Moederschap met ADHD = alle ballen in de lucht houden!

Moederschap met ADHD = alle ballen in de lucht houden! Klinisch beeld van supermama’s door Gosia Hooijer-Wojciechowska, psychiater Pro Juventus-Aventijn: Centrum voor levenslooppsychiatrie in Hattem, Wezep, Kampen en Wijhe www.projuventus.nl

Beeld van supermama’s

Congres ADHDvrouw, Utrecht 7 maart 2015

Moederschap & ADHD, Gosia Hooijer-Wojciechowska

Moederschap met ballen? Ja, het kan, maar ken de prijs!



Opzet van van de presentatie !  Hoe ben ik hierin verwikkeld geraakt? !  Meisjes met ADD van toen (12,5 jaar geleden) ! moeders met ADD van nu

!  Mijn persoonlijke missie: het onzichtbare zichtbaar maken

!  Integrale en levensloopaanpak: drie generaties ADHD onder 1 dak

!  Hoe moeders bij ons binnenkomen en waarom? !  ADHD versus ADD presentatie: twee verhalen Congres ADHDvrouw, Utrecht 7 maart 2015


Opzet van de presentatie - vervolg !  Klinische presentatie van ADHD en ADD !  Klachten: niet specifiek (vol hoofd, chaos, rusteloos) !  Lijdensdruk: niet zichtbaar !  Persoonlijkheid/coping/compensaties: samenspel !  Comorbiditeit: vaak erfelijk !  Hulpvraag: snel meer aankunnen! !  Behandeling: nooit monotherapie! !  Beloop: individueel traject (persoonlijkheid, comorb.) !  Toekomstperspectief: meer jezelf ondanks en dankzij ADHD!

!  Wijsheden voor gezond moederschap met ADHD Congres ADHDvrouw, Utrecht 7 maart 2015 Moederschap & ADHD, Gosia Hooijer-Wojciechowska

Verhaal van Gerda !  Klinische presentatie ADHD !  Druk, warhoofd, alles aanpakken, conflicten, chaos !  Lijdensdruk: intern niet zichtbaar, wel bij het gezin en

chaos in huishouden !  Persoonlijkheid/coping: mislukking, hoge eisen en zelfopoffering, emotieregulatieproblemen !  Comorbiditeit: gedragsproblemen, eetbuien, paniek !  Hulpvraag: minder last van stress, meer discipline !  Behandeling: in samenspel met jeugdzorg & bedrijfsarts, eerst intensieve, daarna laagfrequente coaching met stressmanagement, CGT en MC, gezins- en partnerrelatiegesprekken !  Toekomstperspectief: goed mits alert blijven op valkuilen, eigen grenzen, goede medicatietrouw en begrip van de omgeving Congres ADHDvrouw, Utrecht 7 maart 2015 Moederschap & ADHD, Gosia Hooijer-Wojciechowska

Verhaal van Anja !  Klinische presentatie ADD !  Ogenschijnlijk kalm maar gespannen, nerveus !  Lijdensdruk: niet zichtbaar met een lach op het

gezicht !  Persoonlijkheid/coping: laag zelfbeeld, vermijding, zelfopoffering, perfectionisme !  Comorbiditeit: piekeren, depressie/burn-out !  Hulpvraag: meer (innerlijke rust), minder vol hoofd !  Behandeling: MC, coaching en therapie: langdurig en meer gericht op disfunctionele patronen en zelfbeeld !  Toekomstperspectief: betere kwaliteit van leven, meer rust, zelfvertrouwen en zelfcompassie Congres ADHDvrouw, Utrecht 7 maart 2015 Moederschap & ADHD, Gosia Hooijer-Wojciechowska

Verschillen in de presentatie van AD(H)D ADHD

ADD

Druk, snel afgeleid, verstrooid Chaotisch Impulsief, ongeduldig, prikkelbaar Van de hak op de tak, sterk associatief Stoer (Over)moedig, roekeloos, behoefte aan spanning Willen alles snel en tegelijk Willen snel klaar zijn om alles weer aan te kunnen en verder te kunnen Niet bang voor veranderingen en nieuwe uitdagingen

Timide, bescheiden, traag, moe Onoplettend, dromerig Introvert Innerlijke onrust Vol hoofd Perfectionistisch, dwangmatig Moeite met focussen of overfocussed Stemming labiel of kwetsbaar Angstig, bezorgd Indruk: ongemotiveerd, lui of dom Minderwaardigheidsgevoelens Moedeloos



Overeenkomsten ADHD & ADD bij moeders met ADHD Innerlijke onrust Vol hoofd/ chaos Aandacht- en concentratie problemen Vergeetachtig Slecht gevoel voor tijd, te laat, uitstel Prikkelbaar, overgeprikkeld Zwakke EF Overvraagd en oververmoeid Dapper Inconsequente zelfzorg, niet consequent naar kinderen toe Continu klaar staan voor de ander Zichzelf op de laatste plaats zetten Hoge eisen aan zichzelf stellen Willen nieuwe dingen leren en groeien Snel teleurgesteld in zichzelf met gevolgen voor zelfbeeld en zelfvertrouwen Schuldgevoelens en schaamte Stemming kan snel omslaan Onderpresteren op het werk (qua niveau) en overwerken thuis … Beiden houden niet lang vol zonder goede behandeling & sociale steun! Congres ADHDvrouw, Utrecht 7 maart 2015


Compensatie

bij niet onderkende ADHD

!  Ongezond: !  Te laat naar bed !  Middelenmisbruik !  Te veel/te weinig/te laat of ongezond eten !  Perfectionisme !  Zelfopoffering !  Fanatiek sporten/internetten/gamen !  Steeds aan iets nieuws beginnen zonder af te

maken !  Alsmaar doorgaan, zonder af te stemmen op eigen grenzen !  Bagatelliseren !  Jezelf en de anderen voor de gek houden: masker

Congres ADHDvrouw, Utrecht 7 maart 2015 Moederschap & ADHD, Gosia Hooijer-Wojciechowska

Van ongezonde compensatie naar gezonde lifestyle


Aanpak !  Altijd multi: methodisch, -disciplinair, -

dimensioneel. Individueel en/of in groep

!  Coaching: alle rollen worden erbij betrokken met speciale aandacht voor de zelfzorg, relaties en executieve functies

!  Medicatie: maatwerk! Co-morbiditeit vaak eerst! !  Gezin: altijd betrekken! Zo mogelijk ouders/brussen. !  Werkhervatting: gefaseerd en naar belastbaarheid, niet naar de ambitie! In overleg met bedrijfsarts


Na de diagnose hoeft dit dus niet meer:


Van supermama naar mama


Wijsheden voor gezond moederschap met ADHD (1) !  Verzamel moed om je voor je 1ste zwangerschap al te laten onderzoeken! Elk jaar langer zonder diagnose is zonde voor je

persoonlijke ontwikkeling, m.n. zelfbeeld!

!  Weet hoe je AD(H)D eruit ziet (zowel je sterke kanten als je

kwetsbaarheid), wees er open over, vraag om hulp of ontdek hoe ermee om te gaan voordat je kinderen krijgt!

!  Je mentale toestand en je belastbaarheid is een samenspel

van (stress)hormonen en neurotransmitters als reactie op de omgeving. Leef bewust en bedenk waar je invloed op hebt

!  Je energievoorraad is snel op: maak keuzes waar je je

energie aan wilt besteden, al voor het kindje komt! Daarna wordt je vaak overgeleverd aan de behoeftes van je gezin …

!  Kijk of jij werkelijk alle ballen in de lucht moet houden? Congres ADHDvrouw, Utrecht 7 maart 2015 Moederschap & ADHD, Gosia Hooijer-Wojciechowska

Kies je ballen!


Zet jezelf op de agenda: met name ‘nice to do!’


Wijsheden voor gezond moederschap met ADHD (2) !  Je kinderen (o.a.) wennen er snel aan dat je altijd

beschikbaar bent: is dat wat je ze wilt bijbrengen?

!  Stel prioriteiten en leer te delegeren !  Wees gedisciplineerd in je zelfzorg en alert op

zelfsabotage: ongezonde coping/compensatie na mislukking of bij slecht gevoel

!  Houd jezelf aan datgene wat goed is voor je ADHD-kids: de drie ‘R’! Neem jezelf mee in hun structuur, anders vergeet je jezelf...


Wees ook relaxed over Rust, Reinheid en Regelmaat perfectionisme is je vijand!


Je kind zal zich niet herinneren dat je de vloer zo goed hebt gedweild …


Ken je bioritme: ga op tijd in en uit bed!


Wijsheden voor gezond moederschap met ADHD (3) !  Eet regelmatig en minder zoet (haal het niet in huis) en eet minstens op de medicatieinnametijden

!  Gebruik je humor, blijf speels in je moederschap, geniet van

samenspel maar blijf moeder (je bent geen maatje van je kind)

!  Ontdek je eigen talenten en passies, zet het op de agenda !  Wissel je drukke, zware of saaie verplichtingen regelmatig af

met iets leuks, of zet even het raam open, ontspan (mindfully)

!  Breng tijd samen door met je partner en je kinderen op de manier die jou energie en plezier geeft

!  Ken je ‘vol hoofd’- en stressmanagement, herken de signalen (bv ongeduld, irritatie, uitvallen, cynisch, stilvallen maar nog harder werken)


HOE?! Ontdek hoe jij kunt relaxen # niets doen!

Laat je lichaam en geest regelmatig uit, ga vaker buiten spelen, (mindful) wandelen, recreatief sporten, je uitleven in een gesprek, of naar de sauna met je vriendin? Congres ADHDvrouw, Utrecht 7 maart 2015 Moederschap & ADHD, Gosia Hooijer-Wojciechowska

Breng tijd samen door met je partner en je kinderen op de manier die jou energie geeft


Wees open over je ADHD en zoek begrip & steun


En als dat allemaal niet helpt:


maar: geef niet op!

Je bent goed bezig, op weg naar mama met zelfcompassie!



Bedank voor uw aandacht en succes met uw moederschap!


Moederschap met ADHD = alle ballen in de lucht houden!

Recommend Documents