*Meeneemexemplaar*
Nieuwsbrief
Alzheimer Nederland Afdeling Lochem zoekt Vrijwilligers!
Afdeling Zutphen, Lochem en Vorden e.o.
Vacature bij de Afdeling LOCHEM:
♦
Jaargang 5 Nr. 2
Voorlichters dementie
Wij zijn op zoek naar voorlichters die (Powerpoint) presentatie zullen geven over dementie in de regio Zutphen, Lochem, Vorden e.o. Alzheimer Nederland heeft een presentatie waarin het ziektebeeld duidelijk uitgelegd wordt en handvatten gegeven worden in de omgang met mensen met dementie en hun mantelzorgers/ familie. Kennis van en ervaring met dementie is een voorwaarde evenals het kunnen inspelen op vragen vanuit de doelgroep en de discussie kunnen leiden die hieruit voortkomt.
♦
Gespreksleiders voor het Alzheimer Café Afdeling Lochem
Heeft U actuele kennis van dementie, en bent U gedreven om die kennis bij het Alzheimer Café Lochem te verspreiden? Wij zoeken versterking van ons gespreksleidersteam voor het Alzheimer Café in Lochem. De taken zullen bestaan uit het uitnodigen van deskundige gasten, en met hen het thema van het Café van die maand voor te bespreken. Ook zult U tijdens het Café het interview/gesprek met de gast leiden, en het gesprek op gang brengen tussen sprekers en publiek. Profiel voor beide functies: - actuele kennis van dementie - kennis van sociale kaart van gem. Lochem
mei - augustus 2014
Themanummer:
Het Belang van Bewegen met Dementie Als mensen de ziekte van Alzheimer krijgen of hebben is een van de eerste dingen die opvalt dat ze een beetje ‘houterig’ bewegen. Hoe komt dit? Bij mensen met Alzheimer worden de spieren vaak te veel aangespannen. Dit zorgt voor stijfheid en maakt ontspannen moeilijk. Dit heet paratonie en kan al in het begin van de ziekte optreden. Een logisch gevolg is dan dat de patiënt moeilijker beweegt. Hiermee wordt het risico op vallen ook verhoogd. Hoe langer de patiënt de ziekte van Alzheimer heeft hoe meer deze last krijgt van deze spierstijfheid. Op een gegeven moment wordt bewegen soms zelfs bijna onmogelijk of onaangenaam en pijnlijk. Deze ‘bijwerking’ van Alzheimer heeft daardoor een grote negatieve invloed op de kwaliteit van leven.
Wij bieden voor beide functies: - een enthousiast team vrijwilligers - goede ( inwerk-) ondersteuning en scholing / cursussen Neem voor meer informatie over bovenstaande functies contact op met: Henk Klein Wassink: tel. 0573-254224, email:
[email protected] óf Truus Grijzen: tel. 0573-253862, email:
[email protected]
Redactie: Jan Hendrik Bruseker, Johan van Oosterwijk, Margot van Heel, Stephanie de Boer Tel. 06-46540141 / www.alzheimer-nederland.nl/zutphen Pagina 12
Afdeling Zutphen, Lochem en Vorden e.o.
Prof. Dr. Erik Scherder Jaargang 5 Nr. 2
Het is niet duidelijk waarom spierstijfheid ontstaat bij mensen met Alzheimer. Recent onderzoek gaat uit van de rol van eiwitten die onherstelbaar beschadigd worden door verbindingen met suikers. De vorming van deze beschadigde eiwitten is een proces dat voorkomt bij normale veroudering. Bij bepaalde ziektes worden er echter meer gevormd, zoals bij de ziekte van Alzheimer en suikerziekte (diabetes mellitus). Bewegen dus ? Al eerder is onderzoek gedaan en aangetoond dat ‘de hersenen aan het werk zetten’ ook een positief effect heeft op mensen met dementie. Ook de hersenen laten ‘bewegen’ is dus een activiteit die een positief effect heeft op dementiepatiënten. Pagina 1
Programma Café Zutphen-Vorden 2014
Vervolg: Het Belang van Bewegen met Dementie Bewegen dus ! Alzheimer Nederland heeft vorig jaar een honderdtal activiteiten op een rij gezet, als inspiratie om (samen) bewegingsactiviteiten te ondernemen. Afhankelijk van de mogelijkheden van de dementerende en of de oefeningen alleen of in groepen plaatsvinden en of ze bv. aan tafel, in de keuken, in het huishouden of buiten kunnen worden gedaan kunnen we de in oefeningen ook nog enkele categorieën onderscheiden: nuttig - leuk - ontspannen - spontaan. Kies uit zoveel mogelijk categorieën activiteiten die bij u passen. Veel activiteiten zijn makkelijk aan te passen aan de mogelijkheden van de persoon met dementie. Zorg ervoor dat de activiteiten niet te zwaar, te moeilijk of juist te licht of te makkelijk zijn. Als je meer effect wilt behalen uit “bewegen’. . . . Doe het samen! In kleine groepjes van 5 a 7 personen werkt ook het samenwerken en samen praten mee aan het stimuleren van de hersenen.
Pagina 2
Bruin Café “de Buren” De Singel Lunette Coehoornsingel 5 7201 AA Zutphen
Elke derde woensdagavond van de maand van 19 tot 21 uur 21 mei 2014 18 juni 2014
Doe het regelmatig! Onderzoek naar activiteiten bij dementie laat al effecten zien bij twee maal per week drie kwartier oefenen. Het belangrijkste is er samen met degene met dementie plezier aan te beleven . . . Nuttig Bewegen Kortingsbonnen uitknippen + Bladeren harken + Stofzuigen + Brood bakken + Sorteren van schroeven, wol, enz. + (samen) op kinderen passen/spelen + (Groente) zaadjes planten + Aardappels schillen + Tellen van (waarde) bonnen + Kleding winkelen + Tafel afruimen + Een verjaardagstaart bakken + Een naam opzoeken in het telefoonboek + Planten Afdeling Zutphen, Lochem en Vorden e.o.
Juridische zaken. Welke zaken moet je regelen als er sprake is van dementie. Belevingsgerichte zorg. De zorg die zo goed mogelijk aansluit bij de belevingswereld van de mens met dementie.
16 juli 2014
Dagactiviteiten voor mensen met dementie. Hoe belangrijk is het om actief te blijven voor mensen met dementie en hoe doe je dat?
augustus 2014
Film voorstelling. Houdt uw dag– en huis-aan-huis bladen in de gaten.
Afbraak
Hij had het ver geschopt bij het O.M. Hoofdofficier, man van gezag Verdachten zette hij bedachtzaam klem Zijn blik bepaalde hun gedrag De arrogantie in zijn stem Bleef ze vervolgen dag na dag
Hield stukken op de kop Vergat de namen Vroeg vrijspraak en geen straf Zijn stem klonk mild De oude blaf Verstomde meer en meer Werd er vergeten Stokte het weten
Nu zit hij stil, onwetend Incontinent en in de war Zijn zieke brein geketend De ogen waterig en star Zijn arrogantie is verdwenen Tot op een dag de twijfel binnensloop Zijn brein verziekt, werkt averechts Toen hij te laat en zonder toog Angst overheerst De rechtbank binnendroop De dood komt straks als een bevrijHij zocht zijn bril die op ding Zijn hoofd stond tevergeefs
Ton van Ingen Schenau
Jaargang 5 Nr. 2
Pagina 11
Programma Café Gemeente Lochem 2014 Elke eerste vrijdagochtend van de maand van 10 tot 12 uur. Eetcafé Scholten Bierstraat 4 óf Achterstraat 7241 AH Lochem 2 mei 2014 Juridische zaken. Welke juridische zaken moet je regelen als er sprake is van dementie.
6 juni 2014 Welke zorg ondersteuning kan ouderenwerk Lochem bieden. Ouderenwerkster van SOL komt hierover vertellen en vragen beantwoorden.
4 juli 2014
Al het thuis niet mee gaat. Voorlichting verschillende woonvormen voor mensen met dementie.
1 augustus Zomeruitje! Houdt uw dag– en huis-aan-huis bladen in de gaten! 2014 -advertentie-
Pagina 10
-advertentie-
Afdeling Zutphen, Lochem en Vorden e.o.
van foto's uit tijdschriften) + Het (kalme) huisdier van vrienden uitnodigen. + Cupcakes bakken + Zilverwerk poetsen + (Oude) liedjes, of bekende psalmen zingen + Een taart bakken + Spullen op kleur of vorm sorteren, bijvoorbeeld Lego, spelkaarten enz. + De eenden, duiven of tuinvogels voeren + Herinneringen ophalen over school, werk, hobby's poten + Bestek opruimen + Een fruitsa- of interesses + Zelf ijs maken + Een lade maken + Een krans van 'ringetjes collage maken over hobby's, werk of intemuesli' of doppinda's maken voor de vo- resse + Familie of vrienden bezoeken + gels + Onkruid wieden + Strijken + Kleed u tijdens een (voetbal)wedstrijd in Appelmoes maken + Versieringen voor de clubkleuren + Popcorn maken + het raam maken (Kerst, Pasen, de seiEen stamboom van de familie maken + zoenen) + De stoep vegen + Vouwen. Dansen + Dierentuin, museum of kinderAlle kleding of bijvoorbeeld alleen theeboerderij bezoeken + Meedoen met doeken of sokken + Een boterham sme- ochtendgymnastiek + Legpuzzel + ren + Bloemschikken + Een oud foto(Matinee) voorstelling van bioscoop of lijstje, stoel of tafel schuren + Een klefilmhuis bezoeken + Een brief aan een dingkast of lade opruimen + Groenten familielid of kennis schrijven + Afbeelwassen + Oud papier tot aantekenindingen uit een tijdschrift knippen + Maak genblaadjes knippen + Planten water foto's van uw favoriete onderwerp + geven + De vissenkom schoonmaken + Schilderen of tekenen. De tuin + meubels schoonvegen + Plant bloembollen binnen voor een vroeg voor- Ontspannen Passief Bewegen jaar + Boodschappen doen en opruiUw handen met lotion verzorgen + Een men. auto, bus, trein of taxirit maken + Een tv programma van vroeger bekijken: bv. via nostalgienet + In de keuken gaan zitten, Leuk en Actief Bewegen (Kinderen) voorlezen + Een wandeling terwijl het eten wordt bereid + Fotoalmaken + Meezingen met radio of cd + bum bekijken (en eventueel bespreken) Koekjes bakken + Krant aan elkaar + Een terras in de stad bezoeken + voorlezen (en eventueel bespreken) + (Natuur)documentaires bekijken + SaEen picknick organiseren (eventueel met men een kopje thee drinken + Een tijdkennissen en familie) + Een bal gooien schrift lezen + Muziek luisteren + Door + Zelf vruchtenlimonade maken + Aneen tijdschrift met mooie foto’s bladeren sichtkaarten maken (van theezakjes of + Wol oprollen tot een knot + Wierook Jaargang 5 Nr. 2
Pagina 3
Vervolg: Het Belang van Bewegen met Dementie
De voorlichting wordt gegeven door Nuray Dogan-Altundal, adviseur en tevens ervaringsdeskundige als mantelzorger. Het programma duurt ongeveer 2 uur en vindt plaats in de Turkse en/of Nederlandse taal.
aansteken + Laat u opmaken + (Laat) een kort verhaal voorlezen. Uitdagend Bewegen Spelletje Pictionary, pim pam pet, kaarten, schaken, dammen + Loop of fiets naar een bekende of juist onbekende plek + Hou een spellingswedstrijd + Eten koken voor gasten + Noem (hoofd) steden uit binnen en buitenland, minister presidenten, beroemde personen + Bezoek de Bingo + Op de computer: Google Earth, Google Maps, Schaken, Dammen, youtube (filmpjes) en muziek + Een nieuw recept uitproberen + Vragen uit een (oude) versie van triviant stellen + Tel of sorteer (oud) kleingeld + Samen een boodschappenlijstje voor bijvoorbeeld het avondeten maken + Leer een kind een kinderliedje van vroeger + Maak spreekwoorden, liedjes van vroeger of bijvoorbeeld passages uit de bijbel af. -advertentie-
Spontaan ‘Bewegen’ ‘vertel daar eens meer over' als iemand een herinnering ophaalt. Het is niet de opdracht om deze week nog te proberen om al deze activiteiten te realiseren. Het geeft wel keuzemogelijkheden om thuis aan tafel, in de keuken, buiten in de stad enz. eens te proberen (zie voor de complete lijst: www.alzheimernederland.nl). Voorkomen is beter dan genezen: Kauwen ! Er lijkt een relatie te bestaan (professor Scherder, Universiteit van Nederland) tussen kauwen en het voorkomen van dementie. Door deze vorm van bewegen wordt de bloedsomloop via één van de drie naar de
Pagina 4
Er is veel ruimte voor vragen uit de zaal.
Afdeling Zutphen, Lochem en Vorden e.o.
Doelgroep : mantelzorgers van Turkse afkomst Datum : 22 mei 2014, 19:00-21:00 Locatie : Multifunctioneel centrum Waterkracht Ruijs de Beerenbrouckstraat 106 7204 MN Zutphen
De toegang gratis, u bent van harte welkom en u hoeft zich niet vooraf aan te melden. Eerste kopje koffie / thee ( met wat lekkers) is gratis. De planning is dat er ook in de gemeente Lochem in 2014 twee voorlichtingsavonden gegeven worden. Houdt uw dag- en weekbladen in de gaten.
Schenking van €5.000,van Stichting Steunfonds Maatschappelijke Dienstverlening “De Graafschap” Door deze gift is het mogelijk om onze nieuwsbrief in de komende vier jaren te laten verschijnen. Wij zijn het bestuur van de Stichting De Graafschap zeer erkentelijk voor deze ondersteuning. Namens het bestuur van de afdeling Zutphen, Lochem, Vorden e.o. van Alzheimer Nederland Jaargang 5 Nr. 2
Pagina 9
Vervolg: Explosieve groei dementerende allochtonen vraagt om actie Alzheimer Nederland afd. Zutphen, Lochem, Vorden e.o door gaan met voorlichting en thema avonden. Met een o.a. een film en met hulp van deskundigen op het gebied van Dementie, waarvan Alzheimer de bekendste is, willen we meer informatie geven aan migranten van Turkse afkomst. Door deze informatie / thema avonden hopen we niet alleen maar mensen met dementie, maar ook hun partners, familieleden, vrienden, hulpverleners en andere belangstellenden te bereiken. Dementie is een van de hardst groeiende ziekten in deze tijd! Zo willen we voor onze gasten een platform realiseren waar ze met elkaar kennis kunnen opdoen over dementie én met elkaar kunnen praten over dementie en de gevolgen hiervan. Ook zal er aandacht zijn voor de mogelijkheden in het verkrijgen voor hulp en de dienstverlening hieromtrent. Op deze avonden zal een trajectbegeleider van het dementienetwerk Zutphen/Lochem aanwezig en/of een ouderenwerker van Stichting Welzijn Lochem zijn die al uw vragen mbt dementie kan beantwoorden en de weg in de hulpverlening weet en kan wijzen. De eerste thema-avond van dit jaar ( 24 april 2014) was er een korte documentaire van Ireen van Ditshuyzen te zien. ‘Mijn moeder is dement!’. Welke specifieke problematiek speelt er bij veel migranten uit de eerste generatie die lijden aan
dementie? Salih, zoon in een Turks- Nederlands gezin verdiept zich in de diagnose en tracht de taboes omtrent de ziekte te doorbreken.
Pagina 8
Afdeling Zutphen, Lochem en Vorden e.o.
Verder zal er een thema avond zijn op 22 mei 2014 met als onderwerp “mantelzorg in de Turkse cultuur”. Doel van de bijeenkomst is om voorlichting te geven over rol en de positie van Turkse mantelzorgers in Nederland. Thema’s die ter sprake komen: ♦ Wat is een mantelzorger? ♦ Wanneer ben je mantelzorger? ♦ Waar loopt een Turkse mantelzorger in te praktijk tegen aan? ♦ Hoe ga je om met schuld en schaamtegevoelens? ♦ Wat voor ondersteuningsmogelijkheden zijn er? ♦ Tegengestelde zorgopvattingen Nederlands-Turks etc.
hersenen leidende slagaders verbeterd en wordt de doorbloeding van de hersenen bevorderd. Dit zou dementie mogelijkerwijs kunnen voorkomen: Kauwen dus. En dan nog even dit: Het Fitte Brein Er wordt in de literatuur al gesproken over een pandemie van lichamelijke inactiviteit omdat deze inmiddels toeslaat in een steeds groter deel van de wereldbevolking en zeer schadelijk is voor de gezondheid. Lichamelijke inactiviteit is momenteel de vierde doodsoorzaak wereldwijd. Dertig procent van de hart- en vaatziekten wordt toegeschreven aan lichamelijke inactiviteit. Lichamelijke inactiviteit bij de jeugd komt onder andere door meer uren televisiekijken en de sociale media (skypen, sms’en, what’sappen) nodigen de jongeren niet meer uit om te sporten of op de fiets te stappen om naar vrienden en vriendinnen te gaan. Belangrijk is dat hart- en vaatziekten, hoge bloeddruk, overgewicht en diabetes een schadelijk effect hebben op o.a. de doorbloeding van de hersenen. Èn ze zijn één van de voornaamste risicofactoren voor dementie.
-advertentie-
Actief bezig zijn met je hersenen door interessante, nieuwe dingen te doen vermindert het risico op het ontstaan van dementie. Vele redenen dus voor het stimuleren van lichamelijke activiteit èn het intensief gebruiken van je brein: houd het fit !!
Jaargang 5 Nr. 2
Pagina 5
Explosieve groei dementerende allochtonen vraagt om actie Alzheimer Nederland bereidt migranten in Zutphen en Lochem voor op dementie Het aantal allochtone ouderen met dementie groeit explosief en zal de komende tien jaar ruim verdubbelen. Hiermee stijgt het aantal mensen met dementie van allochtone afkomst vijf maal zo sterk als het aantal autochtone. De zorg voor mensen met dementie wordt hoofdzakelijk door de familie geleverd. Twintig procent van de mantelzorgers raakt door de zorg overbelast. Uit onderzoek blijkt dat de belasting van de allochtone mantelzorger nog hoger is, onder andere door onbekendheid met dementie en een geringer bereik van zorg- en welzijnsvoorzieningen. Daarom geeft Alzheimer Nederland afd. Zutphen, Lochem, Vorden e.o. voorlichtingsbijeenkomsten en thema avonden over dementie. Hiermee wil Alzheimer Nederland bereiken dat allochtonen weten wat hen te wachten staat als ze met dementie geconfronteerd worden. Allochtone mantelzorger slechter af
zijn onbekend met professionele zorg- en welzijnsvoorzieningen en maken hier Allochtone mantelzorgers van iemand minder gebruik van. De instellingen zelf met dementie ondervinden ten opzichte weten hen vaak nauwelijks te bereiken. van autochtone mantelzorgers drie extra 3. Communicatie-, generatie- en cultuurverschillen problemen: 1. Onbekendheid met dementie Allochtone mantelzorgers hebben extra Momenteel is een groot aantal allochtone taken op het terrein van begeleiding en ouderen onbekend met dementie. In veel tolken. Verder verwacht de oudere geneculturen wordt dementie niet als ziekte ratie vaak dat de naaste familie het eigen gezien maar als een verschijnsel dat leven opzij zet om voor de ouders te zorhoort bij het ouder worden. Daarnaast is gen. De jongere generatie heeft zich echer sprake van schaamte. ter al meer ontwikkeld richting de Neder2. Geringer bereik voorzieningen landse opvatting. Tot slot zijn de intensieAllochtone cliënten en hun mantelzorgers vere zorggewoonten niet berekend op langdurige zorg. Succesformule De afgelopen jaren heeft Alzheimer Nederland in samenwerking met het Trimbos-instituut onderzocht welke methode van voorlichting over dementie geschikt is voor o.a. Turkse en Marokkaanse ouderen. Vervolgens heeft Alzheimer Nederland in samenwerking met migrantenorPagina 6
Afdeling Zutphen, Lochem en Vorden e.o.
ganisaties een voorlichtingsformule ontwikkeld voor de vijf grootste groepen allochtonen in Nederland: Turken, Marokkanen, Surinamers, Antillianen en Chinezen. Uniek aan het project is dat gebruik wordt gemaakt van de verhalen van mensen uit de eigen gemeenschap. “Iemand uit de eigen cultuur weet veel beter welke problemen mensen met dementie en hun naasten tegen gaan komen” aldus Nienke van Wezel, projectleider van Alzheimer Nederland. “Aan de hand van zo’n verhaal kun je bijvoorbeeld uitleggen dat een verzorger die vader niet rustig op de bank laat zitten niet onaardig is, maar uitgaat van wat de patiënt nog wel kan.” De voorlichtingsbijeenkomsten voorzien dus niet alleen in noodzakelijke kennis over dementie en hulpvoorzieningen, maar helpt ook problemen door cultuurverschillen zichtbaar en daardoor oplosbaar te maken. Uit de evaluatie van de eerste pilots blijkt de voorlichting een succes. De voorlichtingsformule dankt haar succes aan: Regionale aanpak. Samenwerking met migrantenorganisaties. Neutrale, maar vertrouwde omgeving. Werving door mensen uit eigen cultuur. Feiten en cijfers over dementie Dementie is een syndroom waarbij de verwerking van informatie in de hersenen wordt verstoord. Hierdoor gaat kennis en kunde van de patiënt verloren, vaak in combinatie met veranderingen in persoonlijkheid en gedrag. Dementie is niet te genezen. De symptomen worden met de tijd steeds ernstiger. Uiteindelijk overJaargang 5 Nr. 2
lijdt een patiënt aan dementie of aan de gevolgen van dementie. De meeste voorkomende vorm van dementie is de ziekte van Alzheimer, gevolgd door vasculaire dementie. In Nederland hebben momenteel 235.000 mensen dementie, waarvan 13.750 allochtonen. Het aantal mensen met dementie zal als gevolg van de vergrijzing in de toekomst explosief stijgen naar 292.000 in 2020, waarvan 30.750 allochtonen (11%). De grootste risicofactor voor het krijgen van dementie is ouderdom. Hart- en vaatziekten en diabetes zijn eveneens risicofactoren. Deze komen drie keer zoveel voor bij allochtonen dan bij autochtonen. Diabetes komt voor bij 28% van de Turkse en 31% van de Marokkaanse ouderen tegenover 10% van autochtone ouderen.
Concreet in Zutphen, Lochem, Vorden e.o. Na succesvolle voorlichtingsavonden – met meer dan 40 deelnemers- voor Turkse vrouwen met het thema “Weten over vergeten!” in Barbaros Camii Moskee in Zutphen afgelopen jaar willen we als Pagina 7
