Reader Automotive Design Theorie

Hogeschool Rotterdam

Cluster engineering Studierichting Autotechniek/Industrieel Produkt Ontwerpen

Reader Automotive Design Theorie Auteurs: Nick Tuinenburg (ontwerp en basistekst), Roeland M.M. Hogt (redigeren en uitbreiding naar finale versie) Versie 1.01 1 februari 2012 Voortgang: gereed versie 2011/2012

Nick Tuinenburg

Roeland Hogt

© 2012, Hogeschool Rotterdam Alle rechten voorbehouden. Niets van deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Hogeschool Rotterdam

Studierichting ATE/IPO, Automotive Design Versie 1.01, 1 februari 2012 Nick Tuinenburg, Roeland M.M. Hogt

1/54

Inhoudsopgave 1

2

3

4

5

6

7 8

Inleiding.......................................................................................................................................... 5 1.1 Opbouw van de reader ............................................................................................................ 6 1.2 Overige documenten ............................................................................................................... 6 Werkwijze en casussen .................................................................................................................... 8 2.1 Werkwijze .............................................................................................................................. 8 2.1.1 Opdrachten.................................................................................................................... 8 2.1.2 Materialen ..................................................................................................................... 8 2.2 Casus Kitcar (Faléon) ............................................................................................................. 9 2.3 Casus groene SUV (Open Source Green Vehicle) ................................................................. 11 2.4 Casus naar keuze .................................................................................................................. 12 De technische en functionele packaging van het voertuig ............................................................... 13 3.1 De keypointstekening ........................................................................................................... 13 3.2 Belangrijke onderdelen van een auto, de technische packaging .............................................. 15 3.3 Bestuurder en passagier- ergonomische aspecten, de functionele packaging ........................... 18 Het ontwerpproces ......................................................................................................................... 20 4.1 Het voertuigontwerpproces, algemeen................................................................................... 20 4.1.1 Het ontwerpproces ...................................................................................................... 20 4.1.2 Het voertuigontwerpproces, techniek ........................................................................... 23 4.2 Het voertuigontwerpproces, vormgeving ............................................................................... 24 4.2.1 Definitie, concept ........................................................................................................ 25 4.2.2 Compositie .................................................................................................................. 28 4.2.3 Concretisering ............................................................................................................. 28 Teken en presentatietechnieken ...................................................................................................... 29 5.1 Inleiding in Tekenen, renderen en modelleren ....................................................................... 29 5.1.1 Perspectief .................................................................................................................. 29 5.2 Ontwerppresentatie rendering ............................................................................................... 32 5.2.1 Interieur ...................................................................................................................... 39 5.3 Renderen in Photoshop ......................................................................................................... 42 5.4 Modelleren ........................................................................................................................... 45 Verder in Automotive Design?....................................................................................................... 47 6.1 Opleidingen.......................................................................................................................... 49 6.2 Zelfstudiemogelijkheden ...................................................................................................... 51 6.3 Kansen ................................................................................................................................. 51 Referenties .................................................................................................................................... 52 Over de auteurs ............................................................................................................................. 53


2/54

De Zeven Da Vinciaanse Principes 1.

Curiosita Een onverzadigbaar nieuwsgierige benadering van het leven en een niet aflatend streven naar permanent leren.

2.

Dimostrazione Een voornemen om kennis te toetsen aan ervaring, volharding, en een bereidheid om van fouten te leren.

3.

Sensazione De voortdurende verfijning van de zintuigen, met name het zien, als middel om de ervaring te verlevendigen.

4.

Sfumato(letterlijk 'Rokerigheid') Een bereidheid om dubbelzinnigheid, paradoxen en onzekerheid te verwelkomen.

5.

Arte/Scienza De ontwikkeling van het evenwicht tussen wetenschap en kunst, logica en verbeelding. Denken met beide hersenhelften.

6.

Corporalim Het aankweken van gratie, handigheid, conditie en houding.

7.

Connessione De erkenning en waardering van het onderlinge verband tussen aIle dingen en verschijnselen. Systeemdenken.


3/54

Voorwoord Met groot plezier bied ik jullie de eerste versie aan van de reader Automotive Design. De basisreader is geschreven door IPO student Nick Tuinenburg, hierin begeleid door ondergetekende. Voor de cursus heb ik deze basisreader in het Hogeschool format geplaatst en verder aangevuld. Hiermee krijgen studenten de kans kennis te maken met de enerverende wereld van het voertuigontwerpen waarin beeldende kunst, tekenen, toegepaste vormgeving, techniek en functionaliteit samenkomen. De cursus is veel te kort om volledig te zijn maar voldoende om te beoordelen of er voor Automotive Design voldoende voedingsbodem is in de vorm van talent en ambitie. Ik hoop dan ook van harte dat dit een stap in naar een verdere concretisering van Automotive Design bij de Hogeschool Rotterdam. Veel succes!

Roeland Hogt


4/54

1 Inleiding Deze module is een begin om inzicht te krijgen in automotive design, de voertuigvormgeving. Om dit te bereiken, worden in vogelvlucht verschillende onderdelen toegelicht en uitgelegd. Verder zijn er opdrachten toegevoegd om de theorie in praktijk te kunnen brengen. Deze module omvat slechts een deel van de basiskennis. De onderwerpen Esthetica en Aerodynamica worden bijvoorbeeld niet behandeld. Bij het ontwerpen is er de keuze uit conceptueel ontwerpen of toegepast ontwerpen. Conceptueel ontwerpen houdt in dat er vrijwel niets bekend is van de motorisering, wielophanging, lay-out van de aandrijving etcetera. De informatie wordt tijdens het ontwerpproces aangeleverd en moet dan verwerkt worden. Dit heeft soms grote gevolgen voor het ontwerp. Bij toegepast ontwerpen zijn er vaak al meerdere onderdelen bekend, de maatvoering van de basis (de packaging) ligt al vast en de veranderingen die hierin doorgevoerd moeten worden zijn meestal zo klein, dat dit weinig uitmaakt voor het ontwerp. Deze reader richt zich met name op het toegepast ontwerpen. Het conceptuele is hierbij verwerkt in de eerste ontwerpfase (concept, idee) met toepassing in de fasen compositie (definitie) en concretisering („Principle solutions)‟). Dit noemen we de drie C‟s in de voertuigvormgeving. Geprojecteerd op het ontwikkelingsproces van het gehele voertuig (zie Figuur 1.1) geldt dat de vormgeving voor het grootste deel wordt vastgelegd in “Stage 1”, product idea.

Figuur 1.1: Het ontwerpproces: vrijheid in het ontwerp als functie van de stadia van de produktontwikkeling


5/54

In de cursus werkt iedere student individueel aan de ontwerpopdrachten: 1. Een ontwerp op een gegeven technische en functionele packaging. Hiervoor kan de student kiezen uit: a. Het ontwerp van een Kitcar b. Het ontwerp van een (groene) SUV 2. Een vrij ontwerp, naar eigen keuze Na deze module wordt van de ontwerper/ster verwacht dat hij of zij in staat is zijn of haar automotive gerelateerde ideeën te kunnen visualiseren en presenteren. Deze informatie over het presenteren en kleurgebruik in ontwerpen kan daarnaast ook in andere ontwerpdisciplines worden toegepast.

1.1 Opbouw van de reader In hoofdstuk 2 wordt de werkwijze in de module kort toegelicht, inclusief de casussen. Voorafgaand aan het echte ontwerpen plaatsen we eerst de kaders in de vorm van de technische en functionele packaging van het voertuig (hoofdstuk 3) en kennis van het ontwerpproces (hoofdstuk 4). De tekenen en presentatietechnieken worden behandeld in hoofdstuk 5. Hoofdstuk 6 geeft informatie voor studenten met een verdergaande ambitie in Automotive design. De referenties in hoofdstuk 7 en wat over de auteurs in hoofdstuk 8 ronden de reader af De naam van de ontwerper is steeds bij het figuurbijschrift geplaatst.

1.2 Overige documenten Aanvulllend en onderliggend aan de reader zijn de volgende documenten (allen van Roeland Hogt) digitaal beschikbaar:  Reader Autostyling (1989) [ 1] Delen van deze reader zijn overgenomen in de nieuwe reader. Deze reader behandelt daarnaast de ergonomie in voertuigontwerpen.  Reader voertuigaerodynamica (1989) [ 2] Deze reader behandelt de fysische grondbeginselen van de voertuigaerodynamica en geeft de student inzicht in de relatie tussen vormgeving en (met name) de luchtweerstand van voertuigen. Alhoewel de studie op leeftijd is is de kennis nog steeds actueel.  Ontwerprapport Faléon (2005) [3] Een weergave van het ontwerpproces van een éénweeks project: van scratch naar 3D CAD  Ontwerp OSGV (2007) [4] Via de website op het studentennetwerk kunnen een aantal documenten geopend worden. Studierichting ATE/IPO, Automotive Design Versie 1.01, 1 februari 2012 Nick Tuinenburg, Roeland M.M. Hogt

6/54

 

Sketchbook “Famulo” (1995) [ 5] Een gescande versie van een ontwerpproces voor een „family-car‟ Ontwerp d‟Amelie (2002) [ 6] Ontwerp voor de Peugeot design contest


7/54

2 Werkwijze en casussen In paragraaf 2.1 wordt de werkwijze toegelicht. De casussen volgen in paragraaf 2.2, 2.3 en 2.4. NB: DE CASUS IS NIET VAN TOEPASSING IN DE CURSUS IN 2011-2012

2.1 Werkwijze De opdrachten in paragraaf 2.1.1, materialen in paragraaf 2.1.2.

2.1.1 Opdrachten Per week krijgen studenten een opdracht. In de daaropvolgende les worden de opdrachten besproken. Omdat het leren een direct resultaat is van de inzet en reflectie de aanwezigheid en inleveren per week verplicht. De opdrachten zijn: Week 1 2

3 4 5 6 7 8 9 10

Opdracht 1a: Tekenoefeningen perspectief. 1b: Samenstellen packaging en schetsen zij aanzicht 2a: Tekenoefeningen schaduw en spiegeling kubus 2b: Tekenoefening band 2c: Casus (Faléon/OSGV): concept studies (zij-aanzicht/3D) 3a: Casus (Faléon/OSGV)conceptstudies en selectie 4a: Casus (Faléon/OSGV) Exterieur compositie 5a: Casus (Faléon/OSGV) Interieur concept en compositie 6a: Casus (Faléon/OSGV) Exterieur concretisering 7a: Casus (Faléon/OSGV) Exterieur presentatie 8a: Eigen casus, concept en compositie 9a: Eigen casus, concretisering en presentatie Inleveren ontwerpdossier en persoonlijke evaluatie

Resultaat Zie opdrachtenreader idem idem idem idem idem idem idem idem idem idem idem idem

Bij onvoldoende inzet en aanwezigheid krijgt de student extra opdrachten naast de opdrachten die hierboven zijn gegeven. In de opdrachtenreader zijn de opdrachten nader gespecificeerd.

2.1.2 Materialen Teneinde de tekeningen te kunnen digitaliseren moeten alle tekeningen op maximaal A4 formaat papier gemaakt worden. Voor het tekenen zijn nodig:  Blanco A4 papier Studierichting ATE/IPO, Automotive Design Versie 1.01, 1 februari 2012 Nick Tuinenburg, Roeland M.M. Hogt

8/54

 

Potloden, gum Geodriehoek, passer/cirkelmal, eventueel burmeister mallen

Voor het renderen zijn minimaal nodig:  Blanco A4 papier (liefst speciaal markerpapier in verband weergave kleuren en voorkomen van doordrukken)  Zwarte balpen  Stiften (markers, Letraset), minimaal nodig o Zwart, brede en smalle punt o Koude en warme grijstint o Eén kleur (voor carrosserie kleur)  Een basissetje kleurpotloden  Eventueel, voor toepassing pastelkrijt o Een basissetje zachte pastelkrijt o Een klein mesje (bijvoorbeeld een afbreekmesje) o Talk (baby) poeder o Demake up watten en wattenstaafjes of doezelaars  Eventueel, voor de finishing touch o Witte Gouache verf o Penseeltje o Palet en waterbakje

2.2 Casus Kitcar (Faléon) In Figuur 2.1 is het eerste ontwerp (Faléon versie 1) weergegeven. Studenten 2de jaars Autotechniek hebben dit basis ontwerp technisch verder geconcretiseerd. Het resultaat daarvan is een aangepaste packaging van de Faléon. Aan de hand hiervan zijn door studenten en Roeland Hogt ontwerp studies gemaakt. Zie Figuur 2.2.

De opdracht luidt: Ontwerp een eigen Kitcar op basis van de packaging van de Faléon. Het ontwerp moet qua carrosserie voldoen aan de volgende randvoorwaarden:  In de basis een volledig gesloten carrosserie  Additioneel de mogelijkheid voor een hardtop of softtop variant


9/54

Figuur 2.1: Ontwerp Faléon, versie 1 Roeland Hogt

Figuur 2.2: Packaging en ontwerpstudies voor Faléon, versie 2 Studenten ATE, Nick Tuinenburg, Sjoerd Schokker, Roeland Hogt


10/54

2.3 Casus groene SUV (Open Source Green Vehicle) Het internationale Open Source Green Vehicle project is een nieuw project binnen het cluster engineering. Het doel is het ontwerpen en realiseren van een prototype. Voor het hele ontwikkelingsproces wordt een permanente studentenbedrijfsorganisatie opgestart “Rotterdam Automotive” waaronder een aantal studentenprojecten geplaatst worden. Het concept is ontworpen door Roeland Hogt. Studenten nemen vanaf kwartaal 3 het project over. Eén belangrijke stap is de review op het ontwerp voor de vormgeving van de OSGV. Deze review vindt plaats binnen de cursus Automotive Design (ADE01). Hieruit volgt een keuze voor het ontwerp/de ontwerpen die qua carrosserie verder uitgewerkt gaan worden als deel van de virtual prototyping fase in kwartaal 4. De opdracht luidt: Ontwerp, voor de amerikaanse/europese markt een „stoere‟ groene 7 persoons fit to use Sport Utility Vehicle.  Stoer betekent: opvallend en „gespierd‟ uiterlijk.  Groen betekent: lage luchtweerstand en basisplatform met elektrische aandrijving  Fit to use betekent dat de diverse carrosserievarianten realiseerbaar moeten zijn: o Volledig gesloten o Open (cabrio/pickup) o In hoogte verstelbaar dak o In lengte verstelbare achteroverbouw

Figuur 2.3: Ontwerp OSGV, concept definitie Roeland Hogt


11/54

Figuur 2.4: Ontwerp OSGV, compositie Roeland Hogt

¾ achter is nog een ruwe rendering

Figuur 2.5: Ontwerp OSGV, concretisering Roeland Hogt

2.4 Casus naar keuze Nadat je één van voorgaande casussen hebt afgerond mag je nog een eigen casus uitwerken. Er zijn geen voorschriften mits je je aan de voor jezelf geformuleerde opdrachtomschrijving houdt. Studierichting ATE/IPO, Automotive Design Versie 1.01, 1 februari 2012 Nick Tuinenburg, Roeland M.M. Hogt

12/54

3 De technische en functionele packaging van het voertuig In het vorige hoofdstuk zijn de casussen reeds gegeven. Hierin was ook te zien dat teneinde een realistisch concept te krijgen een koppeling gelegd moet worden met de technische en functionele eisen aan het ontwerp. Deze worden weergegeven in de (technische en functionele) packaging van het voertuig. Deze worden aan de ontwerper gegeven in de vorm van een zogenaamde Keypoints tekening. Zie paragraaf 3.1. Paragraaf 3.2 gaat in op de technische aspecten van de packaging en paragraaf 3.3 gaat in op de functionele aspecten van de packaging.

3.1 De keypointstekening Een belangrijk begin van het maken van de vormgeving van een auto, is de packaging. De packaging is eigenlijk een technische uitwerking van het idee. Met moet uitzoeken of deze al is uitgezocht door autotechniek of dat er nog onduidelijkheden zijn. Zijn er eisen gesteld aan de vormgeving door autotechniek of is dit vrij te bepalen. Het is natuurlijk het meest eenvoudig als de packaging al af is en er een keypoint tekening aanwezig is. Een keypointstekening is een tekening waarbij de juiste plaats en grootte van de onderdelen is weergegeven, zonder omhulsel van de auto zelf. Zie Figuur 3.1.


13/54

Figuur 3.1: Een voorbeeld van een keypointstekening [ 1]

Het voordeel van zo‟n tekening is, dat de componenten al vast liggen en de meeste maten bekend zijn. Het maakt het ontwerpen makkelijker als er tijdens het ontwerpen de keypoint tekeningen als onderleggers worden gebruikt. Hierdoor blijft men zo dicht mogelijk in de buurt van de packaging. Is de packaging nog niet compleet, wordt het al iets lastiger. Met het schetsen moet er dan al rekening gehouden worden met de eventuele veranderingen, zoals bijvoorbeeld de afmetingen van de motor. Dit is natuurlijk vrij onmogelijk ontwerpen. Men lost dit op door iets ruimere marges te nemen rond de aangeleverde packaging. Hiermee voorkom je dat veranderingen, het uiterlijk van een auto compleet veranderen. Zo houd je uiteindelijk toch het model over wat je in het begin voor ogen had.


14/54

3.2 Belangrijke onderdelen van een auto, de technische packaging Het is van groot belang dat de ontwerper iets weet over het product dat hij of zij gaat ontwerpen. Een blackbox van een motorblok is natuurlijk gemakkelijk bij het schetsen, maar sommige onderdelen hebben meer ruimte nodig. Bij de wielen is er bijvoorbeeld ruimte nodig om in te veren en dus moet er ruimte boven het wiel vrij zijn. Ook zal er een aandrijfas uit de versnellingsbak moeten komen, iets wat vaak niet bij de blackbox „versnellingsbak zit‟. Hieronder staan de belangrijkste onderdelen op een rij. Motor Iedere auto heeft een motor nodig, hetzij een electrische motor, een otto motor, een dieselmotor of een combinatie van voorgaanden. Dit is voor het ontwerp nuttig om te weten. Is er een luchtaanvoer nodig, moet de motor veel koeling hebben enz. Koppel en motorvermogen zijn bij dit proces niet van belang. Versnellingsbak (wisselbak) Met een motor alleen komt men niet ver. Er moeteen overbrenging zijn tussen de motor en de aangedreven wielen. Allereerst vanaf de motor de versnellingsbak. Deze heeft een bepaalde ruimte nodig. Zo ook de aandrijfas. Bij een voorwielaangedreven auto is dit uiteraard aan de voorkant. Is het een achter- of een vierwielaangedreven auto, dan is er onder het midden van de auto ook ruimte nodig.

Aandrijfassen Wisselbak Motor met vliegwiel

Differentieel Koppeling Banden en wegdek

Figuur 3.2: Overzicht van de componenten van de aandrijflijn [ 10]


15/54

Uitlaat De motor moet natuurlijk ook het uitlaatgas kwijt. Dit gaat via het spruitstuk door de rest van de uitlaatlijn. Deze uitlaatlijn is geheel aan te passen, maar het goedkoopst is natuurlijk zo recht mogelijk. Wat wel ruimte vraagt, is het spruitstuk. Dit moet bij de grootte van de blackbox worden opgeteld. In Figuur 3.3 is de plaatsing van de uitlaat in de Faléon weergegeven.

Uitlaat Figuur 3.3: Plaatsing van de technische componenten in de Falén versie 1. Roeland Hogt

Wielophanging Komen we bij het onderdeel wielophanging. Hier is het ook weer van belang welk type wielophanging er wordt gebruikt. Bladvering heeft een andere bevestiging nodig dan bijvoorbeeld schroefvering. Het kiezen van het type wielophanging gebeurt door autotechniek. Het is de ontwerper die rekening moet houden met de veerweg boven het wiel. Daarom is het dus van belang dat de veerweg bekend is. Hetzelfde geldt voor de ruimte om te kunnen sturen. Figuur 3.4 geeft een de wielophanging van de Faléon versie 2 weer.

Figuur 3.4: Mogelijke voorwielophanging in de Faléon versie 2. Studenten ATE


16/54

Voor het OSGV ontwerp is de ruimte voor het inveren en sturen van de wielen apart weergegeven.

Sturen

Veren Figuur 3.5: Ruimte voor veren en sturen bij de OSGV. Roeland Hogt

Stuurinrichting Tot slot aan deze lijst de stuurinrichting. Het is gebruikelijk dat dit gegeven wordt als blackbox door autotechniek.


17/54

3.3 Bestuurder en passagier- ergonomische aspecten, de functionele packaging Het ontwerpen van het interieur gaat uiteraard ook niet uit de losse pols. Hiervoor moet men zich ook houden aan de packaging. In dit geval spreken we over de functionele packaging. In deze functionele packaging speelt in onze casussen met name de grootte en het aantal personen weer dat in het interieur plaats moet kunnen nemen zodat hier de vorm omheen getekend kan worden. Deze wordt dan ook direct aan het begin van het ontwerpproces vastgelegd aan de hand van een worst case scenario, uitgaande van de P95 waarde voor mannen. Dat betekent dat 95% van alle mannen binnen deze grens vallen. In concrete ga je dan uit van een lichaamslengte van 1.95 m. Figuur 3.6 laat een overzicht zien van de lichaamsmaten. Ook de ondergrens is hierbij van belang, maar met name wanneer men het interieur verder gaat ontwerpen.

Figuur 3.6: De afmetingen van het menselijk lichaam [ 1]

Wat de packaging niet omvat, zijn de plaats van de bedieningscomponenten. Aan de ene kant handig, omdat er dan ook nog ontwerpvrijheid is. De keerzijde is dat er met het plaatsen van de bedieningscomponenten, goed gelet moet worden op de ergonomie. Ook de cognitieve herkenning van de gebruiker mag niet buiten beschouwing gelaten worden. Door het bereik te weten van de gemiddelde gebruiker, is het mogelijk om onder andere de knoppen te gaan plaatsen. Dit gebeurt door middel van percentiel waardes. Bij bijvoorbeeld lengte, betekent P85 dat 85% evengroot of kleiner is dan de aangegeven Studierichting ATE/IPO, Automotive Design Versie 1.01, 1 februari 2012 Nick Tuinenburg, Roeland M.M. Hogt

18/54

lengte. Heb je dus een minimale afstand nodig omdat men ergens bij moet kunnen, dan moet de P15 genomen worden. Hoe het interieur presenteerbaar geschetst kan worden, komt later aan bod. Nu is het vooral belangrijk om de elementen schematisch hun plaats te geven. Dit kan door de aangezichten die hieronder te zien zijn. Vooral in het bovenaanzicht kan men gemakkelijk de plaats van verschillende componenten aangeven.

Figuur 3.7: Zichtvelden

kijklijn dode hoek

Nick Tuinenburg

Zie Figuur 3.7. Met rood de kijklijn (getrokken lijn) van de bestuurder aangegeven. Het blauwe (gearceerde) gedeelte is de „dode hoek‟ van het stuur; de bovenkant zit in dit geval in het blikveld van de achterliggende meters. Door deze kijklijn in acht te nemen, kun je ongeveer voorspellen wat de bestuurder/ster vanuit zijn positie kan zien als hij/zij gewoon voorruit kijkt. Bij de eerste versie van de Faléon is dit ook onderzocht door in 3D CAD „filmpjes‟ te maken en deze te vergelijken met referentieauto‟s (bijvoorbeeld concurrenten). In het dictaat Autostyling [ 1] is een complete literatuurstudie opgenomen naar de relevante ontwerpeisen vanuit de ergonomie toegespitst op het voertuiginterieur.

Figuur 3.8: Zichtvelden vooruit, Faléon, voor en na toets aan de Audi TT. Let vooral op de plaats van de A-stijl ten opzichte van het stuur. Deze na de toets naar buiten geplaatst wat vervolgens weer direct een vormgevings kenmerk werd. Roeland Hogt


19/54

4 Het ontwerpproces In dit hoofdstuk behandelen we achtereenvolgens het voertuigontwerpproces, algemeen (paragraaf 4.1) en het voertuigontwerpproces voor de vormgeving (paragraaf 4.2)

4.1 Het voertuigontwerpproces, algemeen Het ontwerpen is een generiek proces, resulterend in een produktspecifiek resultaat. Dit betekent dus dat:  De stappen en de volgorde daarvan in een ontwerpproces altijd herkenbaar zijn  De resultaten specifiek zijn voor het toepassing

De volgende paragraaf beschrijft het algemene (generieke) ontwerpproces. Vervolgens wordt dit ontwerpproces toegespitst op technisch voertuigontwerpen.

4.1.1 Het ontwerpproces Ontwerpprocessen zijn er meerdere vormen. Kunstenaars (Figuur 4.1) en vormgevers (Figuur 4.2) werken doorgaans intuïtief/associatief: men reageert gedurende het proces en gaat als het ware in gesprek met het schilderij/papier of de tekst. De kwaliteit van het eindresultaat wordt sterk bepaald door de inspiratie en ervaring.

Figuur 4.1: “De stad” (geïnspireerd door Rotterdam) door Fabulo (2003) [ 9] Roeland Hogt


20/54

Figuur 4.2: Ontwerp treinstation Lyon, Frankrijk (1994) [ 8] Santiago Calatrava

Andere ontwerpprocessen, zoals het ontwerp van een organisatie of het ontwerp van een technisch systeem, lenen zich meer voor een methodische aanpak. De kracht van een methodische aanpak is dat enerzijds compact gewerkt wordt in de tijd: dat wil zeggen dat men in een korte tijd tot een meerdere conceptontwerpen komt en anderzijds dat de mogelijkheden systematisch worden getoetst. Als een ingenieur een technisch ontwerp maakt dan is deze niet alleen verantwoordelijk voor de ontwerpkosten op dat moment maar veel meer nog voor de gevolgen ervan voor de verdere constructieve uitwerking, de produktie, de verkoopbaarheid, het gebruik en zelfs voor de recycling van het produkt. Recycling is in de huidige wetgeving een Studierichting ATE/IPO, Automotive Design Versie 1.01, 1 februari 2012 Nick Tuinenburg, Roeland M.M. Hogt

21/54

verantwoordelijkheid van de fabrikant! De eisen hieraan zijn streng en worden in de komende jaren nog strenger. De kosten van het produkt, van produktie tot en met recycling worden dus al in de eerste ontwerpfase van het produkt worden bepaald. Daarnaast heeft de ontwerper ook alleen dan ontwerpruimte, zie Figuur 4.3.

Figuur 4.3: Het engineeringsproces, generiek

De systematiek, overkoepelend aan methodisch ontwerpen noemt men integraal ontwerpen: dit is ook de kern van de competentiematrix van engineering van de Hogeschool Rotterdam. Kort gesteld ontwerpen met een blik die ruimer dan je neus lang is, of preciezer: het ontwerp in de context van produkt, proces en disciplines. Integraal ontwerpen beschouwt hiermee het ontwerpen over drie assen (Figuur 4.4) 1. Produkt-as: Ontwerpen naar vorm/functie, Systeem-denken 2. Proces-as: Ontwerpen naar product lifecycle, Multi-Functioneel 3. Discipline-as: Ontwerpen vanuit kennis/vaardigheden, Multi-Disciplinair


22/54

Figuur 4.4: Het domein van Integraal Ontwerpen

4.1.2 Het voertuigontwerpproces, techniek In het technische voertuigontwerpproces doorloopt men in achtereenvolgens de volgende ontwerpstappen:  Een functionele packaging, waarin in de functies geplaatst zijn. Voor een personenauto is dit bijvoorbeeld het verplaatsen van 4 volwassenen met bijbehorende bagage. Voor racewagen geldt uiteraard alleen dat er een coureur plaats moet kunnen nemen. Bij een vrachtwagen ligt de nadruk op het verplaatsen goederen.  Een technische packaging, waarin de technische componenten geplaatst zijn. De belangrijke groepen zijn de vermogensbron, de aandrijving en de wielophanging.  Een chassis Het chassis moet de functionele packaging „dragen‟ en de technische packaging dragen en onderling verbinden. De volgorde is ook idealiter functionele packaging, technische packaging en chassis. In de praktijk gaan er altijd enige iteratieslagen overheen om tot een optimaal resultaat te komen. In de autotechniek worden in de eerste ±20 weken de definitieve keuzes gemaakt met betrekking tot de samenstelling (packaging) en vormgeving van het voertuig.


23/54

4.2 Het voertuigontwerpproces, vormgeving Het onderstaande schema geeft het vormgevingsproces weer. Duidelijk is te zien dat er steeds gedivergeerd en vervolgens geconvergeerd wordtt. Produceren van ideeën is dus van groot belang om keuzes te kunnen maken. Afhankelijk van de voortgang van het proces kan er wat overlap zijn tussen de fasen Concept-Compositie-Concretisering. Het echte interieurontwerp start wanneer het exterieurontwerp ongeveer vast staat.

Concept

Compositie

Concretisering

Figuur 4.5: Het ontwerpproces van de voertuigvormgeving [ 1]

Of men het ontwerp in 3D of in aanzichten visualiseert is een keuze van de ontwerper.


24/54

4.2.1 Definitie, concept Voor de in serie geproduceerde voertuigen geldt dat het vanaf het begin waarin de vormgeving bepaald wordt nog zo‟n 4 jaar ontwikkelingtijd nodig is voordat het voertuig op de markt komt. Je moet dus minimaal zo‟n 5 jaar vooruit denken! In deze conceptfase wordt met name het visionaire idee van het ontwerp gevormd. Om die reden is deze conceptfase het meest ongrijpbaar. Er is een vraag waarop nog geen antwoord is en daarnaast is vormgeving geen exacte wetenschap. Gevoel en beleving spelen een zeer grote rol. Daarom moet een ontwerper zich ook inleven in de „doelgroep‟ van het ontwerp. Dit kan door bijvoorbeeld een moodboard te maken met daarop voertuigen ter inspiratie. (zie Figuur 4.6) Dit board uit wat de directe concurrenten moeten worden. De algemene sfeer die het moodboard ademt moet terug te vinden zijn in het uiteindelijke ontwerp. Veelal wordt dit soort collages gemaakt om het gevoel van de gewenste doelgroep aan te voelen, om zo beter aan te voelen waar het ontwerp aan moet voldoen.

Figuur 4.6: Een moodboard Nick Tuinenburg


25/54

Een moodboard hoeft overigens niet direct uit voertuigen te bestaan. Veel vaker wordt een directe relatie gelegd met klantwaarden vanuit life style. Informatie vanuit een strategische marketing afdeling speelt dus een cruciale rol in het positioneren van het produkt. Later komt deze voor de consument in beeld in de reclamecampagnes. In [ 5] is het ontwerp van het voertuig direct gekoppeld aan de mode vormgeving.

Figuur 4.7: Fit to style concept van de Famulo, boven enige voorstudies waarbij is vormgegeven vanuit modetekeningen [ 5] Roeland Hogt


26/54

Doordat de packaging meestal al vast ligt, is het eenvoudig om de vormgeving van het exterieur daardoor te laten beperken. De beste methode om dit niet te doen, is door de packaging vooral in de beginfase weg te leggen. Bij deze fase is het belangrijk om bepaalde stijlelementen te geven aan jouw model. Een bepaalde grille, een bepaalde lijn in de zijkant van de auto, een geheel nieuw silhouet: alles om de auto een eigen gezicht te geven. Deze fase wordt afgesloten met een keuze proces, waarbij de bestaande en onmogelijke elementen wegvallen. Gebeurt dit in een groep, is het belangrijk om het ontwerp er zo mooi mogelijk uit te laten zien. Lees hierover meer in paragraaf 5.2. Zie Figuur 2.3. Onderstaand een conceptueel ontwerp van de Faléon versie 2.

Figuur 4.8: Conceptueel ontwerp voor de Faléon, versie 2 Alex Khorikian


27/54

4.2.2 Compositie Bij de compositie fase ontwerpt men op basis van de packaging. Ideeën die ontwikkeld zijn in de conceptfase worden geprojecteerd op en binnen de randvoorwaarden van de packaging. Het is dan de kunst om zoveel mogelijk van de stijl en vormgevingskenmerken te handhaven. Zie Figuur 2.4.

4.2.3 Concretisering Bij de concretisering staat de overdracht van het ontwerp centraal. Dat wil zeggen dat na deze fase de vormgeving wordt bevroren en het ontwerp op alle gebieden verder uitgewerkt gaat worden. In de praktijk dus niet door de vormgevers. Het is dus zaak om  Het ontwerp zelf heel goed te toetsen aan alle gestelde eisen  De vormgeving zo ver mogelijk te detailleren Zie Figuur 2.5. Vaak eindigt de concretiseringsfase in schaalmodellen of 3D CAD modellen. Zie paragraaf 5.4. Het is verstandig dat ook hier de vormgever de regie behoudt en als het even kan deze afronding van de concretiseringsfase zelf verzorgt. Daarna is er geen weg meer terug.


28/54

5 Teken en presentatietechnieken Alle computertools ten spijt ligt de kracht van een goede vormgever nog altijd in de vaardigheid om zeer snel en goed te kunnen schetsen en het raffinement in de ontwerppresentaties. Het ontwikkelen van teken en presentatietechnieken is een kwestie van veel, heel veel, oefenen, leren, studeren op andermans werk en last but not least het gebruik van de juiste tekenmaterialen.

5.1 Inleiding in Tekenen, renderen en modelleren 5.1.1 Perspectief In [ 1] zijn de basisregels voor het perspectief tekenen behandeld. In essentie zijn van belang:  Twee verdwijnpunten (links en rechts)  De ooghoogte=horizon.

Figuur 5.1: De basisregels voor perspectief [ 1]

Hierboven is een tekening te zien van een gebouw. Een auto kan echter op dezelfde manier worden getekend. Door het perspectief zo extreem toe te passen, krijgt het geheel al iets dynamisch. Hierdoor is het ook makkelijker om bepaalde details op te laten vallen. Bovendien blijft door de hulplijnen de auto in perspectief. Bij de auto op de volgende Studierichting ATE/IPO, Automotive Design Versie 1.01, 1 februari 2012 Nick Tuinenburg, Roeland M.M. Hogt

29/54

pagina is het perspectief minder goed te zien, slechts in de wielen. Het geheel wordt zelfs door deze kleine verandering een stuk dynamischer dan een zijaanzicht zonder perspectief. .

Figuur 5.2: Perspectief in een zijaanzicht Nick Tuinenburg

Indien men een auto nauwkeurig in perspectief tekent dan doorloopt men de volgende stappen (Figuur 5.3):  Teken een doos (lengte * breedte * hoogte) die de buitenmaten van de auto weergeeft.  Plaats hierin de wielen  Markeer het midden van de vlakken door middel van diagonalen


30/54

Figuur 5.3: Basistekening voor perspectief (onderlegger) [ 1]

Vervolgens kan vrij eenvoudig hierover heen geschetst worden (Figuur 5.4).

Figuur 5.4: Uitwerking tekening op basis van een onderlegger. [ 1]

Indien men de packaging in 3D CAD heeft staan kan men op basis hiervan schetsen. Studierichting ATE/IPO, Automotive Design Versie 1.01, 1 februari 2012 Nick Tuinenburg, Roeland M.M. Hogt

31/54

NB Bij het tekenen van perspectief kunnen er communicatiestoornissen zijn tussen wat je tekent en wat je denkt dat je tekent. In je hoofd heb je dus de tekening zoals deze zou moeten zijn. Een truc die altijd werkt en ik van harte aanbeveel is de controle van een tekening door deze in spiegelbeeld te bekijken.

5.2 Ontwerppresentatie rendering Bij het schetsen van het model wil je natuurlijk alles laten zien aan de auto. Iedere kant heeft zijn eigen charmes, dus iedere kant moet gezien worden. Om al die aangezichten te tekenen, is veel tijd nodig. Bovendien zijn al die losse tekeningen niet handig bij elkaar te houden. Wat daarom wordt gedaan, is het maken aanzichten op één A3 vel. Omdat een auto vaak symmetrisch is, kan men ook volstaan met bijvoorbeeld alleen de rechterzijde van de auto, dus de rechterzijde van het dak, de voor- en achterzijde. Hierdoor passen de verschillende aanzichten op hetzelfde blad, dat beeldvorming van het model vereenvoudigt. Zijn er asymmetrische aspecten aanwezig, dan moeten deze wel volledig worden getekend. Verder is het kiezen dus eenvoudig, voorkant, zijkant, achterkant en bovenzijde. Om een stijlkenmerk er uit te laten springen, moet je iets doen om alleen op dat punt de aandacht te vestigen. Dit wordt vaak gedaan door veel details weg te laten. Je wilt een luchtinlaat laten zien? Detailleer dan alleen die luchtinlaat, maak de lijnen iets donkerder en laat de rest vooral vaag. Een volledig gedetailleerde schets is erg mooi, maar niet in deze fase. Driedelige velgen tekenen kost erg veel tijd en leidt bovendien de aandacht weg van die speciale lijn of dat luchtrooster. Het is niet altijd nodig om een hele auto te tekenen. Voor een tankdop heb je maar een klein deel van de omgeving nodig. Dit scheelt tijd en zorgt ervoor dat de nadruk op de belangrijkere dingen komt te liggen. Natuurlijk is er wel een totaalbeeld nodig van de auto, omdat het anders een soort puzzel wordt. Moet het een presentatie vel worden, dan kun je dit doen op de manier van het voorbeeld op de volgende pagina (Figuur 5.6). Figuur 5.7 is meer een vormstudie dan een detailtekening. Dit is te zien aan de „onmogelijkheden‟ in het ontwerp, zoals de wielen die niet kunnen inveren. Deze tekeningen zijn nuttig om te kijken of het gekozen ontwerp voor een achterlicht wel integreert in de gehele auto.


32/54

Figuur 5.5: Vormstudie details Nick Tuinenburg

Wat een auto extra intimiderend maakt, is een laag standpunt driekwart van voren. Dit is bovendien een eenvoudig standpunt, omdat er veel details al wegvallen op deze manier en omdat het perspectief makkelijker te volgen is. Maten zijn uit deze tekeningen niet op te maken, stijlkenmerken des te meer. Om het geheel af te maken, is het ook mooi om de achterzijde op dezelfde manier te schetsen, op hetzelfde blad. Hieronder is een ander voorbeeld daarvan te zien. (Figuur 5.6)

Figuur 5.7: Basistekening voor perspectief (onderlegger) [ ]

Wat een auto extra intimiderend maakt, is een laag standpunt driekwart van voren. Dit is bovendien een eenvoudig standpunt, omdat er veel details al wegvallen op deze manier en omdat het perspectief makkelijker te volgen is. Maten zijn uit deze tekeningen niet op te maken, Figuur 5.6: Overzicht van stijlkenmerken stijlkenmerken des te meer. Om het geheel af te maken, is het ook mooi om de achterzijde op dezelfde manier te schetsen, op hetzelfde blad. Hieronder is een ander voorbeeld daarvan te zien. Nick Tuinenburg Studierichting ATE/IPO, Automotive Design Versie 1.01, 1 februari 2012 Nick Tuinenburg, Roeland M.M. Hogt

33/54

Wat nu volgt is een stap voor stap opbouw van een simpele auto. Hier is gekozen voor een laag standpunt, driekwart van voren. Te zien is dat enkele simpele lijnen volstaan. Er wordt een centerlijn door het midden getrokken om meer diepte te creeëren. Zie Figuur 5.8.

Figuur 5.8: Karakterschets met een laag oogpunt Nick Tuinenburg

Kleurgebruik leidt over het algemeen ook af. Bovendien is er de kans dat de auto er uit gaat zien als een speelgoedauto door verkeerd kleurgebruik. Houd de kleur daarom zo simpel mogelijk. Voor een chroom effect wordt meestal gebruik gemaakt van het woestijndecor: de bovenzijde lichtblauw, de onderzijde zandkleurig en in het midden een streepje grijs (horizon). Dit is ook toe te passen voor een metallic kleur. Maak de bovenzijde van de auto licht blauw, de onderzijde zandkleur en in het midden van de auto de kleur die je de auto wilt geven. Laat dit overlopen naar het wit tussenin. Ga vervolgens met de kleur van de auto licht over het blauw en de zandkleur. Hierdoor lijkt het geheel al een stukje realistischer. Zorg voor veel wit op de auto, dit geeft een bepaalde rust. Voor het overlopen van de kleuren is het gebruikelijk om krijt te gebruiken. Om dit beter te laten „vloeien‟, kun je talkpoeder toevoegen aan het krijt en met een papiertje het uitvegen in de goede richting. Een voordeel hiervan is dat de kleur ook gelijk wat lichter wordt. Studierichting ATE/IPO, Automotive Design Versie 1.01, 1 februari 2012 Nick Tuinenburg, Roeland M.M. Hogt

34/54

Tip Tijdens het vormgeven van het exterieur is het goed om ook alvast na te denken over het materiaal waarin het product gaat worden uitgevoerd. Ieder materiaal heeft eigen eisen aan een ontwerp. ABS heeft bijvoorbeeld lossing nodig en zorgt voor vloeiende overgangen. Een voordeel van dit materiaal is dat er een ander materiaal ingegoten kan worden, waardoor je geen bevestiging meer nodig hebt tussen twee materialen. Een nadeel is dat het ontwerp wel erg duur wordt doordat er een matrijs moet worden gemaakt. Metaal is dunner en steviger, maar ook arbeidsintensiever met bewerken, zwaarder en vatbaar voor corrosie. Door vooraf het materiaal te bepalen en rekening te houden met de mogelijkheden en onmogelijkheden hiervan, kunnen grote wijzigingen door dit materiaal worden voorkomen. Om dit moment is er een materiaal catalogus in de maak door de vierdejaars studenten IPO. Hier kun je veel teruglezen over exotische materialen. Glans en reflectie Een rendering valt of staat bij het juiste gebruik van de markers; de vlakverdeling. Deze vlakverdeling heeft als belangrijkste taak het accentueren van het ontwerp. Oftewel: hoe moet de vlakverdeling worden om het ontwerp het beste weer te geven, uiteraard zonder hierbij de realiteit uit het oog te verliezen. De uitgangspunten zijn gevisualiseerd in Figuur 5.9. Er zijn vier verschillende situaties: a. Reflectie lichtbron b. Vlak met lichtopval c. Vlak zonder lichtopval d. Reflectie van een ander voorwerp in het getekende voorwerp Hoe de vlakken bij één van de genoemde situaties ingekleurd moeten worden is afhankelijk van de oppervlakteruwheid (glans of mat) van het materiaal. Verder is de kleur van het gereflecteerde voorwerk terug te vinden in de reflectie, bijvoorbeeld in de reflectie van een boom op een auto. In dat kader definiëren we luchttinten, grondtinten en de horizon. De toonwaarde (sterkte) van de kleuren wordt minder naarmate deze dichter bij de horizon liggen. De reflectie van de horizon moet daarom wit zijn. De reflectie van de lucht is doorgaans (verlopend) blauw, die van de grond (verlopend) bruin. Let er hierbij op of het getekende vlak bol of hol is. Bol:  (donker)blauw  lichtblauw  wit  lichtbruin  (donker)bruin Hol  (donker)bruin  lichtbruin Studierichting ATE/IPO, Automotive Design Versie 1.01, 1 februari 2012 Nick Tuinenburg, Roeland M.M. Hogt

35/54

  

wit lichtbblauw (donker)blauw

Figuur 5.9: Licht en schaduw [ 1]

In Figuur 5.10 is de opbouw van een rendering weergegeven. Andere voorbeelden staan in Figuur 5.11 en Figuur 5.12.


36/54

Figuur 5.10: Voorbeeld van de opbouw van een rendering [ 1] Roeland Hogt


37/54

Figuur 5.11: Enige voorbeelden van renderings d‟Amelie [ 6] Roeland Hogt


38/54

Figuur 5.12: Snelle rendering in zijaanzicht CC4i Roeland Hogt

5.2.1 Interieur Veelal vindt het ontwerp van het interieur plaats in de laatste fase (de conretisering, zie Figuur 4.5) van de vormgeving van een voertuig. Om hier iets meer tijd in te steken dan gebruikelijk is, is. Door het interieur deels parallel te laten lopen met het ontwerpen van het exterieur en bepaalde stijlelementen van het exterieur terug te laten komen in het interieur, laat het geheel een doordachte indruk achter. Doe dit echter met mate, omdat er anders commentaar als „overgestyleerd‟ en „vorm voor functie‟ valt te verwachten. De beschikbare ruimte is natuurlijk afhankelijk van de packaging, maar de indeling is vrij. Voor zaken als stoelen, stuur, handrem en dergelijke zijn meestal vaste maten beschikbaar. Als je voor de maten van stoelen uit bestaande modellen kiest, heb je gelijk aan de minimale ergonomische eisen voor de stoel voldaan. Dan is er nog de afstand tussen het stuur en de stoel. Deze waarde is afhankelijk van de verstelbaarheid van de stoel en het gevonden bereik van de doelgroep (Gebruik hiervoor bij de opdracht de P85 van de vrouwelijke bevolking tot 50 jaar. Dit is terug te vinden op www.dined.nl). Dan is er nog de kwestie van de bereikbaarheid van de „vaste‟ elementen. Deze elementen, zoals deurgrepen, achteruitkijkspiegel, en bediening van onder andere de richtingaanwijzer, hebben vaak een vaste plaats in het interieur. De vrijheid waarmee de versnellingspook geplaatst kan worden, is beperkt. De kilometerteller en de eventuele toerenteller zijn wat dat betreft veel vrijer, als ze maar in het zicht staan. Tot zover de theoretische kant. De schetsen van het interieur worden meestal geschetst in perspectief, zoals hieronder te zien is. Het is erg lastig om hieruit de maatvoering te bepalen, dus de uiteindelijke versie bestaat uit een boven en een zijaanzicht. Een voorbeeld van deze aanzichten staat in Figuur 3.7 Studierichting ATE/IPO, Automotive Design Versie 1.01, 1 februari 2012 Nick Tuinenburg, Roeland M.M. Hogt

39/54

Om wel zoveel mogelijk bij de goede maat te blijven, kan gewerkt worden met het eerder beschreven blokkenmodel. Hierna volgt het presenteerbaar maken van de tekening. Details en speciale kenmerken moeten duidelijk zijn. Hierbij gelden dezelfde regels als bij het exterieur: details zwaarder aanzetten, de rest iets vager en inkleuren alleen met mate. Zie Figuur 5.13.

Figuur 5.13: Interieurontwerp Nick Tuinenburg

In de interieur ontwerp rendering in Figuur 5.14 is het dak van het voertuig transparant getekend om de relatie tussen interieur en exterieurontwerp te benadrukken.


40/54

Figuur 5.14: Interieurontwerp d‟Amelie [ 6] Roeland Hogt

Nadat het globale ontwerp vaststaat blijft er nog veel te doen in het ontwerpen van de onderdelen als bijvoorbeeld stoelen en dashboard. Een visualisatie is weergeven in Figuur 5.15


41/54

5.3 Renderen in Photoshop (Adobe Photoshop Elements 4.0) Tot nu zijn in deze reader alle renderingen hand-tekeningen zonder gebruik van computer tools. Dit soort renderingen zullen altijd gemaakt blijven worden omdat ze sneller en expressiever zijn dan wat men met computertools kan realiseren. Nadelen zijn er ook:  Flexibiliteit: een tekening kan maar één keer gemaakt worden; wijzigen en corrigeren is niet mogelijk  De materialen zijn kostbaar en moeten regelmatig aangevuld worden. Daarom wordt er vaak gewerkt van licht naar donker: je houdt zoveel mogelijk van het papier “wit”.  De technieken vragen de nodige oefening.  Een echt nette tekening is tijdrovend (4 tot 6 uur kleuren) op een A2 formaat tekening (A2 omdat het formaat de zeggingkracht vergroot) Om die reden experimenteer is sinds een half jaar met Photoshop. Al doende heb ik daar inmiddels de nodige handigheid in gekregen. Het belangrijke verschil met de hand-rendering is dat van donker naar licht werkt. In Figuur 5.16 is het OSGV ontwerp gerenderd. Voordelen van de Photoshop rendering zijn:  Je werkt van donker naar licht en verkrijgt daardoor sneller een beeld van het ontwerp. In een kwartiertje kan je een gescande potlood schets zo inkleuren!  Naar wens kan je in spiegelbeeld werken om de perspectieffoutjes er uit te halen en ook de vormgeving „objectiever‟ te beoordelen.  Het is eenvoudig om meerdere varianten uit te werken voor details en kleurstellingen. Er bestaat zelfs een colour replacement tool in Photoshop. In de OSGV rendering is hiervan gebruik gemaakt voor wat betreft de lucht inlaten, uitvoering van het dak, bumper en de achtergrond van de rendering Zorg er in dit kader voor om regelmatig de nieuwe stadia op te slaan (Save as). Opmerkingen/tips:  Je kan werken vanuit de potloodtekening, deze scann je direct in. Zorg voor voldoende dus hoge resolutie en scan de tekening als kleurentekening (niet in grijstinten)  Gebruik vooral de lassotool (uit de hand tekenen is zelfs met een tekentablet 1 lastig) om de vlakken te selecteren en vervolgens te vullen:

1

Je kan ook een muis gebruiken.


42/54

 

o Eerst de basiskleur aanbrengen (met het emmertje) o Dan de schaduw/reflectiekleuren aanbrengen (met het emmertje) o Tenslotte de verlopende vlakken „spuiten‟ (met de brush tool, groot oppervlak, diffuse randen en transparant instellen) Kleur op dezelfde wijze de naden en details (zoals de lampen) Gebruik wit om de glimlichtjes aan te brengen

Maar het kan nog veel mooier! Ik ben in Photoshop nog een beginner.... Er is een mooie website met voorbeelden: http://www.carbodydesign.com , kies voor tutorials en vervolgens Photoshop. of http://www.designertechniques.com/Home-tutorials.htm


43/54

Figuur 5.16: Photoshoprendering OSGV [ 4] Roeland Hogt


44/54

5.4 Modelleren Lang niet iedereen kan een schets of rendering op zijn waarde beoordelen. Uiteindelijk moeten we dus de realiteit gaan benaderen door 3D CAD modellen of schaalmodellen. Er zijn zeker gradaties in de kwaliteit van de 3D ontwerpsoftware. Toch is het zo dat basistools als Inventor zo krachtig zijn dat het voor een groot bereik inzetbaar is. Zeker voldoende om de vormgeving goed op waarde te schatten. Zie Figuur 5.17.

Figuur 5.17: Voertuigmodellen in 3d studio max (de onderste is geen foto) Pawel 'PG' Gajlewicz: http://www.evermotion.org/tutorials/modeling/car_modeling_max/


45/54

Schaalmodellen zijn de daaropvolgende stap. Ze kunnen gemaakt worden van klei of schuim. In geval van de laatste kan met een freesbank direct het 3D model uit CAD gemaakt worden. Kleimodellen (Figuur 5.18) blijven ook nog steeds in gebruik. Dit is een zeer ambachtelijke techniek met een perfect resultaat. De eerste 1:1 modellen zijn nog altijd kleimodellen met een laagje folie hierom heen.

Figuur 5.18: Voertuigmodellen in klei http://www.cardesignonline.com/design/modelling/clay-modelling.php


46/54

6 Verder in Automotive Design? Wil je echt verder dan sta je voor een grote uitdaging om een plekje te veroveren in een zeer competetieve wereld. Gebruik de volgende paragrafen ter verkenning en concretisering. Paragraaf 6.1 presenteert de opleidingen. De zelfstudiemogelijkheden worden beschreven in paragraaf 6.2 en de kansen voor wedstrijden en werkgevers zijn in paragraaf 6.3 genoemd. De onderstaande tekst heb ik integraal overgenomen http://www.cardesignnews.com/site/home/display/store4/item50380/ Starting Out: How to become a car designer by Nick Hull 25 Sep 2006 It's a common predicament. You're 16 years old and desperate to become a car designer but have little idea about how to achieve that burning ambition. Well, discovering Car Design News is a good start, but if you're serious about training as a designer to work in a major car studio then you need to do a course in Transportation Design, a branch of Industrial Design (sometimes known as Product Design). Whereas several hundred design schools around the world run Industrial Design courses, only around 20 wordwide offer courses that specialise in Transportation or Automotive Design and most of those are listed here in the Careers section of the CDN website. So where should I apply? Car design has always been one of the most competitive design careers around and the struggle starts with gaining a place on one of these courses. Competition for places is fierce and schools can often afford to choose the best applicants. Simply sending in an application isn't enough, in addition you're going to need a good portfolio of work to back up your application. Amongst the variety of courses on offer, you need to select one that suits your requirements. Obviously a school that's reasonably close to where you live is one starting point, although that may not be so easy if you're outside a region where a course is located. The philosphy and reputation of the course and the teaching faculty are also important factors Some schools have strong links to nearby car companies or motor industry, where practicing designers will be involved on a part-time basis or for sponsored projects. A few of them have a stronger engineering bias, others may have more impressive modelling and workshop facilities or 24 hour studio access. It's important to visit a few school degree shows and talk to students at the school to find out what the course entails, what the classes are like and to get in touch with the applications department early on. Many schools have open days and arranging to visit on one of these days is thoroughly recommended before making any decisions.

What qualifications do I need? Most Transportation Design courses will require you to demonstrate your creative and artistic talent before short-listing you for an interview or offering a place, so good 2D drawing skills remain the prerequisite requirement. In terms of high school subjects, art and design qualifications are therefore an absolute must, so too is being able to work fluently with numbers, Studierichting ATE/IPO, Automotive Design Versie 1.01, 1 februari 2012 Nick Tuinenburg, Roeland M.M. Hogt

47/54

in order to cope with basic calculations for engineering topics, such as 3D volumes, aerodynamics or model scales. Therefore, good grades in maths or physics are the next key priority. After that, the ability to express your thoughts fluently in writing is a strong element of many course structures, with research reports or dissertations often forming a key element of final year studies. So, good grades in your national language and grammar should also feature in your high school qualifications. Foreign languages are increasingly valued, as speaking only one language is likely to severely restrict your career options upon graduation. Don't forget, the car industry is totally international in outlook and designers will typically work in several countries during the course of their careers. So, if you want to become the next Chris Bangle or Frank Stephenson a few languages might help... Application and Course Structure You need to prepare a good portfolio of design work, usually A2 or A3 format, although a digital portfolio on a CD-ROM may be accepted for overseas applications to schools. While computer skills such as Adobe PhotoShop or Rhino are increasingly expected, these should be seen as an additional design and representation tools, not replacements for basic 2D sketching skills. Remember, drawing is still the language of designers. Most undergraduate courses are of 3 or 4 years duration, sometimes with the inclusion of an internship placement with a design studio in the third year. Courses usually offer several routeways (or majors) and students can decide these later on in the course once the core design skills have been taught. Typically the first year will be spent following a general Industrial Design programme of drawing skills and design theory, with later years focusing on more specialised presentation techniques, model making and computer skills. What about an MA course? These are for designers who wish to hone their skills further. The normal requirement is for a first Degree in Transportation or Industrial Design, but other areas of design such as graphics, furniture, architecture or interior design are generally accepted too. The best known course is probably the RCA in London but other courses now exist in other major design schools. In terms of being hired, there may not be a big advantage over a BA graduate, but many companies will offer a slightly higher starting salary or job grade. Another factor is that, when jobs are tight, companies may favour the broader design background and more mature approach to design that an MA graduate should be able to offer. I'm an engineer. Can I become a designer? Not as easily as you might think. It's a popular misconception that having an engineering background will be a big advantage, but that's not necessarily the case. In many ways, the requirements are quite different. The ability to get highly creative ideas down on paper fluidly is not something that can be easily taught and the rational approach of engineering may hamper more creative solutions at the early stages. It's a lot easier to take an original sketch idea and seek to make it more practical than taking a mundane-but-feasible theme and try to inject some flair into it. Another point to consider is that the ratio of engineers to designers in most car companies is around 20:1, so there are far better chances of being hired as an engineer than as a designer. Companies increasingly need good, creative engineers and, if your overwhelming desire is to work in the car industry, engineering may offer an alternative route into the business and prove just as satisfying as a career. Studio Engineers work closely with designers and modellers in the design studio to ensure that both the design and engineering objectives are met. Studierichting ATE/IPO, Automotive Design Versie 1.01, 1 februari 2012 Nick Tuinenburg, Roeland M.M. Hogt

48/54

Useful Resources: See our list of schools with transportation design courses Find more information in the Design Schools section of our Forums

6.1 Opleidingen De volgende link laat wat meer zien van een studieprogramma: http://www.artcenter.edu/datalog/ProgramResults.jsp Volg de daarnaast de links naar de sites: AIDE - Automotive Industrial Design Engineering This International Master´s Programme, organized by Chalmers University (Goteborg Sweden) provides comprehensive education in automotive industrial design engineering. The programme is run in English and is open to students from all countries. http://www.fy.chalmers.se/m/ppd/AutomotiveDesign/ Academy of Art University The Academy of Art University (San Francisco, CA) industrial design college offers on campus and online industrial design degree courses in product design, toy design, furniture design, transporation design and more. http://www.academyart.edu/ids/index.asp Art Center College of Design Art Center College of Design has been a leader in art and design education for nearly 75 years. The College offers undergraduate and graduate degrees in a wide range of disciplines, included a degree in Transportation Design. http://www.artcenter.edu/ CCS - College for Creative Studies The College for creative Studies (formerly known as the Center for Creative Studies) is located in Detroit (MI, USA) and is one of the leading arts education institutions. The Industrial Design Department offers courses in Furniture Design, Product Design and Transportation Design. http://www.ccscad.edu/ College for Creative Studies The College for Creative Studies, formerly known as the Center for Creative Studies, is a private, fully accredited, four-year college located in Detroit, offering Bachelor of Fine Arts degrees in eleven studio majors. The Industrial Design Dept. features courses in Automotive Design, Boat Design, Airplane Design, Motorcycle Design, Bicycle Design. http://www.ccscad.edu Coventry University - Automotive Design Automotive and transportation design undergraduate and postgraduate courses. http://www.corporate.coventry.ac.uk/cms/jsp/polopoly.jsp?d=844&a=6703 Studierichting ATE/IPO, Automotive Design Versie 1.01, 1 februari 2012 Nick Tuinenburg, Roeland M.M. Hogt

49/54

Espera Sbarro Franco Sbarro's training centre. It is located in Pontarlier (France) and offers a pluridisciplinary course associating both theory and practical knowledge. http://www.espera-sbarro.com.fr/ Istituto Europeo di Design IED (European Institute of Design) is based in Milan, Turin and Rome (Italy), Barcellona and Madrid (Spain) and Sao Paolo (Brazil). Depending on the location, it features many design-related courses, included degrees in Transportation Design and Industrial Design. http://www.ied.it/ Istituto di Arte Applicata e Design The Institute of Applied Arts and Design (IAAD, Turin, Italy) operates in different design areas: Transportation design, Industrial Design, Advertising & graphic design, Interior Design. http://www.iaad.it/ Master in Car Design and Mobility The Master in Car Design and Mobility (Milan, Italy) is a yearly Course organized by Domus Academy, an open project around the Italian design and fashion experience. http://www.mastercardesign.com/ Pforzheim School of Design The Pforzheim School of Design (Germany) is part of the Pforzheim University of Applied Sciences and offers courses in Industrial Design and Transportation Design. http://intl.fh-pforzheim.de Royal College of Art The Royal College of Art is the world's only wholly postgraduate university of art and design. It offers degrees in Industrial Design, Engineering and Vehicles Design. http://www.rca.ac.uk/ Scuola Politecnica di Design Based in Milan and Turin (Italy), SPD (Scuola Politecnica di Design) offers courses in Industrial Design, Interior Design and Transportation & Car Design. http://www.scuoladesign.com Umea Institute of Design Umeå Institute of Design at Umeå University (Sweden) provides four academic programmes focusing exclusively on industrial design and related specializations. Programmes range from bachelor to masters and doctoral levels and include Industrial Design and Transport Design. http://www.dh.umu.se/ …. en Nederland  Design Academy Eindhoven http://www.designacademy.nl  Industrieel Ontwerpen TU Delft www.io.tudelft.nl  … en wellicht later Hogeschool Rotterdam


50/54

6.2 Zelfstudiemogelijkheden Websites, tijdschriften    

Auto and design (in mediatheek vanaf april 2007) Vakblad in Engels/Italiaans www.carbodydesign.com Zeer compleet! www.designerspace.com Heel veel portfolio‟s! www.cardesignonline.com Zeer compleet!

Boeken en readers Zie referenties, daarnaast:  Vieweg, Handbuch Kraftfahrzeugtechnik In de mediatheek aanwezig, Zeer compleet boek over alle aspecten van de auto. Hoofdstuk 4 en 10 sluiten het meest aan op deze reader

6.3 Kansen Ontwerpwedstrijden

Algemene link: http://www.designerspace.com/pages/0contests/design/contests.html Peugeot design contest http://www.designerspace.com/peugeot-design-contest2007.html Algemene link: http://www.carbodydesign.com/car-designcompetitions.php Bedrijven sites Pininfarina http://www.pininfarina.com Bertone http://www.bertone.it/en/index1_en.htm Italdesign http://www.italdesign.com/dinamic/index.html Motio development http://www.motio.nl … er zijn er nog veel meer, ook de autofabrikanten zelf uiteraard


51/54

7 Referenties [1]

R.M.M. Hogt; Dictaat Autostyling; Fabulo design; 1989; netwerk

[2]

R.M.M. Hogt, R.Griebling; Dictaat inleiding voertuigaerodynamica; 1986;netwerk

[3]

R.M.M. Hogt; Rapportage ontwerp Faleon; Fabulo design; 8 mei 2005; netwerk

[4]

Roeland Hogt; Project Open Source Green Vehicle; 2007; netwerk

[5]

Roeland Hogt; Sketchbook Famulo; 1995; netwerk

[6]

Roeland Hogt; Ontwerpstudie d‟Amelie 2002; netwerk Eénweeksproject als inzending voor de Peugeot design contest.

[7]

Hogt, Staal; Projectopdrachten VIF01, Hogeschool Rotterdam 2006

[8]

Philip Jodido; Santiago Calatrava; Tashen 2003; ISBN-13: 978 3 8228 2354 5, ISBN-10: 3 8228 2354 6

[9]

Roeland Hogt; Uit toelatingswerk kunstacademie 2003

[ 10 ] R.M.M. Hogt; Reader Aandrijvingen; Hogeschool Rotterdam; A004, A005 en A008; 2006


52/54

8 Over de auteurs Nick Tuinenburg (1985) Levensdoel Het levensdoel is om door te breken als ontwerper. Buiten dat natuurlijk genieten van het leven. Professionele levensloop Omdat ik mijn studie nog niet heb afgerond, heeft mijn werk ervaring weinig te maken met mijn studierichting. Tot nu toe ben ik vooral werkzaam geweest in de horeca (Cafe ‟t Plein 2003-2004, Kade 4 2005-2005) en de motorbranche (Ultimate Motors 2001-2002, Safe Motors Zoetemeer, 2006-heden). Vormgeving buiten de HRO/ TU Delft  Logo en reclamemateriaal ontworpen voor Nagelstudio  Top 10 ontwerpwedstrijd op de AutoRai (2001) Opleiding 1998-2003

VWO, profiel Natuur en techniek

2003-2005 Technische Universiteit Delft, Industrieel Ontwerpen  Product analyze en ontwikkeling  Marktonderzoek naar product  Ergonomie van een product  Vormstudie 2005-heden Hogeschool Rotterdam, Industrieel Product Ontwerpen  Product analyze, ontwikkeling en modelbouw  Werken met patenten  Ergonomie van een product

Meer info: [email protected] Studierichting ATE/IPO, Automotive Design Versie 1.01, 1 februari 2012 Nick Tuinenburg, Roeland M.M. Hogt

53/54

Roeland M.M. Hogt (1965) Levensdoel Het levensdoel is „Levenskunst‟, in de betekenis van de verkenning, ontwikkeling en toepassing van persoonlijke talenten in harmonie met dierbaren en de maatschappij. Professionele levensloop Vanaf juni 2003:Hogeschool Rotterdam, cluster engineering, studierichting Autotechniek  Docent van diverse modules.  Integraal voertuigontwerpen en (duurzame) ontwikkeling 1990-2003: TNO Wegtransportmiddelen Delft  Projectleiding en -uitvoering van zowel onderzoeks- als ontwikkelingsprojecten in het werkgebied van de Voertuigdynamica voor de internationale automobielindustrie en overheden. 1988-1990 HTS Autotechniek Apeldoorn  Ontwikkeling, documentatie en implementatie van generieke software voor proefstandbesturing, data-acquisitie en dataverwerking  Nevenactiviteit: Docent voertuigvormgeving 1986-1988 Technische Universiteit Delft, laboratorium voor Voertuigtechniek  Ontwikkeling van software voor de band-wegdekinteractiemetingen  Organiseren, uitvoeren en verwerken van experimenten Nevenactiviteiten Vormgeving  Voertuigvormgeving (1986-heden)  Interieurarchitectuur, van detailontwerp tot totaal concepten (1990-heden) Vanaf 2003-2004 deeltijd opleiding interieurarchitectuur aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag. (jaar 1 gehaald maar niet verder gegaan) Kunst  Beeldende kunst in diverse stijlen en technieken Opleiding 1977-1982 1982-1986

HAVO HTS Autotechniek, afstudeerrichting Voertuigtechniek

Meer en meer info: www.fabulo.nl


54/54

Reader Automotive Design Theorie

Recommend Documents