Studentenbrochure OLV Ziekenhuis Afdeling Cardiologie X2N Moorselbaan 164 9300 Aalst Tel. 053/72 48 20
Hier komt titel van persbericht Versie 2015-2016 Pagina 1
Verwelkoming Allereerst heten we je vanwege het hele team welkom op onze afdeling cardiologie. Onze dienst is gespecialiseerd in hartfalen en het opvolgen van transplantatiepatiënten pre- en postoperatief. Het is een grote uitdaging om je hierin te verdiepen en we willen je dan ook graag samen met je docent hierin ondersteunen. Met deze brochure willen we je wegwijs maken op onze eenheid. Het is een beknopte handleiding die je steeds kan raadplegen. Een brochure kan niet alles omvattend zijn, daarom staan zowel de artsen, hoofdverpleegkundige en verpleegkundigen je graag bij indien je hulp of uitleg nodig hebt. Je kan steeds terecht bij de stagementoren/docent. Je hoeft niet te leren van vallen en opstaan. Vraag liefst op voorhand uitleg, zo kunnen misverstanden en fouten voorkomen worden. Wij gunnen je de nodige tijd om je aan te passen. We wensen je een boeiende stage en veel succes!
Namens het ganse team
Versie 2015-2016 Pagina 2
Inhoudstabel
Verwelkoming 1.
Voorstelling afdeling
p4
1.1 1.2 1.3 1.4
p p p P
4 4 5 10 10 10 11 12 12 15
Voorstelling van de verpleegafdeling Voorstelling personeel Voorstelling patiëntenpopulatie Hoe kan je de afdeling bereiken?
2.
Stageverloop 2.1 Uurrooster/stage-uren 2.2 Evaluatiemomenten 2.4 Begeleiding 2.5 Dagtaken als student 2.6 Duidelijke afspraken
p p p p p p
3.
Dagindeling
p 16
4.
Bronnen
p 18
Versie 2015-2016 Pagina 3
1.
Voorstelling afdeling
1.1 Voorstelling van de verpleegafdeling De verpleegeenheid “hartfalen” situeert zich binnen het departement inwendige geneeskunde, en bevindt zich in de nieuwbouw op de 2de verdieping (X2Noord). Op deze afdeling zijn er 28 bedden waarvan 12 éénpersoonskamers en 8 tweepersoonskamers.
1.2 Voorstelling personeel Medisch personeel Diensthoofd Stafleden
Dr. Vanderheyden Dr. Dr. Dr. Dr.
Verstreken Goethals Vanderheyden Dierckx
Dokters assistenten Verpleegkundig personeel Hoofd klinische zorg
Mevr. Kristien Croeckaert
Hoofdverpleegkundige
Mevr. Anja Vanderkelen
Stagementoren
Mevr. Ann Van Melkebeke Mevr. Stefanie Van Ruyskensveld Mevr. Debby Colman
Hartfalen verpleegkundige
Mevr. Margot De Proft Mevr. Elly Boel Mevr. An Beernaert Mevr. Annelies Muylaert
Versie 2015-2016 Pagina 4
Verpleegkundig team
Multidisciplinair Paramedisch Diëtist Psycholoog Kinesist Sociaal verpleegkundige Secretaresse Het onderhoudsteam
1.3 Voorstelling patiëntenpopulatie Onze dienst is gespecialiseerd in hartfalen en het opvolgen van transplantatiepatiënten pre- en postoperatief. 1.3.1
De patiënt met hartfalen
1.3.1.1
Wat is hartfalen?
Hartfalen is een klinisch syndroom dat gekenmerkt wordt door het tekortschieten van de pompwerking van het hart, leidend tot een complex van klachten en verschijnselen. In de loop der tijd zijn veel definities voorgesteld, maar door het ontbreken van een gouden standaard voor het vaststellen van de aan- of afwezigheid van hartfalen heeft geen van deze definities wijde navolgingen gekregen. Voor het graderen van de ernst van hartfalen wordt vaak de classificatie van de New York Heart Association (NYHAclassificatie)1 gebruikt. Dit is een indeling die wereldwijd wordt gebruikt en dewelke aangeeft hoe ernstig de klachten zijn: Klasse I Klasse II
symptoomloos symptoomloos in rust, klachten bij zwaardere lichamelijke inspanningen
Versie 2015-2016 Pagina 5
Klasse III symptoomloos in rust, klachten bij geringe inspanningen Klasse IV klachten in rust Chronisch hartfalen is een problematiek die binnen de gezondheidszorg een belangrijke plaats inneemt. Deze aandoening wordt geassocieerd met een gereduceerde functionele capaciteit en kwaliteit van leven en dit in het bijzonder bij de oudere populatie2. De schattingen van het aantal mensen met chronisch hartfalen lopen uiteen door een gebrek aan uniformiteit bij het definiëren en diagnosticeren van hartfalen. Globaal wordt er gesteld dat 1% tot 2% van de westerse bevolking hartfalen heeft en dat het aantal nieuwe gevallen zo’n 5 tot 10 per 1000 mensen per jaar bedraagt.2 De groei van deze populatie impliceert dat de vraag naar klinische en poliklinische specialistische zorg toeneemt. Een toename van deze problematiek heeft vooral te maken met enerzijds de vergrijzing en anderzijds de efficiëntere behandelingen van diverse aandoeningen ten gevolge van de vooruitgang van de technologische ontwikkelingen. Multiple studies tonen aan dat de mortaliteit van hartfalen de laatste jaren is afgenomen. Anderzijds kon men geen daling in het aantal overlijdens vaststellen, wat erop wijst dat het overlijden ten gevolge van hartfalen door de moderne therapie eerder wordt uitgesteld dan voorkomen3.
Versie 2015-2016 Pagina 6
Figuur 1: http://www.medtronic.be
1.3.1.2
Oorzaken
Hartfalen is een klinisch syndroom met verschillende oorzaken. Mogelijke oorzaken zijn 4: o Cardiomyopathie o Kleplijden o Pericard afwijkingen o Tamponnade/ constrictieve pericarditis o Externe overbelasting o Hypertensie o High output state (schildklier, obesitas) o Coronair lijden: ischemie, infarct o Aritmie (tachycardiomyopathie) 1.3.1.3
Symtomen
4
o Dyspnoe: NYHA-klasse o (Sub)acuut longoedeem o Oedeemvorming o Ascitis o Aritmie: hartkloppingen/ syncope
Versie 2015-2016 Pagina 7
Figuur 2: http://www.medtronic.be
1.3.1.4
Diagnostische onderzoeken
Labo ECG Echo cor (TTE, TEE, TDI) Isotopen onderzoek: o Mibi o PET o Ejectiefractie Coronarografie en rechts cathé Radiologie:
Versie 2015-2016 Pagina 8
o RX o Echo o CT coronairen o MR EFO … Er is informatie over deze onderzoeken beschikbaar op het intranet. Je mag deze steeds opvragen bij één van de stagementoren / hoofdverpleegkundige! 1.3.1.5
Behandeling
De behandeling gebeurt vanuit het interdisciplinaire hartfalenteam. Deze bestaat o.a. uit: Aanpassingen in de levensstijl Medicamenteus: Diuretica (lisdiuretica, thiazide diuretica, aldosterone antagonisten) Bèta-blokkers ACE-inhibitoren Digoxine Statines Chirurgisch: Klepchirurgie CABG Harttransplantatie In afwachting van een harttransplantatie wordt er soms een excor/VAD geplaatst
Versie 2015-2016 Pagina 9
1.4 Hoe kan je de afdeling bereiken? Bij ziekte of afwezigheid vragen wij jou zo snel mogelijk de afdeling te verwittigen. Gelieve hiervoor contact op te nemen met de hoofdverpleegkundige (053/72.88.60) of met de verantwoordelijke op het rechtstreeks nummer van de afdeling (053/72.48.20). Eventueel kan je ook via het algemeen nummer van het OLV ziekenhuis de afdeling bereiken (053/72.41.11). Vergeet ook de school niet te verwittigen!
2.
Stageverloop
2.1 Uurrooster/stage-uren De verpleegkundigen op deze afdeling werken in volgende shiften: Vroegdienst: 07.00 - 15.30 Avonddienst: 13.54 - 22.00 Nachtdienst 21.45 - 07.15 De te presteren uren van de studenten worden bij aanvang van de stage besproken met de hoofdverpleegkundige. Afwijken van het uurrooster kan enkel en alleen in samenspraak met de hoofdverpleegkundige. De verpleegkundigen worden opgesplitst in 2 groepen: Groep 1 Groep 2
kamer 1200-1203 en 1213-1219 kamer 1204-1212
De studenten worden gekoppeld aan één of twee verpleegkundigen. De toewijzing van de patiënten en studenten gebeurt dagelijks door de hoofdverpleegkundige. De planning dient elke ochtend nagekeken te worden.
Versie 2015-2016 Pagina 10
Dagelijks is er iemand van het team verantwoordelijk voor de permanentie en volgt de administratieve taken op. De taak van de logistieke hulpverleners bestaat o.a. uit: Maaltijdbedeling Patiëntentransfer Materiaalbeheer … Er wordt van de studenten verwacht dat zij naast het verlenen van verpleegkundige zorgen eveneens hulp bieden bij de logistieke ondersteuning.
2.2 Evaluatiemomenten Bij de aanvang van de stage dien je concrete doelstellingen te formuleren i.f.v. de geziene theoretische en praktische leerstof. Ze worden genoteerd op een apart blad. De doelstellingen worden in het begin van de stage met de hoofdverpleegkundige, mentor(en) en de verpleegkundigen waarmee je werkt kenbaar gemaakt, zodat aanpassen en bijsturen bespreekbaar is. Je leerproces is je eigen verantwoordelijkheid, vraag dagelijks feedback aan de verpleegkundige waarmee je hebt samengewerkt. Ook de docent zal zijn/haar bevindingen na het samenwerken neerschrijven op de feedbackbladen. Halfweg de stage zal op basis van deze feedback door één van de mentoren en/of de hoofverpleegkundige en/of de docent een tussentijdse evaluatie worden opgemaakt. Deze wordt met jou uitgebreid besproken zodanig dat de mogelijkheid bestaat om je doelstellingen bij te sturen en er eventuele problemen kunnen verholpen worden. Op het einde van de stage volgt een eindevaluatie. Deze wordt opgemaakt door één van de mentoren en/of de hoofdverpleegkundige en de docent. Deze evaluatie wordt gemaakt op basis van de feedback
Versie 2015-2016 Pagina 11
van de verpleegkundigen en de feedback van de docent. Persoonlijke voorbereiding van deze beide evaluaties is noodzakelijk! Volg hierbij de richtlijnen die gegeven werden door de school.
2.3 Begeleiding De eerste stagedag word je verwacht om 8 uur in vergaderzaal Guernica 3 op W+4 voor het onthaal van de studenten. Je gaat rechtstreeks naar de vergaderzaal en volgt de pijlen op de vierde verdieping (‘onthaal studenten’). De begeleidingsverpleegkundigen begeleiden je dan tot op de afdeling. Daar word je dan onthaald door de hoofdverpleegkundige, de mentor of docent. Je krijgt een rondleiding op de afdeling en wordt dan toegewezen aan 1 of meerdere verpleegkundigen die je tijdens deze eerste dag zullen begeleiden. Er wordt aan de studenten ook nog een vrijblijvende rondleiding in het ziekenhuis aangeboden, deze gaat door in de namiddag om 13.30u – … Afspraak op het gelijkvloers tussen bloedafname en cafetaria.
2.4 Dagtaken als student X2N is een afdeling waar het zeer belangrijk is om patiënten goed te observeren! De meest voorkomende technieken die je op deze afdeling kan inoefenen zijn ondermeer:
Cardio-vasculair stelsel o Controle gewicht
o Telemetrietoestel bevestigen o Controle bloeddruk, pols en CVD o Controle van pulsaties thv onderste ledematen met behulp van doppler
Versie 2015-2016 Pagina 12
o Controle punctieplaats coronaro/angiografie o Veneuze bloedafname (labo) o Centraal veneuze katheter: controle, wondzorg, verwijderen o Perifeer infuus: plaatsen, controle, verwijderen
Ademhalingsstelsel
o Toedienen van zuurstof via neussonde/neusbril o Zuurstofbevochtiging o Toedienen van aërosol o Observatie van de ademhaling
Huid en zintuigen
o Controle temperatuur o Decubitus: preventie dmv wisselhouding, controle huiddefecten o Wondzorg
Hygiëne
o Hygienische zorgen: hulp aan lavabo, bedbad o Bedopschik: met patiënt in of uit het bed o Aan-en uitkleden van de zorgvrager met of zonder infuus, gedeeltelijke/volledige hulp o Aanvullende zorgen: mondtoilet, haarverzorging, scheren o Handhygiëne
Mobiliteit
o Installeren van patiënt in bed, in zetel, in rolstoel,... o Toepassen van de verplaatsingstechnieken
Versie 2015-2016 Pagina 13
o Gebruik van tillift o Begeleiden van patiënten met looprek, rolstoel, bed, ... naar onderzoeken o Wisselhouding toepassen o Mobiliteit stimuleren!
Het uitscheidingspatroon
o Plaatsen van bedpan, urinaal o Aanbrengen van incontinentiemateriaal o Plaatsen van verblijfskatheter bij man/vrouw o Eénmalige katheterisatie bij man/vrouw voor residubepaling o Afnemen van een urinecultuur via midstream/eenmalige katheterisatie o Bladderscan o Observaties mbt het uitscheidingspatroon: urine, stoelgang
Vocht- en voeding
o Op- en afdienen van de maaltijden o Hulp bij het toedienen van voeding o Toedienen sondevoeding/parenterale voeding o Vochtbalans
Medicatietoediening o Toedienen van:
o Orale medicatie o Sublinguale medicatie o SC-injectie o SC toediening van insuline o Voorbereiding van IV-therapie: optrekken en oplossen van medicatie
Versie 2015-2016 Pagina 14
o IV toediening in shot of via minibag o Medisch rekenen o Infuuspomp, spuit pomp: toezicht en gebruik o Aërosoltherapie
2.5 Duidelijke afspraken Vanuit de afdeling én de school wordt er van jou verwacht dat je je eigen leerproces zelf in handen neemt en stuurt. Je stagedoelstellingen dienen dan ook vooraf geformuleerd te zijn zodanig dat de begeleidende verpleegkundigen weten wat je wil bereiken tijdens deze stage. De stagebrochure dient grondig gelezen te zijn zodat je voorbereid op stage vertrekt. Verder is het aangewezen om vooraf de anatomie en de pathologie van het hart na te kijken in je cursus. Voor 3de jaarsstudenten is het belangrijk om ook de ritmestoornissen vooraf te bestuderen zodat je adequaat kan reageren bij problemen. Uiteraard worden alle gemaakte afspraken STIPT nageleefd. Verder wordt er verwacht dat je de nodige inzet en motivatie toont, dat je het beroepsgeheim respecteert en dat je een open houding aanneemt waar ruimte is voor feedback. Er is héél veel informatie beschikbaar voor de studenten. Deze informatie kan je steeds opvragen bij één van de verpleegkundigen. Probeer gedurende deze stageperiode zoveel mogelijk te leren en ervaring op te doen. Indien je bepaalde vragen hebt omtrent het bijwonen van onderzoeken kan dit afgesproken worden met de stagementor/ hoofdverpleegkundige. (1ste jaar: echo/coronarografie ; 2de en 3de jaar: idem + operatie, bv. CABG of klepoperatie)
Versie 2015-2016 Pagina 15
3.
Dagindeling
7.00 u
Briefing nachtdienst naar vroegdienst
7.15 u
Controle vitale parameters (RR, pols, temperatuur, CVD) Controle gewicht Controle diurese (let op bij het leeggieten van urinaal/bedpan) Opmaken vochtbalans OPGELET! Deze waarden zijn allemaal belangrijk in het kader van hartfalen! Ze worden in het verpleegdossier genoteerd. Medicatie bedeling: per os, IV en SC Bedside glycaemiebepaling + insulinetoediening SC OPGELET! Medicatie wordt enkel onder toezicht gegeven! Ontbijt op- en afdienen (eventueel voorbereiden en toedienen van de voeding)
8.30 u
Ochtendverzorging: verzorging en bedopschik Plaatsen perifere perfusies ECG opnames Informatie geven aan de patiënten Controles bij patiënten post-onderzoek Administratie door verpleegkundigen (o.a. verpleegdossiers) Ronde met dokters en hoofdverpleegkundige Ordenen van spoelruimte en linnenkamer Koffiepauze
12.00 u
Medicatie per os, IV en SC Bedside glycaemiebepaling + insulinetoediening SC OPGELET! Medicatie wordt enkel onder toezicht gegeven! Op- en afdienen middagmaal Op- en afdienen koffie
Versie 2015-2016 Pagina 16
13.54 u
Begin avonddienst Briefing vroegdienst naar avonddienst
14.30 u
Ontslag en opname van patiënten: hulp bieden bij opruimen en in orde brengen van de kamer, patiënten installeren bij opname
15.30 u
Namiddagverzorging: controle vitale parameters, bij bedlegerige patiënten verzorging
16.30 u
Bedside glycaemiebepaling Eventueel nog verder opname van patiënten Opvolgingen post-catheterisatie OPGELET! Eerste uur worden elk kwartier de vitale parameters gecontroleerd alsook de insteekplaats en de pulsaties, nadien elk uur.Te noteren op het volgblad aan het bed! Op- en afdienen avondmaal
19.00 u
Avondverzorging: Verzorging indien nodig Medicatie per os, IV, SC en geven van aërosols Controle vitale parameters (RR controle bij patiënten die antihypertensiva nemen) en controle verbanden Patiënten installeren voor de nachtrust
21.30 u
Bedside glycaemiebepaling en insulinetoediening SC
21.45 u
Begin nachtdienst Briefing avonddienst naar nachtdienst
Versie 2015-2016 Pagina 17
4.
Bronnen
1. Jaarsma T., Van Veldhuisen D.J. (2004). Zorg rondom hartfalen. Bohn Stafleu Van Loghum.pp 299. 2. Morrow D.G, Weiner M., Deer M., et al. Patient-centered instructions for medications prescribed for the treatement of heart failure. (2004). Am Jour of Ger Phar. 2(1):44-52. 3. Massart, B. (2008). 4. Inscholingscursus verpleging cardiologie, 2012. Onuitgegeven cursus. OLV ziekenhuis.
Versie 2015-2016 Pagina 18
OLV Ziekenhuis Dienst Cardiologie X2N Campus Aalst Moorselbaan 164 9300 Aalst
Contact T. 053 72 48 20
Versie 2015-2016 Pagina 19