Nieuwsbrief Dialogic maart 2010 In deze nieuwsbrief leest u over de activiteiten, projecten en onderzoeken van Dialogic. Afnemers positief over glasvezel
bleef gelijk of steeg volgens deze respondenten. Enkele afnemers hebben een negatief beeld over de ontwikkeling Op verzoek van het College van de Onafvan de mededinging en zag het aantal hankelijke Post en Telecommunicatie Auaanbieder dalen. Daarnaast komt het toriteit (OPTA) verrichtte Dialogic innovabeeld naar voren dat de situatie op betie & interactie BV onderzoek naar zakelijdrijventerreinen niet sterk verschilt van ke marktsegmenten op de telecommuniniet-bedrijventerreinen. Zowel in het catiemarkt. Het onderzoek dient mede als aantal aanbieders als de prijsstelling zijn input voor een verdiepingsonderzoek in weinig verschillen gevonden. Ook bij de het kader van een economische analyse mededinging die multi-site afnemers die OPTA dient uit te voeren voor het (bedrijven met meerdere vestigingen) CBb. De rapportage geeft inzicht in de ervaren zien wij geen afwijkend beeld. mate waarin de markt voor zakelijke glasvezel access en de markt voor zakelijke koperen access tot één markt gerekend Twente's got Talent kunnen worden. Dialogic voert samen met de hoger onderwijsinstellingen in Oost-Nederland (Universiteit Twente, Saxion Hogescholen, Christelijke Hogeschool Windesheim en Hogeschool Edith Stein) het project Twente‟s got Talent uit (TGT). TGT beoogt de regionale onderwijskennisinfrastructuur – van basis- tot en met wetenschappelijk onderwijs – te versterken door het aanwezige kennispotentieel via de inzet van nieuwe ICT-diensten beter te benutten.
Hooghiemstraplein 33-36 3514 AX Utrecht Tel. (030) 215 05 60 Fax (030) 215 05 95
[email protected]
We willen een aantal van de huidige knelpunten in deze kennisinfrastructuur Uit het onderzoek komt naar voren dat aan te pakken door een combinatie van afnemers veelal een zeer positief beeld organisatorische en op ICT gebaseerde hebben van glasvezelverbindingen. Veel vernieuwingen, om zo de regionale inorganisaties willen graag glasvezel afnenovatie- en concurrentiekracht te vermen, maar kunen de hoge kosten niet sterken. Een knelpunt is het vernieuverantwoorden. Voor hen is een glasvezewingsproces in de bètavakken in het laansluiting wel een functioneel voortgezet onderwijs, vooral in de meer (technisch) alternatief maar geen reëel perifeer gelegen vo-scholen. Verder (economisch) alternatief. We onderscheigaat het om basisscholen beter in staat den drie profielen: vestigingen waar een te stellen hun leerlingen een adequate glasvezelverbinding (a) weinig meerwaaroriëntatie op wetenschap en techniek te de biedt, (b) reële maar niet-essentiële bieden. voordelen biedt en (c) essentieel is. In het rapport zijn de omvang en de eigenschappen van deze profielen verder uitge- TGT wil deze knelpunten verminderen werkt. door middel van samenwerking van alle ho-instellingen in Oost-Nederland en een selectie van vo- en po-scholen. Een andere belangrijke conclusie is dat de Voor de bovenbouw van het basisondermeeste afnemers (tweederde van de reswijs worden modules ontwikkeld voor pondenten) vinden dat de mededinging wetenschap en technologie, zodat een de laatste jaren weinig veranderd is of betere aansluiting op het vo ontstaat. In zelfs verbeterd is. Het aantal aanbieders
Nieuwsbrief Dialogic maart 2010 de aansluiting tussen het vo en het ho richten we ons op de “marginale” bètavakken Wiskunde D en Informatica. Door middel van ICT-toepassingen willen we de vaak beperkte vraag naar deze vakken per individuele school, bundelen om zo toch voldoende “massa” te creëren. De bedoeling is om via pilots uiteindelijk een olievlekeffect te bewerkstelligen. Langere samenwerking door kenniscomplementariteit? Voor het ontwikkelen van innovaties is technische kennis nodig. Door snel opeenvolgende nieuwe technologieën, steeds complexer wordende technieken en stijgende R&D kosten wordt het steeds lastiger voor bedrijven om alle benodigde kennis voor innovatie in huis te hebben. Hierdoor is het aantal samenwerkingsrelaties de afgelopen jaren behoorlijk gestegen. Dialogic maakt veel gebruik van netwerkanalyse als methode en is continu bezig haar kennis hierover te vergroten. Deze stage maakt ook gebruik van de netwerkanalyse en kijkt naar de lengte van samenwerkingsrelaties. Op basis van de lengte van bepaalde productontwikkelingstijden zou een bepaalde lengte van samenwerkingsrelaties verwacht kunnen worden. Naar deze lengte van samenwerkingsrelaties is nog nooit onderzoek gedaan. Hangt de duur van deze relaties samen met de mate van kenniscomplementariteit tussen twee bedrijven? Astrid van den Berg (
[email protected]) zal deze vraag als afstudeeronderzoek (masteropleiding Science and Innovation Management, Universiteit Utrecht) binnen Dialogic beantwoorden.
Hooghiemstraplein 33-36 3514 AX Utrecht Tel. (030) 215 05 60 Fax (030) 215 05 95
[email protected]
Het onderzoek kijkt naar de biotechnologiesector in Nederland, welke bij uitstek geschikt is voor dit onderzoek. Omdat de technische kennis binnen deze sector zeer divers en complex is en omdat het een nog vrij jonge sector is, hebben deze bedrijven verschillende specialiteiten ontwikkeld binnen deze sector. Daarnaast ontwikkelen technieken, vaardigheden en middelen zich razendsnel, waardoor de snelheid van deze ontwikkelingen nauwelijks is bij te
houden voor de bedrijven binnen deze sector. Bedrijven zien zich gedwongen samen te werken met andere bedrijven om te overleven binnen deze sector en toegang te krijgen tot de benodigde complementaire technische kennis. In deze sector duurt het op de markt brengen van een product ongeveer 10-12 jaar. Op basis hiervan zouden langdurige samenwerkingsrelaties verwacht kunnen worden. Uit eerder onderzoek is echter gebleken dat deze relaties vaak korter dan een jaar duren. Deze tegenstelling is zeer opmerkelijk en wordt in deze afstudeeropdracht onderzocht. Dit onderzoek wordt uitgevoerd met behulp van een patentcitatie analyse. Wanneer bedrijven in hun patent substantieel gebruik maken van een ander patent moeten zij naar dit voorgaande patent verwijzen. Op deze manier kan inzicht verkregen worden in de mate waarin bedrijven van elkaars kennis gebruik maken. Daarnaast kunnen zo de kenniscomplementariteiten tussen de bedrijven in kaart worden gebracht. Patentcitatie analyse kan ook gebruikt worden als een manier om een netwerk te analyseren. Deze methode is echter nooit eerder gebruikt om kenniscomplementariteiten in kaart te brengen en is dus een experimentele methode van operationaliseren. Impact van ICT op eHealth en eLearning Vergelijkbaar met de studie naar eGovernment voert Dialogic voor de Amerikaanse denktank the Conference Board in opdracht van het Spaanse Telefónica een onderzoek uit naar de impact van ICT op eHealth en eLearning. Het onderzoek maakt deel uit van een veel groter onderzoek dat poogt grip te krij-
Nieuwsbrief Dialogic maart 2010 gen op de impact van Informatie en Communicatie Technologie op de samenleving. In het onlangs afgeronde rapport, stond de impact van ICT in het onderwijs centraal. Belangrijkste onderzoeksvraag hierbij was in hoeverre ICT infrastructuur en het gebruik van ICT in relatie staat tot een betere leerattitude en leerprestaties in het basis- en voortgezet onderwijs. Om deze zeer brede en lastige vraag te beantwoorden is onder andere gebruik gemaakt van drie enorme internationale studies (PIRLS, TIMSS en PISA), waarin onderwijsprestaties in lezen, wiskunde en science centraal staan. Deze onderzoeken zijn in vele tientallen landen uitgevoerd, waaronder Nederland, Spanje en de Verenigde Staten; de centrale landen in het onderzoek. Om de invloed van ICT infrastructuur van zowel land, school als student en het gebruik van ICT op school (onderdeel van eLearning) en thuis zo goed mogelijk te isoleren is via diverse statistische technieken gecontroleerd voor een groot aantal mogelijk verstorende variabelen, zoals: intellectuele achtergrond van de ouders, de hoeveel lesuren, uitgaven aan onderwijs van het betreffende land, thuisbezittingen, klasgrootte, klassamenstelling etc.
Hooghiemstraplein 33-36 3514 AX Utrecht Tel. (030) 215 05 60 Fax (030) 215 05 95
[email protected]
De eindconclusies van het onderzoek indiceren dat de invloed van eLearning op leerprestaties (vooralsnog) beperkt is. Controle variabelen, zoals bijvoorbeeld de uitgaven aan onderwijs in een land en de intellectuele achtergrond van de ouders blijken verreweg de meeste invloed te hebben. Ook meer instructietijd in de klas en een homogene in plaats van heterogene groep leerlingen blijkt van positieve invloed te zijn op leerprestaties. Een voorzichtige relatie lijkt wel te bestaan tussen gebruik van ICT en de attitude ten opzichte van leren. Met andere woorden: Het leren (met name de exacte vakken) wordt wel interessanter gevonden dankzij ICT in de klas.
in Spanje achterblijft ten opzichte van andere (Westerse) landen. In Nederland is de ICT infrastructuur zeer goed, maar wordt hier slechts beperkt gebruik van gemaakt, doordat docenten deze over het algemeen niet ten volle weten te benutten. In de Verenigde Staten zijn de faciliteiten (mede door de grote afstanden) goed en wordt de potentie van de ICT faciliteiten wel goed benut. De verwachting is dat E-Learning (met name in Nederland) een vlucht gaat nemen in de komende jaren. De faciliteiten zijn al aanwezig en met de introductie van "Het Nieuwe Leren", waarin de leercontext centraal staat en leermaterialen dynamischer worden, zal ICT een belangrijke rol kunnen gaan spelen. e-Business in Europa: leren van goede praktijkvoorbeelden bij het MKB In opdracht van het European e-Business Support Netwerk (EBSN) heeft Dialogic in 2009 een zestal cases geïdentificeerd en opgesteld rondom MKB‟ers van eigen bodem die ICT toepassen om de samenwerking met anderen in de keten (bijvoorbeeld klanten en leveranciers) te optimaliseren. Het belangrijkste doel van dit project is om MKB‟ers te inspireren (goed voorbeeld doet volgen) en ze op weg te helpen bij het toepassen van ebusiness in hun eigen bedrijf. Er is door EBSN de Nederlandstalige publicatie „Leren van collega MKB‟ers in Europa‟ opgesteld waarin 50 praktijkvoorbeelden uit heel Europa beknopt zijn samengevat. Dialogic draagt bij aan Europees ImMediaTe project
September vorig jaar ging het Europese ImMediaTe project van start. Doelstelling is MKB´ers in de digital media sector te ondersteunen bij new market entry, internationalisering en andere groeistrategieën. Het ontbreekt veel bedrijven in de Interessante verschillen tussen de Vere- sector aan kennis/vaardigheden en contacten om een dergelijk stap op eigen nigde Staten, Nederland en Spanje zijn met name dat het ICT-gebruik in de klas benen te zetten. Er is bijvoorbeeld wel
Nieuwsbrief Dialogic maart 2010 venture capital aanwezig, maar bedrijven die het nodig hebben slagen er onvoldoende in de juiste contacten te leggen of zich op de juiste manier te presenteren.
ke buurt net buiten het centrum van Utrecht. Corence en ik hebben beide in Eindhoven gestudeerd maar toen zij een baan kreeg bij Rabobank was de keuze voor Utrecht snel gemaakt. Gelukkig kon ik snel daarna bij Dialogic aan de slag. Nu wonen we dus niet alleen in een leuke(re) ImMediaTe probeert dit te doorbreken stad, we fietsen allebei in 5 minuten naar door MKB´ers te ondersteunen met kenons werk. Overigens verhuizen we over nis, diensten en hulpmiddelen. Hierbij een aantal maanden naar een ander huis komt Dialogic in beeld. Om de ontwikin Utrecht, opnieuw in Pijlsweerd. Twee kelde (en andere nuttige) diensten en keer zo groot en met een zonnige tuin. hulpmiddelen zo toegankelijk mogelijk te maken wordt namelijk een vouchersysteem ontwikkeld. Dialogic heeft - onder Hoe ben je bij Dialogic terecht gekomeer door de evaluatie van de NL´se men? innovatievoucher - veel ervaring met de Ik ben afgestudeerd bij het Ministerie van karakteristieken en werking van een Economische Zaken, directie Telecomdergelijke systematiek. Binnen het Immarkt. Eén van mijn begeleiders bij dat MediaTe project staan we voor de taak traject was Rudi Bekkers. Hij wees me op deze aan te passen aan de kenmerken een gegeven moment op een vacature bij van de digital media sector en de beDialogic, voor junior onderzoeker / advihoeften van de betreffende MKB´ers. seur breedband, telecom en media. Ik kende Dialogic niet, maar de projecten Bij dit internationale project zijn diverse die op de website beschreven waren spraken erg aan dus ik heb direct een andere (buitenlandse) partijen betrokken, om te beginnen de vertegenwoordi- sollicitatiebrief de deur uitgedaan. Binnen gers van een aantal Europese digital me- anderhalve week had ik twee gesprekken gehad en een aanbod. Ik heb er niet lang dia clusters: Filas (Lazio), IIP Create over hoeven twijfelen: interessante in(Amsterdam), 22@Barcelona houd, leuke, slimme mensen en een goe(Barcelona), Fondazzjoni Temi Zammit de, informele sfeer. Bij eerdere sollicita(Maltha) en Cap Digital (Parijs). tiegesprekken had ik steeds het gevoel Daarnaast een tweetal kennisinstellindat ik mezelf moest verkopen, bij Dialogen: Institute of Electronic Business gic voelde het gewoon goed. (Berlijn) en Media Business School (Madrid). Sinds wanneer werk je er? En tot slot drie dienstenaanbieders: Innova (Rome), Living Labs Global (Kopenhagen) en Media-deals (Parijs).
Ik ben 1 februari 2008 begonnen, twee dagen na mijn afstudeerpresentatie. Wat is je specialisatie/expertise?
Voor het voetlicht Wie ben je? Stein Smeets, geboren 30 augustus 1983 te Nijmegen.stein Hooghiemstraplein 33-36
Wat is je functie?
3514 AX Utrecht
Ik werk bij Dialogic als onderzoeker / adviseur.
Tel. (030) 215 05 60 Fax (030) 215 05 95
[email protected]
Waar woon je (en met wie)? Ik woon sinds 2,5 jaar samen met mijn vriendin Corence. In Pijlsweerd, een leu-
Door mijn achtergrond ben ik vooral actief binnen het telecom/mediadomein. Ik heb Technology & Policy gestudeerd, met een focus op beleidsvraagstukken in de ICT. Bij EZ heb ik onderzoek verricht naar interconnectie-
Nieuwsbrief Dialogic maart 2010 afspraken tussen telecomoperators. Overigens heb ik me bij Dialogic binnen dat domein wel flink verbreed. Er zijn nog steeds beleidsopdrachten: hoe moet de overheid zich opstellen ten aanzien van netwerkneutraliteit of de uitrol van een nieuwe generatie breedbandnetwerken? Maar een groot deel van het werk is veel praktischer. We ondersteunen bijvoorbeeld overheden en bedrijven bij de uitrol van glasvezelnetwerken. Daarnaast probeer ik ook binnen andere domeinen te acteren. Ik heb verschillende interessante opdrachten gedaan op het gebied van ICT- en innovatiebeleid. Wat was je grootste succes? Ik heb een leuke en lieve vriendin en een interessante en uitdagende baan. En ik ben erg goed in tennis op de Wii, vraag maar aan mijn collega‟s. Wat zijn je ambities? Ik wil me verder ontwikkelen binnen het telecom/media-domein, met een focus op beleidsvraagstukken. Daarvoor biedt Dialogic een prima omgeving: mensen met veel ervaring op dat gebied en de juiste opdrachtgevers. Welk land is je favoriete reisbestemming?
Hooghiemstraplein 33-36 3514 AX Utrecht Tel. (030) 215 05 60 Fax (030) 215 05 95
[email protected]
2010 een nieuwe website. Robbin, Guido en Barbera vertellen over de veranderingen ten opzichte van de oude site en het werk dat er nog gedaan moet worden. Sinds januari 2010 heeft Dialogic een nieuwe website, wat zijn de grote veranderingen geweest? "Dialogic heeft de afgelopen tien jaar vele honderden onderzoeken uitgevoerd. Bijna altijd hoort daar ook een kloek eindrapport bij. Dat zijn kwalitatief hoogstaande rapporten waar heel veel denkkracht en energie is gestoken. De grap is dat vrijwel al deze rapporten openbaar zijn. We stellen de elektronische versie ook altijd gratis ter beschikking. Dat betekent dat er een goudmijn aan rapporten is, vaak met data en informatie die nergens anders te vinden is. Op de oude site stonden de rapporten ook al wel online maar waren ze slecht te vinden – het was nogal donker in de mijn om zo te zeggen”. De rapporten stonden ingedeeld in werkvelden van Dialogic en de zoekfunctie werkte niet optimaal. Bij het zoeken naar een rapportage moest de bezoeker de titel van de rapportage weten of precies weten onder welk werkveld de rapportage gevonden kon worden. Met de nieuwe website wil Dialogic meer een bibliotheekfunctie bieden, waarmee gebruikers makkelijk kunnen zoeken. Op een publicatie-pagina, krijgt de bezoeker ook links aangeboden naar andere relevante publicaties. Zo probeert Dialogic haar rapporten en kennis duidelijk zichtbaar te maken.
Ik heb niet echt een favoriete bestemming. Wél een favoriete bezigheid en dat is lekker eten. Thuis sta ik daarom graag in de keuken. Op vakantie bezoek ik het liefst koffiebarretjes, lunchtentjes, ijssalons en restaurants, afgewisseld met een museum of park. Italië en Spanje lenen Barbera vult aan dat de bibliotheekfunctie zich bij uitstek voor deze invulling. erg belangrijk is, maar ook lastig was om te realiseren. “Voor het realiseren van een bibliotheek met rapporten en projecIn 2011 is Dialogic ... ten is een up-to-date overzicht nodig. Hetzelfde, succesvolle adviesbureau: Dialogic heeft alle documenten en rapgoede mensen, interessante opdrachten porten goed gearchiveerd, maar een duien een dynamische maar informele delijk overzicht welke rapporten op de werksfeer. website gezet konden worden en welke thema‟s in het rapport aan bod komen, was er nog niet. Zo‟n overzicht was wel Ik geef de pen door aan: nodig om de website goed doorzoekbaar Jaap te maken. Gelukkig was Dialogic een jaar eerder al begonnen met MyDialogic, een interne portal met informatie over te Nieuwe website voor Dialogic starten, lopende en afgeronde projecten.” Het is bezoekers van Dialogic.nl niet ontgaan; Dialogic heeft sinds januari
Nieuwsbrief Dialogic maart 2010 Wat is de functie van MyDialogic voor de nieuwe website? Guido legt uit dat door een koppeling te leggen tussen de interne portal MyDialogic en de nieuwe website er optimaal gebruik wordt gemaakt van herbruikbare informatie. In MyDialogic wordt meta informatie over de projecten binnen Dialogic opgeslagen. Om dubbelwerk te voorkomen wordt een deel van deze informatie nu gebruikt voor de website. Door een nieuwe geavanceerde XML export toe te voegen aan de interne portal, kan deze direct worden ingeladen in de nieuwe site. Hierdoor is er één intern systeem die alle informatie opslaat en hoeft deze slechts af en toe ingelezen te worden in de database van de nieuwe website.
betertraject. Van elk nieuw project zullen we ons elke keer moeten afvragen wat erover op de website kan worden gezet. Verder willen we meer oudere publicaties gaan toevoegen aan de website en we willen bijvoorbeeld informatie toevoegen over Dialogic en de onderzoeksmethodes die we gebruiken. Daarnaast zullen we regelmatig kijken wat bezoekers interessant vinden en daar de site op aanpassen. Op het moment staan zo'n 100 projecten, met 60 publicaties online, dat moeten er nog meer worden." Voor deze projecten moeten nog teksten worden geschreven en goed doorzoekbare PDF's voor worden gemaakt en dat kost nog wat tijd, vertelt ze.
Jullie hebben gekozen voor VanEldijk die een website bouwde in Joomla, waarom was dat? Robbin geeft aan dat de beslissing om de bouw uit te besteden vooral tactische redenen had. “Dialogic heeft genoeg ITkennis in huis om zelf vrij ingewikkelde applicaties te bouwen (zoals MyDialogic) maar het is niet onze core business – we kunnen de werkzaamheden beter uitbesteden en in dezelfde tijd onderzoek blijven doen.” Toen er eenmaal besloten was om de bouw uit te besteden, is er bewust voor een open source content management systeem (CMS) gekozen om de interoperabiliteit te verhogen en om te voorkomen dat Dialogic aan een bepaalde leverancier vast zou zitten.
Hooghiemstraplein 33-36 3514 AX Utrecht Tel. (030) 215 05 60 Fax (030) 215 05 95
[email protected]
Wat zijn nog wensen?
“Je website is nooit af” aldus Guido. "Er zijn altijd verbeteringen aan te brengen aan de huidige site. Daarom kijken we altijd rond om te zien wat de nieuwe ontwikkelingen zijn. Zo zou ik graag de rapporten die wij maken op een interactievere manier willen presenteren. Vaak wordt interessante data nu ergens ver weg geJoomla is volgens Guido een CMS dat lang in de markt aanwezig is als geduch- stopt in de pdf van het rapport, maar te tegenhanger van commerciële pakket- door web 2.0-achtige plugins zouden grafieken bijvoorbeeld ook in html getoond ten. De software heeft een sterke comkunnen worden, waardoor de onderzoemunity en wordt gemaakt en gedreven door de eindgebruikers. "Hierdoor verbe- ken ook meer gaan leven richting het publiek." tert ook de kwaliteit aanzienlijk", gaat Guido verder. "Joomla heeft bewezen de afgelopen jaren zich goed staande te Barbera zou op termijn meer interactie houden in de markt en heeft een sterke met bezoekers willen. “Het is nu van bepositie weten te veroveren." lang dat mensen weten dat veel van onze rapporten vrij beschikbaar zijn. Vervolgens zou ik graag van geïnteresseerden Is de website nu af? horen wat ze van de rapporten vinden. De website is volgens Barbera nog lang Wellicht kunnen ze ons wijzen op andere niet af. “Met deze vernieuwde website staan we pas aan het begin van het ver- onderzoeken of interessante voorbeelden.”