IIN NT TR RO OD DU UC CT TIIEE LLIIC CH HT TPPLLA AN N
Lichtplan Herentals – April 2003
5
SSttaad dssvveerrlliicchhttiinngg & & lliicchhttsstteed deennb boouuw wkkuunnd dee H Heett oonnttssttaaaann vvaann lliicchhttppllaannnneenn… … Met een cultureel patrimonium van 120 tot 130 jaar is kunstverlichting een nog jonge discipline tot op heden gekenmerkt door een heel functionalistische benadering. Stadsverlichting vindt zijn oorsprong en zijn basislegitimatie bij een bezinning over de veiligheid. Deze rechtvaardiging heerst tot eind de jaren ‘50 en heeft de verwezenlijking van het grootste deel van de openbare verlichtingsinstallaties in ons land als gevolg.
De verlichting van de Eifeltoren in 1985 is het begin van een nieuwe bezinningsperiode in Frankrijk. Gevolgen hiervan zijn merkbaar bij de concerten van Jean-Michel Jarre, de feestelijkheden rond de vieringen van de 200ste verjaardag van de Franse revolutie in 1989, de grote werken uitgevoerd onder het bewind van François Mitterand, … Eind jaren ‘80 leidde deze nieuwe denkwijze in Frankrijk tot het ontstaan van “Lichtplannen als leidraad voor verlichtingsuitrustingen”. Er is niet meer enkel sprake van “verlichten”, maar men zal voortaan «illumineren » of spreken van “mise en lumière”.
In België is het opstellen van lichtplannen vrij recent. Slechts enkele steden hebben reeds zo’n studie uitgevoerd: Gent, Kortrijk, Namen, ...
Herentals is dus pionier voor België voor wat betreft het opstellen van een globaal lichtplan.
Lichtplan Herentals – April 2003
6
EEeenn lliicchhttppllaann Het Leidend Schema voor Licht Planologie - waarvan de officiële benaming regelmatig vervangen wordt door de benaming Lichtplan – omvat twee gescheiden domeinen die elkaar echter overlappen: de openbare verlichting enerzijds, de verlichting en illuminatie van het patrimonium anderzijds. Een lichtplan op zich is een leidraad voor de toekomstige ontwikkeling van verlichting voor urbanistische ruimten binnen de gemeente. Het laat toe, voor een
bepaalde
site
en
een
bepaalde
periode,
coherentie
in
de
verlichtingsprojecten te handhaven. Een lichtplan bevat een globaal omschrijvend schema, anticiperend op mogelijke technologische evoluties van verlichting. Het dimensioneren van de installaties maakt geen deel uit van een lichtplan maar wel van een verlichtingsproject. Een lichtplan wordt meestal opgesteld voor een periode van 10 tot 15 jaar. Terwijl
men
voor
de
afschrijvingsperiode
van
een
openbare
verlichtingsinstallatie een dertigtal jaren mag rekenen. In het algemeen beschouwt men de renovatie van 35 verlichtingspunten als de jaarlijkse capaciteit van een stad van 10.000 inwoners
Met een bevolking van 25.000 tot 30.000 inwoners, zou Herentals een jaarlijkse renovatie capaciteit kunnen hebben van 80 tot 100 lichtpunten.
Lichtplan Herentals – April 2003
7
H Heett lliicchhttppllaann… … eeeenn pprroocceess Na het aanduiden van de Verlichtingsontwerper omvat de eerste taak de samenstelling van de Begeleidingscommissie bestaande uit de gemeentelijke bestuursleden, de technische diensten van de stad, eventuele plaatselijke personaliteiten, … De Verlichtingsontwerper begint dan met de assimilatie en analyse van de bestaande site, verzamelt gegevens, plannen, … en indrukken. Op basis van deze analyse kan de Verlichtingsontwerper vervolgens een globaal en coherent scenario opstellen. Na
validatie
van
de
analyse
en
het
voorgestelde
scenario
door
de
Begeleidingscommissie begint het werkelijk op punt stellen van het lichtplan: het ontwikkelen van een nachtelijk landschap. Dit lichtplan ontwikkelt zich rond verschillende thematische onderwerpen, zoals een wijk, het historische centrum, een stadsingang, … Het werk wordt beëindigd met het opstellen van een hiërarchisch overzicht van de te ondernemen acties en de planning ervan voor de eerst komende jaren (dit ter verwezenlijking van het lichtplan). Na verspreiding en communicatie kan het lichtplan beginnen leven en zijn eigen leven leiden…
Het is fundamenteel dat elk stadium van het proces gevalideerd wordt door de Begeleidingscommissie.
Lichtplan Herentals – April 2003
8
De Begeleidingscommissie voor het lichtplan van de stad Herentals bestaat uit volgende personen: •
Kris Peeters, schepen milieu en mobiliteit, stad Herentals
•
Fons Vercalsteren, schepen ruimtelijke ordening en openbare werken, stad Herentals
•
Koen Dierckx, milieuambtenaar, stad Herentals
•
Karlien Anseeuw, stedebouwkundige, stad Herentals
•
Gisela Vindevogel, adjunct van de directeur afdeling Algemeen Milieu- en Natuurbeleid, Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
Aangevuld met volgende experten:
Lichtplan Herentals – April 2003
•
Tom Van Lommel ontwerpdienst infrastructuur, Electrabel
•
Liliane Fonteyn, technische dienst, stad Herentals
•
Els Verbert, AROHM – Monumenten en Landschappen
•
Bart Callaert, architect – renovatie Lakenhal en stadspoorten
•
Paul Bellemand, architect - renovatie Begijnhofkerk
9
Verschillende overleg- en opvolgingsvergaderingen vonden plaats : •
Op 23 mei, vergadering van het stuurcomité – valideren van de analyse
en
het
globaal
monumentverlichting •
scenario
/
eerste
schetsen
voor
Op 13 juni, vergadering van het stuurcomité – met als voornaamste onderwerp de monumentverlichting
•
Op 13 juni, vergadering van Laborelec met de verantwoordelijke van Electrabel, belast met de openbare verlichting te Herentals – voorstelling van de reeds uitgevoerde taken
•
Op
08
augustus,
vergadering
Ad
Lumino
met
de
verantwoordelijken van het patrimonium en van de stad Herentals – verlichting van monumenten •
Op 06 september, vergadering van het stuurcomité – evolutie van het lichtplan, eerste concrete voorstellen - voorstelling van de technische aspecten
•
Op
19
september,
verantwoordelijk
voor
vergadering renovatie
met
van
de
de
architecten
verschillende
monumenten opgenomen in het lichtplan •
Op 22 november, eindvoorstelling van het lichtplan aan het stuurcomité, voorafgaand aan verspreiding
Lichtplan Herentals – April 2003
10
