www.researchportal.be - 29 May 2016 21:31:36
Onderzoeksprojecten (1000 - 1050 van 3455) Zoekfilter: Classificaties: MENSWETENSCHAPPEN (H)
De chattaal van Vlaamse tieners: een taalgeografische analyse van Vlaamse (sub)standaardiseringsprocessen. Universiteit Antwerpen Abstract: Onderzoeksvragen: -In welke mate integreren jongeren morfo-syntactische Brabandismen in hun chattaal? -Wat is de impact van de onafhankelijke variabele 'regionale herkomst'? -Vormt het antwoord op de voorgaande vragen een bevestiging van de stelling dat zich in Vlaanderen een autonoom informeel standaardiseringsproces voltrekt dat gekarakteriseerd wordt door een toenemend/veralgemeend gebruik van de/een Brabants gekleurde tussentaal? -Wat leert dit onderzoek ons over de mogelijkheden van chatmateriaal voor de studie van taalvariatie en taalverandering 'in progress'? Organisaties: • Centrum voor Computerlinguïstiek en Psycholinguïstiek (CLiPS)
Onderzoekers: • Reinhild Vandekerckhove
Kenniscirculatie in de Lage Landen. Stromen van technische kennis in het westelijk kerngebied van de Lage Landen tussen ca. 1400 en 1700. Universiteit Antwerpen Abstract: Doel van dit project is te onderzoeken, hoe de circulatie van technische kennis in de Late Middeleeuwen en het begin van de Nieuwe Tijden (c. 1400-1700) verliep, in welke mate de omvang of wijze van kenniscirculatie veranderingen onderging en waardoor deze veranderingen (of de afwezigheid ervan) kunnen worden verklaard. Er wordt daarbij gefocust op de steden Haarlem en Rotterdam in het Noorden, en Antwerpen en Gent in het Zuiden. Wat de sectoren aangaat, zal het onderzoek zich concentreren op de lakenbereiding (ververs, droogscheerders, persers), de houtbewerking (timmerlieden, schrijnwerkers, kuipers, scheepstimmerlui) en de edelsmeedkunst (goud- en zilversmeden). Organisaties: • Centrum voor stadsgeschiedenis
Onderzoekers: • Bruno Blondé • Bert De Munck • Peter Stabel
De scheiding tussen kerk en staat in beweging. Zoektocht naar een passend politiek-filosofisch kader. Universiteit Antwerpen Abstract: De vragen die in dit onderzoek centraal staan zijn: 1. Welke ontwikkelingen doen zich de laatste jaren voor in België die de verhouding tussen levensbeschouwing en de politieke gemeenschap uitdagen? 2. Welke historische en politiek-filosofische modellen bestaan er om met deze evoluties om te gaan? 3. Welke normatieve afwegingen moeten er worden gemaakt bij het 'kiezen' en implementeren van een dergelijk model/perspectief? Organisaties: • Centrum voor Ethiek
Onderzoekers: • Adriaan Overbeeke • Walter Van Herck • Patrick Loobuyck
Hollandus' sporen. Het alchemistische Hollandus-corpus en zijn verspreiding in de Nederlanden en in Europa tot ca. 1600. Universiteit Antwerpen Abstract: Onder de vele fascinerende en tot nu toe nauwelijks bestudeerde alchemistische teksten die in de 16de eeuw in onze gewesten zijn ontstaan, trekt het zogenaamde 'Hollandus-corpus' meteen de aandacht. Het tekstbestand dat op naam van de obscure Isaac Hollandus en/of Johannes Isaaci Hollandus is overgeleverd, vormt de belangrijkste bijdrage uit ons taalgebied aan de Europese alchemistische teksttraditie. Het werd tot in de vroege 19de eeuw in verschillende Europese talen vertaald, gedrukt en afgeschreven. Het onderzoek omvat een studie van de inhoud, de oorsprong en de receptie van dit invloedrijke tekstcorpus. Gezien de omvang en de langdurige doorwerking van het materiaal wordt het onderzoek toegespitst op het tekstbestand tot ca. 1600. De studie van enerzijds de ontstaansgeschiedenis (bronnenonderzoek, datering, auteurschap) en anderzijds de overleveringsgeschiedenis (welke kopieën en vertalingen door welke verzamelaars, editeurs en uitgevers) van de handschriften en drukken zal nieuwe inzichten opleveren over de auteur(s) van de Hollandusteksten en over de kanalen waarlangs deze teksten over heel Europa werden verspreid. Organisaties: • Onderzoekscentrum Ruusbroecgenootschap
Onderzoekers: • Veerle Fraeters • Guido Marnef
De hedendaagse historische roman over New York City. Universiteit Antwerpen Abstract: Het onderzoek wil een antwoord bieden op volgende vier hoofdvragen: (1) De literair-historische vraag naar aanwijsbare verschuivingen die ons toelaten het fenomeen van de hedendaagse historische roman over New York te duiden binnen de (Amerikaanse) literatuurgeschiedenis. (2) De genretypologische vraag naar de rol van queeste-en zoekverhalen in het bestudeerde corpus. (3) De documentaire vraag naar de omgang van schrijvers met historische bronnen. (4) De politiek-ideologische vraag naar het eventueel maatschappijkritische gehalte van de fictionele wereldbeelden die auteurs ontwikkelen. Organisaties: • Literatuur van de moderniteit
Onderzoekers: • Luc Herman • Peter Stabel • Bart Eeckhout
Het ontstaan van markeerders in het semantische domein van irrealiteit in de Mandetalen. Universiteit Antwerpen Abstract: Het voorgestelde project beoogt een beter inzicht te krijgen op het ontstaan en de evolutie van diverse markeerders in het semantische domein van irrealiteit in de Mandetalen (gesproken in West Afrika). Omdat deze talen onderbeschreven zijn, moet ik actief primaire gegevens verzamelen. De middelen van dit BOF-project moeten mij in staat stellen veldwerk te verrichten en twee kleine corpora aan te maken. Organisaties: • Centrum voor grammatica, cognitie en typologie
Onderzoekers: • Dmitry Idiatov
De creatie van de Westerschelde. Een historische kijk op de transformatie van het Westerschelde-estuarium van veenriviertje tot internationale handelsroute ( ca. 1000-ca. 1500). Universiteit Antwerpen Abstract: Het ontstaan van de Westerschelde als belangrijkste monding van de Schelde (ca. 1000-1500) toont aan hoezeer Europa's rivierestuaria in historische tijden nog grootschalige transformatieprocessen ondergingen. Via retrogressieve reconstructie van de Westerschelde in een GISomgeving en geconceptualiseerd vanuit een aktieve rol van de mens, tracht dit project een nieuwe impuls te geven aan het interdisciplinaire onderzoek hieromtrent Organisaties: • Centrum voor stadsgeschiedenis
Onderzoekers: • Tim Soens
André Vandenbunder en filmstudies : naar een valorisering van het wetenschappelijk archief van een pionier van de filmtheorie en -semiotiek in Vlaanderen. Universiteit Antwerpen Abstract: André Vandenbunder (1918-2002) was professor semiotiek aan de toenmalige UIA en docent filmanalyse en filmsemiotiek aan het Filmmuseum Brussel. De doelstelling van dit project is: 1. De elektronische ontsluiting, en geannoteerde publicatie in boekvorm van het werk van Vandenbunder over de semiotiek van de film en de filmanalyse. 2. De wetenschappelijke en maatschappelijke situering in Vlaamse/Belgische en internationale context. Organisaties: • Onderzoekscentrum Visuele en Digitale Culturen (ViDi)
Onderzoekers: • Philippe Meers
Analytische karakterisatie van luchtpolluenten voor de preventieve conservering van kunstobjecten. Universiteit Antwerpen Abstract: Het doel van dit onderzoeksproject is om gasvormige polluenten en stofdeeltjes zo volledig mogelijk in het kunstpatrimonium te karakteriseren. Door de combinatie van onderzoekstechnieken zal getracht worden om multi-polluent systemen in kaart te brengen, omdat deze omwille van synergistische effecten bijzonder schade kunnen veroorzaken. Het concept van de NOAEL-waarden zal gebruikt worden om de levensduur van de kunstobjecten te voorspellen. Organisaties: • AXES
Onderzoekers: • Velichka Kontozova
Uitgave van het manuscript: R.G.Collingwood, Realism and Idealism. Central Problems in Metaphysics. Universiteit Antwerpen Abstract: OUP heeft mij, samen met de Canadese filosoof Mathieu Marion, gevraagd om het zevende deel in de standaardeditie van R.G.Collingwoods oeuvre te publiceren. De concrete vraag van OUP is om een uitgave van het manuscript Realism and Idealism met drie kleinere manuscripten over metafysica te verzorgen. Deze vier manuscripten zullen Marion en ikzelf redigeren en daarenboven voorzien wij in een gedetailleerde inleiding van ongeveer 100 pagina's. Organisaties: • Centrum voor Europese Filosofie
Onderzoekers: • Guido Vanheeswijck
Achilles en Adonis. Een studie over de negentiende- en twintigste-eeuwse receptie en betekenis van Richard Westmacotts Wellingtonmonument in Hyde Park (Londen) Universiteit Antwerpen Abstract: In 1822 werd bij Hyde Park Corner in Londen een monument opgericht voor Wellington. De monumentale naakte Achilles (door Richard Westmacott) werd echter al snel voorwerp van spot en satire: in plaats van de held Achilles zag men in de naakte man een Adonis. Deze omvorming van Achilles naar Adonis past binnen de Westerse, liberale politieke cultuur, waar geen plaats blijkt te zijn voor representaties van mannelijk naakt. Organisaties: • Power in History - Centrum voor Politieke Geschiedenis
Onderzoekers: • Henk de Smaele
Wetenschappelijke uitgave van het volledige poëtische oeuvre van Max Elskamp. Universiteit Antwerpen Abstract: Publicatie in de reeks Classiques Garnier (Parijs) van het volledige poëtische werk van de Antwerpse Franstalige dichter Max Elskamp (1862-1931). Het gaat hier om de eerste wetenschappelijke uitgave van een Belgische schrijver in deze prestigieuze reeks die de hoogste eisen stelt inzake het uitgeven van literaire, filsofische en historische teksten. Organisaties: • Literatuur van de moderniteit
Onderzoekers: • Christian Berg
De sociabilisering van een democratische bestuurstraditie in de Nederlanden: op zoek naar de wortels van onze hedendaagse politieke cultuur. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit onderzoeksvoorstel wil fondsen verwerven om een databank aan te leggen met namen van verkozen stedelijke functionarissen. De kracht van de databank zit hem in de combinatie van eenvoudige gegevens, namelijk de namen van stedelijke bestuursmandatarissen voor een lange periode (1300-1800). De gegevens dienen ter ondersteuning van onderzoek naar de langetermijnevolutie van democratische bestuurstradities in de Nederlanden. Organisaties: • Centrum voor stadsgeschiedenis
Onderzoekers: • Maarten Van Dijck
Meertalig corpus Schrijfprocesdata Universiteit Antwerpen Abstract: In het schrijfonderzoek is de laatste twee decennia sterk de nadruk komen te liggen op de analyse van schrijfprocessen. Digitale loginginstrumenten hebben dit onderzoek in een stroomversnelling gebracht. Met dit project willen we binnen de Universiteit Antwerpen de basis leggen voor een repository voor een multilinguaal schrijfprocescorpus. Ook willen we de krijtlijnen uittekenen voor een XML-schema als standaard binnen het vakgebied. Organisaties: • Management
Onderzoekers: • Luc Van Waes
De rol van het taalaanbod in vroege Nederlandse kindertaalontwikkeling: een weging van sociaal-pragmatische factoren en vormaspecten. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project is gaat na in hoeverre de talige variatie in een groep van 47 Vlaamse nederlandstalige peuters verklaard kan worden vanuit een reeks kindexterne factoren. De geselecteerde kindexterne factoren houden verband met het taalaanbod, meer concreet (a) de frequentie van het taalaanbod, en (b) de pragmatische stijl van de moeders in interactie met hun kinderen. Beide factoren worden in de literatuur aangehaald als belangrijke factoren. Organisaties: • Taal, media en socialisatie
Onderzoekers: • Annick De Houwer
Signoor in China: Opera's op Nederlandse tekst in Antwerpen (1759-1761). Universiteit Antwerpen Abstract: De geschiedenis van de opera in Antwerpen werd in het verleden slechts sporadisch beschreven. Dankzij de recente vondst van vier opera's op Nederlandse tekst, kan in samenhang met andere historische bronnen voor het eerst systematisch onderzoek worden verricht naar een nog onbeschreven pagina van de Vlaamse muziekgeschiedenis. Uitvoering en analyse van deze werken zal aangeven welke de plaats van dit repertoire is binnen de bredere Europese context. Organisaties: • Centrum voor stadsgeschiedenis
Onderzoekers: • Bruno Blondé
Onderzoek naar de opleidingsnoden van erfgoedbibliotheken inzake preservatie, conservatie en restauratie: de opleidingen Informatie-en Bibliotheekwetenschap (UA) en Conservatie en Restauratie -optie Papier (HA) als wegbereiders voor een coherente aanpak. Universiteit Antwerpen Abstract: Het project onderzoekt hoe een betere opleiding van bibliotheekmedewerkers en conservatiedeskundigen een oplossing kan betekenen voor een professioneler beheer van erfgoedcollecties in bibliotheken. Het wil de sector hierover bevragen en onderzoeken welke oplossingen werden uitgewerkt door enkele erkende buitenlandse opleidingsinstituten. Organisaties: • Centrum voor stadsgeschiedenis
Onderzoekers: • Pierre Delsaerdt
Architectuurhistorische en constructieve kenmerken van stadspaleizen met binnenkoer in Antwerpen (1450-1650). Universiteit Antwerpen Abstract: Het project wil door een nauwkeurige bouwkundige en stedenbouwkundige analyse van een specifieke architecturale vorm, het stadspaleis met binnenkoer (met zogenaamde Toscaanse zuilengalerij), nagaan hoe, wanneer en op welke wijze renaissance-invloeden in de architectuur van Antwerpen en de Nederlanden gedurende de lange 16de eeuw zijn doorgedrongen. Het heeft daarbij specifiek oog voor de rol van stedelijke middengroepen in deze verspreiding. Organisaties: • Centrum voor stadsgeschiedenis
Onderzoekers: • Peter Stabel
Jacques-Nicolas Lemmens (1823-1881) en de stichting van de Ecole de Musique religieuse de Malines. Universiteit Antwerpen Abstract: Jacques-Nicolas Lemmens (1823-1881) was niet alleen een beroemd organist, maar ook de stichter van de École de Musique religieuse de Malines: een historisch personage dat in de loop van de tijd onderhevig is geweest aan een zekere mystificatie. Dit onderzoek focust op Lemmens' motivaties om in 1879 een school voor religieuze muziek op te richten en wil deze stichting in een ruimere politieke, historische en artistieke context plaatsen. Organisaties: • Centrum voor stadsgeschiedenis
Onderzoekers: • Bruno Blondé
Het zwijgen van de opera. Een inleidend onderzoek naar de betekenis van de performatieve wending in de esthetica voor de uitvoeringspraktijk van de opera. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit onderzoek stelt de vraag naar de relevantie van de "performatieve wending" in de esthetica voor de opera. In een theoretisch luik wordt de centrale terminologie kritisch belicht. In een historisch-esthetisch luik wordt op basis van de receptie van Pelléas et Mélisande in het muziektheater, nagegaan hoe een opera-historische ontwikkeling van betekenis is geweest voor deze wending. Een praktijkgericht luik onderzoekt de relevantie van de wending voor de hedendaagse opera-opvoering. Organisaties: • Onderzoekscentrum Visuele Poëtica
Onderzoekers: • Luc Van Den Dries • Christian Berg
Tussen volks- en kunstlied: het lied in de pre-Benoitperiode (ca. 1830-1860): een tekstanalytische, literairhistorische en muziekhistorische analyse van de liedcollectie uit de bibliotheek van het Koninklijk Vlaams Conservatorium. Universiteit Antwerpen Abstract: Het project beoogt de ontsluiting en valorisatie van Vlaamse kunstliederen uit de pre-Benoitperiode (ca. 1830 ¿ ca. 1860). De liederen worden door een multidisciplinair team bestudeerd vanuit de literatuurgeschiedenis, de muziekgeschiedenis en de uitvoeringspraktijk. Die gediversifieerde benadering laat toe om het genre in een breed cultuurhistorisch kader te situeren, waarbij basisonderzoek op het domein van de Vlaamse literatuurgeschiedenis wordt verbonden met onderzoek op het gebied van muziekgeschiedenis, muziekanalyse en uitvoeringspraktijk. Organisaties: • Instituut voor de studie van de letterkunde in de Nederlanden (ISLN)
Onderzoekers: • Piet Couttenier
De investeringen in de vierde Kondratieff-cyclus en de woon-en werksatisfactie van (creatieve) bewoners. Universiteit Antwerpen Abstract: Het onderzoeksvoorstel heeft de volgende doelstellingen: -het uitvoeren en ordenen van een data-verzameling over het al dan niet samenvallen van de vierde Kondratieff lange-termijncyclus en de stedenbouwkundige investeringspatronen in Amsterdam en Antwerpen, -het verduidelijken hoe en waarom de bovenstaande investeringspatronen de aantrekkelijkheid van een metropool voor haar bewoners (inzonderheid de creatieve klasse zoals gedefinieerd door R. Florida) fundamenteel kunnen veranderen. Organisaties: • Onderzoekscentrum Ongelijkheid, Armoede, Sociale Uitsluiting en de Stad (OASES)
Onderzoekers: • Luc Goossens
Hugo Claus en het engagement (1960-1970). Universiteit Antwerpen Abstract: De centrale onderzoeksvraag peilt naar de verhouding van de trits vorm-inhoud-engagement. Is het engagement op inhoudelijk vlak te situeren, zoals bijv. uitgesproken in de tendensroman, of op formeel vlak, bijv. door een specifieke omgang met het (taal)materiaal, of op beide vlakken tegelijk? Sinds het werk van Sartre en Adorno behoort de relatie tussen antithetische begrippen als experiment en engagement, autonomie en expressie, creatio en mimesis tot de kern van het onderzoeksgebied over literatuur, maatschappij en politiek. Organisaties: • Instituut voor de studie van de letterkunde in de Nederlanden (ISLN)
Onderzoekers: • Georges Wildemeersch
Data infrastructure for the study of guilds and other forms of corporate collective action in pre-industrial times. Universiteit Antwerpen Abstract: Het aanvullen en uitbreiden van de dataset over de gilden in de Zuidelijke Nederlanden. Dit bestaat uit het aanvullen van de reeds bestaande gegevens met bijkomende gegevens, dat wil zeggen uit het toevoegen van een aantal variabelen per gilde, die gekozen worden op basis van onderling overleg. Organisaties: • Centrum voor stadsgeschiedenis
Onderzoekers: • Bert De Munck
Editie van Middelnederlandse egodocumenten als basis voor historische dialect- en idiolectgrammatica's. Universiteit Antwerpen Abstract: Digitale verrijking en editie van een autografisch Middelnederlands egodocument. Organisaties: • Internationale bedrijfscommunicatie
Onderzoekers: • Jozef Van Loon
Project MIDP IV (Multilingual Information and informatics Development) : Meertaligheid van onderuit. Universiteit Antwerpen Abstract: In het overheersende discours rond taalbeleid en -planning, worden taalgebruikers al te vaak beschouwd als de passieve 'ontvangers' van overheidsbeslissingen op het vlak van taal. In tegenstelling met dat discours wil het MIDP IV project de reële betrokkenheid van de zogezegd ondergeschikte of zwakke ontvanger centraal stellen. Het uitgangspunt is dat diegenen die verondersteld worden taalbeleidsmaatregelen te ondergaan en louter te implementeren, in hun dagelijkse talige praktijk en doorheen hun discursieve percepties en interpretaties van taalverhoudingen de taalrealiteit mee vorm blijken te geven en haar bovendien in nieuwe en onverwachte richtingen te sturen. Dit dialectische interactieproces tussen beslissingen 'van bovenuit' en de actieve respons daarop 'van onderuit' geeft vorm aan de taalverhoudingen binnen meertalige gemeenschappen. Dat is de focus van het onderzoek dat binnen het MIDP IV project in de Xhariep (Free State Province, Zuid-Afrika) wordt opgezet en eveneens de focus van de publicatie die uit het project voortvloeit en waarin ook ander internationaal onderzoek over het thema
wordt samengebracht. Organisaties: • Antwerps Centrum voor Pragmatiek (IPrA Research Center)
Onderzoekers: • Reinhild Vandekerckhove • Pol Cuvelier
Convenant 2008-2012 Woordenboek Vlaamse Dialecten West-Vlaanderen Universiteit Gent Abstract: Het project kadert in het globale project ?Woordenboek van de Vlaamse dialecten? en behelst de aanleg van een digitale database en de lexicografische bewerking tot woordenboekafleveringen van de dialectwoordenschat van Frans-, West-, Oost- en Zeeuws-Vlaanderen. Organisaties: • Vakgroep Nederlandse taalkunde
Onderzoekers: • Magdalena Devos • Jacques Van Keymeulen
De prehistorische bewoningsevolutie van Zandig-Vlaanderen vanuit een landschappelijk perspectief Universiteit Gent Abstract: Dit project beoogt een interdisciplinaire GIS-gerelateerde studie van het landgebruik in Zandig-Vlaanderen (NW-België) tijdens de latere fasen van de steentijden (vanaf 13.000 uncal. BP) tot de kmst van de Romeinen. Bedoeling is de rol en impact van het landschap (flora, bodem en klimaat) op het nederzettingssysteem in een multitemporeel kader te analyseren. Hiertoe zullen 3 tot 4 deelgebieden geselecteerd worden, waaronder 2 met een grote densiteit aan archeologische sites (zgn. clustergebieden) en 2 met een lage densiteit (zgn. "lege" gebieden). In dit onderzoek zullen diverse analysemethoden en -technieken gecombineerd worden: paleo-ecologische analyses (pollen, zaden, vruchten, enz), absolute dateringen (AMS, OSL), morfologische terrein - en bodemmodellering (op basis van DHM, SoilGen), bodem-geofysische prospectie (boringen en electro-magnetische sensor), en landevaluatie. Organisaties: • Vakgroep Archeologie
Onderzoekers: • Jean Bourgeois
Site catchment analysis van een Romeinse stad: bijdrage tot de studie van romanisatie en urbanisatie in Lusitanië Universiteit Gent Abstract: Het project stelt de introductie voor van een innovatieve, sterk itnerdisciplinaire aanpak in het kader van het archeologische nederzettingsonderzoek binnen de onderzoeksdiscipline van de Romeinse Mediterrane Archeologie. De toepassing van de methode van "Site Catchment Analysis" in het odnerzoek van het Romeinse landschap rond stedensites in het Mediterrane gebied moet een totaal vernieuwde aanpak lanceren van de studie van wisselwerkingen tussen stad en territorium in de Klassieke wereld. Als testgebied wordt een case study uitgewerkt in Romeins Portugal (Lusitanië), waar diverse omstandigheden ideaal zijn voor de uitvoering van deze nieuwe aanpak. Organisaties: • Vakgroep Archeologie
Onderzoekers: • Frank Vermeulen
God en Darwin in de Lage Landen. Een studie naar de verspreiding en de betekenis van Intelligent Design in Vlaanderen en Nederland Universiteit Gent Abstract: Naar aanleiding van de toenemende media-aandacht onderzoeken we hoe sterk de positie van Intelligent Design is in Vlaanderen en Nederland. Daarenboven zoeken we naar verklaringen voor de opkomst van dit recente fenomeen. We houden daarbij vooral rekening met de verschillen tussen beide contreien, de rol van zingeving en het gebrek aan wetenschappelijke kennis bij een breder publiek. Organisaties: • Vakgroep Wijsbegeerte en Moraalwetenschap
Onderzoekers: • Johan Braeckman
Historisch-kritische editie van Willem Kloos' poëzie, met een editietheoretisch commentaar Universiteit Gent Abstract: Het onderzoek is gefocust op een tekstgerichte studie van de volledige poëzie van Willem Kloos. In een historisch-kritische editie worden alle variante lezingen van Kloos' gedichten gepresenteerd. Naast een studie van de ontstaans- en drukgeschiedenis, van de variante lezingen van alle gedichten en een editieverantwoording wordt uitvoerig ingegaan op de receptie(geschiedenis) van Kloos' poëzie. Organisaties: • Vakgroep Nederlandse literatuur
Onderzoekers: • Yves T'Sjoen
Apocalyps en eschatologie bij de veertiende-eeuwse Middelnederlandse auteurs Jan van Boendale, Lodewijk van Velthem en Jan van Leeuwen Universiteit Gent Abstract: Al snel na het ontstaan van de Apocalyps waren de apocalyptisch-eschatologische denkkaders aan verandering onderhevig. Zeker in de West-Europese middeleeuwen zijn een aantal ogenblikken aan te wijzen waarop ze alternatieve invullingen kregen. In het onderzoek zal nagegaan worden hoe het evoluerende apocalyptisch-eschatologische gedachtegoed bij de veertiende-eeuwse Middelnederlandse auteurs Velthem, Boendale en Van Leeuwen werd gerecipieerd. Organisaties: • Vakgroep Nederlandse literatuur
Onderzoekers: • Joris Reynaert
Zelfbeschouwing en identiteitsvorming in de vroeg-moderne tijd: betogend proza van Coornhert en Charron Universiteit Gent
Abstract: De vroegmoderne periode, zo heeft Michel Foucault betoogd, wordt bij uitstek gekenmerkt door de opkomst van het gouvernementele denken. In dit project woren Dirck Volckertsz. Coornherts Zedekunst dat is wellevenskunste (1586) en Pierre Charron's De la Sagesse (1601) zowel retorisch als inhoudelijk gelezen tegen de achtergrond van Foucaults analyse. Organisaties: • Vakgroep Nederlandse literatuur
Onderzoekers: • Jurgen Pieters
Panpsychisme in de Westerse filosofie Universiteit Gent Abstract: Studieverblijf van D. Skrbina. Onderzoek in het domein van metafuysica en "philosophy of mind", vooral panpsychisme. Organisaties: • Vakgroep Wijsbegeerte en Moraalwetenschap
Onderzoekers: • Erik Weber
De bioethische posities in China over stamcelonderzoek, medisch geassisteerde voortplanting en medisch onderzoek Universiteit Gent Abstract: Het project zal onderzoeken welke posities zich ontwikkelen in China over stamcelonderzoek, medisch geassisteerde voortplanting en medisch onderzoek. Dit zal gebeuren door de academische ethische literatuur te bestuderen, samen met de richtlijnen door overheden en beroepsverengigingen in China. De vergelijking met westerse opvattingen en de plaatsing binnen de specifieke culturele context van China moet meer inzicht opleveren. Organisaties: • Vakgroep Wijsbegeerte en Moraalwetenschap
Onderzoekers: • Guido Pennings
Prehistorische nederzettingspatronenen landgebruik in Zandig Vlaanderen (NW België): een diachrone and geoarcheologische benadering Universiteit Gent Abstract: Dit project beoogt een interdisciplinaire GIS-gerelateerde studie van het landgebruik in Zandig-Vlaanderen (NW-België) tijdens de latere fasen van de steentijden (vanaf 13.000 uncal. BP) tot de komst van de Romeinen. Bedoeling is de rol en impact van het landschap (flora, bodem en klimaat)op het nederzettingssysteem in een multitemporeel kader te analyseren. Hiertoe zullen 3 tot 4 deelgebieden geselecteerd worden, waaronder 2 met een grote densiteit aan archeologische sites (zgn. clustergebieden) en 2 met een lage densiteit (zgn. ?lege? gebieden). In dit onderzoek zullen diverse analysemethoden en ?techieken gecombineerd worden: paleo-ecologische analyses (pollen, zaden, vruchten, enz), absolute dateringen (AMS, OSL), morfologische terrein ? en bodemmodellering (op basis van DHM, SoilGen), bodem-geofysische prospectie (boringen en electro-magnetische sensor), en landevaluatie. Organisaties: • Vakgroep Archeologie
Onderzoekers: • Marc Antrop • Marc Van Meirvenne • Philippe Crombé • Peter Finke
Archeologie van versterkte Berber spijkers Universiteit Gent Abstract: In hun verdedigde graanspijkers slaan de Berbers hun oogsten en kostbare goederen op. Dergelijke spijkers werden meestal los van het dorp gebouwd op een gemakkelijk en natuurlijk te verdedigen plaats. Men vindt ze van Marokko tot Tripolitanië. De oudst gedateerde spijkers bevinden zich vermoedelijk in Zuid-Tunesië, maar dit onderwerp heeft er nog geen speciale aandacht gekregen. Organisaties: • Vakgroep Archeologie
Onderzoekers: • Johnny De Meulemeester
Studie van de impact van het Neolithicum in de Vlaamse zandstreek Universiteit Gent Abstract: Dit project beoogt het Neolithicum in de Vlaamse zandstreek, in het bijzonder in de regio van Zandig-Vlaanderen, in kaart te brengen en te evalueren d.m.v. proefsleuvenonderzoek en systematische boringen op oppervlaktevindplaatsen en vindplaatsen gedetecteerd via luchtfotografische prospectie. D.m.v. koolstofdateringen en paleoecologisch onderzoek zal tevens getracht worden om inzichten te verwerven in de chronologie en de natuurlijke omgeving tijdens het Neolithicum. Organisaties: • Vakgroep Archeologie
Onderzoekers: • Philippe Crombé
De interactie tussen opslag en verwerking bij het onthouden en representeren van zinnen Universiteit Gent Abstract: Het werkgeheugen is enerzijds betrokken in het begrijpen en produceren van zinnen (onthouden welke woorden voorheen kwamen, onthouden van de woordvolgorde, bijhouden van syntatische informatie, ?) anderzijds wordt het werkgeheugen geholpen door taalgerelateerde aspecten (cf. onthouden van zinvolle woordgroepen tgo losstaande woorden). In dit onderzoeksproject wordt deze wederzijdse interactie van werkgeheugen en zinsverwerking verder onderzocht met behulp van zowel leestaken als werkgeheugentaken. Organisaties: • Vakgroep Experimentele psychologie
Onderzoekers: • Robert Hartsuiker • Tim Desmet
Christendom en de Oosterse godsdiensten en Mysterieculten in het werk van Franz Cumont, en het werk van Cumont in de context van het Modernisme (Alfred Loisy) Universiteit Gent Abstract: Dit project wil de visie bestuderen van Cumont op het antieke Christendom vanuit zijn gepubliceerde werken, zijn ongepubliceerde correspondentie met andere geleerden, vooral Loisy en zijn recensies. Verder: zijn theorieën over de vergelijkende studie van religies over Christendom als een mysteriegodsdienst, heidense invloeden op het Christendom en Christendom versus de Oosterse Godsdiensten binnen het Romeinse culturele en politieke universalisme. Organisaties: • Vakgroep Wijsbegeerte en Moraalwetenschap
Onderzoekers: • Danny Praet
Gebruik van een GIS voor het onderzoeken van een tweedimensionele conceptuele temporele ruimte Universiteit Gent Abstract: Aangezien het triangulaire temporele concept volwaardig gebruik maakt van een tweedimensionale ruimte, levert dit mogelijkheden op met betrekking tot visualisatie en analyse aan de hand vna GISystemen. In dit project wordt getracht deze tweedimensionale conceptruimte voor te stellen via GISystemen, zodanig dat bestaande gesofisticeerde technieken kunnen worden aangewend voor de analyse van tweedimensionale nietruimtelijke gegevens. Organisaties: • Vakgroep Geografie
Onderzoekers: • Martin Valcke • Philippe De Maeyer • Nico Van de Weghe
De dialectwoordenschat omtrent 'Eten en Drinken' in de dialecten van Frans-, West-, Oost- en ZeeuwsVlaanderen' Universiteit Gent Abstract: Digitaal opslaan in een database van dialectlexicografische gegevens voor Frans-, West-, Oost- en Zeeuws-Vlaanderen voor het Woordenboek van de Vlaamse Dialecten (WVD) m.b.t. 'Eten en Drinken'. De relevante dialectwoordenschat wordt opgevraagd iva mondeling en schriftelijk veldwerk en wordt samengevoegd met het reeds voorhanden ongepubliceerde en gepubliceerde materiaal (sedert 1880). Op basis van het materiaal wordt een woordenboekaflevering in het vooruitzicht gesteld binnen Deel III 'Algemene Woordenschat', sectie 2 'het huiselijk leven' Organisaties: • Vakgroep Nederlandse taalkunde
Onderzoekers: • Magdalena Devos • Jacques Van Keymeulen
Taal- en spraaktechnologie: e-leermethodes ter bevordering van interculturele dialoog Universiteit Hasselt Abstract: Het consortium van dit LLP-multilateraal project wil vooreerst een contrastieve studie uitvoeren van de talen-culturen die deel uitmaken van TST-ID (Nederlands, Frans, Slovaaks, Roemeens, Turks). Op basis van deze gegevens en een studie van de niveaus A1-A2 van het CEFRL zullen vervolgens elektronische taalopleidingspakketten ontwikkeld wordne om volwassen leerders warm maken om (ook) andere of nieuwe Europese talen-culturen, die minder onderwezen worden of totnogtoe minder gekend zijn, te leren. Met aantrekkelijk, efficiënt en vernieuwend opleidingsmateriaal en -diensten, makkelijk toegankelijk voor een breed publiek (ook personen met handicap, als dyslexie, gezichtsproblemen), en ludieke promotie- en sensibiliseringsacties rond de producten en de betrokken culturen wil ze het leren van een nieuwe taal en de kennismaking met de cultuur aanmoedigen en stimuleren. Op die manier hoopt het consortium de kleinere Europese talen een plaats te kunnen geven naast de dominante vreemde talen in het Europese aanbod van taalopleidingen en bij te dragen tot de interculturele dialoog. Immers de keuze van de partners gebeurde vanuit het standpunt van de diversiteit: een oud EU-lid (België), een recent (Slovakije), een zeer recent (RO) en een komend (?; TR); drie godsdiensten (Catholicisme, Orthodoxe godsdienst, Islam); Germaanse (Nederlands), Romaanse (Frans, Roemeens), Slavische (Slovaaks) en Turkse talen; vier delen van de EU (West-, Centraal, Oost- en Zuid-Europa). Organisaties: • Centrum voor Toegepaste Linguïstiek • Centrum voor Toegepaste Linguïstiek • Centrum voor Toegepaste Linguïstiek
Onderzoekers: • Willem CLIJSTERS • Martine VERJANS • Anouk GELAN
Redeneren over kwantum informatie: een modaal-logisch perspectief op de fundamenten van de kwantum mechanica en de filosofische implicaties ervan. Vrije Universiteit Brussel Abstract: In dit project staat het logisch redeneren over kwantum informatie centraal. Meer bepaald, stelt dit project een filosofische analyse voor van de kwalitatieve en semantische eigenschappen van kwantum informatie. Door kwantum informatie een ontologisch statuut te geven en er een semantisch betekenis aan toe te kennen, plaatst dit project zich tegenover de huidig heersende opvattingen over kwantum informatie als een louter kwantitatief meetbaar gegeven. We stellen voor om in dit project de notie van 'informatie' een invulling te geven binnen de context van de Modale logica. Dit project stelt tevens de terugkoppeling voor naar het onderzoek in de filosofie van de fysica. Meer bepaald, het analyseren van de ruimtelijke en temporele eigenschappen van kwantum informatie zal nieuwe filosofische implicaties opwerpen voor de gangbare interpretaties van de kwantum mechanica. Organisaties: • Centrum voor Logica en Wetenschapsfilosofie • Wijsbegeerte-Moraalwetenschappen
Onderzoekers: • SONIA SMETS • JEAN VAN BENDEGEM
Scheepvaart binnen de exclusieve economische zone: een vrijheid in gevaar of eerder een gevaarlijke vrijheid? Vrije Universiteit Brussel Abstract: Met de creatie van de exclusieve economische zone (EEZ) door middel van het Verdrag van de Verenigde Naties inzake het Recht van de Zee (1982 Verdrag) heeft de internationale gemeenschap het probleem van de overbevissing op volle zee (VZ) willen tegengaan. Het juiste juridische statuut van deze nieuwe zone, die zich bevindt tussen de territoriale zee (TZ), waar de kuststaat de soevereiniteit over heeft, en de VZ, gelegen buiten de nationale jurisdictie, gaf tijdens de conferentie aanleiding tot een confrontatie die onopgelost bleef. Organisaties: • Internationaal en Europees recht
Onderzoekers: • ERIK FRANCKX
Taalgebruik, taalvariatie en taalplanning in het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden (1814-1830) Vrije Universiteit Brussel Abstract: De periode van de hereniging van Noord en Zuid in het "Verenigd Koninkrijk der Nederlanden" (1814-1830) (VKN) was cruciaal voor de status, de vorm en de functie (c.q. zelfs het voortbestaan) van het Nederlands in Vlaanderen. Over die periode is evenwel nauwelijks taalkundig onderzoek beschikbaar op basis van originele bronnen. Bovendien blijkt uit onze voorgaande expertise dat de schaars aanwezige informatie niet alleen ontoereikend is, maar vaak zelfs verkeerd. We willen die lacune invullen met een dubbel onderzoeksplan: 1.enerzijds een interne analyse van taalgebruik en taalvariatie (zowel sociaal als geografisch) in Vlaanderen tussen 1814 en 1830, op basis van een onderzoekscorpus dat we de voorbije jaren lieten samenstellen met externe middelen, en 2.anderzijds, een extern-historiografische analyse van Willems taalpolitiek en taalplanning in het 'vergeten' deel van het Zuiden (Wallonië, Luxemburg, Duitstalige gebieden) en in de kolonies en in de toenmalige Europese taalpolitieke context. Die nauw verweven onderzoekingen worden gebundeld in één goed gestructureerd en geïntegreerd project. Door de permanente wisselwerking tussen beide onderzoekingen garandeert die aanpak een aanzienlijke wetenschappelijke meerwaarde en in een optimaal gebruik van onderzoeksmiddelen. Organisaties: • Taal- en Letterkunde
Onderzoekers: • ROLAND WILLEMYNS • WIM VANDENBUSSCHE
Netwerken van staat en kapitaal: oorlog, militaire instituties en ondernemers in de Nederlanden (ca. 1670 - ca. 1795) Vrije Universiteit Brussel Abstract: Dit project richt zich op de probleemstelling hoe binnen de Republiek en de Zuidelijke Nederlanden de staat en ondernemers via hun onderlinge netwerken samenwerkten om de middelen voor oorlogvoering te verwerven. Daartoe wordt geanalyseerd in hoeverre dit soort netwerken in de Zuidelijke Nederlanden in structuur en opzet verschilden van die in de Noordelijke Ne-derlanden. Tevens zal worden onderzocht in hoeverre deze netwerken met elkaar overlapten en of de overheden in de Nederlanden een beroep deden op netwerken die ook door bijvoorbeeld Engelse, Duitse of Franse betaalheren werden onderhouden. De centrale vraag van dit project is of het zwaartepunt van die netwerken zich binnen "de macht" (de staat) dan wel binnen "de markt" (handelaars/ondernemers) bevond en in hoeverre het gewicht van "de markt" werd teruggedrongen in de loop van de achttiende eeuw. Organisaties: • Geschiedenis
Onderzoekers: • CATHARINA LIS • HUGO SOLY
De cognitieve basis van wetenschap: een wijsgerig onderzoek naar de fundamentele continuïteit tussen wetenschappelijke en prewetenschappelijke vormen van kennisverwerving. Vrije Universiteit Brussel Abstract: Hoe is de mens als epistemisch subject feitelijk instaat kennis te verwerven? Wat zijn de natuurlijke (i.e., in de wereld gesitueerde) omstandigheden die wetenschapsbeoefening mogelijk maken? Dit project onderzoekt de implicaties voor de wetenschapsfilosofie van empirisch en theoretisch onderzoek binnen de cognitieve wetenschappen. Uitganspunt is de vraag hoe wetenschap is kunnen uitgroeien tot een betrouwbare epistemisch instrument om de wereld te leren kennen, en, meer specifiek, welke rol menselijke cognitieve processen hierin hebben gespeeld. Binnen de ontwikkelingspsychologie, neurowetenschappen en antropologie zijn er toenemende aanwijzigingen dat ons vermogen tot wetenschappelijke kennisverwerving berust op cognitieve capaciteiten die het ontstaan van wetenschap lang voorafgaan. Er bestaat een fundamentele continuïteit tussen wetenschappelijke en prewentenschappelijke vormen van kennisverwerving. Dergelijk onderzoek is zeer interessant voor wetenschapsfilosofen die pogen een naturalistisch beeld te scheppen van wetenschap als epistemische activiteit. Voortbouwend op mijn doctoraal onderzoek wil ik met dit project een algemeen theoretisch kader uitbouwen voor een cognitieve benadering van wetenschap. Dit zalik vervolgens toetsen aan specifieke casestudies. De nadruk igt op filosofie van de wiskunde, waarmee dit project uitstekend aansluit bij mijn doctoraal onderzoek en reeds gepubliceerde artikelen, en bij de activiteiten van mijn onderzoekscentrum, het Centrum voor Logica en Wetenschapsfilosofie. Organisaties: • Centrum voor Logica en Wetenschapsfilosofie • Wijsbegeerte-Moraalwetenschappen
Onderzoekers: • JEAN VAN BENDEGEM
Modellen voor "Informatief Zijn". Vrije Universiteit Brussel Abstract: Het voorgestelde onderozek wordt binnen de filosofie van de informatie gesitueerd en beoogt de uitwerking van een theoretisch kader waarbinnen diverse aan "Semantische informatie" gerelateerde concepten geïntegreerd worden. Concreet gaat de aandacht uit naar de relaties van het geïnformeerd zijn, het geïnformeerd worden en het informatief zijn. Deze drie relaties en hun onderlinge interactie worden binnen een logischformeel kader beschreven. De belangrijkste techniek hiervoor is ontleend aan Dana Scott's Domein theorie - een zeer algemeen formalisme dat ons toelaat informatie-ordeningen te modelleren. Binnen dit kader worden twee intuïtief geldige principes m.b.t. het informatief zijn geformaliseerd. Het gaat enerzijds om het semantisch zwakke principe dat "slechts dat informatief is wat buiten het bereik van louter logisch-deductieve methoden ligt", en anderzijds om het semantisch sterke principe dat "slechts sat informatief is wat accuraat de actuele wereld beschrijft". Dit eerste principe, en in het bijzonder de pluralistische interpretatie ervan, vormt (zij het zonder expliciet gebruik te maken van Scott's Domein theorie) een integraal deel van het voorafgaande doctoraatsonderzoek. Binnen het nieuwe onderzoek wordt vooral het belang van de integratie van beide principes benadrukt. Om dit doel te verwezelijken, zullenin een
eerste fase (+/- het eerste jaar) de resultaten uit het doctoraatsonderzoek aan het algemene kader van de Domein Theorie gerelateerd worden. Organisaties: • Centrum voor Logica en Wetenschapsfilosofie • Wijsbegeerte-Moraalwetenschappen
Onderzoekers: • JEAN VAN BENDEGEM
'Politieke correctheid' en 'de dingen zeggen zoals ze zijn' Een analyse van discours over de multiculturele samenleving in Vlaanderen. Vrije Universiteit Brussel Abstract: In politiek-maatschappelijke debatten en in de media wordt sinds de jaren '90 regelmatig gewag gemaakt van 'politieke correctheid'. 'Politieke correctheid' is een geladen term, waarvan de oorsprong verre van duidelijke n de vetekenis veranderlijk en contextafhankelijk is. Vanuit een traditie van kritisch discoursonderzoek wil dit onderzoek een historisch en theoretisch kader schetsen van 'politieke correctheid' en van de conflicterende visies op taal in de discussie daarover. Op een empirisch niveau geeft het onderzoek via een kwantitatieve inhoudsanalyse van 'politieke correctheid' in de Vlaamse pers een overzicht van de verschillende discours over 'politieke correctheid' en de evoluties daarin. Dit kwantitatieve onderzoek tooont aan dat 'politieke correctheid' in Vlaanderen voornamelijk betrekking heeft op de multiculturele samenleving. Het kwantitatieve vooronderzoek vormt de basis voor de selectie van cases die kwalitatief zullen worden onderzocht. Via drie casestudies zal het functioneren van 'politieke correctheid' als discursieve strategie in het debat over de multiculturele samenleving empirisch worden geanalyseerd. door de analyse van de discursieve strijd over de betekenis van 'politieke correctheid' levert het onderzoek een specifieke bijdrage aan de analyse van het debat over de multiculturele samenleving. het onderzoek levert tevens een bijdrage aan methodologische discussies over discoursonderzoek, o.a. door een combinatie van kwantitatieve en kwalitatieve methoden van tekstonderzoek. Organisaties: • Culture, Emancipation, Media and Society • Communicatiewetenschappen
Onderzoekers: • Nico CARPENTIER • Benjamin DE CLEEN
