ususmagisterestoptimusdocendodisc imusususmagisterestoptimusdocend odiscimusususmagisterestoptimusdo cendodiscimusususmagisterestoptim usdocendodiscimusususmagisteresto Mediawijsheid en ptimusdocendodiscimusususmagiste samenwerkend leren restoptimusdocendodiscimusususma LEERKRACHT gisterestoptimusdocendodiscimusus usmagisterestoptimusdocendodiscim “Van zoeken naar vinden” usususmagisterestoptimusdocendodi scimusususmagisterestoptimusdocen dodiscimusususmagisterestoptimusd ocendodiscimussusmagistsmagistere stoptimusdocendodiscimusrestoptim usdocendodiscimusususmagisteresto ptimusdocendodiscimusususmagiste restoptimusdocendodiscimusususma gisterestoptimusdocendodiscimusus usmagisterestoptimusdocendodiscim usususmagisterestoptimusdocendodi Versie 1.0
www.qlict.nl
Mediawijsheid en samenwerkend leren - LEERKRACHT
Inleiding In dit lesmateriaal wordt mediawijsheid geïntegreerd in het onderwijs. Het zoeken van informatie is tegenwoordig erg belangrijk, Mediawijsheid. Op iedere school wordt aan de leerlingen gevraagd om een werkstuk te maken, dit kan uitstekend samen gaan met goed zoeken. U maakt kennis met de zoekmachine van www.8-12.info, een mooie educatieve tool. Wat zijn de mogelijkheden. U leert zelf de voorbereidingen van een goede zoektocht naar informatie, waar u aan moet denken om de gevonden informatie te kunnen verwerken en hoe u de leerlingen in dit proces begeleidt. De zoekmachine is ook erg goed bruikbaar op het digitale schoolbord, www.8-12.info is niet gebonden aan een merk of type bord, computer, etc. Als aanvulling bij dit materiaal is het aan te raden om de volgende materialen als school aan te schaffen:
ISBN 978-90-4301-908-8 Auteur: Henk van Ess
www.essentieelleren.nl Auteurs: Barbara Pruijt & Els Snels
Bronvermelding Voor de totstandkoming van dit materiaal is gebruik gemaakt van de volgende bronnen: -
De Google Code – Henk van Ess Stel Essentiële vragen! – Barbara Pruijt & Els Snels Mindmappen voor leerlingen – KPC Groep Didactisch model Digilab – QLiCT Redactie advies: Maarten Sprenger – Sprenger Onderwijs
Note: Bij deze leerkrachten module hoort een leerling module. De leerling module bestaat uit een leerboek en een opdrachtenboek. De hulpkaarten in deze leerkrachten module en in het leerboek van de leerling komen overeen. Het opdrachtenboek is bedoeld als extra oefen mogelijkheid. © QLiCT www.qlict.nl
versie 1.0 juni 2011 t.b.v. TOF ontwerpend leren
2
Mediawijsheid en samenwerkend leren - LEERKRACHT
Inhoudsopgave Inleiding ..................................................................................................................................... 2 Bronvermelding .......................................................................................................................... 2 Inhoudsopgave ........................................................................................................................... 3 Ruimte voor aantekeningen ........................................................................................................ 4 Leerlingen kiezen een onderwerp ............................................................................................. 5 Waarom heeft de Leerling dit onderwerp gekozen? .................................................................. 6 Stel, een leerling weet echt géén onderwerp! ............................................................................. 7 Stel vragen aan het ONDERWERP -1- ...................................................................................... 8 Extra uitleg Woordweb .............................................................................................................. 9 Maak een woordweb ................................................................................................................ 10 Maak een tweede woordweb .................................................................................................... 11 Ruimte voor aantekeningen ...................................................................................................... 12 Maak gebruik van het woordenboek ........................................................................................ 13 Terugkijken .............................................................................................................................. 15 Essentiële vragenstellen in het kort .......................................................................................... 16 Wat wel en wat niet in het ondersteuningsproces .................................................................... 17 Gedrag verandert ...................................................................................................................... 18 Wat gaat de leerling nu doen? .................................................................................................. 19 Werken met 8-12.info .............................................................................................................. 20 Informatie beoordelen .............................................................................................................. 23 Plaatjes zoeken ......................................................................................................................... 25 Filmpjes zoeken........................................................................................................................ 26 Afbeeldingen/filmpjes beoordelen ........................................................................................... 27 Andere zoekmachines – zoeken wordt vinden ......................................................................... 29 Zoekmachine – Tips (1) ........................................................................................................... 30 Zoekmachine – Tips (2) ........................................................................................................... 31 Ruimte voor aantekeningen ...................................................................................................... 32 Kopiëren & Plakken, wanneer wel en wanneer niet ................................................................ 33 Ruimte voor aantekeningen ...................................................................................................... 34 Rapporteren & reflecteren ........................................................................................................ 35 Ruimte voor aantekeningen ...................................................................................................... 36 Verwerkingsvormen & Publiceren ........................................................................................... 37 Van Onderwerp tot publicatie in een stappenplan ................................................................... 38 De kwaliteiten van 8-12.info op een rijtje ................................................................................ 40 QLiCT Academie ..................................................................................................................... 41 © QLiCT www.qlict.nl
versie 1.0 juni 2011 t.b.v. TOF ontwerpend leren
3
Mediawijsheid en samenwerkend leren - LEERKRACHT
Aantekeningen Ruimte voor aantekeningen
© QLiCT www.qlict.nl
versie 1.0 juni 2011 t.b.v. TOF ontwerpend leren
4
Mediawijsheid en samenwerkend leren - LEERKRACHT
Kaart 1 Leerlingen kiezen een onderwerp Een belangrijke stap voordat de leerlingen gaan zoeken op www.8-12.info, is het bepalen van het onderwerp. Kenmerken van een onderwerp: -
Kort en eenvoudig taalgebruik. Het is géén vraag. Het richt zich op 1 punt.
Voorbeeld van een goed onderwerp zijn: -
De invloed van het regenwoud op het klimaat. - De regenwouden worden gekapt. - De auto rijdt op benzine. Er staat geen vraagteken achter! Als u de zin ontleedt, staat er maar 1 onderwerp in de zin!
Bruikbare onderwerpen: -
Uitspraken van iemand Uitspraken uit het nieuws Iets wat u of uw familie/vriend overkomen is. Foto of kop uit de krant Problemen om op te lossen.
Bron: Stel Essentiële vragen! – Barbara Pruijt & Els Snels
Opdracht: Wat is een goed onderwerp voor u? Waarom?
© QLiCT www.qlict.nl
versie 1.0 juni 2011 t.b.v. TOF ontwerpend leren
5
Mediawijsheid en samenwerkend leren - LEERKRACHT
Kaart 2 Waarom heeft de Leerling dit onderwerp gekozen? Kom er achter of er goed is nagedacht over het gekozen onderwerp! Stel vragen en vraag door.
ontdek of de leerling echt geïnteresseerd is in het onderwerp!
Hoe kom je aan dit onderwerp? Waarom kies je dit onderwerp?
De leerling die echt geen onderwerp weet, gaat naar hulpkaart 3.
Opdracht: Beantwoord deze vragen: Waarom de HOE-vraag? Waarom de WAAROM-vraag?
Waarom de interesse bij leerlingen controleren?
© QLiCT www.qlict.nl
versie 1.0 juni 2011 t.b.v. TOF ontwerpend leren
6
Mediawijsheid en samenwerkend leren - LEERKRACHT
Kaart 3 Stel, een leerling weet echt géén onderwerp! De leerling begint met goed na te denken over welke onderwerp! De leerling gaat naar www.8-12.info.
Op de startpagina van www.8-12.info staan allerlei wolkjes met de verschillende vakken op een basisschool. De leerling kiest uit de verschillende vakken. Daarna kiest de leerling een thema waarin zijn/haar interesse ligt of wordt gewekt. Er is keuze genoeg, maar het wordt in stapje aangeboden.
Als er geschikt onderwerp is gevonden gaat de leerling naar Hulpkaart 2. Opdracht: Voer zelf een zoektocht uit. Welk onderwerp heeft u gevonden? Waar heeft u het gevonden?: Onderwerp: Waar gevonden? Waarom is deze het geworden?
© QLiCT www.qlict.nl
versie 1.0 juni 2011 t.b.v. TOF ontwerpend leren
7
Mediawijsheid en samenwerkend leren - LEERKRACHT
Hulpkaart 4 Stel vragen aan het ONDERWERP -1Voordat de leerling gaat zoeken, starten we met vragen aan het ONDERWERP…
De vragenstorm regels! 1. Kom met zoveel mogelijk vragen. 2. Vragen niet beantwoorden of uitpluizen. 3. Schrijf elke vraag op. 4. Je mag niets aan het onderwerp veranderen. 5. Stel alleen vragen. 6. Zet uitspraken om naar vragen.
Herhaal deze regels bij elke vragenstorm oefening en ook tijdens de oefening, als handvat! Gebruik steekwoorden in plaats van hele zinnen en maak een Woordweb met: www.bubbl.us of www.mindmeister.com. Op de pagina hiernaast staat extra uitleg over een woordweb.
Verdeel de vragen in twee groepen. -
Open vragen (O) Gesloten vragen (G)
Gesloten vragen kun je beantwoorden met ‘ja’ of ‘nee’. Deze vragen kun je nodig hebben om bevestiging te krijgen tijdens je onderzoek. Bron: Stel Essentiële vragen! – Barbara Pruijt & Els Snels
© QLiCT www.qlict.nl
versie 1.0 juni 2011 t.b.v. TOF ontwerpend leren
8
Mediawijsheid en samenwerkend leren - LEERKRACHT
Hulpkaart 5 Extra uitleg Woordweb
Bron: Mindmappen voor leerlingen – KPC Groep © QLiCT www.qlict.nl
versie 1.0 juni 2011 t.b.v. TOF ontwerpend leren
9
Mediawijsheid en samenwerkend leren - LEERKRACHT
Aantekeningen Maak een woordweb
© QLiCT www.qlict.nl
versie 1.0 juni 2011 t.b.v. TOF ontwerpend leren
10
Mediawijsheid en samenwerkend leren - LEERKRACHT
Hulpkaart 6 Maak een tweede woordweb Voordat de leerlingen gaan zoeken…
De leerlingen bespreken met elkaar de gevonden vragen en de gevonden woorden in het woordweb. Er vindt overleg plaats met u als leerkracht. Zorg dat u zicht krijgt op het proces.
De leerlingen kiezen de drie belangrijkste vragen. Waarom zijn dit de belangrijkste vragen voor hen? Bespreek het goed met elkaar. Hoe zijn ze tot dit besluit gekomen?
Met 1 van de drie vragen wordt een nieuwe vragenronde gestart. Door deze vragenrondes gaan de leerlingen het onderwerp beter begrijpen, ze gaan nieuwe vragen ontdekken. Er wordt allerlei voorkennis geactiveerd en ze krijgen tevens allerlei extra zoekwoorden erbij.
Bron: Stel Essentiële vragen! – Barbara Pruijt & Els Snels
Opdracht: Wat zijn voor u voor- en nadelen van open- en gesloten vragen?: voordeel: Nadeel: © QLiCT www.qlict.nl
versie 1.0 juni 2011 t.b.v. TOF ontwerpend leren
11
Mediawijsheid en samenwerkend leren - LEERKRACHT
Aantekeningen Ruimte voor aantekeningen
© QLiCT www.qlict.nl
versie 1.0 juni 2011 t.b.v. TOF ontwerpend leren
12
Mediawijsheid en samenwerkend leren - LEERKRACHT
Hulpkaart 7 Maak gebruik van het woordenboek Voordat we gaan zoeken…
De leerlingen kiezen opnieuw de drie belangrijkste vragen uit de tweede vragenstorm. Bespreek met de leerlingen, waarom dit de belangrijkste vragen zijn? Deze tweede ronde helpt de leerlingen zich beter in het onderwerp te kunnen verdiepen. Alle vragen uit de 1e en 2de ronde leveren extra zoekwoorden en extra informatie op.
Laat de leerlingen synoniemen voor het onderwerp bedenken. www.mijnwoordenboek.nl/synonie mNL.php
Laat de leerlingen het onderwerp in het woordenboek opzoeken. www.woorden-boek.nl/ www.mijnwoordenboek.nl/
Het woordenboek en de synoniemen geven weer extra informatie over het onderwerp voor het werkstuk en om gerichter te kunnen gaan zoeken. Bron: Stel Essentiële vragen! – Barbara Pruijt & Els Snels
Opdracht: Op welke manier maakt u gebruik van het woordenboek en de synoniemenlijst?
© QLiCT www.qlict.nl
versie 1.0 juni 2011 t.b.v. TOF ontwerpend leren
13
Mediawijsheid en samenwerkend leren - LEERKRACHT
Aantekeningen 2C
© QLiCT www.qlict.nl
versie 1.0 juni 2011 t.b.v. TOF ontwerpend leren
14
Mediawijsheid en samenwerkend leren - LEERKRACHT
Hulpkaart 8 Terugkijken Om verder te kunnen gaan, moet de leerling ook achter zich kunnen kijken. Benoemen wat ze hebben gedaan en geleerd!
Laat de leerling terugkijken. Neem eventueel een spiegel mee. Laat de leerlingen het proces benoemen/verwoorden. Eerst in een gesprek, daarna in een verslag.. Het proces is van belang voor dit werkstuk maar ook voor komende werkstukken! Door vragen te stellen krijgt ook u beter zicht op het proces van de leerlingen. U kunt ze nog beter begeleiden.
Hoe heeft de leerling het gedaan? Wat heeft de leerling geleerd, tijdens de afgelopen vragenronde? Waarom zo?
Wat gaat de leerling nu doen? Hoe gaat de leerling de vragen gebruiken? Hoe gaat de leerling gebruik maken van wat hij/zij heeft geleerd? … Bron: Stel Essentiële vragen! – Barbara Pruijt & Els Snels
Opdracht: Welke vraag zou u nog meer aan de leerling vragen :
© QLiCT www.qlict.nl
versie 1.0 juni 2011 t.b.v. TOF ontwerpend leren
15
Mediawijsheid en samenwerkend leren - LEERKRACHT
Kaart 8A (alléén in leerkrachten handleiding) Essentiële vragenstellen in het kort Het stellen van vragen is essentieel voor leren, het kan leiden tot nieuwe ontdekkingen!
Introduceer “De Vragenstorm” met de daarbij horende regels. 1. Kom met zoveel mogelijk vragen. 2. Vragen niet beantwoorden of uitpluizen. 3. Schrijf elke vraag op. 4. Je mag niets aan het onderwerp veranderen. 5. Stel alleen vragen. 6. Zet uitspraken om naar vragen.
Het onderwerp, de leerlingen kunnen starten met vragen stellen.. De stappen van vragenstellen: 1. 2. 3. 4. 5.
Vragenstorm Open- en Gesloten vragen Stel de top 3 samen. Vraag door op de nummer 1 Stel nieuwe top 3 samen.
Reflecteer en Evalueer. De leerling denkt na over het proces, wat heeft de hij/zij er van geleerd. En wat zijn de vervolgstappen! Bepaal samen met de leerling de vervolgstappen. Wat gaat de leerling nou doen met de vragen die hij/zij heeft? Bron: Stel Essentiële vragen! – Barbara Pruijt & Els Snels
© QLiCT www.qlict.nl
versie 1.0 juni 2011 t.b.v. TOF ontwerpend leren
16
Mediawijsheid en samenwerkend leren - LEERKRACHT
Kaart 8B (alléén in leerkrachten handleiding) Wat wel en wat niet in het ondersteuningsproces Het stellen van vragen is het belangrijkste intellectuele gereedschap van de mens! Als leerkracht mag u wel: -
-Geef leerlingen tijd om na te denken. -Herhaal de Regels van de Vragenstorm -Ontvang de vragen neutraal met: “Dank je wel”
helpen vragen te formuleren. reflecteren op het formuleren van eigen vragen.
Als leerkracht gaat u niet… - Voorbeelden of antwoorden geven. De leerling volgt uw voorbeeld i.p.v. zelf nadenken. - Vragen of antwoorden herformuleren. Door het veranderen verdwijnt het eigenaarschap. - Oordelen over de vraag van de leerling. U geeft geen waarde aan vragen. - Onmiddellijk vragen van leerlingen beantwoorden. Hou het doel van de oefening voor ogen, leerlingen vaardiger maken in het formuleren van essentiële vragen.
Bron: Stel Essentiële vragen! – Barbara Pruijt & Els Snels
© QLiCT www.qlict.nl
versie 1.0 juni 2011 t.b.v. TOF ontwerpend leren
17
Mediawijsheid en samenwerkend leren - LEERKRACHT
Kaart 8C (alléén in leerkrachten handleiding) Gedrag verandert “Als u de vaardigheid van uw leerlingen in het stellen van de vragen niet onderhoudt, wie dan wel?”
Van: Verwachten dat vragen door de leerkracht geformuleerd wordt.
Van: Antwoord geven op vragen die door de leerkracht worden gesteld.
Van: Prioriteiten volgen van de leerkracht
Van: Leren alléén volgens het patroon van de leerkracht.
Naar: Formuleren van hun eigen vragen.
Naar: Zich richten op hun eigen vragen
Naar: Ontwikkelen van hun eigen prioriteiten
Naar: Uit zichzelf leren en óók van anderen
Bron: Stel Essentiële vragen! – Barbara Pruijt & Els Snels
© QLiCT www.qlict.nl
versie 1.0 juni 2011 t.b.v. TOF ontwerpend leren
18
Mediawijsheid en samenwerkend leren - LEERKRACHT
Hulpkaart 9 Wat gaat de leerling nu doen? Samen met de andere leerlingen en de leerkracht gaat de leerling plannen maken!
De informatie uit de voorgaande hulpkaarten zal hiervoor ingezet gaan worden. Welke stappen zullen er gezet moeten worden? Bij wie kan de leerling informatie vinden en van wie kan de leerling hulp krijgen? Welke vorm krijgt het werkstuk (zie hulpkaart 20)? Hoevaak is er overleg? Wanneer is het werkstuk af?
Nu kan de leerling gaan zoeken via www.8-12.info.
Opdracht: Op welke manier zou u nog meer de leerlingen kunnen ondersteunen?
© QLiCT www.qlict.nl
versie 1.0 juni 2011 t.b.v. TOF ontwerpend leren
19
Mediawijsheid en samenwerkend leren - LEERKRACHT
Hulpkaart 10 Werken met 8-12.info
Nu gaat de leerling met het onderwerp van Hulpkaart 1 t/m 9 aan het werk.
Of de leerling kiest voor de mogelijkheid van de onderwerpen in de wolkjes…
…of de leerling kiest aan de linker kant voor: -
© QLiCT www.qlict.nl
de vakgebieden. de zoekmachine via ‘Zoek’.
versie 1.0 juni 2011 t.b.v. TOF ontwerpend leren
20
Mediawijsheid en samenwerkend leren - LEERKRACHT In de zoekmachine typt de leerling hier het onderwerp…
…en kiest vervolgens een thema.
Na de keuze van het onderwerp, wordt het resultaat zichtbaar.
Bekijk de uitkomst! Wat valt u op? -
Wel of niet nieuw venster? Wel of niet bruikbaar? Wel of niet betrouwbare informatie links? Wel of niet begrijpbaar?
Een handig hulpmiddel voor de leerlingen is de zoekcirkel op de volgende bladzijde.
© QLiCT www.qlict.nl
versie 1.0 juni 2011 t.b.v. TOF ontwerpend leren
21
Mediawijsheid en samenwerkend leren - LEERKRACHT
© QLiCT www.qlict.nl
versie 1.0 juni 2011 t.b.v. TOF ontwerpend leren
22
Mediawijsheid en samenwerkend leren - LEERKRACHT
Hulpkaart 11 Informatie beoordelen
Leer leerlingen de gevonden informatie bedoordelen! Gebruik de 3 W’s en de 3 B’s!
De drie W’s o Wie is de eigenaar van de website? o Waarom is de website gemaakt? Wat is het doel? o Welke plaatjes zijn gebruikt en wat is de functie?
De drie B’s o Is de informatie Begrijpbaar? o Is de informatie Betrouwbaar? o Is de informatie Bruikbaar?
De gevonden informatie via 812.info, is eigenlijk altijd Begrijpbaar, Betrouwbaar en Bruikbaar. Daar worden de websites namelijk gecontroleerd Opdracht: Waarom is deze stap zo essentieel? Voeropdeze stap uit meten1 geselecteerd! zoekopdracht in 812.info en ook in Google. Gebruik het zelfde zoekwoord.
© QLiCT www.qlict.nl
versie 1.0 juni 2011 t.b.v. TOF ontwerpend leren
23
Mediawijsheid en samenwerkend leren - LEERKRACHT
Aantekeningen Wie –Waarom - Welke
© QLiCT www.qlict.nl
Begrijpbaar – Betrouwbaar – Bruikbaar
versie 1.0 juni 2011 t.b.v. TOF ontwerpend leren
24
Mediawijsheid en samenwerkend leren - LEERKRACHT
Hulpkaart 12 Plaatjes zoeken
Bij een werkstuk of publicatie horen natuurlijk ook plaatjes. Ook dat kan uitstekend binnen www.8-12.info.
Klik op het wolkje “Plaatjes zoeken”.
Vul het onderwerp in en druk op ‘Go’
Onder de ‘handig zoekmachine’ staan nog verschillende pagina’s waar je zelf kunt kijken/zoeken naar plaatjes.
Op nagenoeg alle plaatjes en teksten op internet rusten auteursrechten! Zomaar kopiëren is verboden, zo oordeelde de rechter onlangs. Op www.flickr.com vindt u rechtenvrije foto’s Opdracht: Zoek bij uw onderwerp een foto via 8-12.info.
© QLiCT www.qlict.nl
versie 1.0 juni 2011 t.b.v. TOF ontwerpend leren
25
Mediawijsheid en samenwerkend leren - LEERKRACHT
Hulpkaart 13 Filmpjes zoeken
Bij een werkstuk of publicatie kunnen natuurlijk ook filmpjes horen. Ook dat kan uitstekend bij www.8-12.info.
Klik op het wolkje “Filmpjes zoeken”.
De leerling kiest een ‘filmpjeszoeker’ die bij zijn/haar onderwerp past. Op www.8-12.info zijn erg veel mogelijkheden waar de leerling goede onderwijs filmpjes kun vinden.
Opdracht: Zoek bij uw onderwerp een filmpje via 8-12.info.
© QLiCT www.qlict.nl
versie 1.0 juni 2011 t.b.v. TOF ontwerpend leren
26
Mediawijsheid en samenwerkend leren - LEERKRACHT
Hulpkaart 14 Afbeeldingen/filmpjes beoordelen
Leer de leerlingen beoordelen of de gevonden plaatjes/filmpjes geschikt zijn. Voegt het plaatje/filmpje iets toe aan de opdracht. komt plaatje/filmpje van een betrouwbare site? Gebruik de drie W’s en de drie B’s.
De drie W’s o Wie is de eigenaar van de website? o Waarom is de website gemaakt? Wat is het doel? o Welke plaatjes zijn gebruikt en wat is de functie?
De drie B’s o Is de informatie begrijpbaar? o Is de informatie betrouwbaar? o Is de informatie bruikbaar?
De gevonden afbeeldingen/filmpjes via 8-12.info, zijn eigenlijk altijd begrijpbaar en betrouwbaar. Daar worden de websites namelijk op gecontroleerd en geselecteerd! Opdracht: Zoek een foto en filmpje op 8-12.info en doe dit ook via Google. Beoordeel ze beide.
© QLiCT www.qlict.nl
versie 1.0 juni 2011 t.b.v. TOF ontwerpend leren
27
Mediawijsheid en samenwerkend leren - LEERKRACHT
Aantekeningen WWW
© QLiCT www.qlict.nl
BBB
versie 1.0 juni 2011 t.b.v. TOF ontwerpend leren
28
Mediawijsheid en samenwerkend leren - LEERKRACHT
Hulpkaart 15 Andere zoekmachines – zoeken wordt vinden Stel dat een leerling naast 8-12.info toch ook een andere zoekmachine wil raadplegen. Dan zou de leerling gebruik kunnen maken van Google. Maar altijd eerst overleggen met de leerkracht! Google is niet zo makkelijk en veilig als dat iedereen denkt! Daarom hier wat tips! Hoog genoteerd staan bij Google betekend niet dat die site de juiste informatie levert! Wist u dat Google zich laten betalen voor zichtbaar of niet zichtbaar zijn… Denk nóg eens goed na. Ga proberen te voorspellen wat het antwoord op uw vraag kan zijn! Voer het vermoedelijke antwoord als zoekopdracht in bij Google.. Door deze manier van werken, gaat u niet uit van wat u zoekt maar van wat u wilt vinden! Ga niet uit van wat u zoekt, maar van wat u wilt vinden! Bron: De Google Code
© QLiCT www.qlict.nl
versie 1.0 juni 2011 t.b.v. TOF ontwerpend leren
29
Mediawijsheid en samenwerkend leren - LEERKRACHT
Hulpkaart 16 Zoekmachine – Tips (1)
Bedenk: Hoe zou u zelf iets opschrijven? -
“Met MSN kun je…” “Met paardrijden kun je…”
En voer dat in bij de Zoekmachine. Zet de vraag tussen aanhalingstekens. Hierdoor bepaalt u de volgorde van de woorden en niet de zoekmachine. Gebruik naast uw zoekwoord het woordje ‘is’. Hierdoor vindt u meningen en uitspraken. Met: Allintitle: en dan het zoekwoord Kunt u zoeken in de titel van de websites. Als het in de kop staat zal de rest van de site er ook wel over gaan. Met: drie puntjes kunt u zoeken als u getallen niet precies meer weet. Bijvoorbeeld. “Willem van Oranje geboren 1…31”
Bron: De Google Code
© QLiCT www.qlict.nl
versie 1.0 juni 2011 t.b.v. TOF ontwerpend leren
30
Mediawijsheid en samenwerkend leren - LEERKRACHT
Hulpkaart 17 Zoekmachine – Tips (2) Controleermiddel. Plaats uw gevonden antwoord tussen aanhalingstekens en uw zoekonderwerp tussen aanhalingstekens en starten maar. Gebruik het *teken Soms weet je bijvoorbeeld een naam niet meer. Dan kun je op die plek een * in de zoekvraag invullen. Bijvoorbeeld: “Eiffeltoren is * meter” of “Afsluitdijk is *kilometer” Maak gebruik van de vertaalfunctie van Google. www.translate.google.com
Plaats de vertaling in de zoekmachine. Door te zoeken in een andere taal en het weer terug te vertalen vergroot u de kans op een goede bron!
Bron: De Google Code
Opdracht: Probeer deze zoektips allemaal uit. Wat zijn uw ervaringen?
© QLiCT www.qlict.nl
versie 1.0 juni 2011 t.b.v. TOF ontwerpend leren
31
Mediawijsheid en samenwerkend leren - LEERKRACHT
Aantekeningen Ruimte voor aantekeningen
© QLiCT www.qlict.nl
versie 1.0 juni 2011 t.b.v. TOF ontwerpend leren
32
Mediawijsheid en samenwerkend leren - LEERKRACHT
Hulpkaart 18 Kopiëren & Plakken, wanneer wel en wanneer niet
Op nagenoeg alle plaatjes en teksten op internet rusten auteursrechten! Zomaar kopiëren is verboden, zo oordeelde de rechter onlangs. Op www.flickr.com vindt u rechtenvrije foto’s
Het kopiëren en plakken met de computer is erg makkelijk, maar soms mag het wel en soms mag het niet!
De leerling schrijft teksten in eigen woorden! Wil een leerling de tekst letterlijk gebruiken, dan moet hij/zij toestemming vragen aan de schrijver.
Het internetadres waar de leerling de informatie heeft gelezen of het plaatje/filmpje vanaf heeft gehaald, mag wel gekopieerd en geplakt worden voor de Bronvermelding. Maar ook om boektitels te kopiëren, of om iemand te citeren.
Bronvermelding is erg belangrijk! Uit respect voor de eigenaar van de informatie. Ook is het verplicht de bron te noemen. Het geeft de betrouwbaarheid van het werkstuk weer, omdat de lezer de informatie kan controleren. De zoekmachine vermeld je niet! Het is een Opdracht: Kopieer en plak een paar regels uit een werkstuk op internet in hulpmiddel. Google. Start met zoeken. Wat gebeurt er? © QLiCT www.qlict.nl
versie 1.0 juni 2011 t.b.v. TOF ontwerpend leren
33
Mediawijsheid en samenwerkend leren - LEERKRACHT
Aantekeningen Ruimte voor aantekeningen
© QLiCT www.qlict.nl
versie 1.0 juni 2011 t.b.v. TOF ontwerpend leren
34
Mediawijsheid en samenwerkend leren - LEERKRACHT
Hulpkaart 19 Rapporteren & reflecteren
Bij het rapporteren brengt de leerling verslag uit aan de leerkracht wat er tijdens het maken van het werkstuk is gebeurt. Hoe is het werkstuk tot stand gekomen. De leerkracht stelt verduidelijkingsvragen.
Doordat de leerling rapport uit brengt blikt hij/zij ook direct terug en reflecteert op het afgelopen proces. De leerkracht krijgt nog meer inzicht in het proces.
Door reflecteren en rapporteren krijgt de leerkracht en de leerling inzicht in het product en het proces. Kan het werkstuk ge presenteert worden of moet er nog wat worden bijgeschaafd, dat wordt door de leerkracht tijdens deze gesprekken bepaald.
Opdracht: Houdt u in uw groep dit soort gesprekken?
© QLiCT www.qlict.nl
versie 1.0 juni 2011 t.b.v. TOF ontwerpend leren
35
Mediawijsheid en samenwerkend leren - LEERKRACHT
Aantekeningen Ruimte voor aantekeningen
© QLiCT www.qlict.nl
versie 1.0 juni 2011 t.b.v. TOF ontwerpend leren
36
Mediawijsheid en samenwerkend leren - LEERKRACHT
Hulpkaart 20 Verwerkingsvormen & Publiceren Een werkstuk hoeft niet altijd in Word gemaakt te worden, het kan ook in… -
Word (tekst) PowerPoint (tekst & plaatje) Excel (rekenprogramma) PDF (digitale print) PicoZone (kleine magazine) Audacity - MP3 (geluid) Calameo (digitaal magazine) Picasa (foto) Flip (film) Google Earth (wereld orientatie) Photostory 3 (fotofilmpjes maken)
Misschien ken jij er nog wel een paar? -
… …
Kijk ook eens op www.8-12.info
Als de productie klaar is kunt u ‘m eventueel publiceren in het QLiCT Lab
. … en er zijn nog veel meer mogelijkheden…
Opdracht: Welke vorm zou u leuk lijken om een werkstuk in te maken en waarom?
© QLiCT www.qlict.nl
versie 1.0 juni 2011 t.b.v. TOF ontwerpend leren
37
Mediawijsheid en samenwerkend leren - LEERKRACHT
Hulpkaart 21 & 22 Van Onderwerp tot publicatie in een stappenplan Nu ga je in een groepje het zelf nogmaals proberen! Bepaal het onderwerp.
Stel vragen en maak een woordweb
Ga opzoek in het woordenboek en naar synoniemen.
Kijk samen met je groep en de meester/juf terug naar wat je tot nu toe hebt gedaan en geleerd.
Maak plannen en afspraken voor jullie werkstuk
Met de zoekwoorden ga je naar www.8-12.info, nu start de zoektocht!
Plaatjes en filmpjes zoeken. © QLiCT www.qlict.nl
versie 1.0 juni 2011 t.b.v. TOF ontwerpend leren
38
Mediawijsheid en samenwerkend leren - LEERKRACHT
Informatie beoordelen: Wie, Waarom, Welke? Begrijpbaar, Betrouwbaar, Bruikbaar?
Na overleg met de meester/juf mag je heel soms ook gebruik maken van een andere zoekmachine. Gebruik de zoektips (zoekkaart 1112-13). We knippen en plakken de gevonden tekst niet in ons werkstuk, maar zeggen het in onze eigen worden! Plak het internetadres van site waar je informatie gevonden hebt, op de pagina met Bronvermelding. Maak er een mooi werkstuk van, presenteer het aan jouw klas en publiceer voor jouw school/ouders etc.
© QLiCT www.qlict.nl
versie 1.0 juni 2011 t.b.v. TOF ontwerpend leren
39
Mediawijsheid en samenwerkend leren - LEERKRACHT
8-12.info De kwaliteiten van 8-12.info op een rijtje Kinderen oriënteren zich steeds zelfstandiger op internet, opzoek naar de juiste informatie. De nieuwe zoekmachine van 8-12.info biedt uw leerlingen een duidelijke structuur bij het zoeken op internet. Zowel op school als thuis. Inhoud De zoekmachine van 8-12.info: - zoekt thematisch op websites geschikt voor kinderen; - sluit aan op de leergebieden van de basisschool; - is gericht op zelfstandig gebruik door Kinderen; - werkt interactief met duidelijke feedback; - is overzichtelijk, makkelijk en veilig. - heeft een rustige en heldere vormgeving; - bevat geen reclame of commerciële links. Exclusief voordeel QLiCT - netwerken Voor de gebruikers van het QLiCT Netwerk zijn er een aantal exclusieve voordelen: - Snelkoppeling naar de zoekmachine staat al voor u klaar; - Koppeling van de zoekmachine met het QLiCT Lab (indien uw school hierover beschikt) - Een onbeperkt aantal zoekresultaten bij elke zoekactie Prijs Het gebruik van de zoekmachine www.8-12.info is gratis. Opties Training: van Zoeken naar Vinden - Persoonlijke training - Teamtraining - Begeleiding in de klas Informatie / aanmelden Voor informatie en/of vragen kunt u contact opnemen met onze afdeling Onderwijs en Innovatie via
[email protected] of 020-6401311. Of vraag uw Regiocoördinator om een demonstratie.
© QLiCT www.qlict.nl
versie 1.0 juni 2011 t.b.v. TOF ontwerpend leren
40
Mediawijsheid en samenwerkend leren - LEERKRACHT
QLiCT Academie Rondom ICT bieden wij u de volgende mogelijkheden: QLiCT in de Klas Wij komen bij u op school een (halve of hele) dag een ICT-project begeleiden. Bijvoorbeeld om één van onze producten uit de digikist (www.digikist.nl) bij u op school in te zetten. Denk bijvoorbeeld aan het gebruik van een digitale microscoop of het gebruik van de Flipvideocamera of het inzetten van digitale fotoapparatuur. We begeleiden uw leerlingen bij het gebruik van deze middelen en maken de leerkracht wegwijs in de wijze waarop deze middelen kunnen worden ingezet in het dagelijkse onderwijs. Wanneer u een projectdag wilt over een door uzelf gekozen onderwerp, dan verzoeken wij u contact met ons op te nemen over de mogelijkheden. Google Earth in de klas Google Earth is een programma dat gebruikt van maakt van satellietbeelden. Tijdens de twee bijeenkomsten wordt uitgebreid stilgestaan bij zowel de technische als de educatieve mogelijkheden van Google Earth. ICT met Kleuters Met kleuters aan de slag met een digitale camera, microfoon en PowerPoint. Deze activiteit is zeer geschikt voor het bevorderen van het lezen en de ontwikkeling van de woordenschat. Digitaal prentenboek maken In twee bijeenkomsten laten we zien hoe digitale prentenboeken een rol kunnen spelen in de taalontwikkeling. Het belangrijkste onderdeel is het zelf maken van het prentenboek. Digiborden Onze cursussen digitale schoolborden bieden een breed spectrum op gebruik van het bord in de klas. Vanaf de keuze voor een bepaald bord tot een gevorderde didactische scholing begeleiden we u bij het opdoen van de specifieke kennis. We leren u natuurlijk omgaan met het bord en de bijbehorende software, maar we gaan ook in op het gebruik van het bord in de klas. We geven u de handvatten om het bord een daadwerkelijke meerwaarde te laten betekenen voor uw onderwijs. We geven u de skills en tools om het bord succesvol in te zetten. Daarnaast bieden wij nog tal van cursussen omtrent ICT en Basisonderwijs. Bijvoorbeeld cursussen Word, Excel, PowerPoint, maar ook creatief gebruik van de computers in de school. Kijk voor ons volledige aanbod op www.qlictacademie.nl Op onze website vindt u voorbeelden van opdrachten die bij verschillende cursussen horen. Ook kunt u uw eigen werk uploaden, zodat anderen dit kunnen gebruiken.
© QLiCT www.qlict.nl
versie 1.0 juni 2011 t.b.v. TOF ontwerpend leren
41