*Meeneemexemplaar*
Nieuwsbrief
Column;; Ton van Ingen Schenau
De inconsistente kostganger
Arend en Fransje zijn een wat merkwaardig stel. Zij oogt als een hark op pootjes en hij heeft iets weg van een uit de kluiten gegroei- de peer. Het waren vroeger mijn buren, maar de contacten waren niet erg warm. Ik liep ze weer tegen het lijf bij de kleedjesmarkt op Koninginnedag. Zij liep met een pot zelfge- maakte jam in de handen en hij hobbelde wat verveeld achter haar aan. Toen ze mij zag greep ze mijn hand en riep ze: ‘Oh joh, wat ik nou heb meegemaakt’. Verbaasd over zoveel intimiteit, trok ik mijn hand schielijk terug. ‘Och, ze is nog een beetje in de war van vannacht’, zei Arend met een besmuikt lachje. ‘Hoezo dat dan?’, vroeg ik nieuwsgie- rig. ‘O, verschrikkelijk. Een naakte man, maar ik ben meteen onder de dekens gekro- pen. Ik heb niet echt gekeken hoor’, zei Fransje . ‘Nou, ik wel, maar daar werd ik niet opgewonden van’, lachte Arend. ‘ Wat is er dan gebeurd ?’ ‘Dat zal ik je vertellen, maar schrik niet’ zei hij samenzweerderig. ‘Je weet nog wel dat wij soms kostgangers houden? Soms bellen ze van de VVV dat ze iemand hebben. Vaak een toerist. Nou, gisteren was het weer zo ver. Ze hadden een man alleen, die tijdelijk woonruimte zocht. Een extra zakcentje kunnen we best gebruiken. Glad- pootjes heette hij. Wel een rare naam, maar hij zag er best netjes uit. Hij was met de VUK zei hij. Hij was een jaar weg geweest en op zoek naar woonruimte in Zutphen. Het leek goed, dus hebben we hem het voordeel van de twijfel maar gegeven, maar daar hebben we goed spijt van gehad’.’ Vreselijk’, jammer- de Fransje ontdaan. ‘Wat is er dan ge- beurd?’, vroeg ik benieuwd. ‘Nou, midden in
de nacht werd ik wakker van gestommel. Ik dacht eerst dat het buiten was, maar toen ging langzaam de deur open en kwam die man onze slaapkamer in. Spiernaakt. Ik heb alleen de bovenkant maar gezien, want ik wilde niet kijken.’, zei Fransje nog nagriezelend. ‘Nou, ik heb de rest ook gezien, maar ik zie liever een lekker wijf’, lachte Arend. ‘Ik heb hem meteen de kamer uitge- zet en gevraagd waar hij mee bezig was. Meneer zocht het toilet, als je het mag gelo- ven. Ik heb hem naar de hal beneden verwe- zen en hem gezegd dat hij dit soort geintjes niet meer moest flikken en zijn pyjama moest aantrekken. Later hoorde ik hem de trap afsjokken en in de hal rondscharrelen. Na een kwartier was hij nog niet terug. Ik mijn bed weer uit en de overloop op. Het licht was uit en ik zag niets. Wel hoorde ik een licht geklater. Zeker de WC-deur open laten staan, dacht ik nog. Maar even controleren. Stond hij tegen de muur van de hal aan te plassen. Meneer kon het toilet niet vinden en hij moest zo nodig. Dat was voor mij de limit. Ik heb hem bij zijn lurven gepakt en in zijn pyjama buiten de deur gezet. Zijn koffer met spullen heb ik hem achterna gesmeten. Later hoorde ik bij de VVV dat de man een jaar in het Graffel had gezeten en de vorige dag ontslagen was. Misschien was ie wel incon- sistent ook. Dat hadden ze dan wel eens mogen vertellen’. ‘Nee, ik heb echt niet geke- ken hoor. Stel je voor zo’n vieze naakte man, bah! Kamers verhuren doen we voorlopig niet meer. ’, riep Fransje. ‘Alleen voor een lekker wijf maak ik een uitzondering’, lachte Aren, wat hem een ijzige blik van zijn egaa opleverde.
Afdeling Zutphen, Lochem en Vorden e.o. Jaargang 4 Nr. 2 Mei - Augustus 2013
Themanummer: Trajectbegeleiding Wat is de rol van de trajectbegeleider in het dementieproces? Een trajectbegeleider is een onafhankelijke en vaste begeleider voor mensen met dementie én hun naasten. Een trajectbegeleider informeert, begeleidt, denkt mee, adviseert, regelt zorg en helpt keuzes te maken. Zo helpt de trajectbegeleider u om te gaan met de ziekte en met de ge- volgen ervan in het dagelijks leven. Trajectbegeleiders hebben een spe- cifieke opleiding gevolgd. Hierdoor zijn zij toegerust om mensen met dementie en hun naasten te begeleiden bij het intensieve ziekteproces. Maakt u of iemand uit uw omgeving zich zorgen over uw geheugen en/of veranderd gedrag en weet u niet wat u moet doen? Voelt u zich overbelast en wilt u eens met iemand daar- over praten? Heeft u verdriet over het ver- anderde gedrag van uw partner en wilt u een persoonlijk ad-
vies? Heeft u ondersteuning nodig bij het regelen van hulp? Als u zich her- kent in bovenstaande vragen, dan is een tra- jectbegeleider wellicht voor u een goede on- dersteuning. Wat is een trajectbe- geleider Een trajectbegeleider is een persoonlijk
Redactie: Jan Hendrik Bruseker, Johan van Oosterwijk, Margot van Heel, Stephanie de Boer. Contact: Tel. 06-46540141 / www.alzheimer-nederland.nl/zutphen / Facebook: “Alzheimer Nederland afd. Zutphen, Lochem en Vorden” Pagina 12
Afdeling Zutphen, Lochem en Vorden e.o.
Jaargang 4 Nr. 2
Pagina 1
Vervolg: Trajectbegeleiding. begeleider, tijdens het hele ziektepro- ces van dementie. De begeleiding kan op verschillende manieren plaatsvinden. Zo kan de begeleiding bestaan uit het vinden van de weg in de lastige doolhof van zorg en wel- zijn, bv indicatiestelling, kosten en organisatie van hulp. Maar ook in de vorm van een luisterend oor en emo- tionele begeleiding. Een trajectbege- leider is een HBO-opgeleide functio- naris (veelal verpleegkundigen of maatschappelijk werkenden). Veel gebezigde termen voor deze functio- narissen zijn naast trajectbegeleider, dementieconsulent, casemanager of persoonlijk begeleider. Een trajectbe- geleider is een vast en vertrouwd ge- zicht. De trajectbegeleider heeft spe- cifieke training gehad in het omgaan met dementie en herkent daarmee weerstand of hulpweigering, reacties die bij dementie vaak voorkomen. De ondersteuning door de trajectbegelei- der is afhankelijk van de hulpvraag. Naast vaste bezoekmomenten is de trajectbegeleider telefonisch en op aanvraag beschikbaar voor hulp, on- dersteuning en advies.
Ervaringen met de trajectbegelei- ding Door mantelzorgers en patiënten wordt positief gereageerd op de tra- jectbegeleider. Men ervaart begrip en aandacht, ondersteuning bij het om- gaan met en begrijpen van probleem- gedrag. Gewaardeerd wordt dat men altijd bij een vaste persoon terecht kan, iemand die op de hoogte is van de zorg- en ondersteuningsmogelijk- heden, die uitleg kan geven over het veranderend gedrag bij dementie. Men kan zo zijn zorgen delen met iemand en voelt zich daardoor minder eenzaam. De trajectbegeleider is meestal iemand met grote affiniteit met het omgaan met ouderen. De patiënten zijn actiever, bezoeken veel vaker dagactiviteiten. Dit is goed voor de patiënt omdat zij daar meer gesti- muleerd worden om te bewegen en omdat op de dagopvang hun geheu- gen systematisch getraind wordt. De patiënt en de mantelzorger doen daardoor minder vaak een beroep op de huisarts. De patiënt kan daardoor vaker langer in zijn eigen omgeving blijven wonen. De expliciete aandacht van de trajectbegeleider voor de mantelzorger wordt als zeer positief ervaren. Met name het ontvangen van informa- tie en hulp bij het zoeken van de juiste weg voor de beste behandeling en ver- zorging van de patiënt wor- den bijzonder op prijs
Pagina 2
Afdeling Zutphen, Lochem en Vorden e.o.
Jaargang 4 Nr. 2
Pagina 11
Programma Café Gemeente Lochem
gesteld. Eetcafé Scholten Bierstraat 4 óf Achterstraat 7241 AH Lochem
Elke eerste vrijdagochtend van de maand van 10 tot 12 uur. 7 juni 2013
Fysiotherapeut. Welke rol heeft de fysiotherapeut als onder- steuner bij dementie.
5 juli 2013
Vertoning van een DVD van Alzheimer Nederland, en daar- na discussie.
2 augustus
Zomeractiviteit, indien er voldoende deelnemers zijn. Hou u week– en dagbladen in de gaten.
Voor wie is de trajectbegeleider U kunt een beroep doen op een tra- jectbegeleider vanaf het moment dat de diagnose is gesteld tot aan opna- me in een instelling of overlijden. In sommige regio's in Nederland (waaronder Zutphen) kunt u bij een vermoeden van dementie al een be- roep doen op de trajectbegeleider. De trajectbegeleider helpt dan bij regelen van een diagnose, een indi- catie, zorg en of andere mogelijkhe- den van ondersteuning. De traject- begeleider is er zowel voor de per- soon met dementie als voor de naaste. Dat maakt de ondersteuning door deze functionaris zo bijzonder. -advertentie-
-advertentie-
Dementie treft niet alleen de persoon maar ook de naaste familie en/of om- geving. De naasten hebben het vaak minstens zo moeilijk als de persoon met dementie. Schuldgevoelens en gevoelens van overbelasting zijn eer- der regel dan uitzondering. Het is be- langrijk dat de naaste goed wordt on- dersteund, want zorgen voor een
-advertentie-
Vrijwilligers gezocht ! Afdeling Zutphen, Lochem en Vorden van Alzheimer Nederland organiseert regionale activiteiten op het gebied van voorlichting, ondersteuning en belangenbehartiging en zoekt hier- voor vrijwilligers. Er zijn diverse mogelijkheden voor vrij- willigerswerk binnen de afdeling: be- stuurlijk werk, gastheer/-vrouw in het Alzheimer Café, gespreksgroep begelei- den, Wereld Alzheimer Dag activiteiten organiseren, of regionale voorlichting. Bent u geïnteresseerd, neem dan contact met ons op via;; Henk Klein Wassink tel. 0573 – 254224 of mail:
[email protected] Of kijk op onze regionale website: www.alzheimer-nederland.nl/zutphen
Pagina 10
Afdeling Zutphen, Lochem en Vorden e.o.
Jaargang 4 Nr. 2
Pagina 3
Vervolg: Trajectbegeleiding. persoon met dementie gaat voor veel partners/naasten 24 uur per dag door. Hulp vragen is daarom geen teken van zwakte maar juist een ma- nier om het zo lang en zo goed mo- gelijk vol te houden.
indicatie (zorgindicatie) vereist voor- dat u van deze vorm van ondersteu- ning gebruik kunt maken.
Aanvragen van trajectbegeleider U heeft in sommige regio's in Neder- land een verwijzing van uw huisarts Kosten nodig om in aanmerking te komen Over het algemeen wordt de onder- voor een trajectbegeleider. Informatie steuning van de trajectbegeleider ver- over een trajectbegeleider kunt u ver- goed door de ziektekostenverzeke- krijgen bij uw huisarts, bij een wel- raar (vanuit de Zorgverzekeringswet zijnsorganisatie of Alzheimer Café bij of Algemene Wet Bijzondere Ziekte- u in de buurt. In de meeste gemeen- kosten) of door bijvoorbeeld de ge- ten in Nederland zijn trajectbegelei- meente. Soms wordt een eigen bij- ders werkzaam, maar nog niet overal. drage gevraagd. Mogelijk is wel eerst Er wordt momenteel wel hard gewerkt een diagnose dementie of CIZdoor samenwerkende zorg- en hulp-
Boekbespreking: Gestameld Liedboek (Erwin Mortier) De moeder van Erwin Mortier lijdt aan Alzheimer. Ze heeft geen wilsbeschik- king gemaakt en geleidelijk wordt ze door de ziekte overmeesterd. De zoon heeft dit wrede proces vastgelegd in een literair en universeel meesterstuk dat veel verder reikt dan het ziekbed van zijn moeder. Gestameld liedboek is een rauwe en tegelijk teder boek over ouders en kinderen, liefhebben en ver- lies, over afscheid nemen en herinne- ren.
-advertentie-
Pagina 4
Afdeling Zutphen, Lochem en Vorden e.o.
Jaargang 4 Nr. 2
Pagina 9
verleningsinstellingen om overal trajectbegeleiders beschikbaar te hebben.
Het voortraject in Zutphen Geheugenpolikliniek Op de Geheugenpolikliniek worden patiënten gezien met de klacht ver- geetachtigheid. Er is geen leeftijds- grens, dus ook jongere patiënten komen hiervoor in aanmerking. Ver- geetachtigheid kan verschillende oor- zaken hebben zoals overbelasting, depressie, hersentumor en ook de- mentie. Soms denken mensen dat ze 'gek' zijn als ze worden verwezen naar de Geheugenpolikliniek en het woord dementie roept soms weerstand op. Toch is het vaak een opluchting als de juiste diagnose wordt gesteld en er gerichte behandeling en zorg kan worden aangevraagd. Hoe verloopt uw bezoek aan de geheugenpoli? U krijgt in principe 3 afspraken: 1e afspraak: u gaat naar de polikli- niek geriatrie voor het onderzoek door de geheugen verpleegkundige.
Pagina 8
Afdeling Zutphen, Lochem en Vorden e.o.
Jaargang 4 Nr. 2
Ook krijgt u die dag een MRI-scan van het hoofd en een psychologische test. Daarnaast wordt er een EEG (hersenfilmpje) en ECG (hartfilmpje) gemaakt en er zal bloedonderzoek worden verricht. 2e afspraak: u spreekt met de geria- ter, de neuroloog en zo nodig de psy- chiater. 3e afspraak: deze vindt plaats op de polikliniek geriatrie of neurologie en u krijgt van de geriater of neuroloog de uitslag van de onderzoeken. Team zorgverleners Omdat geheugenstoornissen ver- schillende oorzaken kunnen hebben, zijn bij het onderzoek meerdere zorg- verleners betrokken. Op de geheugenpolikliniek wordt u gezien door de geriater, neuroloog, verpleegkundige en psycholoog. Ook een psychiater maakt deel uit van het team en kan als dat nodig is ook een gesprek met u hebben. In een team- bespreking worden alle resultaten besproken en wordt de diagnose ge- steld en wordt een plan voor behan- deling gemaakt.
Pagina 5
Vervolg: Trajectbegeleiding. In geval van de diagno- se “dementie” kan er direct al een beroep ge- daan worden op begelei- ding door een Trajectbe- geleider.
Toekomst van de trajectbegeleiding In het huidige regeerak- koord is opgenomen dat, juist bij dementerende patiënten de thuissituatie krachtiger ondersteund moet worden. De regering verwacht dat op die manier geld kan worden bespaard. De gedachte is dat veel meer mensen in de thuissituatie moe- ten worden opgevangen, omdat an- ders het risico op te dure zorg te groot wordt. Juist in zo’n situatie is de trajectbege- leiding onmisbaar, de behoefte aan ondersteuning neemt toe, zowel van de patiënt als van zijn of haar mantel- zorgers. Op dit moment is er een discussie gaande over een onderscheid in re- gulier en complex casemanagement. De trajectbegeleiding zou zich dan met name moeten richten op de com- plexe situaties. Aangezien men het budget voor de trajectbegeleiding wil bevriezen of erger nog, wil inkrimpen, zou deze beperking van de aandacht tot alleen de complexe gevallen een kostenbesparing de oplossing moe- ten zijn. Alzheimer Nederland is van mening dat dit niet de goede weg is. Juist in de situatie dat meer patiënten Pagina 6
langer thuis moeten blijven wonen, is hulp en ondersteuning door een trajectbegeleider hard nodig. Ook in de minder complexe situ- aties. Juist voor de- mentie is trajectbege- leiding noodzakelijk. Deze ziekte doet een groot beroep op de mantelzorger, er is sprake van een hoge tot zeer hoge belasting. De kans op uitval van mantelzorgers, door ziekte of depressie, moet dan ook zeker niet onderschat worden. Licht dementerende patiënten moe- ten door anderen ondersteund wor- den. Vroegsignalering en ondersteu- ning die juist ook in het begin van de ziekte zo belangrijk is, komen door een mogelijke bezuiniging onder druk te staan. Het is zeer de vraag of bezuinigingen op de trajectbegeleiding verstandig zijn. Uit onderzoek is gebleken dat trajectbegeleiding kosten elders in de zorg bespaart (bijv. opname in ver- pleeghuis, overbelasting van mantel- zorgers).
Programma Café Zutphen-Vorden 2012
Bruin Café “de Buren” De Singel Lunette Coehoornsingel 5 7201 AA Zutphen
Elke derde woensdagavond van de maand van 19 tot 21 uur 19 juni 2013
Welke activiteiten zijn thuis mogelijk bij dementie? Activiteitenbegeleider te gast in Alzheimer Café.
17 juli 2013
Verlies bij dementie en de meerwaarde van het le- vensboek
21 augustus 2013
Geen Café
-advertentie-
Een euro geïnvesteerd in een trajectbegeleider levert 2,5 euro aan bespaarde zorgkosten op is uit onderzoek gebleken. Niet doen dus!
Afdeling Zutphen, Lochem en Vorden e.o.
Jaargang 4 Nr. 2
Pagina 7
