Robuuste visievorming als enige manier om beschaving te laten voortbestaan

Robuuste visievorming als enige manier om beschaving te laten voortbestaan Logica rondom een gedefinieerde doelstelling

Karl-Henrik Robèrt Blekinge Institute of Technology, Karlskrona Sweden The Natural Step, Stockholm Sweden Eindhoven, 1 November 2011

© 2011 The Natural Step


•  Duurzame groei is mogelijk, en altijd meer de moeite waard dan niet-duurzame groei •  Er bestaat een alles verbindende aanpak voor duurzame ontwikkeling/groei. •  Toepassing voor analyses, visievorming, planning en monitoring. •  Toepassing om samenwerking mogelijk te maken tussen disciplines, sectoren, waardeketens, tools. •  Een duurzame visie voor Eindhoven en de economie van winnaars en rolmodellen © 2011 The Natural Step

Doel: een verbindend raamwerk onderzoeken, testen en delen: Peerreviewed... (i) Theorie (robuust) (ii) Toepasselijkheid (elk onderwerp en elke schaal) (iii) Tools (elke tool draagt bij aan succes) • 

Internationale NGO

• 

Rolmodellen

• 

Werkgebieden: –  Onderzoek –  Training –  Coaching –  Advies –  Netwerk


Waarom?


Oneindige groei van waarde is mogelijk, maar niet van (grondstof)stromen

Rubrik och löpande texter Dolore ipsum lore qui ipso zolozert lore qui ipso zolozert. Dolore ipsum lore qui ipso zolozert dolore ipsu. Lore qui ipso zolozert p ore qui ipso zolozert dolore ipsum lore qui ipso zolozert ipsum lore qui ipso zolozert

Source: www.bbc.co.uk © 2011 The Natural Step

Duurzame Ontwikkeling - Een dynamische uitdaging De ’trechter’ van afnemend potentieel om beschaving te onderhouden

Systematische achteruitgang

time

                             

Bossen Landbouw Visserij Grondwater Klimaat Metalen POP’s Eutrofiëring Hormonen Verlies aan vertrouwen Segregatie Corruptie Epidemieën Armoede ... © 2011 The Natural Step

Grotere kansen voor succes (ook zelfstandig) In feite – grootste discriminator voor economisch succes!

Mogelijkheden

time

  Grondstoffenbeheer   Afvalbeheer   Belasting, wetgeving, verzekering, leningen   Nieuwe markten   Innovatie/design   Vertrouwen   Productiviteit   Transactiekosten   Merk   Betekenisvolle verhalen   Team building   Gemeenschap   … © 2011 The Natural Step

Dus, wat is het probleem?


1.  De kracht van verouderde paradigma’s, met hun (onjuiste) veronderstellingen


‘Cylinder’ vs.‘Trechter’ Men gelooft dat…

maar in realiteit…

...Duurzame Ontwikkeling is het herstellen van schade wanneer de kosten hiervoor lager zijn dan het voordeel

… de kosten van onduurzaamheid lopen op tot in het oneindige, dus alles gaat over de strategisch transitie tegen de laagst mogelijke kosten

… Duurzame Ontwikkeling gaat over ethiek

… het gaat over eigen-belang met betere ethiek (PR)

… concurrentievoordeel gaat verloren als internationale conventies, politici en overeenkomsten niet kunnen garanderen dat anderen zullen volgen.

… slimme rolmodellen winnen, ongeacht wat anderen doen, en maken de weg vrij voor slimme afspraken en beleid die het tempo van verandering zullen doen toenemen en de laatkomers wakker zullen schudden.


Omvang en ontwikkeling in intelligente systemen (bijv. mensen en computers) Size • Waardecreatie volgt een S curve, en kan oneindig groeien • Waarde meten gaat niet (alleen) over de omvang, (bijv. BNP)

Value

Development © 2011 The Natural Step

Natuur als voorbeeld van 3,5 miljard jaar groei (van waarde)

Trage geologische stromen (vulkanen en verwering)

Trage geologische afzettingen (sedimentatie en mineralisatie)



Niet-duurzame ontwikkeling Omgekeerde groei (niet weerspiegeld in BNP)


Economische ontwikkeling in de VS* BNP

BNP ISEW ( BNP minus geldstromen gerelateed aan misdaad, drugsmisbruik, catastrofes...)

1960

1970

1980

1990

Tijd

* Index for Sustainable Economic Wellfare, Herman Daly © 2011 The Natural Step

Groei van hernieuwbare energie – een voorbeeld

Waarde groeit onder gereduceerde stromen*, niet weerspiegeld in BNP

* Zogenaamd ”de-coupling” (van groei met CO2 emissies; een echte mogelijkheid, hoewel het nog niet gebeurd is in Zweden) © 2011 The Natural Step

Grondstofpotentieel van alleen de zon 10.000 x (vgl. getijdenstroming en geothermische energie)


Landgebruik voor PV’s in relatie tot een dam


Leercurve voor PV’s

Solar Generation, European Photovoltaic Industri Association & Greenpeace, 2001










Grotere kansen voor succes (ook zelfstandig) In feite – grootste discriminator voor economisch succes!

Mogelijkheden

time

  Grondstoffenbeheer   Afvalbeheer   Belasting, wetgeving, verzekering, leningen   Nieuwe markten   Innovatie/design   Vertrouwen   Productiviteit   Transactiekosten   Merk   Betekenisvolle verhalen   Team building   Gemeenschap   … © 2011 The Natural Step

1.  De kracht van obsolete paradigma’s, met hun (onjuiste) veronderstellingen 2.  Reductionisme, jezelf verliezen in details


G loba

“Spe

or n g n i l warm

ctio n i t x e s c ie

“PVC

n is

uc

er? t n i w lear

oc e r p l a r u a nat

ss”

” h t l a or he

” s e s a g e s u o h ne e r g f o t s i l e l “Who “E

Reductionisme

je verliezen in de blaadjes

lectric cars too e

xpensive.”

“Mankind can not save ev

ery other beetle” © 2011 The Natural Step

Geen verbindend kader

Reductionisme


Verbindend kader Gestructeerd overzicht, zoals een klinische conferentie


Backcasting vanuit Principes

Principes voor succes

time © 2011 The Natural Step

Winnen van kanker vereist twee basisprincipes, schaken vereist er vier en van on-duurzaamheid winnen vereist er…

Principes voor succes

•  •  •  •  • 

Noodzakelijk Genoeg Algemeen Concreet Niet-overlappend

tijd © 2011 The Natural Step

Unieke potentiële eigenschappen van dergelijke principes •  Systematisch en strikt, maar toch een open einde aanpak •  Keuzes worden beheersbaar •  Vermijden van onbekende problemen •  Systeemgrenzen bepalen het doel •  Grondstofpotentieel is te berekenen •  Effectieve samenwerking tussen stakeholders en waardeketens •  Community building •  Tools in dienst van succes Copyright © 2004 The Natural Step"


Raamwerk voor Strategische Duurzame Ontwikkeling (FSSD) - vijf onderling afhankelijke maar losse niveau’s -

•  •  •  •  • 


1

Systeem

2

Succes

Om principes voor succes af te leiden moeten we voldoende kennis over het systeem hebben

3 Strategisch 4

Acties

5

Tools © 2011 The Natural Step

Thermodynamica, Biogeochemische cycli, Diversiteit en veerkracht, Stromen tussen samenleving en ecosystemen, sociale system met kernelement = vertrouwen, Etc. © 2011 The Natural Step

Raamwerk voor Strategische Duurzame Ontwikkeling (FSSD) - vijf onderling afhankelijke maar losse niveau’s -

•  •  •  •  • 


1

Systeem

2

Succes

Succes gedefinieerd

3 Strategisch 4

Acties

5


Van bedreigingen tot basismechanismen van vernietiging Bedreigingen                               tijd

Bossen Landbouw Visserij Grondwater Klimaat Metalen 1.  POP’s 2.  Eutrofiëring 3.  Hormonen 4.  Verlies aan vertrouwen Segregatie Corruptie Epidemieën Armoede ...

Concentraties mijnbouw Concentraties chemicalien Fysieke afbreuk Erosie van vertrouwen


Raamwerk voor Strategische Duurzame Ontwikkeling (FSSD) - het vijf niveau model -

1

Systeem

2

Succes

3 Strategisch 4

Acties

5

Tools

Nu kunnen we strategisch proberen te zijn


Geïntegreerd in organisatiedoelen Duurzaamheidsprincipes als randvoorwaarden

Backcasting

Visie Missie Kernwaarden Strategische doelen

Huidige realiteit

Strategische plannen Bedrijfsprogramma Tijd © 2011 The Natural Step

Het Raamwerk toepassen ABCD planning proces voor geïntegreerd management De trechter

A C

Duurzaamheid begrijpen

Brainstorm oplossingen Visie

B

Nulmeting

Visie binnen de duurzaaheidsprincipes

Vandaag

Waar staan we vandaag? Wat is de kloof?

D •  Goede richting?

Prioritering & actieplanning •  Flexibele stap? •  Return on Investment?



1

Systeem

2

Succes

3 Strategisch 4

Acties

5


Onderzocht en getest als klinische conferentie binnen bedrijven…


Getest in bedrijven...


Miljarden verdiend…

“

De laatste tien jaar hadden we pas in de gaten hoeveel geld Electrolux had bespaard en verdient door de toepassing van het FSSD raamwerk.

” © 2011 The Natural Step

Miljarden verdiend…

“

Nu we Mount Sustainability beklimmen, met de vier duurzaamheidsprincipes aan de top, doen we het beter dan ooit als het gaat om waardecreatie. Dit gaat niet ten koste van sociale of ecologische systemen, maar wel ten koste van onze concurrenten die het nog steeds niet doorhebben.

”

Ray Andersson President, Founder and CEO, Interface. Inc. Portland US, October 2007, © 2011 The Natural Step

Klinische conferentie van waardeketens tot gemeenschappen en steden…

B, C en D aspecten voor LCM enPSS systemen: ….

….

….

….

….

…. ….

….

….

….

….

…. ….

….

….

….

….

….

….

….

….


Honderden gemeenten/steden Hu

Vision

•  Övertorneå

•  Ottawa

•  Robertsfors

•  Saskatoon

•  SEKO

•  Wolfville

•  Morbegno

•  Madison

•  Valtellina

•  Ashland

•  Livigno

•  Portsmouth

•  Dublin

•  Lawrence Township

•  Whistler

•  Twin Ports

•  North Vancouver •  Duluth •  Canmore

•  County of Hawaii

•  Halifax

•  Eindhoven

tijd

•  ... © 2011 The Natural Step

Ken Melamed Mayor Whistler, Canada

Dit eenvoudige, wetenschappelijk en op systeemdenken gebaseerd raamwerk is het beste dat beschikbaar is. Het moet onderdeel worden van een nieuwe gedeelde taal, die wereldwijd net zo goed wordt begrepen als de regels van voetbal.


Aardgas Pijplijn ~$42 Cdn. miljoen; 50 km., hoge druk, capaciteit voor verdubbeld energiegebruik


Uitdaging…  Richting Duurzaamheidsprincipes?



Slimme en flexibele stap?


Nieuw voorstel • Kapitaal kosten ~$30 miljoen (vs. voormalig $42m.) • New Whistler Energy Utility en… • Nieuwe”Energy Services” bedrijfsunit (voor gasbedrijf)


Olympisch dorp Was: 100% Aardgas Nu: 100% Hernieuwbaar



1.  De kracht van obsolete paradigma’s, met hun (onjuiste) veronderstellingen 2.  Reductionisme, je verliezen in details 3.  Slimme strategen willen... (i)  ...de snelheid verhogen (ii)  ...de koers van Titanic veranderen


Voorbeelden van “extended enterprise”

•  Vragen om hogere belastingen (bijv. OK Petroleum en Electrolux) •  Vragen om strengere wetgeving (bijv. IKEA) •  Vragen om complementaire valuta (lokaal, regionaal, globaal) in bedrijven en steden– talloze historische voorbeelden Pragmatisme: om in D.O. te versnellen en laatkomers mee te krijgen, hebben we nieuw beleid nodig (maar niet om individueel geld te verdienen maar om waarde te creëren voor de samenleving).



1

Systeem

2

Succes

3 Strategisch 4

Acties

5


Intuitieve toepassing van A,B,C,D Vaak genoeg voor heel subtiele besluitvorming bij ervaren mensen

B

D

C


Klinische conferentie van pioniers achter alle tools en concepten ISO1

Cradle t

4001

LCA

A C E E Miljömålen

s e l b a w Rene

o Cra

dle

Ag

Sus

1 2 a end

s i s y l a n a y t i l i b a n i a t

Triple bottom line

Natural Capitalism Ecolo g

Factor 10

y t i l i b Cleaner a n i a t s Production Su

Ecoliteracy

ic al F ootpr inting

RMA © 2011 The Natural Step

Tools geplaatst in het 5-niveau raamwerk en de strategische handleiding

A

B

Vision

D

Biedt deze tool hulp op 1.  systeemniveau? 2.  succesniveau incl. globale duurzaamheid? 3.  strategisch niveau incl. financiën?

C

time


Tools en concepten

Conclusies: • 

Veel goede tools en concepten

• 

Verschillende sterkten en zwakten

• 

Geen enkele kan een verbindend systeemperspectief vervangen

• 

Door raamwerk neemt de waarde van tools en concepten toe

Bron  Robèrt, K.-H., Schmidt-Bleek, B., Aloisi de Larderel, J., Basile, G., Jansen, L., Kuehr, R., Price Thomas, P. Suzuki, M., Hawken, P., and Wackernagel, M. 2001. Strategic sustainable development – selection, design and synergies off applied tools -. The Journal of Cleaner Production, 10 (2002) 197-214.


Creatie van nieuwe tools voor een product - Enkele voorbeelden om gepresenteerde logica te schetsen


Integratie in bedrijfsdoelen - een eerste stap om tools en indicatoren echt relevant te maken

Duurzaamheidprincipes als randvoorwaarden

Backcasting

Visie Missie Kernwaarden Strategische doelen

Huidige realiteit

Strategische plannen Bedrijfsprogramma Tijd © 2011 The Natural Step

Cohesie: van Samenleving tot Topmanagement tot concrete bedrijfsvoering

Visie en Strategie Ontwikkeling Capaciteitsopbouw -  Communicatie -  Leerprogramma’s -  Betrokkenheid -  Meting en evaluatie

Prototyping – concreet in bedrijfsgebieden



Klinische conferentie van waardeketens tot gemeenschappen en steden…

B, C en D aspecten voor Life-Cycle Management en Product-Service Systemen: ….

….

….

….

….

….

…. ….

….

….

….

….

….

…. ….

….

….

….

….

….

….


Integratie van samenhangend beeld van het doel Duurzaamheidsprincipes (randvoorwaarden)

Visie

Kernwaarden

Huidige realiteit

Strategische plannen en actieprogramma’s

Strategische doelen

Tijd


Wat vereisen duurzaamheidsprincipes van de visie? Duurzaamheidsprincipes

Huidige realiteit

I.  Hernieuwbare energie. Zeer laag verlies van fosfaten Hernieuwde relatie met metalen. II. Hernieuwde relatie met chemicaliën, bepaalde chemicaliën afgebouwd III. Uitfasering van verdere afbreuk. Nexus planning: energie, akkerland, visserij, bosbouw, verkeer, woningen ... IV. Geïnformeerde, participatieve democratie, interpersoonlijk vertrouwen. Vertrouwen tussen mensen en instellingen. Diversiteit en veerkracht

Strategiska mål

Actieprogramma’s Time


Wat vereisen duurzaamheidsprincipes van de visie van Eindhoven? Duurzaamheidsprincipes

Huidige realiteit

I.  Hernieuwbare energie. Zeer laag verlies van fosfaten Hernieuwde relatie met metalen. II. Hernieuwde relatie met chemicaliën, bepaalde chemicaliën afgebouwd III. Uitfasering van verdere afbreuk. Nexus planning: energie, akkerland, visserij, bosbouw, verkeer, woningen ... IV. Geïnformeerde, participatieve democratie, interpersoonlijk vertrouwen. Vertrouwen tussen mensen en instellingen. Diversiteit en veerkracht

Strategiska mål

Actie programma’s

Time


Hoe zit het met de andere componenten? Voorbeeld: Landbouw in Åland

Visie Onze visie is een duurzaam Åland met een capaciteit voor duurzame landbouw van gezonde en zuivere voeding voor al haar burgers.

Kernwaarden Visie Missie Kernwaarden

Huidige realiteit

Actie programma’s

Strategische doelen

Tijd

• Lokale cycli van voedingsstoffen • Open llandschap • Biodivers • Dieren die goed leven • Sociale cohesie • Sociale diversiteit • De ”Åland ziel” wordt behouden

Strategische Doelen • De hele maatschappij wordt opgeleid • Goede dialoog tussen boeren, bedrijfsleven, politici en publiek. • Landbouwcoöperatie, gedeelde machines, etc. • Lokale energiebronnen • Nieuwe markten verkend – bier, aquavit, energie, voedsel. • Sterk verbeterde marketing © 2011 The Natural Step

Voorbeeld: Regio Blekinge (Zweden) met vier steden Visie/Missie

Onze visie is een duurzaam Blekinge met participatieve democratie en duurzame culturele en natuurlijke waarden

Strategische Doelen Visie Missie Kernwaarden

Huidige realiteit

Actie programma’s

Strategische doelen

Structuren voor interdisciplinaire cross-sectorale samenwerking Structuren voor leren en delen binnen en buiten Blekinge Opzetten van een forum voor jaarlijks delen (SFB) Successvol tonen van meer en meer cross-sectorale projecten

Tijd



Meer tools (toepassingen van FSSD)

• 

Life cycle management en waardeketens in de context van product service systemen (PSS)

• 

Management systemen

• 

Indicatoren

• 

Methoden voor Duurzame Productontwikkeling (MSPD)

• 

Modeling en simulatie

• 

…


Klinische Conferentie in Internationaal Onderzoek Van Real Change naar opschalen in een nieuwe onderzoeksalliantie

Product-Service Innovatie (Zweden)

Complementaire valuta (VS)

Business development (Zweden) Landbouw (Finland) Algen biomassa (Australië) Energie systemen (Zweden)

Conflicthantering (Israel)

Verkeerssystemen (Zweden) Regenwoud ecosystemen (Brazilië)

Industriële metaalstromen (Noorwegen) Groene Wetenschap/Chemie (VS)

Water management (Nederland) © 2011 The Natural Step

Van het oude paradigma naar het nieuwe   ”We leven in een economie” (leven we niet in een cultuur?)   ”We hebben een economische crisis” (is het geen leiderschapscrisis?).   ”Duurzame groei is onmogelijk” (is waardegroei niet noodzakelijk?)   Competitief voordeel is alleen mogelijk als iedereen aan duurzaamheid doet (het tegenovergesteld?)

  ”We moeten het economische systeem veranderen” (is het systeem niet heel elegant?)

  ”We moeten de normen voor het toepassen van het economische systeem veranderen” Om D.O te versnellen en laatkomers mee te krijgen, hebben we beleid nodig dat het economisch systeem correct toepast bijv. aangepaste groene belastingen, flexibele tarieven, complementaire valuta… creativiteit rondom de bioeconomie etc. © 2011 The Natural Step


“Would you tell me, please, which way I ought to go from here?” asked Alice. “That depends a good deal on where you want to get to,” said the cat. “I don’t much care where,” said Alice. “Then it doesn’t matter which way you go,” said the cat


Vragen, feedback, of reflecties? Neem a.u.b. contact op met ons kantoor in Nederland

Torenallee 26-18, 5617 BD, Eindhoven 040 879 6136 [email protected] www.flexibleplatform.nl


Robuuste visievorming als enige manier om beschaving te laten voortbestaan

Recommend Documents