PATIËNTENINFO
Ontslag Chest Pain Unit
Spoedgevallen en Cardiologie
Beste patiënt U vernam van de arts dat u weldra naar huis mag. De ervaring leert dat patiënten bij hun ontslag dikwijls nog met veel vragen zitten. Als geheugensteun en aanvulling op het gesprek met de arts en verpleegkundige geeft deze brochure u alvast een overzicht van de belangrijkste informatie die zinvol is bij het verlaten van het ziekenhuis. Indien u na het lezen hiervan nog vragen heeft, aarzel dan niet om deze met een medewerker te bespreken. Het CPU-team
Belangrijkste geneesmiddelen De meeste patiënten krijgen na verblijf op de Chest Pain Unit (CPU) geneesmiddelen voorgeschreven. Opdat u onmiddellijk hun werking zou terugvinden, hebben we hieronder de belangrijkste opgesomd. Voor elke geneesmiddelengroep geven we kort het werkingsmechanisme en de mogelijke aandachtspunten weer. Per groep vindt u ook voorbeelden van geneesmiddelen die het meest gebruikt worden. Vraag raad aan de arts of verpleegkundige indien u een voorgeschreven geneesmiddel niet terugvindt in de tabel of indien u bijkomende vragen heeft. • Nitraten Nitraten verslappen de bloedvatspieren waardoor deze zich gaan verwijden en meer bloed doorlaten. Daardoor daalt de bloeddruk. Vooral bij angor (pijn op de borst) worden nitraten gebruikt om het zuurstofgebruik van het hart te verminderen. Door een snelle verwijding van de bloedvaten wordt tijdelijk minder bloed aan het hart aangeboden. Dat ontlast het hart en vermindert de druk op de borst. De eerste week kunt u bij gebruik van dit geneesmiddel hoofdpijn krijgen. Maar meestal trekt deze vanzelf weer weg. Het wordt absoluut afgeraden om geneesmiddelen van het type Viagra® of Cialis® samen met nitraten te nemen. Bespreek dit indien nodig met uw arts. Voorbeelden Stofnaam Isosorbidedinitraat Molsidomine Nitroglycerine
Merknaam Cedocard® Coruno® Nitrolingual® (spray)
• ACE-remmers ACE-remmers worden voorgeschreven bij te hoge bloeddruk. Ze verlagen de bloeddruk door een verwijding van de bloedvaten in de lichaamsuiteinden zoals in de arm-, been-, vinger-, teenbloedvaten. Als de bloedvaten beter openstaan, daalt de bloeddruk en wordt het hart minder zwaar belast. Deze producten worden ook dikwijls gebruikt bij patiënten die hartschade opliepen (bijv. na een hartinfarct). Aangezien deze geneesmiddelen op uw nierfunctie en zouthuishouding kunnen werken, kan een bloedafname ter controle nodig zijn. Voorbeelden Stofnaam Quinapril Irbesartan Candesartan Captopril Perindopril Losartan Valsartan Cilazapril Enalapril Ramipril Lisinopril
Merknaam Accupril® Aprovel® Atacand® Capoten® Coversyl® Cozaar®, Loortan® Diovane® Inhibace® Renitec® Titrace® Zestril®
• Calcium-antagonisten Calcium speelt een rol bij de samentrekking van spieren in de bloedvaten. Stoffen die de werking van calcium remmen of de ‘calcium-antagonisten’ zorgen ervoor dat calcium moeilijk in de spiercellen kan komen. Sommige calcium-antagonisten werken sterk op het hart en verlagen het hartritme en de hartslagkracht. Andere werken juist sterk op de spieren in de bloedvaten wat tot verwijding van de bloedvaten leidt. Voorbeelden Stofnaam Nifedipine Amlodipine Verapamil Felodipine Diltiazem Lercanidipine
Merknaam Adalat® Amlor® Isoptine® Plendil® Tildiem® Zanidip®
• Bètablokkers Bètablokkers blokkeren de werking van de ‘bèta-adrenerge receptoren’. Deze bèta-receptoren zitten voornamelijk op de hartcellen en in de bloedvaatjes in de spieren, longen en baarmoeder. Door het blokkeren van deze bèta-receptoren kunnen stresshormonen, waaronder adrenaline, hun werk niet meer doen. Hierdoor verlaagt het hartritme en verminderen de pompkracht en bloedhoeveelheid die het hart per minuut in het lichaam pompt. Voorbeelden Stofnaam Atenolol Carvedilol Bisoprolol Metoprolol Sotalol
Merknaam Tenormin® Dimitone®, Kredex® Emconcor®, Isoten® Lopresor®, Seloken®, Selozok® Sotalex®
• Plaatjesremmers Plaatjesremmers zorgen ervoor dat de bloedplaatjes (thrombocyten), verantwoordelijk voor het bloedklonteren, minder goed werken. Als ze niet goed meer samenklonteren of als de bloedplaatjes zich onvoldoende goed aan de bloedvatenwand kunnen hechten, treedt minder snel ongewenste stolling in de vorm van een trombose of embolie op. Voorbeelden Stofnaam Acetylsalicylzuur Clopidogrel Ticlopidine
Merknaam Asaflow®, Aspirine®, Cardioaspirine®, Dispril® Plavix® Ticlid®
Opmerking Wie een ballondilatatie en/of stentimplantatie onderging, krijgt bloedverdunners voorgeschreven, meer bepaald Ticlid® of Plavix®. Het is van groot belang dat u deze medicatie heel strikt gedurende de voorgeschreven periode blijft innemen. Het vroegtijdig stoppen ervan, om welke reden ook, dient u steeds eerst met uw behandelende cardioloog te bespreken. • Bloedvetverlagende middelen Om uw bloedvetten (cholesterol) te verlagen worden meestal geneesmiddelen uit de klasse van de ‘statines’ voorgeschreven, hoewel ook andere groepen bestaan. De statines zorgen ervoor dat er minder cholesterol in uw lichaam aangemaakt wordt. Meestal zal de arts na het opstarten van dit geneesmiddel een nieuwe bloedafname doen om uw lever en spieren te controleren. Verwittig uw arts indien u spierpijn krijgt. Uiteraard is het eveneens van belang dat u let op uw dieet en niet te veel vetten opneemt. Voorbeelden Stofnaam Pravastatine Rosuvastatine Simvastatine Atorvastatine
Merknaam Pravasine® Crestor® Zocor® Lipitor®
Algemeen aandachtspunt Neem geneesmiddelen steeds zoals voorgeschreven door uw behandelende arts. Verander de voorgeschreven dosis nooit op eigen initiatief en stop zelf de behandeling niet. Raadpleeg uw arts indien u last heeft van hinderlijke bijwerkingen zodat samen naar een oplossing gezocht kan worden.
Nazorg lies Indien u een hartkatheterisatie, ballondilatatie of stentimplantatie onderging, houd dan de volgende aandachtspunten in de eerste week na het onderzoek goed in acht: • Douchen mag, maar u mag geen ligbad nemen of zwemmen • Geen zware lasten tillen • Niet fietsen • Niet persen op het toilet • U laat gedurende vijf dagen het verband op uw lies zitten Wanneer u merkt dat ter hoogte van de punctieplaats veranderingen optreden zoals roodheid, jeuk, warmte of een (pijnlijke) zwelling, neem dan contact op met uw huisarts.
Wat doen bij pijn op de borst? Pijn op de borst, ‘angor’ of ‘angina pectoris’ is een pijnlijk drukkend gevoel op de borst dat optreedt bij inspanning en terug verdwijnt als u even rust, hoewel het ook in rust kan optreden. De pijn kan uitstralen naar uw hals, kaak, linker(soms rechter-)schouder, bovenbuik of tussen de schouderbladen. Het geeft een benauwd gevoel en gaat vaak gepaard met zweten, bleek zien en angst. Meestal verdwijnt deze pijn binnen de vijftien minuten. Een aanval van pijn op de borst is een waarschuwing dat uw hartspier te weinig zuurstof krijgt, maar het betekent daarom niet dat u een hartinfarct krijgt. Factoren die een aanval van pijn op de borst kunnen uitlokken: • Lichamelijke inspanning, als belangrijkste uitlokkende factor • Koude • Emoties • Koorts • Een zware maaltijd Wat moet u doen als u (opnieuw) te maken krijgt met een aanval van pijn op de borst? • Stop met inspannende activiteiten en neem rust. • Indien uw arts het voorschreef: leg één tablet van 5 mg Cedocard® onder uw tong of spray met Nitrolingual®. • Contacteer uw huisarts of de 100 (112 via GSM) indien de pijn langer dan 20 minuten aanhoudt of zich binnen het uur herhaalt.
Sport Bewegen is heel belangrijk ter voorkoming van hart– en vaatziekten, maar ook voor mensen die al aan dergelijke aandoeningen lijden. Wilt u graag weten of u veilig kunt blijven sporten of wil u er graag mee beginnen? Weet u niet welke inspanningen u mag doen? Ga samen met uw arts na welke inspanningen voor u haalbaar en gezond zijn en voor welke sporten u in aanmerking komt.
Voeding Wat u alvast zelf kunt doen om hart- en vaatziekten te voorkomen of een halt toe te roepen, is gezond eten. Enkele aanbevelingen: • Kies de juiste vetsoorten: wees matig met verzadigd vet (verzadigde vetten komen vooral voor in dierlijke voedingsmiddelen, uitgezonderd vis). • Gebruik magere en halfvolle melk, melkproducten, magere kaas- en vleessoorten. • Kies dieetmargarine of dieethalvarine voor broodmaaltijden en olijfolie en dieetvet voor de bereiding van warme maaltijden. • Eet voldoende groenten en fruit: elke dag 200 gram groenten en twee stukken fruit. • Eet één tot twee keer per week vis: vooral vette vis bevat het goede vetsoort. • Beperk cholesterol; gebruik niet meer dan drie eieren per week en eet niet meer dan één keer om de veertien dagen orgaanvlees. • Gebruik niet meer dan twee alcoholische dranken per dag. • Tracht een goed gewicht te bereiken en te behouden. • Gebruik minder zout: zout geeft een verhoogde bloeddruk. Dit zijn algemene aanbevelingen. Een diëtist kan u een persoonlijk, aangepast dieetadvies verstrekken.
Roken Roken verhoogt de kans op hart- en vaatziekten. Het is van groot belang spoedig te stoppen met roken om een snelle evolutie van hart-en vaatziekten tegen te gaan. Dit is moeilijk want roken is zowel lichamelijk als geestelijk verslavend. Het lichaam is verslaafd aan de nicotine en een moeilijk te laten handeling. Hart- en vaatziekten worden in de hand gewerkt door verschillende beïnvloedende factoren: roken, een hoog cholesterolgehalte, hoge bloeddruk, overgewicht en/of onvoldoende lichaamsbeweging. Uit onderzoek blijkt dat roken hierbij een heel belangrijke factor is.
In het UZA kunt u rookstopbegeleiding volgen. Deze ontwenningsbegeleiding omvat negen sessies gespreid over zes maanden. Eerst wordt uw rookstopmotivatie geëvalueerd en de nicotine-afhankelijkheid bepaald. Nadien wordt het rookstopmoment voorbereid. In de eerste twee cruciale rookstopweken volgen nog twee sessies. Vervolgens vinden de bijeenkomsten om de veertien dagen plaats en later om de maand. Na zes maanden volgt een evaluatiesessie. Voor bijkomende informatie kunt u terecht op de raadpleging longziekten op het nummer 03 821 35 37.
Ontslagdocumenten en verdere opvolging Bij ontslag krijgt u de volgende documenten mee: • Brief voor uw huisarts Zodra u thuis bent, verwittigt u uw huisarts. U overhandigt hem de medische ontslagbrief zodat hij op de hoogte is van uw gezondheidstoestand en adequaat kan reageren indien er zich gezondheidsproblemen zouden voordoen. Een kopie van deze brief wordt (indien van toepassing) naar uw verwijzende cardioloog gestuurd. • Geneesmiddelenvoorschrift Dit voorschrift krijgt u enkel bij nhet opstarten van nieuwe geneesmiddelen tijdens uw ziekenhuisopname. • Terugbetalingattest Voor terugbetaling van bepaalde geneesmiddelen (bijv. Ticlid, Plavix, ACEremmers) heeft u een terugbetalingsattest nodig van uw cardioloog. Bij uw thuiskomst dient u met dit attest naar uw mutualiteit te gaan, die de nodige administratie in orde brengt voor de terugbetaling van uw geneesmiddel. • Afsprakenregeling Bij ontslag krijgt u de nodige instructies in verband met verdere opvolging door uw huisarts of behandelende cardioloog. Indien u een ballondilatatie of stentimplantatie kreeg, zult u normaal na vier tot zes weken terug op controle moeten komen bij uw behandelende cardioloog.
Niets vergeten? Brief voor de huisarts Voorschrift geneesmiddelen Terugbetalingsattest Ticlid® ............................................................................................................................. Plavix®............................................................................................................................ Andere .......................................................................................................................... Geplande onderzoeken Dienst ........................................................................................................................................ Datum en tijdstip ................................................................................................................... Opmerking ...............................................................................................................................
Dienst ........................................................................................................................................ Datum en tijdstip ................................................................................................................... Opmerking ............................................................................................................................... Geplande raadplegingen Dienst ......................................................................................................................................... Dokter ........................................................................................................................................ Datum en tijdstip ................................................................................................................... Opmerking ...............................................................................................................................
Dienst ......................................................................................................................................... Dokter ........................................................................................................................................ Datum en tijdstip ................................................................................................................... Opmerking ...............................................................................................................................
Contact Onthaal spoedgevallen
03 821 38 06
Onthaal Chest Pain Unit Verpleging Chest Pain Unit
03 821 33 59 03 821 46 45
Raadpleging cardiologie
03 821 35 40
Websites www.cardiologischeliga.be www.hartstichting.nl
© Universitair Ziekenhuis Antwerpen, mei 2008. Niets uit deze brochure mag worden overgenomen zonder uitdrukkelijke toestemming 1577402
