Pijn. Matthieu Berenbroek. Pijn 2 - Matthieu Berenbroek PIJN. Wat is Pijn?

Pijn Matthieu Berenbroek

Pijn 2 - © Ma tthieu Berenbroek 1998-2008

PIJN Pijn 2 - © Ma tthieu Berenbroek 1998-2008

Wat is Pijn?


1

PIJN Pijn is een onaangename, sensorische en emotionele ervaring die gepaard gaat met feitelijke of mogelijke weefselschade of die wordt beschreven in termen van een dergelijke beschadiging –

(Merskey: IASP, 1979)


schade

pijn

geen schade

geen pijn


Descartes’ opvatting over pijn dualisme Deeltjes van het vuur zijn in staat om het deel van de voet die ze raken in beweging te brengen. Ze trekken dan aan een draadje dat er aan vast zit en openen de ingang van een porie waar het draadje eindigt. De poriën gaan naar het gevoelscentrum dat zich volgens Descartes in de pijnappelklier bevindt. Uit het boek L’Homme (1644) Pijn 2 - © Ma tthieu Berenbroek 1998-2008

2

Dr. Henry Knowles Beecher WO II Anzio, Italië Gewonde soldaten hadden geen pijn


Weefselbeschadiging = pijn • Verklaart niet: – Pijn zonder weefselbeschadiging – Geen pijn met weefselbeschadiging – Chronische pijn – Fantoom pijn – Invloeden van psychologische, sociale en spirituele invloeden


Pijn is een ervaring • Het zenuwstelsel geeft waarschuwende prikkels door maar of dat leidt tot een pijnervaring hangt van veel factoren af • Nociceptie wordt pas pijnervaring in de hersenen • Pijn zit altijd tussen je oren Pijn 2 - © Ma tthieu Berenbroek 1998-2008

3

Aspecten van pijn Pijn is onaangenaam Pijn is per definitie subjectief Er is een relatie?? met weefselschade Persoonlijke factoren spelen een rol


Aspecten van Pijn • Sensorisch/perceptueel – Waar en hoeveel pijn

• Emotioneel - Negatieve gevoelens

gedrag

• Cognitief / evaluatief –evaluatie, interpretatie en conceptualiseren Pijn 2 - © Ma tthieu Berenbroek 1998-2008

pijngedrag

Model van Loeser

pijnbeleving pijngewaarwording nociceptie


4


Vlaeyen et al. Pain 1995

indeling van pijn • acute pijn • chronische pijn: meer dan 3 maanden klachten en geen reactie op gebruikelijke therapie

• benigne chronische pijn • maligne chronische pijn • chronisch terugkerende pijn


Acute pijn Waarschuwing signaalfunctie


5

Lepra: bacterie die de perifere zenuwen beschadigt: verlies van pijnsensatie analgesie


Vitale sensibiliteit • Geeft informatie over veranderingen die de levensfuncties direct zouden kunnen beïnvloeden (vita = leven) • Geeft aanleiding tot lichamelijke reacties (hartactie, bloeddrukstijging, roodheid) • Geeft aanleiding voor emotionele reacties (angst, alertheid, pijn) Pijn 2 - © Ma tthieu Berenbroek 1998-2008

Nociceptieve en neurogene pijn • Nociceptieve pijn: weefselbeschadiging – stoffen komen vrij die zenuwuiteinden prikkelen of die de prikkeldrempel verlagen (sensitizatie)

• neurogene pijn: het zenuwstelsel zelf is beschadigd – Geen verschijnselen van ontsteking

• deafferentiatiepijn of centrale pijn Pijn 2 - © Ma tthieu Berenbroek 1998-2008

6

Nociceptive pijn = pijn veroorzaakt door weefselbeschadiging.

Stoffen komen vrij die zenuwuiteinden prikkelen of die de prikkeldrempel verlagen


Weefselbeschadiging Inflammatie sensitizatie C noradrenaline, serotonine, prostaglandine, bradykinine en substance P. Pijn 2 - © Ma tthieu Berenbroek 1998-2008

A-delta vezel: primaire pijn, gelokaliseerd

C-vezel: secundaire pijn, diffuus, emotioneel gekleurd Pijn 2 - © Ma tthieu Berenbroek 1998-2008

7

dikke en dunne vezels


doorsnede door het ruggenmerg


Referred pain


8

Melzack and Wall 1965

Poorttheorie of Gatecontrol theory


pijnmodulatie ruggenmergniveau TENS massage

radiofrequente behandelingen (rhizotomie)

Medicatie Pijn 2 - © Ma tthieu Berenbroek 1998-2008

Opstijgende banen


9

S1: primaire sensorische cortex SII

Insula

Blauw = somatotropisch Rood = affectief

Cingulate cyrus Pijn 2 - © Ma tthieu Berenbroek 1998-2008

oefentherapie


Melzack and Wall 1965


10

Nociceptieve en neurogene pijn • Nociceptieve pijn: weefselbeschadiging – stoffen komen vrij die zenuwuiteinden prikkelen of die de prikkeldrempel verlagen (sensitizatie)

• neurogene pijn: het zenuwstelsel zelf is beschadigd! – Geen verschijnselen van ontsteking

• deafferentiatiepijn of centrale pijn Pijn 2 - © Ma tthieu Berenbroek 1998-2008

Neurogene pijn • Centrale zenuwstelsel • Perifere zenuwbeschadiging – – – –

Diabetes AIDS Amputatie (fantoom) Compressie

• Brandende, schietende pijn – Allodynie – Hyperalgesie – hyperpathie Pijn 2 - © Ma tthieu Berenbroek 1998-2008

Ectopic firing / Crosstalk


11

Behandeling Fysiotherapie / Medicijnen


Fysiotherapie • Ijs – Gate control – Geleidingssnelheid C – vezels – sensorische en motorische zenuwgeleidingssnelheid – zwelling


TENS


12

Massage


WHO analgesic ladder • NSAIDS • Milde opiaten – (codeine)

• Sterke opiaten – (morfine)


Niet - opioïden • NSAID’s – Niet steroïde anti – inflammatoire analgetica = vooral prostaglandine synthetase remmers

• Paracetamol • Acetylsalicylzuur (aspirine) • Ibuprofen •

Bijwerkingen: maagbezwaren, bloedstolling

• Cox-2 remmers Pijn 2 - © Ma tthieu Berenbroek 1998-2008

13

salix alba wilgenbast


Aspirine, acetylsalicylzuur


Nurofen = ibuprofen


14

Saridon, combinatiepreparaat paracetamol 250mg

propyfenazon 150mg

coffeïne 50mg


COX-2 remmers • Selectieve prostaglandinesynthetase remmers – Minder maagklachten – Vioxx – Celebrex


Opioïden • grijpen aan op verschillende specifieke receptoren (µ,κ,σ) • verwerking nociceptieve prikkels, ademhalingsdepressie, optreden stemmingsveranderingen, constipatie

• gevoeligheid zeer individueel • verslaving? Pijn 2 - © Ma tthieu Berenbroek 1998-2008

15

Opioïden • Paracetamol / codeïne • Tramadol – Opiaatagonist – Inhibitie heropname van norepinephrine en serotonine


Behandeling bij neurogene pijn • • • •

farmacotherapie anti – depressiva anti – epileptica – neurontine NMDA-antagonisten

• neuromodulatie of chirurgische ingrepen • cognitieve, gedragsmatige behandeling Pijn 2 - © Ma tthieu Berenbroek 1998-2008

Trigeminal nerve surgery


16

Pijn. Matthieu Berenbroek. Pijn 2 - Matthieu Berenbroek PIJN. Wat is Pijn?

Recommend Documents