Zorggroep Apeldoorn en omstreken
TenToon Oktober 2014 - nummer 2
Bewegen in het verpleeghuis Steeds meer onderdeel van het dagelijks leven
Elkaar versterken Casemanagers en huisartsen werken samen aan de best passende zorg
KOPgroep Effectief voor mensen met beginnende dementie
De Spreng Nieuwe specialist ouderengeneeskunde
Inhoud Nieuws
3
In gesprek In gesprek over Bewegen
Uitgelicht
Bewegen wordt steeds meer onderdeel van het dagelijks leven in het verpleeghuis
Verder in dit magazine: Korte berichten
6 Zorgservicebureau
Uitgelicht
8
Hoe casemanagers en huisartsenpraktijken elkaar kunnen ondersteunen in de zorg voor mensen met dementie
KOPgroep
12
Combinatie lotgenotencontact, beweging en muziek is effectief voor mensen met beginnende dementie
De Spreng
14
15
Nieuwe specialist ouderengeneeskunde: “Door samenwerking kunnen we de zorg zo passend mogelijk maken.”
Hoofdredactie: Lex Smetsers, Manager Wonen&Zorg Zorggroep Apeldoorn en omstreken Redactie: Linda Frederiks, Anke van der Brug, Coline Hania Fotografie: Miriam Oldenmenger Vormgeving: Tomworks.nl TenToon is een uitgave van: Zorggroep Apeldoorn en omstreken Zr. Meyboomlaan 10 7334 DV Apeldoorn Postbus 313 7300 AH Apeldoorn
Bewegen steeds meer onderdeel van dagelijks leven in het verpleeghuis Uit onderzoek blijkt dat 9 van de 10 verpleeghuisbewoners in Nederland inactief zijn. Dat wil zeggen dat zij niet aan de Nederlandse Norm Gezond bewegen voldoen (bron SCP).
Bewegen krijgt steeds meer aandacht in de maatschappij. De positieve effecten van beweging op zowel fysiek als sociaal vlak worden steeds duidelijker.
3
In gesprek Uit onderzoek blijkt echter dat veel mensen die in het verpleeghuis wonen inactief zijn. Middels het project ‘Bewegen en beweging’ brengt Zorggroep Apeldoorn en omstreken bewegen juist weer terug in het dagelijks leven van cliënten.
Simpel is het sleutelwoord
De dagelijkse handelingen zijn net zo belangrijk als het wekelijkse uurtje gymnastiek in groepsverband” 4
Monica Vink, locatiemanager Randerode Wonen en projectleider van het project ‘Bewegen en beweging’: “Simpel is eigenlijk het sleutelwoord als het om bewegen gaat en hoe wij daar tegenaan kijken. De dagelijkse handelingen zoals opstaan, naar het toilet, maar ook boontjes doppen of een kleine wandeling is net zo belangrijk voor beweging als het wekelijkse uurtje gymnastiek. We moeten leren niet alles over te nemen van de cliënt, maar te kijken wat hij nog wel kan en hem dit ook zelf laten doen. Waarom zou iemand die thuis nog wel stukjes kan lopen met een rollator dat ineens niet meer doen als hij in het verpleeghuis woont? Waarom laten we een ‘valrisico’ hier leidend zijn, terwijl dit thuis niet zo is? Door zelf actief te blijven, houdt de cliënt vaardigheden langer vast én zou het maar zo kunnen zijn dat hij zelfs minder valt. Dit sluit naadloos aan bij onze visie ‘Zorggemeenschap’, waarbij we samen met de cliënt en zijn familie, vrijwilligers én onze professionals de zorg rondom de cliënt organiseren en niet meer de zorg compleet overnemen.”
Verschillende vormen van bewegen
Tettie van der Graaf, hoofd paramedische dienst van Zorggroep Apeldoorn e.o. en nauw betrokken bij het project: “Je hebt verschillende manieren van bewegen. Je hebt therapeutisch bewegen onder leiding van een fysiotherapeut of ergotherapeut of je kunt functioneel bewegen zoals je in het dagelijks leven doet. Daarnaast is er natuurlijk recreatief en preventief bewegen om therapie te voorkomen. Juist het functionele en recreatieve bewegen willen we stimuleren om zo achteruitgang te voorkomen en ook om minder therapeutisch bewegen te hoeven inzetten. Dit kan inderdaad zo simpel zijn als een balspelletje aan tafel na de koffie of een stukje zelfstandig lopen met rollator naar de huiskamer.”
Bewustwording Monica: “Onze ambitie ligt in bewustwording. Niet alleen bij onze medewerkers die veel meer regisserend moeten worden en minder de zorg ‘over’ moeten nemen, maar juist ook bij de cliënten en hun familie zelf. We willen hen helpen door beweegsuggesties te bieden, de mogelijkheden voor beweging te laten zien en ook nieuwe initiatieven te ontplooien. Neem de SONAboog die een aantal weken terug is geplaatst in de tuin van Randerode. Een prachtig voorbeeld van hoe beweging, sociale interactie en plezier samengaan. Of de beweegtuin in Casa Bonita, waar je in de buitenlucht simpele beweegoefeningen kunt doen.
Tettie van der Graaf (links) en Monica Vink (rechts). We horen gelach in de tuin, dàt is wat bewegen voor onze cliënten zou moeten betekenen.” Tettie: “We gaan de komende maanden kijken hoe we het bewegen kunnen integreren in het dagelijkse leven en verwerken de wensen en mogelijkheden in het zorgleefplan. Ook onderzoeken we mogelijkheden voor het aanstellen van twee beweegagogen en sinds september werken we mee aan een landelijk onderzoek dat kijkt naar de effecten van bewegen op het aantal valincidenten (zie kader).”
Ook voor mensen buiten Zorggroep Apeldoorn e.o. De SONAboog en de beweegtuin zijn beiden voorbeelden van mogelijkheden voor beweging die niet alleen door cliënten gebruikt kunnen worden, maar ook toegankelijk zijn voor mensen uit de buurt of belangstellenden.Zo stimuleren we interactie tussen wijk en verpleeghuis én kunnen mensen op een laagdrempelige manier met ons kennismaken.
Sinds september werkt Zorggroep Apeldoorn e.o. mee aan een onderzoek van het UNO-VUmc naar invloed van het beweegprogramma van beweging 3.0. op cliënten in het verpleeghuis. In dit programma bewegen cliënten vijf keer per week een half uur matig intensief in een groep onder leiding van een deskundige. Dit programma is in 2013 getest en heeft op kleine schaal resultaten laten zien op het gebied van uithoudingsvermogen en valincidenten bij verpleeghuiscliënten. Het onderzoek wordt onder leiding van UNO-VUmc nu op grote schaal uitgevoerd om de significantie van deze resultaten zichtbaar te maken.
5
Kort Relatiemanager gestart
Specialist ouderengeneeskunde krijgt meer ruimte voor ondersteuning en advies huisartsen
Door veranderingen binnen de ouderenzorg is samenwerken, het elkaar kunnen vinden en ondersteunen heel belangrijk om de juiste zorg aan ouderen te kunnen verlenen. Anke Van der Brug is daarom sinds deze zomer gestart als relatiemanager en legt contact met eersteen tweedelijns partners van Zorggroep Apeldoorn en omstreken. Op basis van de informatie die voortkomt uit de gesprekken die zij voert met onze partners, willen we samenwerking verder inhoud geven, wat kan leiden tot aanpassing van onze activiteiten en dienstverlening.
Naar aanleiding van de publicatie in TenToon editie 1 over de pilot waarbij de specialist ouderengeneeskunde en huisarts nauwer samenwerken, geven huisartsen uit de regio aan dat hier een duidelijke behoefte ligt. Zij willen graag meer ondersteuning en advies van de specialist ouderengeneeskunde. Zorggroep Apeldoorn en omstreken heeft daarom voor de komende periode meer tijd gecreëerd voor de specialist ouderengeneeskunde om in deze behoefte te kunnen voorzien. De werkgroep houdt zich bezig met verdere ontwikkeling van de pilot en ook andere verpleeghuizen zullen hun rol hierin kunnen nemen.
Bouw Geriatrisch Revalidatieen Herstelcentrum De bouw van het nieuwe Geriatrisch Revalidatie- en Herstelcentrum loopt voorspoedig. De afgelopen periode zijn de noodzakelijke sloopwerkzaamheden verricht en de gevels verwijderd. Inmiddels is de wederopbouw van het eerste deel in volle gang en zijn de nieuwe gevelkozijnen gemonteerd, de eerste badkamers geplaatst en aangesloten en wordt er hard gewerkt aan de binnenwanden en de elektrische- en klimaatinstallaties. De verwachte oplevering van de eerste fase is januari 2015.
6
Kijk voor meer informatie en foto’s op www.zorggroepapeldoorn.nl
Nieuw: Virtuele rondleidingen www.zorggroepapeldoorn.nl Op onze website vindt u binnenkort virtuele rondleidingen. U kunt op een interactieve manier door onze locaties ‘lopen’ en op een laagdrempelige manier kennismaken met het gebouw. Meer info: www.zorggroepapeldoorn.nl/zorgenbehandeling
7
Uitgelicht Casemanagers en huisartsen versterken elkaar in de zorg voor mensen met dementie Casemanagers in de regio Oost-Veluwe begeleiden mensen met (beginnende) dementie en hun mantelzorgers in hun zorgproces en wijzen hen de weg naar het juiste zorgaanbod. Huisartsen stellen de diagnose en verwijzen door. Goede samenwerking tussen beide partijen zorgt ervoor dat de cliënt en zijn mantelzorgers de regie kunnen houden en op het juiste moment de juiste zorg krijgen.
Netwerk Dementie
8
Casemanagers zijn sinds 2010 actief vanuit het Netwerk Dementie Oost-Veluwe. Naast het uitwisselen van ervaringen wordt ook veel aandacht besteed aan scholing en intervisie. Alle casemanagers hebben een HBO-opleiding afgerond. Ook hebben enkele casemanagers specialistische kennis, zo is Ron Berghuis specialist op het gebied van jong dementerenden waarvoor Zorggroep Apeldoorn e.o. nieuwe zorgproducten ontwikkelt. Voor meer informatie kijk op www.netwerkdementie.nl.
In gesprek met Ron Berghuis en Christa Roufs, beiden werkzaam als casemanager binnen het Netwerk Dementie vanuit Zorggroep Apeldoorn en omstreken en dokter Frans van der Heijden en zijn praktijkondersteuner Marian van der Haar van huisartsenpraktijk de Ugchelse Kei.
We nemen samen verantwoordelijkheid” Ron Berghuis
Wegwijzer en begeleider Ron: “Wij staan vanaf het begin van het ‘niet-pluis-gevoel’ tot aan een permanente woonomgeving in een verpleeghuis naast de cliënt én zijn mantelzorger. Met nadruk op naast, want het is belangrijk dat de regie in hun handen blijft. Via het Geheugensteunpunt in Mandala, de
Geriatriepoli in het ziekenhuis of via de huisarts krijgen wij de aanmeldingen binnen. In sommige gevallen is er nog helemaal geen diagnose, alleen een ‘niet-pluis-gevoel’, soms is de diagnose er al wel en in andere gevallen is de dementie al vergevorderd.” Christa vult aan: “Ons eerste contact is een huisbezoek. We spreken de cliënt en de mantelzorger in zijn eigen omgeving en geven op basis daarvan een passend advies voor vervolgstappen. Daarna blijven we met regelmaat huisbezoeken doen om cliënten en hun mantelzorgers zo goed mogelijk te blijven volgen. Wij als casemanagers kennen de sociale kaart in de
regio en kunnen een neutraal advies op maat geven. Hierbij houden we nauw contact met de huisarts.”
Samen zorgen voor de best passende zorg Huisarts Frans van der Heijden en zijn praktijkondersteuner Marian van der Haar ervaren de samenwerking met de casemanagers als zeer waardevol: “De casemanager neemt ons eigenlijk een heel stuk werk uit handen. Wij kunnen ons focussen op de lichamelijke kant, terwijl de casemanagers de psychosociale kant in de gaten houden en een duidelijke signaleringsfunctie hebben.
9
Uitgelicht Samen overleggen we over vervolgstappen en komen zo tot het beste advies voor de patiënt.” Frans: “Het is in mijn beleving belangrijk dat huisartsenpraktijken zoveel mogelijk gebruik maken van casemanagers. Zij hebben het complete plaatje in beeld, terwijl wij vooral de medische kant zien of als een situatie escaleert. Zij signaleren bijvoorbeeld als het met medicatie of voeding niet goed gaat, dat zien wij niet zo snel. Casemanagers zijn voor ons zeer goed bereikbaar telefonisch en per mail. We hebben een korte lijn en kunnen overleggen als dat nodig is. Zo nemen we samen de verantwoordelijkheid en krijgt de patiënt de best passende zorg.”
Toekomst
In de nabije toekomst zal de zorg veel meer wijkgericht worden aangeboden. Dat betekent dat casemanagers waar mogelijk in wijkteams zullen werken. Er zijn bijvoorbeeld als proef al casemanagers actief in wijkteams in Ugchelen en Beekbergen.
Hiernaast: Christa Roufs. Onder: Marian van der Haar en Frans van der Heijden.
Wij staan naast de cliënt en zijn mantelzorger en wijzen de weg”
Zorgpaden voor mensen met dementie Zorggroep Apeldoorn e.o. Mogelijkheden voor zorg en behandeling voor thuiswonende cliënten: • Zorg aan huis • DemenTalent, programma voor jonge mensen met dementie • Behandeling (poliklinisch of aan huis) door de fysiotherapeut, ergotherapeut of psycholoog • KOPgroep • Dagopvang • Dagbehandeling • Respijthotel
Mogelijkheden voor zorg en behandeling in combinatie met verblijf
“DE CASEMANAGER
• Verzorgingshuis • Crisisopvang • Tijdelijk verblijf (respijtzorg) • Verpleeghuis (zowel grootals kleinschalig)
NEEMT ONS EIGENLIJK
10
EEN HEEL STUK WERK UIT HANDEN”
11 Kijk voor meer informatie op www.zorggroepapeldoorn.nl
De KOPgroep is een behandelvorm voor mensen met beginnende dementie. Inzet van de behandeling is het verbeteren van de acceptatie en hantering van de eigen ziekte en het versterken van de identiteit. Naast het bespreekbaar maken van schaamte en angst voor eigen achteruitgang, is er aandacht voor het geven van inzicht in de typerende veranderingen die dementie met zich meebrengt. Een KOPgroep bijeenkomst bestaat uit gesprekken tussen lotgenoten en beweging en muziek. “Het is de combinatie die het effectief maakt”, aldus Margriet van Pomp, één van de begeleiders van de KOPgroep.
KOPgroep waardevol voor mensen met beginnende dementie Combinatie lotgenotencontact, beweging en muziek is effectief
12
Samenwerking De KOPgroep is een samenwerkingsverband tussen Zorggroep Apeldoorn en omstreken (begeleiding, fysiotherapie), Atlant Zorggroep (begeleiding, muziektherapie), GGNet (begeleiding) en Alzheimer Nederland (ondersteuning). Er zijn op dit moment drie KOPgroepen op maandag, dinsdag en donderdag. De groepen hebben een maximale grootte van negen personen. Alle groepen hebben nog ruimte voor nieuwe deelnemers. Voor deelname is een CIZ indicatie voor dagbehandeling nodig (en evt. vervoer).
Een Kopgroep bijeenkomst duurt ongeveer twee uur. Het eerste deel wordt besteed aan een groepsgesprek onder leiding van professionele begeleiders. Margriet: “De gesprekken zijn open en eerlijk en het is waardevol dat iedereen in de groep met dezelfde issues worstelt. De mensen geven aan dat het fijn is om met anderen die hetzelfde meemaken te kunnen praten. Iets wat thuis of met vrienden soms echt niet kan. Ze geven elkaar advies vanuit eigen ervaring en er ontstaat een band.”
Psychomotorisch bewegen en muziektherapie Het tweede uur wordt besteed aan psychomotorische beweging of muziektherapie. Muziektherapeute Marlies Brandt: “Muziek brengt interactie op gang in de groep, stimuleert het geheugen en roept emoties op. Muzikale werkvormen doen een appèl op cognitieve functies zoals aandacht, concentratie, probleemoplossend vermogen en dubbeltaken. Het is iedere keer een nieuwe ervaring.” De combinatie tussen het gesprek en daarna de fysieke of muzikale
therapie zorgt voor een goede balans en maakt het effect op de deelnemers krachtig. Zij blijven langer actief en dat vertraagt het dementeringsproces.
Mensen vinden aansluiting Margriet: “We merken dat mensen het soms moeilijk vinden de stap te zetten om zich aan te melden. Zij hebben vaak een verkeerd beeld van mensen met dementie en daar willen ze niet bij horen. Maar dat beeld klopt helemaal niet, de deelnemers aan de KOPgroep ervaren nog zoveel en beseffen alles nog goed. Ze vinden hier juist aansluiting. Er is overigens altijd een proefperiode van drie weken, waarin we met elkaar kijken of de KOPgroep aansluit bij de behoefte van de cliënten.”
Aanmelding U kunt cliënten aanmelden voor de KOPgroep via het Zorgservicebureau (055 – 549 52 49). Meer informatie via Rosita Meyer, Afdelingscoördinator van de KOPgroep, (055 – 526 04 39).
13
De medewerkers van het Zorgservicebureau wijzen u graag de weg binnen onze organisatie. Zij organiseren de zorgtoewijzing, beheren de wachtlijsten en zorgen voor alle administratieve afhandeling rondom een opname of bezoek aan een dagbehandeling. Kortom: zij zorgen ervoor dat de cliënt de juiste plek krijgt binnen onze organisatie.
Paul Smit nieuwe specialist ouderengeneeskunde in De Spreng Dit voorjaar is Paul Smit gestart als specialist ouderengeneeskunde in De Spreng. Hij volgt Jannie Jonker op, die vanaf de start in 2000 deze rol heeft vervuld.
14
Paul heeft zich de afgelopen jaren gespecialiseerd in palliatieve zorg en palliatieve zorg bij mensen met Parkinson of Parkinsonismen. In de Regio Salland is hij betrokken geweest bij de opbouw van het Netwerk Palliatieve zorg en het consultatieteam daar.
kennis en kunde kunnen toepassen in De Spreng. Daarom ben ik nu vanuit De Spreng onderdeel van het consultatieteam palliatieve zorg in deze regio.”
Rol
Paul: “De Spreng is een ‘high-care hospice’, wat inhoudt dat hier complexere palliatieve zorg verleend wordt, waar de deskundigheid van de arts en de medewerkers geheel tot zijn recht komt. Bij de complexe zorg is een kennisnetwerk onmisbaar. Goede contacten met specialisten, zowel medisch als paramedisch, zorgen ervoor dat we de best mogelijke
De specialist ouderengeneeskunde neemt bij opname in De Spreng de zorg van de huisarts over, juist omdat hij deskundig is en de high-care multidisciplinaire zorg in De Spreng dit ook vereist. Paul: “Dat wil natuurlijk niet zeggen dat de huisarts geen rol kan spelen. Daar waar deze betrokken wil en kan blijven, kijken we hoe we dat vorm kunnen geven. Ik stel samenwerking zeer op prijs, want
de huisarts heeft immers een veel langere relatie met onze gast. Door samenwerking kunnen we de zorg zo passend mogelijk maken.”
Aanmelding De aanmelding verloopt via het Zorgservicebureau, maar Paul is ook beschikbaar voor direct overleg. Paul: “Het is voor de overdracht en snelheid van de aanmelding soms prettig ook rechtstreeks contact te hebben met de huisarts. Ik sta wat dat betreft altijd open voor persoonlijk contact en wil de drempel zo laag mogelijk houden.” Paul is bereikbaar via het Zonnehuis, 055 - 506 61 00.
U kunt bij het Zorgservicebureau terecht voor alle vragen over: • ons zorgaanbod en onze locaties; • de mogelijkheden voor verblijf in verpleeg- en verzorgingshuizen, dagbehandeling, dagopvang, verpleging en/of verzorging aan huis en de mogelijkheden voor eerstelijnszorg; • de organisatie van de zorgtoewijzing; • de wachtlijsten; • de zorgtoewijzing. Het Zorgservicebureau is op werkdagen tijdens kantooruren zowel telefonisch als per e-mail bereikbaar (055 – 549 52 49 of
[email protected]). De medewerkers van het Zorgservicebureau staan voor u klaar.
Zorgservicebureau De voordeur naar onze zorg- en dienstverlening
Crisisopname Zorggroep Apeldoorn en omstreken heeft een regionale functie voor crisisopvang in Casa Bonita. Wij bieden opvang mét behandeling en hebben hiervoor 10 crisisbedden beschikbaar. Heeft u een patiënt in een crisissituatie en zoekt u met spoed een plaats?
Neemt u dan op werkdagen tussen 08.00-16.30 uur contact op met het Zorgservicebureau via 055 - 549 52 49. Buiten kantooruren kunt u direct contact opnemen met het weekenden nachthoofd van Casa Bonita via 055 – 526 04 00.
15
[email protected] www.zorggroepapeldoorn.nl Zorgservicebureau 055 – 549 52 49
