Parochieblad van de H. Antonius Abt Scheveningen
oktober/november 2013 Jaargang 9, nr. 6
Feestelijke verjaardag van pastoor Dolf Langerhuizen
De dames van ons geweldige secretariaat hebben een passende Abraham voor de pastoor gemaakt
De viering werd opgeluisterd door zang van de Schola onder leiding van Richard Ram. Tot aller verrassing zong Maria Voor 't Hekke enkele prachtige liederen.
Op zondag 25 augustus vierde pastoor Dolf Langerhui zen zijn 50e verjaardag met de parochie. Het was weer een mooie zondag waar we als parochie met genoegen (en met trots!) op terug kunnen kijken: een parochie die weet wat feest vieren is! Onder de pastorale staat zijn dankwoord en op pagina 16 vindt u meer over dit feest.
oktober/november 2013
2
Algemene informatie
ALGEMENE INFORMATIE PAROCHIE H. ANTONIUS ABT
3
Pastorale en dankwoord van 'Abraham'
adres:
4
Lezingen Maarten Luther en Tobit, Tobias en de engel Meditatief bloemschikken en Oprichting 'Biddende Moeders'
5
Lezingen Muzee van pastor Eijken en pas toor Langerhuizen 'Meer geluk dan grijsheid' en Armenzorgwandeling
Scheveningseweg 233-235, 2584 AA Den Haag, www.parochie-antonius-abt.nl. De kerk is open tijdens vieringen en activiteiten en voor bezichtiging elke eerste en derde zaterdag van de maand van 14.00 tot 16.30 uur. De Mariakapel is, indien mogelijk, dagelijks geopend van 10.00 - 15.00 uur, de Lourdeskapel aan de Berkenbosch Blokstraat van 9.00 - 18.00 uur.
Pastores:
Pastoor drs. A.L. (Dolf) Langerhuizen Telefoon: 070 - 354 17 42 (di t/m vrij) of: 06 - 460 849 81 E-mail:
[email protected] Pastor drs. J.A.J. (Jan) Eijken Telefoon: 070 - 354 17 42 (di t/m vrij) of: 06 - 201 824 99 E-mail:
[email protected]
Inhoud
6
Brief pastores over de komende clustering
7
Vervolg brief pastores, Lourdeskapel viert 100 jarig bestaan
8
Caeciliaconcert, Meditatieavonden in de advent, Feest Filippijnse Gemeenschap, Rozenkransgebed in oktober
9
Excursie Dode Zee rollen, Lezing 'Engelen op iconen', Rondleiding door de Abt
10 Liturgische agenda 11 Activiteitenagenda en Eisenhowerlaan 12
'Met een blauwe pyama in de gevangeniskerk en 'Actie 2 bij 2 voor 2'
13
Vastenactie, Snuffelmarkt en Voedselbank
14
Patrick Hopper, Concerten en Collectes
15
Nieuwe parochiaan en Vrijwilliger in 't zonnetje
16
pastoor Dolf 50 jaar: Toespraak Theo van Woerkom en lied secretariaat
17
Jaarverslag Vrienden Abt, Bedevaart Beauraing
18
Seniorenreis Lunteren, Hersenstichting, Be devaart Brielle, Familieberichten
19
Schildering over het leven van Antonius Abt
20
Boekentip, cartoons, Wereld Dagen en 'de Abt op Facebook'
Jongeren
secretariaat: Scheveningseweg 233, 2584 AA Den Haag Telefoon: 070 - 354 17 42 E-mail:
[email protected] Secretariaat geopend: maandag t/m donderdag van 9.30 - 16.30 uur, vrijdag van 9.30 - 13.30 uur Financiën: Bankrekeningnummer: 1024.48.736, IBAN: NL81RABO 0102 4487 36 BIC: RABONL2U t.n.v. Kerkbestuur Antonius Abt, den Haag E-mail:
[email protected] Bestuur:
Dolf Langerhuizen (voorzitter), 070 - 354 17 42 Theo van Woerkom (vice-voorzitter), 070 - 358 94 50 Fons de Rouw (secretaris), 070 - 352 46 04 Henk van Ruijven (penningmeester), 070 - 352 08 28 Agnes Damen (lid), 070 - 350 56 15
Pastorale Advies Raad:
Dolf Langerhuizen (voorzitter), 070 - 354 17 42 Nelly Oosthoek (secretaris), 070 - 355 69 19 Jan Eijken, 070 - 354 17 42 Annemiek Beeloo, 06 - 40 29 63 47 Rob Berger, 070 - 354 85 23 Henk Bressers, 070 - 351 48 80 Piet Damen, 070 - 350 56 15 Greet Kappers, 070 338 96 75 Alex Keijzer, 070 - 352 40 83 Fons de Rouw, 070 - 352 46 04 Lennart van Ruijven, 070 - 352 08 28
Parochiële Caritas Instelling:
Jacques Stokman (voorzitter), 070 - 352 38 09 Con Meegdes (secretaris), 070 - 355 96 12 Cor Broer (penningmeester), 070 - 355 81 12 Dolf Langerhuizen (lid), 070 - 354 17 42 Bankrekening: 96.82.01.059 te Scheveningen
Colofon
2
Redactie: Agnes Damen, 070 - 350 56 15 Greet Kappers, 070 - 338 96 75 Email:
[email protected] Kopij inzenden voor: vrijdag 1 november 2013 De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden stukken te wijzigen en/of in te korten of te weigeren. Drukker: Editoo Arnhem
Misintenties:Thea van Leeuwen, 070 - 354 03 89
Pastorale Katholiek Scheveningen ontwikkelt zich verder In de bibliotheek van de pastorie vind ik diverse boe ken en brochures over de geschiedenis van katholiek Scheveningen: die geschie denis begint in de 14e eeuw bij de oude Kerk aan de Keizerstraat, oorspronke lijk toegewijd aan de heilige Antonius Abt. En op 5 oktober vieren we het 100-jarig bestaan van de Lourdeskapel aan de Ber kenbosch Blokstraat. In de Posthoorn van 21 augustus jl. stond een artikeltje met de titel: Lourdeskapel al een eeuw het best bewaarde geheim. Verder lees ik: “voor de meeste Scheveningers bekend terrein, voor veel Hagena ren een plek die straal wordt voorbijgelopen”. Inderdaad is de Lourdeskapel een baken van rust en stilte in een omgeving waar amusement en vertier gezichtsbepalend zijn: het Circustheater, de Pathé-bioscoop, Holland Casino, de boulevard, het strand en ga zo maar door. Desondanks weten veel mensen de kapel te vinden en te waarderen als een stille plek, waar je even een kaarsje kunt opsteken of een persoonlijk gebed kunt opschrijven in het intentie-boek. Het nieuwe seizoen 2013 – 2014 is inmiddels begonnen. Er staat veel te gebeuren: zie ons Activiteitenboekje dat vol staat met boeiende lezingen, excursies en concerten. Inmiddels gaat ook het proces van clustervorming ver der. In de komende tijd zal het steeds belangrijker worden om onszelf te ontwikkelen tot een sterke Anto nius Abt – gemeenschap, die binnen de nieuwe cluster parochie Den Haag – Noord een rol van betekenis speelt en zelfvertrouwen uitstraalt. En dat in openheid naar de andere delen van het cluster: de gemeenschappen van H. H. Driekoningen (Haagse Hout), H. Jacobus (Parkstraat),H. Ignatius (Elandstraat), H. Willibrord (Schilderswijk) en H. Agnes (Beeklaan). De verschillen zijn groot tussen de gemeenschappen, maar diversiteit kan – mits goed begeleid - ook een kracht zijn! In onze Antonius Abt – gemeenschap gaan we in het komende seizoen daarom werken aan de oprichting van een pastoraatsgroep, die een verbindende rol zal gaan spelen tussen het Pastorale team van het cluster en de parochianen van de Antonius Abt, een en ander uiter aard in samenwerking met ons goed lopende secretari aat. Ik hoop van harte, dat de komende ingrijpende veranderingen langzaam maar zeker concrete vorm gaan
krijgen in een open en constructieve sfeer van samenwer king tussen de verschillende geledingen van onze paro chie. Dit is in het belang van onze gemeenschap én van het grotere geheel van de nieuwe parochie Den Haag – Noord. Graag wil ik hier mijn vertrouwen uitspreken in de jongere generaties in onze gemeenschap, omdat zij het stokje uiteindelijk moeten overnemen van de oudere garde. Doel en middelen moeten we hier goed uit elkaar hou den. Het kerkelijk instituut of een kerkgebouw is belang rijk als middel/ instrument met het oog op organisatie en vormgeving; de verkondiging van het evangelie in woord en daad is echter ons doel. De Kerk krijgt in de loop van de geschiedenis steeds verschillende vormen: leest u de boeken over de geschiedenis van de kerken in Scheve ningen er maar op na! Het Rijk Gods van vrede, solida riteit en rechtvaardigheid bevorderen, dat is wat Jezus Christus voor ogen stond. Wij, als zijn volgelingen mogen in zijn voetsporen treden. Moge de heilige Geest ons bezielen en inspireren om dit hier en nu en in de toekomst te realiseren! pastor Jan Eijken
Abraham: een wereld van warmte en dank !!! Abraham heb ik inderdaad gezien op zondag 25 augus tus j.l., de dag dat ik met onze parochie mijn 50e ver jaardag heb gevierd! Tot mijn grote verrassing stond Abraham mij al op te wach ten bij de ingang van de kerk. De dames van het pa rochiesecretariaat hadden hem voor deze gelegenheid stijlvol aangekleed met bonnet, toog, albe, stola en een flesje miswijn. Wat daarna volgde was hartverwarmend! De mooie Eucharistieviering, de toespraak van onze vicevoorzitter Theo van Woerkom, de prachtige prent met een stukje Scheveningse geschiedenis, het verjaardagslied aange kondigd door Emilie Griffioen en vervolgens gezongen door de medewerksters van het parochiesecretariaat. Het koffiedrinken daarna, alle gelukwensen en gesprek ken: het was geweldig! Héél veel dank dat we dit feest met elkaar als parochie mochten vieren. Iedereen die een bijdrage heeft geleverd, hoe dan ook, wil ik (nogmaals) héél hartelijk bedanken! Wat fijn dat ook mijn familie aanwezig was en een aantal vrienden uit Leerdam waar ik ben opgegroeid. Vijftig word je maar één keer; voor mij is het een dag geworden om nooit meer te vergeten! Dolf Langerhuizen, pastoor
3
oktober/november 2013 Alle activiteiten voor de komende maanden zijn be knopt opgenomen in de Mare. Voor meer informatie verwijzen wij u naar het 'Activiteitenboekje', verkrijg baar bij het secretariaat en mee te nemen uit de ont moetingsruimte achterin de kerk. De redactie
Lezing: 'De mystiek van Maarten Luther' Donderdag 3 oktober om 20.00 uur in de pastorie van de Antonius Abtkerk Maarten Luther is één van de grondleggers van de Reformatie, dat wat katholieken meestal het Protestantisme noemen. Lange tijd werd hij door katholieken beschouwd als een ketter. Dank zij eerlijk Oecumenisch onder zoek kwam de R.K Kerk echter tot andere inzichten. Dit leidde tijdens het 2de Vaticaans concilie tot een doorbraak in haar denken over protestanten: ‘Zij worden door de Katholieke Kerk terecht als broeders en zusters in de Heer erkend’. En er ontstaat nu steeds meer waardering voor het spirituele gedachtegoed van Maarten Luther. We zullen nader ingaan op zijn leven en werken. Aanmelding bij het se cretariaat, zie pagina 2. em. pastor John Batist Lezing 'Tobit, Tobias en de engel
Bezinningsmiddag 'Meditatief bloem schikken rond Allerzielen' Woensdag 30 oktober om 14.30 in de pasto rie van de Antonius Abtkerk Bloemen zeggen soms meer dan duizend woorden. Daarom is het schikken van bloemen een uitste kend middel om je gevoelens uit te drukken rond een verlies. Ter voorbereiding op Allerzielen zullen we een schikking van bloe men en natuurproducten maken rond de tekst uit de Openbaring van Johannes 21, 1-7: 'Hij zal alle tranen van hun ogen afwissen en de dood zal niet meer zijn’. Ervaring is niet nodig. U wordt stap voor stap op weg geholpen. Voor bloemen en materiaal wordt gezorgd. Let op: Deelnemers worden verzocht zelf een scherp mes en platte schaal met opstaande rand mee te nemen, waarin de schikking gemaakt kan worden. Kosten: Voor bloemen en materiaal wordt een bijdrage van € 7,50 gevraagd. Opgave bij het secretariaat, zie pagina 2. em. pastor John Batist
Oprichting 'Biddende Moeders'
'Biddende Moeders' is voor vrouwen die samen met andere vrouwen willen bidden voor hun kinderen, kleinkinderen en 'tantezeggers', maar ook voor jongeren voor wie niet gebeden wordt. 'Biddende Moeders' is in 1995 ontstaan en heeft zich snel over de wereld verspreid. Vanaf september start een lokale Biddende Moeders woensdag 9 oktober om 14.30 uur in de groep. De groep komt om de week op de maandagavond voor één klein uur bij elkaar om te bidden. grote zaal van de Badkapel (ingang Voor informatie en aanmelding e-mail: sylvia3konin Kapelplein)
[email protected]. Het Bijbelboek Tobit vertelt het verhaal over de oude, rechtscha pen vader Tobit, zijn vrouw Anna en hun zoon Tobias. Door een ongeluk raakt Tobit blind. Daar om geeft hij aan zijn zoon de opdracht naar Medië te gaan om geld op te halen. Onderweg moet Tobias vele • Sfeervolle kamers met douche, toilet en T.V. moeilijkheden overwinnen. Dat lukt hem door zijn • Loopafstand: World Forum Convention Center, vertrouwen op God en de hulp van zijn beschermengel. O.P.C.W., ambassades en diverse musea Het verhaal is een beeld van onze eigen reis door het • Goede bus- en tramverbindingen naar centrum leven: ook wij ontmoeten weerstand en kunnen door leed en strand worden getroffen. Maar, zegt dit verhaal, wie er open voor staat, zal merken dat God soms een ‘Engel’ stuurt Frederik Hendriklaan 299 T: 070 354 39 43 die met je meegaat op je levensweg. 2582 CE Den Haag F: 070 331 70 42 Aanmelding: pastor John Batist, 070-3542568 of john Scheveningen - Holland E:
[email protected] [email protected] Kosten: vrijwillige bijdrage. www.statenhotel.nl em. pastor John Batist
4
'De multi-culturele samenleving bezien 'Meer geluk dan grijsheid', spirituali teit van de ouderdom vanuit een katholiek-ethische visie' Lezing door pastor Jan Eijken op donder dag 10 oktober om 20.00 uur in 'het Muzee' Neptunustraat 92 De multiculturele samenleving is in Nederland onderwerp van menig verhit debat geworden. We moeten concluderen dat, alle discussie ten spijt, de multicultu rele samenleving een feit is gewor den. We hoeven maar te kijken naar de bevolking in onze stad Den Haag. Vraag is: hoe gaan we als gelovige christenen hier mee om? Interessant is hier de 'katholieke' visie. Het woord 'ka tholiek' betekent letterlijk 'universeel'. Ook de Rooms- Katholieke Kerk is in tegenstelling tot de PKN een 'multiculturele' organisatie, die wereldwijd is vertakt. Welke aanknopingspunten biedt een katholieke visie op de multiculturele samenleving? En welke aanknopings punten biedt een katholieke visie op een 'inter-culturele Kerk' en 'inter-religieuze dialoog'? Aanmelding vooraf is niet nodig. Kosten: vrijwillige bijdrage.
'Ethiek en de zorgsector' Lezing door pastoor Dolf Langerhuizen op donderdag 14 november om 20.00 uur in 'het Muzee', Neptunustraat 92 Door de voortdurende economi sche crisis staat de gezondheids zorg in Nederland onder druk. We zien toegenomen technische mogelijkheden, meer zelfbewuste vraag naar zorg, professionalise ring van zorgverlenende beroepen, bezuinigingen, marktwerking en veranderingen in de zorgsystemen: het zijn maar enkele van de factoren die om reflectie vragen. Zorgverleners krijgen vaak niet de waardering die hun toekomt. Patiënten voelen zich niet gehoord. Maat schappelijk speelt de vraag of de gezondheidszorg wel op de goede weg is. Hoe kijken christenen vanuit hun gelovige visie op mens en samenleving tegen deze problemen aan? Wat zegt de sociale leer van de Katholieke Kerk hierover? Allerlei kwesties die om antwoord vragen. Aanmelding vooraf is niet nodig. Kosten: vrijwillige bijdrage.
Drie zaterdagen 19 en 26 oktober en 9 no vember van 15.00 - 16.30 uur De ouderdom wordt vaak als een onaantrekkelijk proces van ver val gezien: ‘alles wordt minder’. Ouder worden kan worden be leefd als een spirituele weg, waar door de kwaliteit van leven toe neemt. Naast ‘alles wordt minder’ kan men dan tegelij kertijd zeggen: ‘ten diepste wordt alles meer dan ooit’. In zijn boekje ‘Meer geluk dan grijsheid’ schrijft JeanJacques Suurmond (predikant/geestelijk verzorger in een verpleeghuis) over ouder worden als een spirituele weg en een nieuwe kans. We lezen samen enkele teksten van hem door. We delen hierbij ook onze eigen ervarin gen en vragen. Op de eerste middag krijgen de deelne mers het boekje waarmee we dan drie middagen op weg gaan. Wilt u vooraf nog iets meer weten, dan kunt u bellen met de begeleiders: Joke Kievit (070–355 36 52) of Ans Greefhorst (070–306 00 75). Aanmelding vooraf bij het secretariaat, zie pag. 2. Kosten: vrijwillige bijdrage.
Een boeiende wandeling 'Armenzorg in den Haag' Zaterdag 19 oktober 10.30 - 12.30 uur ‘Want de armen zijn al tijd bij jullie, maar ik zal niet altijd bij jullie zijn’, zegt Jezus in het evange lie volgens Mattheus (26:11). Gelukkig zijn er ook al tijd mensen geweest die zich om de armen bekommerden. Veelal werd de zorg gegeven door kerkelijke instanties, in de eerste plaats voor de eigen leden. Het is nog niet zo heel lang geleden dat parochies een Armbestuur hadden. Maar ook de overheid bood hulp, denk maar aan hofjeswoningen, weeshuizen en banken van lening. In het centrum van Den Haag zijn tientallen plekken die herinneren aan twee eeuwen zorg voor de armen. Langs een groot aantal van deze plekken voert een wandeling. Annemiek Beeloo–Jacobs is uw gids op deze ‘armen zorgwandeling’. Onderweg vertelt zij u wat er te zien is en van veel dingen zult u zeggen dat u ze nooit geweten hebt. Maximum aantal deelnemers: 10. Aanmelding vooraf bij het secretariaat, zie pagina 2. Kosten: vrijwillige bijdrage. 5
oktober/november 2013 Brief van de pastores over de komende clustering "Van een kerk die het geloof regelt, naar een kerk die het geloof doorgeeft en mogelijk maakt" (Paus Franciscus) Het bestuur van het bisdom Rotterdam heeft in 2007 de beleidsnota Samenwerking Geboden 2 gepresenteerd. Deze nota is gericht aan alle parochies van ons bisdom en de daar werkzame priesters, diakens en pastoraal werk(st)ers. Het bisdom bestuur confronteert ons in deze nota met een aantal ontwikkelingen in de Kerk van ons diocees die om antwoord vragen. In vergelijking met het recente verleden staan we voor een situatie waarin we het op een aantal niveaus met ‘minder’ moeten doen. Dit betreft overigens niet alleen het bisdom Rotterdam, maar geheel katholiek Nederland. Er zijn minder pries ters, diakens en pastoraal werk(st)ers, maar ook minder betrokken parochianen. Er is een tekort aan vrijwilligers en bestuurders om de parochies te ondersteunen en te dragen. Er zijn minder kerkgangers en minder financiën. Zo zijn de feiten in geheel ons bisdom; zo is het ook in Den Haag.
Vanaf september 2012 tot aan de zomervakantie 2013 is een vijftal zogenoemde expertisekamers aan de slag ge gaan om de mogelijkheden tot fusie van de parochies te onderzoeken. Zo is er een expertisekamer financiën, gebouwen, kerkbalans, pastoraat en bestuur. Doel van hun onderzoek is om te komen tot een (financieel) ge zonde en goed functionerende nieuwe parochie. De priesters, diaken en pastorale werk(st)ers van het cluster Den Haag-Noord hebben een Pastoraal Beleidsplan geschreven. Dit is een belangrijk document waarin we in aansprekende en verstaanbare taal - aangeven waar om we Kerk zijn, wat onze opdracht is en hoe we dit willen realiseren in liturgie, catechese en diaconie. Wat we kunnen betekenen in de complexe stad Den Haag, vanuit de diverse kerken. Een inhoudelijk gesprek hierover met de parochiebesturen en vrijwilligers is constructief gebleken.
Positieve ontwikkelingen Dit betekent echter niet dat er uitsluitend neergang valt te constateren, integendeel. Gelukkig is er nog steeds een behoorlijke groep mensen die als professionele en als vrijwillige medewerk(st)ers onze parochies in Den HaagNoord vormgeven. Er worden telkens weer nieuwe ini tiatieven genomen die zowel onze parochies als hun omgeving dienen. Er is niet alleen ‘minder’, er is wel degelijk ook ‘meer’. Voorbeelden hiervan zijn de jaar lijkse bedevaart op Hemelvaartsdag naar de Moeder van Zeven Smarten op de begraafplaats Oud Eik en Duinen, de belangstelling voor de Alphacursus en Rock Solid, de ondersteuning door diverse parochies van de Voed selbank en de activiteiten in het Multicultureel Ontmoe tingscentrum H. Hart (MOC). Deze positieve ontwik kelingen verdienen het om verder gestimuleerd en ont wikkeld te worden.
Het is de bedoeling dat de nu nog bestaande parochies in het cluster Den Haag-Noord, tot één nieuwe parochie worden samengevoegd in de loop van 2014. Het Pasto raal Beleidsplan en de bevindingen van de vijf experti sekamers zullen dan, na goedkeuring door de bisschop, concreet worden uitgewerkt. Het proces dat hiertoe moet leiden, is nog volop gaande en wordt de komende maanden voortgezet.
Het bestuur van ons bisdom vraagt parochies onder meer om te fuseren en verlangt van de priesters, de diakens en de pastoraal werk(st)ers dat zij in teamver band gaan samenwerken. In vrijwel geheel ons bisdom is dit de afgelopen jaren gebeurd. Met het oog hierop is twee jaar geleden, in mei 2011, een lijvig rapport versche nen over de situatie van de parochies in cluster Den Haag-Noord. Dit laat ons zien, hoe we er als rooms-ka tholieke Kerk voorstaan in dit deel van Den Haag. De situatie is dermate zorgelijk dat samenwerking echt ge boden is. Er is jaarlijks een aanzienlijk (gezamenlijk) financieel tekort dat om sanering vraagt; ook is er nog steeds een te grote hoeveelheid kerkgebouwen die een te zware financiële belasting vormen voor de toekomst. 6
Wat betekent dit in ieder geval voor de parochies van Den Haag-Noord? De nieuwe parochie wordt geleid door één parochiebe stuur en één pastoraal team onder leiding van één pas toor. Zowel het parochiebe stuur, het pastoraal team en de pastoor zullen door de bisschop worden benoemd. Van de nu nog bestaande parochies zal er niet één meer zijn met een ’eigen’ pastoor of pastoraal werk (st)er of diaken. Het pasto raal team zal bestaan uit drie priesters, twee pasto raal werk(st)ers en een dia ken. De Broeders van Sint Jan en leden van HIRCOS (Haagse Internationale Re ligieuze Communiteit Schil derswijk) zullen in de liturgische vieringen assistentie
blijven verlenen. Niet alle kerkgebouwen in het cluster Den Haag-Noord blijven. Een viertal kerken, te weten de H. Jacobus de Meerdere, H. Antonius Abt, H. Paschalis Baylon en H. Martha zijn met instemming van de bisschop gekwalifi ceerd als centrale kerken. Dit betekent dat zij in ieder geval blijven. De overige kerken zijn dusdanig gekwali ficeerd, dat zij open blijven zolang het mogelijk en nodig is. Er wordt één centraal parochiesecretariaat opgericht. Daarnaast blijven ‘lokale’ secretariaten werkzaam bij de diverse kerken. Op het gebied van publiciteit zal er één parochieblad komen voor de nieuwe parochie. Er zal één centrale website worden gemaakt met ’links’ naar de websites van de verschillende kerken. Verandering en sanering worden in eerste instantie als pijnlijk ervaren. Maar ze zijn nodig en bieden goede kansen om met geloof en bezieling naar de toekomst te kijken. Niet alleen kwantiteit is belangrijk, maar vooral kwaliteit! Het is positief en hoopvol dat zowel de paro chiebesturen als de priesters, diaken en pastoraal werk (st)ers de rijke diversiteit in de Haagse parochies en de samenleving met een open houding tegemoet treden. Wij geloven in de toekomst van onze Kerk, ook in dit deel van Den Haag! Maar die toekomst zal er niet zijn wanneer wij wegkijken en niets doen. Als katholieke christenen komen we steeds weer samen rond Christus de Heer. Hij roept ons en we ontmoeten Hem in zijn Woord en in de viering van de Eucharistie. Hij zendt u en ons vandaaruit om geïnspireerd en bezielend aanwe zig te zijn in onze samenleving. Samen met u bidden wij dat de zegen van God ons werk voor het cluster Den Haag-Noord mag begeleiden. Ad van der Helm, priester Dolf Langerhuizen, priester Jan Asa SVD, priester Marijke Witteman, pastoraal werkster Jan Eijken, pastoraal werker Ronald van Berkel, diaken
Zaterdag 5 oktober: de Lourdeskapel viert haar 100-jarig bestaan Op zaterdag 5 oktober a.s. is het feest in de Lourdeska pel: onze parochie viert dan namelijk het 100-jarig be staan van deze bijzondere plek van bezinning, stilte en gebed in Scheveningen! De Lourdeskapel en de voormalige Lourdeskerk werden ontworpen door de bekende architect A.J. Krophol ler. In december 1912 werd de parochie Onze Lieve Vrouw van Lourdes opgericht als afsplitsing van de Antonius Abtparochie; aanvankelijk werd een nood kerk in gebruik genomen. In 1913 werd startte men met de bouw van de definitieve kerk, kapel en pastorie. De verkleinde replica van de grot van Massabielle in Lourdes, waar in 1858 Maria verscheen aan Bernadette de Soubirous, is het belangrijkste kunstwerk in de Lourdeskapel. Zoals bekend is de Lourdeskerk in 2005 aan de eredienst onttrokken, met uitzondering van de Lourdeskapel. De Lourdeskerk wordt verhuurd aan de Stichting Chizone. De kapel wordt druk bezocht door iedereen die voor een bepaalde intentie een kaarsje op wil steken of even rust wil vinden in onze jachtige maatschappij. Wij nodigen u van harte uit om met ons het eeuwfeest te vieren in onze voormalige Lourdeskerk. N.B.: om 11.00 uur is er in kleine kring een Eucharistie viering in de kapel. Er zijn slechts een beperkt aantal plaatsen beschikbaar! Voorgangers: pastoor Vincent de Paul Boro (Franstalige parochie 'Tous les Saints') en pastor Jan Eijken. Het programma ziet er verder als volgt uit: 13.00: Opening en korte toespraak door Wim Oos terling, medebeheerder van de kapel. 13.05: Optreden YMCA Gospel Choir. 14.00: Verhaal van oud-pastoor Rutger Kurvers OSA. De muziekgroep van Werken aan Welzijn Den Haag speelt hierop aansluitend een toepasselijk lied. 15.00: Zang door het koor Laus Deo o.l.v. Patrick Hopper 15.15: Zang en dans door het koor van de RK Fi lippijnse Gemeenschap. Daarna 'easy liste ning' nummers door de muziekgroep van Werken aan Welzijn Den Haag. De Lourdeskapel (Berkenbosch Blokstaat 9a) is dage lijks geopend van 9 tot 18 uur. Wim Oosterling en Annemie Konings (beheerders) en pastor Jan Eijken 7
oktober/november 2013 Caecilia concert Zondag 17 november om 15.00 uur in de Antonius Abt Op 22 november viert de Katholieke Kerk de gedachtenis van de Heilige Ce cilia. Zij is patrones van de kerkmuziek. De vier koren van onze parochie, kinder koor De Stadhoudertjes, jongerenkoor PaMa en de gemengde koren Gli Uccel li en Laus Deo, zullen een muzikale bij drage verlenen aan het jaarlijkse Cecilia concert. Het belooft een verrassend mooi en afwisselend programma te worden. De toegang is gratis. Wel wordt na afloop een collecte gehouden ter bestrijding van de onkosten.
Meditatieavonden in de Advent woensdag 27 november, 4, 11 en 18 decem ber van 19.30 - 20.15 uur In de advent periode willen wij vier maal de ruimte geven om samen stil te zijn. Stil te zijn bij jezelf, stil te zijn bij de ander of de Ander met een hoofdletter? Aan het begin van de meditatie wordt een enkele zin meege geven. Hierop maken we het stil voor dertig minuten. Stil, zodat ieder zich in deze gezamenlijke stilte kan richten op zijn eigen band met de ander en de Ander met een hoofdletter. De meditaties vinden plaats in de nieuwe ontmoetings ruimte van de kerk (ingang via de kerk). De deur is open vanaf 19.15 uur. We beginnen de meditatie om stipt 19.30 uur. De meditatie duurt een half uur. Na afloop is er de mogelijkheid een kopje thee te drinken. Begeleiding door Joke Kievit en Bouke Bosma. Aanmel ding vooraf is niet nodig
Feest met de Filippijnse RK Gemeenschap Zaterdag 16 november van 17.00 - 24.00 uur in het Atlantic hotel, Kijkduin De Filippijnse RK ge meenschap van Den Haag heeft als doel stelling om haar leden te inspireren in hun geloof en een gemeen schap te vormen in een situatie waarin velen zich ont heemd en ontredderd voelen. De Filippijnse RK gemeenschap maakt dankbaar twee keer per maand gebruik van de H. Antonius Abt kerk. We hopen, dat tussen de Antonius Abt–gemeenschap en de Filippijnse gemeenschap een opbouwende relatie mag groeien. We hebben afgesproken, dat we elkaar in toe nemende mate zullen informeren over elkaars activitei ten. Op het feest speelt een professionele band, er is disco, er is eten en drinken en er wordt gedanst en gefeest. Ie dereen is van harte welkom. Aanmelding vooraf is niet nodig. Kosten: de toegang bedraagt € 20,--. De op brengst komt ten goede aan de Filippijnse Katholieke Gemeenschap. R ozenkransgebed in oktober In de Katholieke Kerk wordt de oktobermaand ook wel de rozen kransmaand genoemd. Oktober is vanouds aan Maria toegewijd. Een half uur vóór de doordeweek se eucharistievieringen zullen we gedurende de hele maand oktober het rozenkransgebed bidden. Mocht u intenties hebben om voor te bidden, dan kunt u ze opschrijven in het intentieboek achterin de kerk. U bent van harte welkom! Dolf Langerhuizen, pastoor
DÉ ACTIEVE MAKELAAR 8
Van Boetzelaerlaan 1 | 2581 AA Den Haag T 070 - 355 84 00 | www.korffdegidts.nl
Tentoonstelling 'De dode zeerollen in het Drents museum te Assen
Lezing 'Engelen op ikonen' door Desirée Krikhaar, kunsthistorica
Excursie op vrijdag 8 november onder lei ding van pastor Jan Eijken
Dinsdag 19 november om 20.00 uur in de pastorie van de Antonius Abt kerk
Op dit moment is in het Drents Museum te Assen een grote tentoonstel ling te zien over de be faamde Dode Zeerollen. Te zien zijn originele Bij belse manuscripten en objecten uit de 2e eeuw voor Chr. tot de 1ste eeuw na Chr. en alternatieve teksten die niet in de Bijbel terecht zijn gekomen. De teksten op deze wereldberoem de rollen geven ons onschatbare informatie over de ge schiedenis en cultuur uit de periode waarin belangrijke kenmerken van het jodendom en christendom gevormd werden. Meer informatie over de tentoonstelling is te vinden op: www.drentsmuseum.nl. De excursie duurt de gehele dag, vanaf 9.15 uur verza melen op Den Haag CS. U bent van harte uitgenodigd pastor Eijken te vergezellen bij zijn bezoek aan de ten toonstelling. Bij voldoende belangstelling (vanaf 10 personen) zal in het museum een inleiding over deze tentoonstelling worden gehouden. Deze excursie komt geheel voor eigen rekening. Zie voor meer informatie het activiteitenboekje. Aanmelding bij het secretariaat (zie pagina 2) vóór 1 oktober 2013.
In alle religies komen engelen voor als koeriers van de goden, die het contact tussen hemel en aarde in stand houden. Het Griekse woord ‘angelos’ betekent ‘boodschapper’. Engelen krijgen ook namen. Enkele zijn reeds in de Bijbel genoemd, maar de grote ‘engelencatalogus’ van de profeet Henoch presenteert vele tiental len helpers van God. Behalve intermediair zijn engelen ook beschermers tegen het kwaad: met hun grote boodschappersstaf kunnen zij de duivel afweren. Zij zijn de begeleiders van de doden op hun weg naar de hemel, de wegers van de zielen en voorsprekers voor de gelovigen. Toch zijn niet alle en gelen even vredelievend, ook de gevallen engelen zijn een belangrijke component in de engelenverering. Maar er zijn gelukkig wel precies twee keer zoveel goede engelen als slechte engelen! Aanmelding vooraf bij het secretari aat, zie pagina 2. Kosten: vrijwillige bijdrage.
'Met oog voor detail', rondleiding door de Antonius Abt kerk woensdag 13 november en vrijdag 24 januari
In de speciale rondleiding nemen de Vrienden van de Abt u mee langs de onopvallende bijzonderheden en we tenswaardigheden in de Antonius Abt kerk. Bij gedetailleerde bestudering van het kerkinterieur vallen allerlei zaken op, waarvan het hoe en waarom misschien niet direct duidelijk is. Wat is de betekenis van de teksten en tekens op allerlei plekken in het mozaïek? Was die cholera epidemie nu in 1832 of toch, zoals op het mozaïek achter het altaar staat, in het jaar 1848? Wat is de symboliek achter het kleur gebruik bij de uitgebeelde voorstellingen? Wat weten we eigenlijk van het roosvenster, of van het engelenmo zaïek? Is er een verklaring waarom de kruisvormen op de drie altaren zo verschillend zijn? Welke voorwerpen komen eigenlijk uit de vorige H. Antonius Abt kerk? Rondleiders: Corinne Hoffmann, Bart Maltha en Eef van der Mijle. Voor deze rondleiding kunnen maximaal 20 mensen intekenen. Aanmelding vooraf bij het secre tariaat, zie pagina 2. Kosten: vrijwillige bijdrage 9
oktober/november 2013 Liturgische Agenda oktober/november Oktober Za
5
Zo
6
Za * Zo
12 13
Za Zo
19 20
Za *
26
Zo
27
17.00 uur Woord– en Communieviering met Pastor Eijken m.m.v. gemengd koor Laus Deo o.l.v. Patrick Hopper 10.30 uur Gezinsviering. Woord– en Communieviering met Pastor Eijken m.m.v. kinderkoor De Stadhoudertjes o.l.v. Maria Voor ’t Hekke 17.00 uur Eucharistieviering met Pastoor Langerhuizen m.m.v. organist Richard Ram 10.30 uur Jongerenviering. Eucharistieviering met Pastoor Langerhuizen m.m.v. jongerenkoor PaMa o.l.v. Oscar Nijhof 17.00 uur Mariavesper met Pastoor Langerhuizen m.m.v. Schola Gli Uccelli o.l.v. Richard Ram 10.30 uur Eucharistieviering met Pastoor Langerhuizen met medewerking van gemengd koor Laus Deo o.l.v. Patrick Hopper 17.00 uur Eucharistieviering met Pastores Langerhuizen en Eijken (overweging) m.m.v. organist Patrick Hopper 10.30 uur Woord– en Communieviering met Pastor Eijken m.m.v. gemengd koor Laus Deo o.l.v. Patrick Hopper
November Za
2
Zo
3
17.00 uur Viering van Allerheiligen. Eucharistieviering met Pastoor Langerhuizen m.m.v. gemengd koor Laus Deo o.l.v. Patrick Hopper 10.30 uur Viering van Allerzielen. Eucharistieviering met Pastores Langerhuizen en Eijken m.m.v. gemengd koor Gli Uccelli o.l.v. Richard Ram 17.00 uur Eucharistieviering met Pastoor Langerhuizen m.m.v. organist Patrick Hopper 10.30 uur Gezinsviering.Eucharistieviering met Pastoor Langerhuizen met medewerking van kinder koor De Stadhoudertjes o.l.v. Maria Voor ‘t Hekke 17.00 uur Eucharistieviering met Pastores Langerhuizen en Eijken (overweging) m.m.v. Schola Gli Uccelli o.l.v. Richard Ram 10.30 uur Jongerenviering. Woord– en Communieviering met Pastor Eijken m.m.v. Jongerenkoor PaMa o.l.v. Oscar Nijhof 17.00 uur Christuskoning. Eucharistieviering met Pastoor Langerhuizen en Justitiepastor René Akkermans (overweging) m.m.v. organist Richard Ram 10.30 uur Christuskoning. Eucharistieviering met Pastoor Langerhuizen en Justitiepastor René Akkermans (overweging) m.m.v. gemengd koor Gli Uccelli o.l.v. Richard Ram
Za * 9 Zo 10 Za
16
Zo
17
Za * 23 Zo
24
* op deze zaterdagen is er om 18.30 uur een viering van de Filippijnse Gemeenschap in Engels/Tagalog.
Doordeweekse vieringen Doordeweekse vieringen zijn in de regel Eucharistievieringen, waarin Pastoor Langerhuizen voorgaat.Indien hij ver hinderd is, komt de viering op dinsdag en/of donderdag te vervallen. De viering op woensdag en in de tehuizen wordt in dat geval gehouden met Pastor Eijken of een gastpastor. De vieringen op dinsdag, woensdag en donderdag worden gehouden in de Antonius Abtkerk; de vieringen op vrijdag afwisselend in de Antonius Abtkerk en de verzorgingstehui zen. Bij de vieringen in de tehuizen zijn alle parochianen van harte welkom. Dinsdag: Woensdag: Donderdag: Vrijdag: 10
12.30 uur 09.00 uur 12.30 uur
1 nov. 09.00 uur 11 okt./08 nov. 15.00 uur 25 okt./22 nov. 14.30 uur
Eucharistieviering (geen viering op 1 oktober) Eucahristieviering met aansluitend koffie-inloop Eucharistieviering met aansluitend orgelconcert (geen viering op 3 oktober en op 21 november) Eucharistieviering in de Antonius Abt Eucharistieviering in Huize Royal Eucharistieviering in Mechropa
Activiteitenagenda Oktober Woe Do Za Za Za Zo Di Woe Do
2 3 5 5 5 6 8 9 10
14.00 uur 20.00 uur 13.00 uur 14.00 uur 18.00 uur 11.30 uur 20.00 uur 20.00 uur 20.00 uur
Za Za Za Za Woe Woe
19 19 19 26 30 30
10.30 uur 14.00 uur 15.00 uur 15.00 uur 14.30 uur 20.00 uur
Bijeenkomst Paramentencommissie Lezing ‘De mystiek van Maarten Luther’ door em. Pastor John Batist Feestelijke bijeenkomst 100–jarig bestaan van de Lourdeskapel Kerk open voor bezichtiging (tot 16.30 uur) Verkoop Wereldwinkel Verkoop wereldwinkel Vergadering Parochiebestuur Vergadering PCI (Parochiële Caritas Instelling) Oecumenische lezingserie ‘Geloof in het Muzee’: Christelijke ethiek in de dagelijkse prak tijk’Pastor Jan Eijken over ‘De multiculturele samenleving’ Stadswandeling ‘Armenzorg in Den Haag’ met Annemiek Jacobs Kerk open voor bezichtiging (tot 16.30 uur) 1e Gespreksmiddag ‘Meer geluk dan grijsheid’ o.l.v. Joke Kievit en Ans Greefhorst 2e Gespreksmiddag ‘Meer geluk dan grijsheid’ o.l.v. Joke Kievit en Ans Greefhorst Meditatief bloemschikken rond Allerzielen o.l.v. em. Pastor John Batist Vergadering Pastorale Adviesraad
November Za Ma Woe Vrij Za Za Zo Di Wo Do
2 4 6 8 9 9 10 12 13 14
14.00 uur 10.30 uur 14.00 uur 08.30 uur 15.00 uur 18.00 uur 11.30 uur 20.00 uur 20.00 uur 20.00 uur
Za Za Zo
16 16 17
14.00 uur 17.00 uur 15.00 uur
Di Woe
19 27
20.00 uur 19.30 uur
Kerk open voor bezichtiging (tot 16.30 uur) Vergadering Diaconie Bijeenkomst Paramentencommissie Bezoek aan de expositie ‘De Dode Zeerollen’ in het Drents Museum in Assen 3e Gespreksmiddag ‘Meer geluk dan grijsheid’ o.l.v. Joke Kievit en Ans Greefhorst Verkoop Wereldwinkel Verkoop Wereldwinkel Vergadering Parochiebestuur Rondleiding in de Abtkerk ‘Met oog voor detail’ o.l.v. Bart Maltha e.a. Oecumenische lezingserie ‘Geloof in het Muzee?’: Christelijke ethiek in de dagelijkse praktijk’Pastoor Dolf Langerhuizen over ‘Ethiek en de zorgsector Kerk open voor bezichtiging (tot 16.30 uur) Feest met de Filippijnse R.K. Gemeenschap (in Hotel Atlantic in Kijkduin) Caeciliaconcert met kinderkoor De Stadhoudertjes, jongerenkoor PaMa en de gemengde koren Laus Deo en Gli Uccelli ‘Engelen op ikonen’, een lezing in woord en beeld door Desirée Krikhaar 1e Meditatieavond in de Advent o.l.v. Bouke Bosma en Joke Kievit (tot 20.15 uur)
Elke donderdagmiddag van 13.05 uur tot 13.35 uur is er een orgelconcert door Patrick Hopper
Gemeenschap Gedaanteverandering van de Heer Katholieke kerk van Slavisch-Byzantijnse ritus, Eisenhowerlaan 120, Den Haag Oktober Di 01 10.00 uur Typica Pokroffeest Za 19 10.00 uur Goddelijke liturgie (vader Dolf Langerhuizen) Zo 27 10.00 uur Goddelijke Liturgie (vader Harrij Sterenberg) November Za 16 10.00 uur Goddelijke Liturgie (vader Dolf Langerhuizen) Zo 24 10.00 uur Goddelijke liturgie (vader Paul Brenninkmeijer)
11
oktober/november 2013 Met een blauwe pyama in de gevangeniskerk
12
Iedere dinsdagmiddag komt een twaalftal gedetineerden in blau we pyjama naar de viering in het landelijke gevangenisziekenhuis in Scheveningen (het Justitieel Medisch Centrum). Het is bijzonder om te zien hoe gedetineerde patiënten, gekleed in blauwe pyjama, lopend, strom pelend, met stok of in rolstoel en zelfs soms in een bed, zich begeven naar de gebedsruim te. Gedetineerde, zieke mensen te zien in een pyjama geeft een kwetsbare aanblik. Dan valt alle stoerheid weg en ervaar ik ze allereerst als een zieke medemens. De viering vormt een plaats van ontmoeting met andere patiënten en met de vrijwilligers van buiten. Het is een plaats van troost door woord en gebed, een plek om woede, frustratie en wanhoop te uiten. Maar ook een plek om elkaar te bemoedigen. Het is de zieke mens die ik allereerst zie en niet de gedetineerde. Gedetineerd èn ziek zijn betekent namelijk een dubbele eenzaamheid. In onze samenleving, meer nog dan voorheen, hebben mensen de erkenning van anderen nodig. Vaak hebben gedetineerden deze erkenning in hun jeugd niet gekend. Een aanraking, een hand vasthouden tijdens een gesprek kan een mens een gevoel van warmte geven. Even een gevoel van erkenning om er te mogen zijn. Mensen kunnen zeer angstig worden voor de naderende dood of bij een ernstige operatie: zo alleen gelaten, ver weg van hun familie. Angst vanwege zorg over gezond heid of angst voor de dood kan mensen radeloos maken. De gebedsruimte is de enige ruimte in gevangenisland waar vrouwen en mannen samenkomen. De mannen en vrouwen druppelen binnen. De vrijwilligers ontvangen hen met koffie en koek. Even een praatje, even wat stoom afblazen, even die vrije ruimte. Daarna opent de pastor met een kruisteken de dienst, lezen we uit de bijbel en steken een kaarsje aan bij een icoon: “Dat het leven van ons of van een naaste even mag worden verlicht”. Het kaarsje dat de verbinding vormt tussen binnen en buiten, teken van verbonden heid. Het geeft ook een gevoel van eenheid: allen samen in dezelfde gedetineerde zieke schuit, zonder onder scheid. Dit is kerk zijn op een bijzondere plaats in ons Nederlands justitieland. Rene Akkermans pastor p.i. Haaglanden-Scheveningen ( ppc/jmc)
Actie '2 bij 2 voor 2' succesvol ! 'Draagvlak voor het zitvlak van onze pastores' Op de parochie dag begin juli is het startsein gegeven voor de actie “2 bij 2 voor 2”. Doel van deze actie was geld in te zamelen waarmee de stoelen en krukjes op het priesterkoor opnieuw bekleed kunnen worden. Het inzamelen gebeurde door de verkoop van een lapje stof van 2 bij 2 cm voor 2 Euro. Inmiddels is alle benodigde geld binnen: € 1.510,60. Alle stoelen, op één na, zijn in middels opnieuw bekleed. Begin september gaat de stoel van de pastoor als laatste naar de fa. Van Duijne (zie de advertentie hier onder), die de stoelen tegen een scherpe prijs heeft bekleed. Als deze laatste stoel terug komt kan ook de pastoor op fluweel zitten. Hiermee is gebleken dat er inderdaad onder de parochianen draagvlak voor zitvlak van de pastores is. Heel hartelijk dank aan alle gulle gevers! Emilie Griffioen
Tussentijds verslag van de Vastenactie Gezellige snuffelmarkt op 17 augustus 2012 met geweldig resultaat ! Tijdens de Vastenactie 2012 is door de MOV groep actie gevoerd voor de herbouw van het kerkje St. Anna in Albina - Suriname - dat tijdens de binnenlandse oorlog geheel verwoest is. Van Cordaid/Vastenactie heeft de MOV groep bericht ontvangen dat er een bedrag van € 7.170,00 (Opbrengst Antonius Abt en de bijdrage van Cordaid/Vastenactie) over gemaakt is naar het Bisdom Paramaribo. De MOV groep heeft een email ontvangen van Bisschop W. de Bekker, waarin hij zijn dank uitspreekt voor het ontvangen bedrag. Tevens een overzicht van de tot op heden ontvangen bijdragen, te weten: Opbrengst acties en bijdragen parochianen € 34.048,-Pauselijke missiewerken - 18.743,-Antonius Abt en Cordaid/Vastenactie - 7.170,-Mevr. J.v.d.Knaap uit Wateringen - 5.000,- __________ Totaal € 64.961,-Maar het belangrijkste in zijn brief was dat eind oktober 2013 begonnen zal worden met de herbouw. Wij houden u op de hoogte! MOV-Groep, Jacques de Steur
“Kijk nou eens wat ik vind: een LP met een foto van mijn eerste vriendje erop.” We staan op de snuffel markt die georganiseerd is door de Vrienden van de Abt en de Diaconie. Een mevrouw vindt in een stapel langspeelplaten een exemplaar van mannenkoor 'Maas treechter Staar' met op de groepsfoto de jonge dirigent – het eerste vriendje van lang geleden. De markt wordt druk bezocht en het aanbod op de kramen is zo gevari eerd dat bijna iedereen iets van zijn gading vindt. Er is serviesgoed en glaswerk maar ook geluidsapparatuur, cd’s, fototoestellen, boeken en kinderfietsen. Over waardevolle stukken wordt vakkundig onderhan deld, de kristallen en tinnen voorwerpen en de marmeren beelden moeten een goede prijs kunnen opbrengen, en dat doen ze ook. Toch wekt de opbrengst van de snuffelmarkt verbazing bij de organisatoren: € 2.977,27, ruim tweemaal zoveel als vorig jaar. Maar de verbazing slaat snel om in vreugde: de Vrienden van de Abt en de Diaconie hopen met het geld mooie dingen te doen voor de parochie. Nelly Oosthoek (zie ook het fotoverslag op de website)
Barbecue bij de Voedselbank Donderdagmiddag 29 augustus organiseerde de Voed selbank Scheveningen een kennismakingsbijeenkomst voor haar sponsors. Van onze parochie gingen pastor Jan Eijken, Joke Vinkesteijn en ik. In wijk- en diensten centrum De Mallemok aan de Westduinweg maakten we kennis met de mensen van Welzijn Scheveningen en de coördinatoren van de voedselbank. De meeste kerken zamelen, net als de Abt, houdbare artikelen in maar de Badkapel levert daarnaast driemaal per jaar vleesbon nen en een andere kerk levert elke donderdag vers fruit. Er worden ‘noodpakketten’ voor de wachtende cliënten mee gemaakt want, nadat deze zich bij Welzijn hebben aangemeld, duurt het zes weken voor hun aanvraag kan zijn goedgekeurd. Dat lijkt harteloos lang maar de pa pieren worden terdege gecontroleerd en dat kost tijd. Na afloop mochten ook wij aanschuiven bij de jaarlijk se barbecue in de zonnige tuin van De Mallemok. Samen met de cliënten, onder wie veel moeders en kinderen, genoten we van saté en salade. Bedankt, mensen van de Voedselbank, voor de vriendelijke ontvangst. Nelly Oosthoek
13
oktober/november 2013
14
Patrick Hopper, bevlogen organist en dirigent
Orgelconcert elke donderdag om 13.05 uur
Als ik nog even op het muurtje buiten de pas torie zit komt hij er aan op de fiets: Patrick Hopper, compleet met vlinderstrikje. Naar aanleiding van zijn 100e donderdagmid dag concert hebben we een afspraak. Hij praat honderduit, niet alleen in woorden, maar ook met zijn ogen. Als hij vertelt dat hij in zijn werk in de Abt ontzettend gelukkig is. Hij heeft een sterke herinnering aan het moment dat hij als 9 jarig jongetje met zijn Engelse school in de Abt een viering had en hoe hij verbijsterd naar de grootte van het orgel heeft staan kijken. Via allerlei omzwervingen is Patrick 8 jaar geleden bij de Antonius Abt aangenomen als dirigent/organist. En hij hoopt dat hij dit nog heel lang kan blijven doen: “Het is een mooie plek hier, ik heb een fantastisch koor en de mensen zijn warm en liefdevol.” Het orgel in de Abt noemt hij een “romantisch orgel. Dat klinkt zangerig, heeft geen scherpe randen. Een barok orgel is veel bru taler, maar ook helderder.” Hij spreekt beeldend, “Mu ziek is emotionele taal,” zegt hij. Het initiatief voor de donderdagconcerten heeft diverse redenen: het dwingt Patrick om regelmatig te spelen en hij kan al die bladmuziek die hij thuis heeft liggen nu ook daadwerkelijk spelen. Na twee jaar is hij nog niet op de helft, dus we hebben nog aardig wat van hem te goed! Het geeft mensen de gelegenheid de kerk te bewon deren en tot rust te komen in de ruimte en bij de muziek. Hij praat enthousiast over de vieringen in de Abt. “Als mensen naderhand zeggen: “Wat was dat mooie mu ziek!” dan klopt het niet. Als mensen zeggen dat het een mooie viering was, dan is het pas goed. Want de viering is één geheel, de muziek sluit aan bij en versterkt de li turgie. Er moet interactie zijn tijdens de viering, zowel met de pastores als met de mensen die in de kerk zitten. Wij kunnen daar boven bij het orgel de energie van de aanwezigen voelen. Dat mooie in een viering ontstaat met mensen, ik zie het in de gezichten, ook van de koorleden. Je hebt iedereen nodig in een viering, of mensen nou meezingen of niet.” Patrick noemt zichzelf een bevoorrecht mens. Ik kan alleen maar zeggen dat wij in de Abt bevoorrecht zijn met hem als dirigent en organist! Greet Kappers
Na zijn 100e concert gaat Patrick door met de donderdagmiddag concerten. Heerlijk voor een rus tig moment van stil zitten luiste ren naar orgelmuziek, ondertus sen kijkend naar de prachtige mozaïeken en Art Deo ramen van de Antonius Abt kerk. Aanmelding vooraf is niet nodig. Kosten: vrije toegang.
Collectes Opbrengst collectes voor Antonius Abt voor onder houd gebouwen, salarissen, kosten pastoraal, vierin gen en administratie: Juni Juli 17/6 - 23/6 665,95 1/7 - 7/7 1.042,05 24/6 - 30/6 559,30 8/7 - 14/7 660,70 collecte voor 250,-- 15/7 - 21/7 393,85 uitvaart 22/7 - 28/7 237,80 collecte voor 237,80 uitvaart Bezoekers van de Lourdeskapel hebben in de offer blokken voor onderhoud van de kapel, misintenties en kaarsen in juni bijgedragen € 1.166,55 en in juli € 1.482,35. Iedereen hartelijk dank voor de bijdragen! De penningmeester Henk van Ruijven
Gesprek met een 'verse' parochiaan
Vrijwilliger in het zonnetje
Op 4 augustus j.l. is Aad Hoogduijn (1986) in onze Abt gedoopt en heeft hij het vormsel ontvangen. Voor een 26 jarige jonge man is dat een uitzonderlijke ge beurtenis. Hij zei daar in die viering zelf over: “Het is niet heel gebruikelijk dat ie mand van mijn leeftijd en mijn generatie zich tot het geloof keert. Sterker nog, de omgekeerde beweging, het afkeren van het geloof, schijnt vandaag de dag veel gebruikelijker te zijn.” Zijn vader overleed toen hij 16 was, zijn moeder overleed een aantal jaren later. Deze ingrijpende gebeurtenissen hebben hem aangezet tot een zoektocht die 10 jaar heeft geduurd, waarin hij ook perioden van crisis heeft ge kend. Hij zegt daar zelf over: “Het bestaan kwam mij over als iets zinledigs en wreeds en ik voelde mij overge leverd aan een blind lot dat niets dan zinloosheid en willekeur voor mij in petto had.” Uiteindelijk kwam hij in zijn zoektocht terecht bij de Abdij van Berne. De gesprekken met de broeders daar hebben hem aan het denken gezet. Aad is na het bezoe ken van verschillende kerken uiteindelijk bij de RK kerk uitgekomen. De RK vieringen hebben iets mystieks voor hem, het gaat er niet alleen om de woorden. Ook ervaart hij in de RK kerk ruimte en een grote mate van vrijheid om het geloof op een persoonlijke manier invulling te geven. Binnen de RK kerk voelt hij zich als een schakel in de keten van een rijke traditie. Dit staat voor hem tegenover de opvatting dat je als mens bij toeval in de wereld bent geworpen. Hij heeft zijn leven drastisch veranderd: hij heeft zijn commerciële baan opgezegd, zijn auto verkocht, is kleiner gaan wonen. Nu werkt hij ongeveer 20 uur per week en kan de rest van de tijd besteden aan wat hij het liefste doet: studeren en lezen, reflecteren op het leven, kloosters bezoeken, zich laven aan stilte en rust. Zijn zoektocht was een zoeken naar manieren om grip op zijn leven te krijgen, om de regie in handen te krijgen. Religie heeft hem echter geleerd dat dit niet kan, dat je je moet overgeven. Dat geeft hem rust en aanvaarding. Zijn toetreding tot de RK kerk betekent voor hem een bezegeling van zijn levensideaal, een sluitstuk. Aad: hartelijk welkom in onze gemeenschap! Ik wens je toe dat je met deze wijze levenslessen mooie dingen mag doen in je leven! Greet Kappers
Ton Hulisz (1943) Hoe word je als vrij williger tuinman in de parochie? Daar zijn een paar jaar voor nodig. We gaan naar het Westland, waar Ton tussen de dorpjes Den Hoorn en Het Woud, als tuinderszoon werd geboren. Meehelpen in de vroege uurtjes was er van jongsaf aan bij. "Een normale zaak in die tijd," zegt Ton. Ook toen hij op de kweekschool in de Paramaribostraat zat werd er 's morgens eerst in de tomaten gewerkt vóór hij op zijn fiets richting Den Haag ging. Ton ging werken op de Parkietschool, waar hij ook zijn vrouw Sylvia ontmoette; ze waren collega's. Het stel werd gevraagd om de 18-jarigencursus in de Sacraments parochie te leiden, zo jong als ze waren. Ton haalde de acte M.O.- Duits en switchte naar het Voortgezet Spe ciaal Onderwijs, St. Pauls College, waar hij met hart en ziel tot aan zijn pensionering werkte. Ton en Sylvia gingen op de Mezenlaan wonen, waar zij twee kinderen groot brachten. Pastor Maasakkers wist Ton daar weer te vinden, nu voor de pastorietuin, de kerkschoonmaak en de kerststal. Met de fusie van zijn parochie was Ton niet blij. Hij voelde zich niet thuis in de Kamperfoelie en ging elders kerken. Shoppen noemt Ton het. Zo kwam hij in de Abt terecht en hij wil er niet meer weg. Hij vindt de sfeer in de parochie prettig, prijst de diver siteit van koren en vieringen, vindt de pastores inspire rend. Hij hoopt wij dit vasthouden en niet een conser vatievere richting inslaan. De kinderen van Ton en Sylvia en twee kleinkinderen wonen in het buitenland, vandaar dat het koppel veel reist. Als ze thuis zijn kun je Ton in de tuin van onze pastorie vinden. Hij vindt het heerlijk om solo bezig te zijn na jaren in teams te hebben moeten werken. Doe dit nog maar lang,Ton, en geniet er van. Agnes Damen
foto verantwoording Wij zijn niet altijd in staat om de namen van de foto grafen te noemen bij de foto's. Wanneer dit niet gebeurt heeft dat te maken met gebrek aan ruimte. Wij hopen dat u hier begrip voor kunt opbrengen. Alle fotografen: wel heel hartelijk bedankt! De redactie. 15
oktober/november 2013 Toespraak van Theo van Woerkom voor de jarige pastoor Langerhuizen Graag wil ik je ter gelegenheid van je 50e verjaardag iets zeggen, maar voor dat ik iets ga zeggen vraag ik je het altaar te verlaten en voor in het middenpad te gaan staan. De reden dat ik je dit vraag is niet alleen dat ik je zo makke lijker kan toespreken, maar deze twee plaatsen: achter het altaar en waar je nu staat, geven niet alleen aan waar jij in onze parochie voor staat, maar ook waar jij letter lijk staat: voor en tussen de mensen, voor en tussen je parochianen, twee plaatsen, nauw met elkaar verbonden en die onmerkbaar in elkaar overgaan. Hoe dat gaat, kwam nog niet zo lang geleden treffend naar voren in de Byzantijnse mis die wij hier in deze kerk vierden. Jij stond toen daar, achter het altaar en je zong en genoot en je nam ons daar in mee, want heel die Byzantijnse liturgie is niets anders dan één lofzang op de Heer, één lofzang op het mysterie van God, de geheel Andere, één lofzang op het mysterie van de menswording van God. Maar in die mis gebeurde ook iets bijzonders. Midden in de preek die je hield, hoorde ik jou plotseling zeggen: “het gaat niet om de paus van Rome, het gaat niet om de bisschop van Rotterdam, en het gaat niet om de pas toor van Scheveningen, het gaat om Hèm’ en je wees naar het beeld van Chris tus. En in één keer stond je niet meer achter het altaar, maar er voor, daar, waar je nu staat, midden tussen de mensen, midden tussen jouw parochianen. Wat je wilde zeggen was natuurlijk: het gaat niet om het instituut kerk, het gaat niet om regels en wetten, maar durven we onbevangen naar elkaar te kijken? Niet naar wat we zijn, maar naar wie we zijn. Dat komt eerst, dan pas de regels. Dàt is jouw boodschap van Christus, en die zò uit te voeren vraagt durf, veel durf, meer dan je zelf lief is. Jij Dolf, doet dat. Enerzijds neem je ons mee in de liturgie, in gezang, in traditie, in een eeuwenoude cultuur. Een cultuur die ons doet beseffen dat we niet alleen zijn, maar deel uitmaken van een geschiedenis, een reis, een zoek tocht naar God. Wie is Hij, wat kunnen wij over Hem zeggen en wat niet? Anderzijds wil je ons ontmoeten, kaal op de werkvloer, wil je zien wie wij zijn: kwetsbaar, zoals jij dat zelf bent. 16
Dolf, jouw 50e verjaardag is een mooie gelegenheid jou te laten weten hoezeer wij jou in deze twee wijzen van werken waarderen. Het is voor mij dan ook een grote eer om mede namens heel veel mensen jou dit cadeau te geven. Daarbij wensen wij jou nog een lang, gezond en gelukkig leven toe en hopen van harte dat je nog lang te midden van ons zult verblijven. Theo van Woerkom
Lied voor pastoor Dolf Langerhuizen
(Dit is wegens plaatsgebrek een klein deel van het lied)
Op klei, langs water lang geleê deed Dolf op aarde zijn entree. Hij groeide op in Leer met glas, wist toen nog niet wat zonde was. God’s roepstem werd niet gehoord, hij leefde vrolijk, ongestoord. Ja Dolf is nu 50 jaar, heeft Abraham gezien voorwaar. In vuur en vlam komt hij te staan als hij op zondag voor mag gaan de Abt-kerk glimt als nooit tevoor' en Dolf straalt mee van oor tot oor. Hij hoopt slechts dat binnenkort zijn zitvlak ook fluwelig wordt. Wij eindigen met wijze raad: meer regelmaat kan heus geen kwaad. Bij een agenda heb je baat, mits je hem dag’lijks openslaat. En zeg ook een keertje nee, daar wordt je zeker 100 mee.
Jaarverslag Vrienden van de Abt In 2012 vonden 6 bestuursvergaderingen plaats. Het ledenaantal van de stichting is gelijk gebleven. Het aantal donateurs loopt sterk terug. De kerkdeuren zijn dagelijks geopend. Door de glazen deur krijgt men een goed zicht op het fraaie kerkinterieur. De Mariakapel is dan te bezoeken. Een vaste groep vrijwilligers opent en sluit dagelijks de kerkdeur. De 1e en 3e zaterdag van de maand is de kerk open van 14.00 tot 16.30 uur. Twee vrijwilligers zijn dan aanwezig en geven op verzoek een rondleiding. Het gehele jaar waren er rondleidingen. Het kerkgebouw wordt verhuurd voor concer ten. Zondagmiddag 3 juni gaf het Project koor ‘Belle Voci’ uit Den Haag een con cert. Het koor en or kest van De Vrije School gaf op vrijdagavond 22 juni een concert. Donderdag 28 juni vond de diploma-uitrei king plaats van het Christelijk Gymnasium Sorghvliet. Zondag 5 augustus was er een orgelconcert door Anna Schorr en Emanuel Schmidt. Zaterdag 29 september was er om 14.00 uur een feestelijk orgelconcert door Sander van Marion t.g.v. de uitreiking van de Franse Onder scheiding Médaille d’Or voor zijn verdiensten voor de Franse orgelcultuur. Zondagmiddag 25 november het Caecilia-concert door onze eigen koren. Voor de bewoners van Huize Royal een Kerstviering op 19 december. Op 20 december een Kerstviering voor leerlingen van de O.G. Heldringschool. Het Oeral Ko zakkenkoor gaf een Kerst- concert op zondagmiddag 23 december. Op 18 augustus was er een snuffelmarkt t.b. v. de Diaconie en de Vrienden v.d.Abt: opbrengst voor onze stichting € 684,60. De verkoop van boekjes en wenskaarten loopt terug. De jaarlijkse rondzendbrief is begin september na de kerkdienst van zaterdag en zon dag uitgereikt aan de kerkgangers. De opbrengst be droeg € 1.210,00. De Open Monumentendagen waren op zaterdag 8 en zondag 9 september. Beide dagen was de kerk openge steld voor publiek en werden er rondleidingen gegeven. Het thema van dit weekend was het mozaïek in onze kerk. Er was een expositie van o.a. ontwerpen, tekenin gen en foto’s van de mozaïeken van de Abtkerk Ieder heel uur was er orgelspel van circa 10 minuten. De op brengst ad € 682,65 was bestemd voor de stichting Vrienden van de Abt. Uitgevoerd werk Er zijn vergevorderde plannen inzake de herinrichting van de nieuwe ontmoetingsruimte. Als stichtingsbestuur
hebben we aan het parochiebestuur hiervoor een finan ciële bijdrage geboden. Baten Saldo 01-01-2012 Bijdragen en giften Opbrengst diverse acties Rente ontvangsten Totaal Lasten Kosten acties Diverse onkosten Voordelig saldo 21-12-2012 Totaal
€ 79.061,80 - 5.514,-- 3.402,81 - 1.061,57 € 89.040,18 € 957,47 - 5.163,21 - 82.919,50 € 89.040,18
Het jaarverslag is ter goedkeuring gezonden naar het Bisdom. Corinne Hoffmann, penningmeester
Bedevaart naar Beauraing van 21 - 24 augustus
Ook dit jaar vertrok Pastoor Langer huizen met een dertigtal parochianen uit het bisdom Rotterdam, waaronder ook parochianen van de H. Antonius Abtkerk, naar het Belgische plaatsje Beauraing, dichtbij de Franse grens. De eerste dag werd besloten met een avondwake en een kaarsenprocessie. De tweede dag stond in het teken van de benoeming van de zogenaam de Bovenkerk tot Basiliek Minor, met de naam ‘Basiliek van Maria, de Moeder met het gouden hart’. Na de warme maaltijd vond de processie met het Allerheiligst Sacrament plaats vanuit Castel Sainte Marie met aan sluitende Ziekenzegen door de bisschop van Namen. Zaterdag 24 augustus was het helaas weer tijd om huiswaarts te keren. De pelgrims verlieten met een weemoedig ge voel de zo dierbaar geworden plek. "Maar," zoals pastoor Lan gerhuizen zei in zijn overweging tijdens de laatste avondwake: "Hopenlijk met een rugzakje lich ter en met het vooruitzicht om volgend jaar weer terug te keren naar Onze Lieve Vrouw van Beauraing.” Namens alle pelgrims spreek ik de wens uit dat allen ook volgend jaar weer zullen deelnemen. En ik hoop dan dat velen uit onze parochie zich zullen aansluiten. Angela van der Toorn
17
oktober/november 2013 Seniorenreis naar Lunteren
De Hersenstichting, ons goede doel
Zaterdag 29 juni vertrokken 47 senioren, overwegend parochianen van de Abt, per bus voor een achtdaagse vakantie naar Parkhotel Hugo de Vries aan de Dorpsstraat in Lunteren. De centrale ligging van het hotel in Lunteren en het mooie weer droegen bij aan een geslaagd verblijf. We maakten die week drie middagtochten per bus. De chauffeurs wisten zoveel bijzonderheden te vertellen dat we die onmogelijk konden onthouden. Maar we genoten van alles wat we zagen, van de eerste tot de laatste mi nuut. Wie moe van het winkelen, wandelen, fietsen of van een bustocht in het hotel terugkeerde, zocht een plaatsje op een van de terrassen en kon daar puzzelen, scrabbelen, bridgen of gewoon niets doen. In de binnentuin kon je heerlijk rustig lezen. Koffie en thee werden per container aangevoerd – en door bereidwillige reisgenoten uitgeser veerd. De onderlinge betrokkenheid is een groot goed.
Van de deelnemers aan de seniorenreis 2013 kregen wij op de laatste avond van ons verblijf in Lunteren een bedrag overhandigd als 'dank-je-wel'. Het reisgezelschap weet wel dat wij niets voor onszelf willen hebben en wij bestemden het bedrag van € 265,00 dan ook voor een goed doel: de Hersenstichting Nederland. Op 9 augustus 2013 ontvingen wij van de stichting een bedankbrief voor de gift. De donatie zal worden gebruikt voor verdergaand onderzoek naar de hersenen, in het bijzonder naar beschadigd hersengebied door een be roerte. We hopen dat we met de keus voor dit goede doel ook een beetje in de geest van onze reisgenoten hebben gehandeld. Jan en Ada van der Knaap
Spil van de vakantie zijn en blijven Jan en Ada van der Knaap die met hun scherpe blik elke situatie opmerken en er zo nodig vriendelijk maar beslist op reageren. Zonder Jan en Ada zou er natuurlijk helemaal geen se niorenvakantie zijn en de manier waarop zij hun taak als reisleiders uitvoeren verdient alle lof. Die kregen zij op de laatste avond dan ook toegezwaaid, samen met een mooi bedrag voor een goed doel. Nelly Oosthoek
Geslaagde en zonovergoten fietsbede vaart Brielle op 6 juli Alles zat mee tijdens de laatste fietsbedevaart naar Brielle. Het weer voor deze sportieve, spiritu ele fietstocht kon niet beter. Met maar liefst 47 deelnemers, in leef tijd variërend van 11 tot 80 jaar, afkomstig uit alle pa rochies van Den Haag, gingen wij in alle vroegte op pad. Als een sierlijk lint bewoog ons peloton langs beeldige Nederlandse stadjes. Om 11.00 uur konden wij in de bedevaartkerk de Eu charistie meevieren. In zijn preek benadrukte monseig neur van den Hende dat ons geloof er niet alleen is om duisternis weg te nemen, maar dat het ook een licht is op ons pad. En dat de Martelaren van Gorkum de schaduwkant van het geloof hebben ervaren, maar toch hun geloof hebben vastgehouden. Zoals ook Christus gedaan heeft. En dat de betekenis van de Martelaren voor ons is: vertrouwen en overgave aan de Heer. Tegen half acht bereikten we de gemeentegrens van Den Haag. Moe, maar voldaan namen we afscheid van el kaar. Uw verslaggeefster las bij thuiskomst 74 kilometer op de teller. Hetty van der Want
Familieberichten Gedoopt Gehuwd Overleden
18
04-08-2013 11-08-2013 14-06-2013 02-08-2013 19-07-2013 22-08-2013 22-08-2013 23-08-2013 26-08 -2013
Birgit Anneke Godelieve Oldenbroek Rozalia Nina Bojas Zijryar Gharzaryan en Rosik Mkrtchian Tristan Marsman en Agnieszka Olechnicka Leonardus Johannes Kievit Hermanus Pieck Pharilda Gielen - Hanegraaf Elizabeth van Geest - Adelaar Maria Overwijn - Kurstjens
Schildering over het leven van de heili ge Antonius Abt Waarom staan daar een Griekse vrouw en een exotisch geklede vrouw met blote bor sten op? Dat op de pas in 1950 beschilderde triomfboog van onze kerk de levensbeschrijving van de heilige Antonius Abt (Vita Antonii) in vier fases uitgebeeld wordt, weten de meesten wel. Maar waarom er op de rechter onderste scene, een geknielde vrouw in Griekse kleding en een beeldje van een exotisch geklede vrouw met blote borsten staan, is minder bekend. De voorstelling en de vormgeving van deze scene, waarin Antonius Abt 80 jaar oud zou zijn, is een inter pretatie van Antoon Molkenboer en over zijn keuzes hierbij is helaas niets bekend. Uit de Vita Anthonii is echter wel op te maken dat Antonius Abt juist op oude re leeftijd enkele keren naar Alexandrië ging om vervolg de christenen te verdedigen en dat hij in die periode ook krachtig predikte tegen het heidendom, dus ook tegen de verering van afgodsbeelden. De woestijnvader Anto nius Abt leefde van 251 tot 356 in Egypte tijdens een Romeinse overheersing. Antonius Abt bediscussieerde in die tijd ook theologische kwesties met Griekse filoso fen. De exotisch geklede vrouw met blote borsten en een haartooi stelt de godin Astarte voor, die in allerlei naamvarianten aanbeden werd in meerdere landen rond
de Middellandse zee. Oorspronkelijk was zij een Fenicische vruchtbaarheids godin en ze heeft o.a. namen ge kregen als: ‘Maagd van de zee’, ‘Koningin van de hemel’, ‘Maag delijke dochter’ en ‘Moeder van alle godheden’. Het elegante af godsbeeldje staat op een klein zuiltje en de geknielde Griekse vrouw schenkt haar als eerbewijs allerlei bloemen. In dit gedeelte van deze rechter onderste scene gaat het dus om heidendom en afgoderij. Mede omdat tussen de bloemen twee witte lelies te zien zijn, zou je deze scene ook als een heidense versie van een ‘Moeder van God’ (Maria) verering kunnen zien. Dat deze voorstelling en vormgeving Antoon Molken boers eigen interpretatie is, valt misschien ook op te maken uit het gegeven dat hij juist op deze plek in de beschilderde triomfboog zijn signatuur heeft aange bracht.Tussen de knie van de geknielde vrouw en de bloemen die ze aan het schikken is, zie je een geschilder de cirkel met een verstrengelde A en M, met daaronder de tekst ‘A.D. 1950’. Bart Maltha
(advertentie)
19
oktober/november 2013 Boekentip: 'Echt zijn' Jonge mensen over 'Leven met aandacht' Als je jong bent, kun je alle kanten op. De mogelijkheden zijn eindeloos. Maar hoe weet je welke kant jij op wilt? Wat echt bij jou past? In dit boek komen tien jonge mensen aan het woord over hun zoektocht. Ze laten zich kennen: krach tig, onzeker, verdrietig, worstelend, genietend en onge Tijdens de Wereldjongerendagen in Rio de Janeiro rent de durig. Ze zijn heel verschillend, maar hebben twee din 9 jarige Nathan de Brito naar Paus Franciscus om hem te gen gemeen. Allemaal oefenen ze met vormen van aan vertellen dat hij priester wil worden. dachtig leven. En allemaal willen ze weten wat hun weg is. Aandachtig aanwezig zijn bij wat er is blijkt een manier om te kunnen kiezen. Niet als beperking, maar als ver dieping. En dat levert iets op: zelfkennis, rust, helder heid, vreugde, en ook veerkracht als het tegenzit. De portretten in dit boek, geschreven door Arjan Broers, gaan vergezeld van korte reflecties en van citaten van zoekers uit andere tijden. Want overal en altijd hebben mensen zich afgevraagd hoe dat moet, leven. Paus Franciscus omhelst de Nederlandse Annemarie Auteur: Arjan Broers Scheerboom tijdens de WJD in Rio de Janeiro ISBN: 9789056253790 Prijs: € 12,95 De Abt op Facebook ! Sinds deze zomer hebben we een Fa cebookpagina aangemaakt. Kijk op: www.facebook.com/heilige antoniusabtparochie. Voor de allerlaatste nieuwsberichten blijft onze website natuurlijk de beste bron van informatie: www.parochie-antonius-abt.nl.