Tonnaer Nieuwsbrief
In dit nummer Organisatie TAO Over de Crisis- en herstelwet Toepassingmogelijkheden met GIS Beheersverordening versus conserverend bestemmingsplan Mediation
jaargang 12 nummer 42 juli 2010
Van de redactie
Over de Crisis- en herstelwet Inhoudsopgave
Door mr. Leonne Dalahaije, mr. Bill Moonen, mr. Ivar Rezelman en mr. Paul Soogelee
Deze Nieuwsbrief bevat weer diverse bijdragen op het brede werkterrein van ons
Op 31 maart 2010 is de Crisis- en herstelwet (Chw) in werking getreden. Mogelijk bent u toen geïnformeerd
Organisatie TAO
2
kantoor.
over deze nieuwe wet via diverse nieuwsbrieven en andere informatiestromen. Nu, enkele maanden verder, komt de praktijk steeds meer in aanraking met de nieuwe regels. De ervaring leert dat op zo’n moment vaak
Rond de Crisis- en herstelwet is heel wat
Over de Crisis- en herstelwet
3
te doen geweest. Hier worden nog enkele relevante zaken kort op een rijtje
behoefte bestaat aan een “hoe zat het ook alweer”-overzicht. Zeker bij een ingewikkelde wet als waarvan hier sprake is. Vandaar dit artikel met enkele aandachtspunten over deze wet.
Toepassingmogelijkheden met GIS
6
gezet. Op onze website staat de uitgebreide versie van dit artikel waaraan door vier medewerkers van ons kantoor
Beheersverordening versus conserverend bestemmingsplan
8
is gewerkt. Patrick Blom wijst op de mogelijkheden
Mediation
10
De Crisis- en herstelwet is, zoals de naam aangeeft, be-
plan en het projectuitvoeringsbesluit. Enkele in hoofd-
doeld ter bestrijding van de economische crisis, door
stuk 2 opgenomen voorzieningen zullen hierna kort
middel van het vereenvoudigen en versnellen van wet-
worden toegelicht.
geving en het waar mogelijk versnellen van de aanvang
van geografische informatiesystemen
en uitvoering van projecten. De Chw bestaat uit twee
Ontwikkelingsgebieden
(GIS) bij het ontwikkelen van gemeente-
gedeelten, een crisisgedeelte en een herstelgedeelte.
De wet schept de mogelijkheid om bij wijze van expe-
In dit artikel is uitgegaan van het perspectief van het
riment gebieden aan te wijzen voor maximaal 15 jaar
bestuursorgaan.
(ontwikkelingsgebieden) als dit met het oog op het ver-
lijk beleid. Bekend is de inzet van dit instrument
bij
de
inventarisatie
ten
Organisatie TAO
behoeve van het opstellen van bestem-
sterken van de duurzame ruimtelijke en economische
mingsplannen. Minder bekend is dat er
In verband met de groei van ons bedrijf zijn de heren drs. G.S.C.
Crisisgedeelte
ontwikkeling van dat gebied bijzonder wenselijk is.
ook in ruimer verband toepassingsmoge-
(Frits) Peeters en mr. A.J.C.A. (Hans) van Zitteren toegetreden tot
Het crisisgedeelte van de Chw bestaat uit twee
Bestuursorganen hebben aldus meer mogelijkheden
lijkheden voor GIS bestaan. Bijvoorbeeld
de directie. Hans van Zitteren zal primair verantwoordelijk zijn
onderdelen:
om milieuruimte vrij te maken, zodat gewenste
bij het handhavingsbeleid.
voor de productgroep Tonnaer Juridische en Beleidsadvisering
• tijdelijke bestuursrechtelijke en andere maatregelen
urgente ontwikkelingen kunnen worden gerealiseerd.
Paul Soogelee vestigt de aandacht op
(TJB) en Frits Peeters voor de productgroep Tonnaer Planologie en
voor bepaalde categorieën van projecten, welke zijn
Inmiddels heeft de ministerraad ingestemd met de
een nieuw instrument in de ruimtelijke
Stedenbouw (TPS). Ondergetekende blijft algemeen directeur.
opgenomen in hoofdstuk 1, en
eerste tranche projecten van de Crisis- en herstelwet,
ordening: de beheersverordening. Van
Door deze uitbreiding van de directie zullen we u nog beter van
dit instrument dat in de plaats komt van
dienst kunnen zijn en kunnen we uitdagingen in het woelige om-
het bestemmingsplan wordt nog te wei-
gevingsrecht met vertrouwen tegemoet treden.
nig gebruik gemaakt. Koudwatervrees of
• tijdelijke bijzondere voorzieningen, welke zijn opge-
en zijn de eerste ontwikkelingsgebieden bekend.
nomen in hoofdstuk 2.
De gemeenteraad is verplicht om voor ontwikkelings-
Het crisisgedeelte kent een tijdelijk karakter.
gebieden een gebiedsontwikkelingsplan vast te stellen.
Hoofdstukken 1 en 2 zullen vervallen na vier jaar, be-
Dit plan maakt onderdeel uit van het bestemmingsplan
houdens de werking van het overgangsrecht.
en voorziet in nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen en
terechte reserve? Hij gaat in op de moge-
In de onderstaande afbeelding wordt de actuele organisatie van
lijkheden en de voordelen ervan.
Tonnaer Adviseurs in Omgevingsrecht (TAO) weergegeven.
Een nieuwe en belangrijke trend die in
Daarin zijn de beide productgroepen en de taakvelden van onze
Bijzondere bepalingen voor projecten
het omgevingsrecht sterk opkomt is die
organisatie in de vorm van een organisatiekubus gegoten. Deze
In hoofdstuk 1 van de wet zijn bestuursprocesrechte-
Tijdelijke verhuur te koop staande woningen
van mediation. Francien Limpens en Eva
werkzaamheden worden vanuit onze beide vestigingen te
lijke maatregelen opgenomen die gelden voor be-
Op grond van de Leegstandwet kunnen woningen in
Spoormakers wijzen erop dat door van
Maastricht-Airport en Eindhoven verricht.
paalde concrete projecten en categorieën van projecten
afwachting van verkoop tijdelijk worden verhuurd.
aangewezen op bijlage I en II bij de wet. Bijlage I bevat
Geliberaliseerde verhuur is in dit geval echter niet
mediation gebruik te maken, vaak veel
maatregelen ter vermindering van de milieudruk.
algemene categorieën van projecten, zoals bijvoor-
mogelijk. In de Chw is bepaald dat voor de categorie te
de belasting van het ambtelijk apparaat
beeld de aanleg of wijziging van hoofdwegen als
koop staande woningen bij tijdelijke verhuur op grond
als gevolg van de vele procedures be-
bedoeld in artikel 2 van de Tracéwet. De projecten in
van de Leegstandwet geliberaliseerde verhuur mogelijk
hoorlijk kan worden verminderd. Ook
bijlage II zijn concrete aangewezen projecten, zoals
is, indien dit op grond van de reguliere huurprijsregel-
onder andere Klavertje 4 Venlo, Maastricht Belvedère,
geving ook mogelijk zou zijn.
tijd en geld bespaard kan worden en ook
Dr. Frans Tonnaer.
TJB
van belang is dat een resultaat kan worAdvisering
den bereikt dat niet van boven wordt
Versnelde uitvoering woningbouwprojecten
Detachering
tijen kan rekenen. Ons kantoor wil
Projectmanagement (TOP)
lijkheden die dit instrument biedt, waarbij onze kennis van het omge-
Brainport Eindhoven, de Buitenring Parkstad, de A2 Passage Maastricht en de Luchthaven Eindhoven.
opgelegd en op draagvlak bij pargraag gebruik maken van de moge-
TPS
Procesvertegenwoordiging
vingsrecht tot voordeel strekt. Eerst echter korte informatie over de
Cursusverzorging
De wet voorziet tevens in de versnelde uitvoering van Bijzondere voorzieningen
gemeentelijke woningbouwprojecten. Ten behoeve
In hoofdstuk 2 van de Crisis- en herstelwet zijn een aan-
van (woning-)bouwprojecten in een aaneengesloten
tal bijzondere voorzieningen opgenomen. Met deze
gebied van ten minste 20 en ten hoogste 1500 / 2000
voorzieningen worden enkele nieuwe instrumenten
nieuwbouwwoningen – afhankelijk van het aantal
geïntroduceerd: ondermeer het gebiedsontwikkelings-
ontsluitingswegen – en bij aangewezen categorieën
aanvulling van onze directie en over de actuele organisatie.
2
3
andere projecten van maatschappelijke betekenis
Herstelgedeelte
Wijzigingen in de Onteigeningswet
(bijv. zorginstellingen, ziekenhuizen etc.), kan de ge-
De Crisis- en herstelwet bevat naast specifieke maatre-
De systematiek van Titel IV wordt gelijkgeschakeld met
meenteraad een zogenoemd projectuitvoeringsbesluit
gelen, als antwoord op de economische crisis, ook een
die van de Titels II, IIa en IIc. Dit betekent onder meer
vaststellen. Wanneer een bouwproject bijkomende
groot aantal wetswijzigingen die geen relatie met de
dat de huidige decentrale onteigeningsbesluiten wor-
infrastructurele of andersoortige voorzieningen omvat,
crisis hebben. Deze wetswijzigingen zijn onder de naam
den vervangen door centrale onteigeningsbesluiten,
worden ook die meegenomen in het projectuitvoe-
‘herstel’ in Hoofdstuk 3 van de Chw opgenomen. De
genomen door de Kroon. De Kroon stelt specifieke
ringsbesluit.
maatregelen in dit hoofdstuk hebben betrekking op
eisen aan het verzoek tot onteigening. In haar circulaire
alle ruimtelijke en infrastructurele projecten in Neder-
“wijziging van de onteigeningswet” van 29 maart 2010
Gevolgen voor bestuursorganen
land en blijven ook na 2014 gelden. In het navolgende
geeft VROM aan welke eisen dat zijn. Hierop volgt nog
Gevolgen zijn er niet alleen voor de bestuursorganen
zullen enkele belangrijke wijzigingen nader worden
een afzonderlijke richtlijn waarin de gewenste inrich-
van de provincies en de gemeente op wiens grondge-
toegelicht.
ting van de mee te sturen stukken nader zal worden
bied een project als bedoeld in bijlage I of bijlage II
aangegeven. Wij beschikken over de voorgenomen
wordt gerealiseerd. Ook voor aangrenzende gemeen-
Wijzigingen in de Invoeringswet Wro
ten (en mogelijk ook voor aangrenzende provincies)
Aan artikel 9.1.10 Invoeringswet Wro is een lid toege-
inhoud van die richtlijn.
voegd, waarin wordt bepaald dat onder de (oude)
Bovendien wordt ingevolge artikel 3.24, onder D, van de
WRO verleende vrijstellingen onverminderd hun wer-
Chw, een ontkoppeling van de onteigening en de ruim-
king behouden onder de Wro. Deze wijziging is een
telijke procedure doorgevoerd voor Titel IV-onteigenin-
antwoord op de problemen die in de praktijk zijn
gen. Naar aanleiding van de behandeling van de Chw in
ontstaan met betrekking tot bouwvergunningen,
de Eerste Kamer heeft het kabinet echter toegezegd een
waarvan de aanvraag is ingediend na de inwerkingtre-
afzonderlijke wetswijziging in procedure te brengen
ding van de Wro en waarbij men gebruik maakt van
waarbij de koppeling tussen planologie en onteigening
een vrijstelling die onder de oude WRO is verleend. De
weer zal worden hersteld. Tot dat moment zal de Kroon
bestuursrechters waren het niet eens over de vraag of
aan onteigeningsbesluiten voorwaarden verbinden die
de bouwvergunning op basis van de oude vrijstelling
er op zien dat de koppeling wordt geëerbiedigd. De
kon worden verleend. De wetgever heeft het probleem
huidige praktijk zal dus worden gehandhaafd.
opgelost door in artikel 3.6 Chw te bepalen dat voor een nieuwe bouwaanvraag gebruik kan worden
Wilt u meer informatie over de gevolgen van de Crisis-
gemaakt van een oude artikel 19-vrijstelling.
en herstelwet? Kijk dan op onze website (onder Nieuwsbrief) voor de uitgebreide versie van dit artikel
Wijzigingen in de Wro
en voor een schematische weergave van de wet. Bij
zijn er gevolgen, die niet per definitie positief zijn. Zo
Artikel 3.35 Wro is gewijzigd zodat een aanlegvergun-
specifieke vragen helpen onze adviseurs u uiteraard
zullen gemeenten waar een project wordt gerealiseerd
ningenstelsel niet meer geldt voor de uitvoering van
graag verder.
dat voorkomt op bijlage II, bijvoorbeeld de Buitenring
werken of werkzaamheden ter uitvoering van een rijks-
Parkstad, gebruik maken van de bestuursprocesrechte-
inpassingsplan of een projectbesluit in het betreffende
lijke (versnellings)maatregelen die de Chw biedt. De
gebied. Verder is bepaald dat tegen alle uitvoeringsbe-
gemeenten die grenzen aan de gemeenten waar het
sluiten in het kader van een coördinatieregeling beroep
project wordt gerealiseerd, kunnen ook negatieve ge-
in eerste en enige aanleg bij de Afdeling bestuurs-
volgen ondervinden. Tenzij het om hun eigendomsrech-
rechtspraak openstaat. Tevens wordt voorzien in een
ten gaat, of zij geadresseerde zijn van het betreffende
versnelling in de behandeling van beroepen tegen
besluit, kunnen zij geen beroep instellen tegen een
bestemmingsplannen ter uitvoering waarvan een
door de centrale overheid genomen besluit betreffende
onteigeningsprocedure is gestart.
het project. Het is verstandig om op voorhand, bijvoor-
Opmerkelijk is het schrappen van de inpassingsplicht van
beeld ter bepaling van de positie in een (voor)overleg,
het projectbesluit uit de Wro. Sinds de inwerkingtreding
te weten in welke zin de gemeente te maken heeft met
van de Crisis- en herstelwet geldt wel dat, als het pro-
de Chw.
jectbesluit niet binnen 2 maanden digitaal beschikbaar is gesteld, geen leges meer kunnen worden geheven.
4
5
Toepassingmogelijkheden met GIS
Door ing. Patrick Blom Wellicht bekend met GIS (Geografische Informatie Systemen) in het kader van de inventarisatie voor bestemmings-
bestemming te kunnen maken, worden de vigerende
Naast de BAG kunnen, om maar wat te noemen, ook
plannen, maar minder bekend met overige toepassingsmogelijkheden?
bestemmingen van het moederplan en de herzienin-
de gegevens van de Kamer van Koophandel, milieu-
GIS biedt mogelijkheden bij het ontwikkelen van beleidsinstrumentarium. Tonnaer helpt u op weg en kan u hierbij
gen gedigitaliseerd. Deze geometrie kan na de
vergunningen en horecavergunningen aan elkaar
van dienst zijn.
analyse eveneens gebruikt worden om de kaart
gekoppeld worden. Op deze wijze krijgt de gemeente
van het nieuwe bestemmingsplan te vervaardigen,
een goed beeld van de vigerende bestemming in
hetgeen sterk kostenbesparend is.
relatie tot de bestaande situatie, en kan gericht
Visie op inventarisatie
beleid. Ofschoon van belang voor analyse, visie-
gezocht worden naar eventuele discrepan-
Een goede inventarisatie is belangrijk voor het
vorming en beleidsformulering, is het vaak niet
ties. Knelpunten die niet uit het archief
formuleren en realiseren van beleid. Voor het inven-
vanzelfsprekend dat de informatie volledig in beeld
zijn te achterhalen kunnen met onze
tariseren zijn meerdere hulpmiddelen voorhanden.
is dan wel direct paraat is.
mobiele GIS applicatie op locatie worden
Een modern hulpmiddel betreft GIS, dat voor
Tonnaer heeft een digitale inventarisatiemodule
geïnventariseerd. Hierdoor zijn dus om-
verschillende werkprocessen kan worden ingezet.
ontwikkeld of kan deze op maat ontwikkelen, waar-
vangrijke handmatige veldinventarisaties
Toegepast door Tonnaer en bekend bij onze op-
mee de feitelijke situatie in beeld gebracht wordt,
niet meer noodzakelijk en kan gericht op
drachtgevers is de GIS-inventarisatie voor bestem-
maar ook op een vrij eenvoudige manier knelpunten
knelpunten geïnventariseerd worden.
mingsplannen. Wellicht minder bekend of in gebruik
kunnen worden gevisualiseerd ten opzichte van
is GIS als hulpmiddel voor het formuleren van (nieuw)
geformuleerd beleid. Deze inventarisatiemodule is
De inventarisatie kan eventueel uitgebreid
beleid, bijvoorbeeld in het kader van handhaving of
gebaseerd op GIS. De resultaten van de GIS-inventa-
worden met de wensen die de gemeente
het toepassen van beleid. Een goede inventarisatie
risatie kunnen gebruikt worden voor het op te stellen
heeft. Zo kunnen bijvoorbeeld door mid-
voor een bestemmingsplan of te
bestemmingsplan en/of beleids-
del van cyclorama alle goot- en nokhoog-
Binnen Tonnaer Planologie en Stedenbouw worden alle voor zowel de inhoud (aansluiting bestemmingsplannen van begin bij te reguleren werkelijkheid) als procedureel (zienswijzen of tot eind volledig digitaal gemaakt.
documenten. Enerzijds door een
ten in kaart worden gebracht en/of andere
directe vertaling op de verbeel-
gegevens worden gegeneerd zoals het
ding behorende bij het bestem-
huidige bebouwingspercentage ten op-
mingsplan of kaarten behorende
zichte van het vigerend bouwblok.
bezwaren als iets niet goed is
bij beleidsdocumenten. Anderzijds
formuleren beleid, is van belang
geregeld). Inventarisatie heeft duidelijk toegevoegde
kunnen geconstateerde en gevisualiseerde afwij-
De voordelen van deze manier van inven-
meerwaarde in processen, en Tonnaer ziet dan ook
kingen/knelpunten dienen voor het formuleren en
tariseren zijn:
volop kansen in het toepassingsgebruik van GIS ten
realiseren van beleidsdoelstellingen.
• tijdswinst door slim gebruik van
behoeve van het beleidsinstrumentarium.
bestaande gemeentelijke gegevens;
Werkwijze inventarisatie
• hergebruik van geometrie voor het
Het hulpmiddel
Voor de digitale inventarisatie wordt onder andere
Binnen Tonnaer Planologie en Stedenbouw worden
gebruik gemaakt van gegevens die door de ge-
• extra controle van de BAG gegevens;
alle bestemmingsplannen van begin tot eind volledig
meente zelf worden vervaardigd. Een goed voor-
• toepassing voor meerdere
digitaal gemaakt. Naast het raadpleegbaar maken
beeld hiervan is de Basisregistratie Adressen en
van de plannen voor de overheid en burgers, wordt
Gebouwen (BAG). In deze basisregistratie is informa-
ook het opstellen van de bestemmingsplannen
tie opgenomen die voor het opstellen van een be-
Contact
digitaal uitgevoerd. Hierbij wordt aangesloten bij de
stemmingsplan gekoppeld kan worden aan de
Wellicht heeft de mogelijkheid van toepas-
digitale eisen die aan ruimtelijke plannen worden
onderliggende vigerende bestemming. Blijkt uit de
sing van GIS uw aandacht gewekt en
gesteld, zoals vastgelegd in de Regeling standaarden
gegevens van de BAG dat het een woonlocatie
wenst u meer informatie hierover. Graag
ruimtelijke ordening (Rsro). Een belangrijk onderdeel
betreft, maar het geldende plan geeft aan dat de
zijn wij u hierbij van dienst. U kunt terecht
in de fase van de totstandkoming van een be-
locatie een agrarische bestemming heeft, dan is hier
bij ing. Patrick Blom, senior adviseur digi-
stemmingsplan is de digitale inventarisatiefase, bij
sprake van een discrepantie. Wellicht is er voor de
tale processen.
voorkeur op basis van GIS.
locatie een ontheffing verleend maar er zou ook
Alvorens tot het daadwerkelijk opstellen van een
sprake kunnen zijn van een illegale situatie. Bij een
bestemmingsplan over te gaan dan wel beleid te
geconstateerde illegale situatie zal vervolgens een
formuleren, is het wenselijk om een goed beeld te
besluit genomen moeten worden om te legaliseren
hebben van de bestaande situatie ten aanzien van de
of te handhaven.
aanwezige ruimtelijke objecten en het ruimtelijke
Om de koppeling tussen de BAG en de vigerende
6
nieuwe bestemmingsplan;
beleidsinstrumenten.
7
Beheersverordening versus conserverend bestemmingsplan Door mr. Paul Soogelee Waarom moeilijk en duur, als het ook eenvoudig en goedkoper kan? Dat was de gedachte achter de invoering van het instrument beheersverordening in de Wet ruimtelijke ordening (hierna: Wro). Een gedachte die gemeenten als muziek in de oren moet klinken. Gelet op het geringe aantal vastgestelde beheersverordeningen lijkt de behoefte aan dit instrument echter marginaal te zijn. Laten gemeenten kansen liggen?
Inleiding
eisen toevoegt. Zo bevat artikel 3.8, derde lid Wro
Voor het opstellen van een planologische regeling
met betrekking tot de bestemmingsplanvaststelling
staan gemeenten in beginsel twee instrumenten ter
nog een uitzondering op artikel 3:1, eerste lid, onder
beschikking: het bestemmingsplan en de beheersver-
b Awb. Dit artikel verklaart de bekendmakingsbepa-
ordening. De beheersverordening, opgenomen in
lingen en afdeling 3.7, inzake motivering, expliciet
hoofdstuk 3A Wro, is geïntroduceerd vanwege de
van toepassing op de vaststelling van een bestem-
hoge kosten en lange tijdsduur bij het vaststellen van
mingsplan. Voor het vaststellen van een beheers-
een bestemmingsplan. Voor gebieden waar op pla-
verordening worden dergelijke eisen niet gesteld.
nologisch vlak toch weinig verandering plaatsvond, werden deze kosten door de wetgever te hoog
Rechtsbescherming
geacht. Het instrument beheersverordening is
Tegen het besluit tot vaststelling van een beheersver-
ontwikkeld om voor dergelijke gebieden op een
ordening kan geen bezwaar of beroep worden aangetekend. Dit in tegenstelling
snelle eneffectieve wijze het bestaande gebruik vast te leggen.
In de Wro is geen bijzondere voorbereidingsprocedure voor de beheersverordening opgenomen.
tot de vaststelling van een bestemmingsplan, waartegen voor belang-
illegaal gebruik. Dit sluit aan bij de mogelijkheid van
Onbekend maakt onbemind
hebbenden beroep bij de Afde-
het conserverend bestemmen van een voorheen
Van het instrument beheersverordening wordt voor-
ling bestuursrechtspraak openstaat.
illegale situatie in een ‘nieuw’ bestemmingsplan. De
alsnog (te?) weinig gebruik gemaakt. Dit is te verkla-
mingsplannen op. Vergeleken met het conserverend
Toch betekent het ontbreken van bezwaar en beroep
mogelijkheid van het inzetten van een beheersveror-
ren uit de ervaring en bekendheid met het instrument
bestemmingsplan biedt een beheersverordening
niet dat belanghebbenden helemaal machteloos zijn
dening voor dit doel is nauwelijks bekend en
conserverend bestemmingsplan en het beeld dat
echter enkele duidelijke voordelen die hierna kort
bij confrontatie met een beheersverordening. De
verdraagt zich minder goed met de mindere rechts-
heerst van het instrument beheersverordening. Daar
worden beschreven.
bestuursrechter kan door middel van exceptieve toet-
bescherming voor belanghebbenden. Indien hiermee
lijkt echter verandering in te komen. De afgelopen
sing een beheersverordening (deels) onrechtmatig
rekening wordt gehouden kan dit instrument finan-
maanden zijn namelijk enkele beheersverordeningen
Geen voorbereidingsprocedure
verklaren, net zoals de civiele rechter dat kan in een
cieel interessant zijn om illegaal gebruik (gemoti-
vastgesteld, onder andere voor buitengebieden en
In de Wro is geen bijzondere voorbereidingsproce-
onrechtmatige daads-procedure. Die toetsing door de
veerd) te legaliseren.
een beschermd natuurgebied. De eerste waardevolle
dure voor de beheersverordening opgenomen. Of
bestuursrechter kan aan de orde zijn bij een onthef-
een inspraakverplichting geldt, is afhankelijk van de
fings- of handhavingsprocedure of bij een verzoek om
Flexibiliteit mogelijk
gemeentelijke inspraakverordening. Artikel 150,
een bestemmingsplan vast te stellen in plaats van een
Het beeld bestaat dat een beheersverordening geen
tweede lid Gemeentewet stelt dat, voor zover bij de
beheersverordening.
volwaardig alternatief is voor een conserverend be-
Conclusie
stemmingsplan, omdat een beheersverordening in
Het is belangrijk dat gemeenten zich bewust zijn van
De meeste gemeenten stellen voor dergelijke gebieden nog steeds
conserverende
bestem-
verordening niet anders is bepaald, de inspraak wordt
ervaring is dus opgedaan en het instrument lijkt in de praktijk prima te voldoen.
geboden overeenkomstig de uniforme openbare
Financiële voordelen
het geheel geen ontwikkeling zou toelaten. Dat is
de keuze die ze hebben tussen het opstellen van een
voorbereidingsprocedure van de Awb.
Omdat een beheersverordening met een eenvoudi-
echter een misverstand. Weliswaar moet het gaan om
bestemmingsplan en een beheersverordening. Gelet
Het niet voorschrijven van een specifieke procedure
gere totstandkomingsprocedure kan worden gereali-
gebieden waar geen ruimtelijke ontwikkelingen wor-
op de aanzienlijke voordelen in tijd en kosten, kan
betekent dat de gemeenteraad een eenvoudige voor-
seerd en geen kostbare bezwaar- en beroepsgang
den voorzien, maar toch is flexibiliteit mogelijk. Een
het lonen om niet zomaar voor elk gebied volgens ge-
bereidingsprocedure mag toepassen, mits vastgesteld
kent, kan deze tegen aanmerkelijk lagere kosten
beheersverordening kan aansluiten bij het voorheen
woonte een bestemmingsplan op te stellen, maar te
in de inspraakverordening. De procedure tot vaststel-
worden vastgesteld. Een belangrijk voordeel, want
geldende bestemmingsplan, inclusief de hierin opge-
onderzoeken of wellicht het gebruik van een beheers-
ling van een beheersverordening kan hierdoor
het financiële verschil met een conserverend bestem-
nomen bebouwingsmogelijkheden en de ruimte die
verordening volstaat. Het instrument biedt in ieder
aanmerkelijk eenvoudiger zijn dan bij de vaststelling
mingsplan kan aanzienlijk zijn.
dat biedt. Verder bieden de afwijkingsmogelijkheden,
geval de nodige mogelijkheden en is de overweging
neergelegd in artikel 3.38, vierde lid (ontheffingsbe-
meer dan waard.
van een bestemmingsplan. Voor het vaststellen van een bestemmingsplan moet immers volgens artikel
Legalisatie van illegaal gebruik
voegdheid) en artikel 3.40 tot en met 3.42 Wro (bui-
3.8 Wro de uniforme openbare voorbereidingsproce-
De wetgever heeft de mogelijkheid geboden een
tentoepassingverklaring bij projectbesluiten), de
dure worden gebruikt waaraan de Wro nog extra
beheersverordening in te zetten ter legalisering van
nodige flexibiliteit.
8
9
Mediation
Door mr. Francien Limpens en mr. Eva Spoormakers Vaak wordt het indienen van een zienswijze of het aantekenen van bezwaar/beroep gebruikt om een conflict
dig gebruik maken van het bij de gastenkamer ho-
meente mediation voor. Uit het daaropvolgende
op te lossen. Deze procedures kosten veel tijd en geld en zorgen voor een grote belasting van het ambtelijk
rende dakterras. Vanwege het zicht vanaf dit dak-
mediationgesprek blijkt dat aanpassing van het
apparaat. Daarnaast wordt met het indienen van een zienswijze en het vervolgens aantekenen van bezwaar
terras in zijn tuin voelt Janssen zich in zijn privacy
bouwplan – in plaats van een lange juridische proce-
en beroep het eigenlijke probleem vaak niet opgelost, zodat bij een nieuw besluit het traject van voren af
aangetast. Dit leidt tot een slepende burenruzie.
dure – toch de beste oplossing is om de verbouwing
aan wordt gestart. Regelmatig vernemen we de zijde van gemeenten dat men het gevoel heeft te worden
Uiteindelijk komt buurman Janssen erachter dat het
van de garage zo snel mogelijk te realiseren. Partijen
‘gebruikt’ bij een burenconflict. Het tij zou dan gekeerd kunnen worden door het inzetten van een mediator.
gebruik als Bed and Breakfast niet binnen het gel-
komen overeen dat het bouwplan zodanig wordt
Bij mediation lossen partijen conflicten samen op met behulp van een onafhankelijke mediator. Mediation
dende bestemmingsplan past en dient hij een ver-
aangepast dat dit wel aan de welstandseisen voldoet.
kan in verschillende stadia van de besluitvorming worden toegepast, zoals tijdens de zienswijzen- en de
zoek om handhaving in. Bij de inhoudelijke
Uiteraard wordt voor een zodanige aanpassing het
bezwarentermijn. Ook tijdens beroepsprocedures bij de rechtbank wordt regelmatig mediation toegepast.
beoordeling van dit verzoek komt de gemeente er-
juridisch correcte traject gevolgd. De afspraken wor-
Over het algemeen betreft het conflicten tussen burgers onderling. Het kan echter ook zo zijn dat een
achter dat vooral de gestelde privacyhinder de oor-
den in een overeenkomst vastgelegd. Het gevolg is
gemeente partij is bij het conflict. De inzet van een mediator is niet nieuw in gemeenteland. Verschillende
zaak van het conflict is en niet zozeer de Bed and
dat alsnog bouwvergunning wordt verleend voor het
gemeenten zijn hier al actief bezig. Tonnaer wil graag op deze behoefte inspelen. We hebben al enige
Breakfast. Omdat het juridische traject vaak lang
verbouwen van de garage en dat het bezwaarschrift
ervaring opgedaan op het gebied van bemiddeling, maar een erkende mediationopleiding zal de kwaliteit
duurt en niet steeds tot een voor iedere partij be-
wordt ingetrokken.
van dit product ten goede komen.
vredigend resultaat leidt, stelt de gemeente mediation voor. Bedoeling is dat partijen met elkaar in
Toelichting
gesprek zijn, over en weer elkaars standpunt ken-
In het eerste voorbeeld is sprake van een conflict
Wij onderscheiden ons van de doorsnee mediator,
Tijdens de opleiding staan de volgende doelen centraal:
nen en hiervoor begrip kunnen tonen. Mediation
tussen buren, waarbij de gemeente ook betrokken
omdat wij deskundig zijn in het omgevingsrecht
• het professioneel kunnen bemiddelen op het ken-
leidt ertoe dat partijen concrete afspraken maken en
raakt. In het tweede voorbeeld is de gemeente zelf
en in het burenrecht. Kennis die veel mediators
nis- en vaardigheidsniveau dat het NMI vereist;
die in een overeenkomst vastleg-
ontberen, terwijl daar juist vaak de oorsprong
• een basishouding aanleren als uitgangspunt voor
gen om zodoende de privacyhin-
van het geschil ligt of juist dat recht wordt ‘gebruikt’
het door partijen aanvaard worden als bemiddelaar;
der, die door buurman Janssen
om een geschil uit te vechten. In dit artikel
• onderhandelingsprocessen en -technieken door-
wordt ervaren, te voorkomen.
lichten wij (de inhoud van) de opleiding toe en
zien en deze als procesexpert kunnen aansturen
De Vries zegt toe een balustrade
en bewaken;
en zichtwerende voorzieningen
sluiten we af met een tweetal voorbeelden, waaruit
• partijen weten te bewegen tot het zoeken naar
blijkt in welke conflictsituaties mediation onder meer
voor partijen aanvaardbare oplossingen.
toegepast kan worden.
direct partij in het geschil. Een
De inzet van een mediator is niet nieuw in gemeenteland. Verschillende gemeenten zijn hier al actief bezig.
gesprek tussen de vergunningaanvrager en de gemeente, voorafgaand aan het geschil ligt weliswaar voor de hand, maar in de praktijk blijkt dit maar weinig
rondom het dakterras aan te brengen en hiervoor
voor te komen. Ook in dit soort conflicten kan door
bouwvergunning aan te vragen waarin een en ander
bemiddeling een oplossing worden bereikt.
wordt vastgelegd. De gemeente toont van haar kant
De opleiding
Het traject bestaat uit een theoretisch en in een prak-
de bereidheid om de Bed and Breakfast mogelijk te
Tot slot
De opleiding wordt gevolgd bij een gecertificeerd
tijkgedeelte. In het praktijkgedeelte worden tal van
maken door middel van een planologische proce-
Uit de bovengenoemde voorbeelden blijkt dat juridi-
bureau dat onder andere geaccrediteerd is door het
vaardigheden getraind.
dure. Janssen zal op zijn beurt het verzoek om hand-
sche procedures niet steeds de beste mogelijkheden
having intrekken.
bieden tot conflictoplossing. Soms, zo niet vaak, lei-
Nederlands Mediation Instituut (NMI) en de Nederlandse Orde van Advocaten (NOVA). Gekozen is
Voorbeelden
voor een opleiding tot gecertificeerd mediator. In-
Uit de hierna volgende voorbeelden blijkt dat media-
Voorbeeld 2
hakken in het zand zetten". Wij menen dan ook dat
dien een mediator gecertificeerd is, heeft deze de
tion kan leiden tot een voor iedere partij bevredi-
De heer Verheiden dient een aanvraag om bouwver-
mediation toekomst heeft. Het voorkomt juridische
opleiding èn een assessment succesvol doorlopen.
gend resultaat, hetgeen vermindering van de
gunning in voor het verbouwen van zijn garage.
procedures die in de regel veel tijd en geld kosten.
proceduretijd en -kosten tot ge-
Hiermee wil hij op korte termijn beginnen. De aan-
Ook leiden juridische procedures soms tot het uitspre-
gevraagde bouwvergunning wordt geweigerd
ken van een 'machtswoord' door het bestuur of in
omdat het bouwen in strijd is met de welstandseisen.
laatste instantie de rechter, waarbij de partijen zich
De mediator mag dan ook op
den dergelijke procedures er juist toe dat partijen "de
Bij mediation lossen partijen volg kan hebben. bank werken. Aan een gecertifi- conflicten samen op met behulp ceerde mediator worden meer van een onafhankelijke mediator. Voorbeeld 1 doorverwijzing van een recht-
eisen gesteld voor wat betreft het bijhouden van kennis en vaardigheden.
10
Verheiden maakt hiertegen bezwaar, omdat hij – in
maar hebben neer te leggen. Dit geeft dan aanlei-
De heer De Vries is sinds enige tijd
eerste instantie – koste wat kost aan zijn oorspron-
ding tot frustraties, en onderlinge conflicten zijn
begonnen met een Bed and Breakfast in zijn wo-
kelijke bouwplan wil vasthouden. Omdat blijkt dat
daarmee lang niet altijd opgelost. Wij zijn er daarom
ning. Buurman Janssen ondervindt hinder hiervan,
het probleem vrij eenvoudig kan worden opgelost
van overtuigd met dit nieuwe product onze klanten
onder meer omdat de gasten van De vries veelvul-
door een aanpassing van het bouwplan, stelt de ge-
nog meer van dienst te kunnen zijn.
11
Tonnaer Adviseurs in Omgevingsrecht is een adviesbureau op het terrein van de zorg voor de fysieke leefomgeving: de omgeving waarin wordt gewoond, gewerkt en gerecreëerd. Onze werkzaamheden bestaan uit juridische en beleidsadvisering, begeleiding van overheidsprojecten alsmede planologische en stedenbouwkundige dienstverlening.
Onze diensten worden aangeboden
Locatie Maastricht Airport
in de vorm/op basis van:
Amerikalaan 70c, 6199 AE Maastricht Airport
• ad hoc advisering
Tel. 043 – 326 16 60 fax. 043 – 326 16 64
• service-overeenkomst • raamovereenkomst
Locatie Eindhoven
• mediation
Vonderweg 14, 5616 RM Eindhoven
• detachering
Tel. 040 - 257 13 36 fax. 040 - 257 02 90
• coaching • cursus/training
E-mail
• digitalisering
Internet www.tonnaer.nl
[email protected]
