Onderzoek naar gelijkstroom in gebouwen

nieuws

Onderzoek naar gelijkstroom in gebouwen Een consortium van bedrijven onderzoekt of het nuttig is om in gebouwen naast wisselstroom ook gelijkstroom te kunnen gebruiken. In bepaalde ruimten, en dan vooral in kantoren, kan dit energiebesparing opleveren. Het kan ook voordelen opleveren voor de integratie van duurzame energiebronnen en voor de stabiliteit van het net.Het project, dat dc Components and Grid (dcc+G) is ge-

noemd, wordt gefinancierd door een aantal Europese ministeries voor onderzoek en loopt tot de lente van 2015. Volgens een richtlijn van de Europese

maken de talloze verspreide voedin-

worden gebouwd vrijwel energieneu-

gelijkrichters. Zo’n centralisatie zou de

traal zijn. Het grootste deel van hun

gen te vervangen door enkele grote

laptops en computerclusters relatief

we halfgeleidertechnieken voor

Gebouwen behoren momenteel tot

hoge verliezen geven.

ter wereld, met een aandeel van rond

40 procent van het totale gebruik. Nu wordt op bijna elk verbruikspunt in

gebouwen gelijkstroom gebruikt. Elk systeem of apparaat heeft zijn eigen

voeding die de wisselstroom van 230 V uit het laagspanningsnet opneemt en

De situatie is vergelijkbaar bij verlich-

tingssystemen die led’s bevatten. Led’s

zijn inmiddels een massaproduct en de

inzet ervan kan nog meer worden gestimuleerd als er gelijkstroomnetwerken worden gebruikt. Het zogenoemde dcc+G-consortium,

geleid door Siemens

Corporate Technology (ct), wil een geop-

omzet in een geschikte gelijkstroom-

timaliseerd gelijkstroomnetwerk van

binnen een gebouw zou het mogelijk

en een superstore.

spanning. Een gelijkstroomnetwerk

informatie over alle fasen van het voortbrengingsproces.

Het boek behandelt de vele installatietechnische, constructieve, bouwkun-

dige aspecten van het aanbrengen van zonne-energiesystemen. Daarnaast

bevat het actuele aanwijzingen voor

integratie van zonne-energiesystemen

‘Grote zonneboilers- ontwerp, uitvoe-

ring en advisering’ en 78 ‘Handleiding

zonnestroom voor ontwerper en installateur’. De auteurs verwachten dat het boek zal bijdragen aan het groeiende vertrouwen van de consumenten in zonne-energie.

De uitgave is financieel mogelijk ge-

maakt door Agentschap nl, Otib, Unetovni,

de stichting Promotie

Installatietechniek (pit) en Filosoof. De

in daken en gevels. Aan de hand van de

geprinte versie is voor 160 euro (exclu-

ne-energiesystemen op de juiste manier

De digitale versie is verkrijgbaar via

uitgave kunnen de meest gebruikte zonworden toegepast. Daarbij worden alle

handelingen en vaardigheden beschreven die voor het monteren nodig zijn.

De uitwerking van de referentiedetails sluit aan bij de methodiek die wordt

werkstabiliserende interfaces naar het conventionele secundaire distributie-

netwerk. De deelnemers onderzoeken

ook architecturen en energiebeheersys­ temen voor optimale energiedistributie in het gelijkstroomnetwerk.

Accu elektrische auto niet ontploft elektrische auto’s toen drie inzittenden

ontwerp, uitvoering en advisering’, 59

gericht: gebruikers krijgen relevante

ging en gelijkrichters die dienen als net-

dige Isso-publicaties 14, ‘Zonneboilers,

richtlijnen over zonne-energie gebunHandboek Zonne-energie is praktijk-

schakelsystemen voor netwerkbeveili-

In China en de autowereld ontstond

omvangrijke handboek vervangt de hui-

deld in een omvangrijk handboek. Het

hoogefficiënte controleonderdelen,

gehanteerd door sbr. Het complete en

che Isso en kennisplatform sbr hebben alle beschikbare kennis en officiële

Fraunhofer Instituut, werken aan nieu-

380 V opzetten met een kantoorgebouw

Handboek over zonne-energietoepassingen verschenen Kennisinstituut voor de installatiebran-

5 procent. De partners in dit project,

waaronder Philips, Infineon en het

bijvoorbeeld omdat de voedingen van

de groep grootste energiegebruikers

gevallen een energiebesparing van

efficiëntie voor de it-sector stimuleren,

stroombehoefte moet ter plekke wor-

den opgewekt uit duurzame bronnen.

De onderzoekers verwachten in beide

sief btw) te bestellen via www.isso.nl. www.isso-digitaal.nl.

eind mei onrust over de veiligheid van om het leven kwamen bij een auto-

ongeluk in China. Het accupakket van de auto zou zijn ontploft.

De Chinese overheid heeft de fabrikant, en daarmee ook het accupakket, vrijgepleit van verantwoordelijkheid.

Reconstructie van het ongeluk leert dat de elektrische taxi van achteren is aan-

gereden met de waanzinnig hoge snelheid van 180 km per uur door een ach-

teropkomende auto. Door de knal ont-

stond kortsluiting, waardoor vervolgens de bekleding in brand vloog. Licht ontvlambare materialen en stoffen in het

interieur zorgden er uiteindelijk voor dat de hele auto ontplofte. Fabrikant byd

wees er eerder al op dat het accupakket

aan alle eisen voldeed. Ook bij grote vervorming zou het accupakket geen gevaar opleveren.



intech E&I September ’12

EI09 53-58.indd 53

nieuws

Unie moeten gebouwen die na 2020

53 28-08-12 08:55

nieuws Flinke groei Duitse windenergie

Reuzenwindmolen Siemens in de maak

De capaciteit van windmolens in

drijf wil met een wieklengte van maar liefst 75 m lang het vermogen van de molens

Duitsland is in de afgelopen zes maan-

den met 26 procent gestegen. Dat zegt de Duitse associatie van windmolenindustrie, de bwe. Volgens de vereniging

Elektronicaconcern Siemens heeft windmolens met recordgrootte in ontwerp. Het beflink opkrikken. De windmolens, vooralsnog met de naam B75, zijn in staat om met langere wieken veel meer vermogen op te wekken; de toename neemt exponentieel toe met

de lente van de wieken. Het is volgens Siemens daarnaast goedkoper om een paar grotere molens neer te zetten, dan veel en kleinere molens. Ook in het onderhoud

zorgt de 30.000 MW aan windenergie

zou dit schelen; minder molens, beteke-

nu voor zo’n 9 procent van de totale

nen minder bewegende delen. In 2014

eerste half jaar van 2012 zijn vierhon-

derd windturbines extra gaan draaien, goed voor zo’n 1.000 MW aan vermo-

gen. Dat komt ongeveer overeen met de

Foto: industrie

energieproductie in Duitsland. In het

energie die een kerncentrale levert.

Een jaar eerder werd ongeveer 800 MW aan windenergie aan het Duitse net

toegevoegd. In Duitsland is veel aan-

dacht voor de opwekking van duurzame

de overige negen volgen voor 2022.

Wind zorgt samen met zon en andere duurzame bronnen nu voor ongeveer een kwart van de energie in het land.

Wecycle: ook voor al uw ict-afval De organisatie die verantwoordelijk is

voor de inzameling van overtollige apparatuur, Wecycle, heeft in het eerste halfjaar van 2012 54 miljoen kg afgedankte elektrische apparaten en kapotte ener-

aantal elektrische auto’s nu nog be-

ben sinds de opening eind augustus de

locatie bezocht. Het initiatief van Green Mobility-ondernemers Alfred Möller en Marcel Broersma en de inzet van het

team van centrummanager Jan Storm speelt inmiddels een belangrijke rol

in het groeiende succes van elektrisch vervoer in Nederland, vinden de op-

richters. Het hnr | evc is vernoemd naar

hoofdsponsor Het Nieuwe Rijden. Het centrum stelt vast dat de toenemend

tot meer verkopen. Weliswaar is het

perkt, maar de groei dit jaar van goed

zeventienhonderd eind 2011 naar ruim vierduizend tot eind juni laat zien dat de potentie groot is. Op de locatie,

naast het Centraal Station in Rotterdam kunnen de elektrische auto’s worden

getest op de weg. Daarnaast kan een berekening worden gemaakt van de kosten van een elektrische auto, op

basis van de laatst beschikbare gegevens. Het evc is te vinden op

www.elektrisch-vervoer-centrum.nl.

Normcommissie Vermogenselektronica opgericht

giezuinige verlichting ingezameld. Sinds

De afgelopen jaren zijn er een aantal ontwikkelingen op energiegebied geweest die

komen. Aan ict-afval is in de eerste zes

speelt hierop in door een nieuwe normcommissie Vermogenselektronica op te rich-

e-waste binnengekomen, dat via

hoefte is aan ups. Ook de ontwikkelingen op het gebied van hvdc vragen om vermo-

maanden in totaal 6,5 miljoen kg extra Wecycle is ingezameld en gerecycled. De stichting zamelt nu alle apparaten met

een stekker of batterij in. De inzameling

van tv’s nam toe met 2 procent. Voor de overige apparaten en energiezuinige

lampen stabiliseerde de inzameling zich op het niveau van vorig jaar. In 2011 za-

melde Wecycle in totaal een recordaantal van 110 miljoen kg e-waste in.

54 EI09 53-58.indd 54

een behoorlijke impact hebben op allerlei aspecten van vermogenselektronica. nen

ten. Bijvoorbeeld het toenemende aantal datacenters zorgt ervoor dat er meer be-

genselektronica die hierop is toegespitst. De normcommissie houdt zich bezig met het ontwikkelen van normen. De com-

missie zorgt er verder voor dat de belangen van het Nederlandse bedrijfsleven voor het voetlicht gebracht worden bij

de Europese en mondiale standaardisatie-organisaties. Op 18 september vindt

de kick-off plaats. Meer informatie is te vinden op www.nen.nl.

Foto: industrie

februari is daar ook ict-apparatuur bijge-

nieuws

een gebrek aan belangstelling. Ruim drieduizend serieuze bezoekers heb-

kerncentrales werden direct gesloten,

de molens zou 156 m bedragen.

bezoekersaantallen ook hebben geleid

zoeken, nadat het besloot de kerncende ramp in Fukushima. Acht van de

en Denemarken. De totale breedte van

Het Elektrisch Vervoer Centrum (evc)

in Rotterdam mag niet klagen over

trales in het land versneld te sluiten na

molens voor de kust van Groot-Brittannië

Goede start EVC in Rotterdam

energie. Het land heeft de afgelopen tijd andere energiebronnen moeten

worden tests uitgevoerd met de wind-

intech E&I September ’12

28-08-12 08:55

opinie

KnX

Nederland organiseert op 2 oktober een themabijeen-

Rukken de rollators op?

komst waar installateurs worden geïnformeerd over de mo-

Terwijl ik aan deze column wil beginnen wordt

maken. Meer informatie is te vinden op www.knx.nl.

heeft ingestemd met het wetsvoorstel om de

gelijkheden om de kloof naar de advieswereld kleiner te

Imtech onderzoekt drijvend dorp

Technisch dienstverlener Imtech bekijkt of mogelijk is een

dorp te bouwen voor de kust van Den Haag. Het kunstmatige eiland kan als Olympisch dorp fungeren, als Nederland de Olympische Spelen in 2028 krijgt toegewezen.

Hybride vrachtauto voor Technische Unie De Technische Unie heeft een Atego Bluetec Hybrid-

vrachtwagen opgenomen in het wagenpark. De wagen, die vooral voor binnensteden wordt gebruikt, heeft een diesel-

motor voor de lange ritten en een elektromotor voor het star-

op de radio omgeroepen dat de Eerste Kamer AOW-leeftijd

‘ langzaam’ te laten stijgen naar

67 jaar. De eerste paar jaar zal deze met een

maand stijgen, daarna gaat het sneller. In 2023 komt de AOW-leeftijd

dan op 67 jaar uit. Het houdt dan niet op, want

daarna wordt de AOW-leeftijd gekoppeld aan de stijging van de levensverwachting. De zeventig komt dus in zicht. We

zullen er aan moeten wennen. Hadden we een aantal jaar

geleden nog een VUT-leeftijd van 59, straks gaan we op naar de zeventig.

Inmiddels ligt de gemiddelde leeftijd waarop we stoppen

tussen de 62 en 63 jaar. We stoppen gemiddeld dus al bijna vier jaar later dan ten tijde van de VUT. Wat vinden we

ten en stoppen.

van deze ontwikkeling? De beantwoording van die vraag

Nieuwe uitgave NPR 5310

Treurig, want werken is niet leuk, vinden velen. Vaak wordt

nen

heeft een nieuwe editie van npr 5310 uitgegeven. De

richtlijn biedt de installateur praktische handvatten en verduidelijkt normteksten en geeft aanvullende informatie.

Duitsland: Tennet moet meer investeren

De Duitse minister van Economische Zaken gaat er bij minister Verhagen van Economische Zaken, Landbouw en

Innovatie op aandringen dat netbeheerder Tennet meer in-

vesteert om het Duitse net geschikt te maken voor transport van duurzame energie. TenneT heeft aanzienlijke delen van het Duitse elektriciteitsnet in handen.

Klachten over Chinese prijzenslag zonnepanelen Zo’n twintig Europese producenten van zonnepanelen hebben

is sterk afhankelijk vanuit welke optiek we hem bekijken. mij gevraagd: ‘Hoe lang moet je nog?’. Mijn antwoord is dan: ‘Ik mag nog’.

Werken is een manier om je brood te verdienen waar je

plezier in kunt hebben. Dat moeten werkgever en werkne-

mer dan wel samen regelen. Er is nog veel te winnen op dat gebied, ook in onze bedrijfstak. In de komende jaren zullen

zowel werkgever als werknemer er aan moeten werken dat

mensen met plezier hun werk doen. Tijdens functioneringsgesprekken moet hier aandacht aan worden besteed. Ook kan gebruik worden gemaakt van de Skills Manager van

Otib om de loopbaan beter te plannen, waardoor op latere leeftijd lichter werk kan worden gedaan.

Dat we langer moeten werken, is nu zeker. Het pensioen-

fonds moet hier zijn regelingen nog op aanpassen. Hopelijk

lukt het om de stijging van de pensioenpremie hiermee een halt toe te roepen, zodat we niet alleen werken voor onze oude dag maar ook nu nog leuke dingen kunnen doen.

Uneto-VNI wil zich inzetten om beleid te ontwikkelen waar-

een klacht ingediend bij Europese Commissie tegen goedkope

door leden hun werknemers kunnen helpen langer in het

gen staatsteun naar Europa worden geëxporteerd. De goedko-

ken niet als een straf moeten ervaren, maar als een uitda-

zonnepanelen uit China. De zonnepanelen zouden met verborpe zonnepanelen uit China zorgen al maanden voor moeilijkheden binnen de Europese zonne-energiesector, omdat het

niet dezelfde prijzen kan rekenen voor panelen. Europese pro-

ducenten beweren nu dat China zonnepanelen niet volgens de regels uitvoert: de Chinese overheid zou de producenten van

zonnepanelen leningen geven om hun lage prijzen te kunnen waarborgen en zo aantrekkelijker te zijn op de Europese

markt. De producenten vragen daarom om forse importheffingen, die onlangs ook in de Verenigde Staten zijn ingevoerd.

arbeidsproces te blijven. Daarnaast zullen werknemers werging. Een uitdaging om zichzelf te ontwikkelen, nuttig werk voor de werkgever te doen en een uitdaging om gezond de eindstreep te halen.

Werkgevers zullen beleid moeten ontwikkelen om men-

sen tot die leeftijd nuttig in te zetten. Waarbij het steeds

belangrijker wordt dat werknemers worden bijgeschoold,

maar ook in staat worden gesteld werk te doen dat bij hun leeftijd past. We hebben er dus een uitdaging bij.

Chinese producenten hebben inmiddels de Chinese regering

gevraagd om gesprekken met Europa, om de zaak te bespreken. Binnenkort zal de Europese Commissie oordelen of de klacht van de Europese producenten ontvankelijk is.

ROb bERnSEn, HOOFD aFDELiNG BELEiDSONTWiKKELiNG WErKGEVErSZaKEN, [email protected]

intech E&I September ’12

EI09 53-58.indd 55

opinie

Bijeenkomst installatieadvies KNX

55 28-08-12 08:55

nieuws

‘De techniek achter Nederland’ Vanaf deze maand staan de prestaties

kantorenleegstand. De campagne stelt

aandacht, maar er is ruimte voor de

volop in de belangstelling. ‘De Techniek

laat zien op welke manieren technische

bende opinieleiders uit politiek, weten-

van de Nederlandse installatiebranche Achter Nederland’ is de titel van een

tiendelige televisieserie op RTL-Z en van een bijzonder boek. Ter promotie lan-

ceert Uneto-vni daarnaast een speciale

website en vraagt ook via social media aandacht voor de innovatiekracht van

de branche. De drijfveer voor het maken van de serie is het belang van installatietechniek. De Nederlandse samenleving staat de komende jaren voor tal

van uitdagingen. Voorbeelden zijn de

betaalbaarheid van de zorg, een schone leefomgeving, mobiliteit, veiligheid en

Glasvezel door riool? Provinciale glasvezelcoöperatie Fryslân Ring en de gemeente Heerenveen

deze en andere thema’s aan de orde en ondernemingen oplossingen kunnen bieden. Techniek is op veel plaatsen weliswaar niet zichtbaar, maar wel

noodzakelijk om de maatschappij te

laten functioneren. In de tv-serie komt elke week een thema aan de orde.

Projecten van Nederlandse installatiebedrijven laten zien dat hoogwaardige

kennis en innovatie essentieel zijn voor een leefbare toekomst. Het boek bena-

schap en bedrijfsleven. Mensen als

Herman Wijffels, Bernard Wientjes, Paul Schnabel en Wubbo Ockels vertellen

wat naar hun mening de belangrijkste uitdagingen zijn waar Nederland voor

staat. Details over de projecten die in tvserie en boek voorbij komen, zijn ook te

vinden op www.detechniekachternederland.nl. Ook het Twitter-account van

Uneto-vni is extra actief rond de uitzen-

dert het onderwerp op een iets andere

dingen met de hashtag #dtan. Zo kun-

van de installatiebranche volop

vragen over het programma.

manier. Ook hier krijgen de prestaties

nen volgers het boek winnen bij prijs-

Hoge vermogens teisterden elektriciteitsnet

gaan een kantoorpand in het Friese

Netbeheerder Tennet heeft deze zomer tot twee keer een ‘niet normale toestand’ af-

op het glasvezelnetwerk aansluiten.

tijdelijk zorgden voor de aanvoer van grote vermogens. Een opeenvolging van kleine

Luxwoude via het gemeentelijke riool Normaal gesproken wordt bij de af-

name van een glasvezelaansluiting het grootste deel van de kosten bepaald

door het benodigde graafwerk, deze blij-

gekondigd op het net. De uitzonderingspositie werd ingenomen omdat windmolens

incidentjes zorgden vervolgens voor de niet-normale situatie. Tennet heeft in reactie

op de ontwikkelingen toen de Nederlands-Duitse stroommarkt tijdelijk stilgelegd. Dat zorgde voor verbetering, meldt Energeia. Daarvoor, in juni, werden ook al onverwacht

hoge spanningen vastgesteld op het net.

ven nu beperkt. Vooral in provincies met wing kan dit schelen. Door het glasvezel via bestaande rioolbuizen te blazen,

worden de graafwerkzaamheden uitge-

spaard. De gemeente Heerenveen werkt mee en stelt het rioolstelsel beschik-

baar om ervaring op te doen met deze

techniek. Het gemeentelijk rioolbeheer profiteert mee, want tijdens de tests is

Omdat ook andere buitenlandse netten Foto: industrie

veel landoppervlak en weinig bebou-

te kampen hadden met hoge spannin-

gen, kon deze niet worden weggevoerd. Wat uiteindelijk de oplossing heeft gebracht, is niet bekendgemaakt.

Universiteit experimenteert met 4G-netwerk Studenten die aan de Universiteit Utrecht (uu) de master Landbouwhuisdieren vol-

gebleken dat de glasvezelkabel op de

gen, werken met dieren verspreid over verschillende gebouwen. Via het 4G-netwerk

beweegt. Bezinksel komt hierdoor los

moest een docent fysiek aanwezig zijn om studenten te beoordelen en te ondersteu-

bodem van de rioolbuis heel lichtjes

waardoor uiteindelijk de rioolbuis weer schoner wordt. De glasvezelverbinding

via het riool wordt verzorgd door Jelcer

nieuws

visie van een groot aantal gezagheb-

Network. Voor de aansluiting hoeven

slechts putdeksels geopend te worden, waarna de glasvezelkabel via de kruipruimte het pand binnenkomt.

Na verschillende tests is de techniek

inmiddels klaar om grootschalig te worden ingezet.

56 EI09 53-58.indd 56

kunnen docenten via tablets studenten live volgen bij hun handelingen. Tot nu toe

nen. Studenten krijgen hierdoor meer verantwoordelijkheid. Ook kunnen studenten

en docenten de handelingen achteraf terugzien. De docent kan zo een betere beoordeling geven of de behandeling samen met de student evalueren. Ook kunnen stu-

denten en docenten vanuit de verschillende gebouwen het elektronische patiëntendossier op afstand bekijken en bijhouden. Vooral het nieuwe lte-netwerk, met zijn

veel hogere snelheden en kortere aanmeldtijden, zal een flinke sprong voorwaarts

kunnen betekenen. De huidige pilot beperkt zich tot de faculteit Diergeneeskunde.

Maar wanneer het 4G-netwerk over heel Nederland is uitgerold, wordt het ook mo-

gelijk om studenten te volgen die aan de slag zijn bij praktijken en boerderijen in het hele land. De techniek voor de videoconferencing wordt geleverd door Vidyo.

intech E&I September ’12

28-08-12 08:55

column

Bedrijven hebben vorig jaar fors meer geïnvesteerd in duur-

zame energie en energiebesparing. De belastingkorting van de overheid bleek aantrekkelijk voor bedrijven die in totaal

voor bijna 1,5 miljard euro investeerden in energiebesparing.

Dat blijkt uit het jaarverslag van de Energie- en Investeringsaftrek (eiA). De investeringen stegen ten opzichte van 2010

met meer dan 45 procent; goed voor een energiebesparing

en afname van de CO2-uitstoot die gelijk is aan het gebruik en uitstoot van 330.000 huishoudens. Ondernemers profi-

teerden in 2011 van een belastingkorting van in totaal 116 miljoen euro. Het meeste geld staken ondernemers in het op-

wekken van duurzame energie waarbij de hogere investeringen in wind-, bio- en zonne-

energie opvallen. Bedrijven investeerden verder vooral in Foto: industrie

energiezuinige bedrijfsgebou-

wen, warmtepompen, isolatie, energiezuinige verlichting en ventilatie.

Voor de Q-woningen ben ik op zoek naar slimme schakeloplossingen. De verlichting scha-

kelen bij de toegangsdeur naar een vertrek is

ook stekerend uitstekend te realiseren. Anders wordt het als er een knopje boven het hoofd-

einde van het bed en bij de voordeur moet komen om alle verlichting centraal uit te schakelen of een tweede knopje

bij het hoofdeinde om flink wat verlichting in te schakelen als er onheilspellende geluiden uit de tuin opstijgen. Daar laat een traditionele installatie het gruwelijk afweten.

Deze eigenlijk eenvoudig ogende voorziening kan de op-

maat tot een zorgwoning-uitrusting vormen. Om dit scha-

kelprobleem op te lossen moet toch meer technisch geweld worden ingezet. Mijn afkeer om te pas en te onpas direct maar in de doos met de micro-processoren te grabbelen,

zal inmiddels wel bekend zijn, maar soms is er niet aan te

ontkomen. ‘Het biedt voordelen om deze stap te zetten. Het kan de basis vormen voor een veelheid aan besturings- en alarmeringsfaciliteiten waarmee de woningen vervolgens kunnen worden opgeplust,’ zo leerde ik bij Hager tijdens mijn eerste schreden op het KNX-pad.

De Q-woningen bieden een overvloed aan bekabelingsmogelijkheden zodat we ons daar niet aan draadloze com-

Invoer elektriciteit op recordhoogte

municatie hoeven te wagen. De bekabeling wordt gevormd

Nederland heeft in mei en juni meer elektriciteit ingevoerd

vlieguren zal hier zeker geen onoverkomelijke problemen

dan ooit. Beide maanden werd meer dan 3000 miljoen kWh

stroom geïmporteerd. In het tweede kwartaal bedroeg de to-

tale elektriciteitsinvoer 8732 miljoen kWh. Dat blijkt uit woensdag bekendgemaakte cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (cBS).

Vooral de invoer uit Duitsland en Noorwegen is flink toegenomen. Volgens het cbs komt dat doordat de productie van

door een twisted-pair kabel met massieve aders waarvan

er meestal maar twee worden gebruikt. Als de kabel in een buisleiding moet worden gelegd beperken de massieve

aders het ‘betere bochtenwerk’. Een installateur met wat ontmoeten.

Naast een voeding worden sensoren en actoren, nodig in een project, hoe het uitkomt op de bekabeling aangesloten. Efficiënt is de opzet waarbij grote actorblokken – maximaal

tien onafhankelijke schakelcontacten in een blok – in de verdeler worden opgenomen. Als de buisleiding tussen verdeler en centraaldozen en tussen de centraaldozen onderling in

19 mm wordt uitgevoerd, kunnen zes draden 1,5 mm2 naast

elektriciteit in Nederlands eigen gasgestookte centrales een

de gebruikelijke fase, nul en beschermingsleiding in de buis

energie opgewekt door waterkracht, steenkool en zonne-

de door NEN 1010 verlangde 0,33.

stuk duurder is geworden. In de buurlanden wordt meer

energie en daar steeg het aanbod van goedkope stroom juist sterk.

Door de invoer van stroom kon de prijs van elektriciteit het

afgelopen kwartaal redelijk stabiel blijven, meldt het statis-

worden ondergebracht. De vullingsgraad blijft dan binnen Als alles is aangesloten en het systeem van een koppelaar voor draadloze benadering is voorzien, kan het program-

meren beginnen. Hier toont het handprogrammeerapparaat TX100B zijn efficiency. Na wat gefoeter door onwen-

tiekbureau. Woensdag werd bekend dat huishoudens in het

nigheid en bijna onmerkbare duwtjes in de rug van de

len. De definitieve prijzen voor het tweede kwartaal geeft het

het programmeren ruim binnen het bereik van de doorsnee

eerste kwartaal gemiddeld nog 0,128 €/kWh moesten betacbs

pas over drie maanden.

Hager-trainer, komen de componenten tot leven en blijkt installateur te liggen.

Nu eens met wat opdrachtgevers de wensenlijstjes nalopen. De basiskennis is er.

bOb vERHEUL, [email protected]

intech E&I September ’12

EI09 53-58.indd 57

column

Meer investeringen in duurzaamheid

Slim schakelen

57 28-08-12 08:55

nieuws

agenda

Inschrijving Nederlandse Bouwpluim gestart

9 – 11 oktober 2012 Energie 2012

De inschrijving voor de Nederlandse Bouwpluim 2013 is vandaag geopend, via www.bouwpluim.nl. Bouwprojecten die het bewijs vormen dat ketensamenwerking

10 – 11 oktober Uneto-vni bim Congres

merking voor deze landelijke prijs.

www.uneto-vni.nl

in de Nederlandse bouwkolom wel degelijk voet aan de grond krijgt, komen in aan-

traject loopt tot 5 oktober.

www.offshore-energy.biz

bestaande categorieën Burger- en

commitment en synergie. Het inschrijf-

Waterbouw, is dit jaar een nieuwe categorie in het leven geroepen: de Bouwpluim voor jong talent.

Bestuursvoorzitter Martin van Pernis

licht dit toe: ‘Wij zijn op zoek naar jonge mensen die als échte vernieuwers en

verbinders een opvallende rol spelen in de bouwkolom. Denk met ons mee en

draag een jong talent uit uw bouwwereld voor!’

Een deskundige jury beoordeelt de

inzendingen in de verschillende categorieën aan de hand van een aantal crite-

Stichting Nederlandse Bouwpluim is

rai,

Amsterdam

vers en opdrachtnemers in de bouwko-

21 – 22 november Beurs Domotica en Slim Wonen

deert een steeds betere teamvorming

www.beursdomoticaenslimwonen.nl

een initiatief van meerdere opdrachtgelom. De stichting stimuleert en waar-

en samenwerking. Dit alles op basis van

Evoluon, Eindhoven

waardigheid. Eens in de twee jaar wordt

21 – 22 november 2012 E-Mart 2012

tijdens het Gala van de Nederlandse

www.emart-energy.com

wederzijdse transparantie en gelijk-

de Nederlandse Bouwpluim uitgereikt

Bouw, dat dit keer plaatsvindt op 6 februari 2013 in de Jaarbeurs Utrecht.

ria. Sleutelwoorden die een rol spelen

rai,

Amsterdam

11 – 13 december Elektro vakbeurs Hardenberg Evenementenhal, Hardenberg

in de beoordeling zijn: ketenintegratie,

www.evenementenhal.nl

Grote deals stuwen groene energie

GroenLinks wil meer stroom uit zee

De Europese markt voor duurzame ener-

GroenLinks wil veel meer stroom gaan opwekken met windmolens in de Noordzee.

Afgelopen kwartaal werd er 1,3 miljard

Noordzeestroom, vindt de partij. GroenLinks-lijsttrekker Jolande Sap maakt dat vrij-

gie is weer een beetje opgeleefd.

euro uitgegeven aan fusies en overnames in de sector, ruim eenderde meer dan het

kwartaal daarvoor. Dat blijkt uit de laatste

Over acht jaar moeten negen miljoen huishoudens worden voorzien door dag bekend in een actieplan dat zij presenteert tijdens een werkbezoek aan een windmolenpark in de Noordzee.

cijfers van adviesbureau PwC. Het aantal

In het actieplan doet GroenLinks

vindt Sap. Volgens de lijsttrekker zorgt

De opleving is echter wel veroorzaakt door

Noordzeestroom te realiseren.

ne banen en extra werk voor bedrijven.

Belgische Electrawinds voor bijna 440 mil-

in de wet regelen dat energiebedrijven

deals daalde dit kwartaal van 48 naar 38. drie à vier grote deals. Zo ging het joen euro samenwerken met het

Luxemburgse investeringsbedrijf European CleanTech. Overnames van diverse wind-

nieuws

Postillion, Bunnik

aanpak, klantgericht, open dialoog,

duurzame samenwerking, integrale

Utiliteitsbouw en Grond-, Weg- en

www.energievakbeurs.com

23 – 24 oktober 2012 Offshore Energy 2012

De Nederlandse Bouwpluim kent

dit jaar drie categorieën. Naast de

Brabanthallen, ’s-Hertogenbosch

projecten in Turkije zorgden ook voor grote

bedragen. Verwacht wordt dat grote fusies

en overnames hun stempel blijven drukken

op de sector. De totale waarde van de deals daalde wel: in het eerste halfjaar van 2011

waren deze nog 7,4 miljard euro waard. Dit half jaar was dat nog 2,3 miljard.

58 EI09 53-58.indd 58

voorstellen om in 2020 10.000 MW

Momenteel is dat 228 MW. De partij wil jaarlijks verplicht een oplopende hoeveelheid Noordzeestroom leveren.

het actieplan voor schone stroom, groeGroenLinks verwacht over acht jaar

54.000 meer banen te hebben gerealiseerd door het actieplan.

In 2013 moeten de energiesector 500

MW uit Noordzeewindmolens leveren, een jaar later 872 megawatt en vanaf

2015 nog eens elk jaar 1.400 MW meer. ‘Wij hebben in Nederland de kennis en kunde om windmolenparken te bou-

wen. Helaas kunnen ondernemers hun groene ambitie hier nauwelijks kwijt’,

intech E&I September ’12

28-08-12 08:55