Slaande ruzie met je partner… Je bent te ver gegaan. Wat nu?
Informatie en advies In elke relatie is wel eens ruzie. Dat is normaal. Zolang je deze ruzies maar met elkaar kunt uitpraten. Maar soms lukt dat niet. Dan loopt het uit de hand. Dan wordt er gedreigd, geschreeuwd, geslagen. Soms als de kinderen erbij zijn. Dan praten we over huiselijk geweld.
MOVISIE is hét landelijke kennisinstituut en adviesbureau voor maatschappelijke ontwikkeling. We bieden toepasbare kennis, adviezen en oplossingen bij de aanpak van sociale vraagstukken op het terrein van welzijn, participatie, zorg en sociale veiligheid. In ons werk staan vijf actuele thema’s centraal: huiselijk & seksueel geweld, kwetsbare groepen, leefbaarheid, mantelzorg en vrijwillige inzet. Onze ambitie is daadwer-
35 advies- en steunpunten huiselijk geweld
kelijk te investeren in een krachtige samenleving waarin burgers zoveel mogelijk zelfredzaam kunnen zijn.
1 landelijk telefoonnummer: 0900-126 26 26 (1 0.05 cent per minuut)
Colofon Deze publicatie is mogelijk gemaakt door financiering van het ministerie van Justitie. Auteurs: Thérèse Evers en Bert Vissers Vormgeving: Avant la lettre, Utrecht Bestellen: www.movisie.nl Overname van informatie uit deze brochure/publicatie is toegestaan onder voorwaarde van de bronvermelding: © MOVISIE, kennis en advies voor maatschappelijke ontwikkeling Januari 2009
Als ruzie uit de hand loopt Je hebt je partner pijn gedaan. Misschien is het de eerste keer. Misschien is het al vaker gebeurd. Mensen die in hun relatie geweld gebruiken, lopen daar niet mee te koop. Hun beste vrienden weten het vaak niet eens. Je kan jezelf daarom gemakkelijk wijs maken dat het allemaal wel meevalt. En voor de buitenwereld kan je doen alsof het niet bestaat.
Wa n n e e r i s h e t m i s ? In elke relatie is wel eens ruzie. Dat is normaal. Zolang je deze ruzies maar met elkaar kunt uitpraten. En samen op kunt lossen.
‘De enige die zich druk maakt over de rekeningen die nog betaald moeten worden ben ik. Dat begrijp ik gewoon niet. Daar word ik zo kwaad van’ Het gaat mis als het een slaande ruzie wordt. Of als een ruzie uitdraait op dreigementen of vernederingen.
1
Dan ga je over de grens. En is het respect voor de ander weg. Dan praten we over huiselijk geweld. Geweld in je eigen huis. De plaats die juist de veiligste plek zou moeten zijn. Voor je partner, je kinderen en ook voor jou.
Misschien hebben jullie financiële problemen. Of zijn er problemen over seks of over de opvoeding van de kinderen. Problemen die steeds groter lijken te worden. Maar waar ook steeds minder over wordt gepraat. In de hoop dat het vanzelf overgaat. Maar het gaat niet vanzelf over. De problemen komen terug. Vaak op het moment dat het net even beter lijkt te gaan.
Vormen van huiselijk geweld: • • • • •
slaan, schoppen, door elkaar schudden gedwongen seks, (seksuele) kindermishandeling negeren, vernederen, schelden opsluiten, buitensluiten, verbieden, afpersen stalking, achtervolgen
H u i s e l i j k g e w e l d i s s t r a f b aa r Hoe groot de problemen ook zijn: voor het gebruiken van geweld is geen excuus.
‘Ze doet soms net alsof het alleen haar kinderen zijn. Maar het zijn ook mijn kinderen’ Gedrag is te veranderen ’Ik ben nu eenmaal zo’. Of: ’Ik heb nu eenmaal een kort lontje’. Misschien ken je deze uitspraken wel. Alsof je er niets aan kunt doen. Maar iedereen kan veranderen: dus jij ook. Als jij het wilt.
Want je mag niet slaan. Je mag niet dreigen met geweld. Je mag de ander geen pijn doen. Dat is strafbaar. De politie mag je daarvoor uit je huis zetten. Of arresteren. Want de gevolgen van huiselijk geweld zijn ernstig. Veel ernstiger dan je denkt.
H e t g aat n i e t va n z e l f o v e r
J e pa r t n e r e n j e k i n d e r e n w o r d e n b a n g v o o r j e
Denk eens terug aan de tijd toen jij je partner net leerde kennen. Waarschijnlijk kon je je toen niet voorstellen dat je haar of hem ooit pijn zou kunnen doen. Toch gebeurt het nu. Hoe komt dat?
Partners en kinderen van mensen die huiselijk geweld plegen, leven vaak in grote angst. Ook al laten ze dat niet merken. Ze zijn dag en nacht op hun hoede. Elk moment kan het mis gaan. Elk moment kan het weer gebeuren. Dat ze genegeerd worden. Dat ze bedreigd worden. Dat er ruzie komt. Ze proberen in te schatten wat voor bui de ander heeft. Ze zijn voorzichtig bij alles wat ze zeggen. Want als je bang bent, durf je vaak niet meer te zeggen wat je eigenlijk denkt of voelt.
‘Ik kan soms twee weken achtereen niets tegen hem zeggen. Dan negeer ik hem gewoon’ Vaak zijn er meer problemen. Misschien zijn jullie uit elkaar gegroeid.
‘Ik snap niet waarom mijn kind op school zo druk is’ 2
3
gevolgen voor kinderen Kinderen hebben het altijd in de gaten als hun ouders ruzie hebben. En ze hebben er last van: • ze raken ervan in de war: de ene keer ben je een aardige vader of moeder, de andere keer zien of horen ze dat je slaat of schreeuwt • ze denken dat zij de oorzaak zijn van de ruzies in huis • ze krijgen nachtmerries • ze krijgen op school leer- en concentratieproblemen • ze hebben andere klachten, zoals bedplassen, buikpijn en hoofdpijn • ze kunnen heel druk worden of zich juist heel afwezig gedragen • ze hebben sneller problemen met andere kinderen • ze durven hun vriendjes of vriendinnetjes niet mee naar huis te nemen Als ze ouder worden lopen deze kinderen meer risico dan anderen om zelf ook geweld te gaan gebruiken. Of worden juist eerder slachtoffer. Kinderen nemen vaak het gedrag van hun ouders over.
G o e d p r at e n : h e t h e l p t j e n i e t Je kunt telkens de ander of de omstandigheden de schuld geven. En daarmee je eigen gedrag goedpraten: ‘het komt door de ander, die haalt het bloed onder mijn nagels vandaan’. Of: ‘Als zij gewoon gedaan had wat ik zei, was er niets gebeurd’. Herken je deze goedpraters? Meestal voel je zelf prima aan dat je te ver bent gegaan. Je weet dat het niet klopt.
‘Als ik moe van mijn werk kwam, zat ze meteen op m’n nek dat ik zo laat was. En dan wilde ze dat ik wat tijd met de kinderen doorbracht voordat we gingen eten. Omdat ze anders niet meer zouden weten wie hun vader is. En dan bleef ze ondertussen maar tegen me zeuren over van alles en nog wat. Tot ik het helemaal zat was. En dan sloeg ik. Ik ben er nooit trots op geweest. Maar ik kon er dan gewoon niet meer tegen’ 4
Daarom probeer je het achteraf weer goed te maken. Met een bloemetje, cadeautje, kusje of seks. Om te laten zien dat je het zo niet bedoeld had. Vaak met de belofte dat het nooit meer zal gebeuren.
Neem je verantwoordelijkheid Als je geweld gebruikt in je relatie, doe je dat niet omdat je dat leuk vindt. Maar het helpt je ook niet om je eigen gedrag goed te praten door de ander of de omstandigheden de schuld te geven. Je gaat daarmee de verantwoordelijkheid voor je eigen gedrag uit de weg. Want jij doet het. Jij gebruikt geweld. En dat moet stoppen. Daarom is het belangrijk om nu naar jezelf te kijken. Kijken naar wat jij anders kunt doen om te zorgen dat het geweld stopt. Omdat de gevolgen zo groot zijn. Omdat er alleen maar verliezers zijn. Omdat het niet mag.
Neem een beslissing: Stop met geweld. Nu. TIP: Time-out Een hulpmiddel dat je meteen kan toepassen is: de time-out. De bedoeling van deze methode is dat je wegloopt, een time-out neemt, op het moment dat je aan voelt komen dat je wilt gaan slaan of dat je op het punt staat om te dreigen met geweld. Door een time-out te nemen geef jij jezelf de kans om op adem te komen, om je gedachten en gevoelens op een rij te zetten. Belangrijk is dat je met je partner afspreekt dat jullie bij een ruzie allebei het recht hebben om een time-out te nemen en dat dit tijdens een ruzie door de ander niet wordt opgevat als ‘vluchten’ of ‘weglopen’ voor de situatie. AIs je boosheid is gezakt en je je ook lichamelijk rustig genoeg voelt om de veiligheid van je partner te garanderen, kom dan terug, zeg dat je er weer bent en herstel het contact. Laat het onderwerp waarover ruzie ontstond rusten. Zo voorkom je dat je ergernis binnen korte tijd opnieuw oplaait. De ruzie is dan nog niet uitgepraat, maar als je boos bent kan je slecht naar elkaar luisteren en word je het meestal toch niet eens. Het belangrijkste is dat je het probleem niet groter maakt door geweld te gebruiken. Misschien kun je het onderwerp later wel rustig bespreken.
5
N u i s h e t g e n o e g : v r aa g h u l p Je hebt besloten dat je het anders wilt. Dat het genoeg is. Dat je geen geweld meer wilt gebruiken. Vraag hier hulp bij, want zonder hulp lukt het niet. Er zijn hulpverleners die ervaring hebben met deze problemen en die je kunnen helpen. Zij kunnen samen met jou, en eventueel met je partner, bekijken hoe de conflicten tussen jullie ontstaan. Zij kunnen je leren om anders met boosheid en ruzies om te gaan. Dat kan in persoonlijke gesprekken, alleen of samen met je partner. Of in gesprekken samen met mensen die in dezelfde situatie zitten als jij. Anders leren omgaan met je boosheid is anders leren reageren op situaties. Dat lukt je niet zomaar. Dat is hard werken en veel oefenen. Toch, als je gemotiveerd bent en als je het echt wilt, gaat het je lukken. En als het je lukt krijg je er veel voor terug. Waarschijnlijk meer dan je denkt.
‘We hebben nog wel eens ruzie, maar het loopt niet meer uit de hand. We weten nu dat we er met elkaar over kunnen praten. En: hoe we er met elkaar over kunnen praten. We doen elkaar geen pijn meer’
Informatie Waa r k u n j e t e r e c h t a l s j e h u l p z o e k t
Bel voor advies en hulp het Steunpunt Huiselijk Geweld: 0900-126 26 26 (1 0,05 cent per minuut) (1 landelijk telefoonnummer)
Je hoeft je naam niet te zeggen en je bepaalt zelf wat er gebeurt. Als je belt, wordt je gevraagd om je postcode in te toetsen. Daarmee kom je vanzelf uit bij het steunpunt bij jou in de regio en een hulpverlener in jouw buurt. Zij kunnen met jou bekijken welke hulpverlening het beste bij je past. Bel je buiten kantooruren, dan kan het voorkomen dat je wordt doorverwezen naar een ander telefoonnummer. Je kunt ook rechtstreeks een Advies- en Steunpunt Huiselijk Geweld (ASHG) bellen in de regio waarin je woont (als je dit nog niet durft, kan je de site www. genoegvangeweld.nl eerst bezoeken). Kijk in de telefoongids voor het telefoonnummer of op de website van het Steunpunt Huiselijk Geweld www.steunpunthuiselijkgeweld.nl.
6
7
A n d e r e h u l pa d r e s s e n • via je huisarts • via het algemeen maatschappelijk werk bij jou in de buurt (zie internet of telefoongids) • via de politie voor doorverwijzing naar hulpverlening: 0900-8844 • zelf direct contact opnemen met een instelling voor (dader)hulpverlening
V o o r a l g e m e n e i n f o r m at i e o v e r h u i s e l i j k g e w e l d • www.steunpunthuiselijkgeweld.nl: advies en hulp bij huiselijk geweld en voor informatie en brochures • www.huiselijkgeweld.nl: landelijke website van het ministerie van Justitie en MOVISIE over de bestrijding van huiselijk geweld; hier vind je ook informatie over regionale hulpverleningsinstellingen • www.kindermishandeling.info: website van het expertisecentrum kindermishandeling over achtergronden en aanpak
F o l d e r m at e r i aa l • ‘Bescherming tegen geweld: wat je zelf kunt doen’: folder over huiselijk geweld in het Nederlands, Engels, Spaans, Frans, Turks, Arabisch, Farsi en Chinees. Uitgave: Movisie i.s.m Stichting Shakti, downloaden of bestellen via www. movisie.nl • ‘Juridische aspecten van huiselijk geweld: informatie voor slachtoffers en hun adviseurs’. Uitgave: Movisie 2005, downloaden of bestellen via www.movisie.nl • ‘Geweld in huis raakt kinderen’: informatie voor ouders van kinderen die getuige zijn geweest van huiselijk geweld. Uitgave MOVISIE, 2007, downloaden of bestellen via www.movisie.nl.
Help jezelf. Help de ander 8
MOVISIE is hét landelijke kennisinstituut en adviesbureau voor maatschappelijke ontwikkeling. We bieden toepasbare kennis, adviezen en oplossingen bij de aanpak van sociale vraagstukken op het terrein van welzijn, participatie, zorg en sociale veiligheid. In ons werk staan vijf actuele thema’s centraal: huiselijk & seksueel geweld, kwetsbare groepen, leefbaarheid, mantelzorg en vrijwillige inzet. Onze ambitie is daadwer-
35 advies- en steunpunten huiselijk geweld
kelijk te investeren in een krachtige samenleving waarin burgers zoveel mogelijk zelfredzaam kunnen zijn.
1 landelijk telefoonnummer: 0900-126 26 26 (1 0.05 cent per minuut)
Colofon Deze publicatie is mogelijk gemaakt door financiering van het ministerie van Justitie. Auteurs: Thérèse Evers en Bert Vissers Vormgeving: Avant la lettre, Utrecht Bestellen: www.movisie.nl Overname van informatie uit deze brochure/publicatie is toegestaan onder voorwaarde van de bronvermelding: © MOVISIE, kennis en advies voor maatschappelijke ontwikkeling Januari 2009
Slaande ruzie met je partner… Je bent te ver gegaan. Wat nu?
Informatie en advies In elke relatie is wel eens ruzie. Dat is normaal. Zolang je deze ruzies maar met elkaar kunt uitpraten. Maar soms lukt dat niet. Dan loopt het uit de hand. Dan wordt er gedreigd, geschreeuwd, geslagen. Soms als de kinderen erbij zijn. Dan praten we over huiselijk geweld.
