November 2013

Clubblad van Scouting Radio Spijkenisse

Jaargang 33 Nummer 5 Oktober/November 2013

In dit nummer: FTdx-3000 in da house!!, AM ronde in de regio Arnhem op VHF, Robotica Portugal treedt op tegen illegaal radio gebruik, Dunste glas ooit, Vocalmaster, PI2JUT nieuwe UHF repeater, DX Nieuws, Montagelijm is goede warmte geleider, Onzichtbare wolkenkrabber, Solarflux

COLOFON De SRS-Koerier is een uitgave van: Scouting Radio Spijkenisse Bestuur Voorzitter:

Secretaris: Dirk PA3DHR Penningmeester: Paul PA3DB Bestuursleden: Bertus PD2GJS Joop PH7JAW Kantinebeheer: Hans PE1HVL Techn.beheer: Dirk PA3DHR

Inhoud 02 03 04 05 06 07 09 12 16 17 18 19 20

Colofon, Inhoud, Agenda HF, VHF/UHF Contest kalender Van het bestuur

FTdx-3000 in da house!! AM-Ronde in de regio Arnhem op VHF Portugal treedt op tegen illegaal radiogebruik De restauratie van Dwingeloo Radiotelescoop is voltooid België krijgt toegang tot 630 en 4 meter Nederlandse chemici ontwikkelen lithium in Bolivia Robotica DX Nieuws Vocalmaster PI2JUT nieuwe UHF-repeater Montagelijm is goede warmtegeleider Dunste glas ooit Wouxun 4-bands KG-UV950P ‘Onzichtbare’ wolkenkrabber Solarflux

Rondeleider: Jan PD0RSF Redactie / Websitebeheer: Jan PD0RSF Redactie: E-Mail [email protected] Club open op: Iedere woensdag 19:00 LT Iedere zaterdag 10:00 LT SRS Ronde: Iedere dinsdag 19:30 LT 145.2500 MHz, 433.175 MHz

Clubstation: PI9SRS Drogendijk 33 3205 LH Spijkenisse Website: http://www.pi9srs.eu http://www.qsl.net/pi9srs E-Mail [email protected] Huis frequentie: 145.2500 MHz Op zaterdag 145.3250 De SRS-Koerier verschijnt in: Februari April Juni Augustus Oktober December

Agenda / Activiteiten Kalender 05 Oktober 19 Oktober 19-20 Oktober 05 Oktober

4e NVHR-dag met ruilbeurs, Health Center Hoenderdaal Driebergen Rheintal Electronica beurs 2013 54e JOTA/JOTI 2013 4e NVHR-dag met ruilbeurs, Health Center Hoenderdaal Driebergen

02 November 14 November 17 November 21-24 November 30 November

AMRATO 2013 Apeldoorn Radioonderdelenmarkt Assen (Eelde) NVHR Reparatie en taxatie dag Hobby & Elektronik Stuttgart 2013 Interradio Hannover 2013

01 December 07 December 22 December

HAM Beurs Sint Truiden Dortmunder Amaterufunkmarkt 2013 Jaarlijkse Radiomarkt Bladel

PI9SRS Aktiviteiten 05 Oktober 19-20 Oktober

? 54e JOTA/JOTI 2013

Voor actuele informatie van de PI9SRS en meer landelijke activiteiten, zie onze agenda op de website: http://www.pi9srs.eu of http://www.qsl.net/pd0rsf

2

HF Contest Kalender Oktober-November

3

VHF/UHF Maandelijkse Contesten 1e 2e 2e 3e 4e 4e 3e

Dinsdag Dinsdag Dinsdag Dinsdag Dinsdag Dinsdag Zondag

1800-2200 1800-2200 1900-2200 1800-2200 1800-2200 1800-2200 0800-1100 0700-1200

144 MHz 432 MHz 50 MHz en hoger 1.2 GHz 50 MHz 2.3 GHz en hoger 144 MHz-10 GHz 432 MHz-10 GHz 432 MHz en hoger

LA/OH/OZ/SM/LY/ON/G LA/OH/OZ/SM/LY/ON/G VRZA Locator Contest LA/OH/OZ/SM/LY/ON/G LA/OH/OZ/SM/LY/ON LA/OH/OZ/SM/LY/ONnn Tsjechië Oostenrijk Duitsland

VHF/UHF Wekelijkse Contesten Elke dinsdag Elk Weekend

1900-2100 Za 1300-1700 Zo 0600-1000

144 MHz-10 GHz 50 MHz 50 MHz

Berlijn Italië ARI Italië ARI

Van het bestuur Door Dirk PA3DHR

Beste SRS leden, hier dan weer een berichtje en informatie van het SRS bestuur Namens het SRS bestuur dank ik iedereen die met belangstelling toch de koerier weer elektronisch heeft gelezen en/of heeft uitgeprint. Toch wilde ik de aandacht er op vestigen dat het voor iedereen mogelijk is om een stukje in onze Koerier te schrijven. Ik kan me zo voorstellen dat ook anderen zijn geïnteresseerd in de knutsel praktijken met antennes of andere projecten en dat zal Jan PD0RSF zeer op prijs stellen. Ik zelf ben momenteel erg druk met het afmaken van een reeds gedeeltelijk gemodificeerde HF versterker de FL-2100-Z van Yaesu. De originele buizen zijn vervangen door de GI7B buizen uit Rusland. T.z.t. zal ik wel een reportage van de modificatie in de Koerier plaatsen. Inmiddels zitten de meeste vakanties er weer op en is iedereen weer terug op het home QTH. Tenslotte is vakantie een rust periode in het arbeidsproces maar over het algemeen is de inspanning die geleverd wordt tijdens de vakantie dikwijls behoorlijk. Het wandelen of fietsen is meestal de hoofdmoot en sommigen komen ook afgeslankt terug HI. Natuurlijk bij de meeste heeft de set ook nog regelmatig aangestaan om o.a. met het thuisfront contact te houden en zijn enige type antennes uitgeprobeerd met mogelijk wissellende resultaten. Natuurlijk spelen condities ook een enorme grote rol bij de behaalde resultaten. Dus ook dat zou bijvoorbeeld een prachtig verhaal kunnen opleveren. De Jota cross zal dit jaar in een gewijzigde vorm plaats vinden, mede ook door de belangstelling, is er besloten om op vrijdag avond 4 en zaterdag morgen 5 oktober de Scouts middels instructie en een oefening

met een spel te laten wennen aan de radio zend/ontvangers en hoe deze te bedienen en wat er zoal draadloos aanhangt HI. Natuurlijk zal er gelijktijdig aandacht worden geschonken hoe men zich op de amateur banden dient te gedragen en welke regels er over het algemeen gelden. En natuurlijk voor welke informatie de tegen stations tijdens de Jota bijvoorbeeld belangstelling hebben. Op vrijdag 18 en zaterdag 19 en zondag 20 oktober zal de Jota weer worden gehouden en zal PI9SRS/J te werken zijn. Zoals gebruikelijk zijn er stations op VHF en HF actief en zijn we in phone en in digitale modes te werken. De Scouts zullen zich weer in verschillende groepjes verdelen en zich bij de operator van het betrokken station melden. Zoals gebruikelijk is er ook weer een soldeer project bedacht en het looplicht dit jaar is voor de SRS leden bij Paul PA3DB te bestellen tegen betaling van de kosten. Dit jaar kost het pakketje 4.60 Euro en dit kun je storten op de SRS rekening of contant aan Paul betalen voor 17 oktober. Details voor de Jota volgen nog op het publicatie bord. Het is dit jaar 2013 en meestal is 13 bepaald geen geluksgetal en of het waar is of niet overal moet dit jaar alles minder en gaan dingen niet goed of veranderen zaken enorm met even zoveel problemen. Ook bij de SRS stam is er een verloop van het leden bestand met de meest uit een lopende redenen. Toch blijft onze stam nog steeds de groep met de meeste leden. Weliswaar zorgen de nieuwe machtigingsvoorwaarden voor wat beperkingen maar we hebben toch nog vele mogelijk heden om de radio hobby in al zijn facetten te bedrijven en de PI9SRS call in de lucht te houden. Dus gebruik de radio spullen, op woensdag avond en de zaterdagen dat we open zijn, er zijn vele stations in de wereld die met ons QSO willen maken. We wensen iedereen weer veel lees plezier in deze Koerier. De Dirk PA3DHR

4

FTdx-3000 in da house!!

Of dat op het konto van de FTdx-3000 bij te schrijven is betwijfel ik, de Acom 1011 én de recent verbeterde 80/40 end-fed zullen daar ook een bijdrage aan hebben geleverd denk ik. Uitgangsvermogen was op dat moment een bescheiden 200 – 300 Watt (25W in). Ik meen dat ik de bandbreedte instelling nog niet had veranderd, die is default 300 – 2k7 Hz. Ik had geen microfoon EQ of compressie aanstaan. Volgens mij heb ik later de bandbreedte ingesteld op 100-3000 en 300WB en ben ik met de microfoon EQ gaan spelen; een brede dip rond 100 Hz, een smalle dip rond 1 kHz en een lichte brede boost rond 2k4 Hz. Hans, PA3HGT, was zo vriendelijk een stukje op te

Door Pleun PA3HHO Nou, gisteren mijn nagelnieuwe FTdx-3000 (S/N september 2013) opgehaald in Maarssen bij www.hamshop.nl. Ik kan me voorstellen dat wanneer je niet gewend bent aan de Yaesu menu kretologie, er best sprake kan zijn van een “steep learning curve”, maar binnen een uurtje maakte ik mijn eerste QSO’s al en kreeg ik meteen “unsollicited compliments” over zowel signaalsterkte als modulatie. Marcus had me gewaarschuwd voor wat rariteiten (als

Citroënrijder ben ik wel wat gewend), b.v. dat wanneer je menuwaardes in wilt stellen de cursortoets naar boven een lagere waarde geeft en vice versa. Volgens mij gewoon een bugje en gelukkig kun je die waardes ook gewoon instellen met de CLAR/VFO-B draaiknop (zoals ik gewend was op de FT-2000), geen vuiltje aan de lucht dus. Virtual com poort drivertjes geinstalleerd, HRD op standje FTDX-5000 en gaan met die banaan. De meeste bloemen kreeg ik van Kevin, operator van clubstation MX0HFC op 40m én van Bob, operator van hetzelfde clubstation maar dan op 80m. Op een gegeven moment wat ik daar over S9+60 dB (op 80m). ___________________________________________

nemen hoe het op zijn TS-990 overkwam. Ik vind het niet verkeerd maar je merkt inderdaad dat bij grotere bandbreedte het hoog te weinig prik heeft, terwijl de Rode Procaster toch echt geen “doffe” microfoon is wanneer je ‘m in een normaal mengpaneel prikt. Ik ga het denk ik toch eerst maar eens met een wat smallere bandbreedte (nu 200 – 2k8 Hz) proberen zonder processor en EQ. De lovende woorden kreeg ik volgens mij met standaard instellingen, dat zou dan 300 – 2k7 geweest zijn zonder processor en EQ. Misschien dat ook nog maar eens proberen. Ik heb nog wel meer bevindingen, maar die beschrijf ik later wel weer. ___________________________________________

AM-Ronde in de regio Arnhem op VHF Door HAM Nieuws Sinds enkele maanden houden zendamateurs in de regio Arnhem tweewekelijks een AM ronde op de 2-meter band onder leiding van Ben (PA2OLD) met de clubcall PI4ANH. Vanavond vind deze twee-wekelijkse ronde voor de 9e keer plaats. De ronde start om 21.00 uur op de frequentie 144.575 Mhz. Luisteramateurs kunnen zich via e-mail aanmelden. Meeluisteren kan ook online voor mensen die te ver van Arnhem af wonen. Meer informatie is te vinden op de website van PA2OLD.

5

Portugal treedt op tegen illegaal radiogebruik

De restauratie van Dwingeloo Radiotelescoop is voltooid

Door PI4RAZ

Door CAMRAS Donderdag 12 september jl. heeft de eerste oplevering plaats gevonden van de restauratiewerkzaamheden van het rijksmonument Dwingeloo Radiotelescoop. Nadat alle betrokken partijen akkoord gingen met een aantal restpunten waaronder nog de railbaan werd het proces verbaal van eerste opneming door de directie (Holstein Restauratie Architectuur), de opdrachtgever (ASTRON) en de aannemer (MultiPaint) ondertekend. Alle aanwezigen maakten gebruik van de gelegenheid om elkaar te bedanken voor de prettige en inspirerende manier van samenwerken.

Jose Francisco CT4AN, de nationale coördinator voor intruders, meldt dat het Portugese AT actie ondernomen heeft tegen illegaal gebruik van radiofrequenties. Het is de tweede keer dat agentschap ANACOM en de Portugese Maritieme Politie optreden tegen illegaal radiogebruik en de daarbij behorende storingen. De Portugese Maritieme Politie, een onderdeel van de Portugese marine, en het Portugese agentschap ICPANACOM voerden een gezamelijke actie uit die resulteerde in de inbeslagname van radio-apparatuur en zware boetes voor 10 bezitters van de apparatuur. Naast het kwijtraken van de apparatuur kregen deze eigenaren boetes die op kunnen lopen tot 1250€. Volgens een Portugese krant werd apparatuur in beslag genomen op 28 vaartuigen en 29 walstations, zowel ter zee, ter land als in waterwegen. Volgens de authoriteiten was de aanleiding voor de actie een reeks klachten over storingen aan legale gebruikers van de frequenties, zoals radio amateurs, luchtvaartband, scheepvaart frequenties, maritieme diensten en commerciële radio frequenties. Overigens lijkt het vooral vissers aan de anus te oxideren welke frequenties zij voor hun onderlinge communicatie gebruiken. Volgens de Regio 1 Nieuwsbrief maken zij zich veelvuldig schuldig aan misbruik van frequenties die niet voor hun bedoeld zijn. Dat is schering en inslag in de zuidelijke landen, maar ook Nederlandse vissers zijn gehoord op 3520kHz in USB. Vissersboten zijn nu eenmaal bewegende doelen, dus als je ze al uitgepeild krijgt, zijn ze weg tegen de tijd dat je een (marine)vaartuig ter plekke hebt. De actie is toe te juichen, maar waarschijnlijk slechts een druppel op de gloeiende plaat. Naast het misbruik door vissers is in het rapport tevens te lezen dat er in toenemende mate gebruik gemaakt wordt van 2m FM door Spaanse taxi-netten op de Canarische Eilanden, Spaanse (alweer) visserij in de Golf van Biskaje maar ook door privé-personen in Duitsland. Daarnaast is er sinds augustus een toenemende militaire activiteit merkbaar op de banden (door de problemen in Syrië?), met b.v. dagelijk Russische Over The Horizon (OTH) radar tussen 3700 en 3800kHz, Ukraïnse veiligheidsdienst op 10.120 in AM en 21.060 in BPSK, Iraanse OTH radar tussen 28.000 en 29.700, Russisch militair breedband verkeer op 21.000 etc.

Namens de vrijwilligers van CAMRAS dankte Cor Veldman voor de bijzondere prettige manier van samenwerken tussen de CAMRAS vrijwilligers, de directie, de uitvoerders en de projectleider Peter Bennema. Cor: “Natuurlijk ging er wel eens wat mis en waren de meningen wel eens verschillend, maar alle vrijwilligers kijken met waardering terug op deze bijzondere periode en op het resultaat.” Namens het bestuur van CAMRAS sprak Wim de Vries zijn dank uit voor deze schitterend uitgevoerde restauratie. Wim: “Een schitterende verflaag en daaronder zit geen spatje roest meer! De roestvorming en het gevaar dat als gevolg daarvan de constructie het niet meer zou houden, waren onze grootste zorgen. De vrijwilligers van CAMRAS konden dat onmogelijk repareren. Vandaar dat zij begonnen met het weer in beweging krijgen van de radiotelescoop, met de ontvangers en met het maken van de benodigde software voor besturing en signaalverwerking. Uiteindelijk leverde alle inspanning en publiciteit op dat de telescoop rijksmonument werd met dit als resultaat.” CAMRAS is blij dat alle partijen deze unieke restauratie tot stand hebben gebracht en gaat nu weer vol enthousiasme over tot de orde van de dag: het verder inrichten van de waarneemruimte en de focusbox, het gebruiken en het beschikbaar stellen van de radiotelescoop aan allerlei doelgroepen en het onderhouden van de telescoop. De verwachting is dat ASTRON en CAMRAS de officiële heropening voor begin volgend jaar plannen. Bron: camras.nl

6

België krijgt toegang tot 630 en 4 meter

Nederlandse chemici ontwikkelen lithium in Bolivia

Door HAM Nieuws

Door cdfund

De Belgische toezichthouder BIPT heeft bekend gemaakt dat houders van een HAREC vergunning toegang krijgen tot de 630-meter en 4-meter band. Voor de laatste band geldt echter wel dat dit uitsluitend na melding is. Het maximaal toegestaan vermogen voor de 630-meter band is 5 Watt EIRP. Voor de 4-meter band bedraagt het maximum toegestaan vermogen 50 Watt ERP. Met deze wijziging zijn de frequentiebanden gelijk getrokken aan de besluiten die eerder op de World Radio Conference genomen zijn. Vanaf nu zijn deze geharmoniseerd en hebben Belgen ook toegang tot deze nieuwe frequenties. BIPT merkt echter wel op dat deze toegang enkel voor HAREC houders van toepassing is. “ Om de A-vergunning (ook de HAREC-vergunning genoemd) aantrekkelijk te houden is het gebruik van deze frequentieband voorbehouden aan de houders van een dergelijke vergunning.”, zo valt in het besluit te lezen. Aangezien de frequentiebanden 70,1900-70,2000 MHz en 70,4000-70,4125 MHz door de professionele gebruikers verlaten zijn en omdat de rest van de 70 MHz-band volstaat om te voldoen aan de zeldzame nieuwe aanvragen, is het mogelijk om de radioamateurs een ruimere frequentieband toe te wijzen. Zo wordt als frequentieband nu 70,1900-70,4125 MHz gekozen in plaats van 70,2000-70,4000 MHz. Deze toewijzing is secundair; de radioamateurs mogen dus geen bescherming vragen ten opzichte van professionele diensten die eventueel nog altijd in dienst zouden zijn in het buitenland. Omdat er geen klachten zijn over storingen in de band 70,2000-70,4000 MHz is het ook mogelijk om het toegestane vermogen te verhogen tot 50 watt uitgangsvermogen van de zender in plaats van de huidige 10 watt en dat voor de frequentieband 70,1900-70,4125 MHz. Daarbij kan worden opgemerkt dat Nederland een dergelijk vermogen al heeft toegestaan en dat deze keuze geen moeilijkheden lijkt op te leveren.

Volgens een artikel in de Telegraaf van vandaag gaat de Boliviaanse regering gebruik maken van Nederlandse kennis om haar grote reserves aan lithium toe te passen in de lucratieve oplaadbare accumarkt. Lithium is een zeer belangrijk bestanddeel van de nieuwste generatie oplaadbare accu’s voor hybride voertuigen en elektrische auto’s, een markt die sterk in opkomst is. Het heeft als voordelige eigenschappen dat het een zeer hoge energiedichtheid heeft, een groot vermogen kan leveren en meer duurzaam is dan bestaande metalen zoals nikkel. Ook is het milieuvriendelijker. Al jaren is bekend dat Bolivia enorme voorraden lithium in de grond heeft. Deze worden in Zuid Amerika gewonnen uit zogenaamde brines, grote zoutmeren waaruit middels evaporatie het belangrijke metaal gewonnen kan worden. Lithiumwinning in Bolivia heeft echter twee problemen. De eerste is van politieke aard – de overheid ziet lithium als een strategisch goed en heeft de winning ervan genationaliseerd. De opbrengsten ervan moeten ten goede komen aan het bestrijden van armoede in Bolivia. Echter, zelf beschikt het land niet over grote technologische kennis van mijnbouw, laat staan van chemie. Beiden zijn hard nodig. Ten tweede bevatten de brines in Bolivia veel magnesium, een element dat moet worden verwijderd om de hoge zuiverheid die nodig is voor oplaadbare accu’s te kunnen produceren. De combinatie van deze twee factoren zorgt ervoor dat het Boliviaanse lithium als problematisch wordt beschouwd, en geologen de voorraden niet willen rekenen tot wereldreserves. Eerst moet er een economisch haalbaar winningsproces worden ontwikkeld. Of dit gaat lukken is sterk afhankelijk van de mate waarin de Bolivaanse regering de juiste hoeveelheid geld en specialisten weet aan te trekken, die met de juiste urgentie aan het project werken. Bolivia heeft Zuid Korea een 50% aandeel gegeven in het project, en dit heeft gezorgd voor een succesvolle extractie van lithium in het laboratorium. Pas als dit op grote schaal ook succesvol blijkt te zijn kan de opwerking tot de begeerde toepassing in accu’s plaatsvinden. Voor deze laatste stap zullen onderzoekers van de TU Delft de Bolivianen gaan instrueren, waarna Nederland mee mag dingen naar de grote investeringen die Bolivia wil doen om een zelfstandige lithiumindustrie op te bouwen. Overheden zijn over het algemeen slechte mijnbouwers en innovators, en er wordt sterk getwijfeld of het problematische Boliviaanse lithium

Het besluit van BIPT is te lezen op haar website. Bron: hamnieuws.nl

7

ooit gewonnen gaat worden tegen kosten die zullen zorgen voor een concurrerende Boliviaanse lithium industrie.

Qua volume in verhouding natuurlijk verwaarloosbaar, maar ook maritiem dringt het gebruik van Lithium nu toch echt door. Zo produceert het Amerikaans/Duitse ithium TechCorp / Gaia GMBH Lithium battery-packs voor de onderzeeboot-dienst van de Duitse marine.

Lithium en de voorraden Hebben net autofabrikanten als GM, oyota, Mercedes, Nissan, Renault, Mitsubishi en Volkswagen besloten

Ook in de recreatiesector waren er op BOOT Düsseldorf 2009 wel vier boten met in Lithium opgeslagen elektrische energie aan boord. Fabrikanten: het Duitse Torqeedo en het Zwitserse ERUN. De laatste firma claimt dat haar oudste nu elf jaar oude pakketten nog steeds in de vaart zijn. En leverde de batterijen voor bovenstaande Julika 660 die er een uurtje met 35 km/u mee kan varen (topsnelheid 45 km/u). In maart 2009 komt het Nederlandse Mastervolt met haar Lithium Ion packs op de markt. De daarin toegepaste Lithium cellen betrekt zij overigens van een overzeese producent.

voor hun "Hybrids" gebruik te gaan maken van batterijen op basis van Lithium, ontdekt president Morales, dat hij nu de "Lithium-sheik van de wereld is". Althans dat valt op te maken uit artikelen die verschijnen over dit Boliviaanse staatshoofd. Niets mis mee natuurlijk als een land een faire prijs voor z'n bevolking uit exploiratie van haar natuurlijke rijkdommen nastreeft. Echter Bolivia beschikt wel over bijna de helft van de geschatte wereldvoorraad. Lithium is er ook nog betrekkelijk eenvoudig te exploireren. 't Ligt er onder een zout woestijn hoog in de Andes. De rest van de wereldvoorraadjes liggen verspreid in Bolivia's buurlanden en in de rest van de wereld met een accent op Tibet. Met zijn al eerder doorgevoerde nationalisatie van bodemschatten zit Morales dus nu "in the worlds driver's seat" waar het gaat om de productie van Lithium nodig bij de grootschalige overschakeling naar elektrische of hybride auto's. Inmiddels heeft hij aangekondigd het "delven" en vervolgens de zuivering van ... tot en met productie van Lithium batterijen in Bolivia zelf ter hand te willen nemen. Tegen het eind van 2009 moet de eerste staat's (capaciteit per jaar 40 ton) proef-raffinage fabriek in bedrijf komen. Daarna zal een grote fabriek met een capaciteit van 20.000 ton lithiumcarbonaat per maand worden gebouwd. Verwacht wordt, dat de vraag naar Lithium de komende jaren zal vervijfvoudigen, al is het wel plezierig, dat het recycelbaar is. Was niet één, van de overigens vele, overwegingen achter transitie naar elektrisch/hybride rijden de "oil indepence"? Dit leidt onherroepelijk tot een nieuwe afhankelijkheid, namelijk die van Lithium.

Nu is een Lithium batterij pakket in aanschaf weliswaar extreem duur. Maar dankzij het grote aantal laadcycli komt 't echter in het gebruik * wel heel in de buurt van kwaliteits AGM batterijen. Zeker als je rekening houdt met 't feit, dat dankzij slechts een derde van het gewicht, het pakket in een boot ook weer iets kleiner kan zijn. * Wij rekenen dan met het totaal aantal gedurende de levensduur (=cycli) "door een pakket af te geven aantal kWh's". Het laatste nieuws maakt echter duidelijk, dat er echt iets aan de hand is met de verwachting bij de industrie omtrent de prijsvorming en beschikbaarheid van 't Lithium als er straks breed E-cars en Hybrids geproduceerd gaan worden. Toyota, dat tot nu toe bij Nikkel/Metaalhydride battery packs gebleven was en pas recent voor overschakeling naar Lithium heeft gekozen, heeft nu bekend gemaakt een onderzoeksprogramme te zijn gestart naar: "The battery chemistry beyond Lithium"! Het andere nieuws komt van het Chinese BYD (Build Your Dreams). BYD van oorsprong batterijfabrikant, bouwt nu ook E-& Hybride auto's en komt hiermee eind dit jaar naar Europa (Nederland). BYD heeft een Lithium batterij LiFePo ontwikkeld die nog maar een achtste van de hoeveelheid Lithium bevat van de Lithium batterijen zoals ze tot nu toe geproduceerd werden en die dan ook nog maar de helft kost. Is dit moraliserend? Dit artikel is mede gebaseerd op publicaties in EV/World 09.5.

8

Robotica

Nut versus fantasie

Door Sven de Jong Mensen zien robots pas sinds honderd jaar als werkers die ons taken uit handen nemen. Dit is niet toevallig. Het woord ‘robot’ zelf betekent ‘slavenarbeid’ en is pas sinds 1920 gekoppeld aan het beeld van de mechanische dienaar. Voor die tijd waren robots slechts leuke apparaatjes die levende wezens imiteerden en heetten ze automaten. Het lijkt er dus op dat de belangrijkste eigenschap van een echte robot is dat deze voor de mens werkt. Die filosofie zien we vooral terug in de fabriek, om precies te zijn aan de lopende band. Robotarmen doen saai, eentonig werk met een enthousiasme en precisie die menselijke arbeiders al na een uur niet meer kunnen opbrengen. Maar de fantasie van robotbouwers staat niet stil. Mechanische dieren en mensen spreken nou eenmaal veel meer tot de verbeelding dan een enkele arm die vaak niet eens over vingers beschikt. Met de enorme technologische vooruitgangen van de afgelopen vijftig jaar krijgt fantasie langzaam de kans om werkelijkheid te worden. Maatschappelijk nut lijkt niet langer de belangrijkste voorwaarde te zijn voor een robot. Sterker nog, een speelgoedhondje voldoet meer aan ons beeld van een robot dan een tienarmige operatierobot die, ja, aan de lopende band mensenlevens redt.

Van eenarmige fabrieksrobots tot de mensvormige ASIMO, robots zijn overal. Toch staat het onderzoek naar robots na tientallen jaren eigenlijk nog steeds in de kinderschoenen. Het Kennislink dossier ‘Robotica’ laat zien welke soorten robots er allemaal zijn, waar ze vandaan komen en hoe mechanische wezens in onze maatschappij passen. En natuurlijk beantwoordt het de vraag: wat is een robot eigenlijk? Robots zijn populairder dan ooit. Vooral in Japan, waar fanatieke robotbouwers bijvoorbeeld kampioenschappen organiseren om uit te maken wiens robot de beste vechtrobot ter wereld is. Dit kampioenschap is een leuk voorbeeld van de uiteenlopende taken waarvoor robots geschikt zijn. Ze bouwen auto’s, bespelen muziekinstrumenten en verkennen zelfs andere planeten. Toch lijkt het wel alsof we tegenwoordig elke machine die een beetje autonoom is het predicaat ‘robot’ meegeven. Klopt dat wel? Is een stofzuiger die zelf rondjes rijdt door het huis een echte robot of een radiografisch bestuurbaar autootje met een te hoge dunk van zichzelf? Mag je een apparaat eigenlijk een robot noemen als het niet op een mens lijkt? Om die vragen te beantwoorden moeten we eerst weten waar het begrip ‘robot’ vandaan komt. “En de mens schiep de robot…”

Ze klagen nooit, ze staken nooit Industriële robots zijn vaak de simpelste robots uit de robotfamilie. Hoewel ze er zeer divers uit zien beschikken ze allemaal op zijn minst over deze vijf onderdelen: sensoren, effectoren, actuatoren, processoren en armen. De fabrieksrobots hoeven ook niet ingewikkeld te zijn. Ze krijgen immers één klusje te doen dat vaak bestaat uit maar één handeling. Maar die handeling moet wel telkens op dezelfde, perfecte manier worden uitgevoerd. Dit soort industriële robots vindt je op de meest uiteenlopende plaatsen terug: bij het laden en lossen van containerschepen tot het routinematig behandelen van keelkanker. Zelfs in ons eigen huis zien we deze robots steeds vaker terug.

Wikimedia Commons Een wereld zonder robots klinkt ontzettend ouderwets. Zou het je verbazen als je hoorde dat mechanische wezens al meer dan tweeduizend jaar oud zijn? Sinds de Griekse oudheid bouwen uitvinders al mechanische eenden, hanen en poppen. Deze automaten legden het grondwerk voor de robots zoals we die vandaag de dag kennen. Duizenden jaren lang was de ‘robot’ slechts een houten mechaniekje dat een kunstje deed, maar het niet haalde bij het evenbeeld van vlees en bloed. De afgelopen honderd jaar begon het idee van een realistische, mensachtige ‘robotslaaf’ steeds realistischer te worden. Filosofen en science fiction schrijvers stelden de vraag: “mogen we robots eigenlijk wel als slaven behandelen?”. Vooral de laatste categorie bedacht een hele reeks interessante antwoorden.

9

De robothand is een ander voorbeeld van de wens om mensen na te bouwen. Robots krijgen zelfs al hersencellen van levende wezens mee in hun ontwerp. Bedrijven als Honda rapen al deze technologie samen in één robot om te laten zien wat er dat een robotmens geen toekomstdroom meer is.

Tot in de diepste oceanen Buiten de fabriek en het laboratorium wordt de klus voor robotbouwers een stuk lastiger. Hier past de omgeving zich namelijk niet aan de robot aan, zoals in de fabriek gebeurt. In plaats daarvan moet de robot zelf tal van onverwachte situaties het hoofd bieden. Dat gaat verder dan een straatje oversteken: robots verkennen ons lichaam via de bloedvaten en de darmen, ze duiken geheel zelfstandig diepe oceanen in om bijvoorbeeld bodemschatten te zoeken. Robots gaan zelfs de ruimte in. Ze verkennen de planeet Mars waar ze voor ons op zoek gaan naar leven. Al die klussen leiden tot hele originele robotontwerpen.

Een knap koppie is niet langer genoeg Met zoveel verschillende soorten zelfstandige apparaten is de term ‘robot’ tegenwoordig bijna te breed om te bevatten. Is het door mensen gebouwd? Beweegt het zonder onze hulp? Dit lijken de enige criteria te zijn om de titel robot te verdienen. Maar langzaamaan steekt een nieuwe voorwaarde de kop op. We verwachten steeds vaker dat een robot ook nog slim is. Een mechanische hond die alleen maar in een cirkeltje kan lopen is technisch gezien een robot. Maar zet er een robothond naast die met zijn staart kwispelt als hij je ziet en blaft als de deurbel gaat, dan is de eerste hond meteen een stuk minder indrukwekkend. Hoe komt dat? Simpel, de tweede hond gedraagt zich zoals we verwachten dat een hond zich gedraagt. Zelfs al is hij niet echt. Intelligent gedrag wordt steeds vaker een regel dan een uitzondering voor robots. Het is een lastige tak binnen de robotica. Maar degene die een robot kunstmatige intelligentie mee kan geven zal er in elk geval een stuk meer van verkopen dan zijn concurrenten.

De fantasie voorbij foto NASA Soms gaat wetenschap niet zozeer om het uitvinden van nuttige dingen. Soms hebben onderzoekers gewoon een cool idee voor een originele robot. In de categorie robotdieren zijn er slangen, mieren en zelfs sprinkhanen. Andere robot lopen over zand of rollen heuvelopwaarts in wielvorm. Sommige robots spelen zelfs al een sterk staaltje voetbal. De meeste van dit soort projecten vinden uiteindelijk wel een toepassing. Tot die tijd resulteren deze ideeën in robots waar de wetenschappers als tienjarige jongens van dagdroomden.

Wall-E zelf doen! Foto Pixar De eisen die onderzoekers stellen aan kunstmatige intelligentie worden steeds hoger. Toch staat vooral dit deel van de robotica nog in de kinderschoenen. Het menselijk brein is namelijk lastig na te bouwen. Emoties lijken nog moeilijker. Hoe kan een mechanisch wezen immers gevoelens hebben? Toch is het handig als de robots zelf beslissingen kunnen nemen, vooral als er even geen mensen in de buurt zijn. Een voorproefje van de intelligente robot krijgen we vast in de vorm van een robotaap.

Het elektronische evenbeeld Foto Honda De grootste wens van de onderzoekers is natuurlijk om een werkende, niet van echt te onderscheiden mensvormige robot te bouwen. Maar in tegenstelling tot wat de meeste filmmakers ons willen doen geloven is die droom nog niet bepaald binnen handbereik. Dat houdt wetenschappers echter niet tegen om te proberen de dingen die ons mens maken na te bouwen. Lopende robots zijn zeer populair, met name aan de Technische Universiteit Delft.

10

Wiens brood men eet, wiens taal men spreekt Taalbegrip en spraak zijn onontbeerlijk voor een intelligente robot. Mensen communiceren nou eenmaal voor een groot deel met elkaar via gesproken taal, en zo willen we ook met onze robots omgaan. Een robotbutler die onze orders niet begrijpt is nou eenmaal niet zo goed in zijn werk. Onderzoekers staan dan ook voor twee aparte uitdagingen: een computer taalbetekenis bijbrengen en op een normale manier leren terugpraten. Lukt dat, dan is de dag niet ver meer dat robots niet van echt te onderscheiden zijn.

Foto Corbis Zijn wij als maatschappij daar eigenlijk wel klaar voor? Worden robots aantrekkelijk voor ons? Worden ze misschien zelfs onze liefdespartners? Of vinden we robots daarvoor te eng en onnatuurlijk? Ligt er een toekomst in het verschiet waarbij speciale robots de mensheid massaal uitroeien? Geloof het of niet, ook daar denken wetenschappers heel serieus over na. Bouw zelf een bot De robot is de ouderwetse definitie van mechanische dienaar snel aan het ontgroeien. Werkt het autonoom, dan noemen we het al snel een robot. Ook al kan het apparaat alleen maar op en neer springen. Daarnaast hoeft de robot niet op een mens of dier te lijken, zo lang het maar op een slimme manier zijn taak volbrengt. Toch zal de discussie over de precieze betekenis nog wel een paar jaartjes duren. Robotbouwers blijven immers met nieuwe modellen komen. Het is dan aan de rest van de wereld om te bepalen of het voldoet de eisen die wij stellen aan onze bots. Wat robotica dan ook moge zijn, het is in elk geval vreselijk spannend. De technologie wordt alleen maar beter, wat vervolgens weer de meest fantastische robots als resultaat heeft. Robots bouwen begint in Japan al een nationaal tijdverdrijf te worden. Ook het Westen ziet steeds meer mogelijkheden in deze tak van wetenschap. Dat uit zich onder andere in talloze wedstrijden, in Nederland en in het buitenland. Zo wordt jaarlijks de Robocup gehouden. Dit is een internationaal toernooi voor robotbouwers. Hier spelen robots voetbalwedstrijden tegen elkaar. Het doel? Voor 2050 een team robots bouwen dat een menselijk voetbalteam van de mat veegt.

Huishoudrobots en liefdesmachines Robotmensen en -dieren die intelligent genoeg zijn om zelfstandig te functioneren in onze maatschappij. Met al het werk dat wordt verzet binnen de robotica lijkt het slechts een kwestie van tijd voordat dit beeld werkelijkheid wordt. Maar dan? Er komt een dag dat technologie niet langer de grootste hindernis is voor de introductie van robots in onze maatschappij. Dan moeten we gaan nadenken of we het eigenlijk wel eens zijn met de rollen die robots spelen in onze levens. De mens fantaseert al eeuwen over een mechanische dienaar die nooit klaagt en niks anders hoeft dan een batterijtje op zijn tijd. Maar op het moment dat die fantasie werkelijkheid wordt lopen we onvermijdelijk tegen problemen aan die we niet hadden verwacht. Als de huishoudrobot begint te lijken op een echte huishoudster gaan we die ook zo behandelen, door het apparaat bijvoorbeeld te vertellen hoe onze werkdag was. Wellicht gaat deze ontwikkeling nog veel verder. Wat nou als bijvoorbeeld een robotminnaar zo goed is in bed dat de mens het nakijken heeft? Science fiction schrijvers confronteren lezers en bioscoopbezoekers al langer met dergelijke scenario’s. Iedereen krijgt zo de kans om zich voor te bereiden op de toekomst. Maar het blijft afwachten wat voor toekomst dat precies gaat zijn.

Ben je bij het lezen van dit dossier enthousiast geworden om zelf je eigen robot te gaan bouwen? Volg dan één van de links hieronder. In Nederland zijn verschillende clubs en wedstrijden waar aspiranttechneuten aan mee kunnen doen. Ga dan naar Kennislink.nl voor meer info.

Het is net een mens Grote kans dat robots over honderd jaar een normaal verschijnsel zijn. We zien ze huis, op straat en zelfs achter de kassa bij de Albert Heyn.

Bron: Kennislink

11

3DA---- Roger, ZS6RJ and others will be active as 3DA0ET from Swaziland on 18-27 November, including and M/2 entry in the CQ WW CW Contest. There will be three stations active on 160-6 metres CW and SSB, and a fourth station entirely dedicated to RTTY and PSK. The website for the 18-27 November 3DA0ET DXpedition to Swaziland is now up and runnig at www.swazidx.org. A survey (link on the homepage at the top on the right) is being run asking DXers some questions about where they need 3DA0ET the most. The organizers are looking for more team members, and "would like to have some great RTTY operators along". If interested please contact Roger ZS6RJ (roger.jones[@]vodamail.com) or Frosty (3da0cf[@]gmail.com).

C9---- A team from South Africa and the US (K1MM, K6TD, N1DG, N4XP, N9JA, NF4A, W6OAT, W6OSP, ZS6P, ZS6PJH and ZS6RI) will be active as C82DX from Xai Xai, Mozambique on 15-22 October.

They will operate CW, SSB and RTTY on 160-6 metres, with a focus on the low bands. QSL via Club Log's OQRS (direct and bureau) and LoTW (six months after the conclusion of the DXpedition). Traditional direct requests should go to C82DX, P.O. Box 333, Bethlehem GA 30620. USA. Further information can be found at www.c82dx.com

9A---- Croatia is set to become the 28th member state of the European Union on 1 July. To celebrate the accession, the Radio Club Grada Zaboka has been active as 9A28EU for about three months and will continue until the end of the year. Also, Croatian amateurs can apply for "28" to be added to their ordinary prefixes, and use these special prefixed callsigns (9A280AAA-9A289ZZZ) between 1 July and 31 December: for instance, 9A2AA will become 9A282AA.

CY0---- Rick, AI5P will be joining Gary, VE1RGB and Murray, WA4DAN for the 1-11 October CY0P DXpedition to Sable Island (NA-063) [425DXN 1143]. They will operate CW, SSB and RTTY on 16010 metres. Bookmark www.cy0dxpedition.com for updates. DL---- Special station DL50FRANCE will be active until the end of the year, to celebrate the 50th anniversary of the Elysee Treaty, the Treaty of Friendship that set the seal on reconciliation between France and Germany. QSL via DK8VR.

BY---- CAMSAT (AMSAT China) will hold "a big DX party" from the outskirts of the city of Dunhuang in northwestern China (Zone 23, WWL NM79aw) on 19-28 October. Alan, BA1DU and a very large group of operators coming from all over the country will be active with four well equipped stations: one for 2 and 6 metres, one for 70 centimetres and two for 160-10 metres. Meteor Scatter and EME activity will be emphasized (this will include participation in the ARRL EME Contest), as well activity on the low bands. Special callsign BJ9TA will be used for operating above 50 MHz and on the low bands, while BY9GA/9 will be used for the other bands and for participation in the CQ WW SSB Contest. QSL via BA1DU.

E5---- Fabio, IZ0YIV will be active holiday style as E51YIV from the South Cook Islands in October. He will operate SSB and digital modes mainly on 20, 17 and 15 metres from Rarotonga (OC-013, 9-13 October) and Aitutaki (OC-083, 13-17 October). QSL via home call, direct or bureau, LoTW and eQSL.

C9---- Antonio EA4GBA will operate SSB as C91BGA from Mozambique starting on 27 June through December. QSL direct to home call.

12

EI---- Throughout 2013 Irish families and clans will be coming together in thousands of events, both on the island and around the globe, to celebrate their history and heritage in a unique event called

G---- Members of the UK HQ team (GR2HQ) will be active as G100C (or, depending on the station location, GM100C, GW100C, GJ100C etc) during the weekends throughout 2013. This callsign is partly to provide essential pile-up training for the national team and partly to celebrate the 100th anniversary of RSGB. All QSOs will be uploaded to LoTW, e QSL and Clublog as quick as possible after each weekend. Traditional QSL cards via M0OXO (please use his OQRS at www.m0oxo.com). Further information will be available at www.gr2hq.com/g_100c.htm

'The Gathering' (www.thegatheringireland.com). The special event callsign EI13CLAN will be active throughout the year and there will be a variety of awards and other activities, details of which will be posted on the Irish Radio Transmitters Society's website (www.irts.ie/thegathering). QSL via bureau or direct to the QSL manager EI6AL.

HA---- Celebrating the 30th anniversary of club station HG1S, special callsign HA30S will be in use until the end of the year. More information on qrz.com HB9---- HB30OK is the special callsign the Tera Radio Club will use throughout 2013 to celebrate their 30th anniversary. QSL via HB9OCR, direct or bureau. Information on the relevant award can be found on qrz.com

FH---- Silvano I2YSB, Vinicio IK2CIO, Angelo IK2CKR, Marcello IK2DIA, Stefano IK2HKT, Gino IK2RZP, Alberto IZ2XAF and Mac JA3USA will be active on 160-6 metres as TO2TT from Mayotte (AF027) on 3-17 October [425DXN 1143]. QSL via I2YSB (direct) or IK2CIO (bureau) and LoTW. Further information, including real-time logsearch, QSLling details and OQRS for direct cards, can be found at www.i2ysb.com/idt. The pilot stations will be IK7JWY and (for 6m) IK0FTA; there will be a dedicated forum on www.hamradioweb.org.

HK0---- A multi-national team from DX Friends (EA1SA, EA2RY, EA5RM, EA7AJR, EA7KW, F6ENO, F8ATS, F9IE, HK3CW, HK6F, IN3ZNR and RG8K) will be active from San Andres Island (NA033) 1-10 November. Callsign TBA. They will operate CW, SSB and RTTY on 160-6 metres with at least four stations at the same time on different bands and modes. QSL via EA5RM. Bookmark www.dxfriends.com/SanAndres2013/ for further information and updates, including (in due course) logsearch and OQRS.

FO---- Jean-Marc, F5LCI is working on Hao Atoll (OC-066), French Polynesia until 8 November. He operates QRP as FO/F5LCI on 40-10 CW and JT65JT9. QSL direct to home call. G---- Celebrating the Radio Society of Great Britain's centenary, special event stations callsign Gx100RSGB (where "x" is replaced by the secondary location identifier, M, W, I, D, U and J as appropriate) will be used from 1 January through 31 December 2013 from a number of different locations in the UK. The licence plan approved is for thirteen 28 day periods, allowing each RSGB Region to operate the special event station. Between 1 and 28 January look for G100RSGB from North West England and for GD100RSGB from the Isle of Man (on 20-21 January). Further information can be found at www.rsgb.org/centenary

J3---- JA1MZL (AE6AU), JH1ROJ (KG8XV), JJ1LIB (N1GO), JN1RVS (K6NAO) and JN3NFQ (K1GI) will be active from Grenada on 21-29 November. They plan to operate CW, SSB and digital modes on 160-10 metres, and to participate in the CQ WW CW Contest. "We are negotiating with NTRC to obtain the special event call sign for our operation", Isao JH1ROJ says. A dedicated website is under construction. QSL via JA1HGY (OQRS to be activated on Club Log) and LoTW.

13

J8---- A polish team (SP2EBG, SP3CYY, SP3GEM, SP6EQZ, SP6IXF, SP9FOW and SP9PT) will be active as J88HL from St. Vincent (NA-109) on 17-29 November. They will have at least three stations active 24/7 on 160-10 metres CW, SSB and RTTY, with a serious effort on the low bands. They will also have equipment for 6 metres. QSL route to be announced; logsearch and OQRS on Club Log. Bookmark http://j88hl.dxing.pl/ for updates.

cooperation with the local hams to assist them in any needs and improve their knowledge and skill in the Amateur Radio world". Further information will be available in due course. A dedicated website is under construction at www.mdxc.org/bangladesh2013 S5---- Commemorating the 300th anniversary of the Tolmin Peasant Uprising of 1713, members of the Radio Club SOCA Tolmin will be active as S5300TP throughout 2013. QSL via S59DAP, bureau preferred.

JA---- Mitsuo JA1UNS, Suehiro JI1PLF, Takeo 7L4PVR, Hisashi 7N1GMK and Kazuhiko 7N4VPS will be active as homecall/1 from Hachijo Island (AS043) on 18-21 October. They will operate CW, SSB and RTTY on 160-6 metres. QSL via home call, direct or bureau.

SV8---- A team of eight operators from Germany (Rich DK8YY, Hansi DL1AOB, Dieter DL1AWD, Ralf DL3JJ, Dan DL5SE, Felix DL6JF, Lu DL8ALU and Eddy DM5JBN) will be active as SW8YY from the island of Zakynthos (EU-052) on 17-29 October, including entries in the Worked All Germany (WAG, 19-20 October) and CQ WW SSB contests. They will operate CW, SSB and digital modes on 160-10 metres. QSL via DH7WW, direct or bureau (OQRS on Club Log), and LoTW. Further information can be found at http://sw8yy.weebly.com/ TN---- Arie PA3A, Ad PA8AD, Angelina PA8AN and Marian PD1AEG will be active as TN2MS (callsign changed from TN5MS)from Pointe Noire, Republic of the Congo from 28 September to 11 October [425DXN 1153]. They plan to operate on 160-10 metres (plus 6 metres, if they are authorized) CW, SSB and RTTY, using three stations with amplifers and several beam and vertical antennas. The team will provide support and raise funds for a Mercy Ships Charity Project. This is the 4th DXpedition in cooperation with Mercy Ships (www.mercyships.org) after Liberia 2007 (5L2MS), Benin 2009 (TY1MS) and Sierra Leone 2011 (9L5MS). QSL via PA3AWW, direct (OQRS in the expedition's website) or bureau, plus LoTW after six months. Further information on the project can be found at www.tn2ms.nl

KH9---- The tentative dates for the K9W DXpedition to Wake Island are 5-19 October, with 7-18 October as QRV days (schedule based on Wake time, which is UTC +12 hours). The expedition's operating plan, QSL routes, propagation charts and other information can be found at www.wake2013.org ON---- Special event station OQ4CLM will be active from between 16 October and 15 November. The suffix stands for Canadian Liberation March, the annual event that celebrates the liberation of the Belgian town of Knokke on 1 November 1944. QSL via ON3AIM, direct or bureau. Further information on the activity and the relevant award can be found on qrz.com.

UA-ant.---- Nick, RW6ACM will be active as as RI1ANP from Russian Antarctic station Progress from 1 February until the end of year. QSL via RN1ON, direct or bureau.

OZ---- Special call OU1RAEM will be used from 1 January to 31 December to celebrate the 110th birthday of Ernst T. Krenkel, the legendary RAEM. QSL via OZ2CBA, direct or bureau. S2---- The Mediterraneo DX Club is organizing a DXpedition to take place from Bangladesh on 19-29 November. A team of 20-22 operators from 9 countries will be active on all bands and modes with several stations. The team aims at establishing "a real

14

VK---- Craig, VK5C E will be active as VK5CE/4 from Red Island (OC-255) (http://oc255.blogspot.com.au/) on 16-21 October. This IOTA group was activated only once back in 2002. The island is uninhabited; Craig will have to take two flights (4400 km) to reach Bamaga, where he will have "a local 4WD and fishing boat operator act as my DXpedition support person. He will pick me up from the Bamaga air strip, take me to the island, help me set up the tent and antenna and every couple of days he'll visit the island with fuel and water and just to make sure I'm safe". The cost of the DXpedition will be high, "and so the support of sponsors is really appreciated".

YN---- EA1ACP, EA1DVY, EA5FX, EA5HPX, EA5KM and EA7FTR will be active as H7H from Nicaragua on 1-16 October. They will operate SSB, CW and RTTY on 160-6 metres. QSL via EB7DX and LoTW. An OQRS will be available for direct and bureau cards. Further information can be found at http://nicaragua2013.com/ YV0---- The 4M5DX Group is organizing a DXpedition to take place from Aves Island (NA-020) sometime between 1 November 2013 and 28 February 2014. Eleven operators from Venezuela, Argentina, Finland and Spain will be active as YW0A on 160-6 metres all modes. QSL via EB7DX (OQRS for direct and bureau cards on Club Log) and LoTW. Bookmark www.avesisland.info for further information and updates.

W---- Mike AB5EB, Hector AD6D (XE2K) and Dragan K0AP will be active as K5T from Timbalier Island (NA-119) on 11-13 October. QSL via AB5EB.

Z3---- The Z3 prefix was issued to Macedonia (previously YU5) twenty years ago. To celebrate this anniversary, Z320RSM (for the Radioamateur Society of Macedonia) and other twenty-six Z320 callsigns (from Z320A to Z320Z) will be used throughout 2013. QSL via operators' instructions.

YB---- A team of 25 operators will be active as YB9Y from Pulau Brassi (OC-276, new one for IOTA) on 15-21 October. They will operate CW, SSB and digital modes on 160-6 metres. QSL via YB1GJS, direct and bureau. The website for the expedition is up and running at http://yb9y.com/ YB---- The YB9Y expedition to Pulau Brassi (OC276, new one for IOTA) [425DXN 1156] is now scheduled to take place on 20-28 October. While Steve W2FB is organizing fundraising from NA/EU (Paypal sbusono[@[gmail.com), Shu JN6RZM (jn6rzm[@]nifty.com) will collect Paypal donations to help providing a linear amplifier from 30 July until 31 August. It is also possibile to donate directly at the expedition's website (http://yb9y.com/).

15

Vocalmaster Door Allan Baker KG4JJH

16

Door Jan PD0RSF Een speech prosessor rond het IC SSM2166p. Het ziet er ingewikkeld uit het schema maar het valt wel mee. Wel was het een hele klus om er een veroboard van te maken. Het is dan ook zaak na het solderen alles eens goed na te kijken onder een loupe voor eventuele sluitingen. Even met een dun schroevendraaiertje of mesje tussen de banen krassen. Koperbanen moeten onderbroken worden onder de IC voeten en een paar componenten zoals onder C1 en R5. De drie potmeters zitten op de print wat wordt aan gegeven door de zwarte blokjes, maar je kunt ze natuurlijk ook met draad verbinden, eigen keuze. De verkrijgbaarheid van de SSM2166, Oa bij Mouser Electronics, Muco Amsterdam en bij Farnell. Bij Muco hebben ze de SSM2166P in DIL uitvoering, de andere zijn SMD uitvoering. De prijs loopt uiteen tussen 5 en 10 Euro. De LED’s staan op de print gezet maar moeten natuurlijk op het front komen. Dit is alleen om aan te geven hoe ze aangesloten moeten worden. Voor de rest zitten er geen exotische onderdelen in en is dan ook algemeen verkrijgbaar. Have fun, Jan PD0RSF Bron: QST ARRL Januari 2006 ____________________________________________________________________________________________ Agentschap Telecom heeft onlangs een ATOF voor de komende drie jaar toegewezen. De frequentie is 430.0625 en de repeater maakt (nog) geen gebruik van CTCSS.

PI2JUT nieuwe UHF-repeater Door Hamnieuws Sinds kort telt Nederland een nieuwe repeater op UHF: PI2JUT. Deze repeater is opgesteld bij vakantiepark De Jutberg in Laag Soeren en was eerder al als evenementen station actief.

Bron: hamnieuws.nl

17

plekje in het Guinness Book of World Records te veroveren. De onderzoekers maakten het glas 'per ongeluk'. Ze waren bezig met het maken van grafeen. Op het door hen gecreeerde grafeen ontdekten ze een laagje materiaal dat eigenlijk niet op het grafeen hoorde. Toen ze het laagje bestudeerden, ontdekten ze dat het bestond uit dezelfde elementen als alledaags glas: zuurstof en silicium.

Montagelijm is goede warmtegeleider Door HB Bergquist heeft een nieuwe lijm voorgesteld die een zeer goede thermische geleiding heeft. Deze lijm, Liqui-Bond SA 3505, is daardoor heel geschikt voor het bevestigen van elektronische componenten op koelplaten in voedingen en andere elektronische apparatuur. Daardoor kunnen de montagekosten worden verminderd omdat er geen aparte isolatie- of koelplaatjes en bijbehorende pasta nodig zijn. De tweecomponentenlijm kan ongekoeld worden bewaard. Na verhitten bereikt de lijm zijn optimale kleefkracht.

De onderzoekers waren grafeen aan het maken. Welbeschouwd is dat een tweedimensionale laag koolstofatomen die samen een structuur vormen die nog het meeste lijkt op kippengaas. Tijdens het maken van het grafeen moeten twee andere stoffen die daarbij kwamen kijken, koper en kwarts (deze laatste stof bestaat ook uit zuurstof en silicium), met elkaar gereageerd hebben. En zo ontstond een glazen laagje op het grafeen. Het glas is superdun. Zo dun dat onderzoekers wanneer ze het glas onder een elektronen microscoop legden, de individuele silicium- en zuurstofatomen konden onderscheiden. 'Het is voor het eerst dat iemand de verzameling atomen in glas heeft kunnen zien,' volgens onderzoeker David Muller.

De nieuwe lijm heeft een warmtegeleiding van 3,5 W/(m*K), wat tot nu toe voor een lijm met een schuifsterkte van 3,15 MPa onbereikbaar was. Dankzij de hoge kleefkracht kan de lijm worden gebruikt voor diverse toepassingen, zelfs voor het bevestigen van printen. De lijm biedt een snel en eenvoudig alternatief voor conventionele montagemogelijkheden. Door de elastische eigenschappen van de lijm heeft deze geen last van het uitzetten en inkrimpen van onderdelen bij thermische cycli. Voor toepassingen waarbij een nauwkeurig gedefinieerde afstand tussen componenten en ondergrond belangrijk is (bijv. i.v.m. elektrische isolatie-eisen) is de lijm verkrijgbaar in versies waarin glasparels van 0,18 mm of 0,25 mm zijn gemengd. De doorslagspanning is met 24 kV/mm behoorlijk hoog. Bron: Elector ___________________________________________

Het glas zou in de toekomst wel eens gebruikt kunnen worden in transistoren en de prestatie van processoren in computers en smartphones kunnen verbeteren. Bron: weron.nl ___________________________________________

Dunste glas ooit Door VERON Wetenschappers van Cornell University hebben het dunste glas ter wereld ontwikkeld. Het glas is slechts een molecuul dik. En daarmee dun genoeg om een

18

luchtvaart geluisterd worden (in AM) van 108-136 Mhz. Ook werkt de ontvanger in het gebied 320-350 Mhz en van 700-988 Mhz. Helaas ontbreekt de mogelijkheid om 8,33 kHz stapjes te maken zoals in Europa tegenwoordig gebruikelijk is in de AM-airband.

Wouxun 4-bands KG-UV950P Door Hamnieuws In mei werd er al over geschreven. Was het een goede Photoshop, of komt er echt een 4bands uitvoering van de Wouxun. Hans, PD0AC poste gisteren een artikel op zijn website Hamgear, met daarin meer nieuws. De mobiele set is op komst.

Wouxun heeft een nieuwe sheet met specificaties uitgebracht met alle specificaties van de nieuwe zendontvanger. John Piek (PA0ETE) heeft inmiddels een exemplaar ontvangen voor een review en heeft een video op zijn website gezet van de uitpakparty. Het is wachten tot hij zijn eerste bevindingen bekend zal maken. Hopenlijk aanstaande vrijdag al tijdens de uitzending van PA00NEWS. Naar verwachting is de set vanaf november in Nederland verkrijgbaar. De prijs is op het moment van schrijven nog onbekend, maar zal ongetwijfeld onder de 400 euro liggen. Bron: hamnieuws.nl ___________________________________________

‘Onzichtbare’ wolkenkrabber Door : Technischweekblad Een Koreaanse aannemer heeft een groen licht gekregen voor het bouwen van de Infinity Tower, een 450 m hoge wolkenkrabber in Seoel die zichzelf onzichtbaar kan maken.

De 4-bands zendontvanger zal in FM werken op de 10, 6, en 2-meter band alsook de 70cm band. Opvallens is dat de 10-meter band al begint bij 26 Mhz. Zal Wouxun hiermee een nieuwe markt aan willen boren? Helaas ontbreekt ondersteuning voor de 4-meter band en dat is wel een gemiste kans, omdat Wouxun VHFlow portofoons heeft die wel op 70 Mhz werken. In tegenstelling tot de 4-bands Yaesu FT-8900R heeft de Wouxun enkele verbeteringen waaronder vrij te kiezen banden per VFO. Je kunt dus je eigen combinatie maken in beide VFO’s waar je bij Yaesu aangewezen bent op de voorkeur van de fabrikant. Omdat de set over twee VFO’s beschikt is het mogelijk om op twee banden tegelijk te ontvangen.

Camera’s in de glazen gevel van de toren zullen het uitzicht vanaf een kant van het gebouw registreren en dit dan projecteren op de tegenoverliggende gevel die grotendeels is bedekt met een led-scherm. Volgens GDS Architects zal het gebouw hierdoor als een glazen kameleon in de achtergrond kunnen verdwijnen. Het is ook mogelijk foto’s en video op de ‘reflective skin’ van het gebouw te projecteren.

De frequenties waarop de nieuwe Wouxun kan werken (uitsluitend FM): 26.0000 – 30.0000 Mhz (10-meter band) 50.0000 – 54.0000 Mhz (6-meter band) 136.000 – 175.000 Mhz (2-meter band) 400.000 – 480.000 Mhz (70cm band) Daarnaast is ontvangst mogelijk op de FM omroepband van 65 tot 108 Mhz en kan naar

Bron: technischweekblad.nl

19

Solarflux

______________________________________________________________________________________________________

20