PEDAGOGISCH BELEIDS- EN WERKPLAN GASTOUDERBUREAU SNOESJE HAAKSBERGEN
INHOUDSOPGAVE: 1. VOORWOORD 2. WAT DOET GASTOUDERBUREAU “SNOESJE”? 3. WERKWIJZE GASTOUDERBUREAU 4. PEDAGOGISCH BELEID 5. A. BASISREGELS EN DE TOEPASSING IN DE PRAKTIJK B. SPECIFIEKE REGELS 6. OMVANG EN LEEFTIJDSOPBOUW VAN DE GROEPEN 7. ONTWIKKELINGSGEBIEDEN STIMULEREN 8. EIGEN PERSOONLIJKHEID VAN HET KIND 9. SAMENWERKING OUDERS GASTOUDERS GASTOUDERBUREAU 11. VERMOEDEN VAN KINDERMISHANDELING 12. PEDAGOGISCH WERKPLAN VAN DE ONTWIKKELINGSGEBIEDEN
1
1. VOORWOORD Zorgen voor kwetsbare groepen is de verantwoordelijkheid van een ieder in onze samenleving. De zorg voor kinderen, het allerkostbaarste “bezit” van ouders1), omvat vele aspecten. Hoe wij omgaan met deze aspecten zal bepalend zijn voor het kind als individu, maar ook voor de toekomst van ons allen. In deze tijd, waarin de samenleving binnen gezinnen, sterk aan verandering onderhevig is, zal altijd het belang van het kind gewaarborgd moeten zijn. De behoefte van ouders en de maatschappij leiden ertoe dat er ruimte geschapen dient te worden, waarin beide ouders actief kunnen deelnemen aan de samenleving en het arbeidsproces. De voorwaarde waaraan voldaan moet worden om deze ontwikkeling goed te laten verlopen is het behoud van de vier elementen: rust, reinheid, regelmaat en geborgenheid. Ouders, die mede werkzaam zijn buiten het gezin, kunnen een keuze maken uit verschillende vormen van kinderopvang. Iedere vorm van kinderopvang heeft zijn eigen kenmerken, voor- en nadelen. “Snoesje” wil als gastouderbureau een bijdrage leveren aan het realiseren van opvang, waar het kind zich net zo thuis voelt als in het eigen huis. De ouders kunnen zich concentreren op hun werkzaamheden in de overtuiging dat hun kind in goede handen is. Indien dit op goede wijze wordt gerealiseerd zal het de ontwikkeling en ontplooiing van het kind ten goede komen. Het kind doet zo naast de ervaring binnen het gezin een aanvullende, positieve en uitdagende ervaring op buiten het gezin. 2. WAT DOET GASTOUDERBUREAU “SNOESJE”? Het gastouderbureau bemiddelt tussen ouders die kinderen willen opvangen en ouders die opvang voor hun kind zoeken. De gastouders verzorgen de opvang van maximaal 5 kinderen inclusief de eigen kinderen tot 10 jaar in de leeftijd van 0-4 jaar of maximaal 6 kinderen inclusief de eigen kinderen tot 10 jaar indien de kinderen in de leeftijd tot 13 jaar zijn. De opvang vindt plaats in het huis van de ouder of van de gastouder. 3. WERKWIJZE Bij aanmelding van een gastouder wordt een afspraak gemaakt voor een intake gesprek met het gastouderbureau. Tijdens dit gesprek wordt met de gastouder gesproken over: - Het scheppen van een geborgen omgeving voor het gastkind. - De veiligheid en gezondheid van de omgeving. - Voldoende slaap- en (buiten-)speelgelegenheid. - Het respectvol omgaan met ouders en gastkind. - Opvoedingsideeën, motivatie, normen en waarden. - Het aanbieden van activiteiten die passen bij de leeftijd, aard en ontwikkeling van het gastkind. - De selectiecriteria vermeld in dit pedagogisch beleids- en werkplan. Indien de gastouder aan alle eisen voldoet zal op grond van de kwaliteiten van de gastouder bepaald worden wat een verantwoorde groepssamenstelling zal zijn naar leeftijd een aantal kinderen. 4. PEDAGOGISCH BELEID De omgeving van kinderen moet ruimte geven om aanleg en persoonlijkheid zo optimaal mogelijk te ontwikkelen. Gastouderbureau “Snoesje” geeft met het pedagogisch beleids- en werkplan een aantal basisregels aan waarbinnen dit gerealiseerd wordt. Voor ouders – gastouders – gastouderbureau kan dit plan stimuleren tot overleg, het maken van afspraken en bewustwording van de omgeving waarin de kinderen verblijven. 1)
met “ouders” wordt in dit document tevens bedoeld ouder, verzorger(s), voogd(en)
2
5A. BASISREGELS EN DE TOEPASSING IN DE PRAKTIJK De sfeer in het gastoudergezin ervaart het kind als ontspannen, warm, veilig met ruimte voor zijn aanleg, karakter en emoties. Het kind moet zich als in zijn eigen huiselijke omgeving voelen. Ouders en gastouder bespreken met elkaar op welke wijze het kind benaderd wordt en stemmen dit op elkaar af. Een stabiele vertrouwensrelatie tussen ouders, gastouder en kind is de basis. Veel aandacht zal moeten worden besteed aan de kennismakings- c.q. gewenningsperiode. Ouder en gastouder kunnen hiertoe voorafgaande aan het daadwerkelijke oppassen, het kind laten kennismaken met de nieuwe situatie in elkaars aanwezigheid. Samen wat drinken, praten, wandelen, spelen kan het ijs doen breken. Onderling vertrouwen moet immers groeien. De gastouder kan het kind in zijn eigen huis bezoeken. Zo zal het kind al redelijk gewend kunnen raken aan de nieuwe situatie bij het eerste afscheid van de ouder. Van ouder en gastouder wordt verwacht dat er ruim de tijd wordt genomen om ervaringen en belevenissen over het kind uit te wisselen. De gastouder kan in een schriftje de gebeurtenissen van de dag bijhouden. De gastouder: - Benadert het kind liefdevol, met respect voor het kind zoals het is. - Blijft rustig en consequent. - Belonen en straffen volgens afspraak met de ouders. - Lichamelijke straffen worden in geen geval toegepast. - Maakt afspraken met de ouder over waarden en normen en hanteert de gangbare waarden en normen. Verzorging en veiligheid. Ten aanzien van de hygiëne, veiligheid en gezondheid voldoet de omgeving van het kind aan de eisen van de overheid vastgesteld in de risico-inventarisatie. Alvorens de gastouder daadwerkelijk kinderen opvangt, controleert de consulente van het gastouderbureau samen met de gastouder of de omgeving voldoet aan deze eisen. Alle partijen onderschrijven het belang en het handhaven hiervan. Minimaal een keer per jaar voert het gastouderbureau met de gastouder een herhalingscontrole uit. Hierbij wordt tevens het handhaven van de kwaliteitseisen gecontroleerd. Het verslag van de inventarisatie wordt met de ouders besproken. De GGD bezoekt de opvanglocatie eenmaal per jaar. De ouders krijgen inzage in het inspectieverslag. De gastouder overlegt een Verklaring Omtrent het Gedrag aan het gastouderbureau voor de opvang aanvangt. Indien de opvang plaatsvindt op het woonadres van de gastouder dan overleggen alle volwassen bewoners van dit woonadres de VOG. Voor een goed functioneren is het van belang dat een kind voldoende ruimte heeft om te spelen, tot rust te komen, te slapen, te eten, enz. Zowel in de binnenruimten als buiten, wordt zorg gedragen voor hygiëne en veiligheid. Huisdieren worden alleen in de omgeving van de gastkinderen toegelaten indien de ouders toestemming hebben gegeven. De gastouder laat het kind niet met het huisdier alleen. Ouders en gastouder bespreken regelmatig de veiligheid- en hygiënesituaties. Voeding: Slapen: Hygiëne: Zindelijkheid: Ziekte:
hoe vaak, wel of geen snoep, evt. allergieën, welke voeding. Het kind heeft recht op voldoende en verantwoorde voeding en drinken. waar, wanneer, ritueel voor het slapen gaan, ieder kind een eigen geschikt bed, voldoende rust voor oudere kinderen. handen wassen, tanden poetsen, schoon eigen drink- en eetgerei, schoon bed, schone handdoeken, speelgoed regelmatig reinigen, neus snuiten, reservekleding, verzorgen van wondjes, hygiënisch omgaan met evt. huisdieren. Afspraken over zindelijkheidstraining en verschonen. Ouder en gastouder brengen elkaar op de hoogte indien er aanwijzingen zijn dat het kind ziek is (kan worden). De gastouder kan geen speciale medische hulp en begeleiding geven. Wel voldoet de gastouder aan de normale zorg- en begeleidingstaken. Indien er medicijnen verstrekt worden dient er een medicijnverklaring ondertekend te worden. Ouders geven altijd vooraf toestemming.
3
De omgeving waarin het kind zal verblijven: - Is hygiënisch en kindveilig, zowel binnen als buiten (indien nodig verricht gastouder aanpassingen). Hiertoe is een verslag van de jaarlijkse Inventarisatie Veiligheid en Gezondheid op de locatie aanwezig. - De omgeving van de opvang is absoluut rookvrij. - Biedt voldoende mogelijkheden tot spelen, eten, slapen, rusten. - Biedt een eigen bedje in aparte, rustige slaapruimte(voor kinderen, die bij de gastouder slapen). Voor oudere kinderen een eigen speelplek, waar ze ook alleen ongestoord kunnen spelen, hun energie kwijt kunnen en hun motorische ontwikkeling kunnen ontplooien. - Biedt ruimte voor het gastkind van 3-4m² per kind in de verblijfsruimte. - Biedt voldoende buitenspeelmogelijkheden. Er is een aangrenzende, toegankelijke en veilige op de leeftijd afgestemde buitenspeelruimte beschikbaar van 3-4m² per kind. - Verblijven alleen huisdieren, indien ouders hiervan op de hoogte zijn (het kind mag nooit alleen gelaten worden met huisdieren). - Het gastoudergezin staat positief tegenover de opvang van gastkinderen. - Er zijn voldoende rookmelders geplaatst. Kwaliteit gastouder - Gastouder is in bezit van beroepscompetentiecertificaat gastouders of gelijkgestelde opleiding. Hieruit blijkt dat de gastouder wettelijk voldoet aan de volgende competenties: - Verzorgen van kinderen - Begeleiden van het individuele kind - Begeleiden van een groep kinderen - Omgang met de ouders/verzorgers en medewerkers van het gastouderbureau - Plannen en organiseren - Kwaliteitsgericht werken - Signaleren Kindermishandeling - Pedagogisch handelen - Veiligheid en Hygiëne - Geregistreerd certificaat EHBKO Oranje Kruis Persoonlijk - Gaat graag met kinderen om. - Heeft de leeftijd van minimaal 18 jaar. - Heeft een goede lichamelijke en geestelijke gezondheid in relatie tot het opvangen van kinderen, indien gastouder onder behandeling van een huisarts staat, medicijnen gebruikt of lichamelijke beperkingen heeft, is hiervan melding gemaakt bij het gastouderbureau. - Bezit geestelijk evenwicht. - Heeft een open en flexibele instelling. - Heeft verantwoordelijkheidsgevoel. - Is in staat tot het bieden van continuïteit en stabiliteit. - Kan rust, regelmaat, geborgenheid, veiligheid bieden aan een gastkind. - Is in staat tot het stimuleren van een kind in zijn of haar eigen ontwikkeling. - Heeft aandacht voor en inzicht in het kind als individu. - Staat positief ten opzichte van de opvang van kinderen door anderen dan de eigen ouders. - Staat open voor en respecteert andere gewoontes, culturen, levenswijzen en opvoedingsideeën. - Staat open voor en respecteert ideeën en levenswijzen van anderen. - Kan zich inleven in de situatie van de ouders. - Gastouder respecteert volledig de privacy van de ouders en speelt geen informatie door aan derden. - Is in staat tot reflecteren op het eigen handelen. - Heeft een goede beheersing van de Nederlandse taal.
4
Algemeen: De gastouder beschikt over: - een WA-verzekering (verplicht) - een Verklaring Omtrent het Gedrag. Indien de opvang bij de gastouder thuis plaats vindt, overleggen alle volwassen gezinsleden van de gastouder een Verklaring Omtrent het Gedrag - een mede-inzittenden verzekering (bij gebruik van auto) - Is goed telefonisch bereikbaar. 5B. SPECIFIEKE REGELS - De gastouder laat het kind niet alleen of over aan het toezicht van een ander. - Indien de gastouder met het gastkind naar een andere omgeving gaat, bespreekt de gastouder dit met de ouder. Vervoer dient te voldoen aan de daarvoor geldende wettelijke normen. Voor vervoer per auto geldt dat er een ongevallen- en inzittenden verzekering afgesloten is. - De ouders en gastouder dragen zorg voor artikelen zoals een bedje, box, kinderwagen, wandelwagen, auto- en fietsstoeltje. - Indien iemand anders dan de ouders het gastkind ophaalt, stellen de ouders de gastouder hiervan van tevoren op de hoogte. De gastouder draagt de zorg voor het gastkind alleen over aan de ouders of aan degene die de ouders daarvoor in de plaats hebben gesteld. - De gastouder houdt het registratieformulier ongevallen bij en verplicht zich ongevallen hierop te vermelden en door te geven aan de ouders en het gastouderbureau. - Zoals het pedagogisch plan vermeldt, brengen ouders en gastouders elkaar op hoogte indien er aanwijzingen zijn dat het kind ziek is (kan worden). De gastouder kan geen speciale medische hulp en begeleiding geven. - Gastouder dient kind nooit op eigen initiatief geneesmiddelen toe. Indien een kind geneesmiddelen moet innemen tijdens de opvang tekenen ouders hiertoe vooraf een medicijnverklaring. Bij voorkeur vindt de aanvang van het medicijngebruik thuis plaats. - Gastouder is op de hoogte van de protocollen. Deze staan vermeld onder “downloads” op de website. - Indien er sprake is van een ziekte, die schadelijk kan zijn voor het gezin van een der partijen, stellen partijen elkaar en het gastouderbureau op de hoogte. Het ziektebeleid van Snoesje staat vermeld onder downloads op de website. In geval van twijfel kan de consulent van het gastouderbureau contact opnemen met de GGD om te bezien of de opvang plaats kan blijven vinden. - De ouders dragen er zorg voor zo goed mogelijk bereikbaar te zijn voor de gastouder tijdens de opvangperiode. - De ouders maken afspraken over hoe te handelen indien het gastkind onverwacht ziek wordt. Indien op het moment dat zich dit voordoet geen overleg mogelijk is, neemt de gastouder contact op met de huisarts van het gastkind. - In geval van een ongeval geldt bovenstaande. Indien nodig neemt de gastouder contact op met het alarmnummer 112. - Op de plaats van opvang kan naast de afgesproken evaluaties, ook onaangekondigd door de consulent van het gastouderbureau een bezoek worden gebracht. - Zoals in de overeenkomst vermeldt, sluiten de ouders een WA- verzekering af. Relatie gastouder/gastouderbureau: - Is bereid om met het gastouderbureau samen te werken - Is bereid om advies en begeleiding van het gastouderbureau te accepteren - Is bereid om mee te werken aan de controle op veiligheid, gezondheid, kwaliteit en de risico-inventarisatie door het gastouderbureau - Onderschrijft het belang van de eisen ten aanzien van veiligheid en gezondheid - Is bereid tot het bijwonen van de kinder ehbo, thema-avonden, ouderavonden, aanvullende cursussen, trainingen, bijeenkomsten gerelateerd aan de opvangtaak - Is bereid de regels van het gastouderbureau te hanteren en onderschrijft het pedagogische beleidsplan; - Zal iedere maand de urenregistratie doorgeven aan het gastouderbureau, t.b.v. de administratie van het gastouderbureau; - Is regelmatig en gedurende minimaal een half jaar beschikbaar voor de opvang;
5
Kwaliteit gastouderbureau Het gastouderbureau handelt naar wat in de wet is bepaald betreffende gastouderbureaus. De gastouder moet voldoen aan de eis in de wet dat de omgeving voor het kind veilig en gezond is. De wijze waarop het gastouderbureau dit realiseert staat uitvoerig beschreven in het beleidsplan. De ouders en de gastouder worden hierover op de hoogte gesteld en geïnformeerd. Het gastouderbureau heeft een adviserende, bemiddelende en ondersteunende rol bij het tot stand brengen en onderhouden van een goede samenwerking tussen de ouders en de gastouder. Door het onderhouden van regelmatige contacten wordt het verloop van de opvang van het kind door het gastouderbureau gevolgd en vastgelegd. De ouders kunnen aanspraak maken op een goede begeleiding in de communicatie met de gastouder. In het werkplan wordt een klachtenprocedure omschreven. De ouders worden in de gelegenheid gesteld zitting te nemen in de oudercommissie. De oudercommissie heeft adviesrecht aangaande het beleidsplan. Het gastouderbureau zal haar uiterste best doen de uitwisseling van gedachten over het beleidsplan te stimuleren. Hierdoor zullen alle facetten van opvoeden en begeleiding van kinderen aan bod komen. Het gastouderbureau kan zo een aanzet geven tot het verhogen van kennis, het uitwisselen van ervaringen, ideeën en mogelijkheden in de opvangsituatie van zowel de gastouder, de ouders en het gastouderbureau. Alleen al door het in contact brengen van partijen kan worden geïnventariseerd waar de behoefte ligt aan ondersteuning en kunnen mogelijkheden worden ontwikkeld voor een optimaal functioneren van de gastouder, de ouders en het gastouderbureau. Het gastouderbureau behandelt alle gegevens over de gastouder en de ouders met de grootst mogelijke zorgvuldigheid en neemt hierbij de privacy in acht. Gegevens van het intakegesprek worden in eerste instantie anoniem aan de ouders en de gastouder beschikbaar gesteld. Indien dit de ouders en de gastouder aanspreekt, zullen de naamsgegevens over partijen kenbaar worden gemaakt. Het gastouderbureau heeft een begeleidende, bemiddelende en administratieve functie. Om deze taken goed uit te voeren, wordt aan onderstaande voldaan: - Voor de vraagouder is de bereikbaarheid van het gastouderbureau als ook die van de gastouder duidelijk en aantoonbaar geregeld. - Het gastouderbureau vervult de kassiersfunctie. Deze kassiersfunctie houdt in: het opstellen en innen van facturen bij de vraagouder en het uitbetalen aan de gastouder, beiden op basis van een door gastouder en vraagouder schriftelijk ondertekende urenregistratie - Het intakegesprek met de gastouder vindt plaats op het opvangadres. Indien de opvang bij de vraagouder thuis plaatsvindt, vindt het intake gesprek bij de vraagouder plaats - Het intake gesprek met de vraagouder kan zowel op het opvangadres, als op een nader te bepalen locatie plaatsvinden - Het koppelingsgesprek vindt plaats op het opvangadres - Elke gastouder wordt minimaal twee maal per jaar op het opvangadres bezocht - De Risico Inventarisatie & Evaluatie Veiligheid en Gezondheid vindt een keer per jaar plaats op het opvangadres - Het voortgangsgesprek en het fuctioneringsgesprek met de gastouder vindt tenminste een keer per jaar plaats op het opvangadres - Jaarlijks wordt een mondeling evaluatiegesprek gehouden met de vraagouder. Hiervan wordt verslag gelegd. Een door de vraagouder ondertekend afschrift van dit verslag is in het dossier aanwezig en wordt aan de vraagouder ter beschikking gesteld - Medewerker die de huisbezoeken en de inhoudelijke begeleiding op het gebied van opvang en pedagogiek van de gastouder verzorgt, dient in het bezit te zijn van een relevante pedagogische opleiding op tenminste MBO-niveau.
6
6. OMVANG EN LEEFTIJDSOPBOUW VAN DE GROEPEN Een gastouder heeft niet meer dan vijf kinderen onder de vier jaar gelijktijdig onder haar hoede, inclusief haar eigen kinderen. Er zijn nooit meer dan twee baby’s of meer dan vier kinderen onder de twee jaar gelijktijdig aanwezig. Dit omdat de zorg van baby’s en kleine kinderen veel tijd en persoonlijke aandacht vergt. Zijn er ook kinderen ouder dan vier jaar dan mag dit zes kinderen inclusief de eigen kinderen zijn. Door de huiselijkheid is een gastouder in de gelegenheid veel persoonlijke aandacht en warmte aan uw kind te geven. De meeste gastouders vangen 1 of 2 kleine kinderen gelijktijdig op. Er zijn ook gastouders, die het maximale aantal kinderen opvangen. Dit is afhankelijk van de voorkeur en capaciteiten van de gastouders. Tevens moet de woning geschikt zijn om meerdere kinderen op te vangen. Factoren die verder een rol spelen bij de omvang en leeftijdsopbouw zijn: - De leeftijd van de kinderen. - De capaciteiten van de gastouder. - De noodzakelijke binnen en buiten speelruimte. - Slaapruimte voor ieder kind afzonderlijk. - Persoonlijke geaardheid van het kind (ook van de eventuele eigen kinderen). - Mogelijkheden tot het leggen van contacten met leeftijdsgenootjes. - De verschillende leeftijden moeten te combineren zijn t.a.v. de dagindeling. Zo zullen de oudere kinderen van en naar school gebracht moeten kunnen worden, waarbij de jongere kinderen meegenomen kunnen worden, zonder dat de veiligheid in gevaar komt. - De gastouder bepaalt mede of zij het met de leeftijdsopbouw van de groep eens is. Bij elke plaatsing geldt dat er moet worden voldaan aan de eisen zoals omschreven in het pedagogisch beleidsplan. Kwaliteit gaat voor kwantiteit. De beoordeling capaciteiten gastouder en verantwoording van de groepsamenstelling wordt schriftelijk vastgelegd. 7. ONTWIKKELINGSGEBIEDEN STIMULEREN De gastouder begeleidt, stimuleert het kind en volgt het in zijn ontwikkeling en zorgt voor een boeiende, “prikkelende” omgeving. In overleg met de ouders heeft de gastouder ook een sturende functie. Veel van de ontwikkelingsgebieden worden spontaan en in de dagelijkse omgang gestimuleerd. Een enthousiaste gastouder zal het leuk vinden om veel samen met het kind te doen. Toch moet er soms aan bepaalde zaken bewust aandacht worden besteed. De gastouder is op de hoogte van en heeft inzicht in de verschillende ontwikkelingsfasen en houdt hierbij rekening met de aanleg en het eigen ontwikkelingstempo van het kind. Het gastouderbureau heeft tot doel de gastouder hierover te informeren en enthousiast te maken. De gastouder kan een schriftje bijhouden. Daarin wordt beschreven hoe de dag verlopen is. Tot 1 jaar veranderen de voeding- en slaapschema’s regelmatig. Daarom is het belangrijk dat zowel de ouder als de gastouder dit goed omschrijven. Daarnaast is het leuk om een dagboekje bij te houden van wat er zoal voor leuke dingen zijn gebeurd tijdens de opvang bij de gastouder. OBSERVEREN EN SIGNALEREN VAN DE ONTWIKKELING De gastouder observeert hoe de ontwikkeling van het kind verloopt. De gastouder houdt de ontwikkeling bij op de registratielijsten en bespreekt deze lijsten met de ouders. De informatie over het kind wordt aan het eind van de opvang ter beschikking van de ouders gesteld. Indien de gastouder signaleert dat het zou kunnen zijn, dat een kind zich niet naar wens ontwikkelt, dan bespreekt de gastouder dit met de ouders. Er kan op verzoek van de ouders overleg aangegaan worden met de JGZ verpleegkundige. Het gastouderbureau onderhoudt contacten met de JGZ verpleegkundige en heeft contactmomenten met het Zorg en Advies Team. Doel is om de komende jaren te komen tot een goed systeem om de ontwikkeling van de kinderen nog beter te kunnen begeleiden bij zorgvragen over de ontwikkeling.
7
ONTWIKKELINGSGEBIEDEN: De gastouder heeft in haar opleiding geleerd welke ontwikkelingsgebieden er zijn en hoe deze gestimuleerd kunnen worden. De gastouder en het gastouderbureau bekijken ook regelmatig de samenstelling van de groep. De samenstelling moet dusdanig zijn dat de ontwikkeling van het kind gestimuleerd wordt. Dit houdt bijvoorbeeld in dat een kind contact moet kunnen hebben met leeftijdsgenootjes. Tevens moet een kind de mogelijkheid geboden worden om zich voortebereiden op de basissschool. Sommige gastouders hebben een speciaal dagdeel voor 3+ kinderen om hier extra aandacht aan te besteden. Ook is het bezoeken van andere gastouderopvanglocaties een mogelijkheid. Doel is om dit de komende jaren te optimaliseren. Indien het niet voldoende mogelijk is om tijdens de gastouderopvang aan bovenstaande te voldoen, dan wordt bekeken of het kind hiertoe wel kans krijgt buiten de gastouderopvang om. Dit kan door het bezoeken van een peuterspeelzaal, kinderdagverblijf, in combinatie met gastouderopvang, zodat kinderen met elkaar contact kunnen leggen en onderhouden. Ontwikkelingsgebieden, die gestimuleerd worden staan hieronder vermeld en worden in het pedagogisch beleidsplan verder omschreven. 1) Persoonlijke competenties A. Verstandelijke ontwikkeling B. Lichamelijke ontwikkeling 2) Sociaal-emotionele competenties 3) Normen en waarden 4) Creatieve competenties 8. EIGEN PERSOONLIJKHEID VAN HET KIND Ieder kind heeft zijn eigen persoonlijkheid. De gastouder toont belangstelling voor de persoonlijkheid van het kind, stimuleert de persoonlijkheid op een positieve manier. Indien wenselijk, worden eigenschappen in overleg met de ouders “bijgestuurd”. Door een goede begeleiding zal het kind zelfvertrouwen in emotioneel, lichamelijk en geestelijk opzicht krijgen. Ieder kind heeft het recht zich te ontwikkelen naar eigen aanleg en in eigen tempo. 9. SAMENWERKING OUDERS GASTOUDERS EN GASTOUDERBUREAU De ouders en de gastouder moeten als basis een onderlinge vertrouwensrelatie hebben. Er moet naar gestreefd worden dat de samenwerking leidt tot onderlinge tevredenheid. De ouders moeten met vertrouwen hun kind bij de gastouder kunnen achterlaten. De gastouder en het kind moeten het als plezierig ervaren om de tijd samen op waardevolle wijze door te brengen. Basis van de samenwerking: De kennismaking Tijdens de kennismaking is het belangrijk dat de ouders en de gastouder ruim de tijd nemen om elkaars visie op opvoeding en omgaan met kinderen te bespreken. Zelden zullen opvoedingsmilieus gelijk zijn aan elkaar. Bevorderd dient te worden de opvoedingsmilieus zo dicht mogelijk bij elkaar te brengen. De ouders en de gastouder zijn verantwoordelijk voor de opvoeding. De ouders blijven eindverantwoordelijk. Privacy en respect De ouders en de gastouder tonen respect voor elkaars geloof, opvattingen en meningen. Beiden nemen privacy in acht en doen geen mededelingen naar derden over het persoonlijke leven van elkaar. Informatie en afspraken De ouders en de gastouder maken duidelijke afspraken en nemen hiervoor zoveel tijd als nodig is. Met vertrouwen als basis zullen partijen open moeten zijn over belangrijke zaken die op het kind van invloed kunnen zijn. De gastouder is volgens het reglement verplicht ongelukken te melden. Ook worden de ouders op de hoogte gebracht indien het kind zich op sommige momenten niet gelukkig heeft gevoeld. De ouders en de gastouder bespreken de gang van zaken en kunnen de situatie van het kind op die manier zo optimaal mogelijk maken. 10. VERMOEDEN VAN KINDERMISHANDELING Indien een gastouder het vermoeden heeft van kindermishandeling van het gastkind neemt zij contact op met het gastouderbureau voor overleg. Er wordt gewerkt volgens de protocollen van Kindermishandeling voor gastouderbureaus. Het protocol Kindermishandeling staat vermeld op de website. Gastouders beschikken over een uittreksel van het Convenant op de opvanglocatie. Gastouders zijn geschoold in het kunnen signaleren van kindermishandeling.
8
1. PEDAGOGISCH WERKPLAN VAN DE ONTWIKKELINGSGEBIEDEN Persoonlijke ontwikkeling Hieronder verstaan we competenties die te maken hebben met de zelfbeleving en de zelfregulering van het kind. Daarbij denken we aan: - Bewustwording van zichzelf in relatie met anderen. - Zelfvertrouwen en zelfstandigheid opbouwen: vertrouwen op eigen kracht en vermogen. - Vermogen om met emoties om te gaan door ze te uiten op een sociale manier. - Controle hebben over impulsen, frustratietolerantie. - Gecontroleerd (alleen) spelen en vasthouden aan een plan: doorzettingsvermogen. - Positieve levenshouding: plezier in eigen lijf en leven, plezier in het omgaan met anderen. - Voor zichzelf kunnen opkomen. Een gezellige en ontspannen sfeer. Ruimte voor ontplooiing in eigen tempo en stimulering van de ontwikkeling van het kind. Een gezellige en ontspannen sfeer in het gastgezin komt de ontwikkeling van het gastkind ten goede. Elk kind ontwikkelt zich in zijn eigen tempo . Het is belangrijk dat de gastouder dit onderkent en respecteert. Het heeft geen zin te proberen een kind iets bij te brengen waar het nog niet aan toe is. Anderzijds draagt de gastouder bij aan het stimuleren van alle aspecten van de ontwikkeling van een kind; daarbij houdt zij rekening met de leeftijd, de ontwikkelingsfase en de behoeften van een kind. De gastouder en de ouders bespreken de ontwikkeling van het kind regelmatig. Cognitieve competenties Hierbij gaat het om competenties op het gebied van verstandelijke vermogens. Daarbij denken we aan: - Kennis en inzicht in de sociale wereld. - Empathie ontwikkelen; het begrijpen en benoemen van emoties en bedoelingen. - Perspectief nemen; het begrijpen van verhalen en wat geschreven taal is. - Kennis en inzicht in de natuur; dieren, planten, elementen, seizoenen. - Kennis en inzicht in de fysieke wereld en wetmatigheden. - Kennis van verhoudingen, verzamelingen, hoeveelheden. - Onderzoekende houding, nieuwsgierigheid. - Vaardigheden en plezier in bouwen. - Vaardigheden om problemen op te lossen; logisch denken.
Communiceren gaat prima tijdens het samen crackers eten Communicatieve competenties Hieronder verstaan we competenties die te maken hebben met het contact maken met anderen en uitdrukking geven aan eigen gedachten en gevoelens. We denken daarbij aan: -
Praten en communiceren met anderen. Eventueel tweede taalverwerving. Non-verbale communicatie begrijpen en gebruiken. Beurt nemen en geven. Gemotiveerd zijn om anderen te begrijpen en om jezelf begrijpelijk te maken. Luisteren naar een verhaal. Kijken naar en begrijpen van plaatjes en foto’s. Begrijpen van de betekenis van geschreven taal.
9
Verstandelijke ontwikkeling De ontwikkeling van het denken, het leren, het geweten en de taalontwikkeling. Het verstandelijke inzicht van het kind wordt vergroot door veel met het kind te praten over wat het ziet en meemaakt, bijvoorbeeld door aandacht te besteden aan begrippen zoals groot en klein, hoog en laag, gisteren en morgen en het leren onderscheiden van kleuren. Door regelmatig actief bezig te zijn met het kind wordt de verstandelijke ontwikkeling van het kind gestimuleerd. Hanteren van een goed taalgebruik, knutselen, spelletjes spelen, bewegen, liedjes zingen, ruiken, proeven, tasten, stimuleren van taal, ruimtelijk inzicht, een goed inzicht in het eigen lichaamsschema en motoriek. Dit alles leidt tot een stimulans van de verstandelijke ontwikkeling. De gastouder en de ouders bespreken de ontwikkeling van het kind regelmatig. De ontwikkeling van het geweten hangt samen met het begripsvermogen van een kind; leren begrijpen wat "nee" betekent, leren dat een verbod ook geldt als het kind zich alleen in de kamer bevindt. Deze ontwikkeling voltrekt zich niet in een logische volgorde. De impuls van een kind om aan een kopje te komen, terwijl hij weet dat het niet mag, kan opeens sterker zijn dan de herinnering aan het verbod.
De taalontwikkeling wordt vooral aangemoedigd doordat de gastouder zelf goed Nederlands spreekt en zich niet bedient van grove taal. Een kind dat nog maar net leert praten kan tegelijkertijd positief gewaardeerd en in zijn taalontwikkeling gestimuleerd worden door goed te herhalen wat het kind zegt. Als het kind bijv. zegt:"Bootje peren", kan de gastouder reageren met: "Ja, we gaan een broodje smeren”. Voor de taalontwikkeling is het beter dat er niet voortdurend een achtergrondgeluid van een radio of televisie aanstaat. Het is belangrijk dat de gastouder positief staat tegenover een tweetalige opvoeding, als dit in de thuissituatie van het gastkind voorkomt. Het is raadzaam dat de ouders en de gastouder de consequenties hiervan voor het gastkind bespreken in het kennismakingsgesprek. Motorische en zintuiglijke competenties Hierbij gaat het om competenties die te maken hebben met ervaringen op zintuiglijk gebied en met fysiek bewegen en met je handen bezig zijn. We denken aan: -
Grote motorische vaardigheden (kruipen, lopen, rennen). Fijn motorische vaardigheden. Bewegen op muziek en maken van ritmische bewegingen. Plezier in bewegen. Niet overmoedig en niet angstig. Waarnemen van en plezier in zintuiglijke ervaringen als voelen, ruiken, horen, proeven, zien.
Een onderzoekende houding De lichamelijke ontwikkeling Dit betreft de groei van het lichaam, de spierontwikkeling en ontwikkeling van de zintuigen. Bij de spierbeheersing kunnen wij onderscheiden: a. De grote motoriek; als bewegingen van armen en benen, als ook trappelen, kruipen, lopen, springen en fietsen. b. De fijne motoriek; als alle kleine bewegingen van handen en vingers als ook grijpen, vasthouden, kleine dingen oppakken, knippen, tekenen en schrijven.
10
Een kind leert letterlijk door vallen en opstaan. Als de volwassene even wacht met reageren, zal een kind na een val dikwijls zonder te huilen opstaan en gewoon doorgaan met waar het mee bezig was. In de eerste jaren wordt de wereld vooral door de zintuigen ontdekt. Waarneming door tast, zicht en gehoor gaat samen met de ontwikkeling van de motoriek. Door alles te betasten en in zijn mond te stoppen, ontdekt het kind de verschillen tussen hard en zacht, koud en warm, zoet en bitter, zout en zuur. De gastouder draagt zorg voor voldoende ruimte waarin het kind kan kruipen, lopen, springen, klimmen, klauteren. Er dient voldoende speelgoed beschikbaar gesteld te zijn door de ouders of in de woning aanwezig te zijn, dat afgestemd is op de ontwikkeling en ontplooiing van het kind. Gevolgd wordt of het bewegen zich goed ontwikkelt naar de leeftijd van het kind. De gastouder en de ouders bespreken de ontwikkeling van het kind regelmatig.
Het kind ondersteunen in het zindelijk worden, gebeurt in overleg met de ouders. Het initiatief om ermee te beginnen kan van de ouders of van de gastouder uitgaan, bijvoorbeeld wanneer de gastouder al met een ander kind bezig is. Als besloten wordt hiermee te beginnen, is het raadzaam dat zowel thuis als bij de gastouder dezelfde aanpak wordt gehanteerd. Het kind ontdekt en onderzoekt ook zijn eigen lichaam en het kan fijn zijn bloot te spelen en te zwemmen zonder schaamte en taboes. De ouders en de gastouder hebben hierin hun eigen grenzen voor wat zij wel en niet toelaatbaar vinden; het is raadzaam hierover te overleggen met elkaar.
11
SOCIALE COMPETENTIES Hieronder verstaan we competenties die te maken hebben met de sociale omgang met anderen. We denken daarbij aan: - Vertrouwen in anderen en vaardigheden om hulp te vragen en te ontvangen, besef van verbondenheid en afhankelijkheid. - Verbondenheid met familie en de groep in het gastgezin, bewustwording van identiteit, sekse, leeftijd en persoonlijke kenmerken. - Anderen aanvoelen en anticiperen op elkaars gedrag en imiteren. - Initiatief nemen en volgen en leiding accepteren. - Het geven en ontvangen van hulp. - Positieve bijdragen aan het geheel. - Samen spelen en meedoen met de groep, delen met anderen. - Problemen en conflicten oplossen, zorg voor de natuur. - Spirituele of godsdienstige gevoelens, bewondering voor de natuur en voor schoonheid. Ontwikkelen van sociale competenties De gastouder laat het kind kennismaken met verschillende situaties. Ze neemt het mee op bezoek bij de buurvrouw, een vriendin, andere kinderen. De gastouder stelt haar huis open voor anderen, zodat het kind leert dat er verschillen zijn tussen mensen en gezinnen. Dat andere mensen ook aardig zijn en dat we daar ook op kunnen vertrouwen. De gastouder stimuleert de sociaal-emotionele ontwikkeling in de omgang met het kind, met andere aanwezige kinderen en eventuele huisdieren. De zelfstandigheid, het zelfvertrouwen, spelen met andere kinderen, het voor zichzelf op komen, gevoelens en behoeften aan anderen duidelijk leren maken. De eigen persoonlijkheid wordt actief versterkt en gestimuleerd. De gastouder en de ouders bespreken de ontwikkeling van het kind regelmatig. - Kinderen mogen geen speelgoed van elkaar afpakken, maar worden aangemoedigd om elkaar er om te vragen en samen te delen. - Door het goede voorbeeld te geven, leert het kind zien dat hulpvaardigheid belangrijk is. Hoewel kinderen geleerd wordt elkaar te helpen, zal teveel hulpvaardigheid het kind kunnen afremmen. De gastouder geeft zelf het voorbeeld door niet te snel in te grijpen en het kind de gelegenheid te geven en aan te moedigen, op eigen kracht tot een resultaat of oplossing te komen. - Het kind wordt begeleid, wanneer het daar zelf (nog) niet toe in staat is, bij het op lossen van een ruzie. Het kind, dat verdrietig is, mag best eens huilen. Het kind heeft ook ruimte en tijd nodig om zijn eigen grens te ontdekken wanneer het boos of driftig is. - De gastouder zal het kind begeleiden bij het buitenspelen en het regelmatig meenemen naar een geschikte kinderspeelplaats in de buurt of andere buitenactiviteiten ondernemen. Activiteiten - Dagelijkse gebeurtenissen worden nagespeeld door middel van een winkeltje, een poppenhoek en constructiespeelgoed. Tijdens het samenspel komen aspecten als leren delen, wachten, ruzie maken, nee zeggen aan de orde. Conflictjes worden hier uitgehaald als leermoment. Straffen gebeurt niet, er wordt wel gecorrigeerd. - Het teruggetrokken kind zal zoveel mogelijk gestimuleerd worden door bewust spelsituaties te creëren waarbij het makkelijker is om contacten met andere kinderen aan te gaan. - Door de eigen emoties te laten zien, te lachen, boos te zijn of eens lekker gek te doen is de gastouder een voorbeeld voor de kinderen. Het kind ziet dan dat het niet raar is en dat het mag. Spelmateriaal - Dagelijkse gebeurtenissen worden nagespeeld door middel van een winkeltje, een poppenhoek en constructiespeelgoed. - De gastouder neemt de tijd voor praten, luisteren, uitleggen, knuffelen en lichamelijk contact. - Wanneer een kind huilt, zal de gastouder daar zo snel mogelijk op reageren, het kind geruststellen, ook al is de oorzaak niet onmiddellijk te achterhalen. - De gastouder zal rustig en consequent handelen om het kind houvast te bieden.
12
EMOTIONELE COMPETENTIES Hieronder verstaan we emotionele veiligheid en interactie tussen de gastouder en het kind. We denken hierbij aan: - Een gastouder zal in haar omgang met een kind een hoge mate van veiligheid bieden, zodat het huis van de gastouder is als een tweede thuis. In haar relatie met het kind realiseert zij dit door zich te verdiepen in het kind zelf, de leefwereld en de ontwikkelingsfase en hierop adequaat te reageren. Hieronder wordt ook verstaan het kind begrijpen, serieus nemen en ondersteunen. - De gastouder neemt de tijd voor praten, luisteren, knuffelen en lichamelijk contact. - Wanneer een kind huilt, wordt daar zo snel mogelijk op gereageerd, ook al is de oorzaak niet onmiddellijk te achterhalen. - Er wordt rustig en consequent gehandeld om het kind houvast te bieden. - Tijdens het verzorgen wordt de baby steeds verteld wat er gaat gebeuren. - De gastouder zal het dagritme van de baby zoveel mogelijk overeen laten komen met het thuisritme. Met bekende rituelen, een eigen knuffel of muziek kan de baby zich prettig en veilig voelen. - Er is een grote variatie in normaal gedrag van baby’s. Een baby kan heel rustig en tevreden zijn, maar ook erg onrustig zijn en veel huilen. Wanneer een baby erg veel huilt besteedt de gastouder, in samenspraak met de ouders, hier veel aandacht aan om het zo goed mogelijk te troosten, eventueel met behulp van draagzak en hangwieg. Wanneer een kind niet zo van knuffelen houdt of dat van de gastouder (nog) niet toelaat, zal de gastouder het kind daar niet toe dwingen. De gastouder en de ouders bespreken de ontwikkeling van het kind regelmatig. TIP: Boekje van het consultatiebureau “Regelmaat brengt rust” geschreven door Ria Blom. Een handleiding voor het bieden van regelmaat, voorspelbaarheid en prikkelreductie. Verkrijgbaar via gastouderbureau “Snoesje”. De binnen- en buitenruimte - De ruimte is zo ingericht dat er overzicht is en de gastouder kan zien en horen of er hulp nodig is. Activiteiten - Bij het geven van de fles, wordt de tijd genomen en ligt de baby lekker dicht tegen de gastouder aan. - Bij het verschonen geven we aandacht aan de baby door te knuffelen, te zingen of Kiekeboe te spelen. - Het afscheid nemen bij het brengen en halen kan emotionele reacties bij een kind geven; huilen, boos of juist heel stil worden. Hierbij wordt het kind ondersteund door het te troosten, bij het kind te zijn, of juist even met rust te laten. NORMEN EN WAARDEN Morele competenties Hierbij wordt gedacht aan het omgaan met eerlijk zijn, medeleven, conflicten, taalgebruik, respect hebben voor elkaar en de omgeving, godsdienst, enz. Verschillen tussen ouders en gastouder hoeven niet storend te zijn, maar kunnen stimulerend en vormend werken op de ontwikkeling van het kind. Het respect en onderling vertrouwen vormen ook hier de basis van de samenwerking. De gastouder en de ouders bespreken de ontwikkeling van het kind regelmatig. Competenties die te maken hebben met het omgaan met normen en waarden zijn: - Besef dat eigen handelen iets te weeg kan brengen in de wereld. - Inzicht in oorzaak en gevolg en consequenties van handelen. - Motivatie om anderen ter wille te zijn en om niemand pijn te doen. - Leren van goede manieren. - Leren van sociale regels. - Vermogen om te gehoorzamen. - Vermogen en moed om voor zichzelf op te komen. - Controle over eigen gedrag en emoties. - Morele gevoelens als trots, schuld en schaamte. - Omgaan met en respect voor diversiteit. Interactie gastouder-kind Normen en waarden spelen in de opvoeding een belangrijke rol. De ouders en gastouder zullen opvattingen hierover uitwisselen. De gastouder maakt afspraken met de ouders over waarden en normen en hanteert de gangbare waarden en normen. - De gastouder geeft het goede voorbeeld door te letten op haar taalgebruik. - De gastouder ziet er verzorgd uit. - De gastouder toont respect door het kind bij de naam te noemen, aan te kijken wanneer ze met het kind praat, te luisteren en het kind uit te laten praten en respectvol over het kind te praten
13
-
-
De gastouder zal het gewenste gedrag van het kind ook belonen. Dat doet ze door haar waardering uit te spreken en het kind complimentjes te maken. Ieder kind heeft een individuele aanpak nodig. Hoe jonger het kind, hoe korter zijn geheugen voor wat niet mag. Als het kind na een aantal keren waarschuwen nog niet luistert, zijn er verschillende manieren om het gedrag te corrigeren. Door middel van afleiden, afkeuring laten blijken door lichaamstaal, boos kijken en door de klank van de stem. Er wordt niet geslagen en ook niet geschreeuwd. Daarbij geeft de gastouder ook het goede voorbeeld. Een conflict wordt uitgepraat, eventueel wordt het speelgoed weggehaald waar om ‘gevochten’ wordt. In het uiterste geval, wordt het kind even apart gezet. Na een paar minuten mag het kind weer meespelen, nadat de gastouder er nog even met het kind over heeft gepraat.
De binnen- en buitenruimte - Respect voor materiaal. Geen dingen kapot maken. - De ruimte en omgeving wordt schoon en netjes gehouden. - Buiten spelen is gezond en wordt dagelijks als activiteit aangeboden. - Er zijn regels voor buiten spelen die ook duidelijk worden gemaakt aan de kinderen. De groep - Niet negatief over elkaar praten. - Elkaar van nabij aanspreken. - Dingen aan elkaar vragen en elkaar bedanken. - Belangstelling en waardering tonen voor persoonlijke geloofsuitingen. - Respect en belangstelling tonen voor diversiteit. Activiteiten - Wanneer het eten op tafel gezet wordt, wordt er op elkaar gewacht met te gaan eten. Middels rituelen wordt het begin en het einde van de maaltijd aangegeven. - De kinderen wassen de handen ná het plassen en vóór het eten; - Opruimen is een gezamenlijke activiteit, dan is het sneller klaar. Er wordt netjes omgegaan met het speelgoed. De gastouder legt uit waarom dat van het kind verwacht wordt. Spelmateriaal - Geen oorlogsspeelgoed, zoals soldaatjes en geweertjes. - Spelmaterialen aanbieden uit andere culturen. - Inspelen op de interesse van kinderen en in beperkte mate voor ‘rages’ van de speelgoedmarkt. - Keuze voor kwaliteit en merk; beter iets duurder speelgoed, dan speelgoed dat snel stuk gaat. - Speelgoed is goed schoon te houden en wasmachinebestendig. CREATIEVE COMPETENTIES De gastouder kan de creatieve ontwikkeling stimuleren door met het kind te knutselen, spelmateriaal aan te bieden (verkleedkleren, constructiemateriaal, enz.). In het bezig zijn met kinderen worden vaak meerdere ontwikkelingsgebieden gestimuleerd. Het is van belang dat de gastouder begrijpt dat de omgeving van het kind van grote invloed is op zijn ontwikkeling en dat ook de gastouder hierop een positieve invloed kan hebben. De gastouder en de ouders bespreken de ontwikkeling van het kind regelmatig. Hieronder verstaan we competenties die te maken hebben met uitdrukken van gevoelens en gedachten, anders dan in taal – bijvoorbeeld: -
Dans en beweging; zingen en muziek maken. Tekenen, verven en beeldende uitingen. Bouwen en constructies van klein en groot materiaal. Expressie van zorg voor andere mensen, dieren en planten.
Bij het creatief bezig zijn kun je de kinderen stimuleren door zelf enthousiast aan de gang te gaan, lekker gek te doen en je fantasie de vrije loop te laten. Bij peuters gaat het vooral om het doen, niet om het resultaat. Bij oudere kinderen kan het resultaat een gevoel geven van trots op eigen kunnen. Prestatiedrang en onderlinge competitie tussen de kinderen wordt niet door de gastouder bevorderd. De mate waarin er geknutseld wordt of op een andere wijze iets creatiefs wordt gedaan, hangt samen met het plezier dat de gastouder hier zelf in heeft en de behoeften van de kinderen.
14
Baby’s kunnen meestal al zeer jong genieten van het zingen van liedjes al of niet vergezeld van bewegingen; dit stimuleert een kind zich te uiten en bevordert ook zijn gevoel voor ritme. De gastouder besteedt ook bij peuters en kleuters aandacht aan het samen muziek maken, het zingen en het doen van zangspelletjes. De gastouders gaan bewust om met televisie kijken. Dat wil zeggen dat er met mate televisie en video wordt gekeken en dan alleen naar programma’s die voor kinderen geschikt zijn. In principe kijkt de gastouder mee, zodat de kinderen hun indrukken kunnen delen en hun vragen kwijt kunnen. Bij het kennismakingsgesprek is het belangrijk dat de gastouder laat weten wanneer en waarnaar er tijdens de opvanguren wordt gekeken. Bij het vieren van feesten bij de gastouder thuis, wordt aangesloten op de belevingswereld van kinderen; thuis en op school wordt vaak ook al feest gevierd. Te veel of niet begrijpelijke activiteiten veroorzaken onnodig onrust. Aan een eenvoudige verrassing kan een kind al veel plezier beleven. Als gastouders voor zichzelf activiteiten hebben, zoals bezoek ontvangen of bij een ander op bezoek gaan, moet rekening gehouden worden met het belang van de gastkinderen. Gedurende de wenperiode is het niet verstandig het gastkind naar elders mee te nemen. Als een gastouder een kind meeneemt buiten de woonplaats, wordt vooraf met de ouders overlegd. De met de ouders gemaakte afspraken over roken moeten ook nagekomen worden bij het ontvangen van bezoek en het op bezoek gaan. Spel en speelgoed Het is belangrijk dat er voor de leeftijd van de gastkinderen geschikt speelmateriaal aanwezig is. Een creatieve gastouder weet voor het kind ook interessant materiaal te vinden zoals pollepels, pannen, oude tijdschriften, kartonnen dozen of lappen. Goed speelgoed is op vele manieren te gebruiken en uitnodigend voor de fantasie; het stimuleert de verschillende aspecten van de ontwikkeling. Alle speelgoed wordt zowel aan jongens als meisjes aangeboden. Zij kunnen zelf een keuze maken op basis van interesse. Ontwikkeling naar leeftijd De gastouder richt zich bij de ontwikkelingsgebieden op de leeftijd van de kinderen en zorgt dat het stimuleren van de ontwikkeling aansluit bij de leeftijd van het kind. Daartoe kan een gastouder een bezoek brengen aan een speel-otheek om samen met de kinderen nieuw speelgoed uit te proberen en het vervolgens te lenen. Kinderen krijgen de gelegenheid om via spel hun fantasie, creativiteit en muzikaliteit te ontdekken. Kinderen in de basisschoolleeftijd kunnen genieten van het samen spelen van gezelschapspelletjes. De ouders en de gastouder overleggen samen over de wenselijkheid van computerspelletjes. Het samen lezen van kinderboeken biedt kinderen op allerlei manieren iets waardevols; de mogelijkheid om zich geborgen te voelen op schoot, stimulering van de taalontwikkeling en de verrijking van de fantasiewereld van het kind. Een verhaal kan ook een uitgangspunt zijn om met elkaar een fantasiespel te doen; een reis te maken door het water, over de bergen, door een tunnel. Hierbij kunnen de kinderen zich op allerlei manieren voortbewegen, geluiden maken en gebruik maken van huishoudelijke voorwerpen. De bibliotheek organiseert regelmatig voorleesmiddagen die met de kinderen bezocht kunnen worden. Het lidmaatschap van de bibliotheek is voor kinderen gratis. Bij schoolgaande kinderen is het plezier beleven aan het lezen zelf een ontspannende bezigheid. De televisie en computer is niet meer weg te denken in deze tijd. De gastouder maakt passend gebruik van deze middelen. Zij bekijkt wat geschikt is voor een bepaalde leeftijd en overweegt of deze middelen de ontwikkeling stimuleert of juist in de weg staat. Voorafgaand aan de opvang wordt met de ouders overlegd over het toepassen van deze middelen. De zelfstandigheid zal steeds grotere vormen aannemen. Door een kind zelfstandig dingen te laten doen en te betrekken bij zijn omgeving door het doen van klusjes zal het mogelijk zijn om het kind zich te leren houden aan regels en het maken van afspraken. Het kind wordt hierbij positief gestimuleerd door het positief te waarderen middels complimentjes. Voor het oudere schoolkind geldt dat zij hun wereld verder willen verkennen. Het kind heeft zijn lichaam steeds beter leren beheersen. Hij kent zijn plek in de werkelijkheid en kan zich uitdrukken in taal en gedrag. Hij kan zijn eigen gedrag steeds beter overzien. Dit is bij uitstek de periode waarin geoefend kan worden met het zich houden aan spelregels en rekening houden met anderen. Duidelijke afspraken maken en deze consequent hanteren is erg belangrijk. Positief gedrag belonen werkt stimulerend. Het kind wordt zelfstandiger en zoekt zijn weg in de omgeving van huis en school. Het blijft van belang om het samen met andere kinderen spelen te stimuleren zowel binnen als buiten. Gezonde voeding en voldoende beweging zorgen ervoor dat het kind een goede conditie behoudt. Het is ook heel zinvol om een schoolkind lid te laten worden van een (sport)clubje. Het kind breidt zijn contacten en ervaringen uit. De taal en het communiceren worden belangrijk. Het contact met andere kinderen is belangrijk. Het kind leert voor zichzelf op te komen. Het samen spelen en sporten is op de schoolleeftijd erg belangrijk. Daarnaast zal er voldaan moeten worden aan de behoefte van privacy van het kind.
15
