Pedagogisch werkplan
BSO Aspelin, BSO Billiton, BSO Rosa, BSO Villa Nova, BSO Kikkersloot, BSO Fantaziehuis 2015
Vleutenseweg 422 3532 HX Utrecht 030 – 294 3995
[email protected]
VOORWOORD
De organisatie De BSO`s Majellapark/Lombok maken deel uit van Ludens. Ludens biedt professionele kinderopvang en telt diverse kinderdagverblijven en locaties voor buitenschoolse opvang in vrijwel de hele stad Utrecht. Ook verzorgt Ludens op diverse basisscholen de tussenschoolse opvang. Ludens staat ervoor dat kinderen zich bij ons thuis voelen. Ludens staat dichtbij de ouders en kinderen, werkt wijkgericht en speelt in op de ontwikkelingen in de leefomgeving, in de buurt. Ludens staat voor kinderopvang in de buurt. Onze naam is gebaseerd op de Latijnse term "homo ludens": de spelende mens. Spelen is belangrijk voor kinderen, voor hun ontwikkeling en ontspanning. Bij Ludens kunnen de kinderen lekker samen spelen. Wij vinden dat goede kinderopvang iets toevoegt aan de kwaliteit van leven van jonge kinderen en hun ouders. Het gebied Majellapark/Lombok/Dichterswijk bestaat uit 6 BSO- locaties en 2 kinderdagverblijven. Dit pedagogisch plan beschrijft de werkwijze van de BSO`s. -
BSO Aspelin: Vleutenseweg 422. BSO Aspelin heeft één stamgroep van 20 kindplaatsen voor kinderen van 4-8 jaar. Er worden kinderen opgevangen van de Asch van Wijckschool, de Kameleonschool en de Villa Novaschool, op maandag, dinsdag en donderdag na school van 14.00-18.00 uur, van 15.00-18.00 uur, of van 16.00 – 16.00 uur, afhankelijk van de schooltijd. Op woensdag en vrijdag van 12.00-18.00. Na 18.00 uur bestaat er de mogelijkheid te kiezen voor verlengde opvang tot 18.30 uur. Ouders dienen dit aan te geven.
-
BSO Villa Nova: Staringstraat 1. BSO Villa Nova vangt kinderen op van de Villa Novaschool, en kent 3 stamgroepen. Er is een stamgroep van 20 kinderen van 4 – 6 jaar, en 2 stamgroepen van 10 kinderen van 6 - 8 jaar. De kinderen worden opgevangen op maandag, dinsdag en donderdag na school van 15.00 - 18.00 uur. Na 18.00 uur bestaat er de mogelijkheid te kiezen voor verlengde opvang tot 18.30 uur. Ouders dienen dit aan te geven. Op woensdag en vrijdag worden de kinderen van BSO Villa Nova opgevangen op BSO Aspelin.
-
BSO Billiton: Billitonkade 44-45. BSO Billiton kent 2 basisgroepen: groep rood van maximaal 10 kinderen, groep groen maximaal twintig kinderen. Op BSO Billiton worden kinderen van Jenaplanschool De Brug opgevangen in de leeftijd van 4 – 8 jaar. De kinderen worden opgevangen op maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag na school van 14.15 - 18.00 uur. Op woensdag van 12.30 - 18.00 uur. Na 18.00 uur bestaat er de mogelijkheid te kiezen voor verlengde opvang.
-
BSO Rosa : Malakkastraat 6. BSO Rosa kent 2 stamgroepen. Stamgroep van 20 kinderen van 4-6 jaar, en 1 stamgroep met 10 kinderen van 6-7 jaar. De kinderen worden opgevangen op maandag, dinsdag en donderdag na school, van 14.15 - 18.00 uur. Na 18.00 uur bestaat de mogelijkheid om te kiezen voor verlengde opvang tot 18.30. Ouders dienen dit aan te geven. Op woensdag en vrijdag worden de kinderen opgevangen op BSO Billiton.
-
BSO de Kikkersloot: Louis Couperusstraat 85. BSO Kikkersloot kent 2 stamgroepen van 20 kinderen van De Asch van Wijckschool. Een stamgroep met kinderen in de leeftijd van 4 - 5 jaar, en een stamgroep met kinderen in de leeftijd van 6 – 7 jaar. De kinderen worden opgevangen op maandag, dinsdag en donderdag na school van 14.00 - 18.00 uur. Na 18.00 uur bestaat er de mogelijkheid te kiezen voor verlengde opvang tot 18.30 uur. Ouders dienen dit aan te geven. Op woensdag en vrijdag worden de kinderen opgevangen op BSO Aspelin.
-
BSO Fantaziehuis: Cartesiusweg 23. Op deze BSO worden kinderen opgevangen van Basisschool De Brug, de Villa Novaschool, de Asch van Wijckschool en de Kameleonschool. BSO Fantaziehuis heeft 7 basisgroepen van 10 kinderen in de leeftijd van 8-12 jaar Aan elke basisgroep is een vaste medewerker verbonden, de mentor van de kinderen. De kinderen worden opgevangen op maandag, dinsdag en donderdag na school van 14.00-18.00 uur, van 14.15 – 18.00, van 15.00-18.00 of van 16.00-18.00, afhankelijk van de schooltijd. Op woensdag en vrijdag van 12.00-18.00, van 12.30 – 18.00, of van 14.00 – 18.00 (ook weer afhankelijk van de schooltijd). Na 18.00 uur bestaat er de mogelijkheid te kiezen voor verlengde opvang tot 18.30 uur. Ouders dienen dit aan te geven.
Pedagogisch werkplan naam locatie, versie 2015
2
Voor alle BSO locaties (met uitzondering van BSO Fantaziehuis) geldt dat het eetmoment het gezamenlijke moment is. Dit geeft rust en veiligheid De medewerkers hebben dan meer contact met de kinderen en praten met de kinderen. Op BSO Fantaziehuis gaat het anders. De kinderen komen hier vanaf verschillende scholen op verschillende tijden binnen. Ze gaan iets eten zodra ze op de BSO komen, op verschillende tijden. De kinderen hebben een mentor die dagelijks extra aandacht voor zijn/haar mentorkinderen heeft. Aan het eind van de middag is er een gezamenlijk theemoment. De BSO`s van cluster Majella worden aangestuurd door een teamleider. Zij werkt vanuit het kantoor op KDV Aspelin, samen met de teamleider van KDV Aspelin. Bij calamiteiten zijn de teamleiders op kantoor bereikbaar, of mobiel. De teamleiders fungeren als achterwacht voor elkaar. Bij afwezigheid van beide leidinggevenden tijdens ziekte en vakanties fungeert de teamleider van KDV het Palet als achterwacht. Geschiedenis. Dit pedagogisch werkplan van de BSO`s Lombok/Majella is ontstaan in de periode van november 2014 - december 2015. We kwamen in totaal zeven keer bij elkaar om ons oude werkplan te bespreken. Aan deze bijeenkomsten namen pedagogisch medewerkers deel van alle BSO-locaties deel, evenals de teamleider en de gebiedsmanager. Ook de oudercommissie heeft met ons meegelezen en gedacht. Dat heeft geleid tot dit geheel herziene werkplan, waarin we beschrijven hoe wij op de BSO`s in Lombok/Majella omgaan met de kinderen. Het werkplan geeft ouders een beeld van onze BSO`s en is voor onszelf een richtlijn en houvast. Dit pedagogisch werkplan van de BSO`s in Majellapark/Lombok is nu klaar, maar onze eigen ontwikkeling gaat natuurlijk door. Het werkplan is een proces waaraan we blijven werken. We evalueren het jaarlijks en stellen het waar nodig bij. Wij houden dit werkplan levend door er met elkaar over in gesprek te blijven en nodigen bij deze ook de ouders uit op dit plan of de dagelijkse praktijk te reageren, zodat we altijd weer stof tot nadenken hebben.
*De officiële functiebenaming is ‘pedagogisch medewerker’. Wij korten dit af als pm-er.
Pedagogisch werkplan naam locatie, versie 2015
3
INHOUDSOPGAVE
1.
Pedagogische doelen en uitgangspunten ------------------------------------------------------------ 5
2.
Pedagogisch handelen -------------------------------------------------------------------------------------- 6
3.
2.1.
De Groeimeter------------------------------------------------------------------------------------------- 6
2.2.
Met elkaar ------------------------------------------------------------------------------------------------ 6
2.3.
Communicatie----------------------------------------------------------------------------------------- 10
2.4.
Het spelende kind ------------------------------------------------------------------------------------ 12
Samenwerken met ouders ------------------------------------------------------------------------------- 16
Bijlage 1: Groepsindeling en dagindeling ---------------------------------------------------------------- 17 Bijlage 2: Rituelen en feesten --------------------------------------------------------------------------------- 22 Bijlage 3: Ondersteuning beroepskrachten ---------------------------------------------------------- - 23 Bijlage 4: Omgaan met bijzondere gebeurtenissen------------------------------------------------ - 24 Bijlage 5: Kinderopvang gedurende extra dagdelen ---------------------------------------------- - 25 Bijlage 6: Omgaan met samenvoegen van groepen ----------------------------------------------- - 26 Bijlage 7: Seksuele ontwikkeling van kinderen ----------------------------------------------------- - 27 -
Pedagogisch werkplan naam locatie, versie 2015
4
1. Pedagogische doelen en uitgangspunten De visie van Ludens Ludens biedt verantwoorde opvang die bijdraagt aan een goede en gezonde ontwikkeling van het kind, in een veilige omgeving. Ons doel is om kinderen emotionele veiligheid te bieden. We geven kinderen de mogelijkheden om hun persoonlijke en sociale competenties te ontwikkelen en bieden ze de kans om zich de waarden en normen van onze samenleving eigen te maken. De pedagogische uitgangspunten staan op onze Groeimeter. Op de achterzijde van de Groeimeter staat onze visie op opvoeden verwoord:
Bij Ludens kijken we naar de kinderen die voor ons staan. Ludens ziet kinderen als uniek, competent, krachtig en creatief: kinderen hebben van oorsprong al heel veel in huis. Onze pedagogiek gaat uit van wat een kind allemaal al is en kan, rijk aan mogelijkheden om zichzelf uit te drukken. Wij bieden de kinderen een veilige omgeving waarin zij zelf, in hun eigen tempo., de wereld kunnen ontdekken. Een plek om te kijken naar die wereld, hierover na te denken en zelf te komen tot oplossingen voor problemen die zich in hun wereld voordoen. Wij denken dat het heerlijk is voor een kind om te experimenteren, te ervaren, te spelen, te onderzoeken en vooral ook om te doen. Om te merken dat je als kind gezien wordt en dat er echt naar je geluisterd wordt. Dat er veel positieve aandacht voor je is en dat er ook duidelijke grenzen worden gesteld. En dat we steeds kiezen voor win-winoplossingen. Wij bieden een plek waarin kinderen met elkaar zijn, waarin ze leren om samen besluiten te nemen en respect te hebben voor iedereen die anders is. Waarin ze verantwoordelijkheid leren nemen en zich verbonden voelen met elkaar. Een omgeving waarin kinderen begeleid worden door pm-ers, die vertrouwen in hen hebben en een voorbeeld zijn waar ze van kunnen leren en die hun werk doen met hart en ziel en die de kinderen iedere dag weer stimuleren: ‘Probeer het maar, je kunt het best!’
Pedagogisch werkplan naam locatie, versie 2015
5
2. Pedagogisch handelen 2.1. De Groeimeter Op de voorkant van de Groeimeter hebben we in 12 items samengevat hoe wij werken aan onze pedagogische doelen en uitgangspunten:
Samen kun je meer: we werken aan verbondenheid, we doen het samen Zo kan het ook!: we hebben aandacht voor ieders eigen wijze Wij lossen het samen wel op: we zoeken met elkaar naar win-win-oplossingen Wat vinden jullie ervan?: we nemen kinderen serieus en geven hen een stem Fijn dat je vertelt wat er is: we communiceren op een respectvolle manier Goed gedaan!: we geven veel positieve aandacht aan de kinderen Je vliegt!: we werken met plezier Mmm, lekker appeltje: we geven het goede voorbeeld Bij ons mag je vies worden: we geven ruimte aan kinderen, laten kinderen zelf ontdekken Spring maar, ik vang je op: we bieden uitdagingen aan kinderen en stellen grenzen Wat heb je gevonden?: we kijken en luisteren goed naar wat kinderen bezig houdt Probeer het maar!: we hebben vertrouwen in kinderen
In dit hoofdstuk beschrijven we wat deze items concreet betekenen voor ons praktische pedagogisch handelen.
2.2. Met elkaar Samen kun je meer
Groepsgevoel Wij zorgen voor een prettige sfeer in de groep. Dit doen we door rust uit te stralen en het gezellig te maken. We zorgen ervoor dat ieder kind lekker bezig is en zijn eigen plek kan vinden in de groep.. Dit doen we door regelmatig coöperatieve spellen te doen, door binnenkomers te doen aan het begin van de middag, en afsluiters aan het einde. Dit zijn korte spelletjes om de overgang te maken naar de groep, of het groepsgebeuren af te sluiten.
Op alle locaties ligt een werkboek met coöperatieve spellen, deze map pakken we er regelmatig bij om met elkaar de dag te openen of af te sluiten met een spel. In vakanties werkt dit heel prettig, zeker als er twee locaties op één locatie worden opgevangen, de groep krijgt door middel van een leuke binnenkomer gelijk binding met elkaar. We vinden het belangrijk dat de kinderen elkaars namen kennen, en zich thuis voelen in de groep. Op BSO Fantaziehuis (8+) gebruiken we de koffer van verbondenheid. Hierin zitten materialen die gebruikt kunnen worden voor activiteiten die het groepsgevoel versterken. “Wij” We stimuleren het sociale spel van de kinderen door de inrichting in de ruimte (binnen en buiten), de aanwezige spelmaterialen en de activiteiten die we aanbieden. De ruimtes zijn ingedeeld in verschillende hoeken. Naarmate kinderen ouder worden hebben ze meer behoefte om zich met leeftijdsgenoten in een eigen ruimte terug te kunnen trekken. We doen dagelijks activiteiten waarbij we samen bezig zijn. We betrekken de kinderen in het organiseren van activiteiten. Zo leggen we bijvoorbeeld materialen klaar en bepalen samen met de kinderen wat we ermee zullen gaan doen.
Pedagogisch werkplan naam locatie, versie 2015
6
De pedagogisch medewerkers maken deel uit van de groep. Ze zitten tussen de kinderen, en vertellen ook over zichzelf in gesprekken met de kinderen. Ze spelen mee met activiteiten. De medewerkers noemen we geen “juf” of “meester”, we noemen ze bij naam. Als er nieuwe kinderen komen, houden we een intake gesprek met de ouders. Op de BSO laten we een nieuw kind alles zien, en helpen hem of haar een plekje te vinden in de groep. We stellen hem duidelijk voor aan de rest van de groep. Soms koppelen we een kind dat er al langer is, aan een nieuw kind om deze wegwijs te maken op de BSO. Tafelmoment Op elke locatie is er een moment tijdens de middag dat we met de kinderen aan tafel iets geten of drinken. Op de locaties met 4 – 8 jarigen doen we dat vaak als de kinderen uit school komen, en soms op een ander moment. Dat stemmen we af op de energie van de groep. Het tafelmoment is het moment dat we in gesprek gaan met de kinderen. De kinderen vertellen over dingen die ze beleefd hebben of die ze bezig houdt, en luisteren naar elkaar. Op BSO Fantaziehuis drinken we aan het einde van de dag samen thee. Dat is het moment dat kinderen elkaar als groep ontmoeten. Kinderen van verschillende scholen raken dan met elkaar in gesprek. Rituelen Op de groepen hebben we onze eigen rituelen ontwikkeld. Deze vaste gewoontes geven de kinderen houvast.
Op BSO Villa Nova spelen we in de winter altijd met fietslampjes in het donker. Op BSO Rosa geven we een high five als we naar huis gaan. Op BSO Billiton snijden we altijd samen het fruit en wassen samen af. Na een fijne dag doen we de stopdans op BSO Kikkersloot
Zo kan het ook!
Ruimte voor eigenheid Wij geven een kind de ruimte om de dingen op zijn eigen manier te doen. Ieder kind is uniek. We hebben respect voor de eigenheid van elk kind.
Jip wil niet aan tafel zitten wanneer we gaan eten. Als we aan tafel gaan, komt hij er een tijdje later uit zichzelf bij zitten. We vinden dat geen probleem.
Wij verzorgen en begeleiden ieder kind met respect, zonder onderscheid te maken in levensbeschouwing, waarden, normen en gewoonten van het kind en de ouder. Wij vinden het belangrijk dat kinderen leren om met respect om te gaan met zichzelf, een ander en met de omgeving. We stimuleren de interesse in het “anders zijn” van de ander.
Fynn (4 jaar) vindt het leuk vinden om taalles te geven in zijn moedertaal aan de andere kinderen Maryam (10 jaar) wil graag een workshop geven ‘Leuke hoofddoekjes ombinden”.
We stralen het vertrouwen uit dat kinderen op een juiste manier met elkaar en de spullen om kunnen gaan.
Pedagogisch werkplan naam locatie, versie 2015
7
Bij de inrichting van de ruimte sluiten we aan bij de beleving van de kinderen, en de verschillende behoeftes van kinderen. Ook bij het bedenken van activiteiten kijken we goed wat kinderen doen, denken en bezig houdt. Als een kind erg op de achtergrond is, dan bieden we ook eens een activiteit aan waar dit kind goed in is, zodat hij dat kan laten zien. Wij werken met pedagogisch medewerkers met verschillende culturele achtergronden en maken gebruik van elkaars eigenheid, en delen dit met de kinderen. Open houding Wij hebben geen vooroordelen. Wij doen moeite om elkaar te begrijpen door goed naar elkaar te luisteren, elkaar werkelijk te horen en begrijpen. We geven kinderen mee dat ze zichzelf kunnen en mogen zijn en dat ze zich daar niet voor hoeven te schamen. We geven elkaar de ruimte, zodat bijvoorbeeld een kind zich vrij voelt om “iets” te ontdekken. Kinderen hebben vaak een heel eigen gedachtegang of manier van redeneren. Het is niet altijd wat wij als pedagogisch medewerkers denken. Wij vinden het belangrijk om daarvoor open te staan, want dan ontdekken we de verrassingen en de leuke dingen. Zo kan een kind bijvoorbeeld iets heel anders doen met materiaal dan waar het specifiek voor bedoeld is.
Wij lossen het samen wel op
Oplossen We vinden het belangrijk dat kinderen leren om zelf naar oplossingen te zoeken. Op een dag op de BSO kan van alles spontaan gebeuren. De pindakaas is onverwacht op, de bal komt op het dakje van de schuur terecht. We stimuleren de kinderen om in overleg met elkaar te zoeken naar oplossingen. We luisteren naar ideeën die de kinderen aandragen, en stimuleren ze om zelf te zoeken naar een manier om het uit te kunnen voeren.
In de 8+ groep willen een paar kinderen stoeien. Dat loopt vaak niet goed af. We vragen de kinderen om afspraken te bedenken, zodat het leuk en veilig kan verlopen, zonder ongelukken.
Bemiddelen Bij conflicten tussen kinderen, hebben we een bemiddelende rol. We leren kinderen van jongs af aan om hun ruzies in onderling overleg op te lossen. We grijpen niet direct in als kinderen ruzie hebben. We kijken van een afstandje of ze zelf tot een oplossing komen. Als ze er niet uit komen helpen we ze. We luisteren naar de achterliggende behoeften van beide kinderen. We stimuleren dat kinderen aan elkaar verwoorden hoe zij zich in een ruziesituatie voelen en stimuleren de kinderen om zelf een oplossing te bedenken voor hun conflict. Op de locaties vragen we aan kinderen die dat leuk vinden of goed kunnen of ze willen helpen bij het oplossen van een conflict. Als ze er niet uit komen, helpt een medewerker. Als kinderen zelf tot een oplossing komen van een dagelijks probleem of een conflict, vinden we het belangrijk om de kinderen daarmee te complimenteren. Bij het oplossen en bemiddelen van conflicten sluiten wij aan bij de Vreedzame wijk, dit leest u verderop.
Pedagogisch werkplan naam locatie, versie 2015
8
Wat vinden jullie ervan?
Vrijheid van meningsuiting We vinden het belangrijk dat kinderen een eerlijke reactie of hun mening kunnen geven. Hier creëren we ruimte voor. Als we met kinderen praten over hun mening of ervaring van een gebeurtenis, zorgen we dat ze zich op hun gemak voelen en vrij zijn om voor hun eigen mening uit te komen. We tonen daarin ons respect voor elkaar. Inspraak Wij nemen kinderparticipatie serieus en betrekken de mening van alle kinderen in onze overwegingen. Kinderen mogen aangeven wat ze willen, we luisteren naar hun ideeën. Ook naar de wensen en ideeën van 1 of 2 kinderen, niet altijd de grote meerderheid is bepalend. In de activiteiten vinden we het belangrijk dat kinderen zelf zeggenschap hebben, dat ze vrij zijn om iets wel of niet mee te doen, dat ze uit meerdere activiteiten zelf een keuze kunnen maken. Soms stimuleren we de kinderen om mee te doen aan een activiteit, maar we verplichten het niet. We nemen initiatieven van kinderen serieus, bijvoorbeeld als ze zelf iets willen maken of organiseren. We gaan regelmatig met de kinderen om de tafel zitten om te vragen wat zij zouden willen en kijken naar haalbare doelen. Op BSO Villa Nova kunnen de kinderen hun wensen/ideeën op een activiteitenbord zetten. Op BSO het Fantaziehuis staat een ideeënbus voor wensen en ideeën. Bij het maken van de vakantie programma`s kijken we eerst naar de ideeën van de kinderen.
In de kerstvakantie willen de kinderen van BSO Rosa een gezellige kerstsfeer, met veel verhalen. En ze hebben 1 grote wens, om1 keer oliebollen te gaan eten bij de oliebollenkraam waar ze iedere dag langskomen. De invulling van het programma staat die vakantie in het thema “gezellig en verhalen” We gaan natuurlijk oliebollen eten.
Kindvergaderingen Soms speelt er iets in de groep. In een kindvergadering kunnen we het bespreken, en de kinderen stimuleren om zelf naar een oplossing te zoeken.
De kinderen van BSO Fantaziehuis willen de fietshesjes niet aan als ze naar de BSO fietsen. Ze vinden de hesjes stom, en voelen zich voor gek staan op het schoolplein. In de kindvergadering bespreken we dit. De kinderen ontwerpen “leuke” fietshesjes, die niet stom en toch veilig zijn. We laten ze maken, en gebruiken ze.
Pedagogisch werkplan naam locatie, versie 2015
9
2.3. Communicatie Fijn dat je vertelt wat er is
Fijn dat jij er bent! Wij begroeten ieder kind enthousiast. We laten merken: leuk dat je er bent. Het kind voelt dat het gezien wordt. We wijzen kinderen ook op elkaar en noemen elkaars namen. We luisteren naar elkaar, tonen interesse in wat een ander bezig houdt. Samen We zien en horen kinderen met volle aandacht, en luisteren naar wat een kind te vertellen heeft. We houden daarbij rekening met de grenzen van het kind, en stemmen af op de behoeften van het kind. Wij stralen uit dat kinderen altijd bij ons terecht kunnen, en benoemen dat. Luisteren met begrip Gevoelens van boosheid, blijdschap, verdriet of angst mogen er zijn. We benoemen de gevoelens die we zien bij een kind. Tevens wijzen we kinderen op de gevoelens van een ander en stimuleren ze deze gevoelens te benoemen. We hebben aandacht voor de emoties van kinderen en stimuleren ze om te vertellen hoe ze situaties beleven en ervaren. Wij erkennen de behoeften van een kind aan contact en verbinding.
Dolf komt sinds kort bij ons op de groep. Hij vindt het heel erg leuk op de BSO, en het aller fijnste vindt hij het als we fruit gaan eten aan tafel. Dat is voor hem het hoogtepunt. Op een dag is het heel mooi weer, we gaan picknicken in de speeltuin. Dolf is stil. De PMer vraagt wat er is, en Dolf vertelt dat hij verdrietig is, want nu gaan we geen fruit eten. De PMer legt uit dat we fruit gaan eten in de speeltuin, en vraagt of Dolf wil meehelpen om het fruit uit te delen. Dolf is helemaal gerust en opgelucht, samen met de PMer deelt hij het fruit uit!
Goed gedaan!
Complimenten Wij geven veel aandacht en waardering aan wat er goed en leuk gaat in de groep en met een kind. Dat doen we door positieve ik- boodschappen te geven en het gedrag te benoemen. We laten ieder kind regelmatig merken dat we hem waarderen om wie hij is en geven dagelijks complimentjes voor gedrag waar we van genieten. B.v. als we zien dat een kind een ander helpt of troost, speelgoed deelt of ons komt melden dat er een kindje huilt. We geven hier positieve aandacht aan, bijvoorbeeld door een compliment te geven. We geven kinderen ook een compliment als ze het is gelukt om een oplossing te bedenken voor hun ruzies of als ze hebben geholpen met opruimen. En soms laten we een kind stilletjes zelf genieten van wat hij zo goed heeft gedaan Ook vertellen we de ouders, waar het kind bij is, iets positiefs en specifieks over het kind. Daarbij blijven we wel eerlijk over wat er gebeurd is en vertellen dus ook de minder leuke kanten.
Pedagogisch werkplan naam locatie, versie 2015
10
Je vliegt!
Humor We vinden het belangrijk om te lachen en plezier te hebben met de kinderen. Dat schept een band.
Op BSO Rosa zijn de kinderen heel druk. We besluiten om voor te gaan lezen, maar de kinderen kunnen hun aandacht er niet bij houden. Tot we de namen van de hoofdpersonen door de namen van de kinderen gaan vervangen. Ineens verandert het verhaal, en gaat het over de belevenissen van de kinderen zelf. Sprakeloos luisteren de kinderen naar hun eigen boek, en lachen uitbundig om dit wonderbaarlijke boek over BSO Rosa. Nog wekenlang lezen we voor uit dit Rosa -boek.
Wij hechten waarde aan humor en positiviteit. We zien het leuke bij anderen en benoemen dat. De kinderen maken ons vrolijk. We maken regelmatig grapjes met elkaar. We spelen actief mee met de kinderen en gaan op in hun spel. Humor kan een impasse doorbreken bij conflicten. Het helpt soms om er een grapje van te maken en er samen om te lachen. In ontwikkeling Wij doen ons werk met ons hart. We zijn gedreven en enthousiast in het werken met de kinderen en voelen ons betrokken bij hun welzijn. We gebruiken onze krachten en talenten in ons werk met kinderen, en staan open voor vernieuwing, en ideeën van ouders en kinderen. Het proces van continue vernieuwing werkt motiverend en inspirerend. We vliegen!
Mmm, lekker appeltje
Samen aan tafel Op de BSO’s hebben we vaste tijden waarop we samen met de kinderen wat eten en drinken. We eten altijd met de kinderen mee. Hiermee zijn we een voorbeeld voor de kinderen. Het vaste moment geeft rust in de groep en ritme in de dag. Het is een sociaal moment, we praten met de kinderen over hoe hun schooldag was en wat hun plannetjes zijn voor de komende middag. Door dit vaste moment hebben we zicht op wat de kinderen eten en drinken. Op de BSO 8+ groepen hebben we drinken en fruit of een boterham klaar staan. De kinderen kunnen iets pakken en/of aanschuiven aan tafel als ze daar behoefte aan hebben. We letten er op dat de aangeboden voeding lekker en gezond is. (zie voedingsbeleid) Beschikbaarheid We zijn ons bewust van onze rol, en vinden het belangrijk dat we beschikbaar zijn voor de kinderen.. Dit geeft rust op de groep. We lopen naar een kind toe dat we aan willen spreken, en zitten veel op de groep tussen de kinderen. Dit geeft ook rust. We zijn een voorbeeld voor de kinderen, we tonen interesse, zijn nieuwsgierig, en proberen soms iets, ook als we niet weten of we het wel kunnen.
Aan tafel is het soms heel druk. Alle kinderen willen de pindakaas, en roepen hard. We geven het voorbeeld, we noemen een naam, maken oogcontact en vragen dan om de pindakaas. Zo keert de rust weer, de kinderen volgen ons voorbeeld.
Pedagogisch werkplan naam locatie, versie 2015
11
2.4. Het spelende kind Bij ons mag je vies worden
Experimenteren Kinderen leren door ervaren. Soms lopen ze daarbij een buil op, of vieze kleren, dat hoort erbij, of is onderdeel van het leerproces. Op de BSO willen we kinderen de ruimte geven om te experimenteren en te ontdekken. We geven ze de kans om de wereld om hen heen beter te leren kennen. We zijn experimenteel bezig met de kinderen.
In het laboratorium op BSO Fantaziehuis spelen de kinderen met boter, suiker en meel. Een kind proeft er wat van, en roept verbaasd dat het naar koekjes smaakt. Onmiddellijk vatten de kinderen het plan op om het in de oven te bakken. Eerst komt er een zwart geblakerde koek uit de oven, maar na een middag experimenteren zijn ze trots op hun eigen koekjes!
Ook wij worden door de kinderen uitgenodigd om te experimenteren. Door de kinderen te volgen in hun beleving, en open te staan voor hun ideeën en beleving, worden we gestimuleerd in onze creativiteit. Duidelijke kaders Natuurlijk zijn er wel grenzen, immers: Hoe vies is vies genoeg? We bieden in overleg met elkaar en de kinderen duidelijke kaders waarbinnen de kinderen naar hartenlust op onderzoek kunnen uitgaan. We zijn zelf steeds weer enthousiast en verwonderd over de ontdekkingen die kinderen doen. We merken dat we er zelf ook veel creatiever van worden. Er zijn een paar vaste afspraken op de groep. Deze stellen we zoveel mogelijk in overleg met elkaar op, waarbij we uitleggen waarom we deze regel hebben. Op de BSO hebben we onze afspraken zichtbaar voor de kinderen opgehangen. Daarnaast maken we afspraken met de kinderen. Die afspraken kunnen de ene dag anders zijn dan de andere dag. Dat is afhankelijk van het weer, de groepssamenstelling, de ruimte, etc. Als kinderen vragen of iets mag, stellen we onszelf de volgende vragen: Is het een gevaar voor het kind zelf of de andere kinderen? Heeft iemand er last van? Dat maakt dat de ene dag iets wel kan, maar de volgende dag niet. We leggen de kinderen duidelijk uit waarom ze gisteren wel op het schoolplein mochten fietsen, en vandaag niet. Of waarom ze in de ene boom wel mogen klimmen, maar in de andere niet. We geven kinderen ook het vertrouwen om zelf te leren aanvoelen wanneer vies, vies genoeg is. Dit geeft hen zelfvertrouwen. Kinderen leren grenzen kennen, door ze op te zoeken en ook te ervaren wat er gebeurt als je over de grens heen gaat.
Kinderen ontdekken zelf dat een cracker met smeerkaas en vruchtenhagel niet lekker is, maar pindakaas met appelstroop wel. Of dat je een volle kan water heel voorzichtig en langzaam moet kantelen als je een glas inschenkt, anders loopt het water over de rand op je schoenen.
Open materialen Bij het bedenken van activiteiten sluiten we aan bij de beleving en de behoefte van kinderen. De kinderen bepalen de activiteiten. Zij doen het op hun eigen manier, en wij volgen de kinderen. We gebruiken bij activiteiten zoveel mogelijk open materialen, die niet voorgeprogrammeerd zijn. Bijvoorbeeld touw, stokken, sponsjes.
Pedagogisch werkplan naam locatie, versie 2015
12
Spring maar, ik vang je op
Uitdaging Wij bieden de kinderen een uitdagende omgeving waar ze volop de gelegenheid krijgen om zichzelf veelzijdig te ontplooien. We stimuleren kinderen om iets te doen wat ze nog nooit gedaan hebben. Dit doen we door uitdagingen te bieden, en door met materialen te werken die niet direct duidelijk zijn in wat je ermee kunt doen.
Vandaag gaan we een creatieve activiteit doen. Op tafel leggen we kroonkurken,flesdoppen ijsstokjes, stof en wol klaar. Wat gaan we doen? Vraagt een kind. Ik weet het niet, zeggen we Wat zou je hiermee kunnen doen?
We geven kinderen verantwoordelijkheden die ze aan kunnen. We zorgen er voor dat situaties veilig zijn voor kinderen, maar we zijn niet te voorzichtig. We dagen kinderen uit hun grenzen te verleggen door ze activiteiten aan te bieden die nieuw voor ze zijn. Inrichting, binnen en buiten. We richten de ruimtes zo in dat de kinderen zoveel mogelijk zelf aan de slag kunnen. Een goede sfeer in de ruimte vinden we belangrijk. We besteden samen met de kinderen zorg aan de ruimtes. Ze zien er uitnodigend en uitdagend uit, zodat het een gezellige en vertrouwde omgeving is waar ieder kind zich op zijn gemak voelt. Bij het aanbod van spelmaterialen en activiteiten, zorgen we ervoor dat kinderen lekker bezig kunnen zijn en zichzelf kunnen uiten. Op de BSO bieden we daarnaast ook gerichte cursussen en workshops aan, waarbij we wel altijd zorgen dat kinderen de ruimte krijgen. Structuur Wij hechten er waarde aan dat er een zekere mate van structuur is in de groep. De ruimte is daarom overzichtelijk en verzorgd ingericht. We hebben een duidelijke dagindeling en enkele regels in de omgang met elkaar. Door deze vaste structuur voelt een kind zich veilig in de groep en weet het wanneer er wat gebeurt. Hierdoor is er ruimte voor de onverwachte gebeurtenissen die zich altijd voordoen en de dag spannend maken. We beseffen dat de BSO een omgeving is met veel prikkels en uitdagingen na een lange dag op school. We creëren daarom bewust momenten van rust. B.v. door een boekje te lezen, of aan tafel samen wat te praten. Ook creëren we rust door structuur aan te bieden. Structuur geeft rust. We vinden het wel belangrijk om afhankelijk van de energie in de groep, of omdat de kinderen het aangeven, het eens anders te doen dan anders.
Er is storm op komst. De kinderen komen uitgelaten en vol energie uit school. We gaan vandaag eerst buiten uitrazen voor we gaan eten. De kinderen zitten aan de bar te eten, en hebben een gesprek, ze willen OP de bar eten. We doen vandaag eens gek, we eten met z`n allen op de bar.
Bewegen en frisse lucht De kinderen krijgen volop de gelegenheid aangeboden om te bewegen en zo hun motorische ontwikkeling te stimuleren en zich lekker uit te leven. We gaan iedere dag met de kinderen naar buiten. We beseffen dat de kinderen de hele dag in de klas hebben gezeten en dus behoefte hebben aan beweging. Op de BSO bieden we gelegenheid tot bewegingsactiviteiten, zowel binnen als buiten op een plein.
Er is een sportdocent op bezoek om judoles te geven. Er zijn maar 2 kinderen die mee willen doen. De PMer stimuleert een aantal kinderen waarvan ze denkt dat ze het wel leuk vinden, om toch samen te gaan kijken. Even later doen ze allemaal enthousiast mee.
Pedagogisch werkplan naam locatie, versie 2015
13
Wat heb je gevonden?
Aandacht voor ieder kind Wij nemen er de tijd voor om met een kind bezig te zijn, één op één. Door een kind gericht te observeren, zien we wat hem bezig houdt of waar hij behoefte aan heeft en daar spelen we dan op in. We zien ieder kind. Niet alleen de drukke of opvallende kinderen, maar ook de stillere kinderen. We maken actief contact met de kinderen, door interesse te tonen in wat ze aan het doen zijn, en ze te volgen. Hierdoor weten we ook wat de kinderen bezig houdt, en wat ze willen doen. Daar stemmen we de activiteiten op af.
Een kind vertelt dat het een zusje heeft gekregen. Andere kinderen vertellen ook over hun broertjes en zusjes. Weet je wat? We organiseren een broertje/zusje dag.
We nemen de kinderen serieus in wat ze wel of niet willen. Als ze echt niet mee willen doen met een activiteit, dan hoeft dat niet. Maar als ze ergens voor kiezen, dan spreken we wel af dat ze het ook afmaken. Als we moeilijk contact krijgen met een kind, dan praten we daar over met de ouders. We vragen ons af of het kind thuis ook stil is bijvoorbeeld. Als een kind negatief gedrag laat zien, vragen we ons af vanuit welke behoefte dat voortkomt. We bieden het kind dan een positief alternatief Probeer het maar
Serieus nemen Een kind kan erop vertrouwen dat een we er voor hem zijn. We zorgen voor regelmatig contact. Als een kind problemen heeft, kan hij erop vertrouwen dat hij daarvoor bij ons terecht kan, wij zullen helpen om dat probleem op te lossen. We beantwoorden de initiatieven die een kind neemt om in contact te komen. Als een kind bijvoorbeeld oogcontact zoekt, dan beantwoorden we dat. We gaan mee in wat kinderen zeggen of vertellen.
Pedagogisch werkplan naam locatie, versie 2015
14
Vertrouwen Wij laten een kind merken dat we vertrouwen in hem hebben. Als een kind zelf dingen onderneemt, dan moedigen we dat aan. We betrekken kinderen bij dagelijkse klusjes, we hebben vertrouwen in het verantwoordelijkheidsgevoel van kinderen. Als we bijvoorbeeld koekjes uitdelen, mag ieder kind 1 koekje pakken. Daar vertrouwen we op.
Marijn ( 9 jaar) wil heel graag in een boom klimmen. Dat mag. We bespreken met Marijn dat hij er ook uit moet klimmen. We vertrouwen erop dat Marijn zelf weet tot hoe hoog hij kan klimmen om er ook weer uit te kunnen klimmen.
Door goed te kijken naar een kind, zien we wat hij beheerst en bieden we iets aan dat net iets moeilijker is. Als het nodig is, helpen we, of we doen iets voor, geven tips, moedigen een kind aan en laten daarbij steeds merken dat het niet erg is als het mislukt. We onderzoeken dan samen met het kind hoe het komt dat iets niet lukt en hoe het dan wel zou kunnen. We begeleiden en stimuleren de onderzoeksdrang van een kind. En stimuleren een kind om eigen keuzes te maken. We hebben vertrouwen in kinderen, met aanvaardbare risico`s die daar bij horen. Als de risico`s te groot zijn, stellen we grenzen.
Pedagogisch werkplan naam locatie, versie 2015
15
3. Samenwerken met ouders Zie ook: Onze Spelregels, ‘Ouderbetrokkenheid en communicatie’ Oudercommissie De ouders van de BSOlocaties Majellapark/Lombok zijn vertegenwoordigd in de oudercommissie (OC), waarbij we streven naar een vertegenwoordiging van 2 ouders per locatie. De OC geeft advies over de algemene gang van zaken, bijvoorbeeld over dit pedagogisch werkplan en denkt mee over het reilen en zeilen van het kindercentrum. De OC fungeert als aanspreekpunt voor de ouders. De oudercommissie komt 5 x per jaar bij elkaar de teamleider is daarbij aanwezig. De gebiedsmanager sluit aan op aanvraag. De OC organiseert jaarlijks een ouderavond. Centrale Oudercommissie Ouders, als belangenbehartigers van hun kind, hebben ook organisatiebreed een plaats bij Ludens. Hiertoe is er de Centrale Oudercommissie. Het doel van de Centrale OC is gemeenschappelijke belangenbehartiging op centraal niveau. Daarnaast is de centrale OC klankbord, stimulans, aanspreekpunt en signaleerder. Contacten met de ouders Het belangrijkste contact dat ouders hebben, is met de pedagogisch medewerkers (pm’ers) van de groep. Wij vinden het belangrijk om een goede band op te bouwen met ouders en kinderen. Als ouders zich goed voelen bij ons, zal dit zeker een positieve invloed hebben op hun kinderen. Wij staan open voor vragen en opmerkingen van ouders. De meeste contactmomenten vinden plaats tijdens de dagelijkse ophaalmomenten. Als er in de groep even geen tijd is om een gesprek te voeren, kan er een afspraak gemaakt worden om op een ander tijdstip te praten. Nadat de definitieve plaatsing van een kind is geregeld, neemt één van de pm’ers die het kind in de groep krijgt, contact op met de ouders. Er worden afspraken gemaakt over de wenperiode. In het plaatsingsgesprek worden alle praktische zaken wederzijds uitgewisseld. Wij observeren een kind jaarlijks, nadat de observatie is besproken in het groepsoverleg, voeren wij daarover ook een gesprek met de ouder(s). Als er zaken zijn waar ouders ontevreden over zijn, kunnen zij terecht bij de pm’er of bij de teamleider. Wij horen graag van ouders hoe zij de opvang ervaren. Hiervoor hebben wij ook klacht- en complimentenformulieren. Op deze manier kunnen wij onze kwaliteit blijven verbeteren. Kinderen die 8 jaar worden, stromen door naar BSO Fantaziehuis, de 8+ locatie. De Pmers van de groep gaan in gesprek met de ouders en de kinderen om te peilen of er behoefte is aan een wenmiddag. De week voorafgaand aan de plaatsing op BSO Fantaziehuis kan een wenmiddag georganiseerd worden.De kinderen worden ingedeeld in een mentorgroep. In de eerste weken wordt de mentor bekend gemaakt, zij zal contact opnemen om een afspraak te maken voor een intake gesprek. Er worden praktische zaken besproken, maar er is ook gelegenheid voor wederzijdse uitwisseling van ervaringen en informatie over het kind. Op elke BSO organiseren wij 2 keer per jaar een ouderavond. Meestal in het teken van een opvoedkundig thema. Ouders kunnen elkaar ontmoeten en met elkaar in gesprek. Evaluatie Als de kinderen ons kindercentrum verlaten, vragen wij de ouders een evaluatie formulier in te vullen. Ouders krijgen de gelegenheid om in een gesprek de punten te verduidelijken. Stabiliteit: Er is vaste leiding op de groep, die de kinderen en de ouders kent en een vertrouwensband met hen opbouwt. Wij streven naar vaste invalkrachten en nemen de tijd voor het voorstellen van nieuwe medewerkers aan de kinderen en hun ouders.
Pedagogisch werkplan naam locatie, versie 2015
16
Bijlage 1: Dagindeling BSO locaties Majellapark/Lombok BSO Aspelin Maandag, dinsdag , donderdag: 14.00 uur De eerste kinderen worden opgehaald, bij binnenkomst gaan de kinderen iets eten en drinken aan tafel. Om 15.00 en 16.00 uur worden er weer kinderen opgehaald. Vervolgens mogen de kinderen spelen, of meedoen aan een activiteit of workshop. 17.00 uur We eten fruit. 17.00-18.00 uur Eerste kinderen worden opgehaald. We ruimen op tijd met de kinderen op. 18.00-18.30 uur Alle laatste kinderen die opgehaald worden na 18.00 uur gaan naar de Nijntje groep op de begane grond. Woensdag en vrijdag 12.00-15.00 uur 13.00 uur 14.00-16.00 uur 16.00 uur 16.30 uur 17.00-18.00 uur 18.00-18.30 uur
De kinderen worden opgehaald van school Gezamenlijk lunch we aan tafel. De kinderen kunnen vrij spelen of meedoen aan de activiteit. Fruit moment De kinderen kunnen spelen totdat ze worden opgehaald. Eerste kinderen worden opgehaald. We ruimen op tijd met de kinderen op. Alle laatste kinderen die opgehaald worden na 18.00 uur gaan naar de Nijntje groep op de begane grond.
Kenmerken van BSO Aspelin Aspelin heeft veel binnenruimte, met een mooi recycle centrum, een stoeiruimte, verkleedhoek, rustige leesruimte en 1 grote groepsruimte. De kinderen kunnen buiten spelen op het plein waar ook het KDV gebruik van maakt, er is een zandbak, schommel en glijbaan aanwezig. De BSO kiest er ook vaak voor om een frisse neus te halen in het Majellapark BSO Villa Nova Op deze locatie worden kinderen opgevangen van de Villa Novaschool. Maandag, dinsdag, donderdag 15.00 uur:
De school gaat uit. De kinderen komen naar de BSO. We begroeten de kinderen, en hangen samen met de kinderen jassen en tassen op. Ze spelen meestal eerst een half uurtje buiten.
15.30 uur
We eten en drinken wat aan de vaste basisgroeptafels. Tijdens het eten bespreken we met de kinderen wat we gaan doen, welke activiteiten we aanbieden, We bieden dagelijks 2 activiteiten aan.
17.00 uur
Samen met de kinderen ruimen we op, waarna we fruit en wat te drinken uitdelen. Vanaf deze tijd komen de eerste ouders hun kinderen halen.
18.00 uur:
Iedereen is opgehaald, morgen is er weer een dag.
Woensdag en vrijdag Op woensdag en vrijdag worden de kinderen van BSO Villa Nova opvangen op BSO Aspelin. Kenmerken van BSO Villa Nova Op BSO Villa Nova zitten per dag 40 kinderen van 4-8 jaar. De oudere kinderen mogen meer zelfstandig doen dan de jongere kinderen. De BSO gebruikt de centrale hal van de school, de ruimte van de voorschool en het speellokaal. Dit geeft een groot ruimte gevoel, en door een lekker bankstel en open haard is het er knus. Er is een grote buitenruimte, het Schimmelplein. Dit is een ontmoetingsplaats voor kinderen uit de buurt. Dat is leuk, de kinderen kunnen dan ook buiten spelen met vriendjes en vriendinnetjes die niet op de BSO zitten. Kortom, een groep die erg gezellig is veel contacten in de buurt heeft, en veel speelruimte.
Pedagogisch werkplan naam locatie, versie 2015
17
BSO Billiton Op deze locatie worden kinderen van 4-8 jaar opgevangen van Basisschool de Brug. Een dag op BSO Billiton; (maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag) 14.15
We halen de kinderen op, en wandelen met hen vanaf de Laan van Nieuw Guinea (groep 3 en 4) naar de Billitonkade. De kinderen van de Billitonkade (groep 1 en 2) vangen we op in de gang. We gaan aan tafel, eten en drinken iets. Ondertussen kletsen we over wat er die dag allemaal gebeurd is. We vertellen wat we gaan doen, of de kinderen vertellen wat ze graag willen gaan doen. De kinderen gaan spelen, binnen, in het speellokaal, de groepsruimte, de gang of buiten. We bieden dagelijks 2 activiteiten aan, een buiten- en een binnenactiviteit. We delen fruit en iets te drinken uit. Samen ruimen we op. iedereen is naar huis, morgen weer een dag!
14.10
14.30 17.00 17.30 18.00
Woensdag Op woensdag komen de kinderen om 12.30 uit school, dan eten we samen een boterham. Daarna is er een lange middag waarin we vaak een activiteit met de kinderen doen. Ook spelen we veel op het Bankaplein. Rond 16.00 delen we fruit en drinken uit. Kenmerken van BSO Billiton Op BSO Billiton komen kinderen in de leeftijd van 4 tot 8 jaar die allemaal op basisschool de Brug zitten. We hebben een speellokaal en een mooie buitenplaats waar de kinderen kunnen spelen, zo is er een grote zandbak met veel zandbakspullen. We proberen van elke dag een feestje te maken. Vanuit BSO Billiton gaan we graag spelen op het Bankaplein (speeltuin).
BSO Rosa Op deze locatie worden kinderen opgevangen van 4-8 jaar van basisschool De Brug en de Parkschool Een maandag, dinsdag of donderdag op BSO Rosa 14.15
15.00
14.45
16.30 17.30 18.00
We halen de kleuters op bij het gebouw aan de Billitonkade, en de oudere kinderen bij het gebouw aan de Laan van Nieuw Guinea. We wandelen met 2 groepen naar het Bankaplein, waar de kinderen een half uurtje spelen voor we naar de BSO gaan. We komen op de BSO, en gaan eerst met de kinderen iets eten. De oudste kinderen mogen aan de bar eten in de centrale ruimte, de jongste kinderen eten aan tafel in de stamgroepruimte. We kletsen over wat de dag allemaal heeft gebracht. We vertellen wat we die dag gaan doen, en maken met de kinderen samen een plannetje voor de dag. De kinderen gaan spelen. Binnen in een van de speelruimtes (bouwkamer, atelier, leeskamer of spelletjeskamer), of buiten. We bieden op dit moment een activiteit aan. De kinderen kunnen kiezen of ze daaraan mee willen doen. Als de kinderen dat willen gaan we weer met een groepje spelen op het Bankaplein. We eten nog wat fruit en lezen een boekje Samen met de kinderen ruimen we op. Iedereen is opgehaald, we sluiten af. Morgen is er weer een dag.
Op woensdag en vrijdag worden de kinderen opgevangen op BSO Billiton. Kenmerken van BSO Rosa Op BSO Rosa komen kinderen in de leeftijd van 4-8 jaar, allemaal van basisschool de Brug. We hebben binnen 4 verschillende speelruimtes: Een atelier, een bouwkamer, een spelletjeskamer en een leeskamer. Er is een afgesloten buitenruimte met gezellige picknicktafels en een moestuin. De speeltuin aan het Bankaplein is naast de deur, hier wordt bijna dagelijks gespeeld. Kortom, veel verschillende speelmogelijkheden bij BSO Rosa.
Pedagogisch werkplan naam locatie, versie 2015
18
BSO Kikkersloot Op deze locatie worden kinderen van 4-8 jaar opgevangen van de Asch van Wijckschool. 20 kinderen in de leeftijd van 4- 5 jaar in de ruimte op de begane grond, 20 kinderen in de leeftijd van 67 jaar in een ruimte op de eerste verdieping. Schooldag (maandag, dinsdag en donderdag): 14.00 uur We gaan de kinderen van groep 1 en 2 uit de klas halen, en gaan aan tafel. We kletsen over wat de dag allemaal heeft gebracht. We vertellen wat we die dag gaan doen, en maken met de kinderen samen een plannetje voor de dag. 14.30 16.30 uur 17.30 uur 18.00 uur
De kinderen gaan spelen. Binnen in een van de speelhoeken of buiten. We bieden ook activiteit aan. We delen wat fruit en drinken uit. Hierna kunnen de kinderen nog lekker spelen. samen opruimen; na het opruimen een boekje lezen. Iedereen is naar huis, morgen is er weer een dag.
Kenmerken BSO Kikkersloot BSO Kikkersloot heeft een mooi groot speelplein en zit aan het Majellapark, waar ze graag naar toe gaan voor een potje voetbal. In de wintermaanden wordt er veel gebruikt gemaakt van de gymzaal in school om bewegingsspelletjes te doen. BSO Fantaziehuis Op deze locatie worden kinderen van 8 jaar en ouder opgevangen van de Jenaplanschool De Brug, de Villa Novaschool, de Asch van Wijckschool, en basisschool de Kameleon. We halen de kinderen met de fiets op. Kinderen moeten dus hun fiets op school hebben. 14.00 14.15 uur
De Asch van Wijckschool gaat uit. We halen de kinderen op. Basisschool de Brug gaat uit. We halen ze op. Ze moeten fietshesjes aan, we bespreken op school af hoe we gaan fietsen (we fietsen in vaste fietsgroepen), wie gaat voorop, en wie is de hekkensluiter. Eenmaal op het Fantaziehuis aangekomen kunnen de kinderen zelf iets te eten of te drinken pakken en/of aanschuiven aan een tot buffet ingerichte tafel. De medewerkers aan tafel vertellen de kinderen wat er die dag te doen is. 15.00 uur De Asch van Wijckschool en de Villa Novaschool gaan uit. Ook deze kinderen halen we op, op dezelfde manier. 15.30 uur Iedereen is binnen 16.00 uur De activiteiten starten; We bieden een dagactiviteit aan, die ; spontaan bedacht is door de kinderen of die is voorbereid door een medewerker, of te maken heeft met het thema wat centraal staat. De kinderen kiezen of ze aan de dagactiviteit meedoen .Ook bieden we regelmatig workshops aan. Hier kunnen de kinderen zich voor opgeven. Afhankelijk van de workshop wordt er een maximum aantal kinderen bepaald dat mee kan doen aan de workshop. Ze gaan dan een aantal middagen meedoen. Om 16.45 worden de kinderen van de Kameleonschool gebracht door de leerkrachten van deze school. Er wordt ook dagelijks buiten gespeeld/gesport, op het eigen speelterrein of in het aangrenzende park. 17.00 Thee tijd met fruit. Kinderen hebben de keuze of ze aan tafel komen zitten, of even snel een stuk fruit pakken, om vervolgens met hun activiteit verder te gaan. De kinderen die thee drinken, moeten aan tafel blijven zitten, i.v.m. veiligheid 17.30 Opruimen en afsluiten. We vragen de kinderen hun activiteiten af te ronden, en ruimen samen met de kinderen op. We doen overdracht met de ouders, en benoemen eventuele bijzonderheden van de dag. Op woensdag en vrijdag hebben we een lange dag. We halen de kinderen op en eten gezamenlijk een (brood)maaltijd. Hierna hebben we een lekkere lange dag voor leuke activiteiten. Tussendoor gaan we nog een keer fruit of een cracker eten. Kenmerken van BSO Fantaziehuis Het Fantaziehuis werkt met een zintuiglijk concept Hierdoor worden de ruimtes, waar de BSO gebruik van maakt, voor een groot deel ingericht op basis van dit concept, waarbij de zintuigen en fantasie centraal staan. Deze zintuigen worden geprikkeld en gestimuleerd door bijzondere zelfontworpen meubels, door gebruik te maken van verschillende onalledaagse materialen. BSO Fantaziehuis is een daarom een bijzondere BSO. BSO Fantaziehuis heeft ruimte voor 70 kinderen. De kinderen krijgen een vaste mentor aangewezen op het moment dat ze voor het eerst bij BSO Fantaziehuis starten. De mentorgroep is de basisgroep van Pedagogisch werkplan naam locatie, versie 2015
19
het kind, en bestaat uit maximaal 10 kinderen per dag. De mentor heeft dagelijks contact met zijn/haar mentorkinderen, hij/zij zoekt de mentorkinderen iedere dag op, en knoopt een gesprekje aan. Ook voor de ouders is de mentor het vaste aanspreekpunt, voor dagelijkse overdracht en oudergesprekken. Na het eten werken we met “open deuren” beleid. Voor andere situaties geldt dat we werken met 2 aparte groepen (met uitstapjes bijvoorbeeld). Als er een uitstapje gemaakt wordt, gaat er 1 pm’er met maximaal 10 kinderen op stap. Uitstapjes worden maximaal met 30 kinderen en 3 pm’ers gemaakt. De huidige ruimtes op het Fantaziehuis zijn met inspraak van de kinderen en de medewerkers tot een bijzondere bso ruimtes gegroeid en groeien nog steeds. We proberen samen met de kinderen elke keer weer de ruimte spannend te maken, waarbij we de ideeën en suggesties van de kinderen gebruiken. Hiervoor proberen we te kijken naar wat mogelijk is, en geven we de ruimte voor de fantasie van de kinderen. We proberen door de inspraak van kinderen met thema’s te werken waarbij we de kinderen kennis laten maken met verschillende disciplines zoals, sport, drama, muziek, creatieve werkvormen enz. Hierbij heeft de kinderraad ook invloed, welke bestaat uit een groep van 10 plussers die van samenstelling kan wisselen. We bieden naast de dagactiviteiten, die vaak bestaan uit een korte activiteit zoals een spel of creatieve activiteit, ook workshops aan. Dan kunnen kinderen zich voor verschillende workshops opgeven, waarmee ze dan minimaal 4 weken mee aan de slag gaan. We hebben hiervoor gekozen, omdat we dan meer verdieping kunnen aanbieden, een lang project af kunnen maken en de zelfstandigheid en verantwoordelijkheid van de kinderen te kunnen stimuleren. Voor de workshops maken we gebruik van de talenten en kwaliteiten die de medewerkers bezitten, maar ook van externe personen. Kenmerkend voor bso Fantaziehuis zijn: We zijn een 8 plus locatie, dit betekent dat hier alleen kinderen zijn van 8 tot 12 jaar; Kinderparticipatie is belangrijk bij ons, dit stimuleren we d.m.v. de kinderraad (bestaande uit alleen 10 plus kinderen die zich bezig houden met de activiteiten planning en de thema‘s), de ideeënbus, schrijven voor Fantaztisch Nieuws, het brainstormbord; We proberen in te spelen op wat leeft bij de kinderen door middel van activiteiten en workshops; We hebben twee buitenruimtes, een plein waar alle kinderen op kunnen spelen, timmeren en tuinieren. En we hebben een toegang tot een parkje schuin achter het pand waar kinderen, al naar gelang van hun zelfstandigheidcontract, zelfstandig of onder begeleiding van een pedagogisch medewerker kunnen voetballen, slagballen en verstoppertje of buskruit kunnen doen; Ook zitten we op loopafstand van het Julianapark, waar we ook regelmatig te vinden zijn
Pedagogisch werkplan naam locatie, versie 2015
20
Vakantieopvang Waar is de vakantieopvang? Alle kinderen van 4 t/m 6 jaar van Jenaplanschool de Brug. (Dat zijn kinderen van BSO Billiton en BSO Rosa) gaan naar: Bso Billiton Billitonkade 44-46 06-34550235 Maandag, dinsdag,woensdag, donderdag, vrijdag. Alle kinderen van 4t/m 6 jaar van de Villa Nova school en de Kameleon school. (Dat zijn kinderen van BSO Villa Nova en BSO Aspelin) gaan naar: BSO Villa Nova 4-6 jaar BSO Villa Nova Staringstraat 1 06-34550236 Op maandag, dinsdag en donderdag. Op woensdag en vrijdag op BSO Billiton
Alle kinderen van 4 t/m 6 jaar van de Asch van Wijckschool. ( Dat zijn kinderen van BSO Kikkersloot-vijver en BSO Aspelin) gaan naar: BSO Kikkersloot 4-6 jaar BSO Kikkersloot Louis Couperusstraat 85 06-34550253 Op maandag, dinsdag en donderdag. Op woensdag en vrijdag op BSO Billiton
BSO Fantaziehuis Alle kinderen van 7- 12 jaar van Jenaplanschool de Brug, Villa Nova school, Kameleon school , Parkschool en de Asch van Wijckschool gaan naar: BSO Fantaziehuis Cartesiusweg 23 030-2452026 06-81288872 Maandag, dinsdag,woensdag,donderdag, vrijdag Vakantie bij BSO ‘s Majella De vakanties zijn altijd rondom een bepaald thema, waarover dan allerlei verschillende activiteiten worden georganiseerd. Er is dan een ochtend- en een middagactiviteit, of een lange activiteit die de hele dag omvat (bijv. een uitstapje). De programma’s staan 4 weken voor de vakantie op de site, zodat de kinderen weten wat ze kunnen verwachten. In de vakanties kunnen kinderen vanaf 8.00 uur tot uiterlijk 9.30 uur gebracht worden, dit i.v.m. eventuele uitstapjes van de BSO. Kinderen die 7 jaar zijn gaan in de vakanties naar het Fantaziehuis, Ze hebben dan alle tijd om te wennen. Op 8 jarige leeftijd stappen ze officieel over.
Pedagogisch werkplan naam locatie, versie 2015
21
Bijlage 2: Rituelen en feesten Rituelen We willen kinderen zoveel mogelijk veiligheid en vertrouwen geven. Dit doen we onder andere door de dagen op de opvang zoveel mogelijk hetzelfde te laten verlopen. Zodat kinderen weten waar zij aan toe zijn, dit noemen wij rituelen. Feesten die wij vieren op de BSO`s zijn: Verjaardagen Jarige mag uitdelen, het liefst een gezonde traktatie. Er is aandacht voor hem of haar: we zingen verjaardagsliedjes, de jarige mag op de stoel staan. Pasen/kerst/Suikerfeest/offerfeest Aan feestdagen besteden wij aandacht door activiteiten aan te bieden is de paas/kerstsfeer. De BSO’s worden versierd met paastakken/kerstboom. Aan het Suikerfeest en offerfeest besteden we aandacht door iets lekkers te bakken en hier met elkaar bij stil te staan. Sinterklaas Aan het sinterklaas besteden we aandacht in de vorm van sint liedjes zingen, pepernoten bakken en pietengym. Geboorte broertje of zusje Er wordt aandacht aan gegeven, soms wordt er door de grote broer/zus getrakteerd op beschuit met muisjes. Als hij of zij wil, maken we samen een mooie kaart of een ander knutselwerk. Zomerfeest 1x per jaar organiseren we een zomerfeest in juni. Dit is voor alle BSO’s van Majella samen. Het feest staat in het tekenen van samen zijn. We eten met elkaar een hapje en we bieden leuke activiteiten aan. Afscheid Het kind dat afscheid neemt zetten we in het zonnetje, en wanneer zij of hij het wilt, mogen zij trakteren op een gezonde traktatie. We praten met de groep over waarom het kind afscheid neemt, en wat dat voor hem of haar betekent, en voor ons. Als een pm’er of stagiaire afscheid neemt, besteden we daar tijd een aandacht aan, in overleg met degene die vertrekt. Soms betrekken we ouders bij dit afscheid.
Pedagogisch werkplan naam locatie, versie 2015
22
Bijlage 3: Ondersteuning beroepskrachten
Bij Ludens werken we met gediplomeerde pedagogisch medewerkers (pm’ers). We houden ons aan de regels die voorgeschreven zijn door de wet en de GG&GD. De omvang van de groepen ligt vast in de CAO en Ludens hanteert deze norm. Bij het uitvoeren van hun werkzaamheden worden de pm’ers ondersteund door: De Teamleider voor aansturing, begeleiding en coördinatie in verband met het uit te voeren beleid en de dagelijkse gang van zaken. Afdeling Informatie en Plaatsing (I&P): regelt de aanmelding en plaatsing van kinderen. Afdeling Personeel en Organisatie (P&O): regelt de aanstelling van medewerkers. Afdeling Facilitaire zaken: zorgt voor reparaties en onderhoud van gebouwen en buitenterreinen. Externe schoonmaakbedrijven: zorgen voor reinigingswerkzaamheden. Gebiedsmanager voor aansturing en begeleiding op managementniveau. Pedagoog voor advies en ondersteuning van pm’ers indien dit noodzakelijk is (in overleg met de ouders). Oudercommissie voor advies. GG&GD voor toezicht houden en controleren op uitvoering van wettelijk vastgesteld beleid Ludens is HKZ gecertificeerd en werkt volgens het HKZ kwaliteitssysteem. Dit wordt gecontroleerd door een extern auditbureau. Ludens leidt ook mensen op. Dit doen we via het leerlingwezen. Dit betekent dat er soms leerlingen in het kinderdagverblijf werken die in opleiding zijn. Zij worden begeleid in de groep en daarbuiten door een praktijkopleider. Daarnaast werken er bij ons stagiaires die de traditionele mbo-opleiding doen en bij ons stage lopen. Deze mensen zijn niet in dienst bij Ludens en worden niet betaald.
Pedagogisch werkplan naam locatie, versie 2015
- 23 -
Bijlage 4: Omgaan met bijzondere gebeurtenissen
Ieder kind kan in aanraking komen met gebeurtenissen die van invloed zijn op het functioneren of op de ontwikkeling van het kind. Een kind kan bijvoorbeeld ernstig ziek worden, er kunnen problemen in de gezinssituatie zijn, er kan sprake zijn van een stoornis of achterstand in de ontwikkeling of lastig gedrag. Deze gebeurtenissen kunnen klein van aard zijn en met wat extra zorg en aandacht of wat kleine aanpassingen kan het kind geholpen worden. Echter, er komen ook situaties voor die de pedagogisch medewerkers (pm’ers) en/of ouders niet eenvoudig opmerken of die ernstiger van aard zijn, zodat professionele hulp en zorg van buiten het kindercentrum noodzakelijk is. Vastlegging van beleid Ludens heeft beleid vastgelegd conform de wet BIG, het signaleren en begeleiden van problemen t.a.v. kinderen met opvallend gedrag of kinderen die extra zorg nodig hebben, hoe te handelen bij vermoeden van kindermishandeling, hoe om te gaan met pestgedrag in een groep, hoe te handelen in geval van overlijden en hoe te handelen bij ziekte en ongevallen. Dit beleid is terug te vinden in het kwaliteitshandboek. Protocollen beschrijven welke stappen wij kunnen zetten als er iets bijzonders is met een kind. We kunnen onze eigen Ludens pedagoog inschakelen om de pm’ers te ondersteunen en te adviseren bij hun omgang met kinderen met gedrags- of ontwikkelingsproblematiek. De pedagoog kan gevraagd worden daartoe een kind op de groep te observeren, dit wordt alleen gedaan na toestemming van de ouders. Contact met ouders Wanneer wij ons zorgen maken over het functioneren of de ontwikkeling van een kind, dan delen wij onze bezorgdheid met ouders. Ouders kunnen ook met vragen ten aanzien van de ontwikkeling van hun kind bij de pm’er of de teamleider terecht. Samen met ouders en eventueel in samenwerking met andere instanties kan het kindercentrum meewerken aan een oplossing van het probleem.
Pedagogisch werkplan naam locatie, versie 2015
- 24 -
Bijlage 5: Kinderopvang gedurende extra dagdelen
1. Nieuwe kindplaats of uitbreiding van het contract: In principe wordt een kind in één groep geplaatst, maar wanneer het niet anders kan, wordt hier tijdelijk van afgeweken, na overleg met de ouders door I&P. Kinderen die in 2 groepen zijn geplaatst hebben de hoogste prioriteit bij de overplaatsing in één van beide groepen. Ouders ondertekenen hiervoor bij de plaatsing het formulier ‘opvang in twee stamgroepen voor een bepaalde periode’ waarop vermeld staat dat het kind in 2 groepen is geplaatst. Er wordt een toevoeging / aanpassing gedaan op de stamkaart. I&P stemt met de ouders de tijdelijke plaatsing in 2 groepen af. De teamleider zorgt er voor dat de ouders het formulier “opvang in twee stamgroepen voor een bepaalde periode” ondertekenen. 2. Extra dag of ruilen Als voor een extra dag of een ruildag het kind niet in de eigen stamgroep kan worden opgevangen, moet hiervoor vooraf getekend worden door de ouder. Dit kan op het “Formulier toestemming incidentele opvang in andere stamgroep”. Dit is een formulier dat in de groep wordt bewaard. De locatie zorgt er voor dat de ouder vooraf ondertekent. NB voor de facturering moet bij een extra dag ook het formulier “aanvullende facturen” worden ingevuld en ondertekend! 3. Structurele mutatie samenstelling groepen Wanneer door het herschikken van de groepen een kind in 2 stamgroepen wordt geplaatst zal de teamleider schriftelijk met de ouders overeenkomen dat het kind in 2 groepen is geplaatst. Hiervoor wordt het “formulier opvang in twee stamgroepen voor een bepaalde periode”, ondertekend door ouder en leidinggevende. 4. Samenvoegen/samenwerken van groepen Wanneer de groep in zijn geheel wordt samengevoegd met een andere groep hoeft er niets geregeld te worden op voorwaarde dat van iedere groep een vaste pedagogisch medewerker aanwezig is. De teamleider zorgt voor informatie aan ouders en aanpassing van het pedagogisch werkplan. Bijlagen: de formulieren: - formulier ouders opvang in twee stamgroepen voor een bepaalde periode - toestemmingsformulier groep incidentele opvang in twee stamgroepen
Pedagogisch werkplan naam locatie, versie 2015
- 25 -
Bijlage 6: Omgaan met samenvoegen van groepen Op zowel de minder drukke dagen als de schoolvakantiedagen voegen we stamgroepen samen: - Op woensdag gaan de kinderen van BSO Rosa spelen op BSO Billiton en de kinderen van de Villa Nova en Kikkersloot op BSO Aspelin. De ouders van de betreffende kinderen zijn akkoord gegaan met de samenvoeging en hebben een formulier ondertekend. - Op vrijdag gaan de kinderen van BSO Rosa spelen op BSO Billiton en de kinderen van de Villa Nova en Kikkersloot op BSO Aspelin. De ouders van de betreffende kinderen zijn akkoord gegaan met de samenvoeging en hebben een formulier ondertekend - In de vakantiedagen spelen de kinderen van BSO Aspelin van de Asch van Wijck school op Kikkersloot. De kinderen van BSO Aspelin van de Villa Nova school en Kameleon school spelen op Bso Villa Nova. De kinderen van BSO Rosa spelen op BSO Billiton. Op woensdag spelen alle 7- kinderen op BSO Billiton. - In de vakantiedagen spelen alle 7+ kinderen van maandag tot en met vrijdag op BSO Fantaziehuis,. Door op de minder drukke dagen te zorgen voor stabiliteit in het team alsmede een duidelijke dagstructuur borgen we de kwaliteit en geborgenheid voor de kinderen, ook op deze dagen. Op de woensdag wordt door het samengestelde team middels activiteiten ingezet om van de groep ook echt een veilige en gezellige groep te maken. De kinderen worden individueel welkom geheten, er worden kennismakingsspelletjes gedaan en door spel en activiteit wennen kinderen aan de locatie. Documenten
K1 F K1 F K1
Plaatsing in 2 stamgroepen Formulier 2 stamgroepen Toestemmingsformulier voor opvang op 2 stamgroepen
Pedagogisch werkplan naam locatie, versie 2015
- 26 -
Bijlage 7: Seksuele ontwikkeling van kinderen
Seksualiteit is een wezenlijk onderdeel van de ontwikkeling van een kind naar volwassenheid. Daarom besteden we op ons kindercentrum in teamoverleg, werkoverleg, kindbespreking of intervisie met enig regelmaat aandacht aan thema’s als intimiteit en seksualiteit. Op deze manier dragen we bij aan de ontwikkeling van kinderen, maar ook aan het voorkómen van grensoverschrijdende seksuele incidenten. Wij bieden de kinderen op ons kindercentrum een plek waar ze fysiek veilig zijn en zich ook zo voelen, ook op het gebied van seksualiteit. Daarnaast ondersteunen wij kinderen, afhankelijk van hun leeftijd en situatie, bij hun ontwikkeling op het gebied van intimiteit en seksualiteit. Kinderen hebben seksuele gevoelens. Ieder kind maakt in zijn algemene ontwikkeling een seksuele ontwikkeling door. In zijn eigen tempo, wanneer hij daar aan toe is, verkent hij zijn eigen lichaam en dat van anderen. Kinderen zijn nieuwsgierig en stellen vragen over seks. Wij accepteren seksueel gedrag binnen bepaalde grenzen. Door middel van knuffelen en stoeien, worden kinderen zich bewust van hun eigen lichaam en dat van andere kinderen. We letten goed op de grenzen die kinderen aangeven en stimuleren de kinderen om ook aandacht te hebben voor de grenzen van een ander kind. Op de BSO praten we over seksualiteit wanneer de kinderen erom vragen. We doen dat rustig, we vinden het niet gek. Wij signaleren grensoverschrijdend gedrag tussen kinderen onderling. Wij baseren ons daarbij op drie criteria: toestemming Vrijwilligheid gelijkwaardigheid Als aan één van deze criteria niet voldaan is, is er mogelijk sprake van seksueel grensoverschrijdend gedrag en gaan wij het stappenplan “Grensoverschrijdend gedrag tussen kinderen onderling” hanteren uit onze Meldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling.
Pedagogisch werkplan naam locatie, versie 2015
- 27 -