Jaargang 3 / no. 7/ november 2013 Thesinge, Adorp en Onderdendam hebben een Verzoamelstee. Hier ontmoeten mensen elkaar rechtstreeks of via de ‘digitale snelweg’. Hier worden ideeën geopperd, initiatieven geboren en - als ze bruikbaar zijn verder ontwikkeld. Elk dorp heeft z’n eigen karakteristieke kenmerken en eigen ideeën. We noemen dit dorpsspecifieke pilots. Het gaat om ontwikkelen, uitproberen en, bij een succesvol verloop, uitrol naar een van de andere drie dorpen. Dat is de achterliggende gedachte. Ervaringen worden gedeeld. Zo hebben we als dorpsspecifieke pilots ‘Noaberschap’ in Thesinge en de digitale bibliotheek in Onderdendam. Bedacht en ontwikkeld door en voor dorpsbewoners. De Verzoamelstee ging van start in Adorp en ging afgelopen zomer ook naar Schotland voor een bijzonder werkbezoek in het kader van Leader Hogeland, Provincie Groningen. Daar leerde men van de Verzoamelstee en de Verzoamelstee nam iets mee terug uit Schotland. Wij wensen u veel leesplezier! Thesinge ‘Noaberschap’ is handige hulp bij het langer zelfstandig wonen In Thesinge is ‘Noaberschap’ bedacht en ontwikkeld door dorpsgenoot Ton Ensing. Sinds een paar maanden kunnen Thesingers hun vraag een aanbod kwijt op de website www.thesinge.com. Ze kunnen bijvoorbeeld in een paar stappen een advertentie plaatsen. Ze klikken op ‘Ik zoek’ of ‘Ik bied’, vullen hun gegevens in en de advertentie staat op de site. De achterliggende gedachte is dat ouderen langer zelfstandig kunnen wonen als ze hier en daar een handje worden geholpen. Daar staat tegenover dat senioren veel te bieden hebben aan jongere Thesingers. In beweging Zorg en welzijn zijn volop in beweging. De overheid en gemeenten trekken zich steeds verder terug uit beide domeinen, de zorg dreigt onbetaalbaar te worden en bezuinigen is het motto. De omslag werd in gang gezet met de komst van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) in 2007, uitgevoerd door gemeenten. Alles draait om zelfredzaamheid en samenredzaamheid. Uit het onderzoek van Eveline Hage blijkt dat ouderen het liefst zo lang mogelijk in hun eigen huis en vertrouwde omgeving willen blijven wonen. Ze willen zichzelf redden en menigeen wil het liefst in het eigen huis de laatste adem uitblazen. De rol van de naaste omgeving wordt steeds belangrijker en dat geldt zowel voor jongeren als voor ouderen. Maar wat als je ziek bent, ouder wordt of als je partner weg valt en je niet meer zelfredzaam kunt zijn, wie zorgt er dan voor jou? Of als je jong bent en een steuntje in de rug goed kunt gebruiken, wie helpt jou dan? Dan hoop je maar dat familie, vrienden, buren of dorpsgenoten je een helpende hand toesteken.
Pagina 2
Klein gebaar Noaberschap moet in veel dorpen en steden weer de normaalste zaak van de wereld worden.Vaak gaat het bij de hulp niet eens om grote dingen. Soms maakt een klein gebaar het leven al een stuk aangenamer. Regelmatig is het een kleine dienst waarmee je als oudere al geholpen bent. Denk aan een lift naar ziekenhuis of tandarts, de stoep sneeuwvrij maken, een fietsband plakken, de hond uitlaten, iemand begeleiden bij studie of huiswerk, oppassen, planten water geven tijdens afwezigheid, post uit de brievenbus halen tijdens de vakantie, een boodschapje doen, een schilderijtje ophangen, iemand eens uitnodigen voor een uitje, gras maaien, of een helpende hand bieden bij lastige computervragen… noem maar op. Mit mekoar, veur mekoar ‘Noaberschap’ in Thesinge is het aanbieden en vinden van diensten voor en door jongeren en ouderen. Het gaat om dorpsgenoten verbinden, het kantelen van zelfredzaamheid naar samenredzaamheid. Denk aan het zoeken naar diensten die ervoor zorgen dat je weer de regie over je eigen leven kunt voeren, het ‘zulf doun’. Het gaat om ‘noaberschap, mit mekoar en veur mekoar’ in de tijden waarin we minder van de landelijke en lokale overheid kunnen verwachten. Maar ja, ga je iets aan iemand vragen via een website in het dorp? Ja, want soms kan het juist prettig zijn om een verzoek via de website te doen. Mensen reageren wel als ze kunnen helpen. Een direct ‘nee’ hoor je op deze manier niet. In het ergste geval krijg je geen reactie. Als je nog niet veel mensen in een dorp kent, kan Noaberschap een uitkomst zijn. Bij Noaberschap is het zeker niet zo dat senioren alleen vragen en de jongere generatie alleen diensten aanbiedt. Zo heeft iemand van een zeer ervaren breister geleerd hoe ze sokken moet breien. Een stompe zeis is weer scherp, omdat een ouder iemand zijn hele leven al ‘saaisen hoard het’.
Modern naoberschap Modern naoberschap – in Groningen Noaberschap met eerst de ‘o’ en dan de ‘a’- wat is het eigenlijk? Het is een nieuw netwerk van mensen, gedeeltelijk gebaseerd op de kernwaarden van het ‘oude’ naoberschap. Binnen dit netwerk wil men elkaar helpen om aangenaam te wonen, te werken en te leven. Nieuwe communicatiemiddelen ondersteunen de verbindingen. Gedeelde verantwoordelijkheid, gelijkwaardigheid, wederzijds vertrouwen, de inzet van talenten en wederkerigheid zijn de nieuwe ongeschreven regels. Wat is het verschil met het oude, traditionele naoberschap? Wat betekent de inzet van naoberschap voor onze toekomst? Wat zijn succesfactoren? Waar kan het mis gaan? De overheid ziet naoberschap als een oplossing voor bezuinigingen, als een creatieve manier om met minder middelen en de inzet van vrijwilligers hetzelfde voor elkaar te krijgen. Maar naoberschap is er of het is er niet. Het trekt zich niets aan van bezuinigingen. Meer weten? Lees het boek ‘Modern Naoberschap’ geschreven door Tanja Abbas en Linda Commandeur, zie www.modernnaoberschap.nl
Pagina 3
Onderdendam De digitale bieb biedt uitkomst! Het verdwijnen van veel plaatselijke bibliotheken is een trend die niet meer te stuiten is op het Groninger platteland. Bezuinigingen vanuit zowel gemeenten als Biblionet Groningen zijn de oorzaak. Regelmatig verschijnen berichten in het regionale nieuws over het verdwijnen van een bibliotheek of bibliobus. De Verzoamelstee in Onderdendam heeft op een positieve manier gereageerd op het vertrek van de bibliobus. In de nieuwe digitale bibliotheek staan internet en vrijwilligers centraal. De werkwijze is eveneens opgepakt door de plaatselijke basisschool en heeft ook andere dorpen geïnspireerd. Zowel vanuit huis, school of dorpshuis – zo nodig ondersteund door een vrijwilliger – kunnen nu digitaal boeken worden besteld via www.mijneigenbibliotheek.nl. De bestelde boeken worden op afgesproken tijden van en naar school en dorpshuis, gehaald en gebracht door vrijwilligers uit het dorp. Dit gebeurt uiteraard in overleg en met medewerking van de bibliotheek waar de boeken worden geleend. Deelnemers aan de digitale bieb moeten ‘Verzoamelstee’ laten vermelden bij hun abonnementsgegevens, zodat de bibliotheekmedewerker weet dat het bestelde boek apart moet worden gelegd voor de vrijwilliger. Een mooi voorbeeld van een digitale voorziening die bottom up is ontstaan en die de Verzoamelstee heeft kunnen faciliteren.
Stap voor stap kennismaken met de tablet
Pagina 4
De Verzoamelstee in Adorp is gehuisvest in het dorpshuis Artharpe. Hier wordt ook de tabletcursus georganiseerd. Ouderen die geen of weinig computerervaring hebben, kunnen stap voor stap kennismaken met de tablet. Dit alles in hun eigen tempo.
De cursisten zijn er trots op dat zij zo de virtuele wereld leren kennen. Sindsdien horen ze erbij en kunnen ze erover meepraten. Online winkelen, boodschappen doen, informatie opzoeken op Google… voor velen gaat een compleet nieuwe wereld open. Ze kunnen de mogelijke bijwerkingen van medicijnen op internet raadplegen, medische gegevens en verzekeringen bekijken, vragen stellen aan de mensen van het Wmo-loket, kijken naar uitzending gemist of de krant lezen op internet. Ook kunnen ze regelmatig via tablet of computer kijken op de dorpsagenda van het dorpshuis om te zien of er activiteiten zijn waaraan ze willen meedoen. Wanneer kun je in het dorpshuis eten en wat staat er op het menu? Ook Facebook komt aan bod. De cursisten leggen contact met elkaar en met de Verzoamelstee. Zo ontstaan weer nieuwe contacten. Uiteraard wordt eveneens kennisgemaakt met internetbankieren en worden vertrek- en aankomsttijden van bus of trein opgezocht. Menig cursist laat weten dat de tabletcursus hem of haar meer zelfvertrouwen en eigenwaarde heeft gegeven en dat ze ermee doorgaan! Verzoamelstee bezoekt Schotland Inge Zwerver, medewerker van Verzoamelstee Onderdendam deed mee aan een uitwisselingsproject tussen zes Europese landen en vertrok afgelopen zomer naar Schotland. De uitwisseling was onderdeel van CORDERA, dat staat voor College On the Regional Development of European Rural Areas, vanuit Leader Hogeland, Provincie Groningen. Tijdens de uitwisseling bezoeken mensen uit zes Europese landen elkaar regelmatig, gedurende ongeveer een jaar. Dankzij deze uitwisseling kunnen ze van elkaar leren en elkaar inspireren. Dit gebeurt door middel van gesprekken, presentaties en het bezoeken van lokale projecten. De Verzoamelstee is de enige deelnemer die digitale mogelijkheden inzet ter ondersteuning van de zelfredzaamheid en versterking van het sociale netwerk van senioren. Internet is in veel plattelandsgebieden nog niet zo vanzelfsprekend als hier in Nederland. Dit is zeker een aandachtspunt op de Europese agenda. Er was veel interesse voor de Verzoamelstee, zowel lokaal als vanuit het Crichton Institute Regional Observatory, waar een vijftal Schotse Universiteiten en een aantal Hogescholen zich bezig houden met plattelandsontwikkeling. Vooral de combinatie van het sociale en het digitale binnen de Verzoamelstee sprak de deelnemers aan..
Pagina 5
Wat de Verzoamelstee mee heeft teruggenomen uit Schotland is de kracht van senioren op het platteland. In de Schotse cultuur is vrijwilligerswerk en zorgen voor elkaar iets wat je gewoon doet. Het enthousiasme en de vanzelfsprekendheid waarmee dit gebeurt is inspirerend. Met Schotland als voorbeeld blijkt dat men elkaar niet moet verplichten vrijwilligerswerk te gaan doen maar ervoor moet zorgen dat vrijwilligerswerk vanzelfsprekend wordt, iets wat je gewoon doet.
Bekijk het promofilmpje van de Verzoamelstee Via de link http://www.youtube.com/watch?v=IxRhPuo06CY&feature=youtu.be kunt u het promotiefilmpje van De Verzoamelstee bekijken. Het filmpje is gemaakt voor het landelijke congres van het Nationaal Programma Ouderenzorg (NPO) op 12 november jl. Inmiddels toont het Nationaal Ouderenfonds interesse voor een landelijke uitrol met name voor de krimpregio’s. Meer weten? Hebt u vragen over het project De Verzoamelstee? Neem contact op met projectleider Lusette Brouwer, 06-11 959 473; John van Meurs, projectleider ICT, 06-53 267 111 of Eveline Hage, onderzoekster Rijksuniversiteit Groningen, 06-53 625 092. Wilt u zich aanmelden voor de nieuwsbrief? Mail dan naar Sylvia van der Werff, projectsecretariaat
[email protected]. De Verzoamelstee in de dorpen: Inge Zwerver in Onderdendam; Janna Hofstede in Thesinge en Ria Maring in Adorp .
