardouval

Fécamp tretat

1

4 St-JouinBrunneval

A 29 A 151

29 A

nfleur

37

2

28

Forges-les-Eaux

ROUEN

3 A1

A2 8

A 29

A 13

A 29

28

3 A

1

Pont-l’Evêque

A

A 29

A 13

132

A2

8

2

3 Les Andelys

Lisieux

s

Vernon

N 154

Bernay

4

Livarot Evreux

Vimoutiers A2

8

8

N 154

8 mel

Gacé

tan

Paris

5

23 L’Aigle

A2

8

Sées

7

Mans

N 12

Mortagneau-Perche

6

Bellême

F

G

H 8 chronologische trajecten

Militaire begraafplaatsen

1 Overlord - l'assaut 2 D-Day le choc 3 Objectif un port

5 Cobra la percée 6 La contre-attaque 7 L'encerclement

4 L'affrontement

8 Le dénouement

53

Militaire begraafplaatsen Ongeveer 100.000 soldaten (rond de 40.000 geallieerden en 60.000 Duitsers) zijn tijdens de gevechten in de zomer van 1944 gesneuveld. Een aantal van hen is teruggebracht naar het vaderland (voornamelijk Amerikanen). De meeste soldaten rusten op Normandische bodem op 27 begraafplaatsen: 16 Britse, 2 Canadese, 2 Amerikaanse, 1 Poolse, 1 Franse en 5 Duitse begraafplaatsen.

Amerikaanse begraafplaats Colleville-sur-Mer

Canadese begraafplaats - Cintheaux

AAMERIKAANSE BEGRAAFPLAATSEN COLLEVILLE-SUR-MER, 9.387 graven

Tussen Arromanches et Grandcamp 14710 Colleville-sur-Mer ✆ 0033 (0)2 31 51 62 00 - 0033 (0)2 31 51 62 09 [email protected] - www.abmc.gov De Amerikaanse begraafplaats van ongeveer 70 hectaren ligt aan Omaha Beach. De 9.387 grafstenen staan in keurig rijtjes. In de Tuin der Vermisten staan de namen van 1.557 soldaten vermeld wier lichamen nooit gevonden zijn. Een begraafplaats die noodt tot bezinning en herdenking. Een kapel, een herdenkingsmonument, en het op 6 juni 2007 geopende Visitor Center voltooien deze aangrijpende plek waar een eer bewezen wordt aan de waarden en offers van onze bevrijders.

SAINT-JAMES (Montjoie-Saint-Martin), 4.410 graven - Tussen Avranches en Fougères Verantwoordelijke instelling: American Battle Monuments Commission 68, rue 19 Janvier - 92380 GARCHES ✆ 0033 (0)1 47 01 19 76 - 0033 (0)1 47 41 19 79

CANADESE BEGRAAFPLAATSEN VAN DE COMMONWEALTH WAR GRAVES COMMISSION CINTHEAUX, 2.958 graven

Aan de rand van het dorp, toegang via de RN158 tussen Caen en Falaise Op deze begraafplaats rusten 2.958 soldaten. 2.872 van deze Canadese soldaten zijn gesneuveld tijdens de offensieven van juli en augustus 1944, geleid door het 2e Canadese legerkorps tussen Caen, Falaise, Chambois, tot aan de Seine. Dagelijks toegankelijk.

BÉNY-SUR-MER - REVIERS, 2.049 graven Bij Courseulles 54

Britse begraafplaats - Bayeux

Verantwoordelijke instelling: Commonwealth War Graves Commission 7, rue Angèle Richard - 62217 BEAURAINS ✆ 0033 (0)3 21 21 77 00 - 0033 (0)3 21 21 77 10

BRITSE GRAVEN VAN DE COMMONWEALTH WAR GRAVES COMMISSION BAYEUX, 4.648 graven (+ 1.801 namen van vermisten op het herdenkingsmonument)

Op de militaire begraafplaats van Bayeux staan 4.116 graven van het Britse Gemenebest (waarvan 338 niet geïdentificeerde lichamen) en 532 graven van andere nationaliteiten, met name Duits. Het herdenkingsmonument draagt de namen van 1.801 vermiste soldaten uit de landmacht van het Gemenebest.

BANNEVILLE-SANNERVILLE, 2.175 graven Tussen Caen en Troarn

BAZENVILLE-RYES, 979 graven Tussen Bayeux en Arromanches

BROUAY, 377 graven. Tussen Caen en Bayeux CAMBES-EN-PLAINE, 224 graven Tussen Caen en Courseulles

CHOUAIN (Jérusalem), 47 graven Tussen Bayeux en Tilly-sur-Seulles

DOUVRES-LA-DÉLIVRANDE, 1.123 graven Tussen Caen en Luc-sur-Mer

FONTENAY-LE-PESNEL, 520 graven

Tussen Caen en Caumont-l’Eventé

HERMANVILLE-SUR-MER, 1.005 graven Aan de kust

HOTTOT-LES-BAGUES, 1.137 graven Tussen Caen en Caumont-l’Eventé

Militaire begraafplaatsen

Poolse begraafplaats - Urville-Langannerie

Duitse begraafplaats - La Cambe

RANVILLE, 2.562 graven Bij Pegasus Bridge

SAINT-MANVIEU-NORREY, 2.183 graven Tussen Caen en Caumont-l’Eventé

SECQUEVILLE-EN-BESSIN, 117 graven Tussen Caen en Bayeux

TILLY-SUR-SEULLES, 1.222 graven Tussen Caen en Balleroy

ST-CHARLES-DE-PERCY, 789 graven Bij Bény-Bocage

ST-DÉSIR-DE-LISIEUX, 598 graven

Bij Lisieux Verantwoordelijke instelling: Commonwealth War Graves Commission 7, rue Angèle Richard - 62217 BEAURAINS ✆ 0033 (0)3 21 21 77 00 - 0033 (0)3 21 21 77 10

Dodenakker van Les Gatey - St-Nicolas-des-Bois

POOLSE BEGRAAFPLAATS URVILLE-LANGANNERIE, 615 graven

RN 158, afslag Grainville-Langannerie, tussen Caen en Falaise De nationale dodenakker van Urville-Langannerie is de enige Poolse begraafplaats in Frankrijk. Deze begraafplaats werd geopend in oktober 1946 en verzamelt 615 graven van Poolse soldaten, gesneuveld tijdens de gevechten voor de bevrijding van Frankrijk. De meeste soldaten zaten in de 1e Poolse tankdivisie van generaal Maczek. Ze stonden onder bevel van het Canadese leger en deden mee aan de Slag om Normandië, de bevrijding van België en Nederland. Verantwoordelijke instelling: Zie Franse begraafplaats.

FRANSE BEGRAAFPLAATS DUITSE BEGRAAFPLAATSEN LA CAMBE, 21.222 graven. Tussen Bayeux en Isigny

14230 La Cambe ✆ 0033 (0)2 31 22 70 76 - 0033 (0)2 31 22 05 27 [email protected] - www.volksbund.de Deze indrukwekkende dodenakker verzamelt op meer dan 7 hectaren de lichamen van 21.222 Duitse soldaten, omgekomen tijdens de gevechten in 1944. Herdenkingskapel bij de ingang, vredestuin met 1.220 bolesdoorns, levende symbolen van de vrede.

HUISNES-SUR-MER, 11.956 graven Bij de Mont Saint-Michel

MARIGNY, 11.169 graven

Tussen Saint-Lô en Coutances

ORGLANDES, 10.152 graven Ten zuiden van Valognes

ST-DÉSIR-DE-LISIEUX, 3.735 graven

Bij Lisieux Verantwoordelijke instelling: Volksbund Deutsche Kriegsrâberforsorge (SESMA) 9, rue du Pré Chaudron - BP 75123 57074 METZ Cedex 03 ✆ 0033 (0)3 87 74 75 76 - 0033 (0)3 87 74 76 04

Nationale Dodenakker van Les Gateys, 19 graven

Ten noorden van Alençon Een aantal van de lichamen van de 70 soldaten van de 2e Franse tankdivisie, gesneuveld tijdens de gevechten in het departement Orne, zijn teruggegeven aan hun families. Slechts 19 soldaten, wier lichamen rustten op gemeentelijke begraafplaatsen, zijn begraven op de dodenakker van Les Gateys (dorp Saint-Nicolas-des-Bois), geopend in 1970. Verantwoordelijke instelling voor de Poolse en Franse begraafplaatsen: Office National des Anciens Combattants et Victimes de Guerre - Pôle d’entretien des Nécropoles Nationales et des hauts lieux de mémoire Cité administrative rue Chanoine Collin - BP 51055 57036 METZ CEDEX ✆ 0033 (0)3 87 34 77 57 Verantwoordelijke instelling voor de exploitatie: Office National des Anciens Combattants et Victimes de Guerre - Mission Mémoire et Communication de Basse et Haute-Normandie Service départemental du Calvados Rue Neuve Bourg l’Abbé - BP 20528 14036 CAEN CEDEX ✆ 0033 (0)2 31 38 47 80 55

m o c . e r i o iemem

nd a m r o n . www

www.2014lanormandieaccueillelemonde.fr

ASSOCIATION NORMANDIE MÉMOIRE 88, rue Saint Martin - 14000 CAEN 0033 (0)2 31 94 80 26 - 0033 (0)2 31 94 84 97 [email protected] - www.normandiememoire.com

NORMANDISCH VERKEERSBUREAU

COMITÉ DÉPARTEMENTAL DU TOURISME VAN DE CALVADOS ✆ 0033 (0)2 31 27 90 30 [email protected] - www.calvados-tourisme.com

COMITÉ DÉPARTEMENTAL DU TOURISME VAN DE ORNE ✆ 0033 (0)2 33 28 88 71 [email protected] - www.ornetourisme.com

COMITÉ DÉPARTEMENTAL DU TOURISME VAN DE MANCHE ✆ 0033 (0)2 33 05 98 70 [email protected] - www.manchetourisme.com

COMITÉ DÉPARTEMENTAL DU TOURISME VAN SEINE-MARITIME ✆ 0033 (0)2 35 12 10 10 [email protected] - www.seine-maritime-tourisme.com

Foto’s: Uitgeverij Les Editions Le Goubey, fotograaf Gregory Wait, Nicolas Kelemen Architecture en vereniging Normandie Mémoire Bron teksten: Jean Quellien, historicus, en vereniging Normandie Mémoire Met de steun van regio Zuid-Normandië, het Comité Régional du Tourisme van Normandië, de CDT’s van de Calvados, Manche, Orne, Seine-Maritime .

Ontwerp en uitwerking: Nouveau Regard - Caen - 02 31 47 00 47 / Januari 2014

✆ 0033 (0)2 32 33 79 00 - [email protected] - www.normandie-tourisme.fr/nl

the70th-normandy.com Historische Plaatsen en Musea van de Slag om Normandië Begrip en ontroering

Recommend Documents