elkom w e t r a h n a v t n U be ndag*! e k e r k in t u e H op de u snel in f ij r h c s r… a a M k.nl, in t u e .h w w w via want verosl p=ervinoscl!hrijving *max. 2 deelnem
Nationale Heutink Rekendag
Programma en presentaties 27 Januari 2010 in de Reehorst te Ede
27 Januari 2010 in de Reehorst te Ede
Programma
Dagvoorzitter:
Evelien Harberink
09.30 – 10.00 Inloop (koffie)
13.40 – 14.10 Lezing door Maarten Westerduin en Prof. Dr. Jan van Manen
10.00 – 10.10 Opening 10.10 – 10.40 Lezing Gert Gelderblom Gert Gelderblom is als leerkracht werkzaam geweest binnen zowel het regulier als speciaal onderwijs. Daarna werkte hij ruim tien jaar als opleidingsdocent (specialisatie rekenen-wiskunde) op een pabo. Als auteur en eindredacteur is hij betrokken geweest bij de ontwikkeling van verschillende methoden. Op dit moment is hij vanuit het Projectbureau Kwaliteit van de PO-raad als projectleider verantwoordelijk voor de rekenverbetertrajecten. Bij CPS verschenen van hem de boeken Effectief omgaan met verschillen in het rekenonderwijs (2007) en Effectief omgaan met zwakke rekenaars (2008). Bekend werd Gert vooral vanwege de brochure Iedereen kan leren rekenen (2009). Alle scholen voor primair onderwijs in Nederland hebben deze brochure vanuit de PO-raad gratis toegestuurd gekregen. Effectieve aanpakken bij versterking van het rekenonderwijs – wat werkt? Goed rekenonderwijs heeft alles te maken met de kansen van kinderen in hun vervolgopleiding en in de samenleving. De media-aandacht voor het rekenonderwijs heeft het belang dat de samenleving aan goed rekenonderwijs toekent nog eens onderstreept. Maar wat doet er eigenlijk toe wanneer we het rekenonderwijs op scholen sterker willen maken? In deze lezing zet Gert Gelderblom voor u de belangrijkste ingrediënten op een rij die in elk geval nodig zijn om tot duurzame verbetering van het rekenonderwijs te komen. Daarbij maakt hij gebruik van onderzoeksresultaten uit (inter)nationale literatuur en van ervaringen opgedaan in schoolverbeteringsprojecten. Zijn verhaal wordt afgewisseld met praktische tips en adviezen waarmee u de volgende dag direct zelf aan de slag kunt.
10.50 – 11.30 1ste ronde presentaties
Maarten Westerduin is verbonden aan de Christelijke Hogeschool Windesheim en directeur van School of Information Sciences en School of Built Environment & Transport Prof.dr. J.A. van Maanen is verbonden aan: Utrecht University, Freudenthal Institute for Science and Mathematics Education, Dept. of Mathematics (Chair) Wizzworld De methode Wizzworld biedt kansen aan de nieuwe generatie! Deze totaal andere rekenmethodiek voor het primair onderwijs combineert de motiverende factoren van gamen met de kerndoelen voor het rekenonderwijs. Onder auspiciën van wetenschappers en topontwikkelaars wordt er een nieuwe manier van leren rekenen geïntroduceerd die volledig past in de huidige organisatie van de basisschool. Bovendien combineert Wizzworld het realistisch rekenen met het klassiek cijferen waardoor de leerstof beter ingeoefend wordt.
14.20 – 15.00 3de ronde presentaties 15.00 – 15.15 Pauze 15.15 – 16.00 Onderwijscabaret Frik 16.00 – 16.15 Afsluiting met verloting van een grandioze prijs 16.15 – 17.00 Gelegenheid tot napraten onder genot van een hapje en drankje
11.40 – 12.20 2de ronde presentaties 12.20 – 13.30 Lunch
Gert Gelderblom
Maarten Westerduin
rte welkom U bent van ha rekendag*! nk ti eu H op de u snel in ijf hr sc Maar… tink.nl, eu .h via www l! = l want vo vochr ijving ers per ins
*max. 2 deelnem
Nationale Heutink Rekendag
Presentaties Maatwerk rekenen
Pluspunt
Door: Emine Guntepe, voorlichter bij Uitgever Malmberg
Door: Wendy Ligt, voorlichter Uitgever Malmberg
Maak kennis met Maatwerk rekenen, het enige complete remediërende rekenpakket voor het basisonderwijs. Maatwerk rekenen staat bekend om zijn stap-voor-stap-aanpak, de motiverende computeroefeningen en de uitgebreide ondersteuning voor de leerkracht. In deze presentatie komt dat allemaal aan bod.
Maak kennis met de nieuwe versie van Pluspunt! Wat is het verschil met de vorige versie? Wat zijn de belangrijkste kenmerken van de nieuwe versie? Deze presentatie geeft u een goed beeld van de nieuwe Pluspunt. Belangrijke vernieuwingen worden uitgelicht, zoals de zorgvuldige, stapsgewijze opbouw van de lesstof, het structureel oefenen en herhalen en de praktische differentiatiemogelijkheden.
Kleuterplein en rekenen Door: Emine Guntepe, voorlichter bij Uitgever Malmberg Hoe maken kinderen kennis met rekenen in het geïntegreerde pakket Kleuterplein? Welke leerdoelen rekenen komen in Kleuterplein aan bod en op welke manier? Aan de hand van voorbeelden vertellen we u er meer over. Ook komen de nieuwe kleuterpakketten bij Pluspunt en De wereld in getallen aan bod.
De wereld in getallen Door: Dick Vijge, voorlichter Uitgever Malmberg De nieuwe versie van De wereld in getallen bouwt voort op het sterke fundament van de drie vorige edities. Maar met een eigentijdse invulling, waaronder een weektaak voor zelfstandig werken en praktische differentiatie op drie niveaus. In deze presentatie maakt u kennis met de nieuwe versie van De wereld in getallen en wordt dieper ingegaan op de belangrijkste vernieuwingen.
Rekenrijk Door: Alice Fahner, account manager Noordhoff Uitgevers Leren rekenen is een uitdaging. Voor de kinderen in uw klas, maar ook voor u. Bij het ontwikkelen van een rekenmethode voor het basisonderwijs richten we ons niet alleen op de leerling, maar zeker ook op de leerkracht. Gebruiksgemak en plezier in het onderwijs geven, behoren wat ons betreft tot de belangrijkste doelstellingen. Rekenrijk is voor veel kinderen en leerkrachten al jaren een fijne plek om te leren rekenen. Met de nieuwe editie wordt die plek er alleen maar leuker, leerzamer en aantrekkelijker op.
rte welkom U bent van ha rekendag*! nk ti eu H op de u snel in ijf hr sc Maar… tink.nl, eu .h via www want vol = vol! ing
ers per inschrijv
*max. 2 deelnem
Presentaties Heutink Reken zeker
Wizwijs
Door: Helga van der Weijden, account manager Noordhoff Uitgevers
Door: Wim Peters, voorlichter Zwijsen
Als je aan de slag gaat met cijfers, gaat er een wereld voor je open. Een verrassende omgeving vol logica, symbolen en vaardigheden. Heb je die vaardigheden eenmaal onder de knie, dan wordt het nog leuker in de wereld van de cijfers. Je gaat je er steeds meer thuisvoelen. Je ontdekt dat de cijfers óók in je eigen leven een belangrijke rol spelen. Reken zeker is een nieuwe methode die van rekenen weer een helder en aantrekkelijk vak maakt. De kinderen in uw klas maken kennis met de uitgangspunten van het rekenen. Op ieder niveau ontwikkelen ze snel en zonder omwegen de basisvaardigheden van het rekenen. Daarna wordt er gewerkt aan het begrip. Reken zeker leert uw kinderen veilig en stapsgewijs rekenen.
‘Als ik groot ben, word ik chirurg, zeker weten…’ Kies voor Wizwijs. Wim Peters zal u, aan de hand van reacties van gebruikers van Wizwijs, informeren over de heldere structuur van de methode. U krijgt antwoord op vragen als: Waar blijkt de uitdaging voor leerlingen uit? Het handelen vormt dus een goede rekenbasis? Vinden kinderen rekenen weer leuk? Hoe zijn de resultaten? Wat valt er te zeggen over het niveau van Wizwijs? Hoe wordt het toetsgedeelte van de methode ervaren? Hoe bevalt het werken met uitsluitend verbruiksmateriaal? Hoe werkt de didactische methode?
Alles telt Door: Berry Blom, Anniek Noorman, Monique Adank, Uitgever ThiemeMeulenhoff ThiemeMeulenhoff verzorgt de presentatie van Alles telt, een rekenmethode voor groep 1 t/m 8. (inclusief Alles telt voor iedereen) Aan de hand van het materiaal en de software wordt u door de methode heen geleid. De methode heeft een geïntegreerd programma voor de zeer zwakke leerling, de meer- en hoogbegaafde en de taalzwakke leerling.
Schatkist en rekenen Door: Anouk Hofstee, voorlichter Uitgeverij Zwijsen ‘De kracht van Schatkist zit ook in beginnende gecijferdheid’ Anouk Hofstee zal samen met u, aan de hand van de dagelijkse actualiteit , de uitgave Schatkist onder de loep nemen. Daarbij komt aan bod: • De didactische achtergrond rondom de rekenontwikkeling bij kleuters • De uitgangspunten en invulling van rekenen in Schatkist … … gekoppeld aan de praktijk van alledag • Ervaringen en resultaten uit de praktijk • De nieuwste ontwikkelingen
Nationale Heutink Rekendag Handig rekenen op een eierrek?
Edumat
Door: Frans Moerlands, consultant Edumat Frans Moerlands is educatief ontwerper. Vanuit zijn achtergrond als methodeontwikkelaar, onderzoeker en materiaalontwerper, laat hij zijn licht schijnen op het modelgebruik bij het rekenen tot 10 en 20. Het rekenrek dat in de meeste methodes het centrale modelmateriaal is, blijkt niet altijd te voldoen. In de metafoor van de ijsberg schetst Frans een beeld van de rekenwiskundige ontwikkeling van de leerlingen en analyseert hij de functie van de modelmaterialen. Duidelijk wordt dat er op modelniveau wat te kiezen valt. Handen, maar met name ook eierdozen blijken vaak een prima alternatief voor het rekenrek. Het verhaal biedt een heldere theorie met een praktische uitwerking. Vooral geschikt voor RT’ers en leerkrachten uit de onderbouw.
Gecijferdheid : een pleidooi voor wiskundige redzaamheid
APS
Door: Kees Hoogland, senior consultant wiskunde, rekenen, gecijferdheid bij APS
Ernstige rekenproblemen en de aanpak hiervan via diagnosticerend onderwijs
Fontys
Door: Peter de Wert, kerndocent senior adviseur Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg De Nederlandse Vereniging tot Ontwikkeling van het Rekenwiskunde Onderwijs (NVORWO) heeft het initiatief genomen om te komen tot een protocol Ernstige Rekenwiskunde Problemen en Dyscalculie. Binnen dit protocol staat o.a. het voorkomen van ernstige rekenwiskunde problemen centraal. Er wordt in dit kader gesproken over diagnosticerend rekenwiskunde onderwijs. Centraal staat signalering en diagnostiek op groepsniveau, gekoppeld aan de vorderingen binnen de methode. De leerkracht stuurt bij aan de hand van observaties in de groep en diagnostische gesprekjes met de individuele leerling. In deze workshop wordt ingegaan op enerzijds ernstige rekenwiskunde problemen (en dyscalculie) en anderzijds het diagnosticerend onderwijs.
We willen kinderen voorbereiden op een wereld die werkelijk tsjokvol kwantitatieve verschijnselen zit. Zijn rekenboekjes en testen en toetsen dan genoeg? Wat zou je allemaal nog meer kunnen doen? Een kijkje in de keuken van functionele gecijferdheid: ideeën, voorbeelden en (inter)nationale ontwikkelingen. En beelden, heel veel beelden!
Met sprongen vooruit
Rekenen en het digitale schoolbord
Met Sprongen Vooruit is een productief oefenprogramma voor zwakke rekenaars in het getallengebied tot 100. Door de getallen fysiek te laten beleven, visuele ondersteuning, spelvormen en het maken van eigen producties krijgen de kinderen meer grip op de getallen. Door Met Sprongen Vooruit te werken, krijgt u meer zicht op de doorgaande leerlijn, de didactiek van rekenen en het leerproces van uw leerlingen. Het programma kan naast elke rekenmethode gebruikt worden.
Door: Wouter Würdemann, senior consultant Heutink ICT Het digitale schoolbord is aan een opmars bezig en niet zonder reden; het geeft de leerkracht een krachtig hulpmiddel bij de instructie. Rekenen leent zich bij uitstek om alle facetten van een digitaalschoolbord te benutten en je instructie te verlevendigen en aantrekkelijker te maken. Tijdens deze workshop wordt u gedemonstreerd hoe het digitale schoolbord in combinatie met de rekenles te gebruiken is. Van de kleuters tot en met groep 8 ziet u lesvoorbeelden voorbijkomen; laat u inspireren!
Door: Alette Lanting Alette Lanting heeft een eigen bedrijf Lanting Onderwijsadvies en werkt als freelancer voor Methodeplus. Ze begeleidt scholen en individuele leerkrachten met het optimaliseren van het rekenonderwijs en implementaties van nieuwe rekenmethodes in het Primair Onderwijs Naast begeleiding geeft ze ook veel workshops en rekencursussen, zoals Met Sprongen Vooruit (groep 1 t/m 5).
rte welkom U bent van ha rekendag*! nk ti eu H op de u snel in ijf hr sc Maar… tink.nl, eu .h via www l! = l want vo vochr ijving ers per ins
*max. 2 deelnem
Presentaties Fred van de rekenflat
De Rekentoren
Door: Drs. Simone de Groot
Door: Jelly Frijlink, Hetty Wouda
Fred van de rekenflat laat kinderen van groep 1,2 en 3 op speelse, actieve en vooral kleutereigen manier kennis maken met de rekenvoorwaarden. Fred van de rekenflat is in feite een poppenkast met 10 verdiepingen en 5 bewoners die hilarische “reken avonturen” beleven. De 5 bewoners staan representatief voor de 5 rekendomeinen die jonge kinderen zich eigen moeten maken willen zij een goede aansluiting krijgen bij het rekenonderwijs van groep 3. Met welke kleutermethode u ook werkt, de rekenflat is altijd eenvoudig toe te passen. De ideeën van meervoudige intelligentie zijn verwerkt in de handleiding. Leerkrachten onderbouw geven aan zeer veel plezier te ervaren bij het geven van rekenlessen met dit verrassend eenvoudige leermiddel.
De Rekentoren geeft vorm aan alle aspecten van het voorbereidende rekenen middels het gebruik van concrete materialen. Op basis van de tussendoelen en leerlijnen voor het rekenonderwijs zijn er zeer gevarieerde oefeningen en werkvormen ontwikkeld. De rekentoren heeft als doelgroep 1-2-3, met de nadruk op de groepen 2 en 3 en bestaat uit de toren zelf, alle benodigde materialen en opdrachtkaarten en een handleiding. In de workshop zal het zwaartepunt liggen bij de directe en praktische toepassingen in de groep.
Tijdens deze Heutink Rekendag wordt de Rekenflat voor het eerst getoond. De auteur Simone de Groot zal op haar eigen humoristische wijze de flat aan u uitleggen. Een primeur die u beslist niet mag missen! Reactie van leerkracht onderbouw Jenaplanschool Apeldoorn: “Het lijkt wel of Simone de Groot op knopjes drukt waardoor je het rekenonderwijs aan jonge kinderen ineens zo eenvoudig ziet. We doen er de laatste jaren veel te ingewikkeld over! “
Het belang van dagelijks instructie in de rekenles Door: Sjoerd Huitema, schoolbegeleider en ontwikkelaar/auteur van materialen voor het reken-wiskundeonderwijs Bij rekenen zijn er vaak flinke niveauverschillen tussen de kinderen in een klas. Om goed te leren rekenen hebben kinderen echter alle instructie nodig, liefst dagelijks. Dat kan alleen met een strakke organisatie waarbij rekening wordt gehouden met de capaciteiten van ieder kind. In deze presentatie krijgt u concrete voorbeelden van effectief rekenonderwijs met dagelijks instructie.
Experimenteren met grafieken
Freudenthal Instituut
Door: Frans van Galen, medewerker van het Freudenthal Instituut
Simone de Groot
De wereld verandert snel en veel veranderingen hebben te maken met ICT. Door de computer is ook de manier waarop we met getallen omgaan anders geworden. Overal wordt verwezen naar percentages, trends, toe- en afname; alles lijkt gekwantificeerd te worden. Om kinderen voor te bereiden op de toekomst, zou meer aandacht moeten worden besteed aan het representeren van gegevens en de computer moet hierbij een grote rol spelen. In de workshop wordt via voorbeeldactiviteiten gepresenteerd hoe het onderwijs in de bovenbouw beter zou kunnen inspelen op de vaardigheden die de maatschappij vraagt.
Presentaties Profiteren van evalueren Door: Sylvia van Os (SLO)
Nationale Heutink Rekendag Opbrengstgericht werken met kleuters? Hoezo? Door: Anneke Noteboom (SLO)
Tegenwoordig heeft iedereen het over ‘opbrengstgericht werken’. Wat betekent dat voor ons rekenonderwijs? Moeten we dan om de haverklap gaan toetsen? Gaan we dan toetsgericht werken? Kost het meer tijd en worden de leerlingen hier wel beter van? Hoe haalbaar is het eigenlijk? In deze workshop gaan we op in wat opbrengstgericht (en doelgericht) werken inhoudt voor het rekenonderwijs in de praktijk, zowel op schoolniveau, groepsniveau als leerlingniveau. Uit onderzoek blijkt dat als je gegevens van leerlingen niet alleen verzamelt, maar ook goed analyseert, bespreekt en interpreteert, je kinderen op basis hiervan veel gerichter kunt ondersteunen bij hun leerproces. Dit zal de leeropbrengsten verhogen en daarbij ook de kwaliteit van de begeleiding. Immers, je sluit zo goed mogelijk aan bij wat de leerlingen begrijpen, kennen en kunnen. Onze insteek is praktisch: welke leerlinggegevens kun je verzamelen en hoe kun je ze interpreteren? Wat kunnen vervolgstappen zijn waarbij je zo goed mogelijk aansluit bij de leerling en de rekenmethode die je hanteert. Hoe kun je (reken)doelen formuleren die haalbaar zijn, voor leraar en leerling? Ofwel, hoe kun je ‘profiteren van evalueren’? Vorm: workshop met actieve werkvormen/casussen waarbij je zelf ervaart hoe je kunt profiteren van evalueren. Doelgroep: directie, ib-ers, rekencoördinatoren en leraren bovenbouw.
Leerkrachten zullen zich in hun onderwijs, in het kader van opbrengstgericht werken, steeds meer richten op gebruik van leerlinggegevens en leeropbrengsten van kinderen. Wat betekent dat concreet voor het werken in groep 1 en 2? Gaan we dan (nog meer) toetsen afnemen? Moeten we dan meer aanbodsgericht gaan werken? Maar dat past toch niet bij de ontwikkeling van kleuters? Tijdens deze workshop gaan we op deze vragen in, maar ook op vragen als ‘hoe weet ik of deze jonge leerling zich naar wens ontwikkelt, hoe kan ik juist goed aansluiten bij zijn ontwikkeling? Wat is belangrijk voor de kinderen om met succes in groep 3 te starten en hoe kan ik kinderen die dreigen een achterstand op te lopen, signaleren en stimuleren? We bespreken op een interactieve manier aan de hand van praktische voorbeelden en tips uit de praktijk hoe je opbrengstgericht werken in de onderbouw kunt stimuleren op het gebied van rekenen, in het bijzonder de ontwikkeling van getalbegrip. We bespreken doelen en hoe je hiermee om kunt gaan. Daarbij is volop ruimte om met elkaar van gedachten te wisselen en de do’s en dont’s met elkaar te bespreken.
Hoogbegaafdheid en rekenonderwijs Door: Inge Slaats van Kikidio, expertisecentrum hoogbegaafdheid
Alles draait om evenwicht! De huidige rekendiscussie nader toegelicht Door: Anneke van Gool, ontwikkelaar/auteur van materialen voor het rekenwiskundeonderwijs In de media laait geregeld een discussie op over het rekenonderwijs. Daarbij is er geen gebrek aan ongenuanceerde meningen die veelal neerkomen op: ‘Vroeger was alles beter’. In deze presentatie wordt deze rekendiscussie in een historisch perspectief geplaatst. Hoe zag het rekenonderwijs er vroeger uit? En waarom is in de jaren ‘80 het realistisch rekenen ingevoerd? Vervolgens komt de gulden middenweg aan bod: evenwichtig rekenen. Daarbij wordt aangegeven hoe dat concreet gestalte kan krijgen in de rekenles.
Inge Slaats werkt al jaren fulltime met hoogbegaafde kinderen, waarvan de laatste 5 jaar in haar praktijk voor begeleiding van hoogbegaafde kinderen Kikidio, o.a. door het leiden van plusklassen. Dit schooljaar is zij een particuliere school voor hoogbegaafde kinderen gestart: Montessorischool Kikidio, de 1e montessorischool ter wereld voor hoogbegaafde kinderen, en de enige die parttimers (de plusklassers) en fulltimers (de schoolkinderen) in een groep combineert. Haar specialisme is het werken met materialen/leermiddelen en vooral de manier waarop je ze in inzet met hoogbegaafde kinderen. In de workshop wordt een korte visie gegeven op wat materiaal geschikt maakt voor deze kinderen en daarna worden alle deelnemers uitgedaagd zelf aan de slag te gaan met het kennismaken met de beste rekenmaterialen van dit moment. Een echte actieve workshop.
Nationale Heutink Rekendag
Voor advies op maat: Tel: (0548) 53 66 66 Fax: (0548) 53 66 99 E-mail:
[email protected] [email protected]
Informatie- en creatief afhaalcentrum Rijssen Galvanistraat 1 Industrieterrein De Mors Tel: (0548) 53 66 66 Fax: (0548) 53 66 99
Postadres: Heutink Postbus 242 7460 AE Rijssen
Informatiecentrum Drachten (Locatie Adverium) Lavendelheide 21 9202 PD Drachten Tel: (0512) 58 47 70
Bezoekadressen: Informatie- en creatief afhaalcentrum Ede Galvanistraat 12-1 Industrieterrein Frankeneng Tel: (0318) 64 04 42 Fax: (0318) 63 22 57
Openingstijden Informatiecentra: Maandag t/m vrijdag van 9.00 uur tot 16.30 uur
