IJBELSE EN HISTORISCHE PLAATSEN

Dutch

IJBELSE EN HISTORISCHE PLAATSEN Voor christelijke bezoekers

HET LAND Israël. Land van de Bijbel. Land van het geloof. Door de geschiedenis heen vereerd als Eretz HaKodesh, het “Heilige Land”. Voor iemand wiens geloof op de Bijbel gebaseerd is, is het land van de Bijbel met geen enkele andere plaats ter wereld te vergelijken. In deze smalle strook land ligt de bron van het religieuze geloof van een groot deel van de wereldbevolking. Hier, temidden van de dorre heuvels en de vruchtbare vlakten, leerde de geest van de mens de hemel te bereiken. Van hieruit ging een nieuwe boodschap uit naar de hele wereld: „... Vele volken zullen gaan en zeggen: Kom, laten wij opgaan naar de berg van de Heere, naar het huis van de God van Jacob; dan zal Hij ons onderwijzen aangaande Zijn wegen en zullen wij Zijn paden bewandelen.’ Want uit Sion zal de wet uitgaan, en het woord van de Heere uit Jeruzalem” (Jesaja 2:3). De geschiedschrijving van het land van de Bijbel gaat meer dan 5000 jaar terug. Uit de geschriften kan worden opgemaakt dat dit nooit een rustig, vredig gebied is geweest. Door de ligging tussen Afrika en Azië in hebben zich in dit gebied bijna doorlopend conflicten afgespeeld. Golf na golf van veroveraars stroomde het land binnen, om de controle over de strategische handelsroutes die de belangrijke plaatsen van de antieke wereld met elkaar verbonden in handen te krijgen. Met bijna voorspelbare regelmaat wisselden de overheersingen elkaar af. In de tijd van de Romeinse heerschappij in het Midden-Oosten, ongeveer 2000 jaar geleden, vond er een gebeurtenis plaats die de geschiedenis van de mensheid voor altijd zou veranderen. Deze belangrijke gebeurtenis was de geboorte van Jezus. Jezus werd geboren in het huishouden van de timmerman Jozef en zijn vrouw Maria en kwam deze wereld stilletjes binnen. Uit de Evangeliën van het Nieuwe Testament

Een levensveranderende ervaring

kunnen we opmaken dat Maria Jezus in Bethlehem ter wereld bracht, Hem in doeken wikkelde en Hem in een kribbe legde, “omdat er voor hen geen plaats was in de herberg” (Lucas 2:7). Jezus groeide op in Nazareth en leefde en predikte te midden van de mensen in Galilea, Samaria, Judea en Jeruzalem. Hij stond bekend als leraar, profeet en verrichter van wonderen. Het leven en de leer van Jezus hebben miljoenen mensen over de hele wereld beïnvloed en hebben de loop van de geschiedenis veranderd. Nergens op aarde komen de gebeurtenissen uit het leven van Jezus tot leven zoals in Israël, het land waar ze oorspronkelijk plaatsgevonden hebben. Bijna 2000 jaar lang zijn christelijke bezoekers van over de hele wereld op pelgrimstocht gekomen naar het land van de Bijbel, het land van hun spirituele erfenis. Met de Bijbel in de hand hebben ze rondgelopen op de plaatsen waar Jezus ook gelopen heeft en gebeden op de plaatsen waar Jezus zelf ook gebeden en gepredikt heeft. Voor christenen is Israël een land als geen ander. Het land geeft hen een unieke kans om het land van de Bijbel zelf te ervaren, hun geloof te verdiepen en spiritueel geraakt te worden door het land waar de gebeurtenissen uit de Bijbel plaats hebben gevonden. Christelijke bezoekers keren weer naar huis terug met een dieper, rijker en vaster geloof. Wanneer u Israël bezocht hebt, zult u nooit meer dezelfde zijn! Welkom in Israël, het land van de Bijbel!

[Let op: Sommige van de plaatsen die in deze brochure vermeld staan, vallen onder de jurisdictie van de Palestijnse Autoriteit of kunnen alleen bereikt worden via gebieden die onder de Palestijnse Autoriteit vallen. Voor een bezoek aan deze plaatsen (die aangeduid zijn met een asterisk*) kunnen speciale regelingen nodig zijn, zoals vervoerscoördinatie en gidsen.]

BIJBELSE PLAATSEN – een geografische lijst van Bijbelse en historische plaatsen die geassocieerd worden met het leven en de leerverkondiging van Jezus en met de geschiedenis van het christendom in het land van de Bijbel. Ook andere bezienswaardigheden die interessant kunnen zijn voor de christelijke bezoeker worden vermeld.

2

Noorden Galilea Hoog-Galilea Karmelberg

Noorden

Galilea, Hoog-Galilea, Karmelberg Achziv – een belangrijke Fenicische haven en

versterkte stad die gelegen is op een oude route van Akko naar Antiochië. De stad werd in de tijd van de kruisvaarders gebruikt als fort. Tegenwoordig – Achziv National Park (5 km ten noorden van Nahariya) is een van de populairste stranden van noordelijk Israël.

Akko (Acre)

Akko (Acre) – het Nieuwe Testament vertelt ons

dat de apostel Paulus deze stad bezocht heeft (Handelingen 21:7). Akko werd in 1104 door de kruisvaarders veroverd en was in de kruisvaarderstijd een belangrijke versterkte havenstad. Na de val van Jeruzalem fungeerde Akko als de laatste hoofdstad van de kruisvaardersstaat. In 1291 werd de stad na een langdurige belegering veroverd door de Mamelukse sultan Malek El-Ashraf. Eeuwen later, in 1799, brachten de Turkse verdedigers van Akko (geholpen door een eskader van de Engelse vloot) de opmars van Napoleon Bonaparte in de Levant tot staan. Tegenwoordig – de economie van Akko is gebaseerd op kleine bedrijven, handel en toerisme. Akko staat bekend om zijn visrestaurants, karavanserais (herbergen) en rondleidingen door de Ottomaanse citadel, de opgegraven resten van de nu onderaardse kruisvaardersstad.

als de plaats van de “grote veldslag” aan het einde der dagen. Tegenwoordig – U kunt de opgravingen van Salomo’s stallen en het fort bezoeken, evenals opgravingen van andere antieke beschavingen.

Atlit – was een kruisvaarderskasteel en – haven (1217– 1291) gebouwd door de Tempeliers.Het kasteel, dat het Château des Pèlerins (Pelgrimskasteel) wordt genoemd, is een van de grootste kruisvaarderskastelen in het land van de Bjibel. Het werd niet verwoest door de Mamelukken na de val van de laatste kruisvaardersstaat, zoals andere kruisvaardersforten, maar raakte wel ernstig beschadigd tijdens de aardbeving in Galilea in 1837. Tegenwoordig – de stranden van Atlit zijn adembenemend. Vlakbij bevindt zich de voormalige Engelse legerbasis die na de Tweede Wereldoorlog (en vóór de stichting van de staat Israël) door de Engelsen gebruikt werd als gevangenenkamp voor Joodse Holocaustvluchtelingen die Palestina probeerden binnen te komen. De Berg van de Afgrond – bekend als de Kedumimberg in het Hebreeuws (en als Jabal el-Qafza in het Arabisch) is een steile heuvel aan de zuidelijke rand van Nazareth. Aan de zuidkant van de heuvel ligt een steile afgrond naar de Jizreël - en Kesulotvallei. Deze plaats wordt in verband gebracht met de woedeuitbarsting van de menigte na de Jezus’ preek in de synagoge, waarbij de mensen hem in de afgrond wilden storten (Lucas 4:16-30).

Belvoir

Belvoir – tegenwoordig bekend als Kochav HaYarden Armageddon (Megiddo)

Armageddon (Megiddo) – Koning Salomo bouwde

hier een belangrijk fort en een stad (1 Koningen 9:15) In het laatste boek van het Nieuwe Testament, de Openbaring van Johannes, wordt Megiddo genoemd

4

(Heb., Ster van de Jordaan). Dit kruisvaarderskasteel, dat gevestigd is op een hoog plateau ten zuiden van het Meer van Galilea, biedt een panoramisch uitzicht op de Jordaanvallei - vandaar de naam Belvoir, wat “mooi uitzicht” betekent. Tegenwoordig – Belvoir is nu een van de nationale parken van Israël. De ruïnes zijn gemakkelijk met de auto te bereiken.

Caesarea Philippi (Arabisch: Banias) – een van de

Meer van Galilea

Betsaïda (“het huis van de visser”) – was een antieke stad aan de noordelijke oever van het Meer van Galilea, waar Jezus actief was als prediker en genezer. Hier stonden de huizen van de apostelen Petrus, Filippus en Andreas. Ook genas Jezus hier de blinde man (Matteüs 11:21, Lucas 10:13, Johannes 1:44 en Marcus 8:22-26). Tegenwoordig – U kunt de archeologische opgravingen bezichtigen van de stad die Jezus vaak bezocht en goed kende.

bronnen van de Jordaan stroomt hier uit een grot die naar de Griekse god Pan genoemd is, Paneas (Banias in het Arabisch). De bron werd door Herodes’ zoon Filippus hernoemd ter ere van de Romeinse keizer. Jezus bezocht deze plaats samen met de apostelen (Matteüs 16:13-23; Marcus 8:27). Tegenwoordig – Banias maakt deel uit van het Hermon National Park. De bron, die uit een oude grot stroomt (nu een klein stroompje) was een van de bronnen van de Jordaanrivier. Bekijk de resten van het oude Griekse heiligdom voor Pan (het Panion) en zwem onder een van de mooiste watervallen van Israël.

Chorazin

Chorazin (Korazim) – ten noorden van het Meer van

Bet She’an

Bet She’an – een historische stad (1 Samuel 31), waar de lichamen van Koning Saul en zijn zonen van de stadsmuren gehangen werden nadat ze verslagen waren door de Filistijnen bij de Gilboaberg (1 Samuel 31). In de Grieks-Romeinse tijd stond de stad bekend als Scythopolis. De bloeitijd van de stad werd bereikt tijdens de Romeinse periode. In die tijd was de stad een van de tien belangrijke steden (de Decapolis) aan de oostelijke grens van het keizerrijk in Judea en Syrië. In de Byzantijnse tijd deed Bet She’an dienst als de regionale hoofdstad van Palestina Secunda. In de 8ste eeuw werd de stad verwoest door een zware aardbeving. Tegenwoordig – Bet She’an is nu een van de belangrijkste archeologische opgravingsplaatsen van Israël, met een groot Romeins theater, de Romeins-Byzantijnse Cardo (hoofdstraat), stenen pilaren, winkels, mozaïeken en de oude ‘tel’ (de heuvel die gecreëerd werd door nederzettingen uit opeenvolgende beschavingen, die gedurende 6000 jaar steeds bovenop elkaar gebouwd werden). Er zijn ook overblijfselen van een Byzantijnse kerk met een indrukwekkende mozaïekvloer te bezichtigen.

Galilea was een belangrijke Joodse stad ten tijde van de tweede tempel. Volgens twee van de apostelen werd Chorazin door Jezus berispt voor haar ongeloof (Matteüs 11:21, Lucas 10:13). Tegenwoordig – Korazim National Park herbergt een van de best bewaard gebleven historische synagogen (3e-eeuws) van Galilea. Ten zuiden van het huidige dorp bevindt zich Domus Galilaeae, een internationaal katholiek studiecentrum.

Dobrath (Dovrat) – tegenwoordig bekend als Daburiya, was een stad van Zebulon (Jozua 19:12). Volgens de overlevering was dit de plaats waar Jezus de epileptische jongen genas (Lucas 9:37-43). De stad ligt aan de westkant van de voet van de Taborberg. Endor – vlakbij de Taborberg. Woonplaats van

de “heks” van Endor die Koning Saul raadpleegde (1 Samuel 28:7-25). Tegenwoordig – Kibboets Endor heeft een archeologisch museum van Romeinse voorwerpen die in het gebied gevonden zijn.

Gilboaberg – een hoge bergkam boven de Jizreël-

vallei en de vallei van Bet She’an. Hier werden Saul en zijn zonen overwonnen door de Filistijnen (1 Samuel 28:4, 2 Samuel 1:17-24). Tegenwoordig – aan de voet van de Gilboaberg ligt het Gan Hashlosha National Park (Sahne). Dit park met zijn tuinen, bron en poelen werd door het tijdschrift TIME verkozen als een van de mooiste plekjes op aarde.

5

„Jezusboot”

Ginosar – een kibboets aan de noordwestelijke oever

van het Meer van Galilea. Het Yigal Alon Museum herbergt de overblijfselen van een antiek vaartuig dat de “Jezusboot” genoemd wordt: een 2000 jaar oude vissersboot die vlakbij de oever van het meer begraven in de modder ontdekt werd (in 1986 tijdens een periode van droogte en laag water). Er werd veel moeite gedaan om de resten van de boot te conserveren. De historische boot is met behulp van de koolstoftechniek gedateerd tot de 1e eeuw n.Chr. en is mogelijk een voorbeeld van het type vissersboot dat gebruikt werd door Jezus en de apostelen. De boot komt overeen met een beschrijving door de geschiedschrijver Flavius Josephus van boten die betrokken waren bij een slag op het meer (vlakbij de stad Migdal) tijdens de opstand van de Joden tegen de Romeinen.

Hazor – een belangrijke stadstaat in de Kanaänitische

periode. Hazor werd in de 13e eeuw v.Chr. verwoest door een zware brand. In de Bijbel staat dat de Israëlieten onder leiding van Jozua de stad Hazor hebben onderworpen en verwoest (Jozua 11:10-14). Hazor wordt ook genoemd in het verhaal van Debora en Barak (Richteren 4:2). De stad werd in de 10e eeuw v.Chr. door Koning Salomo herbouwd (1 Koningen 9:15). Tegenwoordig – De uit talloze lagen opgebouwde tel (opgravingsheuvel) van Hazor is een fascinerende plaats. Bezoekers kunnen verschillende beschavingslagen uit een periode van meer dan vijf millennia bekijken.

Horens van Hattin – een plateau boven de Arbelberg

waar Saladin in 1187 het kruisvaardersleger versloeg, waardoor het eerste Latijnse Koninkrijk Jeruzalem viel. Hippos (tegenwoordig Sussita) – net als Bet She’an een van de tien Grieks-Romeinse steden van de Decapolis. Te oordelen naar de ligging op de zuidelijke Golanhoogten, met een panoramisch uitzicht over het Meer van Galilea, zou Hippos de “stad die bovenop een berg ligt” kunnen zijn (Matteüs 5:14).

Jizreëlvallei – een vruchtbare vallei die meerdere malen genoemd wordt in de Bijbel (Jozua, Richteren en 1 Samuel) en waarnaar later in het Nieuwe Testament verwezen wordt als de vallei van Armageddon (Openbaring 16:16).

6

Jizreëlvallei

Tegenwoordig – de vallei, die bekend staat als de “graanschuur van Israël”, is een van de mooiste streken van het land. Het is een vruchtbare vlakte met boerderijen, dorpen en velden.

Jordaanrivier

Jordaanrivier – de Jordaanrivier, de belangrijkste

rivier van Israël, stroomt het Meer van Galilea en de Dode Zee binnen. Jezus werd vlakbij Jericho in deze rivier gedoopt door Johannes de Doper (Marcus 1:9-11). Tegenwoordig – Vele christelijke bezoekers aan Israël worden gedoopt in de Jordaanrivier bij Yardenit (vlakbij Kibboets Kinneret), waar de Jordaan uit het Meer van Galilea naar het zuiden stroomt. (Ten oosten van Jericho bevindt zich de traditionele doopplaats Qasr el Yahud – zie de beschrijving daarvan.) In Hoog-Galilea is de Jordaanrivier ideaal voor wildwater-raften (voorjaar) en kajakken (zomer en herfst).

Kana in Galilea (Kafr Kanna) – volgens de

overlevering is dit Arabisch-Israëlische dorp de plaats van het eerste wonder van Jezus: de verandering van water in wijn tijdens het bruiloftsfeest (Johannes 2:111) en later, de genezing van de zoon van de edelman (Johannes 4:46-54). Tegenwoordig – Rooms-katholieke en Grieksorthodoxe kerken herdenken het wonder van de bruiloft te Kana. Er is ook een kapel gewijd aan de apostel Bartolomeüs (traditioneel geïdentificeerd als de “Nathanaël van Kana” die vermeld word in Johannes 21:2).

Kana in Galilea

Kafarnaüm – Jezus’ “eigen stad” volgens Matteüs

9:1. In Kafarnaüm, gelegen aan de noordwestelijke oever van het Meer van Galilea, woonden de apostelen Petrus, Andreas, Jacobus en Johannes (evenals de tollenaar Matteüs). Kafarnaüm werd het centrum van Jezus’ leerverkondiging in Galilea. In de tijd dat hij daar woonde, genas Hij zieken, predikte Hij in de synagoge (Lucas 4:31-44) en verrichtte Hij wonderen.

karmelietenklooster, the Muhraka, aan het oostelijke uiteinde van de bergrug herdenkt de confrontatie van de profeet Elia met de priesters van Baäl (1 Koningen 18:21-39). Tegenwoordig – de stad Haifa ligt op de westelijke hellingen van de Karmelberg. Haifa is de derde stad van Israël en de belangrijkste commerciële haven. De stad bevat verschillende musea en culturele en educatieve instellingen, zoals de Universiteit van Haifa, het Technion Technologisch Instituut, het Kunstmuseum van Haifa, het Maritiem Museum en de gerenoveerde 19e-eeuwse Duitse Tempelierskolonie. De prachtige Bahai-tuinen en de graftombe van de Báb liggen in Haifa. Aan de rand van de Karmelberg, uitkijkend over de Middellandse Zee, staat het karmelietenklooster Stella Maris (het hoofdkwartier van de karmelietenorde, gesticht op de Karmelberg in de 12e eeuw. Het huidige klooster is in 1836 gebouwd op de overblijfselen van eerdere kerken). In de berghelling beneden het klooster bevindt zich een grot die bekend staat als de Grot van Elias (1 Koningen 19:8-10).

Kafarnaüm

Tegenwoordig – in Kafarnaüm staat de best bewaard gebleven 4e-eeuwse synagoge Israël. De nabijgelegen moderne Romeins-katholieke kerk van St. Petrus is gebouwd over de 1 e-eeuwse overblijfselen die katholieke geleerden hebben geïdentificeerd als het “Huis van Petrus”. De Grieks-orthodoxe Kerk van de Twaalf Apostelen is gelegen in het noordelijke gedeelte van de historische stad. Het gebied wordt omringd door het Kfar Nahum National Park.

Kishonrivier

Kishonrivier – deze rivier aan de voet van de Karmelberg wordt genoemd in het lied van Debora (Richteren 5:21) en ook in het vers ”Elia voerde hen naar de beek Kison” (1 Koningen 18:40).

Kursi

Kursi – de ruïnes van een 6e-eeuwse Byzantijnse kerk

Muhraka

Stella Maris

De Karmel – De Karmelberg wordt geassocieerd met de profeten Elia en Elisa (1 en 2 Koningen). Een klein

aan de oostelijke oever van het Meer van Galilea geven de plaats aan waar Jezus volgens de overlevering twee mannen die bezeten werden door demonen genas (Matteüs 8:28-33). Tel Hadar, waar Jezus de

7

vierduizend spijzigde (Matteüs 15:29-38), ligt vlakbij. In de Byzantijnse tijd stond deze plaats bekend als Dodekathronon, vernoemd naar de twaalf manden die gebruikt werden bij de spijziging van de vijfduizend (Matteüs 14:13-21, Marcus 6:34-44, Lucas 9:10-17, Johannes 6:1-13). Tegenwoordig – Kursi, met de bewaard gebleven ruïnes van de kerk en de mozaïeken, is nu een nationaal park.

Magdala (Migdal) – aan de westelijke oever van het Meer van Galilea was de geboorteplaats en woonplaats van Maria Magdalena (Lucas 8:1-2), de vrouw die door Jezus genezen werd en die een van zijn volgelingen werd. Maria Magdalena was een van de getuigen van de Opstanding (Johannes 20:1). Het Meer van Galilea (ook bekend als het Meer van Kinneret, het Meer van Tiberias of het Meer van Gennesaret) - Het Meer van Galilea wordt gevoed door de Jordaanrivier en is het grootste zoetwatermeer van Israël. Plotselinge harde windvlagen die naar beneden komen vanaf de omliggende bergen kunnen de turbulentie en de golven veroorzaken die beschreven staan in de evangeliën (Matteüs 8:23-27). Aan de noordelijke oever van dit meer, in de “evangelische driehoek” die gevormd wordt door Kafarnaüm, Chorazin en Betsaïda, verzamelde Jezus zijn apostelen en begon Hij Zijn leer te verkondigen (Matteüs 4). Tegenwoordig - Het Meer van Galilea is een populaire vakantieplaats. Naast het bezoeken van heiligdommen en historische bezienswaardigheden, kunnen christelijke bezoekers hier ook zwemmen of een boottochtje maken. De stad Tiberias aan de westelijke oever is de grootste stad aan het meer. Sinds de 16e eeuw wordt deze stad in de joodse traditie beschouwd als een van de vier heilige steden (de andere drie zijn Jeruzalem, Hebron en Safed).

Jozef en Maria (Lucas 1:26-38). Tegenwoordig – De aandacht van bezoekers is vooral gericht op de Basiliek van de Aankondiging, die in 1964 ingewijd is door Paus Paulus VI. De basiliek herdenkt de aankondiging van de geboorte van Jezus aan Maria door de engel Gabriël (Lucas 1:26-38). Andere religieuze bezienswaardigheden in de stad zijn de Grieks-orthodoxe Kerk van St. Gabriël en de fontein bij de Bron van Maria. De 12e-eeuwse Synagoge-kerk is volgens de overlevering gebouwd op de plaats van de synagoge waar Jezus zijn commentaar op het boek van Jesaja gaf (Lucas 4:16-30). Ten zuiden van de stad bevindt zich de Berg van de Afgrond [zie de beschrijving daarvan].

Qa’alat Namrud

Qa’alat Namrud (Nimrod-kasteel) – Dit middeleeuwse

kasteel op de hellingen van de Golan is in 1229 gebouwd door de Ayubbiden en werd na 1260 versterkt door de Mamelukse sultan Baibars. Tegenwoordig – Een van de nationale parken van Israël en een van de meest toegankelijke en indrukwekkende middeleeuwse ruïnen.

Naïn (ten zuiden van de Taborberg) – het dorp waar

Jezus de dode zoon van de weduwe tot leven wekte (Lucas 7:11-15). Het wonder wordt herdacht door een kleine Franciscaanse kapel. Sepphoris

Basiliek van de Aankondiging

Bron van Maria

Nazareth – de stad Nazareth ligt op een bergkam aan

het noordelijke uiteinde van de Jizreëlvallei. In deze plaats heeft Jezus zijn jeugd doorgebracht, samen met

8

Sepphoris (Tzippori) – was volgens de vroege overlevering de woonplaats van Joachim en Anna en de geboorteplaats van Maria, de moeder van Jezus. Er stond een 12e-eeuwse kruisvaarderskerk (nu een ruïne) die gewijd was aan St. Anna en Joachim. Ook het huidige Franciscaanse klooster is gewijd aan Anna en Joachim. Tegenwoordig – de opgravingen in het Tzippori National Park hebben de overblijfselen van een grote, multiculturele stad (joods, christelijk en heidens) blootgelegd. In de resten van deze stad hebben archeologen een aantal van de prachtigste mozaïeken

77

Zippo ri

77

79

Waldheim

NAZARET Basílica de la Pozo de ar Anunciación María N a z

75 75

V

Co d e

Kish ón

an

ici

66

Monte del Precipicio

73

J e z r e e l

e d e

65

En-Dor

(lugar bíblico)

li le d e a

ral

ón so g re

az aN

a re

t 65

60

Re Meguidó (Harmaguedón)

Givat HaMore

AFULA 71

Esd

Monte Tabor Basilica de la Transfiguración

Naín

Vi a j e José de M a B aría elé y n

Pl

l

Monte Débora Daburíe

s so a pa G os l a sl n Tra sús e Je

l l e

de

60

a

in

as

et

or Tab

Yafa

Caná (Kfar Kana) Iglesia de las bodas

716

Séforis (Zippori)

Belén

Nazareth

9

ontdekt die ooit in Israël zijn gevonden, zoals een vrouwengezicht uit de 3e eeuw dat nu bekend staat als “de Mona Lisa van Galilea”.

de Broodvermenigvuldigingskerk bekijken en de nabijgelegen Kerk van het Primaat van St. Petrus.

Tabgha – deze plaats is

volgens de overlevering de plaats van het wonder van de vermenigvuldiging van de broden en vissen (Matteüs 14:14-21, Marcus 6:34-44) en van een van de verschijningen van Jezus na de Opstanding. In 1932 werd bij archeologische opgravingen een 5eeeuwse Byzantijnse basiliek gevonden. Er werden ook mozaïeken gevonden, waaronder waterlandschappen met vogels en planten uit de omgeving van de Nijl. De vermoedelijke plaats van het altaar is versierd met een afbeelding van een broodmand en twee vissen. In 1982 werd de kerk herbouwd volgens het originele Byzantijnse ontwerp.

Tabgha

Tegenwoordig – Tabgha bevindt zich aan de voet van de Berg van de Zaligsprekingen. Bezoekers kunnen

Meer van Galilea

10

Taborberg

Taborberg (Har Tavor) – een opvallende, koepelvormige heuvel aan het oostelijke uiteinde van de Jizreëlvallei. Aan de voet van de Taborberg versloegen Debora en Barak de strijdmacht van Sisera. Volgens de christelijke traditie heeft hier de gedaanteverandering van Jezus plaatsgevonden (Matteüs 17:1-6, Marcus 9:2-8, Lucas 9:28-36). Tegenwoordig – Een smalle weg met verschillende haarspeldbochten voert door de naaldbossen naar de top van de berg, waarop de Grieks-orthodoxe Kerk van St. Elias en de Rooms-katholieke Basiliek van de Gedaanteverandering en het bijbehorende klooster zijn gebouwd. (Allebei de huidige kerken zijn gebouwd op resten van vroegere kerken.) De top van de berg biedt een indrukwekkend uitzicht, vooral in westelijke richting over Nazareth en in oostelijke richting over het Meer van Galilea.

Tel Hadar (aan het Meer van Galilea) – bij Tabgha, aan de westelijke oever van het Meer van Galilea. Volgens

de christelijke overlevering voedde Jezus hier 5000 mensen (Matteüs 14:13-21). Aan de oostelijke oever van het meer, op een heuvel die “Dodekathronon” genoemd werd (tegenwoordig bekend als Tel Hadar), verrichte Jezus het tweede wonder van spijziging van de menigte - dit keer 4000 mensen (Matteüs 15). Tel Hadar ligt een paar kilometer ten zuiden van Betsaïda, de woonplaats van verschillende van Jezus’ apostelen, en ten noorden van Kursi, waar Jezus twee door demonen bezeten mannen genas.

Tiberias

Tiberias – deze stad werd in het jaar 20 n.Chr. gebouwd door Herodes Antipas ter ere van Tiberius Caesar. De stad werd voor het eerst genoemd in het Nieuwe Testament in Johannes 6:23. Nadat de Romeinen Jeruzalem verwoest hadden, werd Tiberias een joods spiritueel centrum. Vanaf de 16e eeuw wordt Tiberias beschouwd als een van de vier heilige steden van het jodendom (samen met Jeruzalem, Hebron en Safed). Tegenwoordig – Tiberias is de belangrijkste stad aan

het Meer van Galilea. Van hieruit varen excursieboten naar Kafarnaüm en naar Ein Gev op de oostelijke oever. Tiberias wordt door de meeste christelijke toeristen in Galilea bezocht. Velen bezoeken de warme bronnen van Tiberias en de 1e-eeuwse mozaïeken van Hammat Tiberias.

Berg van de Zaligsprekingen

Berg van de Zaligsprekingen – Deze heuvel aan de noordwestzijde van het Meer van Galilea is volgens de overlevering de plaats van de Bergrede (Matteüs 5:112). De heuvel kijkt uit over Kafarnaüm en Tabgha en ligt naast een ravijn dat gevormd is als een natuurlijk amfitheater, waardoor de stem van de spreker versterkt wordt. Tegenwoordig – de bloementuinen van de Berg van de Zaligsprekenden en het uitzicht over het meer nodigen uit tot bezinning in stilte.

Tiberias

11

Het evangeliepad

die uitkijken over het Meer van Galilea worden tegenwoordig door ‘extreme sporters’ gebruikt als plek voor BASE-jumpen. De grotten in de rotswand zijn rond de tijd van Jezus door joodse verdedigers minstens wel tot drie keer toe gebruikt: in het jaar 161 voor onze jaartelling door aanhangers van de Makkabeeën in hun opstand tegen de Hellenistische Antiochus IV Epiphanes (1 Makkabeeën 9:2), in het jaar 38 voor onze jaartelling door aanhangers van Antigonus in zijn opstand tegen Herodes de Grote (Josephus, Antiquitates 14:423-6) en in het jaar 66 van onze jaartelling door Josephus zelf als opslagplaats tijdens de verdediging van Galilea tijdens de Grote Opstand tegen Rome (Josephus, Vita, 37). Langs de noordwestelijke oever van het Meer van Galilea liggen vier plekken die rechtstreeks te maken hebben met het leven en werk van Jezus: Migdal/ Magdala, een belangrijke 1e-eeuwse commerciële haven en vissersplaats die in de evangeliën staat beschreven als de plaats waar Maria Magdalena vandaan kwam (Lukas 8:2), Tabgha, waar volgens de traditie de “Voeding van de vijfduizend” plaats vond AMI’AD KARKOM (Matteüs 14:14-21), de Berg der Zaligheid (Matteüs ALMAGOR 5-7) en  Kaparnaum, de stadKORAZIM van Jezus, “zijn eigen 8277 Korazim 833 stad” (Matteüs 9:1).

Van Nazareth naar Kaparnaum Het Evangeliepad (De Gospel Trail) begint bij de Berg van de Afgrond ten zuiden van Nazareth. De route leidt door kalkstenen heuvels en vruchtbare dalen, langs eeuwenoude steden en moderne dorpen, naar het aloude Kaparnaum aan de oevers van het Meer van Galilea (Kinneret). De route bestaat grotendeels uit bestaande paden die al sinds de oudheid zijn betreden door herders en boeren, kooplieden en pelgrims, legers, koningen en profeten. Voor de hedendaagse bezoeker betekent het een wandeling door de Bijbelse geschiedenis en het geloof.

90

HaDodot Bridge

QADDARIM

er Carrier l Wat iona Nat

Arbe l

65

Ta vo

r

TAVOR JCT.

65

DOVERAT

DABBURIYA JCT.

va lle

ne sa re t

90

’e

SHADMOT DEVORA KEFAR TAVOR

Ta vor

6

'EN DOR KAFR MISR

rzit

Ha

Yarden Kinneret

Zemah ZEMAH JCT.

Yardenit

n

KEFAR KISCH

Ye’ela Grove

En Rekhesh

Rekhesh

Nahal

98

DEGANYA B

SHA’AR HAGOLAN

BET ZERA

GAZIT JCT.

727

En Harzit

Ohalo

92

ALUMMOT JCT.

MASSADA

AFIQIM

MENAHAMYA

90

UM EL GHANAM

MISHMAR BAYIT VAGAN HASHELOSHA

Yav

SCH E ISTI

265

KEFAR TAVOR JCT.

Taborberg

Sharona

Ha da

SHIBLI

SEMADAR

En Sharona

En

ROU

TE

60

KES

HET

K e s u l o t Va l l e y

TEL 'ADASHIM Emeq Jezre'el College

BET

DABBURIYA

Shaldag

KINNERET JCT.

(MOSHAVA)

an Jord

60

IKSAL

KADURI

Churchill Woud Allone Bet Keshet Reservaat

(KFAR AVODA)

t.

Nazareth Woud

Zinbari

En Qadesh

M

73

734

Kesulot Berg

(NEWE OVED)

Adami Mt.

767

Bet Keshet Woud

66

12

'ADASHIM JCT.

Devora Berg

Tel Govel

BET KESHET

Tabor Panorama

Bereniki HA’AKHSANYA JCT.

Mt.

l

NAZARETH 244 ILLIT

IKSAL KNOOPPUNT

Balfour Woud

Irus Nazarti Reservaat

Tiberias Spa

Hammat

Poriyya Poriyya

Aloni Bet Keshet Panorama

72

75

793

Berg van de Afgrond

EN MAHIL

Dabburya

0

KEFAR NAZARETH HAHORESH YAFA

Jona Berg

Avihu REINA Mt. NAZARETH NOORD KNOOPPUNT

Gai

En Adami

TOER

4

663

Zameret 774 Mt.

GINNEGAR

375

75

NAZARETH JCT.

'ILLUT

70

GIV’AT ELA

ILANIYYA

KAFR KANNA (CANA)

79

75

SHIMSHIT

Marina

TEVERYA ILLIT

767

79

26

MASSHAD

77

Shiqmim

77

65

Yeda'ya Mt.

Enot Zippori

-214m.

TIBERIAS

MIZPA De Gospel Trail is een unieke culturele route die LAVI de heilige en historische plaatsen van Galilea aandoet GIVAT AVNI die te maken hebben met het leven en werk van Jezus. Lavi Woud Het geeft bezoekers enSwitzerland pelgrims, wandelaars en Forest 242 fietsers niet alleen de mogelijkheid te genieten van 991 de natuur en het landschap van het moderne Israël, HAZORE’IM Adami SEDE ILAN Y in het PORIYYA maar ook om zelf echt de plaatsen te beleven Ya av Adami vn n e'e e’ Range PORIYYA waar het evangelieverhaal zich afspeelt. U kunt de l el 792 ‘ILLIT V tocht van Jezus volgenallvan Nazareth, de stad waar hij HAON ey KINNERET PORIYYA KAFR SHARONA KAMA opgroeide, naar Kaparnaum langs de oever van het KINNERET MeerY van Galilea, waar hij zijn werk begon en zijn a YAVNE’EL MA’AGAN v DEGANYA ALUMMOT discipelen tot zich riep (Matteüs 4:18; 21). n TEL QAZIR A e e’el 90

292

a

KEFAR HITTIM KNOOPPUNT

8 76

HOSHA’YA ZIPPORI

T

BET RIMMON JCT.

nv

(OOK WEL TIBERIAS OF KINNERET)

KEFAR HITTIM

“Karne Hittim”

GOLANI KNOOPPUNT

i

MEER VAN GALILEA

Dekel

t qa Ra

e'el

ZIPPORIT

a ur

lle

Magdala

ARBEL

PORIYYA KIDMAT KNOOPPUNT HAGALIL

TURAN

Illanot Hawai

181

Arbel Rots

Yavn

BET RIMMON

Ginosar

Tamar

Arbel Berg

Nebi Shueib

En Sheva (Tabgha)

Tel Kinrot Hukok

Oude boot

MIGDAL KNOOPPUNT

Nitai Berg

Tabgha

Amnun

Kefar Nahum (Kaparnaüm)

GINOSAR (Gennesaret)

En Nun

MIGDAL

HAMAM 89

623

Tiran Woud

Tir’an Mt.

Yiftah'el

NETOFA JCT.

MIZPE NETOFA 845

'UZEIR RUMMANA

RUMAT EL HAIB

i

Mt.

KEFAR ZETIM BU’EINA/ NUJEIDAT

77

7

831

Qam a

N

80

Sa Ravid vy

n

Ge n

Zalmo

RAVID

ELABUN JCT.

o et

Ein Amud

Arik Bridge

87

Berg der Zaligheid

KEFAR NAHUM KNOOPPUNT

Am ud

LIVNIM

a on

t Be

HUKOK

NAHAL ZALMON JCT. - NORTH

Qoz Mt.

Avtalyon Mt.

AMNUN

KAHAL

KALANIT

Zalmon Tunnel

VERED HAGALIL Domus Galilee

Gihon

En Huqok

NAHAL ZALMON JCT. - SOUTH

DEIR HANNA JCT.

KORAZIM JNC.

Amud

Zalmon Prison

MAAGAR ZALMON JCT.

AMIAD JNC.

NAHAL AMUD JCT.

65

De berg Devora (genoemd naar de profetes Debora) en de nabijgelegen berg Tabor, die eruit ziet als een hooiberg (beide gelegen ten oosten van Nazareth), doen herinneren aan de overwinning van Barak op de Kanaänieten (Richteren 5:2-31). De top van de berg Tabor geldt in de christelijke traditie als de plaats van de “Verheerlijking” (Marcus 9: 2-9). Vanaf de kibboets Lavi volgt deGospel Trail langs boomgaarden en akkers richting het noorden de route van een oude Romeinse weg, en bereikt dan het rotsachtige plateau van de uitgedoofde TEFAHOT vulkaan KarneiHattin (de ‘Horens van Hattin”), waar in 1187 de islamitische strijdkrachten van Salah-a-Din (Saladin) de legers van de kruisvaarders versloegen. Er niet ver vandaan ligt het Druzische Heiligdom MASAD HARARIT/ YAHAD 7955 424traditie het graf Nabi Shuaib, volgens de 403 van EILABUN Arbel AVTALYON de profeet Jethro, de schoonvader van Mozes. ey a l lberg Arbel De 380 meter hoge rotsen van de V fa

ASHDOD YA’AQOV (ME’UHAD)

ASHDOD YA’AQOV (IHUD)

Centrum De Middellandse Zee De Sharonvlakte Judea & Samaria

Centrum

De Middellandse Zee, de Sharonvlakte, Judea & Samaria Abu Ghosh – hier in het oude Kiryat Ye’arim stond de Ark des Verbonds 20 jaar lang voordat Koning David deze naar Jeruzalem bracht (24 km naar het oosten). De Kerk van Notre Dame de l’Arche de l’Alliance (Onze Lieve Vrouwe van de Ark des Verbonds), die in 1924 op de plaats van een 5e-eeuwse Byzantijnse kerk staat, herdenkt deze gebeurtenis. In het dorp zelf staat de huidige Benedictijnse abdijkerk van St. Maria van de Opstanding. De kerk, die in 1142 gebouwd is, geldt als een van de mooiste kruisvaardersgebouwen in Israël. De resten van de originele 12e-eeuwse fresco’s zijn met veel zorg gerestaureerd en geconserveerd.

Tegenwoordig – Ashdod is de tweede havenstad van Israël. Vele cruiseschepen leggen hier aan voor dagtochten naar Jeruzalem.

Ashkelon

Ashkelon – een van de vijf Filistijnse steden. Herodes

Abu Ghosh

Tegenwoordig – Abu Ghosh is een welvarend Arabisch-Israëlisch dorp en een populaire bestemming voor de inwoners van Jeruzalem om de Arabische restaurants. In de kerken in het dorp worden regelmatig klassieke concerten en koorvoordrachten gegeven.

Afek (Antipatris) – de plaats waar de Filistijnen de

de Grote versierde de stad met fonteinen en badhuizen. In de Arabische tijd ontwikkelde de stad zich verder, maar werd in 1270 verwoest door de Mamelukken. Tegenwoordig - de huidige badplaats aan de Middellandse Zee staat bekend om haar nationale parken en archeologische schatten, zoals de overblijfselen van twee Byzantijnse kerken. Bethel – de naam betekent “Huis van God”. Op deze plaats droomde Jakob van de ladder die tot aan de hemel reikte (Genesis 28:19). Bethel wordt op verschillende plaatsen in de Bijbel genoemd als de plaats waar de Ark des Verbonds meerdere keren gestaan heeft (Genesis 31:13, Richteren 21:19, 1 Koningen 13:11; 2 Koningen 2:2).

Ark des Verbonds veroverden (1 Samuel 4:1-11). Eeuwen later herbouwde Herodes de Grote de stad ter ere van zijn vader, Antipater. Paulus werd hierheen gebracht op weg naar Caesarea om berecht te worden (Handelingen 23:31).

Anathoth – de geboorteplaats van de profeet Jeremia (Jeremia 1:1) staat tegenwoordig bekend als Anata.

Bethlehem

Bethlehem

Bethlehem* – vertaald als “Broodhuis” (Hebreeuws)

Ashdod

Ashdod – een van de vijf Filistijnse steden. Filippus de Evangelist doopte hier vlakbij een Ethiopiër (Handelingen 8:26-40).

14

of “Vleeshuis” (Arabisch). Hier werd Koning David geboren en later gezalfd door Samuel (1 Samuel 16:1-13). Het is ook de geboorteplaats van Jezus van Nazareth (Matteüs 2:1, Lucas 2:4-7). Ten zuiden van Bethlehem liggen de Vijvers van Salomo, die Jeruzalem drie millennia lang van water hebben voorzien (Hooglied, 4:12). Tegenwoordig – Een bezoek aan Bethlehem is niet compleet zonder een bezoek aan de Geboortekerk,

de Kapel van de Melkgrot en de schaapherdersvelden (in het nabijgelegen Bet Sahur). Bet Sahur* – dit dorp tussen Jerusalem en Bethlehem is volgens de overlevering de locatie van de schaapherdersvelden uit het verhaal van de geboorte van Jezus (Lucas 2:8-20).

tentoongesteld die in de omgeving en in andere delen van het land zijn gevonden.

Jaffa

Jaffa (Joppa) – Jaffa is een van de oudste steden Caesarea

Caesarea – in het jaar 22 n.Chr. gesticht door Herodes

de Grote op de resten van een eerdere stad. De stad was een belangrijke haven aan de Middellandse Zee en diende als de Romeinse administratieve hoofdstad en verblijfplaats van de Romeinse prefect. De apostel Paulus zat hier gevangen (Handelingen 23-26) en doopte hier de centurio Cornelius (Handelingen 10). Tegen de 4e eeuw was Caesarea met haar indrukwekkende bibliotheek een belangrijk centrum voor christelijke studie. De stad was het bisdom van bisschop Eusebius van Caesarea, die bekend staat als de “vader van de kerkgeschiedenis”. In de kruisvaarderstijd werd de stad op kleinere schaal herbouwd en versterkt. Tegenwoordig – Caesarea is de locatie van beroemde archeologische opgravingen, waar verschillende bouwwerken uit de Herodiaanse, Romeinse en Byzantijnse perioden en uit de kruisvaarderstijd te zien zijn. Er zijn een theater, een paleis en een amfitheater uit de Herodiaanse tijd. Tempels, warenhuizen en aquaducten uit de Romeinse tijd, een fragment van de Byzantijnse Cardo en overblijfselen van Byzantijnse en kruisvaarderskerken. Sommige van deze vroegere resten zijn gevonden binnen de muren en de gracht van de veel kleinere kruisvaardersstad. De oude haven, die nu onder water staat, maakt deel uit van het archeologische onderzeepark Caesarea Maritima. Ekron – een van de vijf Filistijnse steden. De Ark des Verbonds werd hier op een kar geplaatst en naar Bet Shemesh gereden (1 Samuel 6:16). Gezer – deze stad werd verwoest door de farao en aan zijn dochter, Salomo’s vrouw, gegeven. Salomo herbouwde Gezer (1 Koningen 9:16-17). Herberg van de Barmhartige Samaritaan – Dit museum ligt aan de weg tussen Jeruzalem en Jericho en bevindt zich vlakbij de plaats waar naar men gelooft de herberg stond die genoemd wordt in de gelijkenis van de Barmhartige Samaritaan (Lucas 10). De plaats wordt gelijkgesteld met de Bijbelse stad Maale Adumim. In het museum worden mozaïeken en voorwerpen

van Israël en is volgens de overlevering gesticht door Jafeth, de zoon van Noach. In Jaffa werden libanonceders uitgeladen die gezonden waren door Koning Hiram van Tyrus voor de Tempel van Salomo (2 Kronieken 2:16). Jona voer vanuit Jaffa naar Tarshish (Jona 1:3-17). Petrus logeerde hier in het huis van Simon de Leerlooier, waar hij zijn visioen over reine en onreine dieren kreeg (Handelingen 10:9-15) en waar hij Dorcas tot leven wekte (Handelingen 9:36-42). Tegenwoordig – Jaffa maakt deel uit van de metropool Tel Aviv-Jaffa, het centrum van het grootste stedelijke gebied van Israël, waar ongeveer drie miljoen Israëli’s wonen. Bezoek in Jaffa de Kerk van St. Petrus, het huis van Simon de Leerlooier en de archeologische opgravingen op het Kedumim-plein.

Jericho* – deze stad wedijvert met Damascus om de titel “de oudste stad ter wereld.” Het was de eerste stad die overwonnen werd door de terugkerende Israëlieten onder leiding van Jozua. Het was ook een belangrijke stad voor de profeten Elia en Elisa (2 Koningen 2). Tegenwoordig – Bezoek de Kerk van St. Elisa in Jericho zelf en het Griek-orthodoxe Klooster van de Verzoeking dat op de top van de Quarantania-berg (Jebel Quruntul) staat. De Grot van Johannes de Doper (bij Kibboets

Tzuba ten westen van Jeruzalem) – een grot (en voormalige bron) in de “wildernis van St. Johannes” die mogelijk verband houdt met Johannes de Doper zelf. De ontdekking van hagiografische tekeningen op de wanden van de grot kunnen hierop wijzen, evenals de ontdekking dat de grot ooit diende als waterbekken en doopplaats.

15

Ramleh

Ramleh – de katholieke kerk van Ramleh is gewijd aan Jozef van Arimathea en Nicodemus, die Jezus lieten begraven na de kruisiging (Johannes 19: 38-42). Te g e n w o o r d i g – Bekijk het Klooster van N i c o d e m u s , d e 1 4 eeeuwse Toren van Ramleh, de Witte Moskee en de Vijver van St. Helena.

Sharon (-vlakte en -vallei) – dit is de vruchtbare

vallei met de weidevelden die vaak genoemd wordt in de Bijbel (1 Kronieken 5:16, 27:29, Jesaja 33:9, 35:2, 65:10). Tegenwoordig – de weg vanaf Tel Aviv en de luchthaven Ben Gurion naar Jeruzalem voert door de Sharonvlakte en de Ayalonvallei, waar Jozua de zon vroeg stil te staan (Jozua 10:12-13). Shechem* – tegenwoordig Nablus (de naam is afgeleid van de Romeinse naam Flavia Neapolis). Het Graf van Jozef bevindt zich hier. Abraham kwam door Shechem op weg vanuit Ur (Genesis 12:6), Jakob kocht een “stuk land” bij de Bron van Jakob (Genesis 33:19), Jozua hernieuwde hier het verbond met God (Jozua 24), de Samaritanen kwamen oorspronkelijk hier vandaan (2 Koningen 17:24-41) en Jezus sprak met de Samaritaanse vrouw bij de Bron van Jakob (Johannes 4:7-11).

Wadi Qelt

16

Tegenwoordig – bekijk de Kanaänitische stadsmuren en de plaats van de El Berith-tempel (waar Jozua het verbond hernieuwde), de Bron van Jakob, de kruisvaarderskerk (nu de An-Nasr-moskee) en het Graf van Jozef.

Shiloh – deze historische stad op de Samariaberg ten

noorden van Jeruzalem, tussen Ramallah en Nablus, was een tijdlang het religieuze centrum en de tijdelijke hoofdstad van Israël (Jozua 18:1). Hier werd de Tent van het Tabernakel opgezet om de Ark des Verbonds in op te stellen. In de tijd van de Rechters was dit de woonplaats van Eli de Hogepriester.

Wadi Qelt (Hebreeuws: Nahal Prat) – een smalle, diepe kloof die van west naar oost loopt, van vlakbij Jeruzalem tot de vlakten van Jericho (de oude Romeinse weg naar Jericho loopt langs de zuidelijke rand). Het natuurreservaat En Prat (En Fara) heeft drie permanente bronnen. Het Grieks-Orthodoxe klooster van St. George van Koziba, dat lager in de wadi gelegen is, dateert uit de 6e eeuw. Yavne – Yavne was een kleine handelsstad aan de kust aan de Via Maris die een joods studiecentrum werd toen Rabban Yochanan Ben Zakai het Sanhedrien hierheen verplaatste na de verwoesting van Jeruzalem door de Romeinen in het jaar 70 n.Chr. Sommige geleerden zijn van mening dat de Raad van Yavne hier samenkwam om de wetten van de Hebreeuwse Bijbel vast te leggen.

Yavne

Jeruzalem

Jeruzalem Centrum van jodendom en christendom, ook als heilig beschouwd door islam. ƒƒ Veroverd door Koning David en rond het jaar 1000 voor onze jaartelling uitgeroepen tot hoofdstad van Israël. ƒƒ Locatie van de Eerste Tempel, gebouwd door Salomo in 950 v.Chr., verwoest door Nebukadnezar in 587 v.Chr. en vervolgens herbouwd door Nehemia in 445 v.Chr. ƒƒ Ongeveer 40 jaar voor de geboorte van Jezus verg- rootte en verfraaide Herodus de Tweede Tempel. ƒƒ Zoals vermeld in het Nieuwe Testament werd het leven en werk van Jezus in Jeruzalem getekend door voorvallen als de wonderen in Bethesda en Betanië, de confrontatie met de Farizeeërs, een triomfantelijke intocht in de stad op wat later bekend werd als Palmzondag, het Laatste Avondmaal (Sederavond) op de berg Zion, de nacht in de Tuin van Gethsemane, de arrestatie en het oordeel door Pilatus en de Kruisweg (Via Dolorosa) naar de Calvarieberg (Golgotha). ƒƒ De Tweede Tempel werd door de Romeinen verwoest in het jaar 70 n.Chr. Het enige dat er van de Tempel is overgebleven na de verwoesting door de Romeinen waren de muren rondom het binnenhof. In de eeuwen die volgden werd het westelijke gedeelte het middelpunt van de Joodse bedevaart en rouw. Vandaag de dag wordt het in het Jodendom beschouwd als het grootste heiligdom en staat het bekend als de Westelijke Muur of de Klaagmuur.

Jeruzalem

18

ƒƒ Na de Bar Kochba Opstand in het jaar 135 n.Chr. maakten de Romeinen wat er van Jeruzalem was overgebleven met de grond gelijk en gaven de stad de nieuwe naam Aelia Capitolina. ƒƒ In 326 n.Chr. bezocht Helena van Constantinopel, de moeder van Keizer Constantijn, Jeruzalem, de locaties verbonden met het leven van Jezus en liet er kerken bouwen zoals de Heilig Grafkerk. ƒƒ In 638 werd Jeruzalem veroverd door de Moslims, die op de plaats van de Tempel de Rotskoepel bouwden. ƒƒ Jeruzalem werd in 1099 bestormd door de Kruisvaarders, in 1187 heroverd door Saladin en viel later onder Mamelukse en vervolgens Ottomaans Turkse heerschappij. ƒƒ De huidige muren van de Oude Stad zijn in de 16e eeuw gebouwd door Sultan Süleyman de Grote. ƒƒ In december 1917 werd Jeruzalem bezet door de Britten en de geallieerden. ƒƒ Op 14 mei 1948 werd de Staat Israël gevestigd en Jeruzalem werd het jaar erop uitgeroepen tot hoofdstad. ƒƒ Jeruzalem was 19 jaar lang verdeeld tussen Israël en Jordanië, waarbij het Joden en Israëli’s met verschillende geloofsovertuigingen verboden was hun heilige plaatsen in het oostelijk deel van de stad te bezoeken. ƒƒ In 1967 werd Jeruzalem herenigd en opnieuw ingewijd als de eeuwige hoofdstad van het Joodse volk, met de vrije toegang en de mogelijkheid tot geloofsuitoefening voor alle godsdiensten.

Jeruzalem: De Olijfberg

Kardo

Jeruzalem – Bijbelse verwijzingen

ƒƒ Melchizedek, Koning van Salem (Genesis 14:18). ƒƒ Aan de noordelijke grens van de stam van Juda (Jebusieten) (Jozua 15:8). ƒƒ Verovering door David (2 Samuel 5:1-12). ƒƒ Religieuze en politieke hoofdstad van het Koninkrijk Israël (2 Samuel 6:1-23, 1 Koningen 3:1). ƒƒ Jeruzalem Psalmen: 48, 84, 87, 120 tot 134. ƒƒ Verwoesting van Jeruzalem door Nebukadnezar II in 587 v.Chr. (2 Koningen 25). ƒƒ Herbouwen van de muren van Jeruzalem door Nehemia (Nehemia 3). ƒƒ De Heilige Stad (Nehemia 11:1). ƒƒ Ontmoetingsplaats van de volken (Jesaja 2:1-5, 60). ƒƒ Visioen van het Nieuwe Jeruzalem (Jesaja 54:11-17, 62:6-12). ƒƒ De Heilige Stad, het Nieuwe Jeruzalem aan het einde der tijden (Openbaring 21:2)

Jeruzalem – De Bijbelse stad voor christenen

In het Nieuwe Testament wordt verteld over de regelmatige bezoeken die Jezus bracht aan Jeruzalem, met inbegrip van die laatste, noodlottige week, die begon met de triomfantelijke intocht op wat nu Palmzondag is, de kruisiging op Goede Vrijdag en de herrijzenis op wat nu Paaszondag is. Het was hier in Jeruzalem, op de Zionberg, dat Jezus en de apostelen het Laatste Avondmaal hielden. Hier in Getsemane, aan de voet van de Olijfberg, bracht Jezus de nacht door voordat hij gearresteerd werd door de Romeinen. Jezus werd in Jeruzalem berecht door Pontius Pilatus en veroordeeld te sterven aan het kruis, de gebruikelijke Romeinse manier van terechtstelling. Hier werd Jezus gekruisigd en daarna snel begraven voordat de Sjabbat begon. Toen de vrouwen na de Sjabbat terugkeerden naar het graf (Matteüs 28:1, Marcus 16:1, Lucas 24:1-10), ontdekten ze dat het graf leeg was. Er wordt geloofd dat Jezus 40 dagen later vanaf de Olijfberg opsteeg naar de hemel (zoals beschreven in Marcus 16:19, Lucas 24:51 en Handelingen 1). Naast de plaatsen die betrekking hebben op het leven van Jezus, zijn er ook bijbelse plekken in Jeruzalem die in verband staan met het leven van Maria en dat van andere leden van de vroege kerk.

ƒƒ David verliet Jeruzalem op de vlucht voor Absalom (2 Samuel 15:30-32) ƒƒ Salomo bouwde een paleis op de heuvel bij Jeruzalem (1 Koningen 11:7-8). ƒƒ De heerlijkheid van de Heere bleef op de berg staan die ten oosten van de stad lag (Ezechiël 11:23). ƒƒ Jezus kwam Jeruzalem binnen (Matteüs 21:1-11). ƒƒ De doodsangst van Jezus in Getsemane (Matteüs 26:30-56). ƒƒ Jezus ging naar de Olijfberg en zijn discipelen volgden hem (Lucas 22:39). ƒƒ De opstijging naar de hemel van Jezus (Lucas 24, Handelingen 1).

Getsemane

Tegenwoordig – Bewonder het panorama van Jeruzalem vanaf de top van de Olijfberg: de Kerk van Alle Naties (Basiliek van de Doodsangst), de Hof van Getsemane, de Kerk van Maria Magdalena, het Graf van de Maagd Maria, de Pater Noster-kerk, de Kerk van Dominus Flevit (“de Heer weende”) en de heiligste joodse begraafplaats ter wereld.

Bethfagé

Jeruzalem: Bethfagé ƒƒ Waar Jezus de vruchteloze vijgenboom vervloekte (Marcus 11:12-15) - de naam “Bethfagé” komt uit het Aramees en betekent “huis van onrijpe vijgen”.

25

ƒƒ Het traditionele startpunt van Jezus’ triomfantelijke intocht in Jeruzalem (Matteüs 21:1-5, Marcus 11:1 11, Lucas 19:28-36). Tegenwoordig - de Rooms-katholieke Kerk van Bethfagé (in 1883 gebouwd op de resten van een eerdere kruisvaarderskapel) bevat de 12e-eeuwse “Stele van Bethfagé” - een grote, vierkante steen, versierd met fresco’s die de triomfantelijke intocht van Jezus in Jeruzalem en de opwekking van Lazarus voorstellen. Vlakbij (op de heuvel) staat de Grieks-orthodoxe Kerk van Bethfagé, die in 1965 gebouwd is in klassieke Byzantijnse stijl.

Jeruzalem: Zionberg

ƒƒ Graf van Koning David. ƒƒ Het Laatste Avondmaal (Matteüs 26:17-30, 22:7-38). ƒƒ Pinksteren (Handelingen 2:1-4). ƒƒ De ontkenningen van Petrus (Marcus 14, Johannes 18). Tegenwoordig – Bezoek het graf van Koning David, het Coenaculum (de Zaal van het Laatste Avondmaal), de Crypte van de Ontslaping in de Hagia Maria Sionkerk (Rooms-katholiek, Benedictijns) die gebouwd is op de plaats waarvan men gelooft dat Maria, de moeder van Jezus, er in de eeuwige slaap is gevallen, en het graf van Oskar Schindler op de nabijgelegen katholieke begraafplaats.

Moria-berg

Jeruzalem: Moria-berg (Tempelberg)

Zionberg

Jeruzalem

26

ƒƒ Abraham bereidde zich voor om Isaac te offeren (Genesis 22). ƒƒ David wilde een huis voor God bouwen (2 Samuel 7:1-17). ƒƒ Bouw van de Tempel van Salomo (1 Koningen 5, 6). ƒƒ Inwijding van de tempel (1 Koningen 8).

ƒƒ Visioen van de profeet Jesaja in de tempel (Jesaja 6). ƒƒ “Dit is de tempel van de Heer” (Jeremia 7:4). ƒƒ De vondst van het wetboek in de tempel (2 Koningen 22). ƒƒ Verwoesting van de Tempel door Nebukadnezar (2 Koningen 25). ƒƒ Visioen van de toekomstige tempel (Ezechiël 40, 44). ƒƒ Herbouwing en inwijding van de tempel (Ezra 4, 6). ƒƒ Geboorte van Johannes de Doper voorspeld aan Zacharia (Lucas 1:5-25). ƒƒ Presentatie van Jezus in de tempel (Lucas 2:22-38). ƒƒ Jezus doet de rabbijnen in de tempel versteld staan (Lucas 2: 41-47). ƒƒ Toren van de tempel - verzoeking van Jezus (Lucas 4:9-12). ƒƒ Jezus in de tempel en de uitdrijving van de geldwisselaars (Matteüs 21:12-17). ƒƒ Jezus verkondigt zijn leer (Johannes 7:14-53). Tegenwoordig – bezoek de Klaagmuur, de Tempelberg met de Rotskoepel en de tunnels onder de Klaagmuur.

Jeruzalem: De Via Dolorosa (Kruisweg)

Een 1,5 km lange religieuze route door de Oude Stad van Jeruzalem, die vanaf de Antoniaburcht loopt naar Golgotha (Calvarië), de plaats van de kruisiging. Langs de Via Dolorosa (Kruisweg) bevinden zich 14 staties. De Heilig Grafkerk is de traditionele locatie van Golgotha-Calvarië. Sommige christelijke kerkgenootschappen beschouwen de Graftuin, buiten de huidige muren van de Oude Stad, als de ware locatie van Golgotha-Calvarië (Matteüs 27, Marcus 15, Lucas 23, Johannes 19). 1e statie - Antoniaburcht: Pilates veroordeelt Jezus.

Via Dolorosa

2e statie – De Veroordelingskapel (Lithostrotos): Jezus neemt het kruis op. 3e statie – Jezus valt voor de eerste maal onder het kruis. 4e statie – Jezus ontmoet zijn moeder. 5e statie – Simon van Cyrene helpt Jezus het kruis te dragen. 6e statie – Een vrouw uit Jeruzalem droogt het gezicht van Jezus af en de doek neemt de afbeelding van Jezus’ gelaat aan. Vera Icon betekent in het Grieks “ware afbeelding”. De vrouw raakt daarom bekend als “Veronica”.

27

Heilig Grafkerk

7e statie – Jezus valt voor de tweede maal. 8e statie – Jezus troost de vrouwen van Jeruzalem. 9e statie – Jezus valt voor de derde maal. 10e statie – Jezus wordt van zijn kleren beroofd. 11e statie – Jezus wordt aan het kruis genageld. 12e statie – Jezus sterft aan het kruis. 13 e statie – Jezus’ lichaam wordt van het kruis afgenomen en gewassen (de Steen van de Zalving). 14e statie – Het lichaam van Jezus wordt in het graf van Jozef van Arimathea gelegd. (Let op: de laatste vijf staties liggen binnenin de Heilig Grafkerk.) Tegenwoordig – Bezienswaardigheden in de Oude

Stad die verband houden met het leven en de tijd van Jezus ƒƒ Sint Annakerk (Rooms-katholiek) op de plaats van de Baden van Bethesda, waar Jezus de verlamde man genas (Johannes 5:1-18). De kerk zelf (gebouwd in 1138) wordt in verband gebracht met de geboorte van Anne, de moeder van Maria. ƒƒ De kruiswegstaties langs de Via Dolorosa. ƒƒ Het Convent van de Zusters van Zion (Rooms katholiek) dat een gedeelte van de “Ecce Homo”-boog bevat, het Lithostrotos, een groot stuk Romeins plaveisel, en de twee waterbekkens die gebouwd zijn door Herodes de Grote (of zelfs eerder door de Hasmoneeën) als onderdeel van een waterleidingsysteem naar de Tempelberg.

Andere bezienswaardigheden in Jeruzalem per wijk Oude Stad Christelijke Wijk: ƒƒ Grieks-orthodox Patriarchaat en Klooster. ƒƒ Latijns Patriarchaat en Kerk van de Verlosser (Franciscaans). ƒƒ Kerk van St. Johannes de Doper (Grieks-orthodox). ƒƒ Lutheraanse Kerk van de Verlosser.

Oude Stad Moslimwijk:

ƒƒ De gerenoveerde middeleeuwse Kerk van St. Anna, net binnen de Leeuwenpoort (Stephanuspoort) ƒƒ De middeleeuwse bazaars en markten.

Oude Stad Armeense Wijk:

ƒƒ De Armeens-orthodoxe Kathedraal van St. Jakobus (gedeelten van het gebouw dateren terug naar de 5e eeuw, zoals de Kapel van St. Menas). ƒƒ Het Armeens-orthodoxe klooster. ƒƒ De Syrisch-orthodoxe Kerk van St. Marcus (er heeft op deze plaats een kerk gestaan sinds de 4e eeuw).

Toren van David

28

ƒƒ Christus-kerk (Anglicaans), eerste Protestantse kerk. ƒƒ Het Toren van David-museum van de geschiedenis van Jeruzalem.

ƒƒ Yad Vashem, het nationale monument van Israël voor de martelaren en helden uit de Holocaust.

Oude Stad Joodse wijk:

ƒƒ De Herodiaanse huizen. ƒƒ Model van de Eerste Tempel, Rachel Ben Zvi centrum. ƒƒ De Zuidmuur. ƒƒ Archeologische tuin van Ophel. ƒƒ Het Archeologisch Park van Jeruzalem en het Davidson-centrum.

Net buiten de stadsmuren

ƒƒ De Pelgrimstrappen naar de Hulda-poorten. ƒƒ De Kerk van St. Petrus in Gallicantu. ƒƒ De Stad van David. ƒƒ De Vijver van Siloam, waar Jezus de blindgeboren man genas (Johannes 9). ƒƒ De Tunnel van Hizkia (Jesaja 8:6) ƒƒ De Graftuin (tegenover de Damascuspoort).

Nieuwe Stad

ƒƒ Het Israël Museum met de Schrijn van het Boek (Dode Zeerollen) en het Holyland-schaalmodel van Jeruzalem ten tijde van Jezus.

Russisch Complex

ƒƒ Het Russisch Complex en de Kathedraal van de Heilige Drieëenheid

Klooster van het Kruis

ƒƒ Klooster van het Kruis (Grieks-orthodox), volgens de overlevering de plaats waar de boom groeide waarvan het kruis werd gemaakt. ƒƒ Klooster van St. Symeon Katamonas (Grieks orthodox). ƒƒ Het Museum van Bijbelse Archeologie.

Yad Vashem

ƒƒ Mar Elias-klooster (Grieks-orthodox), volgens de overlevering op de plaats waar Elia rustte tijdens zijn vlucht voor Izebel (1 Koningen 19:2).

Ein Karem

ƒƒ Kerk van St. Johannes de Doper (Rooms-katholiek), bevat een grot waarvan geloofd wordt dat Zacharia en Elizabeth er woonden (Lucas 1:5-25). ƒƒ Kerk van de Maria-Visitatie (Rooms-Katholiek), waar volgens de overlevering Maria het Magnificat zong tijdens een bezoek aan haar nicht Elizabeth (Lucas 1:46-55). ƒƒ Het Russisch-orthodoxe Gorny-klooster (Lucas 1:39-56). ƒƒ Kerk en Convent van de Zusters van Zion (Rooms katholiek). ƒƒ Klooster van St. Johannes de Doper in de Wildernis, gesticht in de nabijheid van een grot waarvan geloofd wordt dat Johannes de Doper er in eenzaamheid en boetedoening gewoond heeft (Lucas 1:80).

Bezienswaardigheden in de omgeving van Jeruzalem

ƒƒ Graf van Rachel – tenminste sinds de 4e eeuw vereerd als de begraafplaats van de geliefde vrouw van Jakob, Rachel, die stierf bij de geboorte van Benjamin (Genesis 35:19-20). Deze plaats wordt beschouwd als de op twee na heiligste plaats voor de Joden. ƒƒ Bethanië* (tegenwoordig al-Eizariya) – woonplaats van Maria, Martha en Lazarus, die door Jezus uit de dood opgewekt werd (Johannes 11:1-44). ƒƒ Herberg van de Barmhartige Samaritaan – een 16e-eeuwse Ottomaanse karavanserai op de weg tussen Jeruzalem en de Dode Zee. In het museum worden mozaïeken tentoongesteld die in de omgeving en in andere delen van het land zijn gevonden. De herberg wordt pas sinds kort geassocieerd met de Barmhartige Samaritaan, maar de nabijgelegen kerk van St. Euthymius (nu een ruïne) werd in de 5e eeuw gebouwd ter herdenking van de gelijkenis (Lucas 10:25-37).

29

Zuiden Dode Zee Negev-woestijn Rode Zee

Arad – plaats van een historische tel in het noorden

van de Negev. De tel bevat overblijfselen uit de vroege Kanaänitische tijd (Numeri 21:1 Jozua 12:14). De citadel is gebouwd in de tijd van Koning David en Koning Salomo. Een heiligdom binnenin het kasteel (dat dateert uit de tijd van de koninkrijken Israël en Juda) bevat twee wierookaltaren en twee staande stenen. Tegenwoordig – bekijk de bouwkundige resten (gebouwen en muren) van verschillende perioden en bezoek de nabijgelegen stad Arad, die bekendstaat om haar heilzame, droge lucht.

van Israël, woonde na zijn pensionering. Ben Gurion ligt begraven op het terrein van het nabijgelegen onderzoekscentrum, dat een prachtig uitzicht heeft over het indrukwekkende Nahal Zin-ravijn.

Dode Zee

De Dode Zee (Zoutzee) – dit zoutmeer ligt op 423

meter onder zeeniveau en is daarmee de laagstgelegen plaats op aarde. De Dode Zee is een van de zoutste meren op aarde. Het heeft meer dan acht keer zoveel zout dan in de oceaan aanwezig is. Er wordt geloofd dat de steden Sodom en Gomorra in de omgeving van de Dode Zee lagen. Tegenwoordig – Bezoekers kunnen zich vermaken door op het oppervlak van de Dode Zee te drijven en kunnen een van de vele spa’s bezoeken.

Beersheva

Ein Gedi – David verborg zich hier toen hij op de vlucht was voor Saul (1 Samuel 24). De oase en de wijngaarden worden genoemd in het Hooglied (1:14).

Beersheva – De geschiedenis van deze stad gaat terug tot de Bijbelse periode van de kolonisatie van Israël. De Bijbelse stad heet Be’er Sheva genoemd naar de bron en ofwel het nummer “zeven” ofwel de “eed” die Abraham aflegde samen met Abimelech, zoals beschreven n Genesis 21:31 en 26:33. Tegenwoordig – Beersheva is de woonplaats van een kwart miljoen Israëli’s en wordt beschouwd als de hoofdstad van de Negev. Bezoek de Ben Gurionuniversiteit van de Negev en de donderdagse Bedoeïnenmarkt. Ten zuiden van de stad ligt Kibboets Sde Boker, waar David Ben Gurion, de eerste premier

Tel Beersheva

Eilat

Eilat – deze stad ligt op of vlakbij de plaats van de Bijbelse stad “Etsion-Geber”, waar de Israëlieten bij de Golf van Akaba kampeerden na de Uittocht uit Egypte (Numeri 33– 36) en waarvandaan de schepen van Koning Salomo naar Ophir voeren (1 Koningen 9:26). Onder de heerschappij van de Nabateeërs, de Romeinen, de Arabieren en de kruisvaarders bleef dit een belangrijke stad. Tegenwoordig – de huidige havenstad en badplaats Eilat wordt jaarlijks door duizenden toeristen en Israëli’s bezocht. Ten noorden van de stad ligt het Timna-park, waar de Pilaren van Koning Salomo zich bevinden,

31

evenals de oude kopermijnen waar de groene Eilatsteen (verwant aan malachiet) gedolven werd.

Nahal Hever – de brieven en stukken perkament die

hier in de “Brievengrot” zijn gevonden, beschrijven gebeurtenissen die plaatsvonden tijdens de derde Joodse opstand tegen de Romeinen onder leiding van Bar Kochba (132-136 n.Chr.).

Masada

Masada – hier liggen het prachtige paleis en het fort

van Herodes hoog op een geïsoleerd plateau ten westen van de Dode Zee. Het was de plaats waar in het jaar 73 n.Chr. de laatste opstand van de Joden tegen de Romeinse veroveraars plaatsvond en waar de 960 verdedigers van het fort massaal zelfmoord pleegden. In 2001 werd Masada door UNESCO uitgeroepen tot Werelderfgoed. Tegenwoordig – Een bezoek aan Israël is niet compleet zonder een bezoek aan Masada, dat te voet of per kabelbaan bereikt kan worden.

Massada en Dode Zee

32

Nahal Hever

Negev-woestijn – onderdeel van het woestijnlandschap dat beschreven wordt tijdens de omzwervingen van de Israëlieten. Hier vindt u onder andere de Zin-wildernis en de indrukwekkende Ramon-krater.

Qasr el Yahud – de traditionele locatie van de doop

van Jezus door Johannes de Doper (Matteüs 3:13-17). Deze plaats ligt aan de Jordaanrivier, 10 kilometer ten noorden van de Dode Zee. Er zijn moderne kapellen van de Rooms-katholieke, Oost-orthodoxe en Koptische kerk en ruïnes van heiligdommen uit de Byzantijnse tijd en de kruisvaarderstijd. Qasr el Yahud is dagelijks geopend voor bezoekers. Deze plaats is ook van belang voor het Jodendom, omdat men gelooft dat dit de plaats is waar de Israëlieten de Jordaan overstaken toen ze Kanaän binnenkwamen.  

Timna National Park

Qumran National Park

Qumran National Park – de plaats van een oude nederzetting uit de 1e eeuw v.Chr. aan de noordwestelijke oever van de Dode Zee. Er wordt verondersteld dat dit een gemeenschap van Essenen was, die de Dode Zee-rollen geschreven hebben. Deze rollen werden na 2000 jaar, in 1947 ontdekt, verborgen in nabijgelegen grotten. De meeste rollen en fragmenten worden bewaard in de Schrijn van het Boek en in het Rockefeller-museum. De Koperrol bevindt zich in het Jordaans Archeologisch Museum in Amman. Tegenwoordig – Bezoekers aan Qumran kunnen de opgravingen bekijken. U kunt ook de nabijgelegen Kibboets Almog met zijn Rollenmuseum bezoeken.

Timna National Park

33

Reizen met de Bijbel in de hand Voorstel voor een reisroute van 7 dagen

Dag 1

Aankomst bij de luchthaven Ben Gurion nabij Tel Aviv. Bezoek de nabijgelegen Bijbelse Tuin Neot Kedumim voor een Bijbelse maaltijd en een bezichtiging van de tuinen. Of breng een bezoek aan Mini-Israël om de miniaturen van de bijbelse plaatsen van Israël te bekijken. (Deze activiteiten kunnen ook dienen ter afsluiting van de reis.) Reis per bus naar uw hotel in Tel Aviv of Netanya aan de Middellandse Zee.

een fascinerende tel (heuvel) aan die bestaat uit de resten van 26 verschillende beschavingen die steeds bovenop elkaar gebouwd zijn en heeft u een prachtig uitzicht over de Jizreëlvallei, ook bekend als de Vallei van Armageddon (Openbaring 16:16). Rijd daarna door de vallei naar Nazareth, waar Jezus woonde in zijn jeugd. Bezoek de Basiliek van de Aankondiging en de Bron van Maria. Reis daarna verder naar Kana, waar Jezus zijn eerste wonder verrichte en water in wijn veranderde (Johannes 2:1-11). Stellen die hun trouwbeloften willen hernieuwen kunnen dit hier in de kapel doen. Rijd tenslotte naar Tiberias en blijf daar overnachten.

Dag 3

Tel Aviv

Dag 2

Uw reis begint in Jaffa (het Bijbelse Joppa), de oude zeehaven waaruit de profeet Jona voor God vluchtte (Jona 1:3) en de stad waar Petrus bij Simon de Leerlooier logeerde en Dorcas tot leven wekte (Handelingen 9:36-43). Daarna rijdt u langs de Middellandse Zeekust in noordelijke richting naar Caesarea, de prachtige Romeinse havenstad en een van de grootste archeologische opgravingsplaatsen van Israël. In deze stad werd de Romeinse centurio Cornelius gedoopt door Petrus en werd hij de eerste niet-Joodse bekeerling tot het christendom (Handelingen 10). Hier ook werd Paulus berecht door Festus (Handelingen 25:6-12). Reis verder naar Mukhraka op de Karmelberg, waar Elia strijd leverde met de profeten van Baäl (1 Koningen 18:15-40) en daarna naar Megiddo (1 Koningen 9:15). Daar treft u

Nazaret, Basiliek van de Aankondiging

34

De dag begint met een bezoek aan de Bijbelse plaatsen rond het Meer van Galilea: De Berg van de Zaligsprekingen, waar Jezus de Bergrede gaf (Matteüs 5:1-12); Kafarnaüm, de stad waar Jezus woonde tijdens zijn leerverkondiging in Galilea, (Matteüs 4:13); Tabgha, waar Jezus de broden en vissen vermenigvuldigde (Lucas 9:10-17); en de kapel die de plaats herdenkt waar Jezus Petrus opdroeg zijn schapen te voeden (Johannes 21:15-17). Ga bij Nof Ginosar langs om de 2000 jaar oude “Jezusboot” te bekijken. Geniet daarna van een boottochtje op het Meer van Galilea en een lunch van St. Petrusvis (tilapia). Bekijk na de lunch de audiovisuele presentatie over Galilea. Als er nog genoeg tijd is, breng dan voordat u terugkeert naar uw hotel in Tiberias een bezoek aan Hoog-Galilea en de Golanhoogten, waar u de historische steden Caesarea Philippi en Hazor kunt bekijken, of ga naar Yardenit voor een doopdienst in de Jordaanrivier. Breng de nacht door in Tiberias.

Dag 4

Vandaag reist u vanaf het Meer van Galilea door de vallei van de Jordaanrivier naar de Dode Zee. Uw eerste halte is het kruisvaarderskasteel van Belvoir, dat uitkijkt over de Jordaanvallei. Rijd daarna verder

naar Beit She’an (1 Samuel 31:10), de grootste en meest spectaculaire archeologische opgravingsplaats van Israël. Dan reist u verder zuidwaarts door de Jordaanvallei naar Jericho*, de oudste stad ter wereld, die door Jozua overwonnen werd (Jozua 6:20). Daarna gaat u door de Judeawoestijn verder naar de Dode Zee, met als eindbestemming uw hotel in Ein Bokek aan de Dode Zee. Breng de nacht door in Ein Bokek.

Ramon-krater

Dag 5

Begin uw reis vandaag met een bezoek aan Masada, waar u via de kabelbaan de berg beklimt om het woestijnpaleis van Herodes te bekijken. Ga daarna verder naar de prachtige oase Ein Gedi, waar David zich verborg voor Koning Saul (1 Samuel 24). Neem even de tijd om in de Dode Zee te drijven. Rijd daarna door naar Qumran, de woonplaats van de 1e-eeuwse sekte de Essenen, de schrijvers van de Dode Zeerollen. Keer dan terug naar Jericho* en neem de kabelbaan van Jericho naar Qarantal (de Berg van de Verzoeking, Matteüs 4:1-11) en het klooster. Rijd tenslotte vanuit Jericho* naar Jeruzalem – een weg die 1200 meter stijgt over een afstand van 21 km – en stop onderweg bij de Herberg van de Barmhartige Samaritaan (Lucas 10:25-37). Pauzeer op de top van de Scopus-berg om uw eerste blik op de “Gouden Stad” te werpen en de zonsondergang over Jeruzalem te bewonderen. Breng de nacht door in Jeruzalem.

Jeruzalem

Dag 6

Vandaag gaat u Jeruzalem verkennen. Begin met een rit rondom de stadsmuren van de Oude Stad en probeer alle stadspoorten te vinden. Elke poort heeft zijn eigen

rijke geschiedenis. Reis dan per bus naar de top van de Olijfberg om de hele stad te kunnen overzien. Loop daarna over de Palmzondagweg naar het Hof van Getsemane (Matteüs 26:36) en stop bij Dominus Flevit, waar Jezus ook stopte en huilde om Jeruzalem (Lucas 19:41-44). Bekijk de eeuwenoude olijfbomen in het Hof van Getsemane en bezoek de prachtige Kerk van Alle Naties. De bus rijdt daarna de Zionberg op, waar u het Graf van David en de Bovenzaal kunt bezoeken (Marcus 14:12-26, Handelingen 1:13). Betreed de Oude Stad via de Zionpoort en loop naar de Joodse wijk. Bezoek daar de Cardo en de Hizkia-muur en werp uw eerste blik op de Klaagmuur. Daarna verlaat u de Oude Stad en rijdt u de korte afstand naar het Israël Museum en de Schrijn van het Boek, waar de Dode Zeerollen worden bewaard. Ga dan verder naar de Knesset om de prachtige menora te bekijken. Rijd door naar Yad Vashem, het Holocaustmuseum. Ga tenslotte langs het schaalmodel van Jeruzalem uit de tijd van de Tweede Tempel voordat u terugkeert naar uw hotel. Breng de nacht door in Jeruzalem.

Jeruzalem

Dag 7

Begin de dag met een bezoek aan Bethlehem*. Bezichtig daar de Geboortekerk en het Kribbeplein (Lucas 2:1-7), evenals het Schaapherdersveld* in het nabijgelegen Beit Sahour*. Keer daarna terug naar de Oude Stad via de Mestpoort, waar u de opgravingen van de Zuidelijke Tempel en de Klaagmuur kunt bekijken. Breng dan een bezoek aan het ondergrondse gangenstelsel onder de Tempelberg, dat u naar de straten waarop Jezus en zijn discipelen gelopen hebben, brengt. Beklim dan de Tempelberg en bezichtig de Rotskoepel. Maak dan te voet een tocht door de Oude Stad langs de Via Dolorosa, de Baden van Bethesda (Johannes 5:1-14), de Kapel van St. Anna, de Lithostrotos, Ecce Homo-boog, de Heilig Grafkerk en de middeleeuwse markt. Verlaat de Oude Stad dan via de Damascuspoort en maak een wandeling buiten de poorten, waar u de Graftuin en het Calvarië van Gordon vindt. Vertrek uit Israël of overnacht in Jeruzalem.

35

Praktische informatie

www.goisrael.nl

Meer informatie kunt u vinden op de website van het Israëlisch Nationaal Bureau voor Toerisme: www.goisrael.nl.

Hotels

Israël heeft honderden hotels, die een breed scala aan accommodatiemogelijkheden bieden voor alle smaken, doeleinden en budgetten. Van kleine, eenvoudige pensions tot luxe 5-sterrenhotels, met prijzen die variëren per hoteltype en per seizoen. De meeste hotels in Israël hebben vergaderzalen en kamers die geschikt zijn voor kleine tot middelgrote groepen en beschikken over audiovisuele apparatuur, vertaaldiensten, technische diensten,, draadloze, hoge-snelheidsinternetverbinding, e-mail en mobiele communicatie en mogelijkheden voor tentoonstellingen. De congresindustrie is belangrijk in Israël. Daarom beschikken de meeste nieuwe hotels over congres- en conferentiefaciliteiten. Tegenwoordig kunt u in het Hebreeuws, Engels en vaak ook in andere talen online informatie verkrijgen en reserveringen maken voor resorts, spa’s, hotels, boetiekhotels, kibboetsen en hotelketens.

accommodatie te vinden. Deze resorts bieden verschillende recreatiemogelijkheden, zoals zwemmen, waterskiën, zeilen, paardrijden, tennis en amusement in de avond. Met hun buitenactiviteiten en hun informele sfeer zijn deze resorts over het algemeen gericht op jongere reizigers. De meeste vakantiedorpen zijn alleen geopend tijdens de zomermaanden.

Jeugdherbergen

De Israëlische vereniging van jeugdherbergen (Israel Youth Hostels Association, IYHA), die verbonden is met de internationale vereniging van jeugdherbergen, beheert over het hele land herbergen voor gasten van alle leeftijden. Alle jeugdherbergen bieden slaapzalen en de meeste bieden maaltijden en kookfaciliteiten. Sommige herbergen hebben ook tweepersoonskamers en gezinskamers voor ouders met kinderen. Individuele reserveringen moeten rechtstreeks bij de herbergen in kwestie gemaakt worden; groepsreserveringen bij de IYHA. De IYHA biedt ook een “eerste indruk van Israël”pakket van 8 dagen en 7 nachten, met een rondleiding met gids door Jeruzalem en dagtochten naar Nazareth en de Dode Zee. Zie de website van de IYHA www.iyha.org.il voor meer informatie. Veldscholen

Kibboets Ein Gedi

Kibboetshotels

De kibboets (collectieve nederzetting) is een Israëlische sociale leefgemeenschap. De meeste van de 280 kibboetsen van Israël zijn in principe landbouwnederzettingen, maar velen hebben tegenwoordig een meer industrieel georiënteerde economie. Verschillende kibboetsen, vooral in noordelijk en centraal Israël, hebben hotels gebouwd op hun terrein, waardoor bezoekers deze over de hele wereld bekende levensstijl van dichtbij kunnen meemaken. Kibboetshotels bieden gasten een ontspannen, informele vakantie in een aantrekkelijke, landelijke omgeving. Sommige kibboetsen bieden speciale avondprogramma’s over het kibboetsleven.

Vakantiedorpen

In de vakantiedorpen van Israël zijn uitstekende

36

De natuurbeschermingsorganisatie van Israël (Society for the Protection of Nature in Israël, SPNI) beheert een netwerk van zogenaamde ‘veldscholen’ over het hele land. Deze scholen zijn gespecialiseerd in de natuurlijke geschiedenis en de ecologie van de omgeving waarin ze zich bevinden. De meeste veldscholen bieden overnachtingsmogelijkheden voor bezoekers, met een eetzaal en andere faciliteiten. De veldscholen, die over het algemeen ver van de dichtbevolkte gebieden liggen, bieden ook allerlei verschillende, interessante en spannende excursies naar de Negev-woestijn en de Judeawoestijn, de bergen in het noorden en het centrum en de kustvlakten.

Christelijke herbergen

Verschillende christelijke gemeenschappen beheren herbergen en hotels. Bel voor meer informatie naar het informatiecentrum voor toeristen in Jeruzalem, tel. +972-2-6271422. U kunt ook informatie over herbergen en kerkdiensten verkrijgen bij het christelijk informatiecentrum in Jeruzalem, tel. +972-2-6272692 of bij de website van het CIC (www.cicts.org).

Georganiseerde reizen

Er zijn verschillende geautoriseerde reisorganisatoren die vele georganiseerde reizen aanbieden, over het

algemeen in bussen of minibussen met airconditioning. De reisroutes en tarieven worden bepaald volgens de richtlijnen van het Israëlische Ministerie van Toerisme, zodat u kunt genieten van een uitgebreid reisprogramma en maximaal comfort. Er zijn reizen beschikbaar van een halve dag, een hele dag of langer. Sommige reizen bieden zowel vervoer per vliegtuig als per bus. Er vertrekken regelmatig georganiseerde reizen vanuit de belangrijke steden en tijdens het hoogseizoen vanuit populaire vakantieresorts. Alle georganiseerde reizen worden begeleid door gekwalificeerde, ervaren, meertalige gidsen, die een officiële badge dragen met de woorden “Licensed Tour Guide” (geautoriseerd reisgids). Kleinere groepen kunnen een geautoriseerde chauffeur-gids en een speciale limousine of minibus met het rode embleem van het Ministerie van Toerisme huren. Uitgebreidere informatie, reisroutes, tarieven en schema’s zijn beschikbaar bij reisbureaus en reisorganisaties. Belangrijke openbare instellingen en organisaties, zoals WIZO, Hadassah, de universiteiten en de Knesset (het Israëlische parlement) bieden door een gids begeleide rondleidingen. In de grotere steden worden wandeltochten georganiseerd door de gemeente. Bij alle grotere hotels kunt u meer informatie verkrijgen.

vrijdagmiddag, op zaterdag en op de meeste joodse feestdagen. U kunt ook geld wisselen bij officiële wisselkantoren, die in alle belangrijke steden te vinden zijn. Houd er echter rekening mee dat geldwisselkantoren geen traveler’s cheques accepteren. Wisseltransacties die op zondag plaatsvinden worden berekend op basis van de wisselkoersen van de vorige vrijdag. Reizigers (zowel staatsburgers als bezoekers) die elektrische apparatuur ter waarde van meer dan 200 dollar invoeren in Israël, moeten bij de douane door het rode spoor gaan. Volwassen bezoekers aan Israël mogen 250 sigaretten of 250 gram tabaksproducten, twee liter wijn en een liter sterke drank plus 250 mg parfum belastingvrij invoeren. Houd er rekening mee dat dieren, planten, vuurwapens en vers vlees niet ingevoerd mogen worden, tenzij u van tevoren een vergunning heeft aangevraagd.

De Israëlische week

De Israëlische werkweek loopt van zondag tot en met donderdag en het weekend is op vrijdag en zaterdag. De meeste bedrijven die op vrijdag open zijn, sluiten halverwege de middag vóór de aanvang van de Sjabbat. De Sjabbat begint bij zonsondergang op vrijdag en duurt tot na zonsondergang op zaterdag. Moslims en christenen houden hun eigen Sjabbatdagen aan, respectievelijk vrijdag en zondag.

Talen

Hebreeuws en Arabisch zijn de officiële talen van Israël, maar de meeste Israëli’s spreken tenminste twee talen. De bevolking van Israël is een mengelmoes van mensen uit bijna elk land op aarde, en velen spreken de taal van hun ouders. Bijna alle wegwijzers, winkelborden, restaurantmenu’s, aanduidingen van historische plaatsen en andere bewegwijzering is ook in het Engels.

Geldzaken en douane

De Israëlische munteenheid is de Nieuwe Israëlische Shekel (NIS), in het kort “shekel” genoemd. Het meervoud is shkalim in het Hebreeuws, shekels in het Engels of Nederlands. Er gaan 100 agorot in 1 shekel (enkelvoud agora). Bankbiljetten zijn er in coupures van 20, 50, 100 en 200 shekel, munten in waarden van 10 agorot en 1/2, 1, 2, 5 en 10 shekel. In praktische elke bank in Israël kunt u geld wisselen. Alle banken zijn van zondag t/m vrijdag ‘s ochtends geopend vanaf 8:15 of 8:30 uur. Openingstijden in de middag variëren. Alle banken zijn gesloten op

“Ha-Namal” Tel Aviv

Klimaat en kleding

Bij het inpakken voor een reis naar Israël, is het van belang rekening te houden met het klimaat. Hoewel het weer het grootste deel van het jaar warm en zonnig is, kan het ‘s winters koud worden, vooral ‘s nachts en in de bergen. De winter is ook het regenseizoen, dus zorg ervoor dat u regenkleding bij zich heeft. Enkele andere praktische kledingtips: neem een hoofddeksel en een zonnebril mee tegen de zon. Gemakkelijke schoenen zijn ook handig. Voor het bezoeken van heiligdommen heeft u gepaste kleding en vaak een hoofddeksel nodig. Korte broeken en ontblote armen worden vaak niet toegestaan in deze plaatsen.

Autorijden in Israël

Alle autobestuurders uit het buitenland moeten in het bezit zijn van een geldig rijbewijs (internationaal of uit het land van herkomst). In Israël wordt rechts gereden en de bewegwijzering is bijna overal zowel in het Hebreeuws als in het Engels. In sommige gebieden zijn wegwijzers ook in het Arabisch. Verkeersborden volgen de internationale standaard. De maximumsnelheid op Israëlische wegen is 90-110 km/uur op snelwegen tussen de steden, 80 km per uur op andere wegen tussen steden en 50 km per uur binnen de bebouwde kom. Het is te allen tijde aan de

37

bestuurder en de passagiers (zowel voorin als achterin) om autogordels te dragen. Kinderen onder de 14 jaar mogen niet voorin zitten. Israel Railways biedt regelmatige treindiensten tussen de belangrijkste steden van Israël. Zie de website van Israel Railways (www.rail.co.il) voor routes, vertrektijden en tarieven.

Van en naar de luchthaven

De meeste reizigers naar Israël komen aan op de luchthaven Ben Gurion, aan de snelweg tussen Tel Aviv en Jeruzalem. Voor degenen die niet opgehaald worden en die geen taxi willen nemen, zijn er regelmatige bus- en treinverbindingen (rechtstreeks of met een overstap) tussen de luchthaven Ben Gurion en de rest van Israël. Er is ook een pendelbusdienst tussen het vliegveld en de hoteldistricten van Tel Aviv en Jeruzalem. Voor reizen naar de luchthaven: verschillende taxibedrijven bieden een 24-uurs deur-tot-deurdienst, met individuele of gedeelde taxi’s (vanaf bijv. Jeruzalem, Beersheva, Haifa of Tel Aviv).

De afgelopen jaren is er een groot aantal moderne overdekte winkelcentra gebouwd over het hele land. De openingstijden van deze winkelcentra zijn nog flexibeler. Op vrijdag sluiten alle winkels over het algemeen hun deuren om 14:00 - 15:30 uur hun deuren. De meeste winkels in Joodse plaatsen zijn ‘s zaterdags niet geopend.

Postkantoor

De meeste postkantoren zijn zondag t/m vrijdag geopend vanaf 8:30 uur en blijven open tot 12:30 of 13:30 uur, afhankelijk van de dag. ‘s Middags variëren de openingstijden. Sommige kantoren zijn ook geopend van 15:30 tot 18:00 uur. Zie voor meer informatie de website van de Israëlische postdienst (www.israelpost.co.il).

Israël Museum

Musea

Openingstijden variëren per museum. Sommige musea zijn ‘s zaterdags geopend.

Creditcards Jeruzalem - Mamila

Winkels

In de grote steden zijn de winkels gewoonlijk van zondag t/m donderdag geopend van 9:00 tot 19:00 uur. Sommige kleine buurtwinkels sluiten nog tussen de middag en openen hun deuren opnieuw om 16:00 uur.

Tel Aviv

38

De meeste winkels, restaurants en hotels accepteren creditcards. De meest gebruikelijke creditcards zijn American Express, Diners Club, Eurocard, MasterCard en Visa.

Tijdsverschil

In Israël is het één uur later dan in Nederland. Er kunnen soms tijdelijke variaties optreden met de zomer- en wintertijd.

Taxi’s

Alle taxi’s in Israël zijn bij de wet verplicht uitgerust te zijn met een meter, die voor alle plaatselijke ritten gebruikt moet worden. Officiële taxi’s hebben een registratienummer aan de zijkant. Passagiers hebben recht op een gedrukte bon uit de meter. De meter kan volgens drie verschillende tariefniveaus gebruikt worden: het gewone tarief (plus toeslag voor extra passagiers), het gewone tarief plus een toeslag wanneer u de taxi per telefoon per direct bestelt, het gewone tarief plus toeslag voor ritten op zaterdag, op feestdagen of ‘s nachts (tussen 21:00 uur en 05:30). Er geldt ook een toeslag voor bagage. Tarieven voor ritten tussen steden worden bepaald door een officiële tarievenlijst, die de chauffeur verplicht is op verzoek te tonen. In Israël is het niet verplicht taxichauffeurs een fooi te geven.

Fooien

Fooien geven is vrij gebruikelijk in Israël. De norm was tot voor kort 10%, maar dat wordt nu als laag beschouwd. De rekening van een restaurant kan inclusief ‘bedieningstoeslag’ zijn of niet. Als de bediening niet op de rekening staat, is het gebruikelijk een fooi te geven (in veel cafés en restaurants worden fooien beschouwd als onderdeel van het salaris van de ober/serveerster).

Religieuze gebruiken

Behalve in Oost-Jeruzalem, delen van Haifa en Nazareth rijdt het openbaar vervoer niet op de Sjabbat – vanaf een uur voor zonsondergang op vrijdag tot zaterdagavond. Dit geldt ook op joodse feestdagen (van zonsondergang tot zonsondergang). Taxi’s zijn echter wel beschikbaar (en in sommige stedelijke gebieden “sheruts”, gedeelde taxibusjes). De uitzondering hierop is Jom Kipoer, de joodse Verzoeningsdag. Op deze dag rijdt er geen enkel gemotoriseerd voertuig op de wegen, behalve noodvoertuigen zoals ambulances. Bijna alle grotere hotels in Israël staan onder supervisie van het rabbinaat. Dit betekent dat er alleen koosjer

voedsel geserveerd wordt dat bereid is volgens de joodse spijswetten. Buiten de hotels zijn er vele goede restaurants die koosjer voedsel serveren en andere die niet-koosjer voedsel serveren. In de grote steden zijn er restaurants die ‘s zaterdags geopend zijn, maar deze restaurants zijn vaak niet koosjer. In de gedeelten van het land met een Arabische bevolking zijn de winkels, restaurants en cafés geopend op zaterdag en op bijna alle joodse feestdagen. De meeste moslimwinkels zijn echter gesloten op vrijdag en christelijke winkels sluiten op zondag. Wanneer u een bezoek brengt aan joodse, christelijke, islamitische of andere godsdienstige plaatsen, zorg er dan voor dat u respect toont voor de plaatselijke religieuze gebruiken, feestdagen en vieringen.

Elektrische stroom

Israël heeft een elektrische stroomvoorziening van 220 volt bij 50 Hertz. In de kamers van de grotere hotels is er echter meestal een ingebouwd stopcontact van 110 volt voor elektrische scheerapparaten. De meeste stopcontacten in Israël hebben drie gaten, maar de grootte is anders dan die van de stopcontacten die gebruikt worden in Europa. Toeristen die elektrische apparaten meenemen naar Israël kunnen eventueel ook een adapter meenemen, vaak bieden de grotere hotels echter de mogelijkheid om ook de Nederlandse tweepolige stekker te gebruiken.

39

Voor meer informatie Israëlisch Nationaal Bureau voor Toerisme Tel. 020-6128850 facebook.com/bezoekisrael

www.goisrael.nl

©All rights reserved - Israel Ministry of Tourism Published by the Israel Ministry of Tourism / Publications Department Text: 2008 by Benjamin Blustein; revised 2012 by Ouality Translations (QT) Graphic Design & Production: Blustein Maps & More Photographs: Itamar Grinberg, Pascal Hoffmann, Albatross, Mordagan, Avnissan. Printed in Israel 2013

Cat. No. 125-13/6

Israel Ministry of Tourism 5 Bank of Israel St. P.O.Box 1018 91009 Jerusalem, Israel Tel. +972-2-666-4200, Fax +972-2-666-4451