EERSTE JAAR BACHELOR IN DE MAKELAARDIJ
Oefening 2: Lichtplan
LAMBRECHTS GWENDOLIEN
STEDELIJKE ONTWIKKELING EN WOONBELEID LECTOR: JANSSENS DIETER ACADEMIEJAAR 2014-2015
Gent is absoluut een pionier in Vlaanderen, door de grootschalige manier waarop de Stad nadenkt (en heeft nagedacht) over een globale verlichtingsstrategie, een Lichtplan voor de hele stad. Het Lichtplan is niet iets dat over een nacht ijs gegaan is, het heeft echter reeds drie stappen en een periode van 10 jaar gevergd. De eerste ideeën kwamen er midden jaren ’90. Na een Europese oproep werd de Franse lichtontwerper Roland Jéol en het bureau West-Vlaamse Intercommunale (WVI) uit Brugge toegewezen. Het atelier Roland Jéol is, met zijn twintig jaar internationale ervaring gewijd aan het lichtconcept, een expert op het gebied van projecten van nachtelijke ontwikkeling van het architecturale en historische erfgoed. Hij is gekend door zijn creatieve manier om de terreinen, gebouwen en structuren te onthullen, de architectuur te versterken of te verbeteren. Hij speelt met het reliëf en de vormen, met als doel de toeschouwers het landschap en zijn details te laten zien, ontdekken en zelfs herontdekken, om de kennis van onze steden te verdiepen, waardoor ze een nieuwe dimensie krijgen. Roland Jéol onthult hun geschiedenis, cultuur, hun ontwikkeling en hun toekomst. De openbare verlichting in Gent kan men indelen in drie soorten. De functionele straatverlichting brandt continu, en bedraagt 94% van het totale energieverbruik voor openbare verlichting. De functie van deze verlichting is uiteraard voornamelijk functioneel, zoals om te zien waar je loopt, bijvoorbeeld in de winkelstraten, of in kleine doorgangen zoals het Werregarenstraatje.
Maar ook om de gebouwen zelf te verlichten, is deze vorm ideaal. Op de volgende foto van de zijkant van de Sint-Michielskerk, kan je deze lichten zien (ingezoomd op de tweede foto).
Ook de gekende, soms storende vierkant LED-grondverlichting behoort tot de functionele verlichting, zoals bij het Designmuseum in de Jan Breydelstraat, en aan de Lakenhalle.
De andere 6% van het totale energieverbruik, gaat naar monument- en sfeerverlichting, die dooft om middernacht. De sfeerverlichting ziet er in de straten en tegen de huizen uit als op de volgende foto’s.
De accentverlichting wordt eerder gebruikt om specifieke, mooie onderdelen van gebouwen in de verf te zetten (zie foto rechts). Maar voornamelijk bij monumenten kan men tot mooie resultaten komen, door sommige stukjes meer te verlichten dan andere. Zo verschijnen er prachtige tafereeltjes zoals bij het stadhuis.
Hierboven een globale foto van het stadhuis, en rechts een aantal voorbeelden van accentverlichting in close-up.
Gent staat echter vol fraaie monumenten, waar Jéol en co creatief en artistiek mee aan de slag zijn gegaan.
De Lakenhalle (close-up van monumentverlichting onder) en het Belfort.
De Sint-Michielskerk
Het Gravensteen
Het Justitiepaleis
De Handelsbeurs
Ook de winkelstraten blijven na sluitingstijd nog even aantrekkelijk, door scheerlicht in de etalages. Zelfs de privé-eigenaars werden aangemoedigd hun eigendom te verlichten volgens de principes van het lichtplan, zo krijgen zij een subsidie van 25% op het investeringsbedrag.
De combinatie van de verlichting geeft de stad Gent een heel aantrekkelijk aanzicht.
Gent is echter niet de enige stad die een lichtplan heeft ontwikkeld. Roland Jéol heeft eerder al lichtplannen ontwikkeld voor onder andere Lyon, Turijn, Parijs, Pérouges, Zürich en Pisa. Sinds 2007 deed ook de stad Mechelen beroep op Jéol.
Pérouges (links en rechts: middeleeuwse wijk)
Pisa (links: piazza dei Cavalieri, rechts: detail)
Wat mijn eigen ervaring betreft, moet ik eerlijk toegeven dat ik tegen de wandeling opkeek. ’s Avonds alleen door een stad lopen is niet iets waar ik op zat te wachten, ik woon namelijk in de buurt van Brussel waar dit niet altijd aan te raden is. Uiteindelijk bleek het een heel leerrijke ervaring. Ik zit al vier jaar op kot in Gent, maar ik heb nooit zoveel aandacht geschonken aan hoe mooi de stad eigenlijk is. Het lichtplan heeft duidelijk voor een hoog veiligheidsgevoel gezorgd, ik heb mij op geen enkel moment bedreigd gevoeld. Integendeel. ‘Ghent by night’ is aangenamer dan overdag, de sfeer is heel gemoedelijk en de passanten zijn (meestal) niet gehaast. Zo’n zaken vallen eigenlijk niet op als je er niet op let. Ik vond het heel interessant om alles eens van naderbij te bekijken, hoe de lichten juist gepositioneerd zijn. Door de wandeling ben ik op plaatsjes geweest waar ik voordien nooit gekomen ben, en heb ik gebouwen gezien waar ik altijd gewoon voorbij wandelde, zonder ze een blik te gunnen. Voornamelijk het Stadhuis en het Gravensteen vond ik heel mooi belicht. Jammer genoeg was het die week zeer bewolkt, waardoor dit niet goed tot uiting komt in mijn foto’s, die heel donker uitvallen.
Bibliografie Artikel ‘De Gentse Verlichting’ (2007) uit TiensTiens URL: http://www.tienstiens.org/tt11/p7 Artikel ‘Franse lichtartiest Roland Jéol gaat Mechelen verlichten’ (2007) uit De Standaard URL: http://www.standaard.be/cnt/dmf21052007_058 Website atelier Roland Jéol URL: http://www.atelier-roland-jeol.com/ Professionele brochure Lichtplan Gent, via website Stad Gent URL: https://www.gent.be/sites/default/files/page/documents/20141020_Prof%20Brochure% 20lichtplan_website_klein_0.pdf
