Misdaad Wanbedrijf Overtreding

Materieel strafrecht praktische oefeningen : ‘Kort’ schema : Bert Buysse

Om tot een correcte beschrijving en analyse te komen van een casus in het materieel strafrecht moeten we een aantal stappen doorlopen, deze stuk per stuk apart bekijken en afhankelijk van voorgaande stap bepaalde zaken in de volgende stap invoegen of uitsluiten. Mijn doel is met dit schema om alle stappen te overlopen en per stap de mogelijkheden te omschrijven, veel hiervan kan je ook terugvinden in het wetboek;

Stap 1: Kwalificatie van het misdrijf Eerst en vooral moeten we onderzoeken of er überhaupt een misdrijf is gepleegd, de constitutieve elementen van een misdrijf moeten aanwezig zijn;(Geen verschoningsgronden=> wederrechtelijke element,moreel element en materieel element) Voor kwalificatie is enkel het materieel element belangrijk :Legaliteitsbeginsel (Zowel handeling of verzuim) Het gepleegde feit moet dus een misdrijf zijn, in Belgie bestaat de drie ledige indeling voor misdrijven. In overzicht ziet het er als volgt uit :

Misdaad Crimineel Artt. 8 en 38 Sw Opsluiting/Hechtenis De straf die in het >5j wetboek staat Geldboete ≥ € 26

Straf in abstracto

Wanbedrijf

Overtreding

Correctioneel Artt. 25 en 38 Sw Gevangenisstraf 8d – 5j (max 40j) Geldboete ≥ € 26 Werkstraf Art. 37ter 46 – 300 uur

Politiestraf Artt. 28 en 38 Sw Gevangenisstraf 1–7d Geldboete € 1 – 25 Werkstraf Art. 37ter 20 – 45 uur

(Artikel 1 SW) Bij kwalificatie altijd kijken naar straf in concreto wanneer mogelijk!

Stap 2: Strafbare poging : Hierbij stellen we ons de vraag in welke fase van de ‘iter criminis’ de dader zich bevond of bevind bij aanhouding of berechting voor het gepleegde misdrijf. Het loutere voornemen een misdrijf te plegen is in principe niet strafbaar. De meeste misdrijven zijn strafbaar op het moment dat de dader een zekere veruiterlijking heeft gegeven van zijn daad(Het begin van de uitvoering) en uiteraard ook op het moment van voltooiing. (Voltooid misdrijf) Soms worden voorbereidingshandelingen echter afzonderlijk strafbaar gesteld, vooral wanneer ze gedaan zijn voor het inzetten van het feitelijke misdrijf. (Bv het namaken van valse sleutels voor men een inbraak gaat plegen) In schema ziet dit er zo uit.

Wendy De Bondt – Materieel Strafrecht – PO 1

Strafbare poging (artt. 51 – 53 Sw)

› Artikel 51 Sw

› Moreel : voornemen bepaald misdrijf te plegen › Materieel : uitvoeringshandeling › Specifiek : staking of mislukking, onafhankelijk van de wil van de dader

› Spontane terugtred

› Spontaan = niet onder dwang of wegens › ›

www.ircp.org

omstandigheden buiten de wil van de dader Definitief Voor voltooiing van het misdrijf (≠ actief berouw) Universiteitstraat 4, B-9000 Gent, Belgium

[email protected]

09/264.97.02

24

Er is steeds spontane terugtred mogelijk,zo lang het misdrijf niet voltooid is. 





Poging tot overtreding ›

Niet geregeld in het strafwetboek -> In regel niet strafbaar

›

! Bijzondere wetten kunnen anders voorzien

Poging tot wanbedrijf ›

Strafbaar als uitdrukkelijk bepaald (art. 53 Sw)

›

Straf dan in de wet bepaald (vb. art. 466 Sw)

Poging tot misdaad ›

Altijd bestraft volgens 80-81 Sw onmiddellijk lagere straf

›

Artt. 52 verwijst enkel naar 80-81 Sw -> enkel de duur van de vrijheidsberoving en niet de geldboete wordt verlaagd.

Stap 3: Verplichte wettelijke herhaling/ facultatieve wettelijke herhaling:

Alexandra De Moor – Materieel Strafrecht – PO 2

Herhaling › Recidive of herhaling wanneer een persoon die reeds ›

›

bij een definitieve rechterlijke beslissing was veroordeeld opnieuw een misdrijf pleegt Voorwaarden › Voorafgaande veroordeling › Nieuw misdrijf › Wettelijke staat van herhaling Gevolgen › Soms strafverzwaring › Soms bijkomende maatregel: TBR

www.ircp.org

Universiteitstraat 4, B-9000 Gent, Belgium

[email protected]

09/264.68.38

3


Voorwaarden voor Herhaling

› Voorafgaande veroordeling

› Strafrechtelijke veroordeling › Uitgesproken door een Belgisch rechtscollege › In kracht van gewijsde voor het plegen van het nieuwe misdrijf

› Nieuw misdrijf ›

› Aard van het misdrijf (MD, WB, OV) is bepalend Wettelijke staat van herhaling › Legaliteitsbeginsel

www.ircp.org


[email protected]

09/264.68.38

Artikel 65 beslist of er sprake is van verplichte of facultatieve herhaling

4

Eerdere veroordeling tot een misdaad: MD + MD = art. 54 Sw. ›

Algemene herhaling

›

Bestendige staat van herhaling

›

Facultatieve (1e en 2e lid) en verplichte (3e lid) strafverzwaring

› ›

›

1e lid: MD + 5-10 j. opsl. => 10-15 j. opsl. => vork: 5-15 j. opsl.

›

2e lid: MD + 10-15 j. opsl. => 15-20 j. opsl. =>vork: 10-20 j. opsl.

3e lid: MD + 15-20 j. opsl. => min. 17 j.

MD + WB = art. 56, 1e lid Sw. ›

Bestendige staat van herhaling

›

Facultatieve strafverzwaring ›

Max. = dubbele maximumstraf (gev.straf + geldboete) bepaald voor WB

› ›

MD + OV = niet in de wet voorzien ›

Geen strafverzwaring

Eerdere veroordeling tot een wanbedrijf : ›

WB + WB = art. 56, 2e lid Sw. ›

Algemene herhaling

›

Facultatieve strafverzwaring ›

›

Max. = dubbele maximumstraf (gev.straf + geldboete) bepaald voor WB

2 voorwaarden ›

Vroegere straf minstens 1 jaar ›

›

! 1 jaar ≠ 12 maanden (cfr. Art. 25 Sw.)

Tijdelijke staat van herhaling ›

“indien de veroordeelde het nieuwe wanbedrijf pleegt voordat vijf jaren zijn verlopen sinds hij zijn straf heeft ondergaan of sinds zijn straf verjaard is”

›

›

WB + MD = niet in de wet voorzien ›

Geen strafverzwaring (criminele straf volstaat)

›

Wel TBR mogelijk

WB + OV = niet in de wet voorzien ›

Geen strafverzwaring

Eerdere veroordeling tot een overtreding : ›

OV + MD = niet in de wet voorzien

›

OV + WB = niet in de wet voorzien

›

OV + OV = art. 565 Sw. ›

Specifieke herhaling ›

›

“wanneer de overtreder wegens dezelfde overtreding”

Tijdelijke staat van herhaling ›

“reeds is veroordeeld binnen de twaalf voorafgaande maanden”

Facultatieve strafverzwaring (art. 562 eb 564 Sw.)

Stap 4: Strafbare deelneming: 2

mogelijkheden:

Ofwel medeplichtigheid Artt. 67 en 69 Sw => Lichtere straf als dader. Ofwel mededader Art. 66 Sw => Zelfde straf als dader.

In schema + voorwaarden ziet het er zo uit :

Wendy De Bondt – Materieel Strafrecht – PO 1

Strafbare deelneming ≠

MEDEPLICHTIGE

MEDEDADER

artt. 67 en 69 Sw

art. 66 Sw

> Onderrichtingen om het misdrijf te plegen

> Mee het misdrijf plegen > Aanzetten tot het misdrijf

> Wapens of werktuigen verstrekken die dienen voor het plegen van het misdrijf > Bijkomstige (i.e. geen onmisbare) hulp verlenen => Lichtere straf als de dader

www.ircp.org

> Onmisbare hulp verstrekken MISDAAD -> onmiddellijk lagere straf uit artikel 8081 Sw WANBEDRIJF -> 2/3 van maximumstraf van dader OVERTREDING -> geen deelneming mogelijk


[email protected]

=> Zelfde straf als de dader

09/264.97.02

28

Stap 5: Verschoningsgronden: Een verschoningsgrond, is een wettelijk voorziene reden waardoor er bij de toemeting van de straf sprake kan zijn een strafvermindering of totale opheffing van de straf. De verschoningsgronden zijn enkel toepasbaar voor zover zij uitdrukkelijk in de wet bepaald zijn. Er zijn twee soorten ; Strafverminderende verschoningsgronden: Deze hebben enkel een strafvermindering tot gevolg, voorbeelden hiervan zijn uitlokking of provocatie en aangifte van drugdelicten waarop een criminele straf staat.

Deze strafverminderende verschoningsgronden kunnen gecumuleerd worden met verzachtende omstandigheden en kunnen aanleiding geven tot correctionalisering. Strafuitsluitende verschoningsgronden : Deze heffen de straf volledig op, hoewel het misdrijf blijft bestaan, ook de burgerlijke gevolgen(De dader kan nog steeds aangeklaagd worden via burgerlijke partij stelling) blijven bestaan, hierdoor onderscheiden ze zich van rechtvaardigingsgronden die het misdrijf opheffen. Bekende verschoningsgronden :      

Uitlokking. Aangifte van bepaalde misdrijven aan overheid. Onderwerping aan de overheid. Het onrechtmatig hoger bevel. Sommige gevallen van bloed en aanverwantschap (Valse getuigenis,..) Herstel van schade.

Stap 6: Verzachtende omstandigheden: Deze maken het in principe mogelijk een straf op te leggen die onder het minimum valt. ! ≠ misdrijf -> rechtvaardigingsgronden ! ≠ schuld -> schulduitsluitingsgronden

 Rechter is vrij: verleden, persoonlijkheid, omgeving, … per dader  Richtlijnen in Artt. 79 – 85 Sw + Wet VO 1867 In principe: voor alle misdrijven (Boete nooit lager dan 1 euro)

MD: art. 79 Sw Kan altijd, hoeft niet vooraf bepaald te zijn.

WB uit het strafwetboek: art. 85 Sw Kan altijd, hoeft niet vooraf bepaald te zijn.

WB in bijzondere wetten: art. 100 Sw Enkel als de bijzondere wet het toelaat

OV: Niets in artt. 79-85 Sw art. 566 Sw Enkel als de bijzonder wet het toelaat .

Verzachtende omstandigheden bij MD als vonnisrechter : *Artt. 79 – 84 Sw . * Art. 80 Sw geeft rechter keuze.

Verzachtende omstandigheden bij vrijheidsstraffen : Minimum bepaald door artikel 80 Sw :

›

›

Basis levenslang => 3 jaar

›

Basis 20 – 30 jaar => 3 jaar

›

Basis 15 – 20 jaar => 1 jaar

›

Basis 10 – 15 jaar => 6 maanden

›

Basis 5 – 10 jaar => 1 maand

Maximum blijft zoals oorspronkelijk

Bij geldboete: Wanneer in oorspronkelijke straf een geldboete voorzien is => art. 83 Sw Wanneer in oorspronkelijke straf geen geldboete voorzien is => art. 84 Sw => facultatieve geldboete € 26 – 1000

Verzachtende omstandigheden bij WB als vonnisrechter:

Materieel Strafrecht – PO 3

VO bij WB als vonnisrechter (HvA / Corr.) WB

VO: Art 85 Sw

WB

VO: Art 85 Sw

› Minimum bepaald door art. 85 Sw › Vrijheidsstraf < 8 dagen › Geldboete < € 26 › Werkstraf < 46 uren

! Nooit lager dan politiestraf

› Maximum blijft zoals oorspronkelijk

www.ircp.org


14

Verzachtende omstandigheden bij OV als vonnisrechter :


VO bij OV als vonnisrechter (HvA / Corr.) OV VO: niet alg. geregeld OV VO: niet alg. geregeld

› In principe geen verzachtende › ›

omstandigheden Maar: art. 566 Sw Bijzondere wetten: enkel als uitdrukkelijk vermeld

www.ircp.org


! Geen 2 keer Verzachtende Omstandigheden toepassen

15

Correctionalisering: Dit is een techniek waarbij een misdaad door het in aanmerking nemen van verzachtende omstandigheden wordt behandeld als een wanbedrijf en dus voor de Correctionele Rechtbank ipv voor het Hof van Assisen komt. => correctionele straf => een gecorrectionaliseerde misdaad wordt geacht van bij het begin een wanbedrijf te zijn geweest.(Met terugwerkende kracht) Hoe werkt het?


Correctionalisering MD => WB Ofwel strafVG Vb art 414

= Stap 5 Ofwel VO Min. straf: Art 80/81, 83/84 Sw Max straf: Art 25 Sw = Stap 6 www.ircp.org

› Op basis van

strafverminderende verschoningsgronden › Vb Art 414 Sw › Stap 5

VOOR DE OEFENINGEN STEEDS › Op basis van verzachtende omstandigheden › Stap 6


! Geen corr. als straf > 20j opsluiting TENZIJ art. 2 Wet VO

7

Contraventionalisering: Is een techniek waarbij een wanbedrijf door het in aanmerking nemen van verzachtende omstandigheden wordt behandeld als een overtreding en dus voor de Politie-rechtbank komt ipv voor de Correctionele Rechtbank => een politiestraf. => een gecontraventionaliseerd wanbedrijf wordt geacht van bij het begin een overtreding te zijn geweest .


Contraventionalisering WB=> OV Ofwel strafVG Vb art 414 = Stap 5 Ofwel VO Min. straf: Art 85 Sw Max straf: Art 28 Sw = Stap 6 www.ircp.org


› Op basis van

strafverminderende verschoningsgronden › Vb Art 414 Sw › Stap 5

› Op basis van

verzachtende omstandigheden › Stap 6 9

Stap 7: Samenloop:

Samenloop komt voor wanneer eenzelfde persoon wegens verschillende misdrijven wordt vervolgd, waarvoor (nog) geen strafrechtelijke veroordeling werd uitgesproken. Regels verschillen naargelang het soort samenloop (eendaadse of meerdaadse) en naar aard van het misdrijf (MD, WB, OV).


Samenloop Voorwaarden

Verschillende misdrijven

(nog) geen strafrechtelijke veroordeling

Een feit

Verschillende feiten

eendaadse samenloop

meerdaadse samenloop

www.ircp.org

Strafmaat


Opslorping

Samenvoeging

beperkt

[email protected]

09/264.68.38

onbeperkt

11

Meerdaadse samenloop: De misdrijven waarvoor men tegelijk wordt vervolgd, worden opgeleverd door verschillende, van elkaar losstaande feiten: Voorbeeld: Op dinsdag pleegt X een diefstal; op vrijdagavond krijgt X ruzie op café en slaat er de inboedel kort en klein; op zondagmorgen bezorgt X zijn partner een gebroken neus. =>Straf ~ aard van de misdrijven (MD, WB, OV)


Meerdaadse Samenloop › OV + OV = art. 58 Sw.

› Onbeperkte samenvoeging › Alle straffen optellen en samen opleggen

› OV + WB = art. 59 + 60 Sw.

› Beperkte samenvoeging › Alle straffen optellen en samen opleggen, › BOVENGRENS: dubbel van maximum zwaarste straf › Met limiet op 20 jaar

› WB + WB = art. 60 Sw.

› Beperkte samenvoeging › Alle straffen optellen en samen opleggen, › BOVENGRENS: dubbel van maximum zwaarste straf › Met limiet op 20 jaar

www.ircp.org


[email protected]

09/264.68.38

13


Meerdaadse Samenloop › MD + WB of OV = art. 61 Sw.

› Opslorping -> enkel de straf op de misdaad

› MD + MD = art. 62 Sw.

› Opslorping -> enkel de zwaarste straf

www.ircp.org


[email protected]

Vb. 1 WB 1: min 2j – max 5j WB 2: min 3j – max 4j Zwaarste straf? WB 1

09/264.68.38

16

Vb. 2 WB 1: min 100€ - max 500€ WB 2: min 26€ - max 1000€ Zwaarste straf? WB 2 Vb. 3 › › › ›

WB 1: min 2j – max 5j EN min 100€ - max 500€ WB 2: min 3j – max 4j EN min 26€ - max 1000€ Zwaarste straf? WB 1 Beperkte samenvoeging art. 60 Sw. › Samenvoeging › min 5j – max 9j EN min 126€ - max 1500€ › BOVENGRENS: dubbel maximum zwaarste straf › (min 2j) – max 10j EN (min 100€) - max 1000€ › min 5j – max 9j EN min 126€ - max 1000€

Eendaadse samenloop:


Eendaadse samenloop Sensu stricto

Collectief/voortgezet misdrijf

= 1 feit = 1 straf = zwaarste straf

= 1 opzet = 1 straf = zwaarste straf

OPSLORPING

www.ircp.org


[email protected]

09/264.68.38

17

De misdrijven waarvoor men tegelijk wordt vervolgd, worden opgeleverd door één enkel feit dat een inbreuk uitmaakt op verscheidene bepalingen van de strafwet Bv : Verkrachting in het park (=1 feit)

1) Verkrachting (art. 375 Sw.) 2) Openbare zedenschennis (art. 385 Sw.) Welke straf? => Eén enkele straf => Zwaarste straf (art. 65, 1e lid Sw.) Collectief/voortgezet misdrijf :



› Verschillende feiten maken elk op zich een

misdrijf uit, maar worden omwille van de eenheid van doel en verwezenlijking als één geheel of één feitencomplex beschouwd › De feiten zijn de “de opeenvolgende en voortgezette uitvoering van een zelfde misdadig opzet” (art. 65, 1e lid Sw.)

› Welke straf?

› Eén enkele straf › Zwaarste straf (art. 65, 1e lid Sw.)

www.ircp.org


[email protected]

09/264.68.38



› Voorbeeld

› Y steelt op 7 september een wagen in Brussel; op

› ›

www.ircp.org

27 september koopt Y een wapen op de zwarte markt; op 3 oktober pleegt Y een gewapende bankoverval en vlucht na afloop met de gestolen wagen tegen 200 km/h Deze feiten, die elk op zich een misdrijf uitmaken, zijn de opeenvolgende en voortgezette uitvoering van eenzelfde misdadig opzet Alleen de zwaarste straf wordt uitgesproken


[email protected]

09/264.68.38

Stap 8 : Werkstraf mogelijk?

Laurens van Puyenbroeck – Strafrecht – PO 4

Werkstraf (art. 37 ter–quinquies Sw)

› Wet 17 april 2002

› een autonome straf in correctionele en politiezaken › volwaardig alternatief voor de korte gevangenisstraf

› Wanneer

› Obv straf in concreto › Bij OV: 20 tot 45 uur -> politiestraf › Bij WB: meer dan 45 tot 300 uur -> correctionele straf ! ook voor gecorrectionaliseerde MD ! uitzonderingen

www.ircp.org


8


Werkstraf (art. 37 ter–quinquies Sw)

› Hoe

› Instemming van de beklaagde › Invulling door de rechter › Binnen 12 maanden › Bij niet naleving -> gev.straf of geldboete › Controle door justitie-assistenten onder leiding van de probatiecommissie.

EXAMEN: (1) is WS mogelijk voor dit feit (OV, WB of gecorr. MD, lijst uitsluitingen)? (2) DUUR? Min/max www.ircp.org


9

Stap 9 : ‘Extra’ Straffen voor rechtspersonen:


Straffen voor Rechtspersonen

› Artikel 7 bis Sw › Hoofdstraf = geldboete › Bijkomende, facultatieve straffen › Bijzondere verbeurdverklaring › Ontbinding (~ doodstraf) › Tijdelijk/ definitief verbod werkzaamheden te verrichten die deel uitmaken van maatschappelijke doel

› Tijdelijke/ definitieve sluiting van 1 of meer inrichtingen › Bekendmaking/ verspreiding beslissing strafrechter www.ircp.org


10


Straffen voor Rechtspersonen

› Hoofdstraf = geldboete › Art 41 bis Sw = conversiemechanisme

› Politiezaken › Geldboete € 25 – 250 › Criminele en correctionele zaken › Enkel geldboete -> zelfde als nat. persoon › Vrijheidsstraf en/of geldboete -> conversiemechanisme: LEES DE WET

www.ircp.org


11

Stap 10 : Conversiemechanisme: Minimum boete: € 500 x aantal maanden minimum vrijheidsberoving (straf mag niet lager zijn dan de minimum boete) Maximum boete: € 2000 x aantal maanden maximum vrijheidsberoving (straf mag niet lager zijn dan het dubbele van de maximum boete) ! Bij een minimum straf die minder dan een maand bedraagt en uitgedrukt wordt in dagen -> RS: € 500 tenzij minimum boete hoger is.

Voorbeeld: artikel 196 en 214 Sw: opsluiting 5–10 jaar en geldboete € 26–2000 Conversie obv artikel 41 bis Sw *5 jaar = 60 maanden *10 jaar = 120 maanden => Minimumboete: € 500 x 60 = € 30.000 => Maximumboete: € 2000 x 120 = € 240.000

Voorbeeld: veroordeling tot een levenslange opsluiting Conversie obv artikel 41 bis Sw Minimumboete: € 240.000 Maximumboete: € 720.000 De bepalingen van boek 1 Sw (algemene regels inzake de VO, VzwO, herhaling, poging, deelneming, verschoningsgronden) zijn van toepassing op de rechtspersonen.

Misdaad Wanbedrijf Overtreding

Recommend Documents