SMWO Meerjarenbeleidplan

Inleiding De tijden veranderen, en ze veranderen snel. De Wet Maatschappelijke Ondersteuning is inmiddels een feit. Die wet brengt een nieuwe ordening van het maatschappelijke middenveld met zich mee. Afbouw van bestaande regelingen, opbouw van nieuwe regels en structuren. De gemeenten zijn daadwerkelijk aan de slag met de in de wet geformuleerde prestatievelden en hebben veelal een WMO loket gerealiseerd. Het begint merkbaar te worden dat de lokale samenleving anders georganiseerd wordt. Uiteraard is nog niet alles uitgekristalliseerd. Een andere organisatie van het maatschappelijk welzijn bedenken is één, het in de praktijk tot uitvoering brengen is twee. SMWO is een brede welzijnsorganisatie, bestaande uit maatschappelijk werk, sociaal raadsliedenwerk en welzijnswerk in al zijn verscheidenheid. SMWO heeft haar statutaire zetel te Goes. Het bestuur van de stichting bestaat uit 9 leden en is, rekening houdend met de geografische spreiding van het werkgebied, samengesteld op basis van deskundigheid. Het algemeen maatschappelijk werk en het sociaal raadsliedenwerk voert haar werkzaamheden uit in de gehele Oosterschelderegio. De afdeling welzijn is voornamelijk werkzaam in de gemeente Goes. Tussen deze afdelingen van SMWO zijn in de achterliggende jaren steeds meer dwarsverbanden gelegd, waardoor de dienstverlening verrijkt is en er meer maatwerk geleverd kan worden. “Bevordering van de samenwerking” zowel intern als met externe partners en “dialooggestuurde dienstverlening” zijn speerpunten in beleid geweest en blijven speerpunten in de toekomst. Het maatschappelijk werk en het welzijnswerk kunnen hun werk alleen goed doen als zij deelnemen aan lokale netwerken, en zonder dialoog is effectieve dienstverlening in de sector welzijn en maatschappelijk werk niet mogelijk. De WMO die een sterk appèl doet op samenwerking tussen de maatschappelijke organisaties en een dialooggestuurd aanbod propageert, sterkt onze organisatie in het in ere houden van bovengenoemde speerpunten. Om de dienstverlening aan onze cliënten, de burgers van de gemeenten in het werkgebied van SMWO, te optimaliseren blijven we inzetten op ketenzorg. Goede afspraken maken met collega-instellingen en maatschappelijke organisaties over de diensten die mensen nodig hebben om een afdoend antwoord op hun vraag te krijgen is daarvoor onontbeerlijk. De visie van SMWO, geformuleerd in 2003 is nog steeds actueel. SMWO….Goed voor elkaar. Professioneel werken aan Maatschappelijk Welzijn met en voor de inwoners van de Oosterschelderegio. In dialoog met individuele cliënten en groepen in de samenleving zoeken naar en werken aan het beste antwoord op de vraag. In samenwerking bouwen aan een samenleving waarin mensen tot hun recht komen. De missie onderstreept het belang dat medewerkers en bestuur van SMWO hechten aan de samenspraak met lokale en provinciale overheden, de cliënten en andere organisaties om de maatschappelijke opdracht van de organisatie goed te kunnen uitvoeren. Goede samenwerking leidt tot creativiteit, tot denken buiten de gebaande paden, tot vernieuwing. Vernieuwing die verankerd kan worden omdat ze tot stand is gekomen in dialoog en verbinding met de samenleving. Voor een vruchtbare dialoog zijn transparantie en betrouwbaarheid, ‘zeggen wat je doet en doen wat je zegt’, onmisbaar. Transparantie en betrouwbaarheid zijn belangrijke pijlers van kwaliteit. Deze kernbegrippen en waarden vormen de basis voor het meerjarenbeleid van SMWO in de periode 2005-2009. In dit plan zijn voor de afdeling welzijn en voor de afdeling maatschappelijk werk de beleidsdoelen, die gerelateerd zijn aan gemeentelijk beleid, beschreven. Het brede werkterrein van beide afdelingen is aansluitend op maatschappelijke ontwikkelingen en trends opgedeeld in deelgebieden. Om het de werkers mogelijk te maken de geformuleerde inhoudelijke doelstellingen te verwezenlijken, is het belangrijk dat ook op organisatieniveau gewerkt wordt aan verbetering van de randvoorwaarden. Het realiseren van de beleidsdoelen die hier uit voortkomen, komen in belangrijke mate voor rekening van het management en de medewerkers van de facilitaire afdeling.

SMWO Meerjarenbeleidplan 2009-2013

1

MAATSCHAPPELIJKE ONTWIKKELINGEN Sociaal economische ontwikkelingen  In 2008 tekent zich langzaam maar zeker het ontstaan van een economische recessie af. Hoewel de Nederlandse economie redelijk sterk in haar schoenen staat, zal deze recessie invloed hebben op de financiële positie van de huishoudens in Nederland. Nog steeds worden mensen aangezet om te consumeren. Lenen is ook in de Nederlandse samenleving vanzelfsprekender geworden. Dit heeft ertoe geleid dat mensen steeds vaker hoge schulden hebben opgebouwd. Onder invloed van de huidige economische ontwikkelingen lijkt het aannemelijk dat er banenverlies optreedt en dat de schuldenproblematiek zal toenemen.  Ondanks het hoge welvaartsniveau in Nederland neemt de armoede onder bepaalde groepen van de bevolking toe. Armoede leidt tot sociale uitsluiting en verminderde participatie. Geconstateerd kan worden dat er in de achterliggende jaren in toenemende mate aandacht is voor dit vraagstuk bij zowel landelijke als lokale overheden. Het formuleren van beleid en het nemen van maatregelen ten gunste van de zwaksten in onze samenleving zal zeker gecontinueerd moeten worden.  Nederland wordt steeds meer een kenniseconomie. Dit gegeven leidt tot een verminderde vraag naar laaggeschoolde arbeid en een roep om hoogopgeleide mensen. Deze ontwikkeling leidt ertoe dat de minder kansrijke bevolkingsgroepen, zowel qua verstandelijke als fysieke vermogens, een steeds grote afstand tot de arbeidsmarkt zullen krijgen. Tegelijkertijd is het beleid gericht op een vergroting van de arbeidsparticipatie en wordt de nadruk gelegd op werk voor iedereen en eigen verantwoordelijkheid voor het voorzien in inkomen.  Door de verhoging van de arbeidsparticipatie is “tijd” een schaars goed aan het worden. Steeds vaker moet zorg en arbeid gecombineerd worden. Een gebrek aan tijd trekt een sterke wissel op relaties binnen gezinnen en andere samenlevingsverbanden. Er wordt hard gewerkt aan opvangmogelijkheden voor kinderen van werkende ouders. Ontwikkelingen in de samenstelling van de bevolking  Uit de CBS gegevens blijkt dat het aantal Eenpersoonshuishoudens toeneemt en het aantal mensen dat weinig netwerk heeft groeit. Hoewel niet noodzakelijk, lijkt de tendens zich af te tekenen dat de kans op vereenzaming daarmee stijgt.  De komende jaren is er een sterke toename van het aantal 50 en 60 plussers, parallel aan een constante toename van de groep 65+. In 2040 vertegenwoordigt deze leeftijdsgroep circa 23 % van de Nederlandse bevolking. Een groep die in toenemende mate zelfstandig zal en wil blijven wonen.  Er is landelijk een toename van het aantal allochtone medeburgers. Ook in Zeeland is sprake van groei. In de afgelopen jaren is gebleken dat investeren in de opbouw van de multiculturele samenleving belangrijk is, zowel voor geboren als niet-geboren Nederlanders. Politiek bestuurlijke ontwikkelingen/ Overheidsbeleid  De overheid herstructureert het zorgstelsel, waarbij het adagium is de verantwoordelijkheid van burger en lokale overheid is om de stijgende kosten onder controle te houden. Er is dus sprake van een terugtredende overheid, die de verantwoordelijkheid voor eigen welbevinden in toenemende mate bij haar burgers neerlegt.  De overheid bouwt aan een nieuwe maatschappelijke structuur, namelijk aan de civil society, aan een lokale samenleving waarin burgers zich verantwoordelijk voelen voor hun eigen welzijn en dat van hun medeburgers.  Met de invoering van de privatisering wordt tegelijkertijd op veel terreinen het solidariteitsprincipe losgelaten en de eigen verantwoordelijkheid en individuele keuzevrijheid gepropageerd. Een duidelijk voorbeeld hiervan is het nieuwe ziektekostenverzekeringsstelsel. Nu al is zichtbaar dat de gezondheidszorg voor de economisch zwakkeren minder toegankelijk dreigt te worden in verband met de hoge kosten van (aanvullende) verzekeringen.  Onder invloed van Europese regelgeving en de invoering van de WMO werken gemeenten in toenemende mate aan een nieuwe wijze van inkoop en financiering van de maatschappelijke dienstverlening. Hierbij worden vaak de kortetermijn meetbare


2

resultaten, waarop afgerekend kan worden, geformuleerd. Deze werkwijze laat weinig ruimte voor het organiseren van preventie. De resultaten hiervan zijn vaak pas na een lange periode meetbaar. De concurrentie heeft haar intrede gedaan in het maatschappelijk middenveld. Tegelijkertijd wordt ketensamenwerking sterk bevorderd. Concurrentie en samenwerking zijn doorgaans moeilijk te combineren bewegingen als basisborging voor het bestaan van organisaties ontbreekt. Een vergaande invoering van een nieuwe vraaggestuurde financieringssystematiek vraagt om overleg tussen welzijnsaanbieders en financiers en om bezinning op herijking van flexibiliteit in personeelsbeleid en financiële positie van organisaties. Ruimtelijke en technologische ontwikkelingen  De digitalisering van de samenleving neemt nog steeds toe. Burgers moeten hun aanvragen voor documenten en bij voorbeeld hun belastingaangifte steeds vaker per computer doen. Er zijn grote groepen die niet beschikken over de technische middelen of de kennis om deze te gebruiken. Er dreigt een achterstandsgroep te ontstaan op digitaal gebied.


3

DE WMO: KADER VOOR DE WERKZAAMHEDEN VAN SMWO. Meedoen aan de samenleving is voor de meeste mensen een vanzelfsprekende zaak. Er is echter een groep burgers die niet kan deelnemen zonder professionele ondersteuning, stimulering of hulp. Inmiddels is de Wet Maatschappelijke Ondersteuning ingevoerd en hebben de gemeenten in de Oosterschelderegio een WMO beleidsnota, waarin de verantwoordelijkheden vertaald zijn in gewenste resultaten op de prestatievelden en de wijze waarop deze gerealiseerd dienen te worden, beschreven staat. Deze resultaatverantwoordelijkheid laat zich vertalen in twee hoofdtaken, namelijk: het voeren van een algemeen beleid gericht op bevordering van zelfredzaamheid, maatschappelijke participatie en leefbaarheid van de woonomgeving voor alle burgers. het leveren van een aanbod op maat, bestaande uit voorzieningen, aan mensen die daarop aangewezen zijn. De gemeenten voeren veelal niet zelf uit maar geven in overleg met aanbieders van zorg en welzijn de opdracht om een sluitende keten van voorzieningen te organiseren. In dit proces worden de burgers actief betrokken. De werkzaamheden van SMWO maatschappelijk werk en welzijn zijn van oudsher gericht op dezelfde doelen als verwoord in de WMO. SMWO is dan ook één van de aanbieders op de verschillende prestatievelden. Op prestatieveld 1: “Het bevorderen van sociale samenhang in en leefbaarheid van dorpen, wijken en buurten” Zijn jongerenwerkers, medewerkers Breedtesport, de coördinator Brede scholen, het sociaal cultureel werk en het Opbouwwerk zeer actief. De werkers van SMWO zijn bij uitstek specialisten op het gebied van het versterken van leefbaarheid in buurten en wijken, waarbij in samenspraak met collega-organisaties en burgers gewerkt wordt aan de versterking van de sociale structuur als netwerk en vangnet voor het individu. Sportactiviteiten, naschoolse opvang, het organiseren van jeugdactiviteiten, preventie op overlast, ondersteuning van vrijwilligersorganisaties, het runnen van de wijkinfopunten, het organiseren van beweging voor ouderen en het organiseren van activiteiten voor allochtone vrouwen zijn slechts een kleine greep uit de dienstverlening op dit prestatieveld. Ook maatschappelijk werk en sociaal raadsliedenwerk dragen hun steentje bij in de vorm van conflictbemiddeling en ondersteunend groepswerk. In voorkomende gevallen biedt het maatschappelijk werk psychosociale hulpverlening bij ingrijpende gebeurtenissen. Op prestatieveld 2 “Op preventie gerichte ondersteuning van jeugdigen met problemen met opgroeien en van ouders met problemen met opvoeden” Speelt het maatschappelijk werk een belangrijke rol. De medewerkers van SMWO hebben goede contacten met het onderwijs, Het maatschappelijk werk participeert in de ZorgAdviesTeams, biedt opvoedingsondersteuning aan ouders, zal participeren in de Centra voor Jeugd en Gezin, verzorgt trainingen en cursussen, zoals sociale vaardigheidstrainingen voor kinderen en pubers. Ook de jongerenwerkers onderhouden actief contact met jongeren in buurten en wijken. Zij organiseren samen met de Breedtesportmedewerkers allerlei activiteiten met en voor (risico)jongeren, van discoavonden tot sporttoernooien. Zij pakken zelf zaken op en signaleren en verwijzen daar waar nodig. Op prestatieveld 3 “Het geven van informatie, advies en cliëntondersteuning” Speelt het sociaal raadsliedenwerk en het maatschappelijk werk een actieve rol. Het verschaffen van informatie en advies en het bieden van concrete dienstverlening is een kerntaak van iedere AMW organisatie. SMWO biedt naast individuele voorlichting ook voorlichting aan groepen bij bijvoorbeeld wijzigende weten regelgeving. SMWO heeft naar aanleiding van de sterk toegenomen vraag door de sluiting van andere loketten in de afgelopen periode een deel van de formatie maatschappelijk werk ingevuld met specialisten op het gebied van informatie en advies op sociaal juridisch terrein. Daarnaast beschikt SMWO over een grote pool vrijwilligers die ingezet kan worden als de situatie daarom vraagt of


4

toelaat. Medewerkers van sociaal raadsliedenwerk, maatschappelijk werk en ouderenwerk hebben een overleg waarin samen gekeken wordt op welke terreinen en voor welke doelgroepen de inzet van vrijwilligers gewenst is en verder geoptimaliseerd kan worden. SMWO werft en ondersteunt ouderenadviseurs die vraagbaak zijn voor de doelgroep ouderen. Op Prestatieveld 4 “Het ondersteunen van mantelzorgers daaronder begrepen steun bij het vinden van adequate oplossingen indien zij hun taken tijdelijk niet kunnen waarnemen, alsmede het ondersteunen van vrijwilligers” Is het Steunpunt Vrijwilligers en Mantelzorg actief. Zij ondersteunen en begeleiden vrijwilligers. Zij bemiddelen burgers die zich “om niet” willen inzetten voor wijk, buurt of medeburgers. Zij organiseren gerichte scholing al dan niet in samenwerking met de overige afdelingen van SMWO. In de ondersteuning van mantelzorgers zal de komende jaren extra geïnvesteerd moeten worden. Mantelzorgers staan vaak onder grote druk. Maatschappelijk werk ondersteunt al jaren lotgenotengroepen, waarin mensen hun ervaringen delen en samen naar antwoorden zoeken. Ook sportverenigingen worden vraaggericht ondersteund. Op Prestatieveld 5 “Het bevorderen van de deelname aan het maatschappelijk verkeer en van het zelfstandig functioneren van mensen met een beperking of een chronisch psychisch probleem en van mensen met een psychosociaal probleem” Is het maatschappelijk werk bij uitstek actief. Zij biedt vanuit haar kerntaken begeleiding en bemiddeling aan mensen die vastgelopen zijn in het dagelijks functioneren. Of dat nu gaat om verlies van werk, financiële problemen of relatieproblemen. Maatschappelijk werk biedt in samenwerking met het sociaal raadslieden werk, en collega’s uit andere sectoren praktische ondersteuning en psychosociale hulp. Zij interveniëren in crisissen en grijpen preventief in. Zij bieden cursussen aan gericht op preventie, zoals “omgaan met geld”, en sociale vaardigheidstrainingen voor volwassenen. Vaak gaan curatie en preventie op dit prestatieveld hand in hand. Bij signalering van ernstig wordende problematiek schakelen zij collega’s in uit andere werkgebieden, zoals de GGZ en de jeugdzorg. Door de extramuralisering en de vermaatschappelijking van de zorg binnen de GGZ, krijgt maatschappelijk werk steeds vaker te maken met cliënten met chronische psychische problemen. Samenwerkingsverbanden, waarin kennis en expertise gebundeld wordt ingezet blijken in de praktijk een goed resultaat te hebben. SMWO zal daar zeker in blijven investeren. Prestatieveld 6 “Het verlenen van een voorziening aan mensen met een beperking of een chronisch psychisch probleem en aan mensen met een psychosociaal probleem ten behoeve van het behouden en het bevorderen van hun zelfstandig functioneren of hun deelname aan het maatschappelijk verkeer.” Is nauw verwant aan prestatieveld 5. Een goed voorbeeld van de bijdrage van SMWO op dit gebied is Woonherkansen, een samenwerkingsverband tussen corporaties, gemeenten, Emergis en SMWO. Een team, bestaande uit maatschappelijk werkers en ambulant psychiatrisch verpleegkundigen, houden problematische en kwetsbare huurders “binnen boord”. Natuurlijk zijn ook welzijnswerkers op dit gebied actief. Het Steunpunt Vrijwilligers bemiddelt in samenwerking met de gemeente Goes in het kader van Sociale Activering naar vrijwilligerswerk. In de met steun van de Provincie Zeeland en het Oranjefonds opgezette Ruilwinkel verenigen prestatie veld 1, 5 en 6 zich op een natuurlijke wijze. Prestatieveld 7 “Het bieden van maatschappelijke opvang, waaronder vrouwenopvang en beleid ter bestrijding van huiselijk geweld dat door iemand uit de huiselijke kring van het slachtoffer is gepleegd.” Signalering van en hulpverlening aan slachtoffers van lichamelijk en geestelijk geweld heeft altijd tot de taken van het maatschappelijk werk behoord. Maatschappelijk werk is op vele


5

“vindplaatsen”, zoals onderwijs en crisisdienstverlening actief, Zij biedt casemanagement, bemiddelt naar opvang, biedt individuele en gezinsgerichte hulpverlening en voert cursussen uit, zoals “Let op de kleintjes”. De afgelopen jaren is in samenwerking met ketenpartners de ketenhulpverlening aan betrokkenen bij huiselijk geweld ontwikkeld en is de ketencoördinatie voor het ASHGZ ontwikkeld en uitgevoerd. Prestatieveld 8 “Het bevorderen van openbare geestelijke gezondheidszorg, met uitzondering van het bieden van psychosociale hulp bij rampen” SMWO heeft geen directe uitvoerende taken op dit prestatieveld, maar is wel is partner in overlegstructuren op het OGGZ terrein. Zij neemt deel aan projecten, georganiseerd door OGGZ partners en werkt samen met het Steunpunt Bemoeizorg van de GGD. In toenemende mate wordt vanuit de vangnetfunctie overbruggingszorg bij wachttijden geboden. Deze overbruggingszorg wordt weinig of niet geboden door de OGGZ organisaties. Prestatieveld 9 “Het bevorderen van verslavingsbeleid” Verslavingsbeleid en hulpverlening bij verslaving hoort niet tot de kerntaken van het maatschappelijk werk. Het maatschappelijk werk is echter wel partner in de keten, met als aandachtsgebied psychosociale hulpverlening en concrete dienstverlening. Ook het jongerenwerk heeft op het terrein van middelengebruik een signalerende en verwijzende taak. Zij participeert in overleggen waar middelengebruik raakt aan sociale samenhang, leefbaarheid en opgroeiproblematiek.


6

Speerpunten in het beleid SMWO 2009-2013 Dialoog en vraaggestuurd aanbod Het proces van vraag en aanbod in de dienstverlening is een gelaagd en dynamisch proces. Maatschappelijke ontwikkelingen hebben een belangrijke invloed op behoeften en vragen van (groepen) cliënten. SMWO vindt het belangrijk dat haar dienstverlening aansluit op die behoeften en vraaggestuurd is. SMWO gaat in de hulpverlening de dialoog aan met individuele cliënten. Vanuit registratie signaleert zij trends in vraagstellingen. Zij voert gesprekken met het maatschappelijk middenveld, zoals kerken, bejaardenbonden, wijk en buurtverenigingen en sportverenigingen. De signalen en trends zal zij bespreken met de lokale overheden. In samenspraak met gemeenten wordt op die wijze bepaald welke nieuwe vormen van dienstverlening ontwikkeld dienen te worden. Laagdrempelig, overzichtelijk, toegankelijk en doelgericht SMWO kiest vanuit haar 1ste lijnsfunctie voor een brede toegang. Zij vindt het belangrijk dat de hulp aan klanten laagdrempelig, overzichtelijk en toegankelijk is. SMWO heeft daarom een start gemaakt met het anders organiseren van haar hulp en dienstverlening. In het kantoor in Goes komen alle nieuwe vragen binnen bij het Informatiepunt Welzijnszaken. Breedopgeleide medewerkers brengen de vragen in kaart en handelen informatie en adviesvragen zo mogelijk ter plekke af, of geleiden gericht door naar de achterliggende werkeenheden of overige organisaties. Deze werkwijze leidt tot een snel antwoord op de vraag van de klant, voorkomt dat de klant eindeloos zijn vraag moet herhalen en bevordert de effectiviteit van werken. SMWO zal deze werkwijze verder ontwikkelen en implementeren. SMWO ziet tevens de overeenkomsten met de doelstellingen van de Centra voor Jeugd en Gezin. Op basis van de positieve ervaringen wil SMWO in overleg met gemeenten onderzoeken of deze werkwijze bruikbaar is in de op te richten CJG’s. Bevordering van de samenwerking SMWO vindt samenwerking binnen de organisatie tussen de verschillende werkeenheden belangrijk. In de afgelopen beleidsperiode is gebleken dat het geheel van de samenwerking voor de klant leidt tot meer dan de som der delen. Door de kennis en expertise te bundelen wordt de dienstverlening aan klanten verbeterd en wordt preventief handelen gestimuleerd. SMWO zal in deze beleidsperiode gericht inzetten op interne samenwerkingsprojecten, waarin de medewerkers afhankelijk van vraag en doel kunnen variëren. Ook met haar externe samenwerkingspartners zal SMWO investeren op samenwerking in de keten zorg-wonen-welzijn-arbeid. SMWO kiest nadrukkelijk voor samenwerking in plaats van concurrentie, omdat samenwerking essentieel is voor een sluitend aanbod. Ontwikkeling netwerkmethodiek SMWO vindt het belangrijk dat de hulp- en dienstverlening cliëntgestuurd is. Te vaak nog worden cliënten van het kastje naar de muur gestuurd, of ontvangen ze niet de ondersteuning die nodig is. Daarvoor is bundeling van kennis en kunde nodig. Het vormen van samenwerkingsketens in bijvoorbeeld de centra voor Jeugd en Gezin is een belangrijke stap in het optimaliseren van de dienstverlening. Belangrijk is echter dat de aanbieders van zorg, hulp- en dienstverlening een gezamenlijke methodiek hanteren in het totale proces, waarin de vraag van de cliënt het uitgangspunt vormt. SMWO zal in deze beleidsperiode samen met collega-organisaties een netwerkmethodiek ontwikkelen, passend binnen het WMO beleid van de gemeenten. Armoede Een groeiende groep mensen heeft er moeite mee uit te komen met inkomen. Ook in Zeeland. Een niet onbelangrijk deel daarvan bestaat uit éénoudergezinnen en alleenstaande kwetsbare mensen. Een tekort aan financiële middelen kan leiden tot sociale uitsluiting. Armoede kan veroorzaakt worden door een opeenstapeling van wettelijke maatregelen, waardoor het besteedbaar inkomen tot onder het minimum daalt, of door een fout bestedingspatroon, waardoor schulden ontstaan. SMWO zal, evenals in de achterliggende periode, een actieve bijdrage leveren in het debat over het terugdringen van armoede. In het overleg met het Klaverblad, Splinter, Scoop, Gemeenten en Provincie zal zij de informatie voortkomend uit haar signaleringsfunctie inbrengen en mee zoeken naar mogelijkheden om armoede effectief te bestrijden.


7

Op cliëntniveau zal SMWO hulpverlening bieden daar waar nodig en bemiddelen naar voorzieningen Bevorderen van participatie De herziening van het maatschappelijk stelsel is in volle gang. Eigen verantwoordelijkheid en participatie zijn kernbegrippen in de beoogde samenleving. Deze gelden voor alle burgers, ook voor de kwetsbaren. Door de vermaatschappelijking van de zorg zullen in toenemende mate GGZ cliënten zelfstandig blijven (of gaan) wonen. SMWO zal voor deze groep burgers een soepele aansluiting tussen haar taken en die van anderen realiseren. Ook ouderen zullen langer zelfstandig blijven wonen. De WMO voorziet in een aantal ondersteunende maatregelen, verwoord op de verschillende prestatievelden, die gemeenten kunnen treffen om deze groepen te steunen en de idealen waar te maken. Participatie vraagt om zelfsturend vermogen. SMWO zal zich inspannen om haar aanbod hierop te richten. Bovendien zal SMWO vanuit haar brede welzijnsfunctie, individueel en op groepsniveau haar signaleringstaak verscherpen om tijdig lacunes in het ondersteuningsaanbod maatschappijbreed te signaleren. Deze bevindingen zullen besproken worden met collega-organisaties en gemeenten, zodat bijstelling van diensten in een vroegtijdig stadium gerealiseerd kan worden. Speciale aandacht voor Ouderen, Jeugd en Medeburgers van allochtone afkomst De groep 55plussers en Nederlanders van allochtone afkomst zal de komende jaren toenemen. In deze groepen bevinden zich relatief veel kwetsbare burgers door onder andere technologieachterstand, laag scholingsniveau en lage inkomens. SMWO heeft geconstateerd dat beide doelgroepen ondervertegenwoordigd zijn in haar cliëntbestand. Zij weet door de uitvoering van projecten als “Ouder Informatie Punt” en het “Informatief Huisbezoek” dat dit niet te maken heeft met het minder voorkomen van problematiek in deze doelgroepen. Integendeel; in deze bevolkingsgroepen leven evenzoveel vragen als bij andere. De wijze van contactleggen en bejegening blijken doorslaggevende factoren in het contact met deze groepen. SMWO zal zich in deze beleidsperiode extra inspannen om deze doelgroepen te bereiken en de dienstverlening te optimaliseren. Zij ziet dit als belangrijke bijdrage aan de vorming van een multiculturele samenleving waarin iedere burger, ook de kwetsbare, zelfredzaam is, participeert en meewerkt aan de leefbaarheid van de woonomgeving. Ook de groep jongeren verdient speciale aandacht. Gezond opgroeien in lichaam en geest is een recht en leidt tot volwassenen die de verantwoordelijkheid voor eigen welzijn en die van anderen kunnen nemen. SMWO zal zich inspannen om breed in te zetten op zeer basale preventieve activiteiten in dorpen en wijken in samenwerking met scholen en andere partners in het lokale veld.


8

Welzijn Landelijk beleidskader Welzijn Kerntaak Welzijn De agenda voor de toekomst van de welzijnssector voorziet in het bouwen aan een degelijke sociale infrastructuur. Het streven is een dekkend netwerk aan voorzieningen en diensten die zorgen dat burgers maatschappelijk betrokken raken en zich daar goed bij voelen. De sector positioneert zichzelf als spelverdeler en aanjager op het maatschappelijk middenveld. Een speler waar je niet omheen kunt. Het uitgangspunt: elke burger telt Onze samenleving kent kwetsbare burgers. De tegenstellingen tussen groepen burgers nemen toe en de toon van de discussie over minderheidsgroepen worden harder. Isolement en vereenzaming liggen op de loer. Gevoelens van onveiligheid nemen toe. Het welzijnswerk kent de situatie in de lokale samenleving en kent de witte vlekken in het aanbod. Het welzijnswerk heeft expertise in het omgaan met tegenstrijdige vragen en opvattingen. In dialoog met burger en lokale overheid wordt de richting voor de diensten die hen worden geboden bepaald. Het aanbod: overal en goed bereikbaar Het welzijnswerk biedt samenhang in de aanpak van zwakke schakels in de samenleving. Het is gewend om bruggen te slaan tussen formele en informele verbanden, tussen instanties en burgers. Er wordt samenwerking georganiseerd tussen wijken, woningcorporaties en andere partners om sociale doelen in de planvorming te betrekken. De aanpak: partners in vernieuwing Het welzijnswerk biedt ontwikkelkracht aan. Het maakt daarbij gebruik van kennis en expertise voortgekomen uit onderzoek en informatietechnologie en van de kennis van prominente organisaties in de welzijnsbranche. Kenmerk is dat het werk is ingebed in de lokale samenleving. Beleidskader SMWO Welzijn 2009-2013 Welzijn werkt aan sociale cohesie. Welzijnswerkers werken in het hart van de samenleving. Zij hebben nauw contact met burgers en zijn de ogen en oren in de wijk voor gemeente en partners. Zij weten welke groepen extra ondersteuning nodig hebben, welke gaten er vallen in de sociale infrastructuur. Deze positie maakt het mogelijk om gericht informatie en advies te geven aan betrokken groepen, om te ondersteunen en belangen te behartigen. Welzijnswerkers voeren activiteiten uit gericht op ontmoeting en recreatie. Ze activeren burgers en coördineren tal van activiteiten met en door bewoners in wijk en dorp. Door het intensieve contact signaleren ze wensen, knelpunten en hiaten in wijk en buurt. SMWO vindt het belangrijk dat haar medewerkers een proactieve instelling hebben, dat zij de signalen bundelen, analyseren en bespreken met burgers, gemeenten en collega-organisaties. SMWO verwacht van haar medewerkers dat zij activiteiten ontwikkelen die de sociale positie van burgers versterkt en steeds zoeken naar manieren om hun diensten af te stemmen op de gesignaleerde behoefte. Generalisten met een specialisatie Vanuit het besef dat maatschappelijke ontwikkelingen steeds nadrukkelijker vragen om ondernemende, flexibele en breed inzetbare medewerkers heeft SMWO in samenwerking met de Hogeschool Zeeland een Post HBO opleiding ontwikkeld voor de medewerkers welzijn. In 2008 hebben de meeste medewerkers hun certificaat behaald. SMWO vindt het belangrijk dat al haar welzijnsmedewerkers generalist zijn, die ongeacht hun specialisme de generieke vaardigheden voor het welzijnswerk beheersen en kunnen inzetten. Hierdoor wordt het mogelijk om flexibel, vraaggericht en innovatief te opereren. De kwetsbaarheid van het (kleine) team wordt gereduceerd, medewerkers leren al werkende van elkaar en kunnen als de situatie daarom vraagt elkaar soepel vervangen. SMWO zal blijvend aandacht besteden


9

aan brede inzetbaarheid van de welzijnswerkers en aan de uitwisselbaarheid van takenpakketten. In deze beleidsperiode zullen de taak- en functiebeschrijvingen onder de loep genomen worden en aangepast worden aan deze nieuwe lijn. Door verbinding integraal SMWO kent een breed scala aan soorten dienstverlening en expertisegebieden. SMWO vindt het belangrijk dat de expertise van haar medewerkers gebundeld wordt in de uitvoering van de dienstverlening. Zowel op het niveau van de afdeling Welzijn, als op het niveau van de totale organisatie. De ervaring leert dat de dienstverlening efficiënter en effectiever wordt door “teams op maat” in te zetten. In deze beleidsperiode zal de afdeling welzijn van SMWO op de speerpunten armoede en bevordering van participatie, als ook op de doelgroepen ouderen, jeugd en medeburgers van allochtone afkomst projecten screenen op de inzet van collega’s van de werkeenheden binnen welzijn. Standaard bij de opzet van projecten dient het aandeel dat sociaal raadslieden en maatschappelijk werk kunnen leveren, meegenomen te worden. Beleidsgestuurde Contract Financiering SMWO en de Gemeente Goes zijn in 2007 gestart met een leertraject dat moet leiden tot een doelgerichte, meetbare inzet van activiteiten in de Goese samenleving. Hieraan is een nieuwe vorm van financiering gekoppeld. De prestatievelden van de WMO vormen het kader voor dit leertraject. De gemeente formuleert op basis van de speerpunten in haar (WMO)beleid een programma van eisen waarin te behalen resultaten beschreven staan, SMWO vertaalt in samenspraak het PvE in concrete diensten en activiteiten met meetbare doelen. Doelen van dit traject zijn een concrete vertaling van beleid in acties, transparantie in resultaat en transparantie in kosten. Voor SMWO zijn aandachtspunten in dit traject: continuïteit in dienstverlening en financiering. Wijzigingen tot stand brengen in de sociale infrastructuur en sociale cohesie zijn langer durende processen. Dit kan alleen maar als over een langere periode in meerjarige projecten door middel van activiteiten systematisch gestuurd wordt op de gewenste verandering. Te snelle wisseling in de dienstverlening leidt er toe dat opgestarte veranderingen niet beklijven en tot mislukken gedoemd zijn. SMWO pleit voor meerjarenplannen op de rol die SMWO welzijn op belangrijke gemeentelijke beleidsthema’s dient te vervullen. Per jaar wordt in samenspraak geëvalueerd of de uitgevoerde activiteiten bijgedragen hebben aan het behalen van de gewenste resultaten en/of dat deze vervangen moeten worden, maar de inzet op het thema dient behouden te blijven. Meerjaren Financiering dient hierbij geborgd te zijn. Innovatie SMWO vindt het belangrijk om op basis van signalering en analyse van de vraag te investeren in (ver)nieuwe(nde) diensten. Innovatie kost tijd, en tijd is geld. De gemeentelijke middelen, verbonden aan het PvE bieden weinig financiële ruimte, omdat zij vrijwel geheel besteed dienen te worden aan de uitvoering van de overeengekomen diensten. SMWO zal ook in deze beleidsperiode actief op zoek gaan naar alternatieve financiers voor de opzet en uitvoering van innovatieve projecten, zoals landelijke fondsen, en landelijke en provinciale stimuleringsgelden. SMWO zal investeren in bestaande samenwerkingsverbanden en op zoek gaan naar nieuwe samenwerkingspartners in de keten welzijn-wonen-werk-zorg. Kernpartners voor SMWO welzijn zijn onderwijs, woningcorporaties, gemeentelijke afdelingen en zorginstellingen als SVRZ en Zorggroep Terweel. SMWO welzijn zal in deze beleidsperiode innovatieve projecten ontwikkelen, gericht op het terugdringen van armoede, op diversiteit en integratie, werk en inkomen en op participatie van jongeren, ouderen en allochtone medeburgers. Omdat verschillende thema’s gelijk zijn in de Zeeuwse gemeenten zal zij steeds onderzoeken of projecten samen met collega welzijnsorganisaties ontwikkeld kunnen worden. Welzijn en jeugd Het Jeugd- en jongerenwerk heeft een speciale plaats in de realisering van het lokaal jeugdbeleid, waarin een sluitende aanpak in de jeugdzorg gerealiseerd moet worden. Zowel het ambulant jongerenwerk als het werk in jongerencentra leveren een belangrijk bijdrage in de uitvoering van de gemeentelijke basisfuncties met betrekking tot opgroeien opvoedingsproblematiek. Deze werkvorm richt zich van oudsher op groepen in de samenleving, van jong tot oud, die te kampen hebben met achterstanden. De Brede School,


10

waarin multifunctionele en multidisciplinaire samenwerking van ketenpartners plaats vindt speelt een belangrijke rol. SMWO zal activiteiten initiëren en coördineren, gericht op “gezond opgroeien”. Voor de uitvoering doet ze, daar waar mogelijk, een beroep op vrijwilligers, waardoor betrokkenheid en inbedding in de woonomgeving gestimuleerd wordt. SMWO Welzijn levert een bijdrage in de realisering van de doelen van de Brede School door inzet van een coördinator brede school, het wijkopbouwwerk, het jongerenwerk en Breedtesport. Het jeugd- en jongerenwerk zet zich in om participatie van jeugd te bevorderen. SMWO werkt actief samen met anderen in de aanpak van de toenemende problematiek onder een groeiende groep jongeren door vroegtijdige schoolverlating, middelengebruik en gezinsproblemen. Preventie op uitval en stimulering van participatie van deze groep acht zij van groot belang. Een belangrijk middel om contact te maken met jongeren en hen te activeren is het aanbieden van sportactiviteiten. In de tussen- en naschoolse opvang levert Breedtesport activiteiten. Een groeiende groep kinderen neemt deel aan de activiteiten. Aandachtspunt voor deze beleidsperiode is de bemensing van deze activiteiten. Vanuit veiligheidsoogpunt dient er een balans te zijn tussen het aantal deelnemers en begeleiders. In deze beleidsperiode implementeert het SMWO Steunpunt Mantelzorg en vrijwilligerswerk in samenwerking met het voortgezet onderwijs “de maatschappelijke stage”. Welzijn en Ouderen Het aantal 55-plussers zal de komende jaren sterk toenemen. Deze ouderen vormen een heterogene groep, waarvan het merendeel zich goed (zal) redt(den). Er zijn echter ook kwetsbare groepen te benoemen zoals ouderen met een laag inkomen, ouderen met een slechte lichamelijke en/of geestelijke gezondheid, hoogbejaarden, mensen met een klein “natuurlijk” netwerk. SMWO vindt het belangrijk om aan deze groepen extra aandacht te besteden. SMWO zal dat waar mogelijk en nodig samen doen met organisaties als SVRZ/Ter Valcke en Zorggroep Terweel. Met beide organisaties heeft zij recent een samenwerkingsovereenkomst gesloten om kennis en kunde te bundelen in de organisatie van een goed leefklimaat voor de doelgroep. De behoefte aan activiteiten die de maatschappelijke participatie van ouderen versterken en aan activiteiten die het zelfstandig functioneren en de zelfredzaamheid bevorderen zal toenemen. SMWO zal in deze beleidsperiode samen met partners specifiek diensten ontwikkelen gericht op praktische en administratieve ondersteuning van ouderen die in hun eigen huis blijven wonen. In de achterliggende beleidsperiode heeft SMWO met speciaal opgeleide vrijwilligers een pilot ‘preventief huisbezoek 75+’ uitgevoerd in Goes Zuid, gericht op het voorkomen van vereenzaming. Deze pilot is door alle betrokkenen, niet in de laatste plaats door de ouderen zelf, als zeer positief beoordeeld. SMWO wil deze pilot in deze beleidsperiode uitbreiden. Punt van aandacht in gesprek met de gemeente vormt het opnemen van de ontwikkeling van diensten voor deze doelgroep in het PvE. Momenteel is zij daarin ondervertegenwoordigd. Welzijn en aandacht voor vrijwilligers Maatschappelijke participatie, activering en reïntegratie zijn speerpunten in zowel landelijk als lokaal beleid. Het Steunpunt Mantelzorg en Vrijwilligerswerk werkt vanuit haar deskundigheid mee aan de realisering van deze maatschappelijke doelstellingen. SMWO constateert een toenemende vraag naar vrijwilligers. Veranderingen in de samenleving hebben onmiskenbaar invloed op het vrijwilligerswerk. De motivatie verschuift: grofweg van plichtsbesef naar persoonlijke interesse, meer calculerend, en niet-ideologisch georiënteerd. Het beleid baseert zich op bovengenoemde trends om het vrijwilligerswerk eigentijds in te vullen. Beoogde effecten van het beleid zijn: verbetering van de kwaliteit van dienstverlening, opvulling van leemten in het voorzieningenpakket en bevordering van maatschappelijke participatie. Het Steunpunt werft actief vrijwilligers, matcht vraag en aanbod, levert informatie en advies, onderhoudt een vacaturebank, behartigt belangen, activeert en ondersteunt. In deze beleidsperiode zijn de brede invoering van de “maatschappelijke stage” in samenwerking met het voortgezet onderwijs en de ondersteuning aan mantelzorgers belangrijke aandachtsvelden.


11

Maatschappelijk werk Landelijk Beleidskader AMW De publieke opdracht van het algemeen maatschappelijk werk luidt: Als lokale basisvoorziening bijdragen aan de sociale zelfredzaamheid van mensen. Maatschappelijk werkers stellen hun professionele kennis en kunde ten dienste in de directe leef- en woonomgeving van mensen. Het AMW, een lokale basisvoorziening Het algemeen maatschappelijk werk is een lokale basisvoorziening, die flexibel georganiseerd is en de burgers kosteloos psychosociale en concrete hulpverlening biedt. Het AMW is zonder verwijzing toegankelijk voor alle burgers, de hulpverlening is kosteloos, en wordt geboden in de leefwereld van de burger. Iedereen kan dus bij het maatschappelijk werk terecht. Of het nu min of meer praktische vraagstukken, zoals geldproblemen of scholingsvragen betreft, of andere zorgen zoals relatieproblemen, problemen op het werk of rouwverwerking. De maatschappelijk werkers onderzoeken samen met de cliënt de problematiek, en bespreken welke hulp het meest geschikt is om tot een oplossing te komen. Veelal wordt de hulp door het AMW zelf geboden, regelmatig in samenwerking met anderen. Als blijkt dat het AMW niet zelf de hulp kan bieden die gewenst is, wordt er verwezen naar andere instanties en hulpverleners. De kernfuncties1 Het AMW heeft als kerntaak de sociale zelfredzaamheid van mensen in de samenleving te versterken. Er zijn zeven functies die integraal ingezet (kunnen) worden om de gewenste hulpverlening te realiseren. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Toegang verschaffen tot zorg, welzijn, publieke informatie en voorzieningen Begeleiden en behandelen Bemiddelen namens de cliënt naar personen of instanties Ondersteunen van mensen die op de langere termijn minder zelfredzaam zijn Dienstverlening en consultatie aan derden Preventie door voorlichting en training van psychosociale competenties Signalering

Het AMW, partner in samenwerking Het AMW opereert in de leefwereld van mensen. Zij werkt mee aan de bevordering van de zelfredzaamheid van de cliënt. Zelfredzaamheid wordt in hoge mate bepaald door competenties van mensen om sociaal te kunnen functioneren. Soms vragen die competenties verbetering of versterking. In zo'n situatie is het AMW in eerste instantie de eerste ‘partner’ van de cliënt. Regelmatig blijkt echter dat het wenselijk is dit partnerschap uit te breiden. Immers, mensen kunnen problemen hebben op verschillende levensterreinen en zij maken deel uit van verschillende sociale netwerken. Daarom werkt het AMW vaak samen met anderen. Ze verschaft toegang tot zorg en voorzieningen, informeert, bemiddelt en ondersteunt. Op lokaal niveau is het AMW veelvuldig de verbindende schakel tussen de cliënt en het onderwijs, de gemeentelijke diensten en het lokale welzijnswerk. Deze positie deelt zij met de huisarts, de eerstelijns GGZ en de eerstelijns psycholoog. In voorkomende gevallen legt het AMW de verbinding naar de tweedelijns voorzieningen. Het AMW, maatschappelijk ondernemer Naast de dagelijkse uitvoering van het maatschappelijk werk, vindt het AMW het belangrijk om vanuit haar signaleringsfunctie actief deel te nemen aan publieke en politieke discussies over gewenste en ongewenste maatschappelijke ontwikkelingen. Op lokaal niveau treedt zij in overleg met cliënten, de lokale overheid en de collega organisaties om te kunnen realiseren dat haar dienstverlening actueel blijft en aansluit op lokale vragen, behoeften en gemeentelijk beleid. 1

aan beide zijden van de voordeur brochure MO, 2002


12

Beleidskader SMWO, AMW 2009- 2013 Integrale, systeemgerichte aanpak en niet zwaarder dan nodig. Kenmerkend voor het maatschappelijk werk is de systeemgerichte aanpak van de hulpverlening. Deze aanpak is gebaseerd op het inzicht dat een mens zich altijd in relatie tot anderen en zijn omgeving manifesteert, zowel in voor- als tegenspoed. Ieder mens kan in de problemen raken op verschillende domeinen in het leven. Dat kan zijn op het gebied van relaties, van zingeving, van arbeid, van materiële zekerheid en geestelijke of lichamelijke gezondheid. Vaak is er een verband tussen problemen op de verschillende domeinen. Het is daarom van belang dat de maatschappelijk werker de leefwereld van de klant goed onderzoekt en de “gezonde domeinen” aanwendt om de balans te helpen herstellen en de problemen op te lossen. SMWO vindt het van belang dat deze integrale kijk gehandhaafd blijft en dat de dienstverlening van het maatschappelijk werk en het sociaal raadsliedenwerk integraal aangeboden blijft worden. Deze integrale aanpak is vaak de snelste manier voor de klant om een oplossing voor zijn problemen te vinden. Natuurlijk zal maatschappelijk werk collega’s van een andere organisatie inschakelen als blijkt dat onderdelen van de hulpverlening beter door hen geboden kan worden. Het maatschappelijk voert in die gevallen vaak het casemanagement. Meerdere toegangen mogelijk Het maatschappelijk werk en het sociaal raadsliedenwerk participeren in verschillende netwerken, waardoor er voor de cliënt verschillende toegangen tot dienstverlening gecreëerd worden. Zij houden spreekuren op verschillende locaties, zoals in huisartsenpraktijken, op scholen en bij gemeentelijke WMO loketten. Zij zijn partner in de ZorgAdviesTeams en in de Centra voor Jeugd en Gezin. SMWO vindt het van belang om in overleg met gemeenten en collega-organisaties de toegang tot haar voorzieningen zo optimaal mogelijk te maken. Het AMW is partner in lokaal welzijnsbeleid De gemeenten zijn regisseur van lokaal sociaal beleid, inclusief het lokaal welzijnsbeleid. Dit beleid dient door hen vertaald te worden in een concreet dienstenpakket dat leidt tot een sluitende ketenzorg ten behoeve van de aanpak van problematiek waarmee diverse (doel)groepen in de lokale samenleving worstelen of geconfronteerd worden. Het AMW denkt actief mee in de ontwikkeling van diensten vanuit haar kernfuncties. Samen met gemeenten en collega- uitvoeringspartners zal zij het lokaal welzijnsbeleid vormgeven. Het AMW is partner in het lokaal jeugdbeleid De invoering van de wet op de jeugdzorg in 2005 heeft geleid tot bezinning op taken en verantwoordelijkheden in de ketenzorg aan jeugd en ouders. Een goede afstemming tussen het lokaal jeugdbeleid en de geïndiceerde jeugdzorg is een voortdurend punt van aandacht en dient dit ook te blijven. SMWO is een belangrijke partner in de uitvoering van het lokaal jeugdbeleid. Zij werkt mee aan de uitvoering van de gemeentelijke basisfuncties2 met betrekking tot opgroeien opvoedingsproblematiek. SMWO is kernpartner in de Zorg en Adviesteams (ZAT’s). Daarin vervult het maatschappelijk werk een brugfunctie naar de Centra voor Jeugd en Gezin (CJG) en achterliggende voorzieningen. Het maatschappelijk werk is kernpartner in de in opbouw zijnde gemeentelijke Centra voor Jeugd en Gezin (CJG), zowel in de front- als in de backoffice. SMWO biedt zowel vanuit CJG verband als bij rechtstreekse melding bij de eigen organisatie (licht) pedagogische hulp, en verschaft toegang tot zorg en voorzieningen. SMWO maatschappelijk werk zal zich inspannen om samen met haar partners een sluitende ketenzorg aan ouders, kinderen en jongeren te realiseren. Zij zal tevens bewaken dat de verschuiving van taken in de hulpverlening aan jeugd en hun ouders niet uitmondt in een afkalving van het AMW als basisvoorziening waarin alle kernfuncties evenredig vertegenwoordigd dienen te blijven. Zij zal dit ondermeer doen door verschuivingen in

2

a. informatie verstrekken over opvoeden en opgroeien/ b. signaleren van problemen/ c. toegang tot het hulpaanbod, beoordeling, toeleiding/ d. pedagogische hulp/ e. coördinatie van zorg op lokaal niveau.


13

hulpverleningstaken van provinciaal naar gemeentelijk niveau te blijven signaleren en bespreken met verantwoordelijk bestuurders. Het AMW is partner in het lokaal ouderenbeleid De toenemende vergrijzing van de bevolking vertaalt zich niet in een evenredige toename van het aantal aanmeldingen van deze doelgroep bij het algemeen maatschappelijk werk, inclusief het sociaal raadsliedenwerk. Integendeel, het aantal ouderen dat de hulp van SMWO maatschappelijk werk inroept blijft verhoudingsgewijs laag. Hoewel de ouderenorganisaties en bonden zeer actief zijn, blijkt ook uit onderzoek dat vereenzaming en sociaal isolement een groeiend probleem is en blijft. Onder deze bevolkingsgroep komt relatief veel armoede voor en niet gebruik van inkomensondersteunende maatregelen. Uit onderzoek is bekend dat deze doelgroep vraagt om een outreachende benadering. Het AMW werkt Preventief Het AMW heeft door de diversiteit in de dienst- c.q. hulpverlening en de registratie van deze processen een goed beeld van maatschappelijke ontwikkelingen. Met de registratie als belangrijke informatiebron wordt vorm gegeven aan de signaleringsfunctie. Op basis van de uitvoering van deze functie zal het AMW in overleg treden met de gemeenten en collegaorganisaties over de ontwikkeling van diensten gericht op preventie, zoals cursussen en trainingen. Sociaal Raadsliedenwerk Sociaal Raadslieden zijn de wegwijzers in de doolhof van onder andere uitkeringen, wetten, regelingen en instanties. Ze ondersteunen de cliënt door bemiddeling, het samen invullen van formulieren, het opstellen van brieven en bezwaarschriften en het formuleren van klachten en toegang verschaffen tot voorzieningen. SMWO heeft in de achterliggende jaren een explosieve groei meegemaakt van cliënten die een beroep op deze functie doen, in het bijzonder op het gebied van sociale zekerheid, belasting en juridische zaken. Deze groei is in sterke mate beïnvloed door de beperking of opheffing van de dienstverlening door andere organisaties zoals CWI en Gemeenten. SMWO heeft gekozen voor de inzet van specialisten op sociaal juridisch terrein om de groeiende vraag adequaat en efficiënt te kunnen beantwoorden. Cliënten van Sociaal Raadslieden behoren vaak tot de groep kwetsbare en kansarme burgers. SMWO vindt het belang dat deze groep cliënten toegang blijft houden tot een laagdrempelige informatie en adviesfunctie. Veel WMO loketten vervullen gedeeltelijk dezelfde functie, zij het voor een andere groep burgers. Gemeenten verwijzen regelmatig door naar het Raadsliedenwerk. Het is van belang om de aansluiting tussen SMWO Sociaal Raadslieden en de WMO loketten te optimaliseren en deskundigheid uit te wisselen. De Sociaal Raadslieden vervullen een vraagbaakfunctie zowel intern als voor collegaorganisaties. Op die wijze dragen ze bij aan vlotte, zorgvuldige dienstverlening door collega’s. SMWO vindt het belangrijk, mede gezien de nog steeds toenemende vraag en het steeds ingewikkelder worden van weten regelgeving voor grote groepen burgers, om blijvend te zoeken naar nieuwe methoden om informatie en advies toegankelijk te maken en te houden voor een breed publiek. Integrale schuldhulpverlening In de achterliggende beleidsperiode is in de Oosterschelderegio de schuldenproblematiek nog steeds gestegen. Onder invloed van de huidige maatschappelijke en economische situatie is de verwachting dat deze problematiek nog verder zal toenemen. Jongeren vormen hierin een groep die extra aandacht verdient. SMWO maatschappelijk werk en sociaal raadslieden werk is in de hele regio een actieve partner op het gebied van de integrale schuldhulpverlening. In verband met de zware wissel die deze vorm van dienstverlening trekt op de reguliere capaciteit van de basistaken AMW zijn er met de gemeenten aparte financieringsafspraken gemaakt. De balans tussen basistaken AMW en dienstenontwikkeling voor deze specifieke vorm van hulpverlening zal voortdurend bewaakt moeten worden. SMWO vindt het van belang om specifiek voor de doelgroep jeugd in samenspraak met het onderwijs te investeren in preventieve activiteiten. Daarnaast zal zij nieuwe diensten ontwikkelen om cliënten in den brede te leren goed om te gaan met inkomen.


14

Huiselijk Geweld In Zeeland is in de achterliggende beleidsperiode met partners hard gewerkt aan de realisatie van de ketenhulpverlening bij huiselijk geweld. SMWO maatschappelijk werk heeft een actieve rol gespeeld in de totstandkoming hiervan en in de uitvoering van hulpverlening. Zij zal dit blijven doen. SMWO heeft samen met de vrouwenopvang van Emergis het deelproject “ASHGZ ketencoördinatie en casemanagement” ontwikkeld en uitgevoerd. Maatschappelijk werk biedt van oudsher hulpverlening aan mensen die met fysiek of geestelijk geweld geconfronteerd worden. In de keten is het AMW kernpartner en verzorgt vanuit de reguliere hulpverleningsbudgetten op vraag van de ketencoördinatie ASHGZ vaak het consulentschap, de vervolghulpverlening en het casemanagement binnen de tijdskaders die daarvoor gelden. Als blijkt dat de vraag aan hulpverlening in situaties van huiselijk geweld sterk toeneemt onder invloed van de publiciteit rond dit onderwerp en dat daardoor de basisdienstverlening aan andere hulpvragers in het gedrang komt, zal SMWO in gesprek gaan met gemeenten over aanvullende financiering. Samen met collega-organisaties zal SMWO gewenste nieuwe diensten en cursusaanbod ontwikkelen in het kader van preventie op huiselijk geweld. 24 Uur bereikbaar SMWO maatschappelijk werk is ook buiten kantooruren bereikbaar in geval van crisis. Hiertoe onderhoudt zij, evenals collega organisaties, een 24 uur bereikbaarheidsdienst. De Zeeuwse AMW organisaties zijn voornemens hun 24-uurs bereikbaarheidstaak met ingang van 2009 gezamenlijk uit te voeren. Op verzoek van de Zeeuwse gemeenten zullen zij de bereikbaarheid garanderen, nodig voor de uitvoering van de Wet Tijdelijk Huisverbod. Het in stand houden van deze voorziening is een belangrijke, doch kostbare zaak. Onderzocht zal worden of samenwerking met andere organisaties kan leiden tot een efficiëntere en effectievere dienstverlening. Uniformeren van werkprocessen en protocollering SMWO maatschappelijk werk hecht aan transparantie in de hulpverlening, zowel intern als ten opzichte van haar cliënten en haar financiers. Daartoe zal onder de vlag van het kwaliteitsbeleid de komende jaren verder gewerkt worden aan de protocollering en transparantie van de hulpverlening en de werkprocessen in het totale werkgebied. Vanzelfsprekend heeft uniformering geen invloed op de ontwikkeling van nieuwe specifieke vormen van hulpverlening die voortkomen uit de aansluiting op lokaal gemeentelijk beleid. Methodiekontwikkeling Maatschappelijke ontwikkelingen en huidige problematieken vragen om een bezinning op de methodische wijze waarop de kerntaken uitgevoerd worden. Binnen een laagdrempelige voorziening als het AMW, waar mensen met verschillende competenties met een diversiteit aan vragen terecht kunnen, wordt van de maatschappelijk werkers een breed scala aan interventietechnieken verwacht. De systeemgerichte benadering, die kenmerkend is voor de hulpverlening van het AMW, dient aansluitend op de vraag en de situatie van de cliënt te worden uitgevoerd. De laatste jaren wordt steeds vaker, bijvoorbeeld bij de uitvoering van integrale schuldhulpverlening, een inzet gevraagd in de sfeer van "voorwaardelijke" hulpverlening. Maatschappelijk gezien wordt sterk de nadruk gelegd op participatie van mensen aan de samenleving, ook als hun competenties hiervoor niet goed ontwikkeld zijn. Vaak betreft het mensen die door het leven getekend en lamgeslagen zijn. Zij kunnen moeilijk de eerste stap zetten en hebben een extra steuntje in de vorm van activerende begeleiding hard nodig. Duidelijk is ook dat ouderen en Nederlanders van allochtone afkomst een eigen benadering nodig hebben. Het maatschappelijk werk zal de komende jaren speciaal aandacht blijven besteden aan deze groepen cliënten. Methodiekontwikkeling en scholing op dit gebied staan hoog in het vaandel. Het kunnen bieden van Motiveringstrajecten en outreaching werken dienen als basisvaardigheden te worden geïmplementeerd.


15

Interne organisatie Aansturing SMWO heeft haar statutaire zetel te Goes. Het bestuur van de stichting bestaat uit 9 leden en is, rekening houdend met de geografische spreiding van het werkgebied, samengesteld op basis van deskundigheid. De directeur is eindverantwoordelijk voor het functioneren van de organisatie, zowel op financieel, personeel-, als op strategisch beleidgebied. De directeur vormt samen met de manager maatschappelijk werk en welzijn en de manager facilitair het managementteam. De teams worden aangestuurd door teamleiders. Financieel en facilitair beheer Vraaggerichtheid is niet alleen van toepassing op de benadering van de cliënten. Er vindt in toenemende mate overleg met de subsidiënten plaats over de inzet van middelen, waarbij het kunnen inspelen op ontwikkelingen een belangrijke leidraad is. SMWO biedt transparantie over productie op resultaatsgebieden en werkt aan modularisering van de diensten. Beiden belangrijk om een goede afweging te kunnen maken. Voor de afdeling welzijn is een start gemaakt met de invoering van Beleidsgestuurde Contractfinanciering. SMWO hanteert voor de kostprijsberekening van haar diensten de Trill methode van het Servicepunt Welzijn, onderdeel van de MO groep, dat landelijk erkende criteria voor deze vorm van financiering heeft ontwikkeld. Het Servicepunt vormt een informatiesysteem en is gericht op het genereren van betrouwbare informatie in de sector welzijn. Als maatschappelijk ondernemer zal SMWO gebruik maken van andere financieringsbronnen. Deze ontwikkelingen worden ondersteund door PION, het personeelsinformatiesysteem, en door Central Station, het cliëntregistratiesysteem. Gegevens uit beide systemen, betrekking hebbend op personeel en productie, kunnen gekoppeld worden en maken het mogelijk om op ieder gewenst moment benodigde managementinformatie te genereren en te sturen op resultaat. ICT Voor de registratie van maatschappelijk werk en sociaal raadsliedenwerk wordt sinds 2005 gebruik gemaakt van Central Station. In deze beleidsperiode wordt voor de afdeling welzijn een module ontwikkeld, waaruit zowel kwantitatieve als kwalitatieve (management)informatie gegenereerd kan worden. Deze ontwikkeling past in een transparante, resultaat gerichte dienstverlening. Binnen SMWO wordt op bescheiden schaal internethulpverlening geboden. In deze beleidsperiode zal onderzocht worden of uitbreiding gewenst en financieel haalbaar is. De automatiseringskosten zijn in de achterliggende beleidsperiode explosief gestegen zonder dat de budgetten hiervoor verhoogd zijn. Onder het motto “meten is weten” en in het kader van transparantie wordt onder andere door financiers informatie gevraagd over allerlei onderwerpen. Informatie die uiteraard te leveren is, maar ook tijd en dus geld kost. SMWO zal zoeken naar een manier om de kosten beheersbaar te houden en op te nemen in de kostprijsberekening. Personeel en organisatie Werken met en voor mensen vraagt om goed geschoold, gemotiveerd en bekwaam personeel. Vanuit dat oogpunt vindt SMWO het belangrijk om te investeren in opleiding en bijscholing van het huidige personeel en in het opleiden van nieuwe beroepskrachten. Het aannamebeleid is gericht op een balans in het personeelsbestand tussen ervaren krachten en de instroom van jonge beroepskrachten. Leren en ontwikkelen staan hoog in het vaandel. In samenspraak met de medewerkers is een leerbeleid ontwikkeld, waarin versterking en inzet van competenties op individueel- en teamniveau gekoppeld aan de taakuitoefening centraal staan. SMWO implementeert in deze beleidsperiode de invoering van Persoonlijke en Teamontwikkelplannen als instrumenten om jaarlijks scholingsbehoefte en werkuitvoering met elkaar te verbinden. Op deze wijze wordt een brede, flexibele inzetbaarheid van personeel, passend bij een vraaggericht aanbod gerealiseerd. De organisatie voert een actief Arbo beleid, waarin aandacht is voor werkplek en werkdruk. De ontwikkeling van instrumenten om de werkdruk te reduceren is speerpunt. Twee jaarlijks


16

wordt een medewerkers-tevredenheidsonderzoek uitgevoerd waaruit in overleg met de OR actiepunten geformuleerd worden. Een blijvend aandachtspunt vormt het verzuimbeleid, gericht op het terugdringen van het verzuimpercentage, maar bovenal op de terugkeer van gezonde medewerkers die plezier in het werk hebben. Kwaliteitsbeleid SMWO vindt de kwaliteit van de dienstverlening aan haar cliënten belangrijk. Om kwaliteit binnen een organisatie te kunnen toetsen is het hanteren van een kwaliteitsmanagementsysteem een goed instrument. Hierdoor is het mogelijk om in een voortdurende cyclus (primaire- en organisatie-)processen in de organisatie te meten en te verbeteren. In 2008 is SMWO maatschappelijk werk HKZ gecertificeerd. In 2009 zal uitbreiding van het HKZ managementsysteem plaatsvinden naar de afdeling welzijn. Longitudinaal onderzoek Betrokkenheid en toetsing De OR heeft een belangrijke rol in de behartiging van de collectieve belangen van de medewerkers. Voor de bestuurder is de OR gesprekspartner als het gaat om arbeidsvoorwaarden, de invoering van regelingen en beleidsontwikkelingen. De betrokkenheid van medewerkers en toetsing van beleidsontwikkelingen is op deze wijze gegarandeerd. SMWO vindt het belangrijk dat ook cliënten betrokken worden bij de ontwikkeling van de organisatie. SMWO toetst systematisch de kwaliteit van de dienstverlening door middel van cliënttevredenheidsonderzoek. Verder raadpleegt zij over het beleid (wisselende) cliëntpanels.


17

SMWO Meerjarenbeleidplan

Recommend Documents