NIEUWSBRIEF jaargang 5 - nr. 16 14 jaargang 5 - nummer juli-november 2015 2015 december 2014 - februari
IN DIT NUMMER
Beste lezer,
1. Kort nieuws
U houdt in uw handen de nieuwsbrief internationaal van ACV bouw – industrie & energie (ACV BIE) en CNV Vakmensen vast. De nieuwsbrief van het internationaal secretariaat is een nauwe samenwerking tussen ACV BIE en CNV Vakmensen. Dit is ondertussen de zestiende editie! Wij startten met deze nieuwsbrief in 2010.
2. Nieuws uit de federaties 3. P rojecten en peterschappen 4. Europese Ondernemingsraden en mondiale vakbondsnetwerken
1
KORT NIEUWS
|| Cambodja wil minder bescherming van werknemers
Werknemers en vakbonden in Cambodja hebben het moeilijk om het hoofd boven water te houden. Maar nu komt de regering in Phnom Pen met een nieuw plan om de reeds beperkte arbeidsbeMet de nieuwsbrief internationaal scherming nog verder af te bouwen. De willen wij collega’s en militanten penieuwe wetgeving zal grote groepen riodiek informeren over wat reilt en werknemers uitsluiten van enige sociale zeilt in het Europese en internationale en arbeidsrechten. Verder wil de regering vakbondsland. Nieuws en informatie dat vooral het vakbondswerk bemoeilijken. interessant is vanuit de optiek van de Zo zouden er nog hogere drempels sectoren en bedrijven waarin wij actief komen vooraleer een syndicale delegatie zijn. Wij staan telkens opnieuw stil bij kan worden opgericht in een onderhet werk van onze Europese en interna- neming. De overheid zal ook eenvoutionale federaties, bij de projecten die digweg vakbonden kunnen ontbinden wij ondersteunen, conferenties waaraan en stakingen verbieden. Het recht van wij deelnemen, onze peterschappen met vakbonden om naar de rechtbank te vakbonden in het Zuiden, nieuws uit gaan tegen dergelijke beslissingen zou de Europese ondernemingsraden en de praktisch onmogelijk worden. mondiale vakbondsnetwerken die wij De Cambodjaanse vakbonden en het Inhelpen uitbouwen. Informatie leidt tot ternationaal Vakverbond (IVV) verzetten meer inzicht en begrip. En dat is nodig zich tegen deze voorstellen die alleen als wij samen willen vechten voor een zullen leiden tot meer precarisering en sociaal Europa en een rechtvaardige meer uitbuiting. globalisering. Want daar gaan we natuurlijk voor als vakbond. • Bron: ITUC Online, 22 mei 2015
We staan niet langs de zijlijn. Om ons streven naar een sociaal Europa kracht bij te zetten, lanceren we dan ook opnieuw de campagne “Rode kaart voor neo-liberaal Europa”. Met deze campagne willen we militanten en leden informeren over die noodzakelijke strijd voor een ander Europa, een sociaal Europa. Meer informatie vindt u op www.bie-aware.eu. Het internationaal secretariaat
|| Precaire jobs nemen toe in Europa Volgens Eurostat zijn in het tweede trimester van 2015 meer dan 400.000 nieuwe jobs gecreëerd in Europa. Dat lijkt goed nieuws, maar bij nader inzicht blijkt het vaak over zeer precaire contracten te gaan. Zo zou het aantal 0-uurcontracten in het Verenigd Koninkrijk het voorbije
1
1
probleem met armoede en de financiële crisis heeft de wereldwijde ongelijkheid sterk doen toenemen. Voor Helen Clark (UNDP) is het akkoord over de SDG’s, “een belangrijke mijlpaal naar een meer inclusieve en duurzame wereld”. • Bron: www.undp.org/content/undp/en/home/mdgoverview/ post-2015-development-agenda.html
|| Congres Europees Vakverbond (EVV): “voor een rechtvaardige maatschappij”. Het 13de congres van het Europese Vakverbond vond plaats van 29 september tot 2 oktober 2015 in het historische “Maison de la Mutualité” in Parijs. Er waren meer dan 500 vertegenwoordigers van 90 nationale vakbonden en van de Europese sectorfederaties. Het congres had vooral aandacht voor de dramatische sociale situatie in Europa, de uitdaging van oorlogen en terreur in de regio en de vluchtelingenstroom. Het sociale overleg, nationaal en Europees zit in de verdrukking. De Europese vakbonden vragen een correctie van het beleid. Het EVV vindt dat de EU nu dringend werk moet maken van de uitbouw van een volwaardige sociale pijler. Op het congres werd ook een Manifest goedgekeurd met een aantal centrale eisen over (1) de noodzaak van een meer menselijke economie, (2) sterkere vakbonden voor meer democratie op de werkvloer en in de maatschappij en
jaar met 20% zijn gegroeid. Duitsland lijkt een uitzondering op deze regel. En dat heeft volgens de Duitse vakbonden en het EVV te maken met de invoering van het nationale minimumloon in 2015. Het aantal jobs groeit, terwijl het aantal mini-jobs afneemt. • Bron: ETUC Online, 15 september
|| Doelstellingen voor een duurzame ontwikkeling (SDG’s)
Op een top van de Verenigde Naties op 25 september hebben de wereldleiders de “2030 - Agenda voor een Duurzame Ontwikkeling” goedgekeurd. Deze agenda spreekt over 17 concrete doelstellingen en focust vooral op armoede, ongelijkheid en onrechtvaardigheid en klimaatverandering. De Sustainable Development Goals (SDG’s) bouwen voort op de 8 Milleniumdoelstellingen die in 2000 werden aangenomen en bedoeld waren om tegen 2015 serieuze stappen vooruit te zetten in de bestrijding van armoede, op terreinen zoals honger, ziekte, gender en toegang tot drinkbaar water. Door concrete doelstellingen en gecoördineerde strategieën. Toch is er nog steeds een groot
2
(3) een ambitieuze sociale politiek voor Europa. In de debatten was er veel aandacht voor de problematiek van sociale dumping.
hoopgevend en hartverwarmend is de solidariteit van vele burgers, actiegroepen, vakbonden, kerken om vluchtelingen op te vangen en te helpen. De volgende uitdaging is om de vluchtelingen te helpen integreren in hun nieuwe thuisland, met aandacht voor waardig werk.
Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker en de voorzitter van het Europese Parlement, Martin Schultz legden in hun openingstoespraak de nadruk op het belang van de sociale dialoog en de nood aan sociale vooruitgang in Europa. De vakbonden verwelkomen deze woorden, maar willen vooral engagementen en daden zien. Voorts werden de actiepunten voor de komende vier jaar vastgelegd en werd een compleet vernieuwd secretariaat gekozen. Luca Visentini (Italië) en Peter Scherrer (Duitsland) werden aangesteld als algemeen secretaris en adjunct algemeen secretaris. Rudi De Leeuw (ABVV) werd gekozen als EVV-voorzitter. Fons De Potter (ACV BIE) nam deel aan het congres, als lid van de ACV-delegatie en namens de sectorfederatie IndustriaLL.
• Bron: www.ituc-csi.org/ituc-backs-un-migrant-call?lang=en
|| Europese burgers komen op straat tegen TTIP
Meer informatie over het congres en het Manifest van Parijs kan je vinden op: www.etuc.org/european-trade-union-confederation-13th-congress-etuc15
|| Vluchtelingen proberen Europa te bereiken
De onderhandelingen over het Trans-Atlantisch Vrijhandels- en Investeringsakkoord (TTIP) zorgen voor steeds meer ongerustheid in Europa. Op 10 oktober vond in Berlijn een historische betoging plaats met meer dan 250.000 deelnemers. Ook in Amsterdam en in Brussel werd gedemonstreerd. De online-petitie werd ondertussen ook al door bijna 3,5 miljoen Europese burgers getekend. Onder druk van het toenemende protest werden al een aantal minimale toegevingen gedaan, o.a. over het omstreden private “bemiddelingsmechanisme” ISDS. Maar voor ACV en andere Europese vakbonden is dit onvoldoende en moeten de onderhandelingen onmiddellijk geschorst worden.
Foto DFID
De voorbije maanden zagen we steeds opnieuw beelden van groepen haveloze vluchtelingen die proberen de Europese Unie te bereiken. Over land via de zogenaamde Balkanroute en over zee in via Libië en elders. Het antwoord van de Europese leiders was aanvankelijk zeer afwachtend. En vaak zeer repressief, een nieuw IJzeren Gordijn wordt in snel tempo opgetrokken in Zuidoost Europa.
Teken de petitie op: www.stop-ttip.org/sign • Bron: www.dgb.de/extra/ttip-demo en www.acv-online.be (surf naar TTIP)
|| Tunesische vakbond (UGTT) krijgt Nobelprijs voor de Vrede
Voor Sharan Burrow (Internationaal Vakverbond, IVV) is dat een spijtige vaststelling. “De grenzen sluiten is niet allleen fout, het zal de crisis ook niet oplossen. Met meer dan 2 miljoen vluchtelingen in Turkije is dit de omvangrijkste migratiegolf van de voorbije 70 jaar. Er moet een fundamenteel antwoord komen waarbij aandacht is voor de redenen waarom mensen hun thuisland ontvluchten: oorlog, geweld en armoede”.
De UGTT en 3 andere middenveldorganisaties krijgen de Nobelprijs voor de Vrede 2015. Het kwartet van vakbonden, werkgeversorganisaties, mensenrechtenorganisaties en de Tunesische orde van advocaten krijgt de prijs voor haar rol in de nasleep van de Arabische Lente. Tunesië was het eerste Arabische land waar in 2011 een oud autocratisch regime in korte tijd ineenstortte. Volgens het Nobelcomité heeft het dialoogkwartet sinds de oprichting in 2013, een doorslaggevende rol gespeeld in de vreedzame transitie van het land.
Het IVV roept de wereldleiders dan ook op dat zij op hun Top van de G20 in november met een voorstel voor een mondiale aanpak komen. Diplomatiek moeten er ook meer inspanningen gedaan worden om de vele conflicten die aan de gang zijn, te stoppen. Meer
Bron: www.ituc-csi.org/ituc-congratulates-tunisian
3 3
2
|| Link tussen minder vakbondsleden en groeiende ongelijkheid
NIEUWS UIT DE FEDERATIES
|| IndustriAll Global Union organiseert eerste mondiale vrouwenconferentie Van 14 -16 september vond in Wenen de 1e mondiale vrouwenconferentie van IndustriAll Global Union plaats. Voor ACV BIE namen Chantal Thoelen (regio Limburg) en Dimitra Penidis (studiedienst) deel. Meer dan 300 deelnemers –vrouwen én mannen– discussieerden over thema’s die te maken hadden met gender op de werkvloer en in de vakbond. Een resolutie over de invoering van een quotum voor 40% vrouwen in alle instanties van IndustriAll werd unaniem goedgekeurd. Er was ook een geanimeerd debat over gezondheid en veiligheid van vrouwen op de werkvloer, geweldpleging t.a.v. vrouwen en bescherming van moederschap en duurzaamheid. De deelnemers vertelden ook over hun eigen ervaringen, over discriminatie op de arbeidsmarkt en in de ruime samenleving. Er werd nog eens onderstreept hoe belangrijk het is dat vrouwen elkaar de nodige aandacht schenken en elkaar ondersteunen.
De opkomst van de neo-liberale politiek sinds de jaren ’80, gepromoot door internationale instellingen zoals de Wereldbank en het Internationaal Muntfonds (IMF), heeft de ongelijkheid wereldwijd sterk doen toenemen. Structurele hervormingen en de “modernisering van de arbeidsmarkt” leidden tot meer ongelijkheid. Zo ziet ook het Internationaal Muntfonds hoe de voorbije decennia steeds meer inkomen bij de top 10-laag van de maatschappij wordt geconcentreerd.
Tijdens de conferentie werd ook een gelijkheidscharter en een tekst over duurzaamheid goedgekeurd. ACV bouw - industrie en energie zal de resolutie over quota en de twee andere teksten, actief ondersteunen in aanloop naar het volgende congres van IndustriAll, dat zal plaatsvinden in Brazilië in mei 2016.
Recent onderzoek van de OESO toont overigens aan dat ongelijkheid nefast is voor een duurzame groei. De groeiende ongelijkheid zorgt ook voor sociale onrust.
(Meer weten? Surf naar de website van IndustriAll: http://www.industriall-union.org)
Het IMF onderzocht nu de relatie tussen sterke vakbonden en ongelijkheid. De onderzoekers vonden daarbij “sterke bewijzen dat een lagere syndicalisatiegraaf kan geassocieerd worden met de toename van de topinkomens in de ontwikkelde economiëen tussen 1980–2010”. De belangrijkste redenen hiervoor zijn dat sterke vakbonden ook waardige minimumlonen inhoudt. Sterke vakbonden hebben ook meer impact op het beleid van overheden als het gaat over arbeidsmarkt en herverdeling van inkomens via collectieve onderhandelingen. De onderzoekers van het IMF geven ook toe dat “er weinig en zeer zwak empirische bewijskracht is voor de stelling van sommige economisten dat te hoge minimumlonen zou leiden tot meer werkloosheid”. • Bron: Power from the People, Finance & Development, Maart 2015 (www.imf.org/external/pubs/ ft/fandd/2015) en www.oecd-ilibrary.org/employment/in-it-together-why-less-inequality-benefits-all_9789264235120-en,
|| Zomeruniversiteit IndustriALL Europa Begin september, bij het begin van het Europese syndicale werkjaar, organiseert IndustriALL Europa regelmatig een ‘zomeruniversiteit’ voor de leden van de verschillende politieke comités. De leden van het comité collectieve onderhandelingen kwamen dit jaar samen in Slangerup (Denemarken) voor strategische denkdagen rond de digitalisering van de industrie, ook wel industrie
4
over de toekomst van het Verenigd Koninkrijk in de Europese Unie (Brexit?) zou vooral aandacht gaan naar de Britse gevoeligheden. Om het wetgevende werk van nabij te kunnen volgen en snel en gepast te kunnen reageren, heeft de EFBH daarom een ad hoc werkgroep opgericht. De Europese vakbonden mogen deze opportuniteit niet voorbij laten gaan. De werkgroep kwam een eerste keer bijeen op 28 september.
4.0 genoemd. Deze evoluties veranderen de industrie en zullen deze ook het collectief overleg beïnvloeden. Er werd nagedacht over de wijze waarop het collectief overleg deze evolutie kan volgen en vertalen naar concrete eisenbundels en actiepunten. Het belang van deze denkoefeningen kan niet onderschat worden. De digitalisering stopt nu eenmaal niet aan onze landsgrenzen en zonder een gecoördineerde Europese syndicale aanpak valt het fenomeen moeilijk te vatten. Industrie 4.0 zal ongetwijfeld een steeds terugkerend thema zijn op het overleg van de komende jaren. ACVBIE was erbij en zal een actieve partner zijn en blijven binnen de sociale dialoog over de toekomst van onze industrie.
|| Company policy committee IndustriALL European Trade Union Op 13 en 14 oktober 2015 kwam het comité ondernemingspolitiek van IndustriALL European Trade Union samen in de Roemeense hoofdstad Boekarest. De keuze voor deze locatie kwam er niet zomaar. In de nasleep van de financiële crisis werd in Roemenië onder druk van de EU, de Europese Centrale Bank en het IMF het degelijke systeem van sociaal overleg bijna vernietigd.
|| EFBH richt ad hoc werkgroep op rond arbeidsmobiliteit
De Roemeense industrievakbonden zijn traditioneel sterk georganiseerd op ondernemingsvlak. Maar door een opgelegde wijziging van de arbeidswet werd hun rol binnen de sociale dialoog tot een minimum herleid. IndustriALL European Trade Union wil vandaag en morgen sterk inzetten op de groei van de Roemeense en Oost-Europese vakbonden en de organisatie van deze internationale vergadering was dan ook een symbool van vakbondssolidariteit. Met ACVBIE, ACV METEA, LBC-NVK en CNE zijn de ACV-centrales sterk vertegenwoordigd binnen dit comité ondernemingspolitiek. Samen wordt er ingezet op meer en sterkere EOR en vakbondswerking binnen de industriesectoren.
Bij het aantreden van de nieuwe Europese Commissie in 2014 kreeg Europees Commissaris Marianne Thyssen de opdracht om tegen het einde van 2015 een pakket met voorstellen tegen grensoverschrijdende sociale dumping voor te bereiden. Het pakket zal een evaluatie en eventuele bijsturing van de Detacheringsrichtlijn (1996) omvatten en een herziening van de bestaande Verordening over de coördinatie van Sociale Zekerheidsbijdragen (2004).
|| Europese Sociale Dialoog Chemie: Roadmap 2015/2020. De Europese Sociale Dialoog voor de chemische nijverheid bestaat 10 jaar en kan al serieuze resultaten voorleggen, zowel als het gaat over gemeenschappelijke verklaringen als over het sluiten van sectorakkoorden. Dat is niet onopgemerkt gebleven bij de Europese Commissie. Naast de twee plenaire vergaderingen en de drie werkgroepen, werd de sector nu gevraagd om een actieprogramma voor de komende 5 jaar te ontwikkelen. Hiervoor zal een budget vrij gemaakt worden door het Departement Sociale Dialoog. Zo zullen er tijdens de periode 205/2017 zeven werkgroepen, twee plenaire seminaries en een evaluatievergadering worden georganiseerd.
Voor ACV BIE moet hiermee een einde komen aan de oneerlijke concurrentie en sociale dumping in de bouw. De correcte lonen moeten betaald worden en er moet controle zijn op de betaling van de sociale zekerheidsbijdragen. Zo zouden de sociale zekerheidsbijdragen in het werkland betaald kunnen worden en na controle doorgestuurd naar het land van oorsprong. Tegelijk moet de problematiek van postbusondernemingen en buitenlandse schijnzelfstandigheid aangepakt worden. Daarvoor moeten de inspectiediensten in het werkland veel meer bevoegdheden krijgen.
De thema’s waarrond actie zal gevoerd worden zijn intussen afgebakend: innovatie, demografische uitdagingen, competitiviteit en werkgelegenheid, veiligheid/ gezondheid en sociale verantwoordelijkheid, levenslang leren en het opstellen van Europese beroepsprofielen.
Uitgaande van de geruchten over de mogelijke inhoud, dreigt het Pakket Arbeidsmobiliteit “een mager beestje” te worden. Onder druk van het geplande referendum
5 5
De voorbije jaren werd de concurrentie tussen de lidstaten van de Europese Unie op basis van loon- en arbeidsvoorwaarden steeds harder. En in veel Oost-Europese landen blijkt de vakbond te zwak om de negatieve spiraal te stoppen. UNI investeert daarom in de versterking van de vakbondscapaciteit in deze landen. Polen op kop. De aanwezigheid van vakbondsleiders uit 12 landen was vooral belangrijk om de Poolse vakbondsmensen bij verpakkingsbedrijf Smurfit Kappa te ondersteunen. Zij voeren actie om een sociaal overleg in het bedrijf te kunnen opstarten. ACV BIE ondersteunt deze acties. Omwille van de internationale solidariteit, maar ook om deze vorm van sociale dumping tussen landen te stoppen. Omdat de werknemers in onze bedrijven de eerste slachtoffers zijn van deze praktijken.
Een eerste seminarie vond plaats op 13 en 14 oktober in Helsinki (Finland). De vergaderingen vonden plaats in de gebouwen van ECHA. Dit is het centrum van REACH, waar alle chemische substanties bestudeerd worden, ook in het oogpunt van de veiligheid en gezondheid van werknemers en verbruikers te waarborgen. Tijdens het seminarie was er vooral aandacht voor de competitiviteit van een sector in verandering (digitalisering, nanotechnologieën, opvolging REACH, klimaat), de demografische evolutie in de sector, levenslang leren met bijzondere aandacht voor kortgeschoolde jongeren en de Europese beroepsprofielen.
ACV BIE werd vertegenwoordigd door federaal secretaris Patrick Vandenberghe. • Meer info: www.uniglobalunion.org/news/ union-protests-smurfit-kappa-pruszkow-poland
|| Europese sociale dialoog (ESD) voor de meubelindustrie Op 18 oktober 2015 kwamen de Europese sociale partners voor de meubelindustrie, de EFBH (vakbonden) en de werkgeversorganisaties EFIC en UEA, bijeen in Brussel voor een vergadering van de Europese sectorale sociale dialoog. Er werd vooral aandacht besteed aan het werkprogramma 2016-2017 rond industrieel beleid.
Uiteraard werd er ook ruim stil gestaan bij de problematiek van de klimaatsverandering. In aanloop naar de Klimaatconferentie in Parijs (COP21) zullen de Europese sociale partners van de chemiesector een gemeenschappelijke verklaring uitwerken. Tijdens de conferentie werd ook de Roadmap voor de Europese Sociale Dialoog Chemie 2015-2020 formeel goedgekeurd. Tot slot stond ook een terugblik op 10 jaar sociale dialoog Chemie op de dagorde.
|| Stuurgroep van UNI Graphical & Packaging vergadert in Warschau
De meubelindustrie in Europa heeft het de voorbije jaren hard te verduren door de internationale concurrentie. Om concurrentieel te blijven moet er volgens de sociale partners ingezet worden op innovatie en productiviteit, maar moet er anderzijds ook meer aandacht zijn voor de sociale en ecologische omstandigheden waarin de productie gebeurt. De sociale partners willen daarom onderzoeken of er een sociaal label moet komen, en eventueel ook een label over de oorsprong van de meubelen. Voorts wil men vanuit de sociale dialoog een project opstarten rond psychosociale risico’s en wil men verder gaan in het ontwikkelen van gemeenschappelijke competentieprofielen voor meubelmakers en meubelstoffeerders (zgn. Bolster up-project).
De stuurgroep van UNI Graphical & Packaging vergaderde op 15 en 16 oktober uitzonderlijk in Warschau (Polen). De keuze voor deze locatie had veel te maken met de trend van delokalisaties van heel wat multinationals uit de grafische sector en de verpakkingsindustrie naar Polen.
Iwein Beirens nam deel aan de ESD namens ACV BIE. De Europese sociale dialoog is in een constructieve sfeer verlopen.
6
3
en de precaire contracten. De conferentie was vooral bedoeld als kennismaking. Voor het eerst werd gezamenlijk gediscussieerd tussen ISI en FKUI. ISI beloofde alvast om FKUI en de werknemers in de onderaanneming te helpen bij de aanpak van hun problemen, o.a. door klachten en verzuchtingen ook in de officiële sociale dialoog met Lafarge te bespreken. Er werd afgesproken om in februari 2016 een vervolgvergadering te organiseren.
PROJECTEN, PETERSCHAPPEN, BILATERALE SAMENWERKING
|| Samenwerking ACV BIE en CNV Vakmensen / Stichting Brug naar Solidariteit Sinds vele jaren werken ACV BIE en CNV Vakmensen nauw samen op het terrein van de internationale vakbeweging. Deze samenwerking geldt zowel op Europees vlak als op het mondiale terrein, vooral ten aanzien van de bouw- en houtsectoren. Het internationaal secretariaat in Brussel staat ten dienste van beide vakbonden.
Afsluitend brachten de deelnemers aan de conferentie een bezoek aan de fabriek van Lafarge. Lafarge Aceh stelt bijna 750 werknemers tewerk, waarvan 243 rechtstreekse werknemers. Bijna 500 werknemers werken voor outsourcing en onderaanneming. Er was een kort overleg met het Lafarge management waarbij de fabrieksdirecteur, de verantwoordelijken HR en de supply chain manager actief deelnamen aan het gesprek.
Bij de oprichting van het internationaal secretariaat is onderkend dat beide bonden weliswaar een goed functionerende internationale vakbondsinbreng hebben, maar dat samenwerken versterkend werkt. Zo worden politieke en strategische besluiten op Europees en internationaal vlak binnen het internationaal secretariaat besproken en worden er gezamenlijke beleidslijnen uitgezet. Op deze wijze ontstaat er een sterk blok binnen de respectievelijke vakbondsorganisaties, EFBH en BWI. Mede door de samenwerking hebben ACV BIE en CNV vakmensen ook belangrijke posities binnen deze internationale organisaties kunnen innemen hetgeen de zeggenschap en de invloed vergroten. Daarnaast hebben beide bonden vanwege die samenwerking een grotere financiële draagkracht die nodig is om effectieve acties, zoals het financieren van wereldwijde projecten ter versterking van vakbonden. CNV Vakmensen heeft overigens een specifieke stichting opgericht die in het kader van deze wereldwijde projecten mee voorziet in financiële middelen, de Stichting Brug naar Solidariteit.
|| Contact met BWTUC Cambodja (25-27 augustus)
|| Project bouwmaterialen Indonesië
Cambodja is een arm land in Zuidoost-Azië. Het land heeft een zeer jonge bevolking, 50% van de 14 miljoen inwoners is jonger dan 25 jaar. Cambodja heeft heel erg geleden onder de dictatuur van de Rode Khmer en de burgeroorlogen die het land zo lang hebben geteisterd. Aangedreven door buitenlandse investeringen in de textiel, begon de economie vanaf 2000 sterk te groeien. De buitenlandse investeringen zorgen ook voor een sterke ontwikkeling van de bouwactiviteiten.
Met de steun van ACV BIE en CNV Vakmensen organiseerden de Indonesische cementvakbonden van 19 tot 21 augustus voor de eerste keer een conferentie met vakbondsvertegenwoordigers van zowel Lafarge, Holcim en hun onderaannemers. De werknemers bij Lafarge en Holcim en hun onderaannemers worden georganiseerd door verschillende vakbonden, die behoren tot verschillende confederaties. Tot op heden was er geen samenwerking tussen deze vakbonden. In het verleden was er vooral onbekendheid en soms zelfs wantrouwen. De vakbondsmilitanten waren afkomstig uit verschillende delen van het land. Ook de internationale vakbonden BWI en IndustriALL Global Union werden betrokken. De conferentie lag in het verlengde van de mondiale bijeenkomsten Holcim-Lafarge en wou de gevolgen van de fusie bespreken voor Indonesië en discussiëren over een gezamenlijke vakbondsstrategie.
BWTUC organiseert werknemers in de bouw en houtsector. Door het informele karakter is het moeilijk om werknemers in de bouw te organiseren. Werknemers hebben dagcontracten of in het beste geval een contract voor de duur van het project. Eén van de doelstellingen op korte termijn, is het bekomen van een correct minimumloon. Recent werd het leiderschap van de BWTUC vernieuwd en verjongd. Een goede gelegenheid voor een hernieuwde kennismaking tussen BWTUC, ACV BIE en CNV Vakmensen.
De belangrijkste uitdaging voor de werknemers van Holcim en Lafarge in Indonesië zijn de onderaanneming
7 7
|| Jongerenconferentie Servië
De samenwerking tussen de drie vakbonden bestaat reeds vele jaren. Zo ondersteunen de Oost-Vlaamse afdelingen van ACV BIE de BWTUC sinds 2010 via een peterschap. Jaarlijks organiseren de Oost-Vlaamse afdelingen een solidariteitsmaaltijd, een tombola en/of een theaterstuk. Met de bijdragen van leden, militanten en sympathisanten worden vorming en sensibiliserende activiteiten rond veiligheid en gezondheid ondersteund.
Met de steun van het Europese Centrum voor Werknemersvragen (EZA) en de Europese Federatie van Bouwen Houtvakbonden (EFBH) organiseerden CNV Vakmensen, ACV BIE en de Servische bouwvakbond op 22 en 23 september, een jongerenconferentie in Belgrado. Er waren deelnemers van België, Nederland, Servië, Slovenië, Kroatië en Polen. Er was vooral aandacht voor de situatie van de sociale dialoog in de Europese Unie, specifiek in de kandidaat lidstaten van de EU. Voor de conferentie werden bewust jonge vakbondsmilitanten uitgenodigd, om het te hebben over jobs, precaire arbeidsomstandigheden, nood aan een waardige toekomst en de uitdaging van vakbonden om jongeren te organiseren. In sommige deelnemende landen is de jeugdwerkloosheid meer dan 50%. Ewout Fransen (ACV BIE) had het over de Belgische ervaring met beroepsopleiding en specifieke acties naar jongeren.
Voor ACV BIE namen Tom Deleu en Ann Verhelst deel aan deze ontmoeting. CNV Vakmensen werd vertegenwoordigd door Bert Vanderspek.
|| Bilateraal contact CFDT Metaal (FEM, CFDT Chemie (FCE) en ACV Op 10 september vond een nieuw overleg plaats tussen de Franse vakbond CFDT en ACV. Voor het eerst waren voor de beide organisaties de sectoren metaal en energie en chemie aanwezig. Hoewel deze samenwerking op het vlak van de sectoren al lang bestaat, was het toch vooral een nieuwe kennismaking. Dit had te maken met de recente wissels in de leiding van zowel CFDT-FEM als CFDT-FCE.
|| Gender-project ACV BIE-FITAG UGT (Spanje)
De eerste statutaire en inhoudelijke IndustriALLcongressen – zowel Europees als mondiaal– na de fusie in 2011 zullen immers volgend jaar plaatsvinden. Uiteraard kregen deze gebeurtenissen en toekomstige structurele evoluties veel aandacht. Er werd afgesproken dat de bestaande contacten met de nieuwe ploeg per sector verder zullen worden opgevolgd.
Aan het slotseminarie namen 50 personen deel, afkomstig van 5 verschillende landen, Spanje, Frankrijk, Polen en België. Voor ACV BIE namen Concetta Alaimo, Lien Van Hecke, Kathy Stevens en Martina Saey deel, als leden van Europese Ondernemingsraden. De Europese militanten werden begeleid door Fons De Potter (vicevoorzitter ACV BIE) en Dimitra Penidis (studiedienst ACV BIE).
FITAG UGT is trekker van een Europees project over gender en Europese ondernemingsraden (EOR). Op 6 en 7 oktober vond in Madrid het afsluitende seminarie plaats. Het project wou meer gelijkheid van kansen promoten binnen de EOR van de chemische- en voedingsindustrie.
8
|| Project Latijns-Amerika BWI
Op het seminarie werden de resultaten voorgesteld van een enquête die werd afgenomen bij Europese militanten. Het afsluitende rapport werd ook toegelicht en er was aandacht voor de handleiding en de nieuwsbrief die werden ontwikkeld om thema’s als gender, de afstemming tussen privé en werk en maatschappelijk verantwoordelijk ondernemen op de Europese ondernemingsraad bespreekbaar te maken. Alle documenten zijn beschikbaar op de website van ACV BIE.
Van 2 tot 4 november kwam het netwerk van vakbondsverantwoordelijken van de sector van de bouwmaterialen bijeen in Santo Domingo in de Dominicaanse Republiek. Er waren 20 deelnemers uit de Dominicaanse Republiek, Haïti, Puerto Rico, Honduras en Panama. Via de Internationale Bouw- en Houtvakbond (BWI), ondersteunen ACV BIE en CNV Vakmensen sinds 2010 de uitbouw van vakbondsnetwerken in de belangrijkste multinationale ondernemingen in de cementindustrie. Voor het eerst kwam het netwerk bijeen in Centraal-Amerika, met een specifieke focus op de bedrijven die sterk vertegenwoordigd zijn in deze regio: Argos en CEMEX. Argos is een cementbedrijf van Colombiaanse oorsprong. CEMEX heeft zijn hoofdzetel in Mexico.
|| Vorming militanten CNT FEMINE (26 tot 28 oktober, Niger) Niger is één van de armste landen in de wereld, 90 % van de bevolking overleeft in de informele economie. Zelfs de goudmijnen worden vaak op artisanale wijze uitgebaat.
Vakbondswerk in de regio heeft te maken met heel veel moeilijkheden. De lokale wetgeving is vaak zeer vijandig ten aanzien van werknemers die vakbonden willen oprichten. De grootste uitdaging zijn echter de solidaristische bedrijfsvakbonden die door werkgevers worden
In een moeilijke context heeft de confederatie CNT toch een sterke federatie kunnen oprichten in de mijnbouw en in de energie- en chemische sector, FEMINE. FEMINE telt 3000 leden. ACV onderhoudt sinds lang goede contacten met CNT. Binnen deze bestaande samenwerking werd aan ACV BIE gevraagd om een vorming voor de militanten van FEMINE op touw te zetten. Op het programma stond een uitwisseling over de sociale dialoog in Niger en in België, over syndicale actie, de uitbouw van een model van sociale bescherming in Niger en de promotie van werkgelegenheid voor jongeren en integratie van jongeren in de vakbond. CNT FEMINE is vragende partij om een meer structurele samenwerking met ACV BIE uit te bouwen. Voor ACV BIE was dit de tweede samenwerking op korte termijn, inhoudelijk en financieel. Wordt vervolgd.
opgericht om echte vakbonden buiten het bedrijf te houden. Toch is er vooruitgang. In Panama en Honduras zijn er sterke vakbonden binnen de lokale Argos-vestigingen die de voorbije jaren ook goede cao’s hebben afgesloten. De conferentie wou ervaringen uitwisselen en leren uit de goede en slechte voorbeelden. Doelstelling is om binnen het jaar vakbonden op te richten in de vestigingen van Argos in Haïti en in Dominicaanse Republiek. Er komt ook een specifieke campagne ten aanzien van Argos in Latijns-Amerika.
|| BWI organiseert nieuwe missie naar Qatar Sinds 2013 voert de internationale bouwvakbond BWI actie in de golfstaat Qatar om de penibele situatie van de gastarbeiders te verbeteren. Het land telt meer dan 1,5 miljoen migranten –vooral afkomstig uit Nepal, Sri-Lanka, Bangladesh en India. Zij zijn vooral werkzaam in de bouw. Ze werken o.a. mee aan de bouw van
9 9
voetbalstadia, hotels en allerlei infrastructuur ter voorbereiding van het WK voetbal dat in 2022 in Qatar zal doorgaan. De buitenlandse arbeidskrachten zijn gehuisvest in zeer slechte omstandigheden, in arbeidskampen. Ze werken 60-70 uur per week, in temperaturen tussen 30°C en 55°C en verdienen gemiddeld slechts 250 € per maand. Vaak worden de lonen te laat of soms zelfs niet betaald. Hun bewegingsvrijheid is sterk beperkt door het ‘Kafala-systeem’ waarbij de werkgever de volledige macht heeft over zijn werknemers. Het paspoort van de werknemers wordt ingehouden door de werkgever. Sinds 2013 sterft er om de twee dagen 1 gastarbeider in Qatar. Qatar werd hiervoor al geregeld op de vingers getikt door de Internationale Arbeidsorganisatie. Het land werd met aandrang aangemaand om zijn wetgeving bij te sturen en beschermende maatregelen te nemen.
pen gebouwd met meer moderne voorzieningen. Het Kafala-systeem zal ook bijgestuurd worden. Zo komt er een verplichting om het loon van de arbeiders te storten op een bankrekening, in het kader van het ‘Wage protection System’. Ook met betrekking tot de zogenaamde ‘exit permits’ zijn veranderingen aangekondigd. Dat zou vanaf januari 2017 online moeten kunnen. Voor ACV BIE is het belangrijk om de situatie in Qatar van nabij op te volgen, in samenwerking met de BWI. Er zijn misschien een aantal positieve evoluties en signalen waar te nemen, maar de druk dient hoog te worden gehouden. Qatar is een symbolische zaak geworden voor de extreme uitbuiting van migrerende arbeiders in de bouw. In de Arabische wereld, maar ook dichter bij ons!
Van 3 november tot en met 7 november werd voor de derde keer een officiële BWI missie naar Qatar georganiseerd. Steven De Heyn (secretaris) en Patrick Lauwers (delegee BESIX) namen deel namens ACV BIE. De deelnemers hebben vastgesteld dat de situatie op het terrein nog niet veel veranderd is. De werknemers leven nog steeds in mensonterende situaties. Toch kon men merken dat er verandering op til is. De druk van de internationale vakbonden helpt. Zo is het aantal inspecteurs sinds 2013 gestegen van 170 naar 400 inspecteurs vandaag. Men kan nu ook online klacht indienen tegen de werkgever. Het Nationale Mensenrechten Comité heeft een afdeling per betrokken land waar de elektronische klachten behandeld worden. Er zijn ook strengere regels rond de huisvesting en het vervoer van en naar de werven. Er worden nieuwe kam-
Het Khalifa-stadion wordt gebouwd door de Belgische firma Sixconstruct (Besix) en zal klaar zijn in januari 2017. Besix is één van de beste leerlingen van de klas, zegt ACV-délégué Patrick Lauwers.
10
4
de grenzen heen. Op die manier willen de betrokken vakbonden een transnationaal actieplan uitbouwen om meer werknemers van DS Smith te laten aansluiten bij vakbonden, om waar nodig de onderhandelingscapaciteit van nationale vakbonden te versterken en om overal het collectief overleg te gaan versterken.
EOR EN MONDIALE NETWERKEN
|| Bouygues Sinds april 2014 is Luc Verstuyft de nieuwe ACV BIE afgevaardigde in de Europese Ondernemingsraad van Bouygues. Luc is sinds 2005 afgevaardigde bij WEGEBO. Om de goede samenwerking in de Europese Ondernemingsraad verder te zetten is het belangrijk om op een goede manier te kunnen kennismaken. Daarvoor trokken Luc Verstuyft, Steven De Heyn (secretaris ACV BIE) en Tom Deleu (internationaal secretariaat ACV BIE) naar de hoofdzetel in Parijs voor een informele ontmoeting met Jean Michel Manach (secretaris EOR Bouygues voor FO) en Christian Roy, de EOR coördinator namens de EFBH.
Op wereldvlak wil UNI Global werken aan het onderhandelen van een internationale kaderovereenkomst voor DS Smith om het recht op vereniging en het recht op collectief onderhandelen in de hele groep te garanderen. ACV BIE heeft zijn volle medewerking toegezegd om dit doel te bereiken.
Bouygues is een belangrijke Franse industriële groep met activiteiten in de media, telecom en bouw. Wereldwijd telt Bouygues bijna 130.000 werknemers. In België werken 700 arbeiders bij de groep. Vooral in de bouw en in de wegenbouw. De infra en wegenbouwactiviteiten worden gecoördineerd door het bedrijf Colas. CEO van het bedrijf is Martin Bouygues. De familie Bouygues is miljardair en behoort tot 500 rijkste families ter wereld.
|| SAPPI – Internationale vakbonden slaan de handen in elkaar Voor de derde keer al vond het “SAPPI Global Trade Union Network” plaats. Deze keer verzamelden de vertegenwoordigers uit België, Oostenrijk, Finland, Duitsland, Zuid-Afrika en de USA in Hannover. ACV BIE werd er vertegenwoordigd door EOR-Lid Lucien Hoevenen, secretaris Cis Sterckens en Jan Franco voor het internationaal secretariaat. De goede organisatie van de Duitse vakbond IG BCE en IndustriALL en de actieve deelname van gemotiveerde délégués, zorgde voor een geslaagde uitwisseling.
|| Syndicaal netwerk DS Smith Op initiatief van de Europese vakbondsfederatie UNI Graphical & Packaging kwamen 40 vakbondsafgevaardigden en vrijgestelden uit 13 landen samen in Mainz, Duitsland. Deze vergadering had als doel een uitwisselingsforum te bieden voor economische en sociale informatie over DS Smith, een multinational uit de verpakkingsindustrie. Er werd van de gelegenheid gebruik gemaakt om de bestaande informatie en consultatieprocedures op landenniveau en binnen de individuele bedrijven van het bedrijf te evalueren. Op het einde van de vergadering, waar ACV BIE vertegenwoordigd werd door EOR-lid Marc Van Vooren, secretaris Ann Verhelst en Jan Franco voor het internationaal secretariaat, werd er unaniem beslist om een syndicaal netwerk op te zetten over
De wereldwijde economische situatie van de pulp- en papiersector werd besproken, met speciale aandacht voor de SAPPI vestigingen. De sector beleeft moeilijke tijden. Er was dan ook aandacht voor nieuwe technolo-
11 11
gieën en innovaties binnen de papierindustrie. Dit jaar lag de focus op precair werk, of alles wat te maken had met onderaanneming, interimarbeid, tijdelijke contracten en outsourcing. Door de focus op concrete zaken was er een gerichte en zeer leerrijke uitwisseling van goede praktijkvoorbeelden.
In België had een beperkte delegatie van ACV BIE en AC ABVV een ontmoeting met het Belgische management over de mogelijke impact van de fusie. In de cementfabriek van Obourg werden vergaderingen georganiseerd om het personeel in te lichten over de stand van zaken van de fusie. Er werd ook gewezen op aanhoudende aandacht voor de veiligheid in een gevaarlijke sector.
Daarnaast was het belangrijkste onderwerp van deze meeting de aanzet naar een wereldwijde kaderovereenkomst (GFA). Na een lange discussie erkende iedereen de meerwaarde van zo’n GFA voor de syndicale bedrijfswerking op internationaal niveau. De eerste stappen zullen nu spoedig gezet worden. Als afsluiter werd de vestiging SAPPI ALFELD MILL bezocht. Daar hadden onlangs een aantal grotere investeringen plaatsgevonden.
Een van de belangrijkste zorgen voor de Belgische werknemers is de moeilijke economische situatie van het bedrijf in de België. Een verzadigde markt en ook een groot probleem met sociale dumping. Concurrerende bedrijven doen vaak aan outsourcing van hun chauffeurs van betonmixers en betalen hen niet volgens de Bouw-cao. Clincker, basisproduct om cement te maken, wordt ook steeds meer ingevoerd vanuit Noord-Afrika en Turkije, vaak geproduceerd in sociale en ecologisch onaanvaardbare omstandigheden. Heel vaak ook zonder enige vakbondsaanwezigheid. Werknemers willen meer sociaal overleg. Het gesprek ging door in een gespannen sfeer. De Holcim groeves waren ondertussen bijna een week in staking over het uitblijven van een nieuwe cao.
|| Vorming EOR Antalis In het heronderhandelde EOR-akkoord bij de Franse papiermultinational Antalis werd het recht op vorming van de EOR-leden stevig vastgelegd. Het zijn de EORleden zelf die de praktische zaken en de inhoud van deze vormingen in handen nemen. ACVBIE-militant André Spinoy, tevens ook secretaris van de EOR, zette ook dit jaar een boeiende vormingstweedaagse op poten in samenwerking met secretaris Frank Borloo en het Franse bureau Alpha Secafi.
De mondiale actie ging door onder de slogan: “Respect Workers Rights”. Werknemers willen gehoord worden in het nieuwe bedrijf. Er moet een volledig nieuwe structuur uitgetekend worden voor Europees en mondiaal overleg. U kan de campagne van de vakbonden volgen op de Facebookpagina Unions at LafargeHolcim.
Jan Franco van het internationaal secretariaat is vakbondsexpert binnen deze EOR namens IndustriALL en UNI en nam vanuit deze functie de strategische voorbereiding van het beperkt comité en de plenaire EORzitting voor zijn rekening.
|| AGC
Het Euroforum bij de glasproducent AGC bestaat sinds 2000. Het Euroforum telt 50 werknemersvertegenwoordigers uit 10 landen. Met de deelname van lokale directies en van de centrale zetel, telt de plenaire vergadering 80 deelnemers. Het is een grote uitdaging om met zo’n grote groep efficiënt te kunnen overleggen. Daarom werd parallel een beperkt comité opgericht dat 3 keer per jaar samenkomt.
|| Mondiale actiedag Holcim-Lafarge 7 oktober organiseerden de Europese (EFBH) en de internationale vakbonden (BWI en IndustriALL Global) opnieuw een mondiale actiedag. De derde al in 2 jaar tijd. In meer dan 30 landen werden acties georganiseerd. Van infovergaderingen, uitdelen van pamfletten tot werkonderbrekingen.
Door crisis in de glasindustrie en de bijhorende herstructurering zijn de voorbije jaren veel jobs verloren gegaan bij AGC. In dergelijke context is het belangrijk om een goed functionerend sociaal overleg te kunnen hebben. Om sterker te staan tegenover de Belgische en Europese directie werken de Belgische vakbonden, ACV (ACV BIE, LBC-CNE) en ABVV (AC ABVV en BBTK-SETCA) nauw samen. Er is een goede syndicale coördinatie en er wordt steeds gezamenlijk gecommuniceerd over de werkzaamheden van het Euroforum.
12
