5-3-2013
Overzicht
Onderzoekstaal Dorian de Haan Lectoraat Ontwikkelingsgericht Onderwijs Studiedag Domein Onderwijs, leren en levensbeschouwing 12 april 2012
• Taal: Taalbeleid Inholland • Onderzoek: Onderzoek Domein OLL • Onderzoekstaal Zelf aan de slag: Welke begrippen vind je van belang voor jouw studenten in het onderwijs over praktijkgericht onderzoek?
Presentatie onderzoek (Open Universiteit) Discussie: relevantie voor OLL Inholland?
TOHBO Inholland
Taalbeleid Inholland Twee sporen: toetsen en ‘taalontwikkelend HBO’ Taalcentrum: toetsen,cursussen, scholing Projectgroep Taal beleid Taalcoördinatoren per domein praktijk Lectoraat Ontwikkelingsgericht Onderwijs Taalontwikkelend HBO (visie-ontwikkeling, onderzoek) Evaluatie blackboard cursussen
Beleidsdocumenten: Taalbeleid Inholland: samenkomende sporen (2009) Plan van Aanpak Taal: 2010-2014
Praktijk: Taalontwikkelend hoger onderwijs bij Hogeschool Inholland; een verkenning Beschrijving van praktiijk en toekomstplannen van 3 opleidingen: Maatschappelijk werk en dienstverlening (Amsterdam), Communicatie, (Diemen), Finance (Rotterdam): scenario’s voor de toekomst op het niveau van concrete doelen voor management, taal- en vakdocenten, samenwerking, activiteiten, materialen en lessen
Gemeenschappelijk in aanpak: remediëring en expliciete en structurele aandacht voor taal verbonden aan beroepsprofiel
1
5-3-2013
Onderzoek Domein OLL Van Rijk, Y. van (2011). Notitie onderzoekslijn. Kenniscentrum OLL. Onderzoekscurriculum in de steigers
• Eenduidige aanpak?
Ontwerpgericht?
Onderzoeksvraag?
Theorie? (Lezen van) statistiek? Welke kernbegrippen?
Zelf aan de slag Welke begrippen vind je van belang voor jouw/ de studenten in het onderwijs over praktijkgericht onderzoek? 1. In drietallen bespreken 2. In alfabetische volgorde zetten
Onderzoekstaal • Onderzoeksleerlijn bij uitstek geschikt om taalontwikkelend HBO vorm te geven – Talige producten (lezen en schrijven) – Vakkennis en begrip van vaktermen zichtbaar – Reflectie
• Begrippen als ankerpunt voor ‘vak’
Een onderzoek naar onderzoekstaal Sara Diederen (2010), Professionele onderzoekstaal in lerarenopleidingen basisonderwijs. Masterthesis. Maastricht: Open Universiteit Nederland. http://dspace.ou.nl/bitstream/1820/2846/1/OWSDiederen-16092010 Uitgevoerd op PABO’s De Kempel Helmond, KPZ Zwolle
• Analyse: theoretische literatuur/ beleidsdocumenten: onderzoekscompetenties & bijbehorende taal – Indeling onder noemers m.b.t. onderzoekscyclus en algemene aspecten (bv. onderzoekende houding, bijdrage aan schoolontwikkeling ).
• Interviews sleutelpersonen (n=4): interviews over competenties • Schriftelijke vragenlijst docenten (n=24) en studenten (n=105) – Welke begrippen gebruik jij bij onderzoek doen? In welke mate zijn die voor jou van belang? 4 puntschaal (van beperkt tot doorslaggevend) – Analyse: ordening naar categorieën uit de literatuur
2
5-3-2013
Resultaten algemeen • 335 verschillende begrippen • 78% wordt 3x of minder vaak genoemd (261) • 22% wordt 4x of vaker genoemd (74) Belang: • Docenten vinden de genoemde begrippen meestal min of meer doorslaggevend • Studenten geven vaker waarderingen als min of meer beperkt van belang
Resultaten docenten Begrip 1 2 3
analyse onderzoeksvraag verslag/ rapportage betrouwbaarheid methoden 4 vragenlijst 5 kwalitatief doelen 6 conclusies / aanbevelingen literatuur / theorie kwantitatief hypothesen deelverzameling / data 7 plan van aanpak / stappen probleemstelling / schets 8 onderzoekskader 9 cyclus enquête reflectie 10 resultaten observatie
Percentage top tien 67 54 46
42 37 33
29 25 21
12
Gemiddeld 13 begrippen per docent
Geen begrippen in top tien m.b.t. onderzoekende houding, bijdrage aan schoolontwikkeling, statistiek. Nauwelijks verschillen tussen docenten van de twee pabo’s.
Resultaten studenten Begrip
Top tien
1 2 3 4 5 6 7
plan van aanpak / stappen analyse oriëntatie hypothesen rapporteren conclusies / aanbevelingen observatie enquête onderzoeksvraag 8 presentatie evaluatie resultaten reflectie 9 onderzoekskader 10 methoden
Percentages 51 45 41 31 30 24 23
21
13 7
Gemiddeld ruim 9 begrippen per student
Verschillen tussen studenten van beide pabo’s: analyseren, rapporteren, onderzoeksvraag en hypothesen.
Docenten en studenten vergeleken (74 begrippen) • 8 van de 335 begrippen worden door 20% van de docenten/ studenten genoemd (handout) • significant verschil tussen beide groepen voor 26 begrippen • 10 van de (74) 4x of vaker genoemde begrippen worden alleen door de docenten genoemd (opzet, rapporteren/verslag, betrouwbaarheid). • 19 van de (74) 4x of vaker genoemde begrippen worden alleen door studenten genoemd (presentatie).
3
5-3-2013
Verschil tussen docenten • Verschil voor (74) 4x of vaker genoemde begrippen tussen docenten die wel of niet studenten begeleiden in onderzoek doen • Verschil tussen docenten die wel / niet aan kenniskring zijn verbonden • Geen achtergrondverschillen voor opleiding en werkervaring
Conclusies • Verschillen in welke begrippen worden genoemd (22% 4x of meer) • Verschillen tussen docenten en studenten
Aandacht voor ‘kernbegrippen’ • Verschil tussen hoe-en-waarom-begrippen (Leerlijn PABO: 1e jaar: oefenen met onderzoekstechnieken 2e jaar: formuleren van probleemstelling, onderzoeksvraag, onderzoeksdoel )
Nadere uitwerking van vaardigheid naar meer aandacht voor houding (en bijbehorende begrippen)
Hoe-en-waarom-onderzoekstaal Top tien van docenten en studenten bestaat uit ‘knowing how’ begrippen – vaardigheden voor het doen van onderzoek: onderzoekscyclus Focus is minder op ‘knowing why’ begrippen – de theorie achter /motivatie voor onderzoek doen: zoals onderzoekende houding, schoolontwikkeling
Discussie Onderzoekstaal: expliciet onderwijzen? Van impliciet naar expliciet • In welke lessen komt een begrip als ‘probleemstelling’ voorbij als onderwerp? • In welke lessen is ‘probleemstelling’ een expliciet doel (van de docent)? • In welke lessen is ‘probleemstelling’ een expliciet kernbegrip (voor de student)? Is het relevant om onderzoekstaal vast te stellen en expliciet te onderwijzen?
4
5-3-2013
Relevantie voor OLL Inholland? Zo ja, wat te doen? Competentieprofiel - reflectie: Uitwerken onderzoekscomponent als onderzoekscompetentie per opleiding Vertalen naar leerlijn (niveaus 1e, 2e en afstudeerfase) Selecteren van bijbehorende kernbegrippen/ onderzoekstaal Wat: Eén van de mogelijkheden: een digitaal lexicon bij de weblectures Hoe: didactiek van taalgericht vakonderwijs begrijpelijk taalaanbod, gelegenheid tot taalproductie, feedback op vorm en inhoud
didactiek van woordenschatonderwijs voorbewerken, semantiseren, consolideren, controleren
5
