Psychogeriatrie of gerontopsychiatrie.
Psychogeriatrie : geneeskunde – cognitieve beperkingen
Gerontopsychiatrie – psychiatrische ziekenhuizen - curatief
Bedenkingen • Binnen gerontopsychiatrie goede balans vinden tss. psychiatrische zorgverlening & somatische hulpverlening. Indien somatische zorg overheerst = psychogeriatrie • Verschillende factoren verantwoordelijk voor verhoogd zorgprofiel: – Verantwoordelijkheidsgevoel hulpverlener – Onbekendheid gerontopsychiatrie – Norm voor personeelsbestaffing
Verpleegkundige vaardigheden: herkennen van en omgaan met • • • •
Depressie Dementie Psychose Probleemgedrag
Depressie
Depressie herkennen • Observatie • Criteria van een depressie • Moeilijkheden om depressie te herkennen bij ouderen
Omgaan met ouderen met depressie • Uitgangspunt : afhankelijkheid – zware draaglast – laag zelfbeeld – risico op depressiviteit • Hoe? - Autonomie/zelfrespect bevorderen: zorg aanvaarden om autonoom te blijven - Evenwicht draaglast/draagkracht: zinvol leven in alle omstandigheden
Dementie
Dementie herkennen • Via onderzoek: – Anamnese – Neurologisch onderzoek, EEG – Bloedonderzoek – Beeldvormend onderzoek, CT-hersenen – Duplexonderzoek v/d halsvaten – Psychologisch testonderzoek – ONO-test ./..
• Via ziektebeeld: – Criteria van dementie – Evolutie van dementie – Vormen van dementie • • • •
dementie van het Alzheimer type vasculaire dementie ziekte van Pick …
Omgaan met ouderen met dementie • Uitgangspunt: competenties ontwikkelen • Hoe? – – – –
Geruisloos corrigeren Geheugenproblemen Communiceren met een persoon met dementie Reageren op iets dat de persoon verkeerd doet
• Tips bij omgaan met dementerenden met moeilijk hanteerbaar gedrag. • Wij moeten ons aanpassen, dementerende kan niet meer leren !
Verschil dementie en depressie (./..) DEMENTIE
DEPRESSIE
Begin
Meestal onduidelijk
Dikwijls duidelijk aanwijsbaar
Verloop
Langzaam, chronisch Soms snel, progressief progressief
Bewustzijn
Meestal goed
Helder
Geheugen & Oriëntatie
Globaal amnestisch Syndroom
Meestal goed bewaard doch erg vertraagd
Verschil dementie en depressie DEMENTIE
DEPRESSIE
Cognitie
Afasie, apraxie & agnosie
Goed bewaard, performantie zeer wisselend
Emotionele expressie
Labiel, soms zeer wisselend
Constant bedrukt
Ziektegevoel, -inzicht
Meestal afwezig
Duidelijk besef
Lichamelijke veranderingen
Komen voor, staan zelden op voorgrond
Typisch: verminderde eetlust, slaapstoornissen, constipatie
Etiologie
Enkelvoudig (organiciteit)
Psychische, sociale en/of lichamelijk uitlokkende factoren
Prognose
Niet reversiebel
Behandelbaar
Psychose
Psychose herkennen • Achterdocht • Hallucinaties • Diagnose via amnestisch onderzoek & observatie • Beroep doen op andere hulpdiensten (vb. politie) • Weinig vertrouwen t.o.v. professionele hulpverleners • Achtervolgings-, vergiftigings- of jaloersheidswaan
Omgaan met ouderen met psychose • Uitgangspunt: - ouderen = jongeren - negatieve / positieve symptomen
• Hoe? -
Medicamenteuze behandeling Prikkelarme omgeving Behandeling van waan Werken met doelgedrag Richtlijnen voor afdelingswerking
Probleemgedrag
Probleemgedrag herkennen 1. Algemeen. Vanuit rusthuis naar psychiatrische afdeling. Ontstaan van probleemgedrag kunnen we begrijpen: - individuele factoren - omgevingsfactoren - lichamelijke factoren - psychische factoren ./..
• 2. Definitie - moeilijk gedrag – communicatie - agressie – uiting • 3. Verschillende oorzaken & verschillende vormen: – consumentisme – claimend gedrag – agressie
Omgaan met ouderen met probleemgedrag Algemeen. - Kernwoorden: bevestiging, begrenzing, positieve aandacht. - Grondhouding: nieuwsgierigheid. - Eénzelfde aanpak voor het team.
Tips voor een gesprek: - Vriendelijke houding - Bespreek het gedrag - Evenwicht bewaren tussen + & opmerkingen - Duidelijk je grenzen aangeven - Herhaal in jouw woorden wat de ander verteld heeft - Gebruik IK-boodschappen
jou
Claimend gedrag • Kennis verwerven over en in kaart brengen van betekenis/factoren van claimend gedrag • Bieden van houvast en structuur • Versterken van zelfvertrouwen • Gevaar: motivatie en plezier in het werk kunnen afnemen + grotere werkdruk
Tips bij omgaan met actieve & passieve agressie. • Frustratie-agressie = “door het lint gaan”: eerst laten uitrazen, zoeken naar de oorzaak. • Instrumentele agressie = actief: veiligheid; preventie; inhoudelijk niet in discussie treden • Passieve agressie: stilstaan bij frustratie van oudere, reden achterhalen; motiveren, stimuleren. • → Agressie blijft onaanvaardbaar!
