Patiënt is ‘top of our concern’ Visie Spaarne Ziekenhuis 2011 – 2013
Patiënt is ‘top of our concern’ Mensgerichte zorg voor onze patiënten en medewerkers
Inhoud Voorwoord
5
Inleiding
6
2008 – 2010: processen centraal
6
Accentverschuiving: patiënt centraal
7
Onze missie
8
Onze visie
9
Onze kernwaarden
10
Onze doelen
11
Patiënt is ‘top of our concern’: het Spaarne zorgconcept
11
Toegewijd
14
Samen (extern)
15
Samen (intern)
17
Leren van elkaar
18
Onze bouwstenen
19
Slotwoord
22
Bijlage 1 Externe ontwikkelingen
25
Bijlage 2 Samenwerkingsrelaties
30
Colofon
31
‘Ik heb mezelf getrakteerd op een mooi boek, heerlijk!’ Gé Wiechmann-Kist (75 jaar, staaroperatie)
Voorwoord Voor je ligt onze vernieuwde visie op het beleid van het Spaarne Ziekenhuis. Wij kiezen ervoor om voor 2011 tot en met 2013 een accentverschuiving in ons strategisch plan aan te brengen naar Patiënt is ‘top of our concern’. Het gaat om mensgerichte zorg voor onze patiënten en onze medewerkers. Meer dan ooit staat de komende jaren de zorg in het teken van de behoefte van de
patiënt. Alleen als patiënten voor ons ziekenhuis kiezen, hebben wij bestaansrecht. Patiënten zullen alleen dan voor ons kiezen wanneer wij duidelijk kunnen maken
dat het ons écht te doen is om hun welzijn en welbevinden, naast dat we professionele en deskundige hulpverleners zijn.
Wij kiezen er dus voor om voor 2011 tot en met 2013 een accentverschuiving in ons
strategisch plan aan te brengen naar ’klant centraal’ ofwel de patiënt is ‘top of our concern’.
Patiënt is ‘top of our concern’. Mensgerichte zorg die wij met en voor jullie willen realiseren. Wij waarderen jullie inzet om samen deze droom waar te maken.
Yvonne Wilders en Willem Schreuder, Raad van Bestuur
Albert van der Heijden,
Voorzitter Bestuur Medische Staf
5
Inleiding Graag lichten wij toe waarom wij een vernieuwde visienota hebben geschreven. Het Spaarne Ziekenhuis heeft in haar beleidsnota Spaarne op Koers voor de beleidsperiode 2008 – 2013 gekozen voor drie c entrale thema’s: Excellente processen, Klant centraal en I nnovatie. De helft van deze beleidsperiode ligt
2008 – 2010: processen centraal
van de periode ligt nog voor ons en de
plan besloten we om in de eerste jaren
achter ons. Maar belangrijker, de helft omstandigheden zijn inmiddels sterk veranderd. Een goed moment om te
kijken of wij voor onze patiënten op de
juiste koers liggen en of deze misschien bijstelling nodig heeft.
6
Bij de bouw van het nieuwe ziekenhuis in Hoofddorp stond innovatie hoog in het
Met het vaststellen van het strategisch het accent te leggen op excellente processen.
We waren gezamenlijk van mening dat je pas klantvriendelijk kunt zijn als je je
processen op orde hebt. Dat was in het voorjaar van 2008 niet het geval.
vaandel. Wij werken daarom nu in een
We hebben in de jaren 2008 – 2010 veel
apparatuur en een modern EPD. Ook is de
tie, een Veiligheids Management
modern gebouw met moderne medische afgelopen jaren steeds geïnvesteerd in
het actueel houden van kennis, apparatuur en software. patiënt
bereikt. We hebben een NIAZ-accreditaSysteem en (vrijwel) alle processen worden nu ondersteund door Epic.
patiënt
sz sz processen
2008 – 2010
innovatie
processen
2010 – 2013
innovatie
Accentverschuiving: patiënt centraal
maken dat het ons écht te doen is om
wind gaan waaien. De lange termijn
verleners zijn.
De afgelopen periode is een andere
weersvoorspelling laat niet alleen een
hun welzijn en welbevinden naast dat
we professionele en deskundige hulp
mondige klant zien, maar ook een
Voor de jaren 2011 tot en met 2013
een onzeker plan over de invoering van
verschuiving in ons strategisch plan. In
overheid met grote bezuinigingsdrift en
de marktwerking.
Als wij onze missie willen volbrengen, moeten wij heldere keuzes maken die passen bij de externe financiering. De overheid zal haar aandeel in de
zorgkosten terugdringen en alleen
kiezen wij dan ook voor een accent
deze jaren zal de nadruk liggen op ’klant centraal’ ofwel de patiënt is ‘top of our
concern’. De patiënt en zijn huisarts zijn het belangrijkste, onze aandacht voor processen en innovatie is daaraan ondergeschikt.
financiering gunnen aan ziekenhuizen
Hierna geven wij een beschrijving van
patiënten voor ons ziekenhuis kiezen,
gische doelstellingen en de consequen-
waar patiënten voor kiezen. Alleen als hebben wij bestaansrecht.
Patiënten zullen alleen dan voor ons
kiezen wanneer wij duidelijk kunnen
onze missie, de kernwaarden, de strateties van de gekozen strategieën. In de
bijlagen van deze visienota vind je een analyse van de omgeving waarin het Spaarne Ziekenhuis werkt.
Onze missie
In onze missie1 staat verwoord waar wij ons bestaansrecht aan o ntlenen:
8
wat willen wij toevoegen aan deze wereld, wat is ons maatschappelijk belang? De missie van het Spaarne Ziekenhuis
Ons streven is om op een zorgvuldige,
krapte niet anders, maar door de koerswij-
manier de verwachtingen van onze patiën-
wordt door de voorspelde onzekerheid en ziging wel anders geformuleerd: we
zetten ons in voor hoog gekwalificeerde
medische zorg en menselijke behandeling.
In het Spaarne Ziekenhuis is het onze missie om goede, mensgerichte en toegewijde m edisch specialistische zorg te leveren aan de bewoners van Haarlemmer meer, Heemstede en de Bollenstreek. De patiënt is ‘top of our concern’.
comfortabele, toegankelijke en effectieve
ten te overtreffen.
Gezondheidzorg is één van de belangrijkste
diensten die iemand voor zichzelf of familieleden zal kiezen. Wij zien het als onze taak om de patiënten hun autonomie in hun
gezondheid en hun ziekte terug te geven. Het opleiden van onze medewerkers
beschouwen wij als één van onze kerntaken.
1 Elke organisatie heeft een bepaalde eigen identiteit, de missie, die de medewerkers betekenis of zin geeft. In gewoon Nederlands:
de missie zegt wat de o rganisatie wil zijn of ‘waar we voor gaan’. Ook maakt de missie duidelijk waarin de organisatie zich onder scheidt van andere, soortgelijke organisaties.
Onze visie
Onze overtuiging, onze visie 2, is dat: …mensgerichte zorg de essentie is van onze kwaliteit
…elk persoon in het Spaarne Ziekenhuis hier een waardevolle bijdrage aan kan, wil en moet leveren
…veiligheid, toegankelijkheid en excellente processen het fundament zijn voor mensgerichte zorg
…toewijding, compassie, samen werken en samen leren, kleur geeft aan de wijze waarop wij deze zorg vorm geven
…de toegang tot begrijpelijke (medische) informatie de patiënt ondersteunt om actief deel te kunnen nemen in het zorgproces
…de autonomie van patiënten wordt vergroot doordat zij persoonlijke keuzes kunnen maken in relatie tot het zorgproces
…familie en vrienden ook welkom zijn
…de fysieke omgeving een positieve bijdrage kan leveren aan het welzijn van onze patiënt en medewerkers
…onze toewijding voelbaar voor de patiënt is en …wij kunnen leren aan elkaar en van elkaar.
2 Het begrip ‘visie’ betekent een uitspraak over hoe we naar de nabije toekomst kijken en hoe we ons daarop richten. Dit geldt zowel voor onze organisatie als voor onze omgeving. In de visie staat hoe wij de komende drie jaren kijken naar onze opdracht, onze activiteiten, de omgeving waarin wij werken en de wijze waarop wij dat willen bereiken.
9
Onze kernwaarden Met onze koersbijstelling kiezen wij ook voor andere, passende k ernwaarden3. Kernwaarden die meehelpen bij het centraal stellen van onze klant. Onze kernwaarden zijn:
• Patiënt is ‘top of our concern’: het Spaarne zorgconcept Wij bieden de patiënt genezing, veiligheid en vriendelijkheid
• Toegewijd
Wij zijn meelevend en deskundig
• Samen
Wij werken samen, intern en extern
• Lerend
Wij leren van anderen en van elkaar
10
Deze waarden bieden een innerlijk
Heel veel Spaarne medewerkers handelen
bouwen aan het nieuwe Spaarne zorg-
een voorbeeldrol voor ons allen. De
kompas voor een ieder die verder mee wil concept. Hoe kijken wij aan tegen de zorg, hoe willen wij onze zorg inhoud geven?
Kernwaarden die ons kunnen inspireren
en ondersteunen bij het centraal stellen
al naar deze kernwaarden. Zij vervullen
patiënt mag erop rekenen dat iedereen de Spaarne kernwaarden uitdraagt. Wij leveren, ondersteund door onze
kernwaarden, kwalitatief goede, innova-
van onze patiënt, zijn familie en bezoe-
tieve, vooruitstrevende en professionele
richting van ons geweten en helpen ons
ziekenhuis mag verwachten.
kers. Deze kernwaarden wijzen in de
keuzes te maken in de wijze waarop we
zorg, zoals een klant van een toegewijd
onze doelstellingen gaan realiseren.
In de afgelopen jaren hebben wij veel i nspiratie geput uit de kernwaarden: Vooruitstrevend, Eigenzin nig, Bindend, Deskundig en Betrokken. Met deze kernwaarden hebben wij veel bereikt. Wij hebben
eigenzinnige en vooruitstrevende keuzes gemaakt bij de inrichting van onze werkprocessen, het EPD en de indeling van ons gebouw. Deze kernwaarden maken inmiddels onderdeel uit van ons Spaarne DNA.
3 Kernwaarden zijn ons innerlijk kompas. De kernwaarden wijzen in de richting van het geweten van de o rganisatie, naar je diepste verlangen. De kernwaarden helpen ons om onze keuzes te kunnen maken.
Onze doelen Om te realiseren dat de patiënt daadwerkelijk ‘top of our concern’ is, willen wij vastleggen welke doelen4 wij willen bereiken om onze missie en visie te verwezenlijken. Patiënt is ‘top of our concern’: het Spaarne zorgconcept
met ziekte en ongemak, in de relatie met
Zonder hen heeft het Spaarne Ziekenhuis
Het Spaarne Ziekenhuis vindt het belang-
de directe zorg en behandeling zijn op
tevreden zijn over de behandeling, service
Het ziekenhuis is van de patiënten.
geen bestaansrecht. Onze activiteiten in
beantwoording van zijn hulpvraag
gericht. Daarbij is niet alleen de zorg-
vraag, maar ook de vraagsteller onze zorg,
‘top of our concern’.
In onze visie is ziekte en ongerustheid
zijn dierbaren.
rijk dat patiënten, familie en bezoekers en verzorging. Met aandacht voor de mens achter de ziekte. Een positieve
ervaring zorgt voor loyale patiënten. Planetree als ondersteuning van het zorgconcept5
ook een verlies van autonomie van de
Wij overleggen met de patiënt over zijn
veel mogelijk gericht op het herstel van
lijk betrokken bij zijn eigen genezings
persoon. Het herstel is daarom ook zo
zijn autonomie. Waar mogelijk doen we dit door klachten te verhelpen. En waar dit niet mogelijk is door de patiënt zo
goed mogelijk bij te staan in het leven
behandeling, de patiënt is zoveel mogeproces. Met patiënten hebben wij een wederkerige relatie: in gezamenlijke
inspanning bereiken we het beste voor hen.
‘Die groepspoli was heel prettig, want ook vragen van anderen werken verhelderend’ Tessa van der Poel (27 jaar, artrosepatiënt) 4 Met ‘doelen’ geven we aan: wat willen wij bereiken en hoe formuleren we dit zodanig dat wij ons kunnen v erantwoorden naar onze patiënten en andere belanghebbenden.
5 Planetree is zowel een innovatief zorgmodel als een snelgroeiend internationaal netwerk van zorginstellingen, die vastbesloten zijn de best mogelijke zorg voor cliënten te realiseren en tegelijkertijd een inspirerende cultuur voor medewerkers te scheppen. Zie verder www.planetree.nl
11
Doelen Patiënt is ‘top of our concern’
• In 2013 ervaren de patiënten aan onze zorg en aan ons gebouw dat wij het Spaarne zorgconcept hebben ingevoerd.
• De waardering van onze patiënten voor onze zorg blijkt in 2013
uit het feit dat 75% van de medisch specialistische zorgvraag uit onze gemeente Haarlemmermeer en 30% van de inwoners uit
ons totale verzorgingsgebied voor het Spaarne Ziekenhuis kiest.
• Iedere medewerker levert, direct of indirect, toegevoegde waarde voor de patiënt en is hierop aanspreekbaar.
12 Dit laten we zien – in samenwerking met
Organisatie van zorg
concept geeft aandacht en richting aan:
patiënten nodig hebben, kan worden
anderen – in ons zorgconcept. Het zorg-
bejegening, respect voor patiënten, hun
De zorg en behandeling die onze
ingedeeld in spoedeisende, electieve,
omgeving en sfeer.
chronische of preventieve zorg. Elke vorm
De patiënt vraagt aan ons om
een andere (toegevoegde) waarde en
• help me beter worden
van de zorg:
drie belangrijke gedragsregels: • doe me geen pijn • respecteer me.
Wij kiezen voor het concept Planetree als basis om het ’Spaarneconcept’ verder
vorm te geven. Wij zullen onderzoeken
wat wij van Planetree kunnen leren om onze overtuigingen vorm te geven.
heeft zijn eigen karakteristieken, levert
vraagt om een verschillende organisatie • Spoedzorg moet direct leverbaar zijn. De patiënt heeft haast, voelt zich
bedreigd en komt voor directe hulp. Onze organisatie verleent bovenal
deskundigheid en snelheid in diagnostiek en behandeling.
• Electieve zorg is ‘state of the art’. De
patiënt komt één keer of vaker, afspraak is afspraak. Tijdigheid en voorspelbaar-
heid zijn hier de klantwaarden. Nabijheid
Transparante gastvrijheid
Het organisatieprincipe bij electieve zorg
in onze regio is in kaart gebracht en ver-
van zorg is van minder belang.
is doelmatigheid en efficiëntie.
• Chronische zorg moet dichtbij zijn en vaak bereikbaar. De patiënt voelt zich
thuis, doet en denkt mee. De organisatie is gericht op samenwerking, dienst verlening en bereikbaarheid.
• Preventieve zorg en advies worden
steeds belangrijker voor de mondige
De verwachte zorgvraag van de patiënten taald naar een strategisch vastgoedplan. Voor patiënten moeten onze locaties
toegankelijke gebouwen zijn waar zorg plaatsvindt die daar het beste tot haar
recht komt. Onze gebouwen krijgen een spilfunctie in de gemeenschap van Haarlemmermeer en omgeving.
consument. Preventieve zorg is gericht
In het nieuwe C-deel vestigen wij een
voorkomen van klachten.
ende populatie van kankerpatiënten een
op behoud van gezondheid en op het
Door op deze wijze de zorg rond patiënten
te organiseren, willen wij onze verant-
woordelijkheid nemen voor een besten-
dige en een loyale relatie met patiënten. Met wederzijds respect en vertrouwen,
maar ook kritisch en lerend. Ook in onze
opleidings- en onderwijsactiviteiten staat
de patiënt centraal: wij leiden op voor de
oncologiecentrum om aan de helaas groeiveilige en deskundige plek te bieden. Het Nederlands Kanker Instituut-Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis (NKI-AVL) zal in het nieuwe gebouw een satelliet-
locatie voor radiotherapie opzetten.
Patiënten uit onze regio kunnen in Hoofddorp voor vrijwel alle oncologische behandelingen terecht.
zorgberoepen waar wij deskundig in zijn.
Het nieuwe gebouwdeel wordt ingericht
woorden – en publiceren – wij de klinisch
ment’ principes. Deze principes gaan wij
In ons wetenschappelijk onderzoek beantrelevante vragen: welke diagnostiek en behandeling is zinvol en effectief.
met de toepassing van ‘healing environ-
ook toepassen in het bestaande gebouw.
‘Chemo is geen pretje, maar kan wel je redding zijn’ Henk Kemp (68 jaar, kreeg de diagnose darmkanker)
13
Toegewijd
gemaakt. In de loop van een zorgcarrière
specialist het besluit om naar het Spaarne
veeleisende omgeving is. Een omgeving
Elke dag neemt elke medewerker en
Ziekenhuis te gaan. De keuze om in de
gezondheidzorg te werken is vaak vanuit
inspiratie en compassie met de medemens
wordt ook voelbaar dat de zorg ook een waarin van professionals doorlopend
topprestaties worden verwacht. De essentie van onze zorg raakt de essentie van het
14
Doelen Toegewijd
• Professionals willen graag bij ons werken want bij ons mogen zij werken vanuit hun eigen
toewijding voor de patiënt. De verslechterende arbeidsmarkt gaat hierdoor aan ons voorbij. Wij hebben in 2013 niet meer dan 2% moeilijk vervulbare vacatures.
• Toegewijde zorg is ook veilige zorg. In 2013 worden veiligheidsincidenten op alle afdelingen
besproken en geanalyseerd om van te leren. Immers veiligheid is ieders verantwoordelijkheid.
mensenleven, onze gezondheid. Wij
spreiding van functies over de regio.
Inspiratie en motivatie komt van binnen-
dure voorzieningen om die bereikbaar en
raken het leven van de patiënt aan.
uit en is persoonsgebonden. Het is voor ons als Spaarne Ziekenhuis een grote uitdaging hoe wij die inspiratie en
motivatie kunnen activeren. Hier ligt niet
Het delen met andere ziekenhuizen van betaalbaar te houden, noemen wij
concentratie. Wij zullen in de periode 2011 – 2013 actief onderzoeken waar
welke functies het beste kunnen worden
alleen een rol/verantwoordelijkheid bij
uitgeoefend.
medewerkers zelf.
Aan de kwaliteitsvoordelen en efficiency
Toewijding vraagt persoonlijk leider-
grenzen. Boven een bepaald aantal
de werkgever, maar juist ook bij de
schap van een ieder: hoe kan ik mijn
van concentratie zitten ‘natuurlijke’
behandelingen is het samenvoegen van
invloed vergroten om op een positieve
functies niet meer zinvol. De kwaliteit
gerichte zorg.
hoogd en er zijn toch extra investeringen
wijze een bijdrage te leveren aan mens-
In 2013 is het Spaarne Ziekenhuis een bruisend en energiek ziekenhuis met
wordt op dat moment niet verder ver-
nodig om deze op één locatie te kunnen concentreren.
toegewijde professionals die allemaal
Een andere belangrijke overweging bij
concern’ is. De patiënt ervaart medeleven
tussen functies. Zo heeft bijvoorbeeld
begrijpen dat de patiënt ‘top of our en krijgt deskundige zorg.
Samen (extern)
Wij zien het als onze verantwoordelijk-
heid de bewoners van Haarlemmermeer, Heemstede, Bollenstreek en omstreken ook in de toekomst een breed aanbod van zorg te bieden.
Concentratie en spreiding
concentratie betreft de samenhang
het verplaatsen van OK-functies naar één
locatie in de nacht effecten op de spoedeisende hulp, de verloskunde, de
intensive care etc. Het concentreren van functies moet dan ook met grote aan-
dacht voor deze samenhang in functies gebeuren.
Het beschikbaar houden van voorzieningen zo dicht mogelijk bij de patiënt gaat
Er is een toenemende druk op kwaliteit
over spreiding. Door nauw samen te
aan kostenefficiënte organisatie van
periode 2011 – 2013 proberen de laag-
en volume en een toenemende behoefte zorg. Daarnaast is er een toenemende
vraag naar deskundigheid en expertise
ten behoeve van opleiding. Dit leidt in de richting van concentratie van bijzondere functies in enkele centra, en goede
werken met huisartsen zullen wij in de complexe zorg zoveel mogelijk in de
eerste lijn te houden en de huisarts te steunen bij de zorg voor chronische
patiënten.
15
Zo brengen wij bijvoorbeeld de zorg nog dichter naar de eerste lijn toe vanuit
catie en budget concentreren op de hoog
complexe patiënten en de kapitaal- en
onze locaties in Hillegom, Heemstede en
kennisintensieve zorg.
Samen met de huisartsen proberen wij
name in de ondersteunde sfeer in veel
Nieuw-Vennep.
de zorg dichtbij te regelen als dat kan, verder weg als dat beter is. Op deze
manier kan het ziekenhuis haar hoofdlo-
Op dit moment participeren wij met
samenwerkingsverbanden (zie afbeelding in bijlage 2). In 2013 werken wij
vooral samen in onze primaire processen.
16
Doelen Samen (extern)
• Om een breed zorgaanbod vol te houden zetten we in op samenwerking in de regio. Hiermee kunnen we dure voorzieningen in stand houden en daar zorg geven waar deze het meest effectief en efficiënt is. • In 2013 hebben we samen met de eerste lijn 10 tot 15% van de omzet van ons ziekenhuis bij de eerste lijn ondergebracht, in de nabijheid van onze patiënten. • We leren van anderen door eerder bedachte en beproefde oplossingen in te voeren.
Samen (intern)
Dit terwijl de patiënt in toenemende
De interne samenwerking is gericht op
mate een sturende rol krijgt in de organi-
top of our concern’. De drie lijnen (acuut,
van de zorguitgaven. Wij willen onze
het realiseren van ons motto: ‘patiënt is
electief en chronisch) waarlangs we onze zorg willen organiseren vragen van ons een andere manier van samenwerken, over de grenzen van vakgroepen en
organisatieonderdelen heen. Daarnaast is er zwaar financieel weer op komst.
satie van de zorg, en dus in de verdeling huidige en toekomstige patiënten dus
steeds overtuigen van de kwaliteit van
onze bijdrage aan hun gezondheidswinst, autonomieherstel en zorgbehoefte.
Tegelijkertijd zullen wij samen met de
patiënt zorgen voor zo efficiënt mogelijke zorg.
17
Doelen Samen (intern)
• In 2013 is het Spaarne Ziekenhuis georganiseerd langs de lijnen acuut, electief en chronisch. Dit maakt de interne samenwerking transparant en zorgt voor samenhang. • In 2011 is het Spaarne Ziekenhuis een financieel gezonde organisatie. We gaan voor een positief financieel resultaat – na investeringen in de zorg – van 2% per jaar. • ‘Bleeders and feeders’ worden in 2011 organisatiebreed verevend in het belang van onze patiënten.
Doelen Leren van elkaar
• Talenten worden gekoesterd in het Spaarne Ziekenhuis.
Er is in 2013 een attractief management development beleid.
• Als STZ-ziekenhuis bieden wij een uitdagende leeromgeving
18
op alle niveaus.
• In 2013 hebben wij in het tweede echelon 50% mensen uit eigen geledingen en in het derde echelon 75%.
• De patiënt vragen we om zijn mening over ons handelen
om te leren van de mening van de patiënt.
Leren van elkaar
om onze processen te verbeteren.
organisatie. Wij stimuleren medewerkers
het medische beroep en wij zijn dus ‘van
Het Spaarne Ziekenhuis is een lerende
en artsen om hun mogelijkheden maximaal te benutten en hun talenten te
ontwikkelen. Een STZ-ziekenhuis biedt een
Het vermijden van fouten is inherent aan nature’ gericht op het bekritiseren van
fouten. Het op een constructieve manier
bespreken van (bijna) fouten helpt ons om
stimulerende omgeving voor mensen die
over deze negatieve focus heen te
nieuwe ervaringen op te doen. Als hierbij
volle situaties gebruiken als beginpunt
willen leren. Wij helpen mensen om
fouten worden gemaakt straffen wij die
niet af. We willen juist leren van de fouten
stappen. Zo kunnen wij fouten of risicovan verbetering. Fouten maken mag,
leren moet!
Onze bouwstenen De visie- en doelbijstellingen hebben consequenties voor onze organisatie. We benoemen in dit document de bouwstenen waarmee wij de verandering tot stand willen brengen. Voor alle bouwstenen zijn projectopdrachten geschreven. Deze opdrachten zijn belegd bij ons tweede echelon (bedrijfskundig managers, medisch managers en ondersteunend managers). Bij de inrichting van de voorstellen spelen uiteraard de kernwaarden een belangrijke en toetsende rol. Patiënt is ‘top of our concern’
wordt bekeken op welke manier we ons
er drie opdrachten belegd:
ieder van deze zorglijnen de specifiek
Voor het realiseren van deze doelen zijn
1. Project Spaarne zorgconcept
Ons streven is om de patiënt te helpen de eigen autonomie weer te herstellen. Ons
eerste contact met de patiënt is zijn
klacht, die wij aandoeninggericht behan-
ziekenhuis zo kunnen inrichten dat we op beschreven waarde kunnen leveren.
3. Project ‘healing environment’
Er komt een plan voor het gefaseerd omtoveren van ons gebouw in een
‘healing environment’ (gastvrij, licht,
delen. De vraag van de patiënt staat
prettige geluiden en kleuren). Voor het
ingericht. In dit project wordt bekeken en
– gerelateerd aan de omgeving waarin wij
centraal. Daar wordt het zorgproces op beschreven in welke mate de onder
steuning van Planetree als hulpmiddel
kan dienen om ons Spaarne zorgconcept te beschrijven en in te voeren.
2. Project organisatie van de zorg in
de drie zorglijnen, acuut, electief en chronisch
hele gebouw worden thema’s ingevoerd
werken en leven – om de patiënt beter in staat te stellen zich te oriënteren in een gastvrije omgeving: strand/zee,
Bollenstreek, polder, stad en Schiphol.
Verbouwingen en de keuzes voor nieuw
meubilair worden gemaakt met inspraak van patiënten en medewerkers.
De organisatie van het zorgproces is
Toegewijd
nastreven. Bij spoedzorg bieden wij een
en deskundig. Door het invoeren van het
zorg geldt ‘afspraak is afspraak’. Bij
patiënt worden gerealiseerd, omdat
afhankelijk van de klantwaarde die wij
patiënt snelle deskundigheid, bij electieve
chronische zorg streven we naar
betrouwbaar partnerschap. Wij passen
onze organisatie hierop aan. In dit project
Een toegewijde medewerker is meelevend
Spaarne zorgconcept zal meeleven met de Planetree sterke nadruk hierop legt. Op het
terrein van de deskundigheidheids
bevordering lopen de volgende projecten:
19
1. Project Modernisering Medisch
asme aan om samen te verkennen wat
KG, SLAZ en SZ) geven wij vorm aan de
maken. De gesprekken hebben geleid tot
In Pentagoon-verband (VUmc, MCA,
vernieuwde structuur van opleidingen voor medisch specialisten.
2. Project Modernisering Verpleegkundige opleidingen
Samen met het ROC en de zorginstellin-
gen in de regio Kennemerland geven wij
20
Gasthuis troffen wij een groot enthousi-
Specialistische opleidingen
vorm aan de vernieuwde opleidingen
voor verpleegkundigen en verzorgenden.
Samenwerking extern
De volgende projectopdrachten richten zich op de externe samenwerking:
1. Project Onderzoek Mogelijkheden
Samenwerking Kennemer Gasthuis
Om de patiënt ook in de toekomst de
goede zorg te kunnen bieden en om een aantrekkelijke werkplek te blijven voor
artsen en medewerkers, is binnen de
taskforce 2020 gekeken welke vorm van externe samenwerking de beste uitgangspunten biedt.
Dit leidde tot een sterke voorkeur voor verdergaande samenwerking met het
Kennemer Gasthuis. In gesprekken met
de Raad van Bestuur van het Kennemer
onze zorg in onze regio sterker kan
het aanstellen van een extern bureau
om ons te ondersteunen bij een verder onderzoek naar de mogelijkheden die samenwerken biedt.
De insteek voor dit onderzoek is:
• Wij zijn in staat om de vraag uit ons
verzorgingsgebied goed, zoals van ons verwacht wordt, en soms boven die
verwachting, te verwezenlijken. Wij doen
dit samen met anderen.
• De patiënt ontvangt onze zorg zoveel mogelijk in zijn nabijheid: wij werken
daartoe nauw samen met de eerste lijn.
Het motto voor de samenwerking zal zijn ‘Beter nabij, verder als dat beter is’. 2. Project taskforce Huisartsen
Uiteraard hebben wij veel contacten met de huisartsen in onze regio, maar deze
contacten zijn onvoldoende gestructu-
reerd. Ook voor de follow up van klachten en wensen van huisartsen is geen goede structuur.
De projectopdracht bestaat uit een
analysefase (wat zijn de feiten) en een implementatiefase (hoe gaan we het
voortaan aanpakken om het beter te
doen). De analysefase is in 2010 afgerond.
goed en volledig mogelijk te bieden en de
economische haalbaarheid daarvan. De
2011 en 2012 staan in het teken van de
marktwerking brengt straffe financiële
met de huisartsen de projecten priorite-
beschouwt de (on)mogelijkheden van
projectimplementatie. Wij zullen samen
ren en sturen.
3. Project Versteviging bestaande samenwerkingsrelaties
Er zijn diverse bestaande vormen van
externe samenwerking (zie bijlage 2).
Deze samenwerkingsvormen zijn nog niet
allemaal vastgelegd in samenwerkingsverbanden of -contracten.
In de visieperiode zal dit worden
afgerond. Per samenwerkingspartner
worden ‘accountmanagers’ aangesteld
die primair verantwoordelijk zijn voor het onderhouden van de contacten.
Samenwerking intern
Voor het realiseren van deze doelen zijn twee opdrachten belegd: 1.Project taskforce 2020
Er is een balans tussen de maatschappelijke verantwoordelijkheid om zorg zo
eisen met zich mee. De taskforce 2020
onze bedrijfsvoering in de toekomst. Op
een creatieve manier houdt de taskforce het ziekenhuis kritisch tegen het licht.
Om financiële performance en kwaliteit in evenwicht te houden is beknibbelen geen optie. Wij willen weloverwogen
keuzes maken zodat wij met de juiste
volumes een positieve impuls aan kwaliteit kunnen geven: de beste zorg op de juiste plaats voor onze patiënten.
Dit bewaken wij ook bij de taskforceopdrachten.
2. P roject vergaderstructuur
Om de verbinding tussen managers en afdelingshoofden van het tweede en derde echelon op een andere manier
vorm te geven is deze projectgroep belast met de opdracht om te komen met een
inrichting van een effectieve en efficiënte vergaderstructuur voor het tweede en derde echelon.
‘Dit ziekenhuis wil naar de top, de revalidatie afdeling zit er al’ Willibrord Groen (70 jaar, diabetespatiënt)
21
Slotwoord Bij een verandering is het belangrijk dat wij van elkaar weten waarom we deze verandering aangaan. Wij voelen ons ervoor verantwoordelijk
Wij staan open voor input van een ieder
beroep op ons kunnen doen voor toege-
een waardevolle bijdrage aan het verfijnen
dat patiënten in onze regio blijvend een
wijde zorg. We benadrukken dat er zwaar
weer op komst is en dat fundamentele
van onze keuzes en onze plannen.
keuzes in onze bedrijfsvoering niet
Op papier valt het niet mee de ernst en
keuzes te maken kunnen we het Spaarne
beschrijven. We hopen in samenwerking
kunnen uitblijven. Door nu duidelijke Ziekenhuis een gezonde toekomst
bieden.
22
– ook uit onze omgeving – en zien dat als
Jullie kunnen van ons verwachten dat wij onze besluiten baseren op kennis van
de lading van onze visie en doelen te
onze belangrijke regionale functie te kunnen blijven uitvoeren. De manier
waarop we dat organiseren, zal
verschillen van de huidige wijze.
zaken en een zorgvuldige afweging van
We vertrouwen erop dat we allen de
kennis van patiënten, onze onderne-
opbrengen om onze patiënten in onze
beleidsvoornemens van overheden,
nabijheid te kunnen garanderen, als
de gevolgen. Wij betrekken daarin ook de
mingsraad, onze medische staf en de zorgverzekeraars, etc. Dit neemt niet weg dat besluiten die een duidelijke bijdrage
moed, discipline en de creativiteit kunnen
regio de zekerheid van zorgverlening in betrouwbare partner.
leveren aan het organisatiebelang soms
Mensgerichte zorg die wij met en voor
lijke verwachtingen of belangen. Ook
realiseren. Patiënt is ‘top of our concern’.
op korte termijn druk zetten op persoondaarvoor willen wij onze verantwoordelijkheid nemen.
de patiënten en medewerkers willen
Met jullie samen willen wij deze droom voor onze patiënten waarmaken.
23
24
Bijlage 1 Externe ontwikkelingen In de navolgende analyses bekijken we de interne en externe ontwikkelingen, die relevant zijn voor de te volgen koers van het Spaarne Ziekenhuis. Andere patiënten
De patiënten die wij de komende
decennia gaan behandelen zijn andere
patiënten dan dertig jaar geleden.
Patiënten zijn beter geïnformeerd dan
kennen en grote groepen ongezonde
mensen nog meer ongezondheid.
Niet alleen de zorgvraag verandert.
Ook de positie van de patiënt verandert.
Steeds meer wordt hij of zij mede-
ooit en mondiger.
regisseur van zijn eigen behandeling.
Raad voor de Volksgezondheid (RVZ)
Het Spaarne Ziekenhuis moet inspelen op de verschillende zorgbehoeften van de gezonde en de ongezonde bewoners in onze regio.
Het in 2010 verschenen rapport van de ‘Zorg voor je gezondheid!’ geeft aan dat patiënten en verzekeraars meer gaan focussen op:
• gedrag en gezondheid (G&G) in plaats van op ziekte en zorg (Z&Z);
• zorg in de wijk en thuis;
• zorg 2.0: meer contacten via de
digitale wereld, zowel tussen patiënt
en zorgverlener, als tussen groepen
patiënten en zorgverleners (social media/communities);
• netwerken in plaats van
echelonnering (samenwerking);
• van aanspraak op naar afspraak over
zorg (vb. preventiebonussen).
De RVZ verwacht dat de komende tien
jaar grotere verschillen ontstaan in de samenleving: grote groepen gezonde mensen zullen meer gezondheid
Patiënten hebben daarbij wettelijk
verankerd advies- en instemmingsrecht
in het bestuur van de instellingen, recht
op regiefunctie vanuit de instelling op het gehele behandeltraject, recht op
informatie en goede zorg en recht op schadevergoeding waar dat niet
geleverd is. De patiënt heeft, via internet, verzekeraar en overheid, steeds meer middelen tot zijn beschikking om te kiezen aan wie hij zijn zorgvraag
toevertrouwt. Patiënten zullen dat in
toenemende mate ook gaan doen.
25
Andere zorginkoop door verzekeraars
Groei zorgvraag
verzekerden) steekt voor zijn zorginkoop
zorg beïnvloeden:
Achmea/Agis (goed voor 45% van onze het komende decennium in op:
• vraagsturing – patiënt aan het roer; • gezondheidswinst;
• kosteneffectiviteit (door kwaliteit). Achmea/Agis gaat, naast de beschikbaarheidsgarantie die men als verzekeraar
moet bieden, ook uit van de participatie
van betrokken klanten. De verzekeraars
gaan sturen op gewonnen levensjaren,
voorkomen van ziekten, sneller herstel en kwaliteit van leven ondanks ziekten.
26
Per saldo verwachten wij de komende jaren een toenemende vraag naar curatieve zorg en tevens een stijgende vraag naar het voorkomen van (de negatieve gevolgen van) ziekten. Verzekeraars zullen de komende jaren meer en meer onderhandelen over de wijze waarop het Spaarne Ziekenhuis
bijdraagt aan de gezondheidswinst van de patiënten en over de waardering door
patiënten (verzekerden) van het Spaarne
Ziekenhuis.
Onze andere grote verzekeraar, Zorg & Zekerheid, volgt de ingezette lijn van
focus op jeugd & gezin, en koestert in toenemende mate de wens om te
concurreren in de basisverzekeringspremie. Wij verwachten dat daarmee het
accent verschuift van inhoud en kwaliteit naar prijs en efficiëntie.
Het rapport van de RVZ noemt vier maatschappelijke processen die de vraag naar a. De bevolking groeit en vergrijst. De
vraag naar zorg groeit en hij groeit snel. Deze groei heeft te maken met
demografische ontwikkelingen.
b. Er is meer medische techniek
beschikbaar. De kennis van patiënten
over die medische techniek neemt toe. Dit betekent een toenemende vraag naar geavanceerde diagnostiek en
uitgebreide behandeling. Ook in die situaties waarin dit medisch gezien
wellicht niet zinvol is. Voor individuele zorgverleners en instellingen is dit proces niet te keren.
c. De consument van zorg wordt steeds
kritischer. Hij zal in toenemende mate vragen om preventie: het voorkomen van ziekten of het voorkomen van de negatieve effecten van een ziekte
(streven naar autonomie en behoud van kwaliteit van leven).
d. De bevolking ontgroent, waardoor er een beperkt aanbod is op de arbeidsmarkt
van zorgverleners. Er is een natuurlijke
rem op de groei van de gezondheidszorg door de beperkte beschikbaarheid van
arbeid en kapitaal. Nederland zal, bij een ongewijzigde koers, aanlopen tegen een zorgvraag die niet meer te bemensen of te betalen is.
Autonome groei
Toenemende kwaliteitseisen
komende 15 jaar nog 18.000 woningen
zorg (IGZ), verzekeraars als consumenten-
In de regio Haarlemmermeer worden de gebouwd. Ook in Hillegom en Lisse wordt
gebouwd. Daarnaast zijn er bouwactiviteiten op de Cruqius-strook gepland.
Deze woningen worden waarschijnlijk
Zowel de Inspectie voor de Gezondheidsbonden dringen aan op het verbeteren
van de kwaliteit van zorg. Verder willen
zij graag dat patiënten inzicht hebben in de geleverde kwaliteit. Dit leidt tot een
eind 2015 opgeleverd. Dit betekent dat het
veelheid aan prestatie-indicatoren, die
zo’n 22 tot 25% groeit.
Ziekenhuis wil de komende jaren aan-
aantal inwoners in ons zorggebied met
Doordat het Spaarne Ziekenhuis pas vijf jaar in Hoofddorp actief is, is ons markt-
aandeel onder de bewoners van Haarlemmermeer nog niet op een niveau dat past bij een STZ-ziekenhuis. Het is te verwach-
wij meten en publiceren. Het Spaarne
dacht besteden aan het vertalen van de kwaliteitsindicatoren naar voor de
patiënt begrijpelijke en toegankelijke termen.
welbevinden.
Concentratie van complexe zorg betekent dat het Spaarne Ziekenhuis in de periode 2011 – 2013 goed moet kijken welke portfolio (productcatalogus) het beste past bij ons ziekenhuis.
Met de bouw van gebouwdeel C willen wij
Het laatste jaar is de aandacht van
ten dat de komende jaren ons marktaandeel doorgroeit naar ons ‘natuurlijk’
marktaandeel van circa 75 tot 80%. Uiteraard willen wij ons inspannen om dit te
bereiken. Patiënten zullen merken dat het ons écht te doen is om hun welzijn en
voorbereid zijn op de verwachte verdere groei van het aantal inwoners in ons
het kwaliteitsdenken in toenemende
mate ook gefocust op de relatie tussen
verzorgingsgebied voor de periode 2011 –
kwaliteit en het aantal keren dat een
In de jaren tot de oplevering van gebouw-
behandeling uitvoert. De achterliggende
2015.
deel C moeten wij met name de polikliniek zo effectief mogelijk gebruiken, omdat deze ruimte steeds schaarser wordt.
ziekenhuis/behandelaar een bepaalde gedachte is dat een behandelaar die
bijvoorbeeld vaker een operatie uitvoert hier vaardiger in is. Dit betekent minder
complicaties en meer efficiency.
Een aantal studies laat een verband zien
27
tussen grotere volumes en meer kwaliteit.
Andere wind op VWS
verband laten zien (groter volume, lagere
strategisch beleidsplan 2008 – 2013, was
Er zijn geen studies die een omgekeerd
kwaliteit). De IGZ kwam tot de conclusie dat de zorg kwaliteitswinst kan behalen
door meer complexe zorg te concentreren
bij enkele instellingen of bij een beperkt aantal behandelaren.
Welke basiszorg bieden wij ons eigen
verzorgingsgebied? Welke behandelingen
kunnen wij aanbieden aan een grotere regio omdat we daar bovengemiddeld
goed in zijn? Voor welke behandelingen
is de patiënt meer gebaat bij een doorverwijzing naar een ander centrum?
Belangrijk is dat wij daarbij de patiënt niet aan zijn lot overlaten, maar helpen bij het vervolgtraject tot de patiënt weer terugkeert naar het Spaarne Ziekenhuis.
28
In 2007, ten tijde van het opstellen van het het beleid van Minister Klink sterk gericht op marktwerking en concurrentie.
Binnen zijn beleidsperiode zou integrale bekostiging worden ingevoerd en een
groot deel van het ziekenhuisinkomen
worden verdiend in het B-segment van
de electieve zorg. Voor de medisch specialisten werd de lumpsumfinanciering
vervangen door een DBC-tariefstructuur volgens een ‘boter bij de vis’ principe.
De wind op het Ministerie van VWS waait uit een compleet andere hoek. De afgelopen twee jaar kwam dit beleid
langzaam maar zeker tot stilstand. De integrale bekostiging is nog lang niet gerealiseerd, het B-segment is na de
eerste 40% niet verder uitgebreid en het DBC-tarief voor specialisten is op een nultarief gezet. De minister wil de
specialisten naar een norminkomen terugvoeren en de ziekenhuizen budgetteren op volume.
Bezuinigingen
Een deel van deze bezuinigingen vult de
grote eensgezindheid dat de uitgaven
ring en de verhoging van de eigen
Er bestaat in de Nederlandse politiek een voor de gezondheidszorg moeten wor-
den teruggedrongen. Dit komt voort uit de verwachting dat, bij ongewijzigd
beleid, in 2030 zo’n 25% van ons Bruto
Nationaal Inkomen aan zorg wordt
besteed en uit het feit dat binnen de
Europese Monetaire Unie de collectieve
lasten moeten worden beheerst: de
verplichte basisverzekering telt daarbij
adviescommissie in door pakketversobebijdrage in de zorg. Maar ook ziekenhui-
zen ontkomen niet aan kortingen op hun budgetten. In elk geval is recent besloten dat voor 2011 de ziekenhuisbudgetten
met 315 miljoen euro worden teruggedrongen. Voor het Spaarne Ziekenhuis betekent dit een korting van circa 3
miljoen euro in 2011, 2% van onze omzet.
als collectieve last.
Grotere rol eerste lijn
In het voorjaar van 2010 stelde de rege-
de middelen die de overheid ter beschik-
ring een adviescommissie in die als
opdracht had te onderzoeken hoe de
zorg 20% goedkoper kon. De demissio-
De toenemende zorgvraag en de druk op king stelt maakt dat wij nauw willen
samenwerken met de eerste lijn in onze
regio. Met name de chronische laagcom-
naire regering ontving in het voorjaar
plexe zorg wordt steeds meer behandeld
met daarin voorstellen voor een totaal
categorale instellingen (ZBC’s, ander-
het advies van de ingestelde commissie, van 12 miljard euro bezuinigen in de
zorg; 6 miljard euro voor de cure en 6
miljard euro voor de care.
in de eerste lijn of in daartoe toegeruste halfde lijn centra). Wij schatten dat
10 tot 15% van onze zorgproductie op die wijze in de toekomst wordt verplaatst.
Waar mogelijk gaan wij met die bewe-
ging mee, door de inrichting van buitenpoliklinieken en andere vormen van samenwerking in de regio.
Wij willen de huisartsen in onze regio ondersteunen om hun patiënten zo goed mogelijk te behandelen en op het juiste moment en met de juiste vraag naar ons te verwijzen. Wij doen er alles aan om de huisarts goed te informeren over onze interventie en een goede overdracht van de patiënt na de behandeling te realiseren.
29
Bijlage 2 Samenwerkingsrelaties Pentagoon Streeklab – SDSK –
samenwerkingsmaatschappen (urologie-MKA)
SLAZ Epic
Maatschap nucl.
Medial – Apotheek –
Leerhuis – Kinderdiabetes – SAN –
samenwerkingen maatschappen (long,
chirurgie, reuma, nucleaire en klinische fysica)
VUmc Opleidingen
30
Audiol. centrum Nefrologie
SZ
kg
ROAZ
MCA
NKI-AVL Radiotherapie Consulenten Oncologie
AMC
Opleidingen
LUMC
Opleidingen neuro Maatschap
neurochirurgie
rkz
Colofon ‘Visie Spaarne Ziekenhuis 2011 – 2013’ is de herijking van het strategisch beleid van het Spaarne Ziekenhuis. De herijking maakt deel uit van de reguliere planning & controlcyclus van ons ziekenhuis.
Besproken in GMT
d.d. 30 augustus 2010
Vastgesteld in de Raad van Bestuur
d.d. 25 januari 2011
Goedgekeurd in de Raad van Toezicht
d.d. 31 januari 2011
Advies ontvangen van het BMVS
d.d. 21 februari 2011
Besproken met Ondernemingsraad, Patiënten Advies Raad en Verpleegkundig Staf Convent. Ingangsdatum
d.d. 1 maart 2011
Te herzien uiterlijk
d.d. 1 oktober 2013
Maart 2011
Fotografie: Jean Pierre Jans, DigiDaan Vormgeving: www.enof.nl
31
Algemeen nummer (023) 890 89 00
Postadres Postbus 770, 2130 AT Hoofddorp Internet www.spaarneziekenhuis.nl E-mail
[email protected] Locatie Hoofddorp Spaarnepoort 1
2134 TM Hoofddorp Alle voorzieningen
Locatie Heemstede Händellaan 2A
2102 CW Heemstede
Dagbehandeling en poliklinieken
