1103075 Downteam omslag
23-02-2006
11:43
Pagina 1
Patiënteninformatie Het Downteam van het Martini Ziekenhuis en Thuiszorg Groningen
M M AA RR TT II N N II ZZ II EE KK EE N N HH UU II SS
1103075/02-06
Downteam Kindergeneeskunde Martini Ziekenhuis Lokatie van Ketwich Postbus 30033 9700 RM Groningen Tel. : 050-5246900 www.martiniziekenhuis.nl
Thuiszorg Groningen Wijkverpleegkundige (gespecialiseerd in Downsyndroom) Tel. : 06-11374439 (maandag t/m donderdag 12.00 uur -13.30 uur) (www.thuiszorggroningen.nl)
MARTINI ZIEKENHUIS
1103075 downteam binnenwerk
20-02-2006
15:23
Pagina 1
Inleiding Eén chromosoom teveel Jaarlijks worden in Nederland circa 230 ouders geconfronteerd met de geboorte van een kind met het syndroom van Down. Mensen met het syndroom van Down hebben één chromosoom teveel: van chromosoom nummer 21 hebben ze er drie in plaats van twee. Dat extra chromosoom is er de oorzaak van dat hun lichamelijke en verstandelijke ontwikkeling trager verloopt. Er is echter een grote variatie in wat kinderen met het syndroom van Down kunnen bereiken. Daarbij spelen zowel hun aanleg als de mogelijkheden die zij krijgen aangereikt een belangrijke rol. In de meeste gevallen is er sprake van een matige verstandelijke handicap. Daarnaast is er een verhoogd risico op lichamelijke afwijkingen, bijvoorbeeld aan het hart, de schildklier, het maag-darmkanaal, de ogen en het keel-, neus- en oorgebied.
Multidisciplinair team Sinds 2004 werken het Martini Ziekenhuis en Thuiszorg Groningen samen in een multidisciplinair Downteam, om de complexe zorg en begeleiding van kinderen met het syndroom van Down en hun ouders te coördineren en goed op elkaar af te stemmen. Volgens vooraf opgestelde richtlijnen worden mogelijke afwijkingen actief opgespoord en kan de behandeling ervan in een vroeg stadium worden gestart. In deze folder kunt u lezen wat het team voor u als ouders van een kind met het syndroom van Down kan betekenen.
Patiënteninformatie 1
1103075 downteam binnenwerk
20-02-2006
15:23
Pagina 2
De mensen van het Downteam De kinderarts De kinderarts is de coördinator van het Downteam en onderzoekt uw kind, leidt de patiëntenbespreking, zorgt voor de verslaglegging en is verantwoordelijk voor de behandeling. De kinderarts geeft informatie en uitleg over diverse aspecten van het Downsyndroom en verwijst uw kind zonodig naar andere hulpverleners of instanties. In het Martini Ziekenhuis zijn drie kinderartsen betrokken bij het Downspreekuur.
De KNO-arts De KNO-arts is extra alert op de oren. Kinderen met het syndroom van Down hebben vaak een nauwe gehoorgang en taai cerumen (oorsmeer), waardoor er een groter risico bestaat op oorontstekingen. Dit heeft een nadelige invloed op het gehoor. Screening hierop is dan ook belangrijk, een goed gehoor is een voorwaarde voor een goede spraakontwikkeling. Omdat deze kinderen een grotere tong en soms grote amandelen hebben, besteedt de KNO-arts ook aandacht aan de ademhaling tijdens de slaap en aan het voorkómen van bovenste luchtweginfecties.
De oogarts en de orthoptist De oogarts en de orthoptist proberen in een vroeg stadium afwijkingen in de ontwikkeling van het gezichtsvermogen op te sporen. Kinderen met het syndroom van Down kunnen problemen hebben met het zien, er kan sprake zijn van cataract (staar), strabisme (scheelzien) of andere afwijkingen. Bij het onderzoek naar de oogstand, de samenwerking tussen de ogen en de gezichtsscherpte is het vaak nodig de pupil met oogdruppeltjes te verwijden. Deze moeten ongeveer een half uur inwerken. Daarna vindt het onderzoek plaats. Door de druppels ziet uw kind de rest van de dag wat wazig en kan het wat hangerig zijn. Daarom vindt het bezoek aan de oogarts zo mogelijk aan het eind van het spreekuur plaats.
2 Patiënteninformatie
1103075 downteam binnenwerk
20-02-2006
15:23
Pagina 3
De kinderfysiotherapeut De kinderfysiotherapeut onderzoekt hoe uw kind de basisvaardigheden zoals rollen, zitten, kruipen en lopen beheerst en hoe uw kind van de ene houding naar de andere gaat. Bij de oudere kinderen wordt gekeken naar complexere bewegingen zoals opstappen, springen en naar het evenwicht en de handfunctie. Er wordt ook gelet op de stand van de rug, heupen, knieën, enkels en voeten. Kinderen met het syndroom van Down hebben een lagere spierspanning en slappere banden om de gewrichten. Ze raken niet graag uit balans en bewegen het liefst in een voor hun stabiele, als veilig ervaren houding. Bovendien hebben ze meer tijd nodig om zich een bepaalde vaardigheid eigen te maken.
De logopedist Kinderen met het syndroom van Down hebben vaak een slappe mondmotoriek en een vertraagde spraak- en taalontwikkeling. Ook kunnen er voedingsproblemen ontstaan. De logopedist van het Down-team vormt zich tijdens een gesprek met de ouders en door observatie van uw kind een oordeel over de mondmotoriek, het eten en drinken en de communicatie. Daarom wordt tijdens het bezoek vaak iets gegeten of gedronken door uw kind, waarbij de logopedist aanwijzingen geeft als daarbij problemen worden gezien. Tijdens spelactiviteiten wordt gelet op vaardigheden, die voor de communicatie van belang zijn, zoals het maken van oogcontact, de luisterhouding, het begrijpen van de taal en het imiteren. Daarnaast kijkt de logopedist naar de wijze waarop uw kind communiceert, bijvoorbeeld door klanken of woorden te zeggen en/of door gebaren te maken.
Patiënteninformatie 3
1103075 downteam binnenwerk
20-02-2006
15:23
Pagina 4
De wijkverpleegkundige De wijkverpleegkundige Jeugdgezondheidszorg werkt bij Thuiszorg Groningen en is gespecialiseerd in de bijzondere aspecten van zorg en opvoeding, begeleiding, sociaal netwerk en dergelijke op het gebied van kinderen met het syndroom van Down. Zij ondersteunt u bij de (sociaal)-medische problemen in het dagelijks leven en is de contactpersoon van het Downteam waar u met uw vragen terecht kunt.
Downspreekuur door kinderarts Ingrid Wymenga (tweede van links) en wijkverpleegkundige Anke Winkel (links).
4 Patiënteninformatie
1103075 downteam binnenwerk
20-02-2006
15:23
Pagina 5
Zó gaat het in zijn werk Huisbezoek wijkverpleegkundige Vóór u met uw kind het Downspreekuur bezoekt, krijgt u de wijkverpleegkundige op bezoek. Zij brengt problemen thuis in kaart en geeft u daarover waar mogelijk al advies. Haar verslag gaat naar de betrokken hulpverleners en wordt in het Downteam besproken. Zo zijn deze mensen vóór het spreekuur al op de hoogte van vragen en problemen die u hebt en kunnen zij hier direct op ingaan tijdens het spreekuur. De wijkverpleegkundige vormt zo de schakel tussen thuis en ziekenhuis. Nadat u met uw kind het spreekuur heeft bezocht en uw kind besproken is in het multidisciplinair overleg, komt de wijkverpleegkundige bij u langs voor een tweede huisbezoek. Zij neemt met u de bevindingen en adviezen van het Downteam door en gaat samen met u na of de adviezen uitvoerbaar zijn en aansluiten bij de thuissituatie. De wijkverpleegkundige bezoekt ook ouders van kinderen bij wie heel recent de diagnose syndroom van Down is vastgesteld. Tijdens dit bezoek geeft zij informatie over de mogelijkheden voor hulpverlening en ondersteunt zij de ouders in de eerste periode.
Het spreekuur Elke vierde dinsdag van de maand vindt het spreekuur plaats. U krijgt een oproep van de secretaresse om met uw kind op het spreekuur te komen. Voor oudere kinderen (vanaf 6 jaar) is het mogelijk alle consulten binnen één dagdeel af te ronden. Jongere kinderen krijgen met meer hulpverleners te maken, voor het kind is het te belastend om alle consulten op één dagdeel te plannen. Daarom wordt het bezoek voor deze groep kinderen over twee dagdelen verdeeld: eerst komen ze bij de KNO-arts, de oogarts en het laboratorium voor bloedafname, twee weken later volgt dan het bezoek aan de kinderarts, de fysiotherapeut en de logopedist. Normaliter zijn dan ook de laboratoriumuitslagen bekend. Aan het eind van het spreekuur worden de bevindingen in het Downteam besproken. Hiervan maakt de kinderarts een verslag dat naar de huisarts, de overige teamleden en hulpverleners en naar de ouders gestuurd wordt. De wijkverpleegkundige bespreekt dit verslag met u
Patiënteninformatie 5
1103075 downteam binnenwerk
20-02-2006
15:23
Pagina 6
tijdens een huisbezoek, ongeveer één maand na het spreekuurbezoek. Zij kan dan nog ingaan op eventuele vragen of onduidelijkheden.
Telefonisch spreekuur Van maandag t/m donderdag is er een telefonisch spreekuur van 12.00 uur - 13.30 uur. Hier kunt u vragen stellen en informatie krijgen over heel veel onderwerpen: dagelijkse opvoedingsproblemen, waar zijn de diverse hulpverleningsinstanties te vinden, wat is een goede voorbereiding op een gesprek met een hulpverlener, waar is informatie verkrijgbaar over een bepaald ziektebeeld, enzovoort. Het telefoonnummer is 06 – 11 37 44 39.
Als het kind naar school is, bezoekt de wijkverpleegkundige de ouder(s). Zij brengt eventuele problemen alvast in kaart voor het Downteam en geeft voorlopige adviezen. Op de foto: wijkverpleegkundige Agnietje Bakker (rechts) tijdens het huisbezoek in gesprek met mevrouw Haaksema.
6 Patiënteninformatie
1103075 downteam binnenwerk
20-02-2006
15:23
Pagina 7
“Downspreekuur schot in de roos” Harry Fey is huisarts in Slochteren en vader van drie kinderen, waarvan de zevenjarige Gerard het syndroom van Down heeft. Als contactouder van de Stichting Downsyndroom was Fey nauw betrokken bij de voorbereiding van het Downspreekuur.
Wat was uw reactie toen u bemerkte dat Gerard het syndroom van Down heeft? “Bij zijn geboorte zagen we het onmiddellijk en dat was een hele grote schok. Daarna volgde er veel verdriet en bezorgdheid, gevolgd door vragen, veel vragen. Toch is het verbazingwekkend hoe snel je de draad weer oppakt en dolgelukkig bent met je kindje. De reacties van de omgeving waren hartverwarmend vooral van onze familie en vrienden.”
Kunt u een voorbeeld geven van een (sociaal)medisch probleem van uw zoon? “Gerard heeft een groot communicatieprobleem doordat zijn stembanden ernstig zijn beschadigd. Hij kan eigenlijk maar heel beperkt en nauwelijks verstaanbaar spreken en ook de gebarentaal gaat nogal moeilijk. Hierdoor kan hij slecht duidelijk maken wat hem dwars zit of wat hij graag zou willen. Met logopedie en veel aandacht hiervoor thuis en op school proberen we dat stapje voor stapje wat te verbeteren.”
Wat is er in uw gezin veranderd sinds de geboorte van Gerard? “We zijn in een totaal andere, ons onbekende wereld beland, met andere uitgangspunten, ervaringen en verwachtingen. Dat heeft de afgelopen jaren zeker onze blik verruimd en ons verrijkt. Aan de andere kant hebben we door ziekten van Gerard ook veel verdriet en stress gehad, wat ons flink op de proef heeft gesteld. Inmiddels heeft Gerard een zusje en een broertje, draait alles lekker en zijn we heel erg trots op ons team!”
Patiënteninformatie 7
1103075 downteam binnenwerk
20-02-2006
15:23
Pagina 8
Wat zijn uw ervaringen met de behandeling van Gerard door het Downteam? “Het multidisciplinaire Downspreekuur in het Martini Ziekenhuis is een schot in de roos en speelt precies in op de behoeften van ouders en kinderen met het Downsyndroom. Vooral ook de rol van de gespecialiseerde verpleegkundige moet hierbij genoemd worden. Onze ervaringen zijn tot nu toe prima en we zijn ervan overtuigd dat het team in zijn ervaringsdeskundigheid alleen nog maar zal groeien en dus beter zal worden, de komende jaren.”
Heeft u nog een advies voor ouders van kinderen met het syndroom van Down? “Een advies? Soms wil ik de adviezen wel van de daken schreeuwen en dan besef ik me weer dat iedereen zijn eigen weg moet zoeken. Elk kind, elk gezin, elke situatie is weer anders. Toch is er de afgelopen jaren enorm veel verbeterd op het gebied van kennis, hulp- en leermiddelen, onderwijs, beeldvorming en zorgvoorzieningen. Daarin heeft de Stichting Downsyndroom Nederland een centrale rol gespeeld. Schroom niet om ook met hen in contact te treden, of met andere ouders via de Kernen van de Stichting. Je moet immers niet steeds opnieuw zelf het wiel hoeven uit te vinden!”
Harry Fey met Gerard en zijn broertje en zusje
8 Patiënteninformatie
1103075 downteam binnenwerk
20-02-2006
15:23
Pagina 9
Tot slot Buiten de regio Er bestaan plannen om de toegang tot het spreekuur uit te breiden buiten de regio van het Martini Ziekenhuis. De voorbereidingen zijn inmiddels in gang gezet. Bij deze groep kinderen zal het met name om een adviserende taak gaan.
Kosten Vergoeding van de voorgestelde behandeling verschilt per verzekeringsvorm en ziektekostenverzekeraar. Afhankelijk daarvan krijgt óf de verzekeraar óf u zelf de rekening toegestuurd.
Adressen en telefoonnummers Down-team Kindergeneeskunde Martini Ziekenhuis Lokatie van Ketwich Postbus 30033 9700 RM Groningen Tel. : 050-5246900 www.martiniziekenhuis.nl Thuiszorg Groningen Wijkverpleegkundige (gespecialiseerd in Downsyndroom) Tel. : 06-11374439 (maandag t/m donderdag 12.00 uur -13.30 uur) (www.thuiszorggroningen.nl) Voor meer informatie over het syndroom van Down kunt u ook terecht bij : Stichting Down syndroom Oeverlandenweg 2 7944 HZ Meppel Tel. : 0522-281337 Fax.: 0522-281799
[email protected] www.downsyndroom.nl
Patiënteninformatie 9
1103075 downteam binnenwerk
20-02-2006
Aantekeningen
10 Patiënteninformatie
15:23
Pagina 10
1103075 downteam binnenwerk
20-02-2006
15:23
Pagina 11
Patiënteninformatie 11
1103075 downteam binnenwerk
20-02-2006
12 Patiënteninformatie
15:23
Pagina 12
1103075 Downteam omslag
23-02-2006
11:43
Pagina 1
Patiënteninformatie Het Downteam van het Martini Ziekenhuis en Thuiszorg Groningen
M M AA RR TT II N N II ZZ II EE KK EE N N HH UU II SS
1103075/02-06
Downteam Kindergeneeskunde Martini Ziekenhuis Lokatie van Ketwich Postbus 30033 9700 RM Groningen Tel. : 050-5246900 www.martiniziekenhuis.nl
Thuiszorg Groningen Wijkverpleegkundige (gespecialiseerd in Downsyndroom) Tel. : 06-11374439 (maandag t/m donderdag 12.00 uur -13.30 uur) (www.thuiszorggroningen.nl)
MARTINI ZIEKENHUIS
