Ruimte voor iedereen

Maarswold

Ruimte voor iedereen Wijkvisie voor Maarswold in 2025

September 2013

Wijkvisies A-Z Het doel van de wijkvisie Maarswold is om te komen tot een gezamenlijk beeld van de wijk over tien jaar. Het wijkvisietraject bestaat uit vier onderdelen: • Kijk op de wijk • Wijkvisie • Programma • Projectenagenda 1. Kijk op de wijk De kijk op de wijk is het uitgangspunt voor de wijkvisie. Het beschrijft de huidige situatie van de wijk. 2. Visie De visie vloeit voort uit de Kijk op de Wijk en beschrijft hoe de wijk er over tien jaar uit zou kunnen zien. 3. Programma Het programma beschrijft welke opgaven er zijn om de visie te realiseren. Bijvoorbeeld het verbeteren van de kwaliteit en kwantiteit van de woningvoorraad of aanpassingen in de openbare ruimte. 4. Projecten agenda In de projectenagenda staat welke acties/projecten wanneer gedaan worden. Verschillende organisaties kunnen projecteigenaar zijn. Elk jaar wordt een nieuwe projectenagenda voor het komende jaar opgesteld. Integrale wijkevaluatie Bij een integrale wijkevaluatie wordt de voortgang van de uitvoering van projecten besproken en kunnen nieuwe situaties ingebracht worden. Dit kan aanleiding zijn voor nieuwe projecten of voor bijstelling van visie en/of programma.

Gebruikte bronnen • Resultaat diverse bijeenkomsten • Enquête van Wijkraad Maarswold Actief. • Groninger Gemeente Monitor • Quick Scan - Maart 2013 (statistisch overzicht)

Voorwoord Beste lezer, Voor u ligt de wijkvisie Maarswold. De visie geeft een beeld van de wijk Maarswold in 2025. Wij hebben de visie “Ruimte voor iedereen” genoemd. Dat bedoelen wij letterlijk: in Maarswold is veel groen, de straten zijn er breed en de wijk is ruim opgezet. Maar wij vinden het ook belangrijk dat in Maarswold iedereen prettig kan wonen. Of je nu oud bent of jong. Alleenstaand bent of een gezin hebt. Zelfstandig bent of ondersteuning nodig hebt. Voor iedereen is er in Maarswold een geschikte woning en genoeg te doen. We hebben een ambitieuze visie gemaakt, zonder luchtkastelen te bouwen. In 2025 hebben in Maarswold geen grote ingrepen in bijvoorbeeld de woningvoorraad plaatsgevonden, maar is er wel geïnvesteerd in verbetering van de woningen en versterking van de openbare ruimte. Het meest ambitieus is het programma ‘mensen en voorzieningen’. In Maarswold kennen de mensen elkaar en helpen elkaar als dat nodig is. Organisaties werken samen om mensen die professionele hulp nodig hebben, vroegtijdig de juiste hulp te bieden. Speciale aandacht is er voor de jeugd van Maarswold. Om de visie werkelijkheid te laten worden, leveren alle betrokkenen een bijdrage : professionele organisaties en bewoners. Ik hoop dat ook u uw steentje bijdraagt aan “Maarswold: ruimte voor iedereen”. Jan Bessembinders Wethouder wijkgericht werken

Aanleiding en proces Aanhoudende signalen van bewoners en organisaties over een dreigende negatieve spiraal waar de wijk in terecht zou komen, waren aanleiding voor de gemeente en de woningcorporaties Lefier en BCM om een wijkvisie voor de wijk op te stellen. In april 2012 is onder regie van de gemeente een start gemaakt met de visie op Maarswold. Betrokken partners in dit traject waren de werkgroep visie van de wijkraad Maarswold Actief!, de stichting Welstad, de woningcorporaties Lefier en BCM, zorggroep Meander en de Gabriel Damschool. Bij het opstellen van de visie hebben wij gewerkt volgens het stramien: kijk op de wijk, visie, programma, projectenagenda. Dit document bevat de kijk op de wijk, de visie en het programma. Wij gaan nu aan de slag met het opstellen van een projectenagenda. De visie is in een aantal stappen tot stand gekomen: - - - - - - -

18 juli 2012: werkconferentie kijk op de wijk augustus 2012: vergelijking uitkomsten werkconferentie en bewonersenquête gehouden door de werkgroep visie 15 november 2012: presentatie van de kijk op de wijk aan bewoners tijdens een inloopbijeenkomst. 21 januari 2013: werkconferentie visie februari en maart 2013: gesprekken met alle partners over de bouwstenen voor de visie 23 mei: presentatie concept-visie aan alle partners in het proces 11 september: presentatie van de visie aan de bewoners tijdens een inloopbijeenkomst

Maarswold

Kijk op de Wijk

Algemeen beeld

Maarswold is een wijk met meerdere gezichten en feitelijk in drieën op te delen. Een deel is eigendom van BCM Woonzorg (complex Maasheerd en Maarshorst), een noordelijke deel (tussen Onstwedderweg en Azielaan) en een zuidelijk deel (tussen Azielaan en Europalaan). De wijk is ontstaan in de jaren zestig met de komst van Philips naar Stadskanaal. Sindsdien is er in het zuidelijke deel van de wijk (met uitzondering van de straten rondom de Blokwieke en Maarshorst) op het oog in grote lijnen weinig veranderd. Maarswold is gunstig gelegen ten opzichte van het centrum en diverse sport- en recreatieve voorzieningen in het Pagedal. Bovendien biedt Maarswold zelf ook diverse voorzieningen. Het opvallendste gebouw van de wijk is Maarshorst, een woontoren die deel uitmaakt van de skyline van Stadskanaal.

Openbare Ruimte & Stedenbouwkundige structuur

Maarswold kent een overzichtelijke stedenbouwkundige structuur en is ruim opgezet. Hierdoor zijn er veel ‘doorkijkjes’ die de wijk een open aanzicht geven. De wijk wordt begrensd door de Atlantis-, Europa- en Continentenlaan en de Onstwedderweg. Maarswold wordt bijna letterlijk in tweeën ‘gesneden’ door de Aziëlaan; deze vormt een grens tussen een ‘noordelijk’ en ‘zuidelijk’ deel van de wijk. Door de begrenzingen zijn er slechts enkele ingangen naar het zuidelijke deel van de wijk. Maarswold heeft brede straten, maar delen van de wijk geven niet het ruimtelijke gevoel dat daarvan verwacht mag worden. Bovendien geeft de bebouwing in (vooral de zuidelijke) delen van de wijk een eentonig straatbeeld. Maarswold is een mooie groene wijk, iets wat door matig onderhoud niet altijd goed tot zijn recht komt. Een opvallend element in het straatbeeld zijn de ‘garagepleinen’; pleinen met losse garageboxen die een vervallen aanblik geven. In Maarswold komen de aankomende jaren kavels braak te liggen vanwege de sloop van het Noorderpoort College aan de Frankrijklaan en de sluiting/ sloop van enkele (school)gebouwen aan de Utrechtselaan. Voor deze kavels is op dit moment nog geen invulling.

Sociaal

Ook op sociaal gebied zou Maarswold in tweeën gedeeld kunnen worden. Het ‘noordelijke’ deel bestaat voor een deel uit (woon)zorgwoningen voor senioren. BCM Woonzorg, eigenaar van deze woningen, biedt hier ook (dag) opvang en woningen aan voor een klein aantal jongeren met een verstandelijke beperking. De rest van het Noordelijke deel bestaat uit een mix van koop- en huurwoningen. De ‘zuidzijde’ van de wijk kent een grote(re) concentratie sociale huurwoningen en meer mensen die vaker een beroep (moeten) doen op sociale- en welzijnsvoorzieningen.

De afgelopen jaren is er sprake geweest van instroom van ‘multi-probleemgezinnen’ in Maarswold, met de Schielandlaan en Hoekselaan als meest zichtbare voorbeelden. In delen van Maarswold voelen mensen zich steeds minder met elkaar verbonden, men spreekt elkaar minder aan op zaken als overlast en de sociale controle vermindert. In de wijk zijn (veel) speelvoorzieningen waar door veel kinderen gebruik van wordt gemaakt. In Maarswold is het welzijnswerk gericht op verschillende doelgroepen; combinatiefunctionarissen richten zich op de gezondheid en het in beweging krijgen van de jeugd. Maatschappelijk werkers signaleren dat de problemen in Maarswold vooral liggen op het gebied van psychosociale, inkomens- eenzaamheids- en schuldenproblematiek. De Wijkraad richt zich op sociale verbindingen in de wijk en vanuit de wijk zijn er veel vrijwilligers actief in de ouderenzorg rondom (woon)zorgcentrum Maarsheerd. Maarswold kent veel voorzieningen die zich concentreren in het deel van de wijk dat dicht bij het stadscentrum ligt. Er is thuiszorg, een fysiotherapeut, psychologenpraktijk, afdeling Werk & Inkomen Gemeente, apotheek, orthodontist, UWV, dagopvang en een klein winkelcentrum. Er staan diverse basis- en middelbare scholen verspreid over de wijk. Het Noorderpoort College aan de Frankrijklaan wordt gesloopt in 2013/2014 vanwege de verhuizing naar een nieuwe locatie in Stadskanaal. De Gabriel Damschool en de peuterspeelzaal aan de Utrechtselaan zullen in de toekomst verhuizen naar een nieuwe multifunctionele accommodatie Maarsstee/Maarswold (MFA).

Woningen

In Maarswold is er een verschil in uitstraling tussen de huur- en koopwoningen. In het deel ten noorden van de Aziëlaan is vooral sprake van goed onderhouden (soms grote en/of vrijstaande) koopwoningen en flats. Het zuidelijke deel bestaat voornamelijk uit de voormalige Philipswoningen en is –op enkele tientallen reeds verkochte woningen na-eigendom van wooncorporatie Lefier. Het beeld –in termen van uitstraling- van deze woningen is eentonig of saai te noemen door de (lange) aaneengesloten rijen woningen. Technisch voldoen deze woningen aan de wettelijke eisen; maar als het gaat om inrichting, indeling en wooncomfort voldoen ze niet meer aan moderne woonwensen. Er is op wijkniveau voldoende aanbod als het gaat om type woningen; er zijn flats, koop-, vrijstaande- en rijtjeswoningen. Tussen deze woningen zitten duidelijke verschillen als het gaat om indeling en woonoppervlakte. Vooral zwaardere vormen van (thuis)zorg zijn nauwelijks mogelijk in de rijtjeswoningen in zuid-Maarswold. Op wijkniveau echter biedt Maarswold, met woon-zorgcomplex Maarsheerd en de flats aan de Utrechtselaan, voldoende mogelijkheden om ook op latere leeftijd in de wijk te kunnen blijven wonen.

Maarswold Sterkten / Zwakten / Kansen / Bedreigingen Openbare ruimte

Sterkten • Overzichtelijke stedenbouwkundige structuur • Groen in de wijk • Aanwezige speelvoorzieningen Zwakten • Wijk geeft in zuidelijk deel saai en eentonig beeld door aaneen- gesloten blokken rijtjeshuizen • Achterstallig groenonderhoud • Weinig toegangen tot zuidzijde van de wijk • Garagepleinen Kansen • Toegankelijkheid vanaf Europalaan naar zuidelijk deel van wijk verbeteren Kleinschalige ingrepen kunnen aanzien wijk verbeteren: • Steviger aanzetten van het groen aan Aziëlaan en Europa- laan • Recreatieve route langs het groen Bedreigingen • Gemeentelijke bezuinigingen op groenonderhoud & openbare ruimte • Verdere verpaupering garagepleinen

Sociaal

Woningen

Sterkten • Goede voorzieningen in en rondom wijk • Actieve vrijwilligers • Voorzieningen voor ouderen • Activiteiten voor kinderen (0-18 jaar) Zwakten • Geschikte woningen voor senioren vooral rond Utrechtselaan en Maarsheerd • (Verborgen) armoede in de wijk • Weinig samenhang tussen de twee ‘delen’ van de wijk • 14% uitkeringsgerechtigden gemeente Stadskanaal woont in Maarswold • Concentratie sociale problematiek rond Schielandlaan en Hoekse laan • Snelle doorstroom bewoners huurwoningen in delen van zuidelijke deel van de wijk Kansen • Maarsheerd als activiteiten centrum voor de wijk • Dierenweide vervult een sociale functie • Wijkraad stimuleert sociale binding in de wijk • Combinatiefunctionarissen bouwen werk met kinderen (0-18 jaar) en gezondheid uit Bedreigingen • Senioren met zorgvraag buiten Maarsheerd moeten verhuizen • Senioren buiten Maarsheerd vereenzamen • De druk op de kleine groep vrijwilligers is hoog • Stijgend aantal uitkeringsgerechtigden • Aantal probleemgezinnen is stabiel; maar probleemsituaties worden complexer • Afnemende binding bewoners met hun buurt

Sterkten • Lage huurprijzen • Gevarieerd aanbod huur- en koopwoningen op wijkniveau • Hoeveelheid levensloopbestendige woningen maakt wonen van wieg tot graf binnen de wijk mogelijk Zwakten Zwakten betreffen primair de eengezinswoningen in zuidzijde Maarswold: • Uitstraling doet saai en eentonig aan • Ongeschikt voor zware (thuis)zorg • Voldoen niet aan moderne woon- wensen ten aanzien van comfort en energie Kansen • (Voormalige) huurwoningen aan- trekkelijk voor starters • Lokaal Akkoord 2012: gewenst energielabel huidig woningbezit is C • Lokaal Akkoord 2012: Gemeente, Lefier en BCM zoeken actief naar (innovatieve) proefprojecten met alternatieve energie Bedreigingen • Voortduren prijsdaling koop- en huurwoningen kan leiden tot instroom bewoners met (erg) lage inkomens waardoor sociale structuur onder druk komt te staan

Maarswold

Visie: Maarswold in 2025

Algemeen

Maarswold is een wijk voor iedereen! Duurzame investeringen in mensen, woningen en openbare ruimte hebben een gezonde leef- en woonomgeving opgeleverd, waarin iedereen op zijn eigen manier actief kan zijn. Maarswold is een duurzame wijk, in alle opzichten.

Mensen & Voorzieningen Mensen

In Maarswold wonen in 2025 overwegend ouderen en gezinnen met kinderen. Ten zuiden van de Aziëlaan wonen de meeste gezinnen met kinderen. Dat zijn niet altijd traditioneel samengestelde gezinnen. Het betreft ook 1-oudergezinnen, waarvan de kinderen soms maar een deel van de week in Maarswold wonen. In Maarswold is ruimte voor mensen met verschillende woonvragen en leefstijlen. Gezinnen, senioren, mensen met een beperking: voor iedereen is er ruimte in Maarswold. Ook voor mensen met een leefstijl die soms leidt tot conflicten met de buurt. De wijkraad heeft afspraken gemaakt met de woningcorporaties en de gemeente over de voorwaarden die daaraan zijn verbonden.

bewoners zelf, in afwachting van een definitieve bestemming van deze locatie, dit terrein ingericht als speel- en ontmoetingsplek voor jong en oud van de wijk. Bewoners nemen verantwoordelijkheid voor hun eigen geestelijke en lichamelijke gezondheid. Investeren in gezondheid is immers investeren in een toekomst waarin je zo lang mogelijk zelfstandig kunt blijven wonen. We zien deze bewustwording terug in de deelname aan activiteiten die gericht zijn op een gezonde leefstijl. We constateren ook minder eenzaamheidsproblemen. Jongeren zijn geïnformeerd over zaken waar zij tegenaan lopen en zij weten waar ze met hun vragen terecht kunnen. In het centrum voor jeugd, gezin en veiligheid staan professionals klaar als de weg naar volwassenheid niet zo gemakkelijk verloopt. De activiteiten die georganiseerd worden voor de jeugd zijn populair. Jongeren zijn in beeld en er wordt snel hulp geboden als ontsporing dreigt. De jongste kinderen van Maarswold maken gebruik van voorschoolse opvang, zoals de peuterspeelzaal en de creche. Deze organisaties zijn er op gericht vroegtijdig problemen te signaleren en aan te pakken.

Wanneer zij hulp nodig hebben, doen bewoners van Maarswold een beroep op hun eigen netwerk van buren, kennissen en familie. Zij kunnen ook gebruik maken van een algemene voorziening, zoals een was- en strijkservice of een buurtrestaurant. Indien het op eigen kracht niet lukt en professionele hulp is noodzakelijk, werken organisaties samen om de hulp die nodig is te bieden.

De jeugd- en opvoedproblematiek in Maarswold is in 2025 niet groter dan in de andere wijken en dorpen van Stadskanaal.

Dat gaat goed, omdat er in Maarswold sprake is van “noaberschap”: de bewoners kennen elkaar en helpen elkaar als het nodig is. Een actieve wijkraad met veel vrijwilligers stimuleert bewoners verantwoordelijkheid te nemen voor hun eigen woonomgeving. Bewoners zijn gemotiveerd om zich voor hun buurt in te zetten.

Na de sloop van de Gabriel Damschool met haar bijgebouwen, zijn de wijkraad Maarswold Actief! en buurtvereniging “de Driehoek” tijdelijk gevestigd in het winkelcentrum aan de Hollandselaan. Later zijn zij naar het buurtcentrum verhuisd. De reuring die dit in en om het winkelcentrum gaf, maakte het winkelcentrum een aantrekkelijke vestigingsplaats voor verschillende organisaties in de zakelijke dienstverlening. Zorgorganisaties hebben er maatschappelijke opvang en dagbesteding voor senioren en mensen met een beperking ondergebracht.

Een voorbeeld van betrokkenheid van bewoners bij de wijk, is de voormalige locatie van het Noorderpoortcollege aan de Frankrijklaan. Na de sloop van het schoolgebouw in 2014 hebben

Voorzieningen

In Maarswold kan iedereen meedoen aan de samenleving. De voorzieningen -gebouwen en diensten- in de wijk zijn daarop gericht.

De kinderen in Maarswold, kunnen naar school in een nieuwe multifunctionele accommodatie. In dit gebouw zijn de OBS Hagenhof, CBS de Ark, CBS Gabriel Dam en de peuterspeelzaal gehuisvest.

Woningen

Openbare Ruimte

Maarswold was en is een populaire wijk om in te wonen. Gewild bij ouderen, starters en gezinnen. De sterke punten van Maarswold zijn de ligging dichtbij het centrum van Stadskanaal en de diversiteit aan woningtypen.

Maarswold is een groene, ruim opgezette wijk. Er is ruimte om te spelen, te wandelen en te parkeren. De strook vanaf het winkelcentrum langs de dierenweide aan de Gooilandlaan naar de Europalaan is één van de twee groene assen van de wijk. Hier is een tweede verkeersontsluiting op de Europalaan aangelegd, tegenover de verlengde Nederlandlaan. De Utrechtselaan en de naastgelegen waterloop vormen de andere as. Samen geven ze dit deel van Maarswold haar groene en duurzame uiterlijk. Langs de waterloop is een fiets- wandelroute gerealiseerd. De groene assen en de strook langs de Europalaan worden benut voor het bufferen van water. Hemelwater van daken en verharding wordt rechtstreeks afgevoerd op het oppervlaktewater. De Aziëlaan, Europalaan en Atlantislaan zijn belangrijke ontsluitingswegen met een duidelijk laankarakter, in de vorm van (meerdere) rijen statige bomen. Het groene karakter van de Europalaan wordt benadrukt door de “bouwblokken in het groen”. Passend in dit beeld, zijn de bestaande flatgebouwen aan de Utrechtselaan behouden en is de tussengelegen laagbouw gesloopt. De sloop van woningen en schoolgebouwen heeft bijgedragen aan het open karakter van de wijk.

Het aantal inwoners van de gemeente Stadskanaal daalt in 2025 nog steeds. Door sloop zijn er in de gemeente minder woningen dan tien jaar geleden.

Aan zowel de noord- als de zuidzijde van de Aziëlaan is er een ruim en gevarieerd aanbod aan gelijkvloerse, dus voor ouderen geschikte, woningen. Ook zijn er volop eengezinswoningen. In Maarswold vind je koopwoningen, huurwoningen (sociale en hogere huurprijzen), flats en grondgebonden woningen. Er is voldoende vraag naar het woningaanbod in Maarswold. Lefier heeft geïnvesteerd in kwaliteitsverbetering. Er is slechts beperkt gesloopt: alleen daar waar het nodig was om de openbare ruimte te versterken. In 2025 zijn de totale woonlasten belangrijker dan de hoogte van de huur. Lefier heeft daarom bij onderhoud, renovatie en nieuwbouw veel aandacht besteed aan duurzaamheid en energiezuinigheid.

Maarswold

Programma 2014 - 2018

Maarswold Programma

Programma

Programma

mensen en voorzieningen

openbare ruimte

woningen

Zelfstandigheid en zelfredzaamheid van inwoners van Maarswold bevorderen door:

Het groene, ruime en open karakter van Maarswold versterken door:

Kwaliteit van de woningvoorraad in Maarswold verbeteren door:

•

Twee groene assen te realiseren: één langs de Gooilandlaan en één langs de Utrechtselaan.

Te investeren in de bestaande woningvoorraad om:

•

Ruimtelijke kwaliteit toe te voegen aan het straatbeeld van Maarswold door het eentonige karakter van een aantal straten ten zuiden van de Aziëlaan te doorbreken

• Versterken sociale samenhang door het ondersteunen en faciliteren van vrijwilligers bij het organiseren van activiteiten • Bestrijden en voorkomen van jeugd- en gezinsproblematiek en financiele problemen door vroegtijdige signalering en samenwerkende organisaties

• de woningen energiezuiniger te maken, waardoor de totale woonlasten ook voor mensen met een laag inkomen betaalbaar blijven • een kwaliteitsverbetering ten aanzien van wooncomfort en inrichting te bereiken

• Voorkomen van eenzaamheid • Bevorderen van een gezonde leefstijl • Versterken van mogelijkheden om zo lang mogelijk gezond en veilig thuis te kunnen blijven wonen

Beperkte sloop van woningen ten behoeve van: • realisatie van het programma openbare ruimte (toevoegen ruimtelijke kwaliteit)