R.K. Basisschool Sint Augustinus. Mgr d Arbergstraat CX Elsloo. tel Web:

R.K. Basisschool Sint

Augustinus

Mgr d”Arbergstraat 10 6181 CX Elsloo tel. 046-4371823 Web: www.bsstaugustinus-elsloo.nl Mail: [email protected]

1

INHOUDSOPGAVE Hoofdstuk 1: 1.1

Wettelijk kader

Hoofdstuk 2: 2.1 2.2

Het veiligheidsbeleid op onze school

Algemene schoolregels Regels omtrent het omgaan met elkaar Gedragsregels Gedragsprotocol Pedagogisch klimaat Schoolklimaat Klachtenregeling Klassenregels Handhaving van de regels Pestprotocol Protocol kindermishandeling en huiselijk geweld ICT protocol

Hoofdstuk 5: 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6

Een veilige school: een taak voor ons allemaal

Wie doet wat? Schoolleiding Arbocoördinatie Bedrijfshulpverlening Intern begeleider Medezeggenschapsraad Leerlingen, ouders/verzorgers en bezoekers van onze school En wie zijn onze partners? Jeugdgezondheidszorg Implementatieplan Westelijke Mijnstreek Verwijsindex Buitenschoolse opvang

Hoofdstuk 4: 4.1 4.2 4.3 4.3.1 4.3.2 4.3.3 4.3.4 4.4 4.5 4.6 4.7 4.8

Veiligheid op BS Sint Augustinus

Wie zijn wij? Wat is onze visie op veiligheid?

Hoofdstuk 3: 3.1 3.1.1 3.1.2 3.1.3 3.1.4 3.1.5 3.1.6 3.2 3.2.1 3.2.2 3.2.3 3.2.4

Kader

Een veilig schoolgebouw en een veilige schoolomgeving

Plein en Entree Toezicht en surveillance Inspectie en onderhoud gebouw Bedrijfshulpverlening, EHBO en ontruiming Verkeersveiligheid/ VEBO Keuring speeltoestellen

Hoofdstuk 6:

Meten en verbeteren van de schoolveiligheid

Hoofdstuk 7:

Kwaliteitshandhaving van het veiligheidsbeleid

2

Bijlagen: 1 . Protocol routekaart bij een vermoeden van huiselijk geweld/kindermishandeling 2. 3. 4. 5.

Implementatieplan Centrum voor Jeugd en Gezin. Ontruimingsplan bs St Augustinus PBS Matrix van gedragsverwachtingen

3

1.Kader Sinds 2006 zijn scholen verplicht een veiligheidsplan te hebben. In dit hoofdstuk wordt beschreven waar deze verplichting is vastgelegd (wettelijk kader). Tevens wordt in dit hoofdstuk aandacht besteed aan het kader dat de onderwijsstichting Kindante, waartoe BS Sint Augustinus behoort, op dit gebied schept. 1.1 Wettelijk kader Op basis van de Arbeidsomstandighedenwet zijn de onderwijswerkgevers, net als alle andere werkgevers, verplicht een veiligheidsbeleid te voeren. Ook in andere regelgeving (zoals in de Wet op het primair onderwijs) en in het toezichtkader van de Onderwijsinspectie zijn de verantwoordelijkheden van de school verankerd. In aanvulling hierop hebben werkgevers en werknemers in de collectieve arbeidsovereenkomsten (Cao’s) afgesproken dat elke school een veiligheidsplan opstelt (verplichting geldt vanaf 2006). Hierin beschrijft de school hoe zij de fysieke en sociale veiligheid in en om het schoolgebouw waarborgt. In de CAO Primair Onderwijs is als onderdeel van het Statuut Sociaal Beleid opgenomen dat iedere school een veiligheidsplan moet hebben ingebed in het algemene arbobeleid. Daarnaast schrijft deze CAO beleid voor ten aanzien van seksuele intimidatie, agressie en geweld en ook racisme. * Bron: Collectieve arbeidsovereenkomst voor het primair onderwijs, van 1 juli 2007 tot 1 augustus 2009. Relevante artikelen in de CAO Primair Onderwijs, Statuur Sociaal Beleid zijn*: Stichting Kindante streeft naar een veilig leer- en werkklimaat waarin de leerlingen en het personeel zich veilig voelen en zich positief verbonden voelen met de school. Een positieve sociale binding met de school vormt een belangrijke voorwaarde voor een zo optimaal mogelijk leerklimaat voor de leerlingen en het werkklimaat voor het personeel. Samenhangend preventief beleid op primair, secundair en tertiair niveau Het veiligheidsbeleid heeft betrekking op drie niveaus van preventie: primaire, secundaire en tertiaire preventie. Kindante streeft ernaar om preventief en curatief beleid zoveel mogelijk in samenhang uit te voeren. De samenhangende aanpak komt tot uiting in de manier waarop de scholen van Kindante hun plannen van aanpak m.b.t. sociale veiligheid hebben opgesteld. Onder primaire preventie wordt verstaan dat de Kindante scholen een zodanig schoolklimaat hebben, dat de leerlingen en het personeel leren en werken in een veilige omgeving, zodat uitval Onder primaire preventie wordt verstaan dat de Kindante scholen een zodanig schoolklimaat hebben, dat de leerlingen en het personeel leren en werken in een veilige omgeving, zodat uitval van medewerkers en leerlingen wordt voorkomen. Dit beleid op primair niveau uit zich onder meer in het gedrag van alle medewerkers waarmee zij blijk geven van positieve verwachtingen van de ontwikkelingsmogelijkheden van alle leerlingen. Kindante scholen besteden in hun programma’s in preventieve zin voldoende aandacht aan de versterking van de sociale vaardigheden van de medewerkers en leerlingen. Met het beleid m.b.t. secundaire preventie richten de Kindante scholen zich minimaal op de risicoleerlingen en personeelsleden die een meer dan gemiddelde kans lopen om dader of slachtoffer te worden en op situaties die extra gevoelig zijn voor criminaliteit. De secundaire preventie betreft ook de vroegtijdige signalering van mogelijke situaties van seksuele intimidatie.

4

De tertiaire preventie heeft betrekking op de leerlingen, personeel, situaties, waarbij er daadwerkelijk sprake is (geweest) van agressie, geweld, pesten, discriminatie, seksueel misbruik e.d. Op dit niveau neemt Kindante maatregelen en worden protocollen en informatie beschikbaar gesteld voor opvang voor personeelsleden, leerlingen en ouders, die geconfronteerd zijn met agressie, geweld, seksuele intimidatie of pesten. Kindante streeft een zo adequaat mogelijke aanpak na bij gebleken problemen of incidenten. Daarbij zijn snelheid van handelen, een zorgvuldige analyse van de eventuele achterliggende problematiek, een goede klachtenregeling, een goede afstemming met, communicatie met en doorwijzing naar hulpverlening belangrijke succesfactoren. Bovenschools stelt Kindante formulieren en informatie beschikbaar, waarmee voldaan wordt aan de wettelijke vereisten m.b.t. melding en registratie van arbeidsongevallen.

Tevens zullen protocollen beschikbaar worden gesteld, waarin wordt aangegeven hoe te handelen bij incidenten met betrekking tot onder meer alcohol, drugs, vuurwerk, bedreiging, discriminatie, seksuele intimidatie en vermoedens van seksueel misbruik. Deze protocollen worden in samenwerking met de politie en andere instellingen opgesteld en periodiek getoetst op actualiteit.

Middelen Het hebben van een veiligheidsplan op iedere school. Dit veiligheidsplan vormt een onderdeel van het in artikel 11.7 van deze CAO genoemde plan van aanpak. Artikel 11.5. Veiligheid en het voorkomen van seksuele intimidatie, racisme, agressie en geweld Lid 1: De werkgever stelt in overleg met de P(G)MR het beleid vast dat gericht is op het realiseren van een gezonde en veilige leer- en werkomgeving binnen de instelling, bedoeld voor alle geledingen. De werkgever evalueert jaarlijks het gevoerde beleid. Lid 2: Binnen het in het eerste lid bedoelde beleid worden ten aanzien van de werknemers in ieder geval afspraken gemaakt over: a. het bewerkstelligen van sociale en fysieke veiligheid; b. het voorkomen van seksuele intimidatie, racisme, agressie en geweld; c. het voorkomen van ziekteverzuim; d. de personeelszorg; e. de scholing en begeleiding van werknemers die nodig is met het oog op het realiseren van het voorgaande. Lid 3: De afspraken als bedoeld in het tweede lid richten zich in het bijzonder ook op: a. de werknemers met toezichthoudende taken en de bedrijfshulpverleners; b. de facilitering van de bedrijfshulpverleners en EHBO-ers, waarbij uitgangspunt is dat alle kosten -in tijd en geld- voor rekening van de werkgever zijn en dat zittende bedrijfshulpverleners c.q. EHBO-ers geen financieel nadeel ondervinden van deze afspraken.

Tevens zal Kindante bovenschools een draaiboek voor calamiteiten opstellen en een draaiboek voor het omgaan met de media bij calamiteiten.

5

2.

Veiligheid op BS Sint Augustinus

Zoals we ook in de inleiding van dit veiligheidsplan en ook in de schoolgids aangeven, vinden wij het van wezenlijk belang dat onze leerlingen het naar hun zin hebben en zich thuis voelen op school. Daar hoort vanzelfsprekend ook bij dat zij zich veilig voelen op school. En dit geldt niet alleen voor onze leerlingen, maar ook voor onze medewerkers, ouders/verzorgers en andere bezoekers van de school. In dit hoofdstuk beschrijven wij kort wie wij zijn als school en hoe veiligheid daarbinnen past.

2.1

Wie zijn wij?

Onze visie op eigentijds, boeiend onderwijs hebben wij op papier gezet en beschreven. U zult merken dat het kind centraal staat. Ieder kind is uniek, heeft zijn / haar eigen talenten. Daarnaast speelt, werkt en leert het kind in een omgeving die verandert. Er zijn contacten met medeleerlingen, leerkrachten en de “buitenwereld”. Het kind is en blijft voortdurend in ontwikkeling. De basisschool vormt als het ware de schakel tussen de “voorschoolse” periode en het vervolgonderwijs. Het team van basisschool Sint Augustinus ziet het als een uitdaging om elke dag het kind in ontwikkeling te volgen, te begeleiden en te ondersteunen op weg naar een stralende toekomst. Het volledige Visiedocument treft u aan in de bijlage van het Schoolveiligheidsplan.

2.2 Wat is onze visie op veiligheid? Met onze onderwijskundige visie en uitgangspunten leggen we de basis voor een veilig schoolklimaat. Hiermee willen we ervoor zorgen dat medewerkers en leerlingen zich dusdanig thuis, veilig en vertrouwd voelen, dat zij zich kunnen ontplooien op ieders eigen wijze. De nadruk ligt dan ook op de sociale veiligheid, op het welbevinden van medewerkers en leerlingen op hun school. Uiteraard wordt de fysieke veiligheid daarbij niet uit het oog verloren. Wij denken dat het bieden van structuur en een passend onderwijsarrangement voor iedere leerling bijdraagt aan de rust en het welbevinden van de leerlingen binnen onze school. Op onze school is het streven erop gericht vooral in preventieve sfeer te werken aan ieders veiligheid (“voorkomen is beter dan genezen”). Daarnaast dient er eveneens adequaat te worden ingespeeld op problemen van alledag die zich voor kunnen doen (pesten, agressie, conflicten). Door de fysieke veiligheid te blijven monitoren en waarborgen en tegelijkertijd door het sociale klimaat in de school zo optimaal mogelijk te houden (veel aandacht voor sociale vaardigheden, wijze van zorg voor en omgang met elkaar) trachten we aldus een zo prettig, veilig en open mogelijke sfeer van respect en vertrouwen te creëren. Wij realiseren ons dat daarmee niet alle problemen kunnen worden voorkomen, maar tegelijkertijd zijn wij van mening dat dit wel de basis moet zijn. Onze school is nu het derde jaar bezig met Positive Behaviour Support. Deze lessen worden gegeven door onze PBS deskundige, Marianne van Kan. PBS past uitstekend bij onze visie op veiligheid. Meer hierover is te vinden in hoofdstuk 4.3.3.

6

3.

Een veilige school: een taak voor ons allemaal

Schoolveiligheid is niet alleen een zaak van de schoolleiding. Op de Augustinusschool zien wij dit als een zaak van ons allemaal: veiligheid op school is een taak en verantwoordelijkheid van de schoolleiding en het medewerkersteam, maar ook van leerlingen, ouders/verzorgers, andere bezoekers van de school en zelfs van externe partners. Al deze partijen hebben hun eigen taak en verantwoordelijkheden in het waarborgen van de fysieke en sociale veiligheid op school. In dit hoofdstuk beschrijven we welke partijen bij het waarborgen van de schoolveiligheid zijn betrokken en wat hun verantwoordelijkheden daarin zijn. Voor de overzichtelijkheid noemen we de verschillende vertrouwenspersonen en de landelijke klachtencommissie in dit hoofdstuk niet. Deze komen aan de orde waar het gaat om de regelingen omtrent klachten. 3.1 Wie doet wat? In deze paragraaf beschrijven we wie binnen onze school welke taken en verantwoordelijkheden hebben in het schoolveiligheidsbeleid. 3.1.1 Schoolleiding De school wordt geleid door een (waarnemend) directeur, welke vrijgesteld is van lesgevende taken. Daarnaast is er een IB ’er (aanspreekpunt bij afwezigheid directie) aangesteld. Vanzelfsprekend is de schoolleiding eindverantwoordelijk voor de schoolveiligheid. De schoolleiding dient erop toe te zien dat de vastgestelde regels, regelingen, protocollen en procedures worden nageleefd en dat de betrokken medewerkers hun verantwoordelijkheden met betrekking tot de schoolveiligheid naar tevredenheid nakomen. De eerder genoemd IB ’er is er om de interne leerlingenzorg vorm te geven. Het spreekt voor zich dat haar taken en verantwoordelijkheden binnen de interne leerlingenzorg ook taken en verantwoordelijkheden met betrekking tot de schoolveiligheid met zich mee brengt. Vandaar dat wij in dit veiligheidsplan o.a. ook het Zorgteam benoemen. 3.1.2 Arbocoördinatie Formeel blijft de directeur vanzelfsprekend eindverantwoordelijk, maar voor het aandachtsgebied arbeidsomstandigheden en veiligheid is op onze school een veiligheidscoördinator aangewezen. In principe is hij het aanspreekpunt waar het gaat om alle aspecten van arbobeleid en veiligheid. Zo organiseert hij bv. in samenwerking met de BHV ’ers 2 keer per jaar een ontruimingsoefening en evalueert hij deze met de betrokken partijen. Daarnaast bekijkt hij, in samenspraak met de schoolleiding, welke maatregelen moeten worden genomen ten aanzien van aandachtspunten die uit de diverse inspecties zijn gebleken. Concrete taken Arbocoördinator/Preventiemedewerker: - Registratie van calamiteiten en ongelukken op of rondom school (Ongevallenregistratie). - Coördinatie van ontruimingsoefeningen. - Houdt zich bezig met de veiligheid en gezondheid op de werkvloer. - Heeft kennis van de arbo-risico’s binnen de school. Deze komen uit RI&E en het Plan van Aanpak - voorlichten over risico’s. - aanspreekpunt voor vragen over veiligheid en gezondheid. - meewerken aan het opstellen van de RI&E. - overleg met directie en personeelsvertegenwoordiging over arbozaken.

7

3.1.3 Bedrijfshulpverlening Op BS Sint Augustinus zijn 6 medewerkers gekwalificeerd als bedrijfshulpverlener. Daarnaast beschikt de school over 1 EHBO-er. Bedrijfshulpverleners zijn gewone medewerkers die in actie komen als er een incident is. Daarbij moeten zij werken volgens de veiligheidsvoorschriften. Deze personen krijgen jaarlijks na- en bijscholing op het gebied van bedrijfshulpverlening. Taken van de bedrijfshulpverleners zijn: het verlenen van eerste hulp bij ongevallen, het beperken en bestrijden van brand en het beperken van de gevolgen van ongevallen en het in noodsituaties alarmeren en evacueren van alle personen in onze school 3.1.4 Intern begeleider Binnen de interne leerlingenzorg en dus ook bij het bewaken en het waarborgen van de schoolveiligheid (de fysieke, maar vooral de sociale veiligheid) vervult de intern begeleider een belangrijke rol. Door middel van het cognitief en sociaal-emotioneel volgen van de leerlingen proberen we preventief te werken om het welbevinden van de leerlingen te vergroten. We hebben er bewust voor gekozen om de intensieve zorg te arrangeren in de kleuterbouw. Hierdoor proberen we snel de leerling volledig in beeld te krijgen en mogelijke zorg te bieden. In de bovenbouw (groep 6 t/m 8) kijken we naar het uitstroomprofiel van de leerling en zullen we het onderwijsarrangement voor betreffende leerling vaststellen. Hiermee zetten we in op een continuering van het welbevinden van de leerling door het competentiegevoel voor de leerling als leidende indicator te gebruiken. 3.1.5 Medezeggenschapsraad Het beleid op school komt tot stand in goede samenspraak tussen de directie en de verschillende geledingen van ouders en het personeel. Dit krijgt gestalte in de Medezeggenschapsraad (MR) waarin deze geledingen vertegenwoordigd zijn. Kindante kent een Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad (GMR). Deze geeft advies en/of verleent instemming over school overstijgende zaken (aangelegenheden die van gemeenschappelijk belang zijn voor alle scholen of voor de meerderheid van de scholen) met als doel de beleidsontwikkeling mede vorm te geven. De medezeggenschapszaken met betrekking tot individuele scholen worden behartigd door de Medezeggenschapsraden (MR-en) van de afzonderlijke scholen. Zo heeft ook de Augustinusschool een eigen MR. De MR heeft instemmingsrecht met betrekking tot het school specifieke gedeelte van het schoolveiligheidsplan en is dan ook onze partner bij de totstandkoming van het veiligheidsbeleid en het bewaken en waarborgen ervan. 3.1.6 Leerlingen, ouders/verzorgers en bezoekers van onze school Van leerlingen, ouders/verzorgers en bezoekers van onze school verwachten wij dat zij zich houden aan de regels, regelingen, protocollen en procedures van onze school. Deze worden nadrukkelijk tijdens het eerste kennismakingsgesprek besproken met de ouders. Ouders die zich niet conformeren aan ons beleid, zijn niet welkom op onze school.

3.2 En wie zijn onze partners? Zoals eerder al aangegeven, zien wij de veiligheid op school als een zaak van ons allemaal. En niet alleen van de mensen op school, maar zelfs van externe instanties. Voor het waarborgen van de veiligheid werken wij namelijk samen met een aantal partners. Hieronder worden de belangrijkste vermeld.

8

3.2.1 Jeugdgezondheidszorg Elk kind in de leeftijd van 4 -19 jaar dat op school zit in een van de gemeenten van regio Westelijke Mijnstreek Limburg heeft recht op een basispakket preventieve zorg uitgevoerd door de afdeling jeugdgezondheidszorg van de GGD. Dit basispakket is vastgesteld door alle gemeenten in deze regio die de GGD bekostigen. Het basispakket omvat o.a. een aantal preventieve gezondheidsonderzoeken, vaccinaties en advisering/voorlichting gericht op het beschermen en bevorderen van de gezondheid van de kinderen. In de schoolgids zijn de contactgegevens van de jeugdarts opgenomen. 3.2.2 Centrum voor Jeugd en Gezin: Zie ook bijlage Implementatieplan Westelijke Mijnstreek 1.1 Aanleiding Het Centrum voor Jeugd en Gezin in de Westelijke Mijnstreek is in 2012 gestart met een pilot wijkgericht werken. Deze pilot heeft tot gevolg gehad dat er snel verbindingen zijn gelegd met andere wijkgerichte initiatieven gericht op leefbaarheid, onderwijs, veiligheidshuis en de gespecialiseerde zorgpartners. Hiermee ontstond de wens om gezamenlijk gebiedsgericht te gaan werken in de Westelijke Mijnstreek vanuit de ambities in de decentralisatie jeugdzorg. Dit implementatieplan verbindt de diverse pilots, initiatieven en wens om geindiceerde zorg te verminderen of laagdrempelig in te zetten.

1.2 Doelstelling De doelstelling van dit plan is om eind 2014 in de gehele Westelijke Mijnstreek vanuit het CJG de eigen kracht en participatie vanuit het gezin en de omgeving centraal te stellen door in de Westelijke Mijnstreek o.a. in samenwerking met de sociale wijkteams en het onderwijs gebiedsgericht te gaan werken. De rest van het implementatieplan is te vinden in bijlage 2.

3.2.3 Verwijsindex Met ingang van 1 augustus 2010 zijn de Nederlandse gemeenten wettelijk verplicht om aan te sluiten op de landelijke Verwijsindex risicojongeren (VIR). De VIR brengt risicosignalen van professionals, zowel binnen gemeenten als over gemeentegrenzen heen, bij elkaar en informeert meldende professionals onderling over hun betrokkenheid bij jeugdigen in de leeftijd van 0-23 jaar. Met behulp van de VIR blijft de jongere in beeld, kunnen professionals signalen afgeven en hun activiteiten op elkaar afstemmen. De VIR wordt gevoed door regionale Verwijsindexen. Alle basisscholen in de Westelijke Mijnstreek zijn sinds kort aangesloten. De Verwijsindex is een online hulpmiddel voor hulpverleners om snel met elkaar in contact te komen. Hulpverleners geven in de verwijsindex een signaal af wanneer zij vaststellen dat het opgroeien van het kind met enige zorg verloopt. Dit gebeurt aan de hand van landelijk bepaalde criteria. Het gaat enkel over het bericht DAT er zorgen zijn, in de verwijsindex staat niet WAT de zorg is. Als blijkt dat er minimaal nog een signaal over hetzelfde kind is afgegeven, dan ontstaat er een match tussen de meldende organisaties. Deze organisaties nemen contact met elkaar op ten behoeve van de gesignaleerde jeugdige.

9

Doel van de Verwijsindex is door tijdig de hobbels in ontwikkeling naar volwassenheid te signaleren, eerder de betrokkenen in beeld te hebben en sneller eenduidigheid in handelen na te streven. Een sluitende aanpak, en niet langs elkaar heen werken, begint bij het van elkaar weten en vervolgens vooral samenwerken. De Verwijsindex is daarmee niets meer dan een ondersteunend instrument voor professionals om bij zorgen gemakkelijk met elkaar in contact te komen en onderling afspraken te maken betreffende de hulpverlening. Als de school een melding doet, wordt dat altijd met de ouders besproken. De intern begeleider is voor onze school meldingsbevoegd. Er zullen pas gegevens worden uitgewisseld als de ouder daarmee instemt, dan wel wanneer er een situatie van dreiging ontstaat. Kinderen vanaf 12 jaar wordt ook om instemming gevraagd. Andere instanties die aan de Verwijsindex meedoen zijn o.a. de GGD, Orbis-JGZ, Huisartsen, Maatschappelijk Werk, het voortgezet onderwijs, de peuterspeelzalen, Bureau Jeugdzorg, het Centrum voor Jeugd en Gezin. Op de website www.verwijsindex.tv/ouders vindt u meer informatie. 3.2.4 Buitenschoolse opvang Kindantescholen zijn verantwoordelijk voor de organisatie van voor- en naschoolse opvang voor de leerlingen. Hiervoor zijn met de aanbieders van voor- en naschoolse opvang (de zogenaamde ‘kindpartners’) afspraken gemaakt over onder meer de kwaliteit van de opvang, de prijs en de uitvoeringslocaties. Deze afspraken zijn vastgelegd in een convenant. Onze directe partner is “MIK” (Meerwaarde In een Kinderleven).

4.

Het veiligheidsbeleid op onze school

Hoewel de manier van onderwijzen aan onze school de leerlingen veel vrijheid laat en hun zelfstandigheid zoveel mogelijk bevordert, ontkomen we er niet aan om binnen deze geordende gemeenschap een aantal regels te hanteren. Vrijwel al deze regelingen hebben raakvlakken met de schoolveiligheid en zijn aldus van belang voor het waarborgen van de fysieke en sociale veiligheid van medewerkers, leerlingen en andere bezoekers van de school. Op onze schjoolhanteren we een aantal algemene schoolregels, maar gelden er ook allerlei regelingen, protocollen en procedures die er samen voor zorgen dat we onze onderwijskundige visie o p een zo goed én veilig mogelijke wijze ten uitvoer kunnen brengen. Zo bestaan er bv. regels omtrent de leerplicht, het melden van schoolverzuim, een klachtenregeling, een gedragsprotocol, een regeling omtrent de toelating, time-out, schorsing en verwijdering van leerlingen en een mediaprotocol. In deze paragraaf zullen we een opsomming geven van deze regels, regelingen, protocollen en procedures. Waar van toepassing is de volledige regeling, protocol of procedure terug te vinden in de bijlagen. Ouders/verzorgers en leerlingen worden door middel van de schoolgids over de voor hen relevante regels, regelingen, protocollen en procedure geïnformeerd. Veel van de informatie die in dit veiligheidsplan is opgenomen, is aldus ook in de schoolgids terug te vinden.

10

4.1 Algemene schoolregels De schoolregels zijn in de praktijk ontstaan en vastgelegd in een matrix van gedragsverwachtingen. Deze verwachtingen staan vermeld in bijlage 4. Wij verwachten dat zowel ouders als leerlingen zich hieraan willen houden, om zodoende de goede gang van zaken aan school te waarborgen. 4.2 Regels omtrent het omgaan met materialen Gedurende het schooljaar gebruiken de kinderen diverse materialen. In de schoolgids is beschreven hoe wordt gehandeld indien dit materiaal niet met zorg is behandeld. Deze regels hieromtrent zijn als volgt: Wanneer de door de school beschikbaar gestelde materialen door onzorgvuldig gedrag niet meer bruikbaar zijn, dan kan voor eigen rekening nieuw materiaal worden gekocht. Met deze maatregel hopen wij te bereiken dat de kinderen leren zorgvuldig met hun materialen om te gaan. De ouders blijven volledig aansprakelijk voor beschadiging die hun kind veroorzaakt aan gebouw, meubilair, materialen van school of eigendom van medeleerlingen. 4.3 Gedragsregels Op grond van de Arbowet en de CAO heeft de werkgever de plicht om beleid te voeren dat is gericht tegen seksuele intimidatie, pesten, discriminatie en agressie en geweld. Onder seksuele intimidatie verstaan wij: ongewenst seksueel getinte aandacht die tot uiting komt in verbaal, fysiek en non-verbaal gedrag. Dit gedrag wordt door degene die het ondergaat, ongeacht sekse en/of seksuele voorkeur, ervaren als ongewenst, of wordt, indien het een minderjarige leerling betreft, door de ouders, voogden of verzorgers van de leerling als ongewenst aangemerkt. Seksueel intimiderend gedrag kan zowel opzettelijk als onopzettelijk zijn. Discriminerend gedrag is: elke vorm van ongerechtvaardigd onderscheid, als bedoeld in artikel 2 van de Algemene wet gelijke behandeling, elke uitsluiting, beperking of voorkeur die ten doel heeft of tot gevolg kan hebben dat de erkenning, het genot of de uitoefening op voet van gelijkheid van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden op politiek, economisch, sociaal of cultureel terrein of op andere terreinen van het openbare leven wordt teniet gedaan of aangetast. Discriminatie kan zowel bedoeld als onbedoeld zijn. Onder agressie, geweld en pesten verstaan wij: gedragingen en beslissingen dan wel het nalaten van gedragingen en het niet nemen van beslissingen waarbij bedoeld of onbedoeld sprake is van geestelijke of lichamelijke mishandeling van een persoon of groep personen die deel uitmaakt van de schoolgemeenschap. Om seksuele intimidatie, pesten, discriminatie en agressie en geweld tegen te gaan, hanteren wij gedragsregels. Tevens wordt van elke medewerker verwacht dat hij/zij beschikt over een verklaring van goed gedrag. Zoals eerder beschreven zijn in de schoolgids een aantal algemene schoolregels opgenomen (zie eerder) . Daarnaast hanteren wij een gedragsprotocol. 4.3.1 Gedragsprotocol Onze school hanteert een gedragsprotocol. In dit protocol staan regels en afspraken die betrekking hebben op leerlingen, leerkrachten en ouders. De afspraken richten zich op machtsmisbruik en seksuele intimidatie, pesten, lichamelijk en geestelijk geweld, racisme en discriminatie, gebruik van computer en internet, privacy en klachtrecht. Deze gedragscode vormt het kader waarbinnen leerkrachten de groepsregels, zo veel mogelijk samen met de leerlingen, afspreken. Het beleid ten aanzien van agressie en geweld dient uit een aantal samenhangende maatregelen te bestaan: 11

1. In het kader van de Kwaliteitswet heeft elke school een Klachtenregeling zoals vastgesteld door Kindante. Het College van Bestuur heeft in het kader van deze Klachtenregeling een aantal externe vertrouwenspersonen aangesteld en op elke school zijn één à twee interne vertrouwenspersonen benoemd. Bij ons op school is dat de gedragsspecialist, Marianne van Kan. De klachtenregeling beoogt een zorgvuldige behandeling van klachten, waarmee het belang van de klager wordt gediend maar ook het belang van de school (een veilig schoolklimaat). 2. Met behulp van de vragenlijst “Agressie, geweld en seksuele intimidatie” wordt inzicht verkregen in vormen en omvang van agressie, geweld en seksuele intimidatie en kunnen specifieke knelpunten op deze gebieden worden geïnventariseerd. Deze vragenlijst is onderdeel van de Risico-Inventarisatie en – Evaluatie. Op basis van gesignaleerde knelpunten wordt het beleid bijgesteld en wordt door de directeur, in overleg met (gemeenschappelijke) medezeggenschapsraad, een plan van aanpak opgesteld. 3. De medezeggenschapsraad heeft niet alleen een controlerende functie ten aanzien van het Arbo-beleid maar ook een preventieve functie door problemen of gevoelens van angst bespreekbaar te maken. 4. De directie van de school dient personeel en medezeggenschapsraad te informeren over de resultaten van de Risico-Inventarisatie en – Evaluatie en welke risico beperkende maatregelen hiervoor worden genomen. 5. Elke school heeft de verplichting ongevallen en incidenten met betrekking tot agressie en geweld te registreren. Hierdoor kunnen jaarlijks de risico’s worden geëvalueerd. Wees duidelijk wie zorg draagt voor de registratie. 6. Elke school dient te streven naar een dusdanige sfeer dat iedereen die (anoniem) bedreigd wordt hiermee openlijk naar buiten durft te komen. Individueel en ad hoc aanpakken van agressie en geweld leidt tot gevoelens van schuld, wrok en woede bij betrokkenen. Dit kan weer leiden tot groepsvorming en represaillemaatregelen. 7. Problemen met agressie en geweld dienen serieus te worden aangepakt en niet te worden verdoezeld of gesust. Het totale team dient bij het beleid betrokken te worden en er wordt iemand aangewezen (bij voorkeur de intern vertrouwenspersonen) die samen met de directie voor het thema verantwoordelijk is. Bij de behandeling van incidenten dient men zowel intern als extern open en duidelijk te zijn, tenzij er wettige moverende redenen zijn om dit niet te doen. 8. Onmiddellijke opvang van slachtoffers is van groot belang zowel door collega’s als door professionele hulpverleners. 9. Elke school dient duidelijke gedragsregels vast te leggen met betrekking tot het omgaan met elkaar en met de leerlingen (in dit plan reeds beschreven). In deze gedragscode dient te worden aangegeven wat wel en niet toelaatbaar is. Vermeld deze regels in de schoolgids opdat ouders hiervan op de hoogte zijn. 10. Scholen dienen in het lesprogramma gerichte aandacht te besteden aan thema’s zoals sociale veiligheid en weerbaarheid waarvoor speciaal ontwikkelde methodieken bestaan. 11. Signalen van agressie en geweld kunnen worden besproken met schoolbegeleidende instanties zoals maatschappelijk werk, bureau jeugdzorg, Riagg, schoolarts etc. De aan de school toegewezen functionaris van de politie kan eveneens een belangrijke rol spelen. 12. De directie van de school dient tegen agressie en geweld bekend te maken bij personeel, ouders en leerlingen. Betrokkenheid van alle partijen is van groot belang. 12

Bij de bestrijding van agressie, geweld, discriminatie en seksuele intimidatie is het van belang dat ieder slachtoffer, maar vooral de leerling, gemakkelijk terecht kan bij de aangestelde interne vertrouwenspersonen. De interne vertrouwenspersonen kunnen een leerkracht of een ouder van de desbetreffende school zijn. De interne vertrouwenspersoon is het eerste aanspreekpunt op school bij vragen en/of klachten met betrekking tot agressie, geweld (waaronder pesten), discriminatie of seksuele intimidatie. Zij/hij is de intermediair tussen klagen/slachtoffer en externe vertrouwenspersoon. De interne vertrouwenspersoon draagt zorg voor het vertrouwelijk behandelen van de hulpvraag. De externe vertrouwenspersoon heeft tot taak: - na ontvangst van de klacht de klager bij te staan en van advies te dienen. - Eventueel door bemiddelen tot een oplossing van het probleem te komen. - De klager te ondersteunen bij het formuleren en het indienen van de klacht bij de landelijke klachtencommissie. - Het begeleiden en verwijzen naar hulpverleningsinstanties. - Het geven van voorlichting en samenwerking met interne vertrouwenspersonen. - Het rapporteren aan het College van Bestuur De externe vertrouwenspersoon draagt zorg voor het vertrouwelijk behandelen van de hulpvraag. De landelijke klachtencommissie onderzoekt de ingediende klacht en adviseert hierover het bevoegd gezag. De klachtencommissie neemt ter bescherming van de belangen van alle direct betrokkenen, de grootst mogelijke zorgvuldigheid in acht bij de behandeling van de klacht. Een slachtoffer (of zijn/haar ouders) van agressie, geweld, discriminatie of seksuele intimidatie kan hierover, al dan niet met hulp van de interne vertrouwenspersoon in de school en desgewenst via de externe vertrouwenspersoon, een klacht indien bij het bevoegd gezag of de klachtencommissie. De klager/het slachtoffer maakt de keuze wie de klacht gaat behandelen. Als de klacht bij het bevoegd gezag wordt ingediend beslist het College van Bestuur om zelf de klacht af te handelen of verwijst het College van Bestuur de klager naar de externe vertrouwenspersoon of de landelijke klachtencommissie. Wanneer er een klacht wordt ingediend hebben alle betrokkenen, zowel klager als aangeklaagde, recht op zorgvuldige afhandeling. Indien nodig zal het College van Bestuur maatregelen nemen om de veiligheid van de klager/slachtoffer evenals de veiligheid van de aangeklaagde zoveel mogelijk te waarborgen. De onafhankelijke landelijke klachtencommissie onderzoekt of de ingediende klacht gegrond is. Het college van Bestuur beslist, wanneer een klacht gegrond is bevonden door de klachtencommissie, over te treffen maatregelen en/of sancties. Protocol seksuele intimidatie Seksuele intimidatie is ongewenste seksueel getinte aandacht die tot uiting komt in verbaal, fysiek of non-verbaal gedrag. Dit gedrag wordt door degene die het ondergaat ervaren als ongewenst en onplezierig. Seksueel intimiderend gedrag kan zowel opzettelijk als onopzettelijk zijn. Bij seksueel misbruik kan ook sprake zijn van ontucht, aanranding of verkrachting; delicten die onder het wetboek van Strafrecht vallen.

Preventief • Het personeel onthoudt zich van seksistisch taalgebruik, seksueel getinte grappen, toespelingen en van een manier van aanspreken die door leerlingen en/of andere bij de school betrokkenen als seksistisch kan worden ervaren. 13

• •

•

• •

• • •

• •

Het personeel ziet er op toe dat bovenstaande niet gebezigd wordt tussen leerlingen onderling. Het personeel onthoudt zich van seksistisch getinte gedragingen, of gedragingen die door de leerlingen en/of andere bij de school betrokkenen als zodanig kunnen worden ervaren en ziet er tevens op toe dat dergelijke gedragingen niet voorkomen tussen leerlingen onderling. Het personeel draagt er zorg voor dat binnen de school geen seksueel getinte affiches, tekeningen, artikelen, in bladen (o.a. schoolkrant) e.d. worden gebruikt of opgehangen die kwetsend kunnen zijn voor een bepaalde sekse. Al het personeel heeft een meldingsplicht: de plicht om een vermoeden van seksueel misbruik te melden bij het bevoegd gezag. Leerlingen worden buiten schooltijd niet langer dan 15 minuten alleen op school gehouden. Als de leerling samen met de leerkracht in de klas blijft, blijft de deur open staan. Uit de aard van het docentschap vloeit de norm voort dat een leraar uit een gezonde terughoudendheid nooit leerlingen mee naar huis neemt. Felicitaties moeten een spontaan gebeuren blijven. Het personeel houdt hierbij rekening met het bovenvermelde. Jongens en meisjes worden vanaf groep 4 gescheiden bij het aan-, uit- en omkleden. De leerkracht betreedt vanaf groep 6 de kleedruimte uitsluitend na een duidelijk vooraf gegeven teken. Dit is uiteraard van toepassing als de situatie het vereist dat mannelijke begeleiding de ruimtes van de meisjes binnengaat en als vrouwelijke begeleiders de ruimtes van de jongens binnengaan. Op deze manier wordt rekening gehouden met het zich ontwikkelend schaamtegevoel bij jongens en meisjes. Jongens en meisjes maken gebruik van gescheiden douches. Wanneer eerste hulp wordt geboden waarbij een kind zich moet ontkleden, moet er naast de hulpgevende een derde aanwezig zijn. Indien er hulp geboden moet worden bij ongevallen, ziek worden/zijn of anderszins, waarbij het schaamtegevoel van de kinderen een rol kan spelen, wordt de uitdrukkelijke wens van het kind gerespecteerd.

Curatief • Bij (verbale) seksuele intimidatie van leerlingen onderling wordt de betreffende leerling daarop aangesproken en wordt duidelijk gemaakt dat het gedrag niet getolereerd wordt. Bij herhaling worden de ouders op de hoogte gebracht. • Bij ernstige (fysieke) seksuele intimidatie worden de ouders uitgenodigd voor een gesprek met de directie. Indien dit noodzakelijk is, treedt het protocol schorsing en verwijdering van leerlingen in werking. Er wordt aangifte gedaan bij de politie en er worden hulpverleners ingeschakeld voor dader en slachtoffer. • Bij een vermoeden van seksuele intimidatie, machtsmisbruik, mishandeling of misbruik door een personeelslid wordt altijd de klachtenprocedure gevolgd die op bestuursniveau is vastgesteld. Daarnaast is het bestuur verplicht dit voorval te melden bij de vertrouwensinspecteur van de Onderwijsinspectie. Na overleg tussen het bevoegd gezag en de vertrouwensinspecteur worden de ouders op de hoogte gesteld. Het bestuur is verplicht om aangifte te doen. • Ten alle tijden wordt het bestuur ingelicht. 4.3.2 Pedagogisch klimaat Het pedagogisch klimaat op een school verwijst enerzijds naar de omgang van de leerkrachten met de leerlingen en anderzijds naar de omgeving waarbinnen de leerlingen leren en zich ontwikkelen. Een goed pedagogisch klimaat vormt naar ons idee de basis voor het leren van de kinderen. Een goede balans tussen ondersteuning en uitdaging is voorwaardelijk om te komen tot goed 14

onderwijs. Het hoort dan ook tot de professionele taken van onze leerkrachten om voor deze balans te zorgen De leerkrachten van onze school zorgen voor een veilig en ondersteunend pedagogisch klimaat door: - zorgvuldig te zijn in het taalgebruik; - het respect tussen kinderen te bevorderen; - een prettige sfeer te creëren in de klas; - het zelfvertrouwen van kinderen te ondersteunen door positieve feedback; - beschikbaar te zijn bij problemen; - positieve verwachtingen uit te spreken; - pestgedrag bespreekbaar te maken en zo veel mogelijk tegen te gaan; - op schoolniveau en op klassenniveau afgesproken regels te hanteren. De leerkrachten zorgen voor een stimulerend en uitdagend pedagogisch klimaat door: - het creëren van een uitdagende leeromgeving in een ordelijk en opgeruimd lokaal; - de zelfstandigheid van leerlingen te stimuleren; - de verantwoordelijkheid van leerlingen te stimuleren; - het gebruik van coöperatieve werkvormen;

4.3.3 Schoolklimaat Onze school heeft er drie jaar geleden voor gekozen om te starten met Positive Behaviour Support. Die keuze bleek een hele goede keuze te zijn. Zie hiervoor het volgende artikel dat ook terug te vinden is op de website van onze school. XXXXXXXXX 4.3.4 Klachten en klachtenprocedure In het kader van de Kwaliteitswet heeft stichting Kindante een klachtenregeling vastgesteld, die op iedere school ter inzage ligt. Hiermee kunnen ouders en leerlingen klachten indienen over gedragingen en beslissingen – of het nalaten daarvan – van bijvoorbeeld het bestuur en het personeel. Het klachtrecht heeft een belangrijke signaalfunctie met betrekking tot de kwaliteit van het onderwijs, inclusief de randvoorwaarden. Door de klachtenregeling ontvangt het College van Bestuur van Kindante en de school op eenvoudige wijze signalen die hen kunnen ondersteunen bij het verbeteren van het onderwijs en de goede gang van zaken op school. Interne klachtenprocedure. Veruit de meeste klachten over de dagelijkse gang van zaken in de school zullen in onderling overleg tussen ouders, leerlingen, personeel en schoolleiding op een juiste wijze kunnen worden afgehandeld. Over het algemeen is het wenselijk dat men een probleem eerst bespreekt met de eigen leerkracht. Als dit niet mogelijk is of onvoldoende oplossing heeft gegeven, is een gesprek met de directie bij voorkeur de volgende stap. Indien dat echter, gelet op de aard van de klacht, niet mogelijk is of indien de afhandeling niet naar tevredenheid heeft plaatsgevonden, kan met een beroep doen op de klachtenregeling. Dit houdt in dat men de klacht in eerste instantie ter sprake kan brengen bij de interne vertrouwenspersoon van de school en als dit niet lukt bij de externe vertrouwenspersonen die door Kindante zijn aangesteld. 15

De interne vertrouwenspersonen zijn op de hoogte van de mogelijke stappen die ondernomen kunnen worden om de ouder of leerling met een klacht te ondersteunen bij het zoeken naar een oplossing. De interne vertrouwenspersonen beschikken over contactadressen en kunnen desgewenst begeleiding bieden of doorverwijzen naar de externe vertrouwenspersoon. De klachten worden vertrouwelijk en zorgvuldig behandeld. Externe klachtenprocedure. Indien de klager dit wenst, begeleidt de externe vertrouwenspersoon hem/haar bij het indienen van de op schrift gestelde klacht bij het College van Bestuur van Kindante of bij de Landelijke Klachtencommissie. Wordt een klacht ingediend bij de Landelijke Klachtencommissie dan ontvangt Kindante hiervan altijd een kopie. Voor namen en adressen zie Bijlagen.

4.3.4 Klachtenregeling Zoals al eerder aangegeven heeft de werkgever, op grond van de Arbowet en de CAO, de plicht om beleid te voeren dat is gericht tegen seksuele intimidatie, pesten, discriminatie en agressie en geweld. Om adequaat met klachten op deze terreinen, maar ook op andere gebieden te kunnen omgaan, heeft Kindante hiervoor beleid opgesteld. Dit beleid is ook op onze school van toepassing en treft u hieronder aan. Klachten en klachtenprocedure In het kader van de Kwaliteitswet heeft stichting Kindante een klachtenregeling vastgesteld, die op iedere school ter inzage ligt. Hiermee kunnen ouders en leerlingen klachten indienen over gedragingen en beslissingen – of het nalaten daarvan – van bijvoorbeeld het bestuur en het personeel. Het klachtrecht heeft een belangrijke signaalfunctie met betrekking tot de kwaliteit van het onderwijs, inclusief de randvoorwaarden. Door de klachtenregeling ontvangt het College van Bestuur van Kindante en de school op eenvoudige wijze signalen die hen kunnen ondersteunen bij het verbeteren van het onderwijs en de goede gang van zaken op school. Interne klachtenprocedure Veruit de meeste klachten over de dagelijkse gang van zaken in de school zullen in onderling overleg tussen ouders, leerlingen, personeel en schoolleiding op een juiste wijze kunnen worden afgehandeld. Over het algemeen is het wenselijk dat men een probleem eerst bespreekt met de eigen leerkracht. Als dit niet mogelijk is of onvoldoende oplossing heeft gegeven, is een gesprek met de directie bij voorkeur de volgende stap. Indien dat echter, gelet op de aard van de klacht, niet mogelijk is of indien de afhandeling niet naar tevredenheid heeft plaatsgevonden, kan met een beroep doen op de klachtenregeling. Dit houdt in dat men de klacht in eerste instantie ter sprake kan brengen bij de interne vertrouwenspersoon van de school en als dit niet lukt bij de externe vertrouwenspersonen die door Kindante zijn aangesteld. De interne vertrouwenspersonen zijn op de hoogte van de mogelijke stappen die ondernomen kunnen worden om de ouder of leerling met een klacht te ondersteunen bij het zoeken naar een oplossing. De interne vertrouwenspersonen beschikken over contactadressen en kunnen desgewenst begeleiding bieden of doorverwijzen naar de externe vertrouwenspersoon. De klachten worden vertrouwelijk en zorgvuldig behandeld. 16

Externe klachtenprocedure Indien de klager dit wenst, begeleidt de externe vertrouwenspersoon hem/haar bij het indienen van de op schrift gestelde klacht bij het College van Bestuur van Kindante of bij de Landelijke Klachtencommissie. Wordt een klacht ingediend bij de Landelijke Klachtencommissie dan ontvangt Kindante hiervan altijd een kopie. De interne vertrouwenspersoon van de school is: Namens de leerkrachten; Marianne van Kan De externe vertrouwenspersonen van de school zijn: Dhr. Math Haenen Burgemeester Luytenstraat 38, 6151 GG Munstergeleen Tel 06 – 55182856 E-mail: [email protected]

Dhr. Paul Baggen Poolsterstraat 19, 6133 VP Sittard Telefoon: 046-4431020 Email: [email protected]

Bereikbaarheid externe vertrouwenspersonen Indien een vertrouwenspersoon gedurende meerdere dagen telefonisch niet bereikbaar is, verzoeken wij u contact op te nemen met het bureau van Kindante (dhr. J. Janssen), tel. 0464363366, waar u wordt doorverwezen naar een van de andere vertrouwenspersonen, die de waarneming op zich heeft genomen. Bij de onderwijsinspectie zijn eveneens vertrouwensinspecteurs aangesteld. De vertrouwensinspecteur vervult een klankbordfunctie voor leerlingen en personeelsleden die slachtoffer zijn van seksuele intimidatie of die worden geconfronteerd met seksuele intimidatie jegens andere leerlingen of personeelsleden. De vertrouwensinspecteur is te bereiken bij het Landelijk Meldpunt Vertrouwensinspectie onder telefoonnummer 0900-1113111 Kindante heeft zich voor alle geschillenregelingen aangesloten bij de Stichting Onderwijsgeschillen. Hieronder valt ook de Landelijke Klachtencommissie Onderwijs. Het adres van de Landelijke Klachtencommissie Onderwijs is: Landelijke Klachtencommissie Onderwijs Postbus 85191, 3508 AD Utrecht Tel: (030) 280 95 90 E-mail: [email protected] Website: www.onderwijsgeschillen.nl

4.4 Klassenregels Naast de algemeen geldende schoolregels hebben wij de afspraak dat elke leerkracht samen met zijn/haar leerlingen klassenregels opstelt. Deze worden en opgehangen in de klas en voorzien van een begeleidende foto. 4.5 Handhaving van de regels Natuurlijk kan het voorkomen dat leerlingen de regels overtreden. Wanneer dit aan de orde is besluit de leerkracht hoe te handelen. Indien nodig of gewenst wordt ongewenst gedrag 17

besproken in de diverse leerling-besprekingen. Hierin kan dan per geval worden afgestemd en afgesproken hoe te handelen. Niet iedere leerling is immers hetzelfde, daarom vinden wij ook op dit gebied maatwerk van het grootste belang. Het bijgevoegde gedragsprotocol biedt ons een overzichtelijke leidraad voor het handelen bij gedragsinterventies. Ondanks dat wij als school zorgdragen voor een prettig en veilig schoolklimaat en dus alert zijn op ongewenst gedrag en ook in staat zijn daarop adequaat te reageren, kan het voorkomen dat het College van Bestuur (als bevoegd gezag van de school) zich genoodzaakt ziet een leerling niet toe te laten tot een school of tijdens het schooljaar te schorsen of te verwijderen van de school. Dit beleid treft u hier onder aan. Toelating, verwijdering en schorsing Uitgangspunt van de scholen van Kindante is de keuzevrijheid van de ouders. Zij zoeken de school die het beste aansluit bij hun kind en bij hun eigen opvattingen. Onze school behoort tot Stichting Kindante en is een katholieke school waarbij de katholieke geloofsovertuiging ten grondslag ligt aan het aangeboden onderwijs. Bij de toelating van leerlingen zal in principe geen onderscheid worden gemaakt op grond van godsdienst of levensbeschouwing. Onze school voert een open toelatingsbeleid ten aanzien van de richting. M.a.w. zowel katholieke kinderen als kinderen met een andere godsdienstige of levensbeschouwelijke achtergrond worden toegelaten.

Voorwaarde is wel dat ouders bij toelating aangeven dat zij de grondslag zullen respecteren. Indien ouders de grondslag van de school niet kunnen respecteren heeft de school het recht om een leerling te weigeren op grond van godsdienstige gezindheid of levensbeschouwing, indien binnen redelijke afstand van de woning van de leerling gelegenheid bestaat tot het volgen van openbaar onderwijs. Ook zal de school in andere gevallen de toelating van leerlingen kunnen weigeren, wanneer dat in het belang van de school, van de andere leerlingen en het personeel is. Dit is bijvoorbeeld het geval als:  bij toelating blijkt dat de school onvoldoende zorg kan bieden op basis van de hulpvragen van het kind;  ouders niet akkoord gaan met het opvragen van informatie aan derden voorafgaande aan de toelating of als blijkt dat relevante informatie is achtergehouden;  ouders weigeren om toestemming te verlenen aan de school om ten behoeve van het vaststellen van de onderwijsbehoeften van het kind onderzoek te laten verrichten door medewerkers van de externe WSNS zorgstructuur; Het niet toelaten van leerlingen zal tot een minimum beperkt worden. Voorkomen moet worden, dat de leerling nergens terecht kan. De school zal alles in het werk stellen om de leerling elders onder te brengen. De toelating mag niet afhankelijk worden gesteld van een geldelijke bijdrage van de ouders. (zie elders in deze schoolgids). De school dient het besluit om een leerling niet toe te laten schriftelijk met redenen omkleed aan de ouders mee te delen. De ouders kunnen tegen dat besluit bij het bevoegd gezag schriftelijk bezwaar indienen, binnen zes weken na de beslissing. Het bevoegd gezag is verplicht de ouders te 18

horen en moet binnen vier weken na ontvangst van het bezwaarschrift beslissen. Daarna zouden de ouders nog een beroep kunnen doen op de burgerlijke rechter. Verwijdering van de basisschool Het bevoegd gezag kan overgaan tot verwijdering als:  de school niet aan de zorgbehoefte van de leerling kan voldoen  er sprake is van ernstig wangedrag van de leerling en/of de ouders De beslissing over verwijdering van leerlingen berust bij het bevoegd gezag. Voordat tot verwijdering wordt besloten hoort het bevoegd gezag de betrokken groepsleerkracht en directeur van de school. De school heeft de plicht gedurende 8 weken te zoeken naar een andere school, die bereid is de leerling toe te laten. Onderstaande procedureregels zijn van toepassing: 1. De ouders worden gehoord over het voornemen tot verwijdering; 2. Er moet een gemotiveerd schriftelijk besluit zijn waarbij wordt gewezen op de mogelijkheid om bezwaar in te dienen bij het bevoegd gezag; 3. De ouders kunnen binnen 6 weken een bezwaarschrift indienen; 4. Het bevoegd gezag is verplicht om de ouders te horen over het bezwaarschrift; 5. Het bevoegd gezag moet binnen 4 weken na de ontvangst van het bezwaarschrift beslissen; 6. Het bevoegd gezag meldt het besluit tot verwijdering van de leerling terstond aan de Inspectie van het onderwijs en de leerplichtambtenaar. Schorsing van leerlingen Schorsing valt onder verantwoordelijkheid van het bevoegd gezag. De volgende zorgvuldigheidseisen zijn belangrijk : 1. Het bevoegd gezag kan de leerling voor een beperkte periode schorsen, nooit voor onbepaalde tijd (maximaal 5 dagen); 2. De schorsing vindt eerst plaats na overleg met de leerling, ouders en groepsleerkracht; 3. Het bevoegd gezag deelt het besluit tot schorsing schriftelijk aan de ouders mee, alsook eventuele andere maatregelen; 4. De school stelt de leerling in staat, door het opgeven van huiswerk, de leerstof bij te houden en zo te voorkomen dat deze achterstand oploopt; 5. Het bevoegd gezag stelt de inspectie van het onderwijs en de leerplichtambtenaar in kennis van de schorsing en de redenen daarvoor. 4.6 Pestprotocol THEORETISCHE VERANTWOORDING Doelstelling: Wij, leerkrachten, leerlingen en ouders van basisschool St. Augustinus, streven naar een pestvrije school. Kinderen en volwassenen moeten in een zo veilig mogelijke omgeving kunnen functioneren, zodat ze zich optimaal kunnen ontwikkelen en ontplooien. Door de aanpak volgens SWPBS (zie hoofdstuk 6.2 van de schoolmap) en door de SWPBS-regels aan te leren en zichtbaar te maken kunnen kinderen en volwassenen, als er zich ongewenste situaties voordoen, elkaar aanspreken op dit ongewenste gedrag. De drie waarden als pijlers: respect, veiligheid en verantwoordelijkheid worden nadrukkelijk uitgedragen. Wij bieden herkenning en afstemming voor het kind zodat een gewenst pedagogisch basisklimaat wordt geschapen. Door de integratie van SWPBS in alle situaties reiken we leerlingen, leerkrachten 19

en ouders handvaten aan om bij te dragen aan de positieve sfeer. We werken aan een goed beleid rond pesten en veiligheid van leerlingen waar iedereen bij betrokken is. In situaties waar bovenstaande niet voldoende blijkt en de veiligheid in het geding komt zullen we kinderen nog meer veiligheid moeten bieden. Dit pestprotocol zal ingezet worden indien een specifieke situatie dit vereist. Plagen of pesten? Het verschil tussen plagen en pesten is een vaag gebied, een subjectief gegeven, waarvan iedereen de grenzen steeds moeten bewaken. Plagen komt incidenteel voor, is vooral een spel en het gebeurt vaak tussen vrienden. het gebeurt tussen mensen die gelijk zijn aan elkaar wat betreft macht er is geen winnaar of verliezer de waardering voor elkaar blijft bestaan de geplaagde kan zichzelf goed verdedigen niemand loopt schade op Pesten: komt structureel voor, is gemeen: mag niet en moet stoppen de ene heeft veel meer macht dan de andere steeds dezelfde persoon is de winnaar het slachtoffer is niet in staat zich adequaat te verdedigen het slachtoffer loopt schade op, in het gevoel of met spullen of verwondingen de gepeste leerling gaat zich heel ongelukkig en eenzaam voelen er worden vaak andere leerlingen en omstanders bij betrokken Waarom vinden wij een pestprotocol belangrijk? Een pestprotocol geeft kinderen, leerkrachten en ouders duidelijkheid over hoe gehandeld wordt wanneer er gepest wordt. Door het protocol te volgen ontstaat een samenwerking tussen leerkracht, pester, gepeste, overige klasgenoten en ouders. Deze vorm van samenwerken wordt de vijfsporenaanpak genoemd. Daarbij worden gebeurtenissen die te maken hebben met de pestsituatie vastgelegd, zodat het verloop gevolgd kan worden. Hierdoor ontstaat helderheid voor alle partijen. Het feit dat wij als school er beleid op gemaakt hebben, geeft aan dat we onderkennen dat pesten een probleem is dat niet gedoogd wordt! Wanneer iedereen direct optreedt wanneer er sprake is van pesten, is het voor de pesters duidelijk dat wat ze doen, risico met zich meebrengt. ONZE AANPAK Deze aanpak is gericht op de verschillende partijen die betrokken zijn bij pesten: het gepeste kind, de pester, de ouders, de klasgenoten en de school. Steun bieden aan het kind dat gepest wordt: Naar het kind luisteren en zijn probleem serieus nemen. Met het kind overleggen over mogelijke oplossingen. Samen met het kind werken aan oplossingen. Zo nodig zorgen dat het kind deskundige hulp krijgt, bijvoorbeeld een sociale vaardigheidstraining om weerbaar te worden. Zorgen voor follow-up gesprekken. Steun bieden aan het kind dat zelf pest: Met het kind bespreken wat pesten voor een ander betekent. 20

Het kind helpen om op een positieve manier relaties te onderhouden met andere kinderen. Het kind helpen om zich aan regels en afspraken te houden. Zorgen dat het kind zich veilig voelt; uitleggen wat jij als leerkracht gaat doen om het pesten te stoppen. Stel grenzen en verbind daar consequenties aan. Zorgen voor follow-up gesprekken. De ouders van het gepeste en van het pestende kind steunen: Ouders die zich zorgen maken over pesten serieus nemen. Ouders op de hoogte houden van pestsituaties. Informatie en advies geven over pesten en de manieren waarop pesten kan worden aangepakt. In samenwerking tussen school en ouders het pestprobleem aanpakken. Zowel op school als vanuit de thuissituatie. Zo nodig ouders doorverwijzen naar deskundige ondersteuning. De middengroep (de rest van de klas) betrekken bij de oplossingen van het pestprobleem: Met de kinderen praten over pesten en over hun eigen rol daarbij. Met de kinderen overleggen over mogelijke oplossingen en over wat ze zelf kunnen bijdragen aan die oplossingen. Samen met de kinderen werken aan oplossingen, waarbij ze zelf een actieve rol spelen. De algemene verantwoordelijkheid van de school De directie, de mentoren en de docenten hebben voldoende informatie over pesten in het algemeen en het aanpakken van pesten in de eigen groep en de eigen school. Alle mensen binnen onze school nemen stelling tegen het pesten. De gedragsspecialist heeft de huidige situatie rond pestbeleid in kaart gebracht (bijvoorbeeld vanuit de gedragsincidentenregistratie van SWPBS of via de quick scan pestbeleid). Drie keer per jaar wordt er twee weken lang een gedragsincidentenregistratie gedaan. Deze registratie wordt verwerkt, besproken en vastgelegd. Op deze data wordt ons handelen afgestemd. Cyberpesten is een onderdeel van traditioneel pesten. Wij nemen het daarom op als onderdeel van het pestprotocol. Vormen van cyberpesten Anonieme berichten versturen via MSN en SMS, schelden, roddelen, bedreigen, foto’s van mobieltjes en webcam op internet plaatsen, privégegevens op een site plaatsen, wachtwoorden en credits stelen en misbruiken, haatprofielen aanmaken, virussen sturen, happy slapping, en het versturen van een e-mail bom. 20% van de leerlingen heeft te maken met cyberpesten. Effecten De effecten van cyberpesten kunnen erger zijn dan bij traditioneel pesten. Opnames die via de webcam worden gemaakt, worden vastgelegd door een ander. Deze opnames verdwijnen nooit meer. Over de hele wereld kan een foto op een site staan. Foto’s die eenmaal op internet staan zijn soms niet meer te verwijderen. Verantwoordelijkheid van de school Soms gebeurt pesten buiten de school. Toch heeft de school er veel last van. Het ruziën en pesten gaat op school door. Schoolresultaten lijden eronder. Er ontstaat een onveilig klimaat. Kinderen kunnen minder goed leren. Pesten heeft effect op het schoolklimaat. Hoe kun je cyberpesten voorkomen? 1. Toepassen en actualiseren van het pestprotocol. 21

2. Leerlingen bewust maken van de gevaren op internet, de effecten van cyberpesten en de strafbare feiten. 3. Afspreken van internetgedrag en samen met de leerlingen regels maken. 4. Pesten bespreekbaar maken in de klas en leerlingen elkaar daarop laten aanspreken. Voor leerlingen: www.pestweb.nl 5. Sancties van het pestprotocol consequent toepassen. 6. Schoolreglement aanpassen. Bijvoorbeeld: "het maken van opnames van medeleerlingen en leerkrachten zonder toestemming kan leiden tot schorsing/verwijdering/disciplinaire maatregelen” 7. Opleiden van medewerkers in de school (ook onderwijsondersteunend personeel) is noodzakelijk. Een studiemiddag zorgt dat medewerkers up to date met hun kennis zijn. 8. Ouders informeren door een ouderavond. Ouders zijn in het algemeen niet goed op de hoogte van wat hun kind op internet doet. Alleen door met de ouders samen te werken is cyberpesten aan te pakken. 9. Laat leerlingen het Diploma Veilig Internet behalen. 10. De Nationale Academie voor Media en Maatschappij heeft tips voor twitteren. Met deze tips kun je twitter leuk en veilig houden. Hoe kunnen cyberpesten aanpakken? voorbeeld 1 Een blootfoto van een leerling is op het internet geplaatst: Luister naar de leerling. Toon begrip en veroordeel niet. Neem contact met de ouders op. Meld dit bij de contactpersoon of vertrouwenspersoon. Meld dit bij de provider met verzoek tot verwijdering van de foto. Zet jouw provider in dit emailadres: [email protected] Adviseer de ouders aangifte bij de politie te doen. Probeer de dader te achterhalen. Voer maatregelen richting dader uit voorbeeld 2 Een leerling wordt steeds lastig gevallen (stalking): Leer de leerling assertief te zijn: nee zeggen, contact afsluiten. De leerling niet laten ingaan op de stalker. Breng de ouders op de hoogte. Adviseer de ouders en de leerling om bewijslast te verzamelen. Adviseer de ouders aangifte bij de politie te doen. voorbeeld 3 Over een leerling wordt geroddeld via MSN: Geef steun en luister naar de leerling. Adviseer de leerling berichten te bewaren en op te slaan. Probeer de dader te achterhalen via systeembeheerder en slachtoffer. Bespreek het met de mentor/vertrouwenspersoon. Spreek de pesters aan. Voer eventueel een klassengesprek. Neem contact met de ouders op. Probeer de dader op te sporen Soms is de identiteit van de dader te achterhalen door uit te zoeken van welke computer op school het bericht is verzonden. Je gebruikt daarvoor de zogenaamde logfiles van de school-server (centrale computer). Vanzelfsprekend heb je daar wel (technische) ondersteuning van een ICT-coördinator, systeembeheerder, en/of externe beheerder voor nodig. Ga na wanneer het bericht verstuurd is en welke klas op dat moment gebruik maakte van de computers. De stijl van het bericht en eventuele taalfouten kunnen de dader verraden. De dader kan wellicht ook worden gevonden door in de klas te praten over wat er is gebeurd. Soms is het 22

niet mogelijk een dader te achterhalen en zit er niets anders op dan het effect te minimaliseren. Dat kan het beste door het slachtoffer op het hart te drukken niet te reageren op haatmail of andere ongewenste berichten. Blokkeren van afzenders Sommige programma’s hebben de mogelijkheid om specifieke afzenders te blokkeren. Verwijs ouders naar onderstaande websites voor meer informatie. Op den duur loont het wellicht de moeite de leerling een nieuw mailadres te geven. Vertel je leerlingen dat ze altijd heel voorzichtig moeten zijn met het doorgeven van hun mailadres aan anderen. Cyberpesten is strafbaar Er zijn verschillende vormen van cyberpesten die strafbaar zijn. Leerlingen realiseren zich dat vaak niet. Ook wanneer het slachtoffer lichamelijk letsel of materiële schade is toegebracht, kan de politie worden ingeschakeld. Het pestprotocol wordt elk jaar geëvalueerd en indien nodig bijgesteld in samenwerking met het team en medezeggenschapsraad. Daarnaast is het pestprotocol tevens onderdeel van ons School Veiligheids Plan (SVP) dat ook jaarlijks geëvalueerd wordt met de MR.

4.7 Protocol kindermishandeling en huiselijk geweld Iedere leerkracht beschikt in de groep over de “meld code Huiselijk Geweld en Kindermishandeling”. (bijlage 3). Hierin worden we ondersteund door AMK en BJZ, daarnaast heeft onze school een gecertificeerde aandachtsfunctionaris kindermishandeling. De meld code Huiselijk Geweld en Kindermishandeling treft u hieronder aan. Er is een wet in voorbereiding die gebruik van een meld code verplicht stelt. Zo moet een meld code een veelgebruikt hulpmiddel worden om mishandeling en huiselijk geweld te voorkomen en tegen te gaan. Waarom een meldcode Jaarlijks zijn tienduizenden kinderen en volwassenen slachtoffer van mishandeling, verwaarlozing of misbruik. Veel beroepsgroepen hebben wel een meld code, maar deze wordt niet genoeg gebruikt. Onderzoek wijst uit dat hulp- en zorgverleners en leraren die met een meld code werken 3 keer zo vaak ingrijpen als collega’s waar zo’n code niet voorhanden is. Het gaat om meldcodes voor  kindermishandeling  huiselijk geweld  vrouwelijke genitale verminking (meisjesbesnijdenis)  eer gerelateerd geweld Inmiddels is er een zogeheten Basismodel van de meld code. Het basismodel is bedoeld als handreiking voor organisaties en zelfstandige beroepsbeoefenaren om een code op te stellen voor de eigen organisatie of praktijk. Het basismodel is zo geschreven dat het makkelijk kan worden aangepast voor een organisatie of een praktijk van zelfstandige beroepsbeoefenaren. Meld code verplichten 23

Het gebruik van een meld code heeft effect. Daarom gaat de overheid dit verplichten. Naar verwachting treedt de wet meld code huiselijk geweld en kindermishandeling in het voorjaar van 2011 in werking. Organisaties en professionals in 7 sectoren moeten dan een meld code hebben én het gebruik ervan stimuleren. Een meld code wordt verplicht voor organisaties en zelfstandige beroepsbeoefenaren in de volgende sectoren:  gezondheidszorg  onderwijs  kinderopvang  maatschappelijke ondersteuning  jeugdzorg  justitie  politie De wet werd gemaakt door de ministers Klink (Volksgezondheid, Welzijn en Sport), Rouvoet (Jeugd en Gezin) en Hirsch Ballin (Justitie). Werken met een meld code Alleen het ontwikkelen van een meld code is niet voldoende, hij moet ook worden gebruikt. De beroepskrachten moeten dan ook training krijgen, zodat zij weten wat ze moeten doen als ze vermoeden dat iemand wordt mishandeld, verwaarloosd of misbruikt. De basis van een meld code is zoveel mogelijk hetzelfde, zodat iedereen ook op de dezelfde manier handelt. Onderdelen die echt met een bepaald beroep hebben te maken, kunnen altijd worden toegevoegd. De stappen in een meld code Een meld code beschrijft in stappen wat bijvoorbeeld een arts, verpleegkundige of leraar moet doen. Het basismodel kan worden toegespitst op de eigen sector. In het basismodel meld code is toegelicht waaruit de 5 stappen in elk geval moeten bestaan:  

Stap 1: in kaart brengen van signalen. Stap 2: collegiale consultatie en zo nodig raadplegen van het adviesen Meldpunt Kindermishandeling of het Steunpunt Huiselijk Geweld.  Stap 3: gesprek met de cliënt.  Stap 4: wegen van het geweld of de kindermishandeling.  Stap 5: beslissen: Hulp organiseren of melden. Het stappenplan is een algemene schets. Bij signalen van seksueel geweld of van vrouwelijke genitale verminking, is soms specifiekere informatie nodig. Meld code is geen meldplicht Een verplichte meld code is iets anders dan een meldplicht. Bij een meldplicht moet de professional zijn vermoeden van geweld melden bij andere instanties, bijvoorbeeld bij een Adviesen Meldpunt Kindermishandeling of Steunpunten Huiselijk Geweld. Die verplichting bestaat niet bij een meld code. Door te werken met een meld code blijft de beslissing om vermoedens van huiselijk geweld en kindermishandeling wel of niet te melden, berusten bij de professional. Het stappenplan van de meld code biedt hem bij die afweging houvast. Meer informatie over de meldplicht en aangifteplicht bij seksueel misbruik in het onderwijs is te vinden in de vragen en antwoorden. Beroepsgeheim vs. meld code 24

Wie een beroepsgeheim of zwijgplicht heeft, kan zich tegengehouden voelen om daadkrachtig op te treden bij vermoedens van mishandeling. De digitale wegwijzer Huiselijk geweld en beroepsgeheim is bedoeld voor beroepskrachten die in zo’n situatie zitten. Zij kunnen nagaan of en welke informatie ze met collega’s of anderen kunnen uitwisselen. Geheimhoudingsplicht is niet absoluut, dit hulpmiddel zet alle mogelijkheden op een rijtje.

Stroomdiagram “vermoeden huiselijk geweld/kindermishandeling” FYSIEK GEWELD

PSYCHISCH GEWELD

(HOMO) SEKSUELE INTIMIDATIE

SEKSUEEL MISBRUIK BINNEN/IN SAMENHANG MET DE SCHOOLSITUATIE Meld- en aangifteverplichting conform de Onderwijswet

Geen meldplicht Wel melden i.v.m. incidentenregistratie bij vertrouwens(contact) persoon / veiligheidscoördinator/ schoolleiding



Personeel/leerlingen Melden i.v.m. opvang/ incidentenregistratie/ aanpak bij vertrouwens (contact)persoon/ veiligheidscoördinator/ schoolleiding



Personeel/leerlingen Melden bij bevoegd gezag/bestuur

Contact/ Vertrouwenspersoon Opvang klager/slachtoffer



Contact/ vertrouwenspersoon Opvang klager/slachtoffer meldplicht voor de interne 25

vertrouwenspersoon bij bestuur (niet voor externe vp!) Directie Sancties tegen aangeklaagde(n) /dader(s)

Directie Sancties tegen aangeklaagde(n) /dader(s)

Directie Sancties tegen aangeklaagde(n) /dader(s)

Directie Melden door directie bij bestuur

Bestuur Beleidsvorming en maatregelen gericht op het vergroten van de schoolveiligheid



Bestuur Besluit na overleg met de vertrouwensinspecteur tot het al dan niet aangifte doen bij officier van justitie

Vertrouwensinspectie Inschakelen voor advies adequate aanpak



Vertrouwensinspectie Verplicht overleg met bestuur inzake aangifte ja/nee

Politie/officier van justitie Bij strafbare feiten: Aangifte door slachtoffer




Melding maken vanuit de school



Verplichte melding door bestuur bij politie/officier van justitie

Informatie Advies en meldpunt kindermishandeling

Wat is kindermishandeling? Onder kindermishandeling wordt verstaan: 'Elke vorm van voor de minderjarige bedreigende of gewelddadige interactie van fysieke, psychische of seksuele aard, die de ouders of andere personen, ten opzichte van wie de minderjarige in een relatie van afhankelijkheid of van onvrijheid staat, actief of passief opdringen,

26

waardoor ernstige schade wordt berokkend of dreigt te worden berokkend aan de minderjarige in de vorm van fysiek of psychisch letsel.' De definitie omvat verschillende vormen van kindermishandeling: Lichamelijke mishandeling Het toebrengen van verwondingen zoals kneuzingen, blauwe plekken, snij-, brand-, of schaafwonden, botbreuken, hersenletsel. Deze verwondingen kunnen ontstaan door slaan, schoppen, knijpen, door elkaar schudden, branden, snijden, krabben, verstikking, vergiftiging. Ook een uitgevoerde of dreigende meisjesbesnijdenis valt onder kindermishandeling. Lichamelijke verwaarlozing Aan het kind onthouden wat het voor zijn lichamelijke gezondheid en ontwikkeling nodig heeft, zoals goede voeding, voldoende kleding, voldoende slaap, goede hygiëne en benodigde medische verzorging. Psychische of emotionele mishandeling Stelselmatig vernederen, kleineren, pesten, bang maken, bedreigen met geweld, achterstellen, het verbieden met anderen om te gaan, eisen stellen waaraan het kind niet kan voldoen. Ook getuige zijn van huiselijk geweld valt hieronder.

Psychische of emotionele verwaarlozing Aan het kind onthouden wat het voor zijn geestelijke gezondheid en ontwikkeling nodig heeft: aandacht, respect, veiligheid, scholing, contact, warmte, liefde, genegenheid en bevestiging. Seksueel misbruik Seksuele handelingen bij of met het kind, die niet passen bij leeftijd of ontwikkeling, of seksuele handelingen waaraan het kind zich niet kan onttrekken. Dit gaat van het betasten van het lichaam tot verkrachting en komt voor bij kinderen van alle leeftijden. Ook het tonen van pornografisch materiaal aan een kind valt onder seksueel misbruik. Meestal gaat het om een combinatie van bovenstaande vormen. Jaarlijks zijn in Nederland naar schatting 100.000 kinderen het slachtoffer van kindermishandeling. Het gaat om kinderen in alle leeftijden, om jongens en meisjes met de meest uiteenlopende achtergronden. Kindermishandeling is een beladen begrip. Ouders mishandelen hun kinderen vaak niet met opzet, maar omdat het hun niet lukt om hun kinderen de zorg te geven die ze nodig hebben. Het AMK adviseert Voor wie? Iedereen die zich zorgen maakt over een kind en denkt aan kindermishandeling kan hierover advies vragen bij het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK). Of u nu privé of beroepsmatig betrokken bent bij het kind; indien u een vermoeden heeft van kindermishandeling kunt u bellen met het AMK. Kinderen en jongeren kunnen ook over hun eigen situatie bellen naar het AMK. Wanneer vraagt u advies? U kunt advies vragen over alles wat met kindermishandeling te maken heeft. Bijvoorbeeld:  hoe ga ik om met de zorgen over het kind?  hoe schat ik een situatie in?  hoe voer ik een gesprek met de ouder of met het kind?  hoe terecht zijn mijn zorgen?  wat kan ik doen om te helpen? 27

Samen met het AMK overlegt u over de ernst van de situatie, wat de signalen zijn en wat het vervolgtraject kan zijn binnen uw eigen mogelijkheden. Niemand komt te weten dat u advies heeft gevraagd bij het AMK. Het AMK zal naar aanleiding van een advies geen actie ondernemen. U kunt meerdere malen met het AMK overleggen over hetzelfde kind. De aantekeningen van uw gesprek worden door het AMK maximaal 1 jaar bewaard, zodat u er later nog over terug kunt bellen. Mocht u na het telefoongesprek nog vragen of twijfels hebben, schroom dan niet om nogmaals te bellen. Het AMK onderzoekt Voor wie? Iedereen die zich zorgen maakt over een kind en denkt aan kindermishandeling kan dit melden bij het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK). Kinderen en jongeren kunnen ook over hun eigen situatie bellen naar het AMK. Een maatschappelijk werker of een vertrouwensarts van het AMK zal samen met u een inschatting maken van de zorgen en bespreken of een AMK onderzoek nodig is.

Wanneer doet het AMK onderzoek? Wanneer uw zorgen te groot zijn of wanneer u zelf het kind en het gezin niet kunt helpen, zal het AMK een onderzoek starten naar aard en ernst van de mishandeling. Wat gebeurt er bij een AMK onderzoek? Het AMK gaat na of het kind inderdaad verwaarloosd, mishandeld of misbruikt wordt. Daartoe gaat het AMK in gesprek met het kind, de ouders en met mensen in de omgeving van het kind, die betrouwbare informatie kunnen verstrekken. Zo wordt er overlegd met de huisarts, het consultatiebureau, de school en met andere beroepskrachten die contact hebben met het gezin. Beroepskrachten hebben het recht om - zonodig zonder toestemming van hun patiënt of cliënt informatie aan het AMK te verstrekken, ook wanneer zij een beroepsgeheim hebben. Op grond van deze informatie vormt het AMK zich een oordeel over de situatie en neemt een besluit over het vervolgtraject dat ingezet moet worden. Daarbij zijn er de volgende mogelijkheden:  Hulpverlening: het overdragen van het gezin naar een of meerdere vormen van hulpverlening of behandeling.  Bescherming: het overdragen van het gezin aan de Raad voor de Kinderbescherming om aan de kinderechter een verzoek voor te leggen voor het treffen van een kinderbeschermingsmaatregel.  Strafrechtelijke vervolging: het doen van aangifte bij de politie indien de veiligheid van het kind of de ernst van de gemelde feiten daar aanleiding toe geeft. Het AMK probeert in de meeste gevallen samen met de ouders geschikte hulp te vinden. Wanneer de hulp voor ouders en kind(eren) op gang is gebracht, draagt het AMK het over aan de betreffende hulpverleningsinstantie en sluit af. Na de onderzoeksfase brengt het AMK u op de hoogte of ouders en kind hulp krijgen. U krijgt geen inhoudelijke informatie van het onderzoek, tenzij u wordt ingeschakeld bij de verdere hulpverlening.

Kan ik anoniem blijven? Ja, u kunt anoniem blijven voor het gezin wanneer u dat wenst of als dat noodzakelijk is. U kunt uw zorgen aan het AMK voorleggen zonder uw naam te noemen. Bij een adviesvraag hoeft het AMK geen namen te weten: niet van het kind, niet van het gezin, niet van u. Het gezin komt dus niet te weten dat u contact hebt gezocht met het AMK. 28

Ook wanneer het AMK naar aanleiding van uw melding onderzoek gaat doen naar de situatie van een kind, kunt u anoniem blijven. Anoniem betekent dat het AMK uw naam wel kent, maar niet bekend maakt bij de ouders. Ook in het dossier is geen informatie te vinden over de melder. Het AMK wil wel uw naam weten om u op de hoogte te kunnen houden van het verdere verloop van het onderzoek. Het AMK zal uw naam beslist niet aan de betreffende ouders doorgeven. Wel heeft het AMK de naam van het kind en het gezin nodig. Beroepsgeheim Bent u als professionele hulpverlener betrokken bij het gezin en richt u zich op de opvoeding van de kinderen, dan kunt niet anoniem blijven tenzij de veiligheid van het kind of de melder in het geding is. Uw beroepsgeheim staat een melding niet in de weg. Bij het doorbreken van uw beroepsgeheim gaat het om het tegen elkaar afwegen van belangen. De belangen van het kind dat recht heeft op hulp en bescherming. En de belangen van ouders die recht hebben op vertrouwelijkheid en privacy. De vertrouwensartsen en maatschappelijk werkers van het AMK kunnen u adviseren bij dit dilemma. Bron: site AMK

4.8 ICT protocol Onze leerlingen maken gebruik van Internet, e-maildiensten en andere moderne communicatieen mediamiddelen. Wij vinden het onze verantwoordelijkheid om kinderen hier “wegwijs/mediawijs” in te maken. Kinderen dienen zich tevens aan de afspraken te houden over internetgebruik of het versturen van e-mail/chatberichten. Deze afspraken zijn vastgelegd in het ICT protocol op schoolniveau. Daarnaast is er ook een ICT protocol op Kindante niveau. Beide protocollen zijn opgenomen als bijlage.

5.

Een veilig schoolgebouw en een veilige schoolomgeving

5.1 Plein en entree Basisschool Sint Augustinus heeft twee ingangen. Leerlingen en hun ouders/verzorgers betreden de school via de speelplaatsen. De deuren van de ingangen zijn gewoon van buiten te openen. Beide ingangen worden door alle bezoekers gebruikt tijdens schooltijd. De conciërge heeft goed zicht op de hoofdingang. Bij ieder bezoek wordt naar het doel van het bezoek geïnformeerd. Voor de rust in school worden boodschappen vaak door de betreffende ontvanger aangenomen en doorgegeven. De speelplaats is volledig omheind en de poorten zijn onder speelkwartier dicht. De poorten zijn niet afgesloten en kunnen ten alle tijden geopend worden. De school beschikt over een grote speelplaats die door enkele grote bomen verdeeld is in twee gedeelten. Het ene gedeelte is gereserveerd voor de groepen 1 t/m 4 en het andere gedeelte voor de groepen 5 t/m 8.

5.2 Toezicht en surveillance Op onze school werken we met zogenaamde “inlooptijd”. Dit houdt in dat ’s morgens (vanaf 08.15 uur) en ’s middags (vanaf 12.45 uur) de jongste kinderen (de groepen 1/2)welkom zijn op school. Ze lopen dan direct richting het eigen klaslokaal waar de leerkracht ook aanwezig is. Voor alle andere kinderen geldt dat ze samen met hun leerkracht naar binnen gaan nadat de zoemer is gegaan. 29

Op het schoolplein is tijdens het speelkwartier (10 uur-10.15 uur) toezicht aanwezig. Onze leerkrachten surveilleren met 2 personen, eventueel aangevuld met stagiaires, op de speelplaats. Hierbij verdelen de leerkrachten zich over de verschillende gebieden. Een leerkracht bij de groepen 1 t/m 4 en 1 leerkrachten bij de groepen 5t/m 8. Tussen de leerkrachten is er oogcontact, zodat assistentie snel geregeld is. Vanuit de personeelsruimte is er ook direct zicht op de speelplaats, waardoor de collega’s aldaar aanwezig ook snel ingeschakeld kunnen worden. Na school worden de kleuters door hun juf/meester op de speelplaats overgedragen aan de ouder(s)/verzorger(s). Kinderen worden niet meegegeven aan “onbekende of niet aangemelde” personen. De ouders dragen hierbij de verantwoordelijkheid om dit aan de leerkracht door te geven. Kinderen die na school naar de buitenschoolse opvang gaan worden in school door de medewerkers van de BSO opgehaald. 5.3 Inspectie en onderhoud gebouw Onze school beschikt over een conciërge. Hij draagt zorg voor het uitvoeren van kleine onderhoudswerkzaamheden zoals bijvoorbeeld:  Brand- en alarminstallatie testen op werking.  Kleine elektrische werkzaamheden; bijv. lampen verwisselen.  Verfwerkzaamheden; bijv. deuren en wanden.  Daarnaast poetst hij in de bovenbouw alle ruimtes Op stichtingsniveau (Kindante) worden er jaarlijks, in overleg met de school, afspraken gemaakt omtrent de grotere onderhoudswerkzaamheden. Deze afspraken worden vastgelegd in een meerjaren onderhoudsplanning. Enkele voorbeelden zijn:  Inspectie speeltoestellen speelzaal (Schilte)  Inspectie speeltoestellen speelplaats (Vakwerk BV)  Inspectie speeltoestellen gymzaal (Gemeente Stein)  Controle en onderhoud branden alarminstallatie (Haltronic)  Controle en onderhoud noodverlichting (Haltronic)  Controle en onderhoud brandblusmiddelen (Paraat)  Controle m.b.t. schoonmaakwerkzaamheden (GOM)

5.4 Bedrijfshulpverlening, EHBO en ontruiming Op de Augustinusschool zijn 6 medewerkers gekwalificeerd als bedrijfshulpverlener. Daarnaast beschikt de school over 1 EHBO-er. Bedrijfshulpverleners zijn ‘gewone’ medewerkers die in actie komen als er een incident is. Deze personen krijgen vanzelfsprekend na- en bijscholing op het gebied van bedrijfshulpverlening. In de personeelsruimte bevinden zich de EHBO-spullen. Deze worden minimaal 1x per jaar gecontroleerd en aangevuld door een professioneel bedrijf te weten Smit en Partouns. Wanneer een ontruiming noodzakelijk is, treedt het vastgestelde ontruimingsplan in (zie bijlage 4). Hierin staat beschreven hoe te handelen indien ontruimen noodzakelijk is. Daarbij willen wij paniek voorkomen en is de veiligheid van aanwezigen het uitgangspunt. Nieuwe medewerkers worden door de directeur/arbo coördinator over deze ontruimingsprocedure geïnformeerd en periodiek wordt deze besproken tijdens de teamvergadering. Twee keer per jaar wordt er een ontruimingsoefening gehouden (een aangekondigde en een onaangekondigde), zodat een daadwerkelijke ontruiming soepel kan verlopen. Deze oefening wordt altijd achteraf geëvalueerd om te bekijken waar verbeteringen kunnen worden aangebracht. 30

5.5 Verkeersveiligheid/ VEBO Ook onze leerlingen krijgen dagelijks te maken met het verkeer. Middels verkeersonderwijs proberen we de kinderen bewust te maken van het verkeer om zich heen en leren we hen hoe ze zich in het verkeer veilig kunnen gedragen. Hierbij vinden wij de voorbeeldfunctie van ouders erg belangrijk en wij doen dan ook in onze schoolgids een nadrukkelijk beroep op ouders/verzorgers het goede voorbeeld te geven. Zo vragen wij ouders/verzorgers met hun kind over te steken bij de zebrapaden voor onze school. In de nieuwsbrieven vragen wij ouders/verzorgers ook wat betreft het parkeren het goede voorbeeld te geven. Basisschool Sint Augustinus is een gecertificeerde VEBO school en heeft een verkeerscoördinator. De coördinator draagt zorg voor het arrangeren van een aantal projecten gedurende het schooljaar rondom verkeersveiligheid. De organisatie hiervan verloopt in samenwerking met bs St. De Poolster en bs St. Jozef, beiden gelegen in Elsloo. Onze school is in het bezit van het Limburgs Verkeersveiligheidslabel, hetgeen in de praktijk betekend dat onze school een verkeersveilige school is. 5.6 Keuring speeltoestellen Op de speelplaats van De Augustinusschool staan enkele speeltoestellen. Vanzelfsprekend zijn deze toestellen gekeurd en worden ze periodiek geïnspecteerd. Hiervoor wordt een Kindantebreed gehanteerd logboek bijgehouden. Hierin zijn niet alleen de kenmerken van het toestel vermeld, gegevens van de fabrikant, de importeur en de installateur, maar ook de gegevens van de keuring en data, uitvoerders en bevindingen van de periodieke inspecties. Verder zijn in het logboek ook de reparaties vermeld die de veiligheid beïnvloeden en wordt een logboek bijgehouden van de ongevallen met betrekking tot het speeltoestel (data, toedracht, letsel en genomen maatregelen). Dit logboek wordt door de conciërge beheerd en bijgehouden.

6.

Meten en verbeteren van de schoolveiligheid

Vanzelfsprekend hechten wij eraan om de schoolveiligheid continu te bekijken en waar nodig te verbeteren. Voor het in beeld brengen en verbeteren van de schoolveiligheid gebruiken wij een groot aantal instrumenten. Medewerkerstevredenheidsonderzoek: onderdeel van RI&E (Quickscan) Kindante voert periodiek een medewerkerstevredenheidsonderzoek uit, waarin o.m. aspecten van de subjectieve en objectieve veiligheid op school wordt onderzocht. In dit onderzoek worden niet alleen aspecten van de fysieke veiligheid maar nadrukkelijk ook aspecten van de sociale veiligheid meegenomen. Risico-inventarisatie en Evaluatie: Wettelijk is bepaald dat de werkgever in een risico-inventarisatie en evaluatie (RI&E) schriftelijk vastlegt welke risico’s het schoolgebouw, de werkzaamheden en andere omstandigheden met zich meebrengen voor de medewerkers en de leerlingen. Een plan van aanpak (PvA), waarin is aangegeven welke maatregelen worden genomen in verband met de bedoelde risico's en de samenhang daartussen, maakt deel uit van de RI&E. In het PvA wordt tevens aangegeven binnen welke termijn deze maatregelen worden genomen. De RI&E wordt aangepast zo dikwijls als de daarmee opgedane ervaring, gewijzigde werkmethoden of werkomstandigheden of de stand van de wetenschap en professionele dienstverlening daartoe aanleiding geven. Kwaliteitsvragenlijsten 31

Bs Sint Augustinus neemt 1x per vier jaar een kwaliteits- en tevredenheidsonderzoek af bij leerlingen, ouders, leerkrachten en management. Hieruit worden de bevindingen geanalyseerd en concreet opgenomen in beleidsvoornemens. Incidentenregistratie Onze school hanteert als norm dat zowel medewerkers, leerlingen, als hun ouders geen grensoverschrijdend gedrag vertonen. Grensoverschrijdend gedrag wordt niet getolereerd! Grensoverschrijdend gedrag kan o.a. zijn; verbale agressie, fysiek geweld, seksuele intimidatie, discriminatie, pesten, vernielzucht en diefstal. Vindt dit gedrag plaats, zal altijd de directeur ingeschakeld worden. Deze zal hierover in gesprek gaan met medewerkers, leerlingen en/of ouders. Daarnaast is het wettelijk bepaald dat Incidenten met grensoverschrijdend gedrag geregistreerd dienen te worden middels de Incidentenregistratie. Deze registratie wordt jaarlijks geëvalueerd met het team en de Medezeggenschapsraad. A.d.h.v. de gegevens die hiermee in kaart worden gebracht, kunnen er maatregelen en voorzieningen getroffen worden om het veiligheidsbeleid aan te scherpen. Bij gedragsovertredingen zal er altijd contact zijn tussen leerkracht, leerling, ouder en directie. De overtreding wordt opgenomen in het digitale leerling-dossier. Het opgebouwde dossier kan verdere maatregelen in werking zetten (conform protocol “Time-out, schorsing en verwijdering”) Ongevallen registratie In het geval van ongevallen worden deze gebundeld in de klapper in de personeelsruimte. Daarin vermeldt de betrokken medewerker, wat er is gebeurd, aard van het letsel, welke hulp geboden is, of de ouders op de hoogte zijn gebracht en of er medische hulp ingeschakeld is. De registratie wordt jaarlijks geëvalueerd met het team en de Medezeggenschapsraad. A.d.h.v. de gegevens, die hiermee in kaart worden gebracht, kunnen er maatregelen en voorzieningen getroffen worden. Deze zijn terug te vinden in het Plan van Aanpak voortkomend uit de RI&E.

7.

Kwaliteitshandhaving van het veiligheidsbeleid

Elk schooljaar maken wij een schoolgids. Dit biedt het team en ouders houvast bij de gemaakte beleidskeuzes en de verdere planning van de uitvoering van ons beleid. Daarnaast leggen we middels dit plan verantwoording af naar het eigen bevoegd gezag en de inspectie van het onderwijs. 1. de analyse van de huidige situatie. Voor het vigerende schoolplan is deze analyse gebaseerd op de eigen sterkte-zwakte analyse, de uitkomst van recente inspectiebezoeken, het Kindanterisicoprofiel, actuele onderzoeksgegevens van het onderzoek van Paul Jungbluth binnen het kader van het Moelejaan project en het meest recente klanttevredenheidsonderzoek. 2. het strategisch beleidsplan van Kindante (zie hoofdstuk 1), waarbinnen opbrengstgerichtheid een kernthema is 3. het zorgplan van het Samenwerkingsverband 4. het lokale beleid op logopedie 5. het overheidsbeleid met de invoering van passend onderwijs als kernthema 32

6. het overheidsbeleid met de invoering van de zgn. functiemix als kernthema In deze schoolgids zijn alle in dit plan beschreven onderdelen gefragmenteerd weergegeven.

33

BIJLAGE 1

Protocol /routekaart bij een vermoeden van huiselijk geweld/kindermishandeling Dit (verkort) protocol hoort bij het uitgebreidere protocol ' Vermoeden van huiselijk geweld, mishandeling, verwaarlozing en seksueel misbruik' voor leerkrachten van scholen binnen Kindante (maart 2009). Scholen zijn bij uitstek plaatsen waar (een vermoeden van) huiselijk geweld en kindermishandeling gesignaleerd kan worden. Leerkrachten brengen veel tijd met de kinderen door, hebben een vertrouwensrelatie met hen opgebouwd en kunnen een belangrijke signaalfunctie vervullen.  Het protocol biedt een structuur aan en geeft handvatten hoe gehandeld kan worden bij een vermoeden van huiselijk geweld en kindermishandeling.  Het protocol is gebaseerd op en onderschrijft de uitgangspunten van de meldcode kindermishandeling (Regio Raak Westelijke Mijnstreek, oktober 2004).  Het doel van dit protocol is: een vermoeden van huiselijk geweld/kindermishandeling bespreekbaar maken en de signalen doorgeven voor eventuele verdere hulp.  De taak van de school met betrekking tot kindermishandeling en huiselijk geweld, waarbij de oorzaak buiten de school ligt, is het signaleren en het aankaarten ervan bij de verantwoordelijke instanties. De school is niet verantwoordelijk voor de verandering van de situatie of voor de hulpverlening. Wat is huiselijk geweld? 'Huiselijk geweld is geweld dat door iemand uit de huiselijke kring van het slachtoffer is dan wordt gepleegd'. In dit protocol gaat het om huiselijk geweld, waarbij kinderen betrokken zijn. Dit betekent, dat de meest voorkomende signalen betrekking zullen hebben op het getuige zijn van geweld en het slachtoffer zijn van kindermishandeling. Wat is kindermishandeling? - elke vorm van, voor de minderjarige, bedreigende of gewelddadige interactie van fysieke, psychische of seksuele aard, - die de ouders of andere personen ten opzichte van wie de minderjarige in een relatie van afhankelijkheid of onvrijheid staat, actief of passief, opdringen - waardoor ernstige schade wordt berokkend of dreigt te worden berokkend aan de minderjarige in de vorm van fysiek of psychisch letsel (Wet op de jeugdzorg, 2005). Wat kun je doen?  Stel de veiligheid van het kind voorop  Volg het protocol, ook bij twijfel  Deel je zorg met directe collega's  Leg kleine zorgen al voor aan ouders  Vraag het AMK om advies  Bied het kind een vertrouwde, veilige omgeving  Vertel een kind dat om geheimhouding vraagt, dat je dat niet kunt doen, maar leg uit dat je met anderen gaat kijken hoe je het kind het beste kunt helpen, waarbij je het kind op de hoogte stelt van elke stap die je neemt.  Kijk ook hoe het gaat met andere kinderen in het gezin Wat moet je niet doen?  Zorgen stapelen

34

      

Het vermoeden of geheim voor jezelf houden Ouders beschuldigen of veroordelen 'Waarom vragen' stellen aan kind of ouder De mishandelingssituatie laten voortduren ter bescherming van jouw vertrouwensrelatie met het kind Een kind geheimhouding beloven Beloftes maken die je niet waar kunt maken Je laten weerhouden hulpverlening op gang te brengen door wachtlijsten of nare ervaringen

35

Stroomdiagram 'Vermoeden huiselijk geweld/kindermishandeling' Leerkracht heeft een vermoeden

1

1 observeren onderzoek naar onderbouwing delen van de zorg (met intern begeleider of intern vertrouwenspersoon en indien noodzakelijk extern vertrouwenspersoon) 2

bespreek onderbouwde vermoeden in overleggroep IB’er of intern vertrouwenspersoon, directeur, lkr. en eventueel extern vertrouwenspersoon

2

eventueel extern vertrouwenspersoon bespreek samen informatie verzamel extra gegevens maak plan van aanpak in overleggroep

vermoeden ongegrond

vermoeden gegrond

twijfel

extra observatieperiode

3 afsluiten

uitvoeren plan van aanpak

3

consulteren AMK door intern begeleider of intern vertrouwenspersoon praten met ouders onderzoek jeugdarts huisbezoek bespreken resultaten

inschakelen beslissing schoolbegeleider

4

4

bespreken resultaten melden AMK door hulp op gang IB’er of intern brengen vertrouwenspersoon 5

6

evalueren

nazorg

evalueren

5

nazorg

6 36

Vermoeden huiselijk geweld/kindermishandeling Fase vermoeden Fase 1: de leerkracht heeft een vermoeden  observeren  onderzoek naar onderbouwing  delen van de zorg

Overleg

Fase 2: de leerkracht bespreekt vermoeden in een overleggroep*

14 dagen

Fase 3: het uitvoeren van het gemaakte plan van aanpak

overleggroep

14 dagen



consulteren AMK bij voorkeur door intern begeleider of intern vertrouwenspersoon, vanwege anonimiteit

    

Beslissen

bespreken informatie (eventueel) extra gegevens plan van aanpak maken

advies vragen AMK door intern begeleider of intern vertrouwenspersoon gesprek met ouders onderzoek jeugdarts huisbezoek eventueel inschakelen schoolbegeleider bespreken van resultaten

Fase 4: beslissing   

Evaluatie

Leerkracht/ intern begeleider 14 dagen of intern vertrouwenspersoon

overleggroep

  

Plan van aanpak

Verantwoordelijk voor Tijdpad uitvoering

hulp op gang brengen melden bij AMK in crisissituaties melden bij de politie of Raad voor de kinderbescherming

Fase 5: evalueren

Intern begeleider of intern vertrouwenspersoon, na melding verantwoordelijkheid bij AMK

1 week

Overleggroep

14 dagen

Overleggroep

4 maanden

 de overleggroep evalueert en stelt zonodig bij

Nazorg

Fase 6: nazorg  blijf het kind volgen  eventueel overleggroep bijeenroepen

* Overleggroep: IB’er of intern vertrouwenspersoon, directeur, leerkracht en eventueel extern vertrouwenspersoon NB. Houd er bij dossiervorming rekening mee dat ouders het dossier altijd mogen inzien. Maak derhalve persoonlijke werk-aantekeningen. Deze hoeven niet ter inzage gegeven worden.

37

Interne vertrouwenspersoon op school: Marianne van Kan Telefoonnummers: Advies- en Meldpunt Kindermishandeling: Bureau Jeugdzorg Sittard: Raad voor de Kinderbescherming: Politie: Steunpunt Huiselijk Geweld: GGD Zuid Limburg: GGD Noord: Partners in Welzijn: Prins Claus Centrum: Kindertelefoon:

0900-1231230 (€ 0,05 per minuut) 046-4580808 043-3514300 / 0475-363363 0900-8844 0900-1262626 (€ 0,05 per minuut) 046-8506666 077-8504848 046-4235335 046-4599393 0800-0432

Implementatieplan Implementatieplan

Pilot uitrol gebiedsgericht werken Pilot uitrol gebiedsgericht werken Centrum voor Jeugd en Gezin Centrum voor Jeugd en Gezin

Websites: www.jeugdinformatiewijzer.nl

www.kindermishandeling.info

De jeugdinformatiewijzer geeft inzicht in het complete jeugdzorgaanbod in de provincie Limburg.

2014-2015 2014-2015

www.no-kidding.nu

38

Bijlage 2

Implementatieplan

Pilot uitrol gebiedsgericht werken

Centrum voor Jeugd en Gezin

2014-2015

39

Inhoud 2 1.Inleiding 3 1.1 Aanleiding ................................................................................................................................................. 3 1.2 Doelstelling ............................................................................................................................................... 3 1.3 Visie: ‘Opvoeden, opgroeien en ontplooien vanuit het gezin’ ................................................................. 3 1.4 Uitgangspunten voor de nieuwe toegang ................................................................................................ 3 1.5 Het resultaat tot nu toe ............................................................................................................................ 4 2.Een sleutelrol voor de ankerpunten in de wijken ........................................................................................... 5 2.1De medewerker van het generalistisch gebiedsteam als schakelpunt ..................................................... 5 2.2 De positie van de ouders .......................................................................................................................... 6 3. De medewerker van het generalistisch gebiedsteam ................................................................................ 7 3.1 Het profiel van de medewerker van het generalistisch gebiedsteam...................................................... 7 3.2 Deskundigheidsbevordering ..................................................................................................................... 8 3.3 Bereikbaarheid, formatie en caseload ................................................................................................. 8 3.4 Aansturing en ondersteuning van de medewerker van het generalistisch gebiedsteams ...................... 9 4. Implementatie .............................................................................................................................................10 5.Resultaat .......................................................................................................................................................11 5.1 Het meten van de resultaten..................................................................................................................11 6.Betrekken van BJz vanwege veiligheid van een jeugdige ..............................................................................12 7.Betrekken van andere partners ....................................................................................................................12 8.Instructie en communicatie...........................................................................................................................12 9.Klachten en privacy .......................................................................................................................................12 10.Financiële middelen ....................................................................................................................................12 11.Praktisch ......................................................................................................................................................12 12.Tijdpad 13 Bijlage 1 Opdrachtformulering .........................................................................................................................14 Bijlage 2 Processchema medewerker van het generalistisch gebiedsteam .....................................................17 Bijlage 3 Functieprofiel en Deskundigheidsbevordering medewerker van het generalistisch gebiedsteams 17 Bijlage 4 Toekomstvisie WMO, Participatie en Jeugdzorg in de Westelijke Mijnstreek 19

40

1.

Inleiding

1.1 Aanleiding Het Centrum voor Jeugd en Gezin in de Westelijke Mijnstreek is in 2012 gestart met een pilot wijkgericht werken. Deze pilot heeft tot gevolg gehad dat er snel verbindingen zijn gelegd met andere wijkgerichte initiatieven gericht op leefbaarheid, onderwijs, veiligheidshuis en de gespecialiseerde zorgpartners. Hiermee ontstond de wens om gezamenlijk gebiedsgericht te gaan werken in de Westelijke Mijnstreek vanuit de ambities in de decentralisatie jeugdzorg. Dit implementatieplan verbindt de diverse pilots, initiatieven en wens om geindiceerde zorg te verminderen of laagdrempelig in te zetten. 1.2 Doelstelling De doelstelling van dit plan is om eind 2014 in de gehele Westelijke Mijnstreek vanuit het CJG de eigen kracht en participatie vanuit het gezin en de omgeving centraal te stellen door in de Westelijke Mijnstreek o.a. in samenwerking met de sociale wijkteams en het onderwijs gebiedsgericht te gaan werken. 1.3 Visie: ‘Opvoeden, opgroeien en ontplooien vanuit het gezin” De visie die ten grondslag ligt aan de pilots sluit aan bij de ontwikkeling naar de transitie. De 8 ambities van de 18 gemeenten in Zuid Limburg voor de transitie zijn als volgt:

   

Meer ruimte geven aan van eigen verantwoordelijkheid en kracht van ouders en jeugdigen; De pedagogische omgeving van het kind versterken; Tijdig signaleren én meteen actie ondernemen; Hulp is licht waar het kan, zwaar waar het moet;

 

Integrale hulpverlening, alle leefgebieden betrokken; Sterk door samenwerken en resultaatgericht (effectiviteit en efficiëntie);



Aansluiten bij de couleur locale, d.w.z. In de Westelijke Mijnstreek is het CJG het beoogde toegangspunt voor jeugdzorg. Veiligheid en rechtsbescherming voor de jeugdige



1.4 Uitgangspunten voor de nieuwe toegang In dit plan bekijken we een nieuwe werkwijze waarbij gezocht moet worden naar mogelijkheden om:      

Overdrachtsmomenten te verminderen d.w.z. geen casusoverleggen over gezinnen, maar Keukentafelgesprekken (MDO's) met gezinnen. Tijdverlies te voorkomen door duidelijke afspraken over snelle en directe communicatielijnen tussen professionals (basiszorg en gespecialiseerde zorg) en vindplekken als onderwijs. Het beter laten fungeren van het CJG als voorliggende voorziening met als doel de inzet van gespecialiseerde zorg te verminderen of voorkomen. Om de hulpverlening te bieden vanuit het vertrekpunt van de jeugdige en de ouder middels een eenduidige en eenvoudige uitvoering. Jeugdigen en ouders vanuit de eigen verantwoordelijkheid te betrekken bij de hulp en steun die zij nodig hebben waarbij zij zelf de regie behouden. De veiligheid van het kind en omgeving te waarborgen en wanneer nodig op te treden om de veiligheid te herstellen. 41

De ketenpartners hebben deze uitgangspunten nog aangevuld met het volgende: 1. De nieuwe toegang is niet probleem georiënteerd, maar omgeving georiënteerd en oplossingsgericht. 2. De ambitie voor het inrichten van de toegang is dat iedere stap voor de cliënt transparant is en aansluit bij de hulpvraag. 3. Daarnaast dienen de professionals gericht te zijn op versterking van sociale netwerken en een tijdige interventie op het moment dat een probleem nog niet ontwikkeld of geëscaleerd is. Dit betekent dat lichte hulp in voldoende mate beschikbaar moet zijn op alle domeinen. 4. De professional is daarbij altijd alert of de veiligheid van het kind gewaarborgd is. Indien hij vermoedt dat dit niet het geval is, wordt conform de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling gehandeld en wordt BJz ingeschakeld. 5. Vroegtijdige gezinsgerichte en integrale hulp in verschillende leefdomeinen te realiseren op basis van 1Gezin 1 Plan, waarbij de zelfredzaamheid van ouders en de veiligheid van jeugdigen bepalend zijn; 6. Het bieden van een effectieve bescherming van jeugdigen van wie de ontwikkeling mogelijkerwijs (ernstig) wordt bedreigd; 7. Meer samenhang in de zorgstructuur voor jeugdigen en hun ouders aan te brengen; 8. Vermindering van inzet van specialistische zorg; De ketenpartners onderzoeken in de vorm van diverse pilots en wijkgerichte initiatieven of dit doel gerealiseerd kan worden door de inzet van de medewerkers verbonden aan het CJG als generalistisch jeugdnetwerk c.q. Jeugdgebiedsteam. Deze medewerkers zijn generalisten met een eigen specialisme. Zij hebben een goede kennis van de sociale kaart en kunnen de vraag zelf beantwoorden of kunnen een snelle, korte lijn leggen naar diegene die dit wel kan. Zij gaan beroepskrachten ondersteunen bij vragen over opvoeden en opgroeien, ondersteunen en begeleiden ouders en jeugdigen met een hulpvraag gezinsgericht en integraal en begeleiden zo nodig naar specialistische zorg en coördineren deze.

1.5

Het resultaat tot nu toe

De pilot wijkgericht werken vanuit het CJG die de aanleiding is geweest tot het verbinden van alle initiatieven is gestart in april 2013. De werkgroep was reeds sinds 2011 geformeerd bestaande uit vertegenwoordigers van MEE, Bureau Jeugdzorg, GGD Zuid Limburg, Orbis JGZ en Partners in Welzijn oftewel de kernpartners van het CJG. Kort geleden zijn hier ook de coördinatoren van Passend Onderwijs PO en VO aan toegevoegd.

Middels bilaterale overleggen tussen de manager CJG en andere wijkgerelateerde initiatieven en geïndiceerde zorgaanbieders zijn er diverse plannen van aanpak gerealiseerd t.b.v. Verbinding met het CJG en het aanbod naar de voorliggende voorzieningen te brengen.

42

Daarnaast zijn en worden er diverse gesprekken gevoerd vanuit de projectgroep Transitie met de stakeholders d.w.z. Zorgaanbieders, onderwijs, andere netwerkorganisaties en gezinnen.

Op het moment van de totstandkoming van dit plan, zijn reeds de volgende documenten opgeleverd:       

Basisplan en wijkprofielen pilotwijk/kern Plannen van aanpak rondom koppeling specialistische schil gebiedsteams en inzet deskundigheidsbevordering BJZ, GGZ (nog te ontwikkelen: Xonar, Veiligheidshuis, Amacura, MEE/IVH, Mecuma) Verslagen gesprekken andere wijkgerelateerde initiatieven, bijv. Leefbaarheidsteam Stadbroek en Sociale wijkteams Beek Plan van aanpak pilot integratie ZAT-Gebiedsgericht werken Handboek werkwijze CJG Resultaatgebieden per CJG functie (nog niet compleet) Implementatieplan “Nieuwe toegang jeugdzorg”

43

2. Een sleutelrol voor de ankerpunten in de wijken Zoals in 1.4 is aangegeven, ligt het accent voor de jeugdzorgketen op de basisvoorzieningen in de wijken. Denk dan aan de (voor)scholen, het consultatiebureau, huisartsen, verenigingen, etc. Daar ontmoeten de professionals de jeugdigen en hun ouders en ook daar ontmoeten de professionals elkaar. Het uitgangspunt is dat jeugdigen en hun ouders dichtbij hun eigen leefomgeving de juiste ondersteuning krijgen. De betreffende professionals hebben allen een voldoende basisniveau om te signaleren, een oudergesprek te voeren en enkelvoudige vragen zelf op te pakken. In die gevallen waar meer dan 1 hulpverlener actief wordt betrokken bij het gezin, zal dezelfde professional als casemanager de juiste hulpverlening bij het gezin halen in het kader van een sluitende zorgstructuur. Wanneer er zich knelpunten voordoen bij oppakken of uitvoeren casemanagement zal de procesmanager de casemanager aanwijzen, adviseren en waar nodig bijsturen.

2.1 De medewerkers in het generalistisch jeugdgebiedsteam als schakelpunt Indien professionals in het voorliggend veld (denk hierbij aan de vindplekken als huisartsen, onderwijs) of het gezin en omgeving de vragen van opvoeders en/of jongeren niet zelf kunnen afhandelen, kunnen ze via de sociale kaart waarin de hulpvragen per hulpverlener zijn gespecificeerd snel de juiste medewerker van het gebiedsteam erbij halen voor een consult samen met het gezin. Deze medewerker is een professional met minimaal HBO-niveau die in staat is een vraag verder te exploreren, te beoordelen en adequaat op te pakken. (zie functieprofiel, bijlage 3)

Als ook na dit consult, de de medewerker van het generalistisch gebiedsteam de benodigde ondersteuning niet zelf kan bieden of de vraag nog onvoldoende helder is, pakt de medewerker van het generalistisch gebiedsteam de vraag op in samenspraak met de jeugdige en/of zijn ouders en de procesmanager CJG. Afhankelijk van de zwaarte van de problematiek en de mogelijke risico’s, wordt de veiligheidscheck meer of minder uitgebreid afgenomen en wordt de expertise van een medewerker van BJz ingezet of wordt een zorgmelding of melding bij het AMK gedaan.

Vragen die bij de intake vanuit 1 Gezin, 1 Plan, 1 Regisseur onder andere aan bod komen zijn (zie werkproces medewerker van het generalistisch gebiedsteam, bijlage 2):      

Wat is de hulpvraag? Op welke leefgebieden speelt het? Wat kan het gezin en/of omgeving zelf hierin betekenen? Zijn er reeds andere hulpverleners bij het gezin betrokken of is dit nodig? Is er sprake van gevaar voor de jeugdige en omgeving? Welke beschermende en risicofactoren zijn er?

Hiertoe worden diverse eigen organisatieinstrumenten ingezet. De wens van de gemeente is om meer inzicht de krijgen in de resultaten die worden bereikt gezien dit meer informatie biedt dan alleen aantallen. Er dient te worden onderzocht of er een participatieladder die in te vullen is door het gezin, kan worden toegevoegd aan de werkwijze 1 Gezin, 1 Plan. Hiermee krijgt het gezin en

44

casemanager meer inzicht in de hulpvraag, kan men beter prioriteren en is het mogelijk een indicator voor het CJG vast te stellen (na een nulmeting) dat bijvoorbeeld de gezinnen met een gezinsplan minimaal jaarlijks op alle leefgebieden 1 stap omhoog gaan. De rapportage van de aan de gebiedsteams verbonden medewerkers kan dan, naast eventuele wettelijke taken behorende bij een aantal functies, worden beperkt tot de resultaatgebieden van de functies en de aantallen en wijzigingen in de tredes van de leefgebieden per gezin.

Afhankelijk van de uitkomst van de intake, zet de medewerker van het generalistisch gebiedsteam zelf de benodigde interventie(s) in. (zie processchema medewerker van het generalistisch gebiedsteam, bijlage 2). Als de vraag van de cliënt dusdanig complex is d.w.z. Als er meer dan 1 professional actief betrokken is bij de te behalen doelen van het gezin, start de medewerker van het generalistisch gebiedsteam als casemanager met het opstellen van een gezinsplan samen met het gezin en organiseert een Keukentafelgesprek / MDO . Vanuit de geïndiceerde gespecialiseerde zorg worden ook medewerkers secundair verbonden aan dit team zodat de professional via korte lijnen direct om advies kan vragen en eventueel de 'zwaardere' hulp kan inzetten. De casemanager blijft ook tijdens dit traject van begin tot eind betrokken bij het gezin. Van belang is wel dat het generalistisch jeugdgebiedsteam als ook de vindplekken deskundigheidsbevordering ontvangen op het gebied van signaleren.

Door de medewerker van het generalistisch gebiedsteam een grotere mate van autonomie te verschaffen in de wijze van de hulpverlening en in het inschatten van (potentiële) risico’s, kan de medewerker van het generalistisch gebiedsteam eerder signaleren, eerder een passende interventie inzetten en kan een versnelling in het proces worden aangebracht. De medewerker van het generalistisch gebiedsteam heeft immers in het voortraject veel voorwerk verricht waardoor het mogelijk is via verkorte routes snel te worden geleid naar specialistische zorg. Aanvullend hierop, heeft BJz voor nu de interne processen aangepast, zoals het introduceren van de functie tussenkomst, waardoor de medewerker van het generalistisch gebiedsteam geen onnodige stappen in het proces hoeft te maken en daarmee ambulante hulp kan inzetten van provinciaal gefinancierde jeugdaanbieders zonder inzet indicatie. Hiermee wordt invulling gegeven aan de onder 1.4 genoemde uitgangspunten. 2.2 De positie van de ouders De professional van het generalistisch gebiedsteam betrekt ouders en jeugdigen vanuit de eigen kracht bij de hulp waarbij ze waar mogelijk zelf de regie in handen hebben en speelt in op de vragen en behoeften van ouders en jeugdigen. Hulp wordt uitsluitend geboden indien ouders en jeugdigen (vanaf zestien jaar) met deze hulp instemmen. Indien ouders en jeugdigen dit niet doen en de medewerker van het generalistisch gebiedsteam is van mening dat er gevaar dreigt voor het kind en/of omgeving, zal de medewerker van het generalistisch gebiedsteam een zorgmelding doen bij Bureau Jeugdzorg. Hij zal echter de signalen en zorgen eerst met de ouders en de jeugdige vanaf twaalf jaar bespreken. De medewerker van het generalistisch gebiedsteam draagt er zorg voor dat ouders en jeugdigen stelselmatig naar hun ervaringen m.b.t. de ontvangen hulp wordt gevraagd en dat deze ervaringen bij de evaluatie deze uitrol worden betrokken.

45

3. De medewerker van het generalistisch gebiedsteam De medewerker van het generalistisch gebiedsteam is nadrukkelijk geen nieuwe functie. Het zijn professionals die gekoppeld zijn aan de ankerpunten in de wijken en extra taken en verantwoordelijkheden krijgen. Deze liggen met name op het gebied van:  

het versterken van de eigen kracht van de jeugdige in zijn context; het consistent toepassen van methodieken die bijdragen aan het versterken van de eigenkracht van de jeugdige en ouders. Denk hierbij aan oplossingsgericht werken, vraaggericht werken, wrap around care, het activeren van de jeugdige en zijn systeem. Hiertoe zal een methodiekenbox worden ontwikkeld waaruit de professional een methodiek op maat kan inzetten bij het gezin



versterking deskundigheid van de professionals in het voorliggend veld onder andere op het toepassen van de hierboven methodieken, het signaleren en de sociale kaart; het onderzoeken van vragen, behoeften en mogelijkheden van ouders en jeugdigen; Het geven van gezinsgerichte en integrale hulp in verschillende leefdomeinen aan ouders en jeugdigen; schakelen en verbinden binnen de zorgstructuur om de vraag zo snel en adequaat mogelijk op te kunnen pakken; het inschatten van veiligheidsrisico’s (intake); opstellen, eventueel (mede) uitvoeren en bewaken gezinsplan; het coördineren van de specialistische zorg en het afstemmen van deze zorg op de hulp die de medewerker van het generalistisch gebiedsteam zelf biedt.

     

3.1 Het profiel van de medewerker van het generalistisch gebiedsteam Gezien de cruciale rol die de medewerker van het generalistisch gebiedsteam in het hele proces speelt en gezien zijn hierboven genoemde taken en verantwoordelijkheden, worden hoge eisen gesteld aan de competenties. De werkgroep heeft voor de medewerker van het generalistisch gebiedsteam het volgende functieprofiel opgesteld: 

Minimaal Hbo-niveau en voldoen aan de (her) registratie-eisen, die behoren bij verplichte beroepsregistratie;



Een generalistische kijk, dat betekent: o de ontwikkelingsgebieden van de jeugdige, goed kunnen overzien; o kennis hebben van de normale lichamelijke, psychische, sociale en cognitieve ontwikkeling van kinderen/jongeren; o het functioneren van de jeugdige in zijn context als uitgangspunt nemen. Vaardigheden, kennis en attitude op het gebied van triage/risico-inschatting: o om op de meest voorkomende vragen een afdoend antwoord te kunnen geven; o om de veiligheidssituatie van het kind te kunnen inschatten/beoordelen; o om de aard en ernst van het probleem te kunnen bepalen/inschatten door middel van het eenduidig toepassen van de geëigende instrumenten; o om te weten wanneer de vraag complex is en bij knelpunten het noodzakelijk is om de procesmanager CJG erbij te halen; Methodisch, vraaggericht en oplossingsgericht kunnen werken: o doelen kunnen stellen/terugkoppelen; o vraag achter de vraag weten te achterhalen; o kunnen werken met ouders, als gesprekspartner. Denk aan het voeren van moeilijke gesprekken met jeugdigen en ouders; o een activerende houding naar jeugdige, zijn ouders en systeem.





46

  

  

Cliënt (systeem)versterkend kunnen werken (eigen kracht), omgevingsgericht werken (sociale netwerken), outreachend werken; Goed op de hoogte zijn van weten regelgeving, denk hierbij bijvoorbeeld aan de meldcode kindermishandeling; Kennis van sociale kaart om (waar nodig) de juiste versterking in te roepen of de vragers naar de juiste instantie door te geleiden; Deze sociale kaart zal in 2013 door de consulenten CJG worden samengesteld voor alle 71 wijken en kernen in de Westelijke Mijnstreek en zal als basis dienen voor de wijkprofielen. Ruime ervaring met de doelgroep (kinderen, jongeren, ouders). Kennis van de werkprocessen CJG/medewerker van het generalistisch gebiedsteam; Kennis van de uitgangspunten 1 gezin 1 plan en het kunnen opstellen, bewaken en eventueel mede-uitvoeren van het gezinsplan.

In 2014 zal dit profiel verder worden aangescherpt aan de hand van hoe de transitie vorm zal krijgen na 2015.

3.2 Deskundigheidsbevordering De (school)maatschappelijk werkers, jeugdartsen 0-4, jeugdverpleegkundigen 0-4, CB-assistenten, neoscreeners 0-4, jeugdartsen 4-19, jeugdverpleegkundigen 4-19, jongerenwerkers, tienerwerkers, MEE consulenten, pedagogisch medewerkers, CJG consulenten en CJG receptionisten hebben allen een eigen basisdeskundigheid en specialiteit. Wellicht is aanvullend daarop scholing nodig op de punten zoals genoemd onder 3.1. Dit zal blijken op het moment dat de namen van de medewerker van alle generalistisch gebiedsteams bekend zijn. De uitrol zal mede gebruikt worden om helder te krijgen welke aanvullende scholing noodzakelijk/gewenst is. Een eerste opzet is gereed (zie bijlage 3). Voorafgaand aan de start van dit plan zal een programma op maat gemaakt worden zodat de medewerker van het generalistisch gebiedsteams goed voorbereid kunnen starten.

3.3 Bereikbaarheid, formatie en caseload De uitvoerende organisaties zetten medewerkers in als medewerker van het generalistisch gebiedsteam. Zij dragen er zorg voor dat elke medewerker van het generalistisch gebiedsteam bereikbaar en beschikbaar** is tijdens kantoortijden, ook voor acute situaties. Bij acute situaties, neemt de medewerker van het generalistisch gebiedsteam contact op met het team Spoedeisende Hulp (SEH) van BJz. De medewerker van het generalistisch gebiedsteam en het team SEH zullen samen afstemmen welke acties het meest geëigend zijn. Buiten kantoortijd en in het weekend wordt gebruik gemaakt van het Team Spoedeisende Hulp van Bjz, Partners in Welzijn of GGZ.

** Hiervan worden Orbis JGZ / GGD ZL medewerkers uitgezonderd gezien het personeel parttime werkt. De medewerkers zijn voor acute situaties wel telefonisch bereikbaar, alleen niet beschikbaar om het primaire proces niet onder druk te zetten.

47

Formatie op basis van instroomanalyse De inzet van de formatie per gebied zal afhankelijk zijn van de vraag per wijk in dat gebied. De vraag dient jaarlijks te worden geëvalueerd en het aanbod bijgesteld m.b.v. trendrapportages. Voor 2014 is de inzet voorlopig gebaseerd op de inzet 2013 waarbij er kansen worden gezien in het anders inzetten van de huidige overlegstructuren in de jeugdzorg in deze regio. Benodigde formatie Inschatting caseload: één fte medewerker van het generalistisch gebiedsteam heeft op jaarbasis 60-80 cases. Voor de jeugdarts (0-19jr) en jeugdverpleegkundige (0-19jr) geldt dat enkelvoudige vragen binnen de reguliere uren vallen en dat zij voor casemanagement per 1 fte 2 a 3 casussen per jaar kunnen oppakken. Voor de overige medewerkers moet worden gekeken per functie naar het aantal enkelvoudige hulpvragen en casemanagement zij kunnen oppakken. In het eerste jaar zal de tijdsinvestering per cliënt/systeem hoger zijn omdat nieuwe trajecten in eerste instantie meer tijd kosten. Deze tijd kan gedeeltelijk worden ingezet door het anders inrichten van de overlegstructuur en sturing op de werkwijze CJG. De medewerker van het generalistisch gebiedsteams zetten hun tijd in ten behoeven van:  Te verwachten instroom op basis van cijfers 2014. (zie wijkprofielen)  MDO’s oftewel Keukentafelgesprekken met gezin en actief betrokken professionals  Ontwikkeltijd: tijd voor intercollegiale toetsing op procesniveau, deskundigheidsbevordering, monitoring en evaluatie.  Ondersteuningsuren voor intercollegiaal consult en advies vanuit gespecialiseerde zorg naar het generalistisch gebiedsteam.  Wettelijke taken, bij Orbis JGZ, BJZ en GGD 3.4 Aansturing en ondersteuning van de medewerker van het generalistisch gebiedsteams De medewerkers van het generalistisch gebiedsteams gaan in de gebiedsteams ervaring opdoen met een nieuwe manier van werken. De nieuwe taken zoals beschreven in 3.1, vragen een extra investering van de betreffende medewerkers. Een goede aansturing en begeleiding is daarom van groot belang. De volgende rollen worden ingevuld: Bestuurlijke aansturing Het project wordt bestuurlijk aangestuurd door de stuurgroep, bestaande uit de wethouders Jeugd van de gemeenten Sittard-Geleen, Beek, Schinnen en Stein. Zij zijn verantwoordelijk voor het creëren van de bestuurlijke kaders en zij monitoren de voortgang van het project op hoofdlijnen. De bestuurders komen eens per kwartaal bij elkaar in het Portefeuillehoudersoverleg . Projectleider De manager CJG is het aanspreekpunt voor de stuurgroep. De manager wordt hierin geadviseerd door de Adviesraad, bestaande uit de managers van de kernpartners CJG en bespreekt de plannen in het ambtelijk overleg. Zij positioneren de pilot in de keten, maken verbindingen en bewaken of de gestelde doelen worden bereikt. Tevens zijn zij aanspreekpunt voor de medewerker van het generalistisch gebiedsteams en zorgen zij voor de procesmatige en functionele aansturing. Werkgroep Op inhoudelijk niveau wordt het gebiedsgericht werken besproken in de Werkgroep, hieraan nemen vertegenwoordigers van de kernpartners, de beleidsmedewerkers van de gemeenten Sittard-Geleen en Stein en de coördinatoren van het Passend Onderwijs PO en VO aan deel. Zij begeleiden deze uitrol in beleidsmatige zin. De werkgroep komt maandelijks bij elkaar.

48

De procesmanager CJG is verantwoordelijk voor de beleidsmatige ondersteuning en begeleiding op procesniveau naar de gebiedsteams en de ZAT’s. Werkbegeleiding De medewerker van het generalistisch gebiedsteams worden inhoudelijk begeleid door werkbegeleiders gedurende de periode van oktober tot en met december 2013. Dit zijn de toegangsmedewerkers en/of gedragswetenschappers van BJz. De werkbegeleiding kent meerdere onderdelen; reflectie op de inhoud, reflectie op de persoon van de medewerker van het generalistisch gebiedsteam, kennis over methodieken en interventies, “kantelpunt” naar gedwongen kader bewaken, bewaken van de “nieuwe attitude”, ontwikkeling van de inhoud van de taken van de medewerker van het generalistisch gebiedsteam. Voor een verdere uitwerking zie “Functieprofiel en deskundigheidsbevordering medewerker van het generalistisch gebiedsteams” (bijlage 3). Deze formatie is opgenomen in de uren die zijn gefinancieerd door de gemeente en de provincie met als doel het naar voren leggen van de toegangsfunctie van Bureau Jeugdzorg. In 2014 zal worden gekeken of deze coaching per gebied kan worden uitgevoerd door operationeel managers/stafmedewerker/etc. met inhoudelijke kennis en expertise vanuit de kernpartners CJG onder sturing van de procesmanager CJG en de kwartiermaker gebiedsgericht werken. Zij fungeren dan als contactpersoon voor alle functies van alle kernpartners in de gebieden. 4.

Implementatieplan

De kernpartners kiezen vanwege de praktische uitvoerbaarheid, volgend op de twee wijk/kernpilots, voor een gefaseerde uitrol in de Westelijke Mijnstreek

Vanuit de voortgangsbijeenkomsten bij de pilotgebieden in het najaar 2013 kan wanneer nodig de uitvoering verder worden aangescherpt. De looptijd van dit plan is van 01-04-2013 tot 31-12-2014.

De signalering gebeurt vanuit de vindplekken in een wijk/gebied, bijvoorbeeld:         

Gezin of omgeving Onderwijs Digitaal Centrum voor Jeugd en Gezin Kinderopvang Peuterspeelzaalwerk Huisartsen Praktijkondersteuner Zelfstandige zorgaanbieders Verenigingen

In het gebiedsgericht werken vervullen de volgende professionals de rol van medewerker van het generalistisch gebiedsteam:     

De jeugdartsen, jeugdverpleegkundigen, CB assistenten en neoscreeners 0-4 jaar; De jeugdartsen en jeugdverpleegkundigen 4-19 jaar; De (school) maatschappelijk werkers van Partners in Welzijn; De tiener-, jeugd- en jongerenwerkers van Partners in Welzijn; De consulenten van MEE en IVH;

49

   

Het aanmeldteam van Bureau Jeugdzorg; De sociaal pedagogisch medewerkers van Partners in Welzijn; De consulenten CJG; De procesmanager CJG

Rondom dit generalistisch gebiedsteam zal een schil zijn van medewerkers vanuit de (geïndiceerde) gespecialiseerde zorg die voor een advies/consult met een gezin snel en direct beschikbaar zijn. Dat kunnen zijn:       

Bureau Jeugdzorg AMK GGZ Veiligheidshuis Xonar Woningbouwverenigingen Etc.

Koppeling met andere initiatieven in de regio Bij de uitwerking van dit plan is een eerste verbinding gelegd met andere parallelle ontwikkelingen zoals: 

Passend Onderwijs (middels de Pilot ZAT-gebiedsteams CJG); Deze pilot houdt in dat de ZAT overleggen op de scholen (PO 4x en VO 1x) worden ingezet als instrument voor intercollegiale toetsing op procesniveau en gerichte deskundigheidsbevordering. Actuele casussen worden hier niet meer besproken, maar worden direct met gezin en de juiste hulpverleners opgepakt.



Pilot leefbaarheidteam Stadbroek Hier wordt gekeken naar een fysieke verbinding door gezamenlijk gebruik te maken van een plek in de wijk en daarnaast middels een gezamenlijke expertmeeting voor management en brainstormsessies voor de uitvoerende laag in september 2013. Sociale wijkteams Stein Sociale wijkteams Beek In het najaar 2013 zal er een brainstormsessie plaatsvinden met het wijkteam om te komen tot een verbinding met het gebiedsgericht werken vanuit het CJG. Dit gezien: - Gezinnen niet beginnen of stoppen bij 23 jaar, de verbinding is noodzakelijk. - Professionals vanuit het CJG hier nu ook aan deelnemen en gezinnen dubbel worden besproken. - De werkwijze aangaande overleggen over gezinnen niet past bij uitgangspunten als eigen kracht en verantwoordelijkheid weer terugleggen bij gezinnen. Kernteams Schinnen Vanuit het kernteam heeft een eerste verkennend gesprek plaatsgevonden met het CJG. Inzet is om in het najaar verder te praten over het invoeren van 1 gezin, 1 plan. Wijkgericht werken GGD Lindenheuvel Wijkteam Sanderbout

 

  

50

Verdere afstemming met ieder huidig en komend initiatief zal gedurende 2014 plaatsvinden passend in het tijdspad van de uitrol gebiedsgericht werken. In bijlage 4 is een toekomstidee verwerkt rondom de samenhang met de vindplekken, andere wijkgerelateerde initiatieven en de gespecialiseerde zorg, mede gebaseerd op de gesprekken met kernen netwerkpartners.

51

5.

Resultaat van het gebiedsgericht werken

Hulpvragers jeugdigen en/of ouders    

Hulpvragers zijn versterkt in de eigen kracht Hulpvragers hebben minder gebruik gemaakt van specialistische voorzieningen en het gebruik is minder intensief Hulpvragers zijn tevreden over de hulp die de medewerker van het generalistisch gebiedsteam geboden heeft De hulpvragers hebben te maken met de juiste hulpverleners en 1 casemanager

Ondersteuning professionals  

Professionals in het voorliggend veld worden ondersteund in het adequaat en tijdig signaleren en oppakken van de opvoedings-, opgroeien ontplooiingsvragen. De medewerker van het generalistisch gebiedsteam kennen elkaar en weten voor welke zaken ze elkaar of bij knelpunten de procesmanager kunnen inschakelen.

Inzet specialistische zorg    

Het aantal zorgmeldingen (bij BJz) neemt af vanaf het moment dat de medewerker van het generalistisch gebiedsteams ingezet worden; Specialistische zorg wordt ingezet en gecoördineerd door de medewerker van het generalistisch gebiedsteam als zijnde casemanager en hun ondersteuningsstructuur. De basis voor de inzet van alle zorg waar meer dan 1 professional actief betrokken is in het gezin, is het gezinsplan 1 gezin 1 plan. Specialistische zorg is zo snel als mogelijk en zo kort als mogelijk ingezet.

De aard en snelheid van de hulpverlening   

Hulpverleningstrajecten zijn samen met jeugdige en of ouders opgepakt en ingevuld volgens de werkwijze 1 gezin 1 plan Hulpverleningstrajecten sluiten aan bij de behoeften van jeugdigen en/of ouders De hulpverlening is methodisch en zo veel als mogelijk evidence based

De ondersteuning van de medewerker van het generalistisch gebiedsteam De medewerker van het generalistisch gebiedsteams:    

Zijn voldoende ondersteund om hun taken te kunnen uitvoeren. Hebben een passende caseload bij de omvang van het dienstverband. Hebben een passend evenwicht met de werkzaamheden binnen de moederorganisatie Worden gefaciliteerd om flexibel bij de gezinnen of op vindplekken te kunnen werken.

52

5.1

Het meten van de resultaten

De resultaten worden gemeten door middel van:       6.

Evaluatieformulier voor ouders – jeugdigen voor deeltraject (bijv. Triple P) of het gehele traject 1 gezin, 1 plan (periodiek en/of bij afsluiting) Medewerkerstevredenheidsonderzoek Stakeholderstevredenheidsonderzoek gericht op zorgaanbieders, netwerk en onderwijs. Aantal vragen waarbij specialistische zorg ingezet of geconsulteerd is in relatie tot aantal binnengekomen vragen Aantal en afkomst zorgmeldingen (bij BJz) De resultaatgegevens per functie verbonden aan het CJG alsmede de aantallen en wijzigingen in de tredes van de leefgebieden per gezin Betrekken van BJz vanwege veiligheid van een jeugdige

BJz (in 2013/2014) kan op verschillende manieren betrokken worden in het proces:  Via de functie tussenkomst  Via een indicatie naar andere vormen van hulp (residentiële hulp en/of pleegzorg) waarbij de huidige indicatieregels blijven gelden.  Via een zorgmelding als de medewerker van het generalistisch gebiedsteam inschat dat de ontwikkeling of de veiligheid van een jeugdige in het gedrang is en hierover onvoldoende overeenstemming is met de ouders, zal dat leiden tot een zorgmelding bij BJz. 7.

Betrekken van andere partners

Voor het betrekken van specialistische zorg maakt de medewerker van het generalistisch gebiedsteam, een gewogen inschatting of contextversterkende interventies vanuit de 1e lijn voldoende zijn toegepast of ingezet dienen te worden. Daarbij wegen de medewerkers van het generalistisch gebiedsteam vanuit hun specifieke deskundigheid de noodzaak tot het parallel inzetten van diagnostiek en eventuele behandeling. Daarna leggen zij contact met de aan het gebied verbonden specialistische medewerker van dat betreffende gebied voor een consult. Vanuit dat consult kan blijken dat een intake en eventuele behandeling noodzakelijk is. Denk hierbij aan netwerkpartners als, Bureau Jeugdzorg, GGz, Xonar, basispsychologen etc Huisartsen Gedurende 2013/2014 zal er samenwerking gezocht worden met vele ketenpartners. In het bijzonder zullen we aandacht schenken aan de samenwerking met de huisartsen en de praktijkondersteuners m.b.t. signalering, daar waar mogelijk laagdrempelig doorverwijzen en wanneer nodig de juiste specialistische zorg inzetten. Onderwijs Fasegewijs zal er samenwerking worden gezocht met het basisonderwijs middels: - Overleggen per gebied met de Intern Begeleiders waarbij de samenwerking inhoudt dat (docenten via) IB-ers bij actuele casuistiek direct contact zoekt met de juiste professional vanuit het gebiedsteam. Bij knelpunten is de kwartiermaker c.q. de procesmanager het directe aanspreekpunt voor externe partners in het betreffende gebied. - Vanaf de start van een gebiedsteam zal er geen aansluiting meer zijn in een Zorgadviesteam door de zorgaanbieders, tenzij op aanvraag. De frequentie c.q. de doorlooptijd van een ZAT in 2014 zal naar eigen inzicht van de IB-ers in het betreffende gebied worden ingevuld. - Daarnaast sluiten IB-ers direct bij de start van een gebiedsteam aan bij de kwartaaloverleggen t.b.v. scholing op signalering, 1 gezin, 1 plan,delen van kennis aangaande de wijken in een gebied en realiseren korte lijnen zorg-onderwijs.

53

8. Instructie en communicatie Voordat de medewerkers van het generalistisch gebiedsteams van start gaan, dient gecommuniceerd te worden over de pilot, de werkwijze, de te behalen doelen, de namen van de medewerker van het generalistisch gebiedsteams dienen bij iedereen in het veld bekend te zijn, etc. Hiertoe is een voorlopige planning opgesteld voor de uitrol gebiedsgericht werken, deze dient nog verder te worden uitgewerkt. Naast de meer algemene communicatie, dienen de medewerker van het generalistisch gebiedsteams geïnstrueerd te worden over de invulling van hun taken, hun verantwoordelijkheden, de aansturing, etc. 9. Klachten en privacy Ten behoeve van het gebiedsgericht werken in de Westelijke Mijnstreek dienen duidelijke afspraken te worden gemaakt met betrekking tot een klachtenregeling en een privacyreglement.

De klachtenregeling heeft betrekking op de medewerker van het generalistisch gebiedsteams die hun werkzaamhedenuitvoeren voor zover de gedragingen betrekking hebben op de uitvoering vanuit het gebiedsgericht werken. Met iedere organisatie waarmee wordt samengewerkt zal afstemming worden gezocht om de organisatiereglementen een op een te laten aansluiten bij een CJG reglement. Het privacyreglement regelt conform de Wet Bescherming Persoonsgegevens de verwerking van persoonsgegevens in het kader van het gebiedsgericht werken. Er is momenteel een privacyreglement CJG, echter deze dient te worden aangepast aan de huidige werkwijze en digitale ontwikkelingen. 10. Financiële middelen Om dit implementatieplan te kunnen uitvoeren is in 2014 is het volgende nodig:

Technische faciliteiten

(benodigdheden telefooncentrale 2013) (tablets alleen voor gesprekken 1 gezin, 1 plan, aantal per gebied, behalve wanneer laptop is voorzien 2014)

520 uur ped./maats.werk

(verschuiving inzet BJZ naar CJG 2014)

Projectondersteuning

(inzet projectondersteuning uitrol 2013)

740 uur ped.werk

(deskundigheidsbevordering signalering 2014 / groepsaanbod GGZ naar CJG 2014 of 2015)

Reeds voorzien/besproken: Ouderportaal Koppeling systemen

54

11. Praktisch Fysieke werkplek De medewerker van het generalistisch gebiedsteam zal daar werkzaam zijn waar de cliënten dat nodig hebben, bij gezinnen thuis, op de scholen, de kinderopvang etc. Voorwaarde hierbij is dat de veiligheid van de professional gewaarborgd is. Als thuisbasis zal werkruimte gezocht worden bij de scholen, wijkgebouwen en CJG-locaties. Andere randvoorwaarden De medewerker van het generalistisch gebiedsteam moet hiertoe voorzien zijn van een laptop of tablet en telefoon. Tijdpad De pilot uitrol gebiedsgericht werken heeft een looptijd tot 31 december 2014 Dit implementatieplan zal starten op 1 april 2013 en een looptijd hebben tot 31 december 2015. De evaluatie zal plaatsvinden in maart en oktober 2014 en 2015

55

Concept planning uitrol gebiedsgericht werken Start planning sep-13 okt-13 nov-13 dec-13 xxx feb-14 xxx xxx mei-14 jun-14 jul-14 sep-14

Startmaand jan-14 feb-14 mrt-14 apr-14 xxx jun-14 xxx xxx sep-14 okt-14 nov-14 dec-14

Gebied Stadsdeel 5 Stein Stadsdeel 2 Stadsdeel 3 xxx ivm meivakantie Schinnen xxx ivm vakantie xxx ivm vakantie Beek Stadsdeel 4 Stadsdeel 1 Evalueren voortgang

Koppeling andere initiatieven Koppeling met leefbaarheidsteam Stadbroek Opschalen wijkteam Elsloo naar gebiedsteam, koppeling met Kernteams, Pilot ZAT-CJG Koppeling met wijkgericht werken GGD Lindenheuvel Opschalen wijkteam Geleen Zuid naar gebiedsteam, Pilot ZAT-CJG xxx xxx xxx xxx Koppeling met sociale wijkteams Koppeling met wijkteam Sanderbout xxx xxx

Planning per uitrol in gebied 4 mnd ervoor 3 mnd ervoor 2 mnd ervoor 1 mnd ervoor Start 1 mnd erna Na start Na 1 jaar

Verzamelen data door werkgroep WGW (medewerkers, sociale kaart, cijfers gebied) Gesprek met andere wijkinitiatieven Bijeenkomst met gebiedsteam mbt verder invullen wijkprofiel / navraag gezinnen Bijeenkomst met gebiedsteam mbt bespreken vragen/knelpunten in wijk, evt ism andere wijkinitiatieven Startbijeenkomst met gebiedsteam/onderwijs mbt werkwijze en samenwerking met onderwijs Informatiebijeenkomst per wijk (evt enkele geclusterd) voor gezinnen en netwerkpartners Elk kwartaal gebiedsteambijeenkomst en aansluiting op vraag per (geclusterd) ZAT po, vo, mbo, Evaluatie gebied en bijstellen aanbod op vraag in gebied

56

Bijlage 1

Opdrachtformulering vanuit gemeenten Westelijke Mijnstreek

Pilot Wijkgericht Werken In 2013 is in de Westelijke Mijnstreek gestart met een pilot Wijkgericht werken. Deze pilot richtte zich in eerste instantie op de wijk Geleen Zuid en de kern Elsloo. In 2012 heeft de werkgroep Wijkgericht Werken (bestaande uit kernpartners CJG) en het onderwijs ter voorbereiding de hulpvraag in de wijken in kaart gebracht, alsmede de (te verwachten) ontwikkelingen en de te ondernemen acties. In april 2013 werd gestart door de twee wijkteams, bestaande uit medewerkers vanuit alle CJG kernpartners, met het wijkgericht werken. Geen fysieke gebouwen, maar een methodiek waarbij gezamenlijk, door middel van korte lijnen, snel antwoord wordt gegeven op opvoedingsvragen. Het gezin is leidend in de hulpvraag, de professionals ondersteunen het gezin om hier zelf, eventueel met behulp van de omgeving, mee om te gaan. Gelet op de positieve ervaringen tot nu toe, hebben wij besloten deze pilot wijkgericht werken in 2014 voort te zetten en tevens te verbreden over de gehele regio. De regio zal daarbij opgedeeld worden in de volgende gebieden: - Stein, - Beek, - Schinnen, - Born, - …, - …, - …., ………… Tevens zal er voor 0,7 fte een kwartiermaker/coördinator gebiedsgericht werken worden aangesteld, waarvoor de kosten worden gedeeld over de regiogemeenten naar rato van inwonersaantallen. De wijkteams zullen zichtbaar aanwezig zijn, onder andere in bijvoorbeeld het consultatiebureau, maar ook digitaal snel bereikbaar zijn. De medewerkers zijn goed op de hoogte van de knelpunten in het betreffende gebied, de wensen van samenwerkingspartners als de huisarts en denken mee over preventie ter voorkoming van knelpunten. Na afloop van de pilot zal bekeken worden of en hoe deze manier van werken structureel kan worden ingebed. Namens de vier gemeenten in de Westelijke Mijnstreek, te weten Sittard-Geleen, Stein, Beek en Schinnen,

57

Bijlage 2 Processchema medewerker van het generalistisch gebiedsteam

58

Bijlage 3 Functieprofiel en Deskundigheidsbevordering medewerker van het generalistisch gebiedsteams

Inleiding In de regio Westelijke Mijnstreek is vanaf april 2013 een tweetal pilotwijk/kern gestart om te komen tot een vernieuwde toegang tot de jeugdzorg. In dit kader zullen medewerker van het generalistisch gebiedsteams verbonden worden aan de diverse ankerpunten in de wijken zoals de (voor)scholen en de CJG-inlooppunten. De medewerkers van het generalistisch gebiedsteams zijn de (school)maatschappelijk werkers, jeugdartsen 0-4, verpleegkundigen 0-4, CB-assistenten, screeners 0-4, jeugdartsen 4-19, verpleegkundigen 4-19, jongerenwerkers, tienerwerkers, MEE consulenten, pedagogisch medewerkers en CJG consulenten

De medewerker van het generalistisch gebiedsteam is geen nieuwe functie. Het betreft een (in een aantal gevallen) een andere werkwijze m.b.t. het behandelen van hulpvragen, het fungeren als casemanager en werken volgens 1 Gezin, 1 Plan. Tevens beschikken zij als casemanager over doorzettingsmacht in 1 Gezin, 1 Plan. De insteek is immers dat de medewerker van het generalistisch gebiedsteam zo veel als mogelijk zelf alle vragen afhandelen waarbij de vraag van de cliënt het vertrekpunt is. Indien zij vragen niet zelf kunnen oppakken, verzoeken ze om een consult met het gezin vanuit de verbonden medewerkers vanuit de specialistisch schil rondom het betreffende gebied.

Als na dit consult de benodigde ondersteuning niet kan worden geboden wordt de procesmanager CJG erbij gehaald. Met het gezin wordt daarna een triage inclusief veiligheidscheck verricht om de zwaarte van de hulpvraag en de best passende ondersteuning helder te krijgen. Afhankelijk van de uitkomst van de triage, zet de medewerker van het generalistisch gebiedsteam zelf de benodigde interventie(s) in, al dan niet ondersteund door bijvoorbeeld medewerkers van BJz

Profiel van de medewerker van het generalistisch gebiedsteam Welke basisdeskundigheid hebben de medewerker van het generalistisch gebiedsteams nodig? Een uitgangspunt kan zijn de eisen die de beroepsvereniging stelt in haar rapport “Toeleiding tot zorg in het toekomstig stelsel Zorg voor de Jeugd”, 23-08-2011:



Minimaal Hbo-niveau en voldoen aan de (her) registratie-eisen, die behoren bij verplichte beroepsregistratie;



Een generalistische kijk, dat betekent: o de ontwikkelingsgebieden van de jeugdige, goed kunnen overzien; o kennis hebben van de normale lichamelijke, psychische, sociale en cognitieve ontwikkeling van kinderen/jongeren; o het functioneren van de jeugdige in zijn context als uitgangspunt nemen.

59



Vaardigheden, kennis en attitude op het gebied van triage/risico-inschatting: o om op de meest voorkomende vragen een afdoend antwoord te kunnen geven; o om de veiligheidssituatie van het kind te kunnen inschatten/beoordelen; o om de aard en ernst van het probleem te kunnen bepalen/inschatten; o om te weten wanneer de vraag complex is; weten wat hij zelf kan en niet kan; weten wat collega-professionals doen. Ieder heeft zijn eigen expertise. Iedere professional in het CJG om de sociale context te versterken.  Kennis van sociale kaart om (waar nodig) de juiste versterking in te roepen of de vragers naar de juiste instantie door te geleiden;  Vraaggericht kunnen werken (vraag achter de vraag weten te achterhalen). Kunnen werken met ouders, als gesprekspartner, is hier een onderdeel van;  Cliënt (systeem)versterkend kunnen werken (eigen kracht), omgevingsgericht werken (sociale netwerken), outreachend werken;  Methodisch werken (doelen kunnen stellen/terugkoppelen);  Goed op de hoogte zijn van weten regelgeving; Ruime ervaring met de doelgroep (kinderen, jongeren, ouders); wanneer de beroepsbeoefenaar nog niet veel ervaring heeft, is werkbegeleiding door een ervaren professional een vereiste (is ook onderdeel van een lerende organisatie). Leeractiviteiten Om de medewerker van het generalistisch gebiedsteams te ondersteunen in het uitoefenen van hun nieuwe taken, kunnen verschillende leeractiviteiten worden ingezet. De deelnemers aan deze uitrol zullen in de uitvoering van hun werk ‘problemen’ van verschillende orde tegenkomen. Dat kan gaan van heel praktische zaken tot samenwerkingskwesties of benodigde competenties die nog niet voldoende zijn ontwikkeld. Om dit helder te krijgen moet eerst gekeken worden welke ondersteuning nodig is en tegen welke knelpunten de medewerker van het generalistisch gebiedsteams aan gaan lopen in de praktijk. Vervolgens wordt dit verwerkt in een plan rondom deskundigheidsbevordering dat wordt uitgevoerd binnen de periodieke overleggen met het gebiedsteam en de ZAT’s.

-

Pilot Integratie CJG-ZAT’s:

Daarnaast worden er gerichte workshops en training on the job uitgezet m.b.t. het ontwikkelen van gerichte competenties voor bepaalde functies, zie bijgevoegde plannen van aanpak.

-

Werkwijze CJG / 1Gezin, 1 Plan Praktische handvaten casemanagement - 1Gezin 1Plan.docx

De deskundigheidsbevordering op het gebied van signaleren vanuit de specialistische schil: -

Orbis GGz Bureau Jeugdzorg

60

-

Veiligheidshuis

-

MEE/IVH

- Xonar / Amacura / Mecuma Aan een aantal van deze plannen zijn extra kosten verbonden voor externe training alsmede facilitering in materialen en uren.

Randvoorwaarden:  Eventueel een supervisor of intervisiecoach om het proces op gang te helpen.  Investering in tijd t.b.v. goed implementeren uitrol gebiedsgericht werken  Commitment van de deelnemers aan deze werkwijze  Akkoord vanuit gemeenten m.b.t. additionele kosten

61

Ontruimingsplan Bs. St.Augustinus Elsloo Conform NTA 8112

Basisschool St. Augustinus Mgr. d’Arbergstraat 10 6181 CX Elsloo tel: 046 – 4371823 www.bsstaugustinus-elsloo.nl

Datum: oktober 2013 62

Inhoudsopgave Ontruimingsplan Bs. St.Augustinus

1. Inleiding en toelichting 2. Situatietekening

pagina

4

pagina

5

3. Gebouw, installatie- en organisatie gegevens

pagina

6

4. Alarmeringsprocedure intern en extern

pagina

7,8

5. Stroomschema alarmering (werknemers, BHV’ers)

pagina

9 t/m 13

6. Wijze van ontruiming

pagina

14

7. Wat te doen bij brand- of ontruimingsalarm

pagina

15,16

8. Taken bij ontruiming BHV team

pagina

17

9. Taken directie

pagina

18

10 Tekening

pagina

19

11.Verklaringen en symbolen

pagina

20,21

12. Wat te doen bij een ramp en belangrijke tel.nrs. 13.Ontruimingsoefeningen

pagina pagina

22

23 t/m 26

(waarnemers- en evaluatieformulier)

63

Inleiding en toelichting

In iedere locatie kunnen zich situaties voordoen die het noodzakelijk maken dat de aanwezigen, medewerkers en bezoekers het gebouw zo snel mogelijk moeten verlaten. Deze situatie kan zich voordoen bij: * brand * wateroverlast * stormschade * bommelding * gaslekkage * opdracht van bevoegd gezag * of andere voorkomende gevallen.

Hiervoor is naast preventie- en preparatiemaatregelen een ontruimingsplan nodig. Dit ontruimingsplan is toegespitst op ontruiming bij brand, maar kan natuurlijk ook worden gebruikt bij overige gevallen waarbij een gebouw ontruimd dient te worden. Voorwaarde voor een goede ontruiming is dat de opzet van dit plan bij alle medewerkers van de locatie goed bekend moet zijn. Door middel van instructie en minimaal één jaarlijkse oefening zal dit ontruimingsplan aan de praktijk worden getoetst en zo nodig worden bijgesteld.

Specifieke toelichting: a) Van het ontruimingsplan moeten alle leerkrachten en medewerkers het hoofdstuk “Wat te doen bij brand of ontruimingsalarm” kennen. 64

b) Alle leden van het managementteam en het bedrijfshulpverleningsteam moeten het ontruimingsplan goed kennen en conform handelen. c) Alle overige medewerkers, stagiaires, leerlingen en ouders moeten opdrachten en aanwijzingen van het Hoofd BHV en het bedrijfshulpverleningsteam opvolgen. d) In situaties waarin niet is voorzien, zal naar bevinding van zaken moeten worden gehandeld. e) De directeur is verantwoordelijk voor de bedrijfshulpverleningsorganisatie in het gebouw, volgens de Arbowet artikel 15.

Dit plan is opgesteld conform de NEN normen, Nederlandse Norm NTA 8112-2 Namens het team, Math Urlings directeur

65

2. Situatie tekening

66

3. Gebouw, installatie- en organisatiegegevens

Naam locatie

:

Bs. St.Augustinus

Adres

:

Mgr. d’Arbergstraat 10

Postcode

:

6181 CX

Plaats

:

Elsloo

Telefoonnummer

:

046-4371823

Teamleider/contactpersoon

:

Caroline van Woerden

Telefoonnummer

:

046-4371823 06-46353523

Bedrijfshulpverleningsorganisatie van de locatie BHV team

Math Maessen Cecile Hertog Caroline van Woerden Yvonne van den Boorn Rene Coumans

Openingsuren locatie Maandag

:

08.00 – 16.00 uur

Dinsdag

:

08.00 – 16.00 uur

Woensdag

:

08.00 – 14.00 uur

Donderdag

:

08.00 – 16.00 uur

Vrijdag

:

08.00 – 16.00 uur

Zaterdag

:

n.v.t.

Zondag

:

n.v.t.

67

aantal personeelsleden

:

14, namen staan aangegeven op de roosters/agenda (en op bord aanwezig/afwezig in de entreehal)

Aantal bezoekers(kinderen)

:

circa 215, staan aangegeven op registratielijsten

De brandmeldinstallatie bevindt zich : achter de deur bij entree bovenbouw Ontruimingsplan bevindt zich :

in alle groepslokalen in bakje naast de deur

EHBO koffer bevindt zich

:

in de ruimte van de conciërge

Branddeken bevindt zich

:

bij de slangenhaspels en in ruimte conciërge

De hoofdschakelaars bevinden zich

:

tegenover keuken in meterkast

Elektriciteit

:

achter de deur bij entree bovenbouw

Gas

:

achter de deur bij entree bovenbouw

De zaklamp en de draagbare radio bevinden zich:

in de ruimte van de conciërge

Alarmering

Het ontruimingsalarm wordt aangegeven middels de brandmeldinstallatie / ontruimingsinstallatie. Deze werkt bij brand als volgt:

Alle aanwezigen in de school worden gewaarschuwd door het ontruimingsalarmsignaal. Er wordt gebruik gemaakt van het zogenaamde ‘slow-whoop’ signaal. Dit is een oplopend signaal met verschillende toonhoogtes.

68

Bij brandmelding wordt het gehele gebouw ontruimd onder leiding van het BHVteam.

Volgorde van functionarissen met bevoegdheid

1. wnd directeur, BHV’er

Caroline van Woerden

2. arbocoördinator, tevens hoofd BHV team

René Coumans

3. groepsleerkracht, BHV’er

Cecile Hertog

4. groepsleerkracht, BHV ‘er

Yvonne v.d. Boorn

5. conciërge

Math Maessen

69

4. Alarmeringsprocedure intern en extern 4.a Interne alarmering

Interne alarmering is bedoeld om de aanwezigen in het gebouw te waarschuwen en de bedrijfshulpverleningsorganisatie op te starten.

Bij een calamiteit werkt de alarmering als volgt:

   

Alle betrokken aanwezigen in het gebouw worden gewaarschuwd door het alarmsignaal en/of door de BHV’ers. De ontdekker van de brand of calamiteit geeft aan de overige aanwezigen door waar de brand/calamiteit zich voordoet, dit in verband met de te nemen vluchtwegen. Indien mogelijk verzamelen de BHV’ers zich bij het afgesproken verzamelpunt zijnde de directiekamer, zorgen voor een taakverdeling en starten de ontruiming. Medewerkers en bezoekers volgen de aanwijzingen van het BHV-team op. Indien er door omstandigheden geen BHV’ers zijn wordt de handelswijze gevolgd, zoals beschreven in 4.b. externe alarmering (hieronder)

4.b Externe alarmering

Externe alarmering is bedoeld om de hulpdiensten ter plaatse te krijgen.

Bij een calamiteit werkt de alarmering als volgt:

        

Bel het alarmnummer 112. Vraag om politie, bandweer of ambulance. Geef daarbij de volgende gegevens door; naam van de melder, naam en adres, postcode, plaats, aard van het incident en eventuele bijzonderheden, of er slachtoffers zijn, waar en hoeveel, geef aan of je een ontruiming in gang hebt gezet, geef aan of de hoofdschakelaars van gas/ elektra zijn uitgeschakeld.

70

5. Stroomschema’s alarmering

5.1 Voorbeeldprocedure

Brandmelding: - Automatisch door rookmelder - handgedrukt door activeren handbrandmelder

Melding naar brandweer

Blokkeer inkomende gesprekken

BMC Entree bovenbouw

Ontruimingssignaal

Ontruiming door leerkrachten

BHV taken door leerkrachten

71

Brandweer ter plaatse

BMC

Opvang brandweer

HBHV naar directiekamer

Resultaat melden aan HBHV

= brandmeldcentrale

B.H.V. = bedrijfshulpverlener H.B.H.V.

= Hoofd bedrijfshulpverlener

Instructies werknemers Instructie werknemers voor het melden van een incident Een ieder die een ontruimingsmelding maakt, geeft in principe opdracht voor de ontruiming. Bij een ontruimingsalarmsignaal wordt altijd het gehele gebouw ontruimd. Anders dan bij brand wordt de opdracht gegeven door: a) de directeur / plaatsvervanger; b) het hoofd van de bedrijfshulpverlening (coördinator bedrijfshulpverlening); c) het bevoegd gezag De ontruiming wordt begeleid door de bedrijfshulpverleningsorganisatie en de overige leerkrachten en medewerkers.

72

U ontdekt brand of een ander incident Roep de BHV’er

BHV’er: activeert handbrandmelder en belt direct 112

Geef door:    

wie: uw naam en telefoonnummer waar: de locatie van het incident (verdieping, kamer) wat: wat er is gebeurd (ernst en omvang van de brand of rook) of er slachtoffers zijn

Handel volgens de ontruimingsinstructie

Wacht op instructies van de BHV’er

Wacht op instructies van de brandweer

73

5.2 Instructie werknemers bij een ontruiming

Slow-whoop gaat af en zo niet, activeer deze  

Volg instructie van BHV’ers Sluit ramen, deuren



Verlaat het gebouw via de aangegeven vluchtweg



BHV’er neemt appèl op de verzamelplaats af



Wacht op nadere instructies van de BHV’er

74

5.3 Voorbeeldprocedures/instructies BHV’ers Alarmeringsprocedure Directeur + BHV’ers Calamiteit



Directeur (hoofd team BHV’ers) wordt gealarmeerd



Directeur controleert melding



Besluit tot ontruimen

NEE  JA

 

Start ontruimingssignaal Alarmering 1-1-2



BHV-inzetprocedure ontruiming

Directeur meldt calamiteit af

75

5.4 Inzetprocedure BHV’ers bij een ontruiming Ontruiming

 

Let op eigen veiligheid Doe een bluspoging indien mogelijk

 

Geef aanwijzingen aan alle aanwezigen



Controleer of werkruimten, toiletten en kasten leeg zijn Sluit ramen, deuren en kasten Zet gas/elektra uit

 

 

Wacht na controle gebouw op de externe hulpverleningsdiensten Informeer de hulpverleningsdiensten



Controleer presentie van alle aanwezige werknemers op de verzamelplaats



Na vrijgave gebouw door externe hulpverleningsdiensten: begeleid alle aanwezigen het gebouw in

76

6. Wijze van ontruiming

Het ontruimen geschiedt onmiddellijk na de alarmering van de brand. De ontruiming gebeurt geheel, dit betekent dat het hele gebouw wordt ontruimd. De verzamelplaats ligt dus buiten het gebouw.

Hoe te handelen bij ontruimingsalarm ?

   

Alarm: je wordt gewaarschuwd door het ontruimingssignaal. Veiligheid voor jezelf en de anderen (bv voorkom inademing van hitte en rook). Vlucht: maak gebruik van de dichtstbijzijnde (nood) uitgang volgens het vluchtplan. Controleer of je groep compleet is en meld je bij het BHV-team op de verzamelplaats. Wacht op de aanwijzingen van het BHV-team. Neem appèl af a.d.h.v. presentielijst.

De verzamelplaats is: groep 1 t/m 4 speelplaats onderbouw (tegen het hekwerk aan de voorzijde) groep 5 t/m 8 speelplaats bovenbouw (tegen het hekwerk aan de voorzijde)

De evacuatieplaats is: Gymzaal Mgr. d’ Arbergstraat ( circa 50 m oostelijk van schoolgebouw)

77

7. Wat te doen bij brand- of ontruimingsalarm

Ontruiming Een ieder die een calamiteit constateert kan de alarmering in gang zetten, door handbrandmelder te activeren.

7.a Hoe te handelen bij het ontdekken van brand ? Bij brandmelding wordt altijd het gehele gebouw ontruimd.

Wat te doen bij het ontdekken van brand ?   -

Blijf kalm Meld de brand door activeren handbrandmelder (mondelinge of telefonische doorgifte aan directeur/ bij diens afwezigheid zijn plaatsvervanger) Waarschuw de personen in de bedreigde omgeving.

Voorkom uitbreiding (rekening houdend met indien mogelijk, eigen veiligheid en andermans veiligheid)   

Sluit ramen en deuren Probeer de beginnende brand te blussen met de beschikbare blusmiddelen Indien dit niet mogelijk is, verlaat dan het gebouw direct volgens de ontruimingsprocedure.

7.b Hoe te handelen bij een bommelding ? Het kan voorkomen dat er telefonisch een bommelding binnenkomt. Dergelijke meldingen dienen serieus genomen te worden. Probeer bij een telefonische bommelding zo veel mogelijk informatie te krijgen met betrekking tot:

-

Waar de bom ligt ? -----------------------------------------------Hoe zit de bom eruit ? -----------------------------------------------Wie diegene is die belt ------------------------------------------------

Waarschuw vervolgens de leidinggevende of de eerst verantwoordelijke zijnde BHV’er.

78

Zij dienen verdere acties te ondernemen met betrekking tot het bomalarm. Indien zij niet aanwezig zijn bel dan onmiddellijk de hulpdiensten 112 en informeer wat te doen. Blijf kalm en zorg ervoor dat bij een eventuele ontruiming ramen en deuren open worden gehouden.

79

7.c Wijze van ontruiming bij brand

Handel in deze volgorde: 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Eerst de ruimte waar de brand is begonnen. De tegenoverliggende ruimten. De naastgelegen ruimten. De naast tegenover gelegen ruimten. Enz. Tenslotte de rest van het gebouw.

In schema:

5

3

1

3

gang 4

2

4

80

8. Taken BHV-team ( en de medewerkers en bezoekers ) bij een ontruiming

Het team, onder leiding van de directeur, verdeelt de taken:   

De directeur stelt zich op de hoogte van de aard en de plaats van de melding. De BHV’er, tevens groepsleerkracht, zorgt voor de begeleiding van de eigen groep via de aangegeven vluchtroute. Het hoofd van het BHV-team kan indien gewenst deze BHV’er aanvullende taken toekennen. Het hoofd van het BHV-team verdeelt de verdere taken.

1. Taken directeur        

Geeft nadere informatie betreffende het incident doorgeven aan de hulpdiensten. Coördineert de ontruiming. Houdt contact met de overige BHV’ers, en overige medewerkers en coördineert de nacontrole. Zorgt ervoor dat de hoofdschakelaars van gas/elektra zijn uitgeschakeld. Zorgt voor opvang en begeleiding van de hulpdiensten, stelt sleutels en plattegronden ter beschikking. Hanteert de controlelijsten en geeft de informatie door aan de hulpdiensten. Handelt in opdracht van de locatiemanager de instructies af t.a.v. ouders/verzorgers. Overlegt met de hulpdiensten en manager en/of teamleider en/of contactpersoon of er uitgeweken moet worden naar de evacuatieruimte.

Controlelijst hoofd BHV team -

Zijn de hulpdiensten al gewaarschuwd ? Loopt de ontruiming goed (is er ergens extra hulp nodig)? Zijn de hoofdschakelaars van gas/elektra uitgeschakeld ? Zijn de bedrijfshulpverleners ingezet ? Worden de hulpdiensten opgevangen ? Krijgen de hulpdiensten de benodigde informatie, sleutels en plattegronden ? Is de manager en/of teamleider en/of contactpersoon gebeld ?

2. Taken BHV-team:  

Ontruimt na het ontruimingssignaal de medewerkers en bezoekers via de (nood) uitgangen. Sluit ramen en deuren en controleert dit gedeelte op achterblijvers (denken aan kasten, toiletten, ed).

81

  

Neemt dekens, EHBO- koffer ed. volgens de taakverdeling mee Onderhoudt contact met het hoofd van het BHV team Begeleidt medewerkers en bezoekers naar de verzamelplaats

3. Taken medewerkers en bezoekers:  Volgen de instructies van leerkrachten op.  Staan, gevraagd, de leerkrachten bij in de uitvoering van de taken.

9. Taken directie

Taken manager (hier schoolspecifiek: de directeur) De directeur (indien niet aanwezig, de plaatsvervanger)

    

Heeft de eindverantwoording van de totale ontruiming. Informeert het centraal bureau (het bestuur). Draagt zorg voor het inlichten van de familie van eventuele slachtoffers. Geeft indien nodig opdracht aan BHV’ers en/of groepsleiding, om ouders/verzorgers te informeren. Informeert indien noodzakelijk en in overleg met het centraal bureau, de media.

Algemeen De directeur draagt zorg voor de naleving van de instructies en voorschriften met betrekking tot veiligheid, voorgeschreven door onder andere de brandweer en wetgeving/beleid.

De directeur is verantwoordelijk voor de geoefendheid van het gehele personeel bij:   

Brand Hulpverlening Calamiteit / ontruiming

De directeur is verantwoordelijk voor regelmatige controle van:   

Blusmiddelen Installatie Bereikbaarheid in en van het gebouw

De directeur draagt er zorg voor dat er minimaal 1x per jaar een ontruimingsoefening wordt gehouden, aangekondigd of onaangekondigd.

82

Conform het protocol ontruimingsoefeningen, punt 6 wordt schriftelijk gerapporteerd over de ontruimingsoefeningen.

De schriftelijke evaluatie en de eventuele verbeterpunten van de ontruiming/ het ontruimingsplan worden digitaal geregistreerd.

83

10. Tekeningen

84

11. Verklaringen en symbolen.

85

86

Wat te doen bij een ramp. (gevaar van buitenaf)

Als de sirene gaat:    

Ga naar binnen Sluit ramen en deuren Stem af op L1 (radio frequentie) 95.3 FM of L1 TV Stem af op Radio1 op 105.3 FM (Nederland 1)

Rampen vallen niet te plannen. Voorbereidingen wel. Zorg ervoor dat je weet wat je dan moet doen indien de landelijke sirene gaat. Zorg ervoor dat er altijd een draagbare, op batterijen werkzame radio aanwezig is plus een zaklamp (bewaar deze bv in EHBO koffer).

Wat te doen bij het vrijkomen van gevaarlijke stoffen ?     

hoor je de sirene ? Ga dan naar binnen, sluit ramen en deuren en stem af op de rampenzender. Sluit alle ventilatiesystemen en luchtroosters. Doe geiser, cv-ketel en kooktoestel uit, sluit kachels af, doe de hoofdkraan van het gas uit en doof open vuur. Stem af op de rampenzender op radio of tv. Blijf binnen tot nader bericht.

Wat te doen bij langdurige uitval van stroom, gas water of telefoon ?    

Stem af op de rampenzender op radio of tv. Bij uitval van gas of stroom: zorg dat je warm blijft. Trek indien nodig warme kleding aan. Houd een zaklantaarn en batterijen bij de hand. Heb je hulp nodig vanwege een levensgevaarlijke situatie, maar doet de telefoon het niet ? Ga dan naar de dichtstbijzijnde post van politie of brandweer.

Gebruik in alle gevallen niet onnodig de telefoon. Het telefoonnetwerk kan namelijk overbelast raken.

87

Belangrijke telefoonnummers

Alarmnummer

112

Brandweerkazerne Stein

4331239

Politie Stein

09008844

Ambulance

4742222

Huisartsenpraktijk Bandkeramiek

4371660

Orbis Medisch Centrum

4597777

Gezondheidsdienst WM

4787200

12. Ontruimingsoefeningen

Op de volgende pagina’s treft u aan: a. Een Waarnemersformulier ontruiming b. Een Evaluatieformulier ontruiming met verbeterpunten

A Waarnemersformulier Ontruiming

ga gf LOCATIE: Basisschool Sint Augustinus, Mgr. d’ Arbergstraat 10, 6181 CX Elsloo Datum oefening

Tijdstip aanvang

Naam waarnemer

88

Taak

Ja

Nee

Opmerking

Receptie / leiding BHV team

1. Is brandmeldapparatuur juist gebruikt ? 2. Zijn de hulpverleningsdiensten op de juist wijze gealarmeerd ? 3. Zijn volgens plan de juiste personen gealarmeerd ? Leiding bij ontruiming 5. Is de ontruiming op een juiste wijze gecoördineerd ? 6. Is de directie geïnformeerd over/betrokken bij de ontruiming ? Technisch personeel 7. Zijn elektra en gas afgeschakeld ? 8. Zijn de liften buiten werking gesteld ? Overige personeelsleden 9. Zijn de werkplekken volgens afspraak achtergelaten ? 10. Zijn er veilige vluchtroutes gebruikt ? 11. Zijn niet-zelfredzame personen juist geholpen ? 12. Heeft het personeel zich afgemeld op de verzamelplaats ? BHV/Ontruimers 13. Indien relevant, is een aanvang gemaakt met de blussing ? 14. Zijn de ontruimers ingezet ? 15. Is er volgens de procedure ontruimd ? a. Zijn alle ruimten op aanwezigen gecontroleerd ? b. Is apparatuur zo nodig uitgezet ? c. Zijn ramen, kasten en deuren gesloten ?

89

d. Heeft de ontruiming van niet-zelfredzame personen op een juiste wijze plaatsgevonden ? e. Zijn werknemers en derden daadwerkelijk begeleid ? 16. Zijn de hulpverleningsdiensten opgevangen en zo nodig begeleid naar het incident ? 17. Zijn de hulpverleningsdiensten geïnformeerd over het incident? Verzamelplaats 18. Vond er registratie plaats ? e Overige opmerkingen:

90

B. Evaluatieformulier ontruiming met verbeterpunten

ga gf LOCATIE: Basisschool Sint Augustinus, Mgr. d’ Arbergstraat 10, 6181 CX Elsloo Datum oefening Tijdstip aanvang/ einde oefening: ………… uur / …………. Uur Soort oefening Communicatieoefening Gedeeltelijke ontruiming van het bedrijf Volledige ontruiming van het bedrijf Anders,…… Bekendheid van de oefening Met kennisgeving vooraf Zonder kennisgeving vooraf Uitvoering

Ja

Nee

Opmerking

Alarmering 1. Is de brandmeldapparatuur juist gebruikt ? 2. Is de ontruimingsalarminstallatie juist gebruikt ? 3. Zijn intern de juiste personen bekend met het ontruimingssignaal 4. Waren de aanwezige personen bekend met het ontruimingssignaal ? 5. Zijn (eventueel) externe hulpverleners op de juiste wijze gealarmeerd ? Uitvoering van taken 6. Is de ontruiming op de juiste wijze gecoördineerd ? 7. Is de directie geïnformeerd over/betrokken bij de ontruiming ?

91

8. Zijn de taken van de receptie/centraal punt juist uitgevoerd ? 9. Zijn gas en elektra afgesloten ? 10. Zijn liften buiten werking gesteld ? 11. Hebben de werknemers de ontruimingsprocedure gevolgd ? a. Is de werkplek volgens afspraak achtergelaten ? b. Zijn ramen, deuren, kasten gesloten ? c. Is een veilige vluchtroute gevolgd ? 12. Was de taakverdeling binnen de BHV duidelijk ? 13. Zijn de taken van de BHV juist uitgevoerd ? a. Zijn alle ruimten op aanwezigen gecontroleerd ? b. Is apparatuur zo nodig uitgezet ? c. Zijn ramen, kasten en deuren gesloten ? d. Heeft de ontruiming van niet-zelfredzame personen op een juiste wijze plaatsgevonden ? e. Zijn werknemers en derden daadwerkelijk begeleid ? f. Zijn alle aanwezigen naar de verzamelplaats gestuurd ? 14. Is op de juiste wijze door de BHV’ers samengewerkt ? 15. Is op de juiste wijze omgegaan met de aanwezige communicatiemiddelen ? 16. Is op de juiste omgegaan met brandblusmiddelen en/of Eerste Hulpmiddelen ? 17. Zijn de aanwezigen geregistreerd op de verzamelplaats ? 18. Zijn de nooduitgangen daadwerkelijk gebruikt ? Voorgestelde verbeterpunten

Tijdsplan

19. Waren alle voorzieningen goed te gebruiken ? a. brandmelders b. brandmeld installatie

92

c. ontruimingssignaal/ontruimingsinstallatie d. vluchtwegen e. nooduitgangen f. blusmiddelen g. reddingsmiddelen h. eerst hulpmiddelen i. overige……………. 20. Is nadere voorlichting en instructie nodig van: a. directie ? b. personeel ? c. BHV’ers ? 21. Dienen de afspraken met de externe hulpverleningsdiensten te worden aangepast ? 22. Moet het ontruimingsplan worden aangepast n.a.v. de oefening?

93

Bijlage 4 SWPBS SWPBS is gericht op het creëren van een omgeving die het leren bevordert en gedragsproblemen voorkomt. Dit begint bij het gezamenlijk formuleren van de waarden die de school belangrijk vindt. Onze school heeft gekozen voor de waarden: veiligheid, verantwoordelijkheid en respect. Vervolgens benoemt het schoolteam het gedrag dat past bij deze waarden en leert het de kinderen actief aan. Adequaat gedrag wordt hierna systematisch positief bekrachtigd. Hiermee wordt een veilig en positief schoolklimaat gecreëerd, waarin elke leerling optimaal kan profiteren van het geboden onderwijs. School, ouders en jeugdzorg werken actief samen in dit proces. Het interne SWPBSteam zorgt er voor dat de aanpak geborgd wordt. Het doel van SWPBS is een veilige, positieve, sociale omgeving te scheppen, waarin leerlingen optimaal kunnen profiteren van het geboden onderwijs. Door onder meer duidelijk te zijn over wat we van leerlingen verwachten (in termen van gedrag), dit gedrag actief aan te leren en door systematisch aandacht te geven aan gewenst gedrag, werken scholen aan een schoolklimaat dat zowel leerling als leraarvriendelijk is. De volgende zes onderdelen staan centraal binnen de SWPBS aanpak. Zoals reeds is benoemd betreft het een schoolbrede aanpak waarbij preventie centraal staat. Preventief omdat je als schoolteam een aantal systemen gaat opzetten om toe te werken naar een positief en veilig basisklimaat voor alle leerlingen.(voor meer informatie over SWPBS zie www.swpbs.nl)

De kern van de SWPBS aanpak: 6 pijlers 1. PBS staat voor een schoolbrede aanpak; 2. Positieve benadering waarbij preventie centraal staat; 3. PBS-scholen bepalen hun basiswaarden, maken verwachtingen concreet, leren gewenst gedrag aan en bekrachtigen dit gedrag systematisch; 4. De PBS-school stuurt op data over het gedrag van de leerlingen; 5. Er is sprake van partnerschap met ouders en samenwerking met de keten (zorg); 6. PBS wordt geborgd met een kwaliteitssysteem.

Leerlingen … voelen zich veiliger … gedragen zich sociaal vaardiger … vertonen minder probleemgedrag … laten betere schoolprestaties zien … worden minder vaak de klas uitgestuurd … hebben daardoor meer effectieve leertijd … worden minder vaak slachtoffer van fysiek of verbaal geweld … voelen zich meer betrokken bij het leerproces … leren daardoor beter lezen 94

Schoolmedewerkers … hebben meer plezier in hun werk … zijn minder vaak ziek … werken beter samen met ouders en met jeugdzorg … sturen minder vaak een leerling uit de les … zien sneller dat er iets aan de hand is met een kind … zijn beter in staat zorg-op-maat te geven aan risicoleerlingen

In dit project wordt er van uit gegaan dat je gedrag, net als een ander vak, moet aanleren. Kinderen moeten duidelijk weten wat van hun verwacht wordt. Daarom wordt dit gedrag ook aangeleerd doordat de leerkracht het precies voordoet en de kinderen het nadoen. In de regel neemt 80% van de kinderen dit gedrag klakkeloos over. Ook in gedrag zijn er kinderen die wat meer moeite hebben om iets nieuws aan te leren. Deze kinderen hebben interventies nodig. Ook daarin voorziet het project. We hebben het dan over meestal 15% van de kinderen. Daarnaast hebben we nog kinderen die extra begeleiding nodig hebben van een ambulantbegeleider of swpbs-medewerker en die kinderen hebben een zorg-interventie nodig. Ook daarin voorziet het project. Na het actief aanleren van de regel wordt de regel goed zichtbaar opgehangen op de plek waar de regel van toepassing is. Op onze school wordt dit gedaan door middel van de geschreven regel en een bijbehorende foto. Als kinderen zich aan de regel houden krijgen ze een compliment. Dit kan een mondeling compliment zijn, een gebaar of een complimentenkaartje. De kaartjes kunnen “verzilverd” worden. Hiervoor staan kosteloze beloningen binnen de school. Implementatie De SWPBS-coach (ons teamlid Marianne van Kan is gedragsspecialist en opgeleid coach SWPBS) geeft twee scholingsdagen per jaar en ondersteunt het SWPBS-team. Dit team zorgt voor de continuïteit, de verwerking van de data en de borging. Onze school is nu het 3e jaar onderweg. Tijdens het eerste jaar werden de waarden en de normen bepaald. Een SWPBS-team zorgt voor de continuïteit en de borging. Tijdens het tweede jaar werden de regels bepaald voor de gezamenlijke ruimtes. Deze worden zichtbaar gemaakt en expliciet aangeleerd met voor- en nadoen. Tijdens het derde jaar is SWPBS van start gegaan in de klas. Kinderen die het goed doen worden beloond. Goed gedrag wordt uitgelicht en negatief gedrag geminimaliseerd. Er wordt gewerkt met data vanuit een gedragsincidentenregistratie. Het aanleren en implementeren van SWPBS duurt 3 jaar. Daarna krijgt de school het SWPBS predicaat.

95

Resultaten De resultaten worden gemeten in een grafiek voor gedragsincidenten. Vanaf januari 2014 registreren we alle momenten die zich voordoen. Zo kunnen we nog sneller zorg bieden waar dat nodig is. Uit de verwerking kunnen we aflezen welk kind er op valt, op welke locatie, op welk tijdstip en welk incident er heeft plaats gevonden. Dit wordt besproken in een SWPBS-teambijeenkomst. Verder is de sfeer veel positiever. Kinderen en leerkrachten zijn opener en maken als vanzelf complimenten voor elkaar. Ook tijdens oudergesprekken wordt er op gelet dat vooral ook de positieve zaken van kinderen naar voren komt. Het pestgedrag neemt af door positieve benadering en consequent gedrag van de leerkrachten. De effectieve leertijd groeit omdat er niet steeds na de pauze brandjes geblust hoeven te worden. We zitten nog in het leertraject maar de resultaten zijn nu al goed merkbaar. Op de speelplaats zijn bijna geen incidenten meer terwijl we enkele jaren geleden nog in dubio stonden of we niet met twee leerkrachten zouden gaan surveilleren. In de aula wordt heel stil gewerkt, ook zonder toezicht. Tijdens de 0-meting in oktober 2011 werden er gedurende twee weken 91 incidenten geregistreerd. In maart 2014 registreerden we 23 incidenten gedurende de hele maand! (dat is -75%)

Preventieve pestaanpak vanuit SWPBS

In januari 2014 zijn we, vanuit SWPBS begonnen met de preventieve aanpak van pesten. Eerder in dit schrijven is al te lezen dat door SWPBS de incidenten aanzienlijk zijn afgenomen. De preventieve pestaanpak zet in op de pestmomenten die zich, ondanks SWPBS, nog voordoen. We leren de kinderen weerbaarder te worden; voor zichzelf op te komen. Ook leren we de omstanders van het pesten dat ze moeten ingrijpen als ze pestgedrag zien. De drie kernwoorden van deze aanpak zijn Stop-Loop-Praat. Zeg duidelijk Stop als je bepaald gedrag van iemand niet wil. Loop weg als de ander niet stopt met zijn gedrag; loop uit de situatie. Praat met een volwassene als het gedrag van de ander dan nog niet stopt. De volwassenen is verplicht om iets met de klacht van het kind te doen. Met nadruk vragen we ouders om met ons mee te denken. In ons vaandel staat de ouder als educatief partner hoog geschreven. Mocht er toch nog pestgedrag plaats vinden en de leerling durft er op school niet over te praten, stuur uw kind dan naar de vertrouwenspersoon (juf Marianne) of neem zelf contact op met de groepsleerkracht of de gedragsspecialist (is ook vertrouwenspersoon).

96

Bijlage 4 Toekomstvisie aansluiting WMO, Participatie, Passend Onderwijs en Jeugdzorg in de Westelijke Mijnstreek

4

3 2

1. 2.** 3.** 4.

Indeling per gebied Vindplekken Generalistische jeugdgebiedsteams Sociale wijkinitiatieven ind/gezin Gespecialiseerde zorg

Opvoedniveau's Opgroeien en ontplooien Opvoeden versterken en ondersteunen Opvoeden versterken en ondersteunen Opvoeden ondersteunen en overnemen

**

Daar waar beider initiatieven zijn, worden deze ineengevoegd waar mogelijk

1. Vindplekken Gezin en omgeving Onderwijs Kinderopvang Peuterspeelzaalwerk Verenigingen Sociale zaken Jongerenloket UWV werkbedrijf Woningcooperaties GWL bedrijven Bureau Leerplicht Thuiszorg Vrij gevestigde zorgaanbieders Huisartsen Kindertelefoon WMO loket Politie Halt Schuldhulpverlening Medische zorg

2. Generalistische jeugdgebiedsteams*** Jeugdartsen 0-4 Verpleegkundigen 0-4 Screeners 0-4 CB-assistenten 0-4 Jeugdartsen 4-19 Verpleegkundigen 4-19 Tiener-, jeugd- en jongerenwerkers Sociaal pedagogisch werkers (School) maatschappelijk werk MEE/IVH consulenten CJG consulenten BJZ medewerkers vrijwillige zorgmelding Procesmanager CJG

Taken Signaleren Signaleren, preventie, basiszorg Signaleren, preventie, basiszorg Gespecialiseerde zorg

1 Gezin

3. Sociale wijkinitiatieven Afvaardiging jeugdgebiedsteam Woningcooperaties Gemeente Politie Participatiehuis Opbouwwerk Veiligheidshuis … … …

4. Gespecialiseerde zorg Bureau Jeugdzorg AMK Residentiele zorg GGZ Xonar Gesloten jeugdzorg Jeugd VB Raad voor Kinderbescherming Veiligheidshuis

*** Inzet op basis woongebied kind/jongere

Wat is er nodig? (rode draad vanuit gesprekken met kernen netwerkpartners) Sociale kaart (wie doet wat, hoe, waar, wanneer en voor wie?) Deskundigheidsbevordering op signaleren en gebruik sociale kaart voor vindplekken en gebiedsteams Duidelijke afspraken over grenzen van signaleren, basiszorg en gespecialiseerde zorg Duidelijke afspraken over terugkoppeling na verwijzing en nazorg in voorliggend veld Korte, snelle lijnen naar juiste hulpverlening Dat alle betrokken organisaties rondom jeugdhulp werken met 1 Gezin, 1 Plan, 1 casemanager Dat alle betrokken organisaties rondom jeugdhulp werken volgens ambities/uitgangspunten transitie

97

Bijlage 5 De matrix van gedragsverwachtingen

Hand-out Matrix: Schoolbrede verwachtingen rondom gedrag Ruimte

Basiswaarde 1

Basiswaarde 2

Basiswaarde 3

Veiligheid

Respect

Verantwoordelijkheid

We gebruiken het apparaat alleen zoals het bedoeld is.

We wachten netjes op onze beurt als er anderen voor mij zijn.

Als we een groot aantal (bijv. Nieuwsbegrip voor de hele klas) moet afdrukken, dan maken we eerst een proefexemplaar.

Schoolbreed

Algemene ruimtes: kopieerruimte

We letten er op dat er niks rondslingert van losse blaadjes enz. We vragen de conciërge of de meester of juf om papier bij te vullen. Als er een storing is melden we dat bij de conciërge of bij de meester of juf.

We maken geen onnodige kopieën We vragen aan de meester/juf of we een afdruk mogen maken vanuit de printer.

Als ik de ruimte verlaat kijk ik of ik niks heb laten liggen. Ik ga netjes om met de spullen van school.

Ik stuur een afdruk naar de printer en vraag de vaste leerling om mijn afdruk te halen. 98

Schoolplein

We spreken van te voren samen af volgens welke regels we het spel gaan spelen.

Ik kopieer nooit zelf, maar vraag dat aan de meester/juf en laat het doen door de vaste leerling. Ik spreek samen met ander(e) kind(eren) af hoe we een spel gaan spelen.

Ik spreek samen met ander(e) kind(eren) af hoe we een spel gaan spelen.

We spelen het spel op een fijne manier en houden handen en voeten thuis.

Alle kinderen die mee willen doen met een spel, mogen meespelen.

Een probleem lossen we pratend op en houden handen en voeten bij ons.

Een probleem lossen we Een probleem lossen we Als we het niet samen krijgen pratend op en houden handen pratend op en houden handen opgelost, vragen we hulp aan en voeten bij ons. en voeten bij ons. een leerkracht.

Fietsenstalling

Gymlokaal

Kleedkamer

Als we het niet samen krijgen opgelost, vragen we hulp aan een leerkracht. We zetten de fietsen netjes naast elkaar in het fietsenrek. Daarna gaan we meteen de speelplaats op Als we de gymzaal binnen komen gaan we naast elkaar op de witte lijn staan. We kiezen een plekje op de bank en hangen onze kleren aan de kapstok. De schoenen

We houden handen en voeten thuis We zorgen dat iedereen genoeg plek heeft. We houden handen en voeten thuis We zorgen dat iedereen

We zorgen dat iedereen genoeg plek heeft

We zorgen dat we netjes om gaan met de spullen van anderen. 99

Gangen

komen onder de bank We lopen rustig We houden onze handen en voeten bij onszelf

genoeg plek heeft. Ik toon respect voor eigendommen van mezelf en anderen

We hangen onze jas aan het haakje en zetten de tas(sen) in het kastje. We zorgen dat er geen hengsels, tassen of jassen uitsteken. Computerlokaal Multifunctioneel lokaal, aula bovenbouw, klaslokaal

We gebruiken een groen krukje om op te gaan zitten. We schuiven het krukje onder de tafel, als we klaar zijn. We letten op de kabel van de koptelefoon; die moet op de tafel liggen.

Bibliotheek

We zijn zuinig op computer, scherm, muis, toetsenbord en koptelefoon. We vertellen meteen aan mijn juf/meester, als er iets aan de computer niet werkt. (bv koptelefoon of muis werkt niet) We laten de computer, scherm, muis, toetsenbord en koptelefoon zo achter, zoals we het vonden toen we kwamen. In de bibliotheek luisteren we naar wat de juf vertelt. We praten met de stem voor twee en houden handen en voeten

We praten met een zachte stem Als er geen plaats is zetten we de tas onder of op het kastje. In de klas gaan we meteen naar ons eigen plekje.

We melden ons op de computer af en leggen de koptelefoon op de computerkast, als we klaar zijn. We sluiten de computer en het beeldscherm helemaal af, als er niemand na ons komt. We zorgen dat al mijn materialen (schrift, blaadje, potlood) na gebruik mee terug gaan naar de klas. We zorgen dat de boeken net zo netjes achterblijven als toen we ze vonden.

100

Toiletten

We lopen rustig naar de wc

bij ons zelf. We houden de wc netjes en spoelen elke keer door.

We sluiten de deur bij het verlaten van de wc

We gooien papieren handdoekjes in de afvalbak

Als we klaar zijn lopen we meteen terug naar de klas.

We wassen goed onze handen We lopen rustig terug naar de klas

We bezoeken de voor onze groep bestemde wc Klaslokaal

We luisteren goed naar de uitleg, dan kunnen andere kinderen ook goed luisteren.

We hebben onze spullen voor de les rustig en op tijd klaar liggen. We luisteren onder de uitleg goed, want dan weten we wat we moeten gaan doen erna.

We zorgen ervoor dat de spullen van school netjes in het laatje en/of op de bank komen te liggen.

101

R.K. Basisschool Sint Augustinus. Mgr d Arbergstraat CX Elsloo. tel Web:

Recommend Documents