TOETJESTEST
Na de maaltijd een lekker toetje? Dat hoort er in veel gezinnen bij. Maar van de hoeveelheid suiker in veel kindertoetjes gaat je kind spontaan stuiteren. En verder zit er ook niet veel gezonds in. Onderzoek Antje Houmes Tekst Heidi Klijsen Fotografie Joshua Rood Styling Anke Helmich
Onzinnige toevoegingen Aan verschillende toetjes, waaronder Maxi Urshi calcium en vitamine D van de Aldi en de Danoontjes, is calcium toegevoegd. Toch zit er nauwelijks meer calcium in dan in een portie gewone kwark of yoghurt uit een pak. Bovendien zijn er volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) in Nederland nauwelijks kinderen met een calciumtekort. Ook is er vitamine D toegevoegd aan diverse toetjes. Kinderen tot 4 jaar moeten vitamine D-supplementen krijgen, voor een goede botgezondheid. Een goed idee dus om dat in kindertoetjes te stoppen, zou je denken. Maar de hoeveelheden die toegevoegd zijn, zijn niet heel hoog. Het gaat om slechts eenzestiende deel van wat kinderen tot 4 jaar extra moeten krijgen. De toetjes kunnen de dagelijkse vitamine D-druppels dus zeker niet vervangen! In Milbona Fruit King van de Lidl is ook 0,24 mg vitamine B2 toegevoegd. Gewone kwark bevat evenveel. Waarom het erin zit, is een raadsel. Het voegt qua voedingswaarde nauwelijks iets toe.
H
et schap met kindertoetjes in de supermarkt is een klein paradijs. Prinsessen en bekende stripfiguren, grappige koeien en deksels vol aantrekkelijke snoepjes op ooghoogte van dreumessen en peuters. Er zijn waarschijnlijk weinig kinderen die dit kunnen weerstaan. Dat die verpakking werkt blijkt wel uit onze kleine steekproef op pagina 26. Maar wat schotel je je kind eigenlijk voor met zo’n vrolijk bakje? We vergeleken 18 kindertoetjes, met als basis yoghurt, vla of kwark. We vergeleken ze per portie, want kinderen eten de toetjes immers meestal helemaal leeg. De meeste kwarktoetjes hebben een portiegrootte van 50 ml, de yoghurts met Smarties zijn er alleen in twee keer zo grote bakjes.
6 KLONTJES De yoghurttoetjes met Smarties zijn het minst gezond en er zit het meeste in. Niet alleen yoghurt – ze zijn het grootste (minimaal 100 ml) van alle toetjes – maar ook energie, suiker en vet. Zo bevat een bakje yoghurt met Smarties of snoepjes maar liefst 4,5 tot 6 suikerklontjes, een klein kuipje kwark of vla (50 ml) bevat bijna vier keer zo weinig (1,5 suikerklontje). In de yoghurttoetjes zit ook meer verzadigd vet dan in de kwark. In een kuipje yog-
hurt met Smarties zit al gauw 3,5 gram verzadigd vet, ruim drie keer zo veel als een klein kuipje kwark of 100 ml ‘gewone’ halfvolle yoghurt. Een vlatoetje van 125 ml zit op ongeveer 3 gram. Gelukkig kun je hier ook een klein kuipje van nemen. Nestlé Smartiesyoghurt bevat van alle onderzochte toetjes het meeste verzadigd vet: 4 gram per portie. ‘Dat is even veel als een plak volvette kaas of een plak cake’, benadrukt Antje Houmes, voedingsonderzoeker bij de Consumentenbond. ‘Van kaas en cake weten mensen dat het vet is, maar sommige kindertoetjes zijn even vet.’
GROTE PRIJSVERSCHILLEN In de kwarktoetjes zit een stuk minder suiker en vet en bovendien zijn de porties meestal kleiner. Alleen Maxi Urshi van Aldi en het Smikkeltoetje van Albert Heijn bevatten 100 ml. Qua inhoud verschillen ze niet veel van elkaar. Zo bevatten ze per 50 ml ongeveer even veel vet en suiker en ook het gehalte aan fruit is maximaal 3 gram. Het grootste verschil zit in de prijs. Uiteraard zijn de grote kwarkjes het duurst en van de kleinste hebben Danone en AH puur&eerlijk de hoogste prijs: €0,18 per bakje. De Zaanse Hoeve Kinderkwark kost slechts €0,10 en de Nova Petit van Jumbo €0,08. De meeste kwarktoetjes zijn van magere
>
22 - BESTE KOOP
022-025 Kindertoetjes.indd 22
27-08-14 14:06
SOMMIGE TOETJES ZIJN EVEN VET ALS EEN PLAK KAAS OF CAKE
BESTE KOOP - 23
022-025 Kindertoetjes.indd 23
27-08-14 14:06
TOETJESTEST
Slimme fabrikanten Fabrikanten weten dat veel ouders bewust proberen om te gaan met suiker. Dus bedenken ze slimme oplossingen, waardoor het lijkt alsof de toetjes toch verantwoord zijn. Ze stoppen er bijvoorbeeld andere soorten suiker in, zoals druivensap, druivensuiker, fructosesiroop of glucosestroop. Zo bevat het AH Mega smikkeltoetje geen suiker, maar druivensap. Op het etiket staat: gezoet met natuurlijke fruitsuiker. En de Prinsessenyoghurt van Danone bevat onder andere fructosesiroop als zoetmaker. Dat klinkt heel verantwoord, maar al deze suikeralternatieven leveren net zo veel calorieën op als gewone suiker. Op consumentenbond.nl/suikerpraatjes lees je hier meer over.
E-nummers De onderzochte toetjes bevatten geen van alle zoetstoffen. De E-nummers die er wel inzitten, zijn meestal verdikkingsmiddelen en kleurstoffen. De meestgebruikte zijn curcumine, karmijn, caroteen en paprika-extract. Dit zijn natuurlijke voedingsstoffen. Curcumine is een kleurstof uit de stengel van de geelwortel, karmijn wordt gewonnen uit schildluizen die op bepaalde cactussen leven en caroteen komt uit wortels. Op consumentenbond.nl/e-nummers kun je dit allemaal opzoeken.
kwark of melk gemaakt. Dat klinkt gezond, maar het haalt niks uit: de voedingswaarde is vergelijkbaar per toetje of het nu magere of volle kwark is. Dit komt doordat er aan de varianten met magere of halfvolle melk vaak extra room is toegevoegd. Zo staat er op de AH puur&eerlijk Biologische smikkeltoetjes ‘Magere kwark met room’. Dat is niet erg mager! Ook andere kwarkjes gebruiken dit foefje en voegen room toe aan een mager ingrediënt. Er zijn nauwelijks vlatoetjes te koop voor kinderen. We kozen de Paula vla met vanillesmaak en chocoladevlekken van Dr. Oetker. Deze bevat (in de grote variant) iets minder suiker en vet dan de Smartiesyoghurts. Een kleine portie is een beetje vetter en bevat wat meer suiker dan de kwarkjes.
DEKSELS VOL SNOEPJES Al die Smarties op de yoghurt zijn natuurlijk lekker feestelijk. Maar het feestje is bij de ene yoghurt groter dan bij de andere: de hoeveelheid snoepjes per toetje verschilt nogal. Het toetje van Milbona, van de Lidl, heeft de meeste snoepjes in z’n deksel: 25 gram. Maar dat is met 175 ml dan ook het grootste toetje. Ook de toetjes van Sunny en Nestlé hebben relatief veel snoepjes: 20 gram. In die van Danone, Milsani (Aldi) en het huismerk van Albert Heijn zit ‘slechts’ de helft daarvan. Een grappig detail: Sunny noemt de chocoladebolletjes chocoladelinzen. Maar de samenstelling heeft niks van doen met linzen; ze lijken verdacht veel op de Smarties van Nestlé. De yoghurts met de meeste snoepjes bevatten ook de meeste suiker en verzadigd vet. Zo ziten er in de Yoghurtpret
vanille van Milsani (Aldi) in totaal ruim 6 klontjes suiker. De Smartiesyoghurt van Nestlé bevat het meeste verzadigd vet, een hele gram meer dan in de Albert Heijn Aardbeienyoghurt met gekleurde balletjes. ‘Nogal wiedes dat kinderen deze toetjes heerlijk vinden’, zegt Antje Houmes. ‘Ze zien er prachtig uit, en zijn nog lekker zoet ook. Ik zou het ook wel weten. Maar het is wel goed dat ouders beseffen wat er in deze vrolijke toetjes zit. Veel suiker is niet goed voor het gewicht en de tanden’.
EENACHTSTE AARDBEI Overigens zijn de yoghurts zonder snoepjes – de Vliegtuigyoghurt en Prinsessenyoghurt van Danone – nauwelijks gezonder dan yoghurts met. De Prinsessenyoghurt bevat wel bijna twee keer zoveel fruit als de Vliegtuigyoghurt. Terwijl het dezelfde fabrikant heeft en de kuipjes erg op elkaar lijken. Bij dat fruitgehalte moet je je trouwens niet al te veel voorstellen: dat varieert in de onderzochte toetjes waar überhaupt fruit in zit van 2,5 tot 11 gram. Ter vergelijking: een grote aardbei of abrikoos weegt 20 gram. Het gaat dus qua hoeveelheid om hooguit eenachtste tot halve aardbei per toetje. Je kunt beter zelf wat fruit door de toetjes doen, wil je dat het écht zoden aan de dijk zet. Je kunt ook zelf heel gemakkelijk een feestje maken van het toetje. Kijk bijvoorbeeld eens naar de gezonde ijsrecepten op pagina 96. En simpele yoghurt kun je met fruitstukjes of andere ingrediënten prima versieren. Een stuk goedkoper dan veel kant-en-klare toetjes en bovendien weet je precies wat je erin stopt.
<
24 - BESTE KOOP
022-025 Kindertoetjes.indd 24
27-08-14 14:06
Prijs per portie
Energie (kcal/ per portie)
Aantal suikerklontjes (portie)
Verzadigd vet (gram/portie)
Fruit (gram/ portie)
Sunny Joghurt met choco-mini's aardbei (Jumbo) zonder smarties Danone Prinsessenyoghurt zonder stukjes Danone Vliegtuigyoghurt Vla Dr. Oetker Paula Vla met vanillesmaak en chocoladevlekken
Inhoud (ml)
Danone Danoontje calcium+vitamine D De Zaanse Hoeve Kinderkwark Jumbo Kwarktoeten Maxi Urshi calcium en vitamine D (Aldi) Milbona Fruit King (Lidl) Nova Petit (Jumbo) Tsjakka Kinderkwark Yoghurt met smarties Albert Heijn Aardbeienyoghurt met gekleurde balletjes Danone Sprinkl’ins Milbona Chocodrops (Lidl) Milsani Yoghurtpret vanille (Aldi) Nestle Smartiesyoghurt met aardbei
Richtprijs
Kwarktoetjes AH puur&eerlijk Biologische smikkeltoetjes Albert Heijn Mega smikkeltoetje
€1,10 €1,75
6x50 6x100
€0,18 €0,29
50 100
1 3
1 1,5
3 5,5
€1,05 €0,60 €0,85 €1,20 €1,50 €0,50 €0,80
6x50 6x50 6x50 6x100 12x60 6x60 6x50
€0,18 €0,10 €0,14 €0,20 €0,13 €0,08 €0,13
50 50 50 110 60 geen info 50
1,5 1,5 1,5 3 2 geen info 1,5
1 1 1 2 1 geen info 1
3 2,5 2,5 6 geen info 3 2,5
€0,65
110
€0,65
150
5
3
6,5
€1,45 €0,45 €1,00 €1,50
2x110 2x175 2x135 2x120
€0,73 €0,23 €0,50 €0,75
150 geen info 180 180
5 geen info 6 5
3,5 geen info 3,5 4
4,5 11 0 5,5
€0,50
120
€0,50
geen info
geen info
geen info
geen info
€1,60 €1,60
4x125 4x125
€0,40 €0,40
150 150
4,5 4,5
3 3
8 4,5
€1,90
4x125
€0,48
140
3,5
3
0
Prijzen zijn van augustus 2014. Op de etiketten van Nova Petit en Sunny Yoghurt van de Jumbo en Milbona Chocodrops van de Lidl staat alleen een ingrediëntenlijst, maar geen volledige voedingswaardedeclaratie. Op die manier weet je als koper niet wat er precies in zit. Er staan dezelfde ingrediënten op als bij de andere toetjes, waaronder suikers in allerlei vormen. Eind 2014 wordt de voedingswaardedeclaratie verplicht.
BESTE KOOP - 25
022-025 Kindertoetjes.indd 25
27-08-14 14:06
TOETJESTEST
Vijf kleine zoetekauwen kozen in de supermarkt hun lievelingstoetje uit. Thuis mochten ze het opsmikkelen, in ruil voor een klein ‘diepte-interview’. Tekst Amber Viergever
STAN (5)
LIAM (4)
OLIVIA (5)
MARIT (4)
INGMAR (4)
Verkrijgbaar bij: Albert Heijn, Jumbo, Plus Waarom heb je dit toetje gekozen? ‘Omdat de vlekken er leuk uitzien. Het lijkt of Paula de Koe erin zit.’ Waarom is het je lievelingstoetje? ‘Ik vind het leuk om de kleurtjes één voor één op te eten. Dat is moeilijk, want soms zitten de kleuren erg door elkaar.’ En, is het lekker? ‘De chocoladevlekken vind ik het lekkerst. De vanillevla smaakt een beetje saai, maar als je alles door elkaar roert wordt alles even lekker.’ Vond je het leuk om het toetje te testen? ‘Ja! Papa en mama zeggen altijd dat ik van lekker eten houd én ik heb een heel goede smaak!’
Verkrijgbaar bij: o.a. Albert Heijn, Jumbo Waarom heb je dit toetje gekozen? ‘Het ziet er vrolijk uit, met al die verschillende kleuren snoepjes.’ Waarom is het je lievelingstoetje? ‘Door de chocoladesnoepjes die erbij zitten. ’ En, is het lekker? ‘Ik eet de snoepjes altijd als eerste op. Daarna nog een paar lepeltjes yoghurt. De yoghurt vind ik niet heel lekker en het is ook een beetje veel.’ Kies je dit toetje de volgende keer weer? ‘Ja! Maar nóg lekkerder vind ik mama’s zelfgemaakte toetje met yoghurt, honing, siroop en rozijntjes.’
Verkrijgbaar bij: Albert Heijn, Plus Waarom heb je dit toetje gekozen? ‘Het heeft allemaal van die mooie kleurtjes. Het zijn mijn lievelingskleuren, alleen moeten roze en paars er nog bij. Ik vind ook het koetje dat zijn tong uitsteekt heel grappig.’ Waarom is het je lievelingstoetje? ‘Door de vrolijke regenboogkleuren en omdat het allemaal verschillende smaken zijn.’ En, is het lekker? ‘Mmm... ja! De gele smaakt naar banaan. Mag ik nu de rode en oranje nog eten? Nou, vooruit. Vond je die ook lekker? ‘De rode met aardbei vond ik het allerlekkerst. Ik kan er wel duizend op!’
Verkrijgbaar bij: Lidl Waarom heb je dit toetje gekozen? ‘Omdat de verpakking er zo grappig uitziet. Het tijgertje kijkt heel lief. Ik heb voor aardbeiensmaak gekozen, want dat is mijn lievelingsfruit.’ Waarom is het je lievelingstoetje? ‘Omdat ik met het zakje gelukkig niet zo snel knoei. Dat vindt mijn mama fijn, maar ik ook omdat ik er altijd als een prinses wil uitzien.’ En, is het lekker? ‘Heel lekker. Nog lekkerder dan ik dacht.’ Zou je vaker een toetje uit een zakje willen eten? ‘Ik vind het wel grappig. Maar het is ook wel leuk om het toetje te kunnen zien als je eet.’’
Verkrijgbaar bij: Jumbo Waarom heb je dit toetje gekozen? ‘Omdat er allemaal chocoladedingetjes bij zitten die je op het toetje kunt doen. Ook het zonpoppetje op de verpakking vind ik leuk.’ Waarom is het je lievelingstoetje? ‘Omdat op de chocoladesnoepjes letters staan. Daar probeer ik altijd mijn naam mee te maken.’ En, is het lekker? ‘Door de chocoladesnoepjes op de vla te doen is het nóg lekkerder. Ik had het aardbeientoetje gekozen, maar vind het naar banaan smaken.’ Vond je dat erg? ‘Nee! Banaan is ook heel lekker.’
KOOS VOOR PAULA VANILLEVLA VAN DR. OETKER
PAKTE SPRINKL’INS AARDBEIENYOG HURT VAN DANONE
KOOS DANOONTJE CALCIUM + VITAMINE D VAN DANONE
VOND FRUIT KING VAN MILBONA ER LEKKER UITZIEN
PAKTE SUNNY YOGHURT AARDBEI + CHOCO MINIS
26 - BESTE KOOP
026 Smaaktest toetjes.indd 26
27-08-14 17:03
